Begroting Gedeputeerde Staten van Fryslân

Transcriptie

1 Begrutting 2012

2

3 2012 Gedeputeerde Staten van Fryslân 13 september 2011

4 Colofon Provincie Fryslân Bezoekadres: Snekertrekweg 1 (per 7 november 2011: Tweebaksmarkt 52), Leeuwarden Postadres: Postbus HM Leeuwarden internet: provincie@fryslan.nl tel: fax: Afdeling Financiën, Planning en Control fpc@fryslan.nl tel.:

5 Inhoudsopgave Hoofdstuk Pagina Foaropwurd 5 Inleiding 7 in één oogopslag 13 Beleidsbegroting 17 1 Programmaplan Programma 1 - Bestuur en veiligheid Programma 2 - Verkeer en vervoer Programma 3 - Wetter Programma 4 - Milieu Programma 5 - Lanlik gebiet Programma 6 - Economie, toerisme en recreatie Programma 7 - Sociaal beleid en zorg Programma 8 - Kultuer, taal en ûnderwiis Programma 9 - Ruimte en wonen Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Paragrafen 143 Introductie op de paragrafen Paragraaf 1 - Provinciale heffingen Paragraaf 2 - Weerstandsvermogen Paragraaf 3 - Onderhoud kapitaalgoederen Paragraaf 4 - Financiering Paragraaf 5 - Verbonden partijen Paragraaf 6 - Grondbeleid Paragraaf 7 - Bedrijfsvoering Paragraaf 8 - Handhaving Paragraaf 9 - Nuon-middelen Financiële begroting Introductie op de financiële begroting Ontwikkeling financieel kader Overzicht van baten en lasten en investeringen Uiteenzetting financiële positie 225 Bijlagen Opgeleverde en onderhanden investeringen shistorie per programma Overzicht van structurele en incidentele budgetten Verloop van de vaste activa Verloop van de reserves, voorzieningen en overlopende passiva Overzicht eindige tijdelijke budgetten Raming van het EMU-saldo Aan arbeidskosten gerelateerde verplichtingen Overzicht voorstellen uit Uitvoeringsprogramma Gronden waarop de ramingen in de zijn gebaseerd Subsidiestaat 273

6

7 Foaropwurd Dit is de earste begrutting dy t wy presintearje nei de Steateferkiezings fan maart Der steane lykwols gjin ferrassings yn, want dizze begrutting is basearre op it koalysje-akkoart en it troch ús kolleezje fêststelde útfieringsprogramma dat dêrby heart. Wy hawwe besocht om it finansjele ramt foar de folsleine bestjoersperioade fan fjouwer jier, dus yn prinsipe oant de nije ferkiezings, op in lykwichtige wize stal te jaan. Wy wolle in betroubere oerheid wêze. Mei in solide finansjeel belied, dat noch romte jout om te reagearjen op tebeksetters en kânsen yn de takomst. It resultaat is dat de provinsje de earstkommende fjouwer jier ynvestearje kin yn de Fryske mienskip en der ek yn de takomst noch finansjele romte is. It is in bewuste kar om yn dizze ekonomysk mindere tiid in ympuls jaan te kinnen oan de Fryske ekonomy. Provinsjes krije de kommende jierren minder jild fan it Ryk, dat it Provinsjefûns ferlege hat. Tagelyk giet de desintralisaasje fan taken troch, faaks mei in koarting op it budzjet. Dat betsjut dat wy mear mei minder jild dwaan moatte, mar ek dat wy folle faker dúdliker wêze moatte yn ús kar as yn it ferline. Wy moatte skerper oan e wyn sile. Dizze begrutting lit dat sjen. Wy besunigje of skrasse, wylst wy oan de oare kant ynvestearje of der in noch in skeppe boppe-op dogge. Sjoch bygelyks nei de leefberens op it plattelân, nei ûnderwiis/kennis en nei griene, duorsume enerzjy. Guon strukturele taken dy t oant no ta ynsidinteel finansiere waarden, sille wy no struktureel finansierje, wylst it strukturele útjeftepatroan yn dizze begrutting net heger mar leger wurden is. Oerheden en organisaasjes yn Fryslân rinne tsjin deselde tûkelteammen oan as wy. Wy binne inoar mear as yn it ferline fanneden om Fryslân de moaiste provinsje fan Nederlân bliuwe litte te kinnen. Mei de mienskipssin dy t der yn dizze provinsje is, moat dat slagje. Mei-inoar en foar inoar, dat is ommers Fryslân? Deputearre Steaten fan Fryslân 5

8 6

9 Inleiding Dit is de eerste van het college dat na de verkiezingen van maart 2011 is aangetreden. Deze eerste bevat de nieuwe ambities en accenten voor de huidige collegeperiode. In deze is het beleid uit het Coalitieakkoord en het Uitvoeringsprogramma integraal en taakstellend verwerk. Dit binnen de kaders van een gezond financieel beleid. Hieronder geven we de belangrijkste doelstellingen uit het Coalitieakkoord en het Uitvoeringsprogramma weer en gaan we in op belangrijke bestuurlijke en financiële ontwikkelingen voor de periode Van Coalitieakkoord naar 2012 PvdA, CDA en FNP vormden na de verkiezingen van maart 2011 een nieuw college. Onze voornemens voor de komende vier jaar hebben we opgeschreven in het Coalitieakkoord Nije enerzjy foar Fryslân. Dit Coalitieakkoord is op 20 april jl. door uw Staten vastgesteld. Het Coalitieakkoord staat in het teken van nieuwe energie voor de provincie en geldt in het bijzonder voor de thema s leefomgeving, inwoners, economie en openbaar bestuur. In het Coalitieakkoord zijn voor elk thema de te behalen resultaten vastgelegd. Op hoofdlijnen wordt in het Coalitieakkoord ingezet op: een provinciaal netwerk van voorzieningen (onderwijs, cultuur, zorg, sport en welzijn) die de leefbaarheid en de mienskipssin bevorderen. het in vertrouwen aan burgers en organisaties de ruimte geven eigen initiatieven te ontplooien. Duurzaamheid is het leidende principe in al ons handelen. Geïnvesteerd wordt in duurzame innovaties, bijvoorbeeld op het terrein van energie. integraliteit van beleid en van de manier waarop we beleid maken en uitvoeren. een stevige Friese economie met het accent op economische structuurversterking; van betere bereikbaarheid tot het inzetten van digitale hulpmiddelen. een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt; met je diploma meetellen en meedoen. Nieuw is dat we ons Coalitieakkoord hebben uitgewerkt in het Uitvoeringsprogramma , Koersfest mei nij realisme. In dit Uitvoeringsprogramma maken we onze voornemens en resultaten uit het Coalitieakkoord concreet. In het Uitvoeringsprogramma geven we per resultaat aan wat we gaan doen en welke middelen we hiervoor willen inzetten. Het Uitvoeringsprogramma geeft ons mogelijkheden beter te sturen op de realisatie van onze voornemens uit het Coalitieakkoord. Halverwege deze collegeperiode rapporteren we in de Staat van Fryslân over de voortgang van het Coalitieakkoord. Samen met het eerder vastgestelde beleid vormt het Uitvoeringsprogramma de basis voor de De gewenste resultaten, de voorstellen en de bezuinigingen uit het Uitvoeringsprogramma zijn apart herkenbaar in de beleidsprogramma s van de opgenomen. Anders beleid maken en uitvoeren Veel ambities uit het verleden zijn in gang gezet en waargemaakt. Dat kon ook omdat bij het hoge ambitieniveau van toen ook voldoende middelen beschikbaar waren. Dat is nu wel anders. We zullen meer dan in de afgelopen perioden zorgvuldig moeten kijken hoeveel en waar we ons 7

10 geld aan uitgeven. Uitgangspunt zijn de te behalen resultaten uit het Coalitieakkoord. Bezuinigen moeten we ook. Niet alleen om de teruglopende inkomsten op te vangen, maar ook om nieuwe structurele uitgaven te dekken met structurele bezuinigingen. Ook met minder geld willen we nog veel bereiken, onder andere door onze werkwijze te vernieuwen. Door gericht en samen met partners en doelgroepen integraal beleid te formuleren en uit te voeren, geven we inhoud aan een vernieuwende provinciale werkwijze. Door te werken met dynamische beleidsagenda s gaan we voor een permanente afstemming tussen beleid en middelen zorgen. Voor deze nieuwe werkwijze wordt onze organisatie klaargestoomd. Daarbij werken we toe naar een dynamischer en slankere organisatie. Bestuurlijke ontwikkelingen Bestuursakkoord Op 21 april jl. is het Bestuursakkoord ondertekend door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg, de Unie van Waterschappen en het Rijk. Ons college heeft, samen met de colleges van Noord-Holland en Flevoland niet ingestemd met dit Bestuursakkoord. Voornaamste reden hiervoor is dat het Bestuursakkoord een aantal onduidelijkheden bevat over de financiële gevolgen van de decentralisatie van taken. Op die manier kunnen wij er geen verantwoord besluit over nemen. Daarom hebben wij u op 24 mei jl. geadviseerd niet in te stemmen met het Bestuursakkoord. Tenzij nog vóór de behandeling in PS op 13 juli de gewenste duidelijkheid zou ontstaan over een aantal essentiële onderdelen van het Bestuursakkoord. Dit betrof o.a. het dossier Natuur en Landelijk Gebied en de BDU Verkeer en vervoer. De gewenste duidelijkheid is niet voor 13 juli gekomen. Wij hebben toen besloten het besluit over het Bestuursakkoord niet aan u voor te leggen. Vervolgens koersten we af op de Statenvergadering in september, er van uitgaande dat er dan meer duidelijkheid zou bestaan over bovengenoemde aspecten. Op dit moment is deze duidelijkheid er nog niet. Zodra dit wel het geval is komen we hier bij u op terug. Kerntaken In het Bestuursakkoord wordt het profiel van de bestuurslagen beschreven. Als provinciale kerntaken worden genoemd: ruimte, economie en cultuur, waar dit de lokale taken overstijgt. De provincies zijn verantwoordelijk voor de inrichting van het landelijk gebied en voor het regionale beleid voor natuur, recreatie en toerisme, structuurversterking van de landbouw en de leefbaarheid. Ook het toezicht op gemeenten is een provinciale taak. In ons Coalitieakkoord onderschrijven wij deze kerntaken. In het Bestuursakkoord is als uitgangspunt opgenomen dat maximaal twee bestuurslagen verantwoordelijk zijn voor een beleidsterrein. Decentralisatie van rijkstaken Belangrijk onderwerp in het Bestuursakkoord is de decentralisatie van taken van het Rijk naar provincies en gemeenten. Doel is vooral het ruimtelijke profiel van de provincies te versterken. Hierover zijn principe- en procesafspraken gemaakt die nog uitgewerkt moeten worden in deelakkoorden. Voor de provincies gaat het om taken op het terrein van het regionaal economisch beleid, natuur, ruimtelijke ordening en verkeer en vervoer. Jeugdzorg wordt geleidelijk van de provincies naar de gemeenten overgeheveld. Herindelingen Wij vinden het onze taak om als regisseur het evenwicht en de samenhang van de bestuurlijke ontwikkelingen in Fryslân te bewaken. Daarvoor hebben wij een toetsingskader opgesteld. 8

11 De door ons ingestelde commissie van wijzen heeft het rapport Meer burger, minder bestuur gemaakt. Dit rapport is ons referentiekader in de gesprekken met de gemeenten over de lokaalbestuurlijke inrichting. Daarbij maken we duidelijk dat de provincie herindeling van gemeenten niet oplegt. Als gemeenten kiezen voor herindeling vinden wij het belangrijk dat helder is wat hiervan de winst voor inwoners is. Bovendien moet het voornemen rekenen op een brede steun van de bevolking. Samenwerking en koöperaasje Om onze ambities te realiseren ligt in het Coalitieakkoord de nadruk op samenwerking met de Frieske Mienskip. Met elkaar zijn wij in staat om Fryslân de mooiste provincie van Nederland te laten blijven.. Samen stellen we realistische doelen en voeren we een eigen Friese koers Samenwerken in Noordelijk verband doen we onder andere via het SNN, maar dan wel met een efficiëntere en slankere SNN-organisatie. Samenwerken met de vier grote kernen doen we onder andere door middel van samenwerkingsagenda s. De samenwerking in het kader van Kooperaasje Fryslân met gemeenten, wetterskip en maatschappelijke organisaties in de Friese plattelandsregio s doen we met behulp van de streekagenda s. Onzekere economische ontwikkelingen Sinds de economische krimp in 2009 en het gematigde herstel in 2010 is er nog steeds sprake van weinig optimistische vooruitzichten. Naar verwachting zal de Miljoenennota gebaseerd worden op naar beneden bijgestelde groeicijfers. Een lagere groei heeft consequenties voor de financiële positie van het Rijk. Dat kan dan ook de provincies raken, bijvoorbeeld via het provinciefonds of via bezuinigingen op specifieke uitkeringen van het Rijk. Een lagere economische groei kan ook gevolgen hebben voor de opbrengst uit de opcenten motorrijtuigenbelasting. In deze is zo goed mogelijk rekening gehouden met deze ontwikkelingen. Provinciefonds Uit de meicirculaire van het Rijk blijkt dat het Rijk vanaf 2012 rekening houdt met een hogere groei van de rijksuitgaven. Dit houdt verband met vertraging in de uitvoering van de rijksbezuinigingen. De hogere groei van de rijksuitgaven leidt tot een hogere uitkering uit het provinciefonds voor 2012 en verdere jaren dan waarmee in de decembercirculaire 2010 rekening was gehouden. De voorziene korting van het provinciefonds voor onze provincie valt lager uit dan vorig jaar werd verwacht: circa 18 miljoen in plaats van 25,5 miljoen. Deze korting vloeit voort uit het besluit van het vorige kabinet het Provinciefonds met ingang van 2011 structureel met 300 miljoen te korten. De meicirculaire geeft weinig inzicht in de ontwikkeling van het Provinciefonds na 2012 omdat de consequenties van de decentralisatie van taken nog niet bekend zijn. Vooral de decentralisatie op het gebied van natuur zal grote financiële consequenties voor ons hebben. Deze zijn nog niet in de verwerkt. Het Rijk heeft een nieuwe verdeling van het provinciefonds gemaakt. In de nieuwe verdeling wordt een onderscheid gemaakt tussen beheer- en ontwikkeltaken. Het beheerdeel betreft jaarlijks terugkerende kosten, zoals salariskosten en huisvestingskosten. Het ontwikkeldeel heeft betrekking op taken zoals aanleg van nieuwe wegen, integrale gebiedsontwikkeling, natuur en 9

12 bodemsanering. Daarnaast houdt de nieuwe verdeling rekening met verschil in vermogen van provincies. Provincies die veel inkomsten uit vermogen hebben moeten een groter deel van de taken zelf betalen. Vooral de consequenties op langere termijn van het ontwikkeldeel zijn nog onduidelijk. Trap op, trap af-systematiek Vanaf 2012 wordt deze systematiek, d.w.z. de koppeling van het Provinciefonds aan de rijksuitgaven, weer toegepast. Vanwege de economische crisis was deze systematiek in de periode 2009 t/m 2011 buiten werking gesteld. Nu deze systematiek weer wordt ingevoerd werken rijksbezuinigingen en intensiveringen weer evenredig door naar het provinciefonds. Zo leiden de door het kabinet ingeboekte bezuinigingen van 18 miljard tot en met 2015 tot lagere inkomsten uit het Provinciefonds. Met bovengenoemde ontwikkelingen is zo goed mogelijk rekening gehouden in deze. Omdat de rijksuitgaven minder krimpen dan vorig jaar werd voorzien houden we nu rekening met een jaarlijks trap op, trap af-effect van -2% (oplopend tot 6%) in plaats van 3%. Financiële positie Uit deze blijken voor de jaren de volgende begrotingssaldi :- 7 mln. 2012: - 4 mln. 2013: -3 mln. 2014: 12 mln. 2015: 13 mln. Rekening houdend met de baten en lasten van zowel bestaand als nieuw beleid resulteren in 2011, 2012 en 2013 weliswaar in eerste instantie negatieve begrotingssaldi, maar de omvang van de vrij aanwendbare reserve is van ruim voldoende niveau om deze op te vangen. De positieve saldi vanaf 2014 houden vooral verband met het aflopen van tijdelijke budgetten. De structurele baten zijn hoger dan de structurele lasten. Daarmee is de structureel in evenwicht en is de financiële positie van de Provincie, rekening houdend met risico s of onvoorziene tegenvallers, gezond. Uitgangspunt van ons financieel beleid is een realistische planning van beleid en uitvoering en een strakke begrotingsdiscipline. Tijdelijke middelen worden gericht en projectmatig ingezet en een stijging van de structurele lasten wordt niet toege staan. Structurele lasten die voortvloeien uit het Uitvoeringsprogramma worden opgevangen door aanvullende bezuinigingen. Om ook op langere termijn met sluitende begrotingen te kunnen werken is in de rekening gehouden met bezuinigingen. Een deel van de bezuinigingen is al verwerkt, zoals de bezuinigingen op het programma Verkeer en Vervoer en op de bedrijfsvoering. Uit het Uitvoeringsprogramma volgen aanvullende bezuinigingen, oplopend tot circa 18 miljoen om de structurele lasten die voortvloeien uit dit programma op te kunnen vangen. Hiertoe worden alle beleidsprogramma s doorgelicht op mogelijkheden voor efficiency, versobering of het schrappen van (deel)taken. De concrete uitwerking van de aanvullende bezuinigingen wordt via de Kadernota 2013 ter besluitvorming aan uw Staten voorgelegd. In de kon geen rekening worden gehouden met de consequenties van het Bestuursakkoord voor het landelijk gebied. Dit betreft mogelijke kortingen op de rijksmiddelen voor de investeringen in het landelijk gebied (ILG) en de mogelijke decentralisatie van het beheer van 10

13 natuurterreinen. In de tweede helft van 2011 wordt hierover meer duidelijkheid verwacht. Gelet op deze onzekerheid adviseren wij u het positieve begrotingssaldo in 2014 en 2015, en de inzetbare ruimte van de VAR, niet in te zetten voordat deze duidelijkheid ook daadwerkelijk is verkregen. Leeswijzer De opzet van de is niet veranderd. Wel is de presentatie verbeterd. In de beleidsprogramma s is de verhouding tussen beleidsinhoudelijke teksten en aantallen tabellen verschoven ten gunste van de beleidsinhoudelijke teksten. De resultaten, voorstellen voor nieuw beleid en de bezuinigingen uit het Uitvoeringsprogramma zijn opgenomen in de beleidsprogramma s. De bedragen die hiermee zijn gemoeid zijn afzonderlijk zichtbaar gemaakt in de financiële tabellen. De beleidsprogramma s 3. Wetter en 8. Kultuer, taal en ûnderwiis worden al sinds enkele jaren in het Fries gesteld. Nu is ook beleidsprogramma 5. Lanlik gebiet in het Fries gesteld. Hiermee ontstaat een beweging naar een Friestalige. Voor de 2013 gaan we na of het mogelijk is twee versies van de te maken: een Friestalige en een Nederlandstalige versie. De paragraaf Bedrijfsvoering is op een hoger niveau gebracht door te focussen op de belangrijkste onderwerpen en door meer informatie op te nemen over de bedrijfsvoeringskosten. De zogenoemde subsidiestaat (bijlage 11) is aangepast teneinde meer recht te doen aan de wettelijke voorschriften voor subsidieverstrekking. In overleg met het BAO is besloten de niet professioneel op te maken. Voorheen werd de, na openbaarmaking, professioneel opgemaakt. Dit duurde ruim twee weken. Nu uw Staten het (onopgemaakte) document direct bij de openbaarmaking - op papier en digitaal - beschikbaar hebben is het praktisch niet handig twee weken later nog een opgemaakt document aan te bieden. Graag willen we met uw Staten van gedachten wisselen over de verdere ontwikkeling en presentatie van de en daarmee ook van de Bestuursrapportages en de Jaarstukken. De vormt immers de basis voor de rapportage- en verantwoordingsdocumenten. Samen met de deelnemers van het Breed Audit Overleg willen we inhoud geven aan de verdere ontwikkeling van deze bestuurlijke P&C-documenten. Hoofdstuk 1 bevat het programmaplan. Deze bestaat uit de negen beleidsprogramma s en het overzicht Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Aan het programmaplan gaat een in één oogopslag vooraf. Hierin worden op hoofdlijnen, de baten en lasten uit deze gepresenteerd. Hoofdstuk 2 bevat de paragrafen. Deze geven als het ware een dwarsdoorsnede van de beleidsprogramma s. Hoofdstuk 3 bevat de financiële begroting. Hierin is o.a. een overzicht van baten en lasten, een uiteenzetting van de financiële positie en een overzicht van in 2011 aflopende tijdelijke budgetten opgenomen. In de financiële begroting wordt ook een toelichting gegeven op de grotere verschillen tussen de bedragen in de jaarschijven. Tot slot is een aantal bijlagen opgenomen, die voornamelijk financieel aard zijn, bijvoorbeeld het overzicht van investeringen en het overzicht van reserves en voorzieningen. Als bijlage is eveneens een totaaloverzicht van voorstellen uit het Uitvoeringsprogramma opgenomen. 11

14 12

15 in één oogopslag Baten en lasten per beleidsprogramma (Exploitatie, bedragen x 1.000) Beleidsprogramma Baten Lasten 1. Bestuur en veiligheid Verkeer en vervoer Wetter Milieu Lanlik gebiet Economie, toerisme en recreatie Sociaal beleid en zorg Kultuer, taal en ûnderwiis Ruimte en wonen Algemene dekkingsmiddelen Mutaties reserves o.b.v. bestaand beleid: - Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Totaal Saldo

16 In onderstaande staafdiagram worden de baten en lasten per programma weergegeven. Baten en lasten beleidsprogramma s Baten en lasten per beleidsprogramma x Baten Lasten 14

17 In onderstaande tabellen en diagrammen worden de baten en lasten naar baten- en lastensoorten weergegeven. (Exploitatie, bedragen x 1.000) Baten x Lasten x Algemene uitkering uit Provinciefonds Opcenten motorrijtuigenbelasting Baten uit dividenden Afschrijvingslasten Rentebaten Rentelasten Goederen en diensten Goederen en diensten Beschikking over reserves Vorming van reserves Overdrachten * Overdrachten * Overige baten ** Overige lasten ** Onttrekkingen aan voorzieningen/overlopende passiva *** Stortingen in voorzieningen/overlopende passiva Aan exploitatie toegerekende Bedrijfsvoeringkosten *** **** Totaal Totaal * Overdrachten betreffen bijv. subsidies of overdrachten aan/van andere overheden. ** Tot de overige baten en lasten behoren o.a. administratieve boekingen, belastingen en leges. *** Overlopende passiva betreffen bijdragen van andere overheden voor specifieke doelen. Ten laste hiervan worden de lasten geraamd die betrekking hebben op deze doelen. Dit conform het Besluit en Verantwoording Provincies en gemeenten (BBV). **** Het totaal van de aan de exploitatie en investeringen toegerekende bedrijfsvoeringkosten bedraagt in ,1 mln.. Hiervan wordt 5 mln. toegerekend aan de investeringen en 5,8 mln. aan de voorzieningen. Het resterende bedrag van 67,4 mln. wordt toegerekend aan de exploitatie (beleidsprogramma s). Zie paragraaf Bedrijfsvoering voor de samenstelling en toerekening van de bedrijfsvoeringkosten. 15

18 Baten- en lastensoorten x Baten per soort x Lasten per soort

19 BELEIDSBEGROTING 17

20 18

21 1. Programmaplan De beleidsbegroting bestaat uit het programmaplan en de paragrafen. Het programmaplan van onze provincie bestaat uit negen beleidsprogramma s en het Overzicht Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Een beleidsprogramma kan beschouwd worden als een samenhangend geheel van beleidsvelden, waarbij beleid en middelen via de 3-W-vragen eenduidig aan elkaar zijn gekoppeld. De indeling naar beleidsprogramma s is gelijk aan de indeling van de Ook de beleidsvelden zijn dezelfde als in de Elk beleidsprogramma start met een inleidend en overkoepelend deel waarin antwoord wordt gegeven op de vraag: Wat willen we bereiken en wat mag het kosten? De antwoorden op deze vraag hebben een beleidsveld-overstijgend en meerjarig karakter. In het inleidende en overkoepelende deel wordt ook aangegeven welke externe en interne weten regelgeving, statenbesluiten, beleidsnota s en dergelijke ten grondslag liggen aan het in de geformuleerde beleid. Hiermee wordt inzicht geboden in de kaders waarbinnen de is opgezet. Doel is de samenhang tussen de en de onderliggende documenten inzichtelijk te maken. Na het inleidende en overkoepelende deel volgen de beleidsvelden. Deze beleidsvelden zijn opgebouwd volgens de 3 W-vragen-systematiek. Het overzicht Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien bestaat uit baten en lasten die niet direct betrekking hebben op een specifiek beleidsprogramma. Omdat dit overzicht niet het karakter heeft van een beleidsprogramma wordt de 3 W-vragen-systematiek hier niet toegepast. 19

22 20

23 1.1 Programma 1 Bestuur en veiligheid Portefeuillehouders: J.A. Jorritsma en C. Schokker-Strampel Wat willen we bereiken en wat mag het kosten? Het scheppen van voorwaarden voor het effectief en efficiënt besturen van de provincie Fryslân en voor een zo groot mogelijk draagvlak voor het provinciaal bestuur onder de inwoners van Fryslân. De doelstellingen van dit programma zijn velerlei. Dit programma bevat onder andere het beleid en de middelen voor het functioneren van de bestuursorganen: Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en de Commissaris van de Koningin. Het jaar 2012 staat onverminderd in het teken van een herijking van de bestuurlijke positie van de provincies. Dit krijgt naar verwachting ook zijn beslag in het Bestuursakkoord tussen Rijk, Interprovinciaal Overleg (IPO), Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Unie van Waterschappen (UvW) waarover momenteel nog onderhandeld wordt. Vanuit provinciaal oogpunt ligt de nadruk op de intermediaire rol van de provincie als regionale speler in het middenbestuur met een herkenbaar profiel en samenhangend takenpakket. De provincie Fryslân werkt samen met de gemeenten, elk vanuit hun eigen rol, op basis van een politiekbestuurlijke visie met gedrevenheid en ambitie aan haar kerntaak: het oplossen van maatschappelijke vraagstukken ter versterking van de kwaliteit van de Friese samenleving. Hierbij bestaat behoefte aan een heldere afbakening van taken en bevoegdheden met de bijbehorende middelen. Fryslân zal binnen de gegeven mogelijkheden zijn eigen positie kiezen om samen met de Friese gemeenten een bestuurskrachtige en ambitieuze regio te vormen. Wij zullen de wijze waarop wij samenwerken met anderen in het Koöperaasjemodel verder vormgeven door invulling te geven aan de in 2010/2011afgesloten samenwerkingsagenda s met de grote kernen en door te werken aan de totstandkoming van streekagenda s met de Friese regio s. Bovenstaand profiel van de provincie Fryslân kan alleen worden gerealiseerd als ook de Friese gemeenten voldoende bestuurskrachtig zijn. Op basis van de in 2010 opnieuw gedefinieerde regierol van de provincie is het streven in de komende jaren de bestuurskrachtdiscussie af te ronden. Vanaf najaar 2011 worden daartoe de implicaties van het advies van de commissie-koopmans met de gemeenten besproken. Dit moet resulteren in een uitgekristalliseerd en breed gedragen beeld van de toekomstbestendige lokaalbestuurlijke inrichting van Fryslân aan het eind van de huidige coalitieperiode. De financiële positie van de Friese gemeenten staat nog steeds behoorlijk onder druk. Hoewel de ontwikkeling van het gemeentefonds gunstiger is dan voorspeld zal vooral de decentralisatie van taken een grote druk leggen op de financiële positie van de gemeenten. Vanuit onze toezichtrol volgen wij deze ontwikkelingen nauwlettend en entameren daar waar nodig bestuurlijk overleg om te voorkomen dat gemeenten in een artikel 12-situatie terechtkomen. Het beleid zoals neergelegd in de notitie Internationale Contacten wordt aangepast voortgezet. De contacten met Noord-West Duitsland worden geïntensiveerd met het oog op het toekomstige cohesiebeleid van de Europese Unie. Gezamenlijk optrekken vergroot de 21

24 kans op het verkrijgen van Europese Fondsen. De Neue Hanse Interregio is per 1 januari 2011 opgeheven. De inzet op NOA/Nordconnect is na evaluatie herijkt. Handelsmissies en beurzen en dergelijke worden voortaan overgelaten aan de Kamer van Koophandel en de focus komt te liggen op Noord-West Duitsland. In het Coalitieakkoord wordt het belang van Noordelijke samenwerking via het Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN) benadrukt, waarbij wordt ingezet op een efficiënter en slanker SNN. Het uitgangspunt van de samenwerking in SNN-verband is dat deze plaatsvindt waar die meerwaarde oplevert ten opzichte van afzonderlijk opererende provincies. Effectindicator uit Uitvoeringsprogramma Indicator Te meten eenheid + nulmeting Peiljaar/bron Tevredenheid van inwoners over de dienstverlening door overheden in Fryslân Tevredenheid inwoners Totaal baten en lasten programma 1: Bestuur en veiligheid Realisatie Bedragen x Baten 1.1 Provinciale Staten en Statengriffie Gedeputeerde Staten Ondersteuning van de Commissaris van de Koningin in zijn rol als rijksorgaan 1.4 Bestuurskwaliteit gemeenten en interbestuurlijk toezicht 1.5 Herkenbaar en samenwerkend bestuur Juridische Zaken/rechtsbescherming Totaal Baten Lasten 1.1 Provinciale Staten en Statengriffie Gedeputeerde Staten Ondersteuning van de Commissaris van de Koningin in zijn rol als rijksorgaan 1.4 Bestuurskwaliteit gemeenten en interbestuurlijk toezicht 1.5 Herkenbaar en samenwerkend bestuur Juridische Zaken/rechtsbescherming Totaal Lasten Baten Lasten Beleids- en normenkader Kaderstellende beleidsnota s/relevante wetten en regelingen Relevante Europese en nationale wetten en regelingen Provinciewet Wet algemene regels herindeling (ARHI) Rijksbeleidskader gemeentelijke herindeling Wet Veiligheidsregio s Provinciale verordeningen en nota s Vastgesteld door PS op IPO-document Profiel Provincies 21 april 2010 Regierol provincie inzake versterking kwaliteit lokaal bestuur 22 september 2010 Verordening ondersteuning Statenfracties Door GS vastgestelde uitvoeringsregelingen/nota s Vastgesteld door GS op Notitie Internationale contacten 23 september 2008 Overig Meer burger, minder bestuur. Adviesrapportage Commissie-Koopmans Nieuw Bestuursakkoord 22

25 Beleidsveld 1.1 Provinciale Staten en Statengriffie Wat willen we bereiken? Het in het kader van duaal bestuur effectief en efficiënt laten functioneren van Provinciale Staten, zowel van het individuele statenlid als van het bestuursorgaan als zodanig is het eerste volle jaar van de nieuwe statenperiode. Er is een werkgroep gestart om de werkwijze van de Staten te bezien op efficiëntie en effectiviteit. Wat gaan we daarvoor doen in 2012? Inhoudelijke en procesmatige advisering conform het Reglement van Orde Provinciale Staten, het Reglement van orde voor de Statencommissies en de vastgestelde criteria voor adviezen aan presidium en Statencommissie. Logistieke organisatie van alle vergaderingen van Provinciale Staten, Presidium, Statencommissies, Statenwerkgroepen, Auditcommittee, etc. Rechtstreekse uitzending van Staten- en Commissievergaderingen via internet, waarbij na maximaal drie werkdagen de vergadering, uitgesplitst naar agendapunten en sprekers, is te raadplegen op Daarbij wordt continu gezocht naar nieuwe mogelijkheden om de vergaderingen op eenvoudige wijze ook buiten het Provinsjehús te kunnen volgen. Met de recente digitaliseringslag binnen Staten en Griffie is het aantal mogelijkheden verder uitgebreid. Het afhandelen van besluiten van Provinciale Staten, inclusief de ingekomen stukken, uiterlijk tien dagen na besluitvorming. Het onderhouden van functionele contacten met bestuur, directie en afdelingen binnen de provinciale organisatie ten behoeve van een goede afstemming en tijdige aanlevering van stukken. Dit met als oogmerk te komen tot efficiënte besluitvormingsprocedures en het positioneren van Provinciale Staten op strategische dossiers. Het onderhouden van functionele externe contacten ten behoeve van een goed en actueel informatieniveau. Ondersteunen van vertegenwoordigers in o.a. de Algemene Vergadering van het Interprovinciaal Overleg (IPO), Programmaraad Noordelijke Rekenkamer en het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN). Coördinatie aangaande de verantwoording van de fractiebudgetten conform de Verordening Ondersteuning Statenfracties provincie Fryslân. Communicatie voor en over Provinciale Staten, o.a. om bij burgers in Fryslân de beïnvloedingsmogelijkheden onder de aandacht te brengen. Alle openbare vergaderingen van Provinciale Staten worden aangekondigd in de regionale dagbladen en op internet. Verder wordt door middel van spotjes op Omrop Fryslân incidenteel meer bekendheid gegeven aan Provinciale Staten. Ook nieuwe media zoals Twitter worden daarbij actief ingezet. Het volledige overzicht van activiteiten wordt opgenomen in het werkplan van de Statengriffie dat afzonderlijk ter vaststelling wordt voorgelegd aan Provinciale Staten. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Besluiten/ingekomen stukken PS Indicator Tijdige afhandeling (binnen 10 dagen na besluitvorming) 23

26 Wat mag het kosten? S/T Realisatie Bedragen x Baten Bestaand beleid - structureel Totaal Baten Lasten Bestaand beleid - structureel tijdelijk Totaal Lasten Baten Lasten Beleidsveld 1.2 Gedeputeerde Staten Wat willen we bereiken? Het effectief en efficiënt laten functioneren van het college van Gedeputeerde Staten, zowel van het individuele lid van Gedeputeerde Staten als van het bestuursorgaan als zodanig. Wat gaan we daarvoor doen in 2012? Goede en efficiënte secretariële ondersteuning van het college van Gedeputeerde Staten. Elke gedeputeerde wordt ondersteund door een bestuursadviseur en de Commissaris van de Koningin door een communicatieadviseur. Het gaat hierbij om perswoordvoering, het voorbereiden van publieke optredens en algemene advisering. Samen met daarvoor relevante partijen wordt gezorgd voor een gepaste vertegenwoordiging van de provincie bij voorkomende gelegenheden (representatie). De wekelijkse vergadering van het college van Gedeputeerde Staten wordt voorbereid en de kwaliteit van de besluitvorming wordt geborgd door een integrale toets. De workflow tussen Gedeputeerde en Provinciale Staten wordt bewaakt en daar waar nodig verder verbeterd. Voorstel uit Uitvoeringsprogramma : ondersteuning Stichting Veteranendag Friesland Wij vinden het van belang dat het houden van de jaarlijkse veteranendag in Fryslân structureel wordt veiliggesteld. De kosten hiervan bedragen per jaar. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Nulmeting Streefwaarden Kwaliteit stukken Beslisrijpe stukken in 2010 (65%) 80% 90% 100% 100% vooroverleg Afspraken GS/PS Beantwoording statenvragen op tijd Nakomen toezeggingen Tijdige aanbieding PS-besluitvorming 2010 (75%) 80% 85% 90% 95% 24

27 Wat mag het kosten? Bedragen x S/T Realisatie Baten Bestaand beleid - structureel Totaal Baten Lasten Bestaand beleid - structureel tijdelijk Nieuw beleid - Veteranendag S Totaal Lasten Baten Lasten Beleidsveld 1.3 Ondersteuning van de Commissaris van de Koningin in zijn rol als rijksorgaan Wat willen we bereiken? Een zodanige ondersteuning van de Commissaris van de Koningin zodat deze optimaal inhoud kan geven aan zijn rijkstaken. In zijn rol als rijksorgaan heeft de Commissaris van de Koningin taken namens het Rijk in de provincie. Deze taken zijn grotendeels gebaseerd op artikel 182 van de Provinciewet en worden nader uitgewerkt in de Ambtsinstructie voor de Commissaris van de Koningin. Wat gaan we daarvoor doen in 2012? Het toezicht houden op een ordelijk verloop van procedures voor (her)benoeming en ontslag van burgemeesters (o.a. adviseren van en overleg met de raad, voeren van gesprekken met kandidaten, advies en rapportage aan de minister van BZK). Het voeren van klankbordgesprekken met burgemeesters. Het afleggen van werkbezoeken aan gemeenten (circa tien per jaar). Het bevorderen van de samenwerking tussen provincie-, gemeente- en waterschapsbesturen en rijksambtenaren en personen van de krijgsmacht in de provincie. Het bemiddelen bij problemen op het gebied van (inter)bestuurlijke verhoudingen. Het houden van toezicht op veiligheidskwesties en crisisbeheersing (in casu de Hulpverleningsdienst Fryslân en politie Fryslân), waarbij vooral invulling wordt gegeven aan de nieuwe verantwoordelijkheid op basis van de Wet Veiligheidsregio s. Het in voorkomende gevallen adviseren bij de benoeming van korpschefs van politieregio s en andere leidinggevende politiefunctionarissen. Het adviseren van het Kapittel voor de civiele orden over de verlening van een Koninklijke onderscheiding. Het adviseren van het Hof over aanvragen voor predicaten Koninklijk en Hofleverancier, dan wel de bestendiging daarvan. Het onderhouden van de contacten met het Koninklijk Huis. Het gevraagd of ongevraagd adviseren van de regering of de minister(s). Het jaarlijks rapporteren aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) over de uitvoering van de Rijkstaken. 25

28 Wat mag het kosten? Bedragen x S/T Realisatie Baten Totaal Baten Lasten Bestaand beleid - structureel tijdelijk Totaal Lasten Baten Lasten Beleidsveld 1.4 Bestuurskwaliteit gemeenten en interbestuurlijk toezicht Wat willen we bereiken? Doel is het bevorderen van de kwaliteit van het lokaal bestuur in termen van financieel sterke en bestuurskrachtige Friese gemeenten. In lijn van de opvattingen van de commissie- Oosting wordt gestreefd naar een vereenvoudiging van het interbestuurlijke toezicht en het terugdringen van specifiek toezicht. Interbestuurlijk toezicht is een wettelijke taak. Het uitgangspunt is om de bestuurlijke drukte te reduceren en het vertrouwen tussen de bestuurslagen en heldere bestuurlijke omgangsvormen te bevorderen. Met het interbestuurlijke toezicht wordt aangesloten bij de democratische controlemogelijkheden van provincies en gemeenten in het kader van het duale stelsel. Resultaat uit Uitvoeringsprogramma : er is een duidelijk beeld van de bestuurlijke inrichting van Fryslan Voor het eind van de huidige coalitie periode moet er een breed gedragen beeld zijn van de toekomstige bestuurlijke inrichting van Fryslân. Zie ook hieronder. Wat gaan we daarvoor doen in 2012? Het uitoefenen van financieel toezicht op de Friese gemeenten Op basis van wetgeving en het landelijke beleidskader oefenen wij actief toezicht uit op de financiële ontwikkelingen in de Friese gemeenten. Waar nodig voeren wij overleg. Het zogenoemde repressieve toezicht (d.w.z. achteraf) is het meest gangbare toezichtinstrument. Onderstaand twee items die in 2012 van belang zijn in het kader van financieel toezicht. - Preventief toezicht De Friese Meren (Arhi toezicht) De gemeenten Lemsterland, Gaasterlân-Sleat en Skarsterlân hebben op 6 oktober 2010 een positief besluit genomen over een ontwerp herindelingsadvies. Deze gemeenten staan met ingang van deze datum van rechtswege onder een bijzondere vorm van preventief toezicht, het zogenaamde Arhi-toezicht. Artikel 21 van de wet Arhi geeft Gedeputeerde Staten de bevoegdheid om besluiten aan te wijzen die hun goedkeuring behoeven, dit om te voorkomen dat de nieuwe gemeente nadeel ondervindt van besluiten van de op te heffen gemeenten. Van deze bevoegdheid hebben wij gebruik gemaakt. Het Ahri-toezicht blijft van kracht tot de datum van herindeling. - Artikel 12 behandeling van de gemeente Boarnsterhim Sinds begrotingsjaar 2008 staat de gemeente Boarnsterhim onder preventief toezicht om financiële redenen. De gemeente heeft voor 1 december 2010 een artikel 12 aanvraag 26

29 ingediend. Aan de beheerders van het gemeentefonds is door het Rijk (BZK, programmadirectie Krachtig Bestuur) en de provincie geadviseerd een aanvullende uitkering uit het gemeentefonds aan de gemeente te verstrekken. Het streven is dat de gemeente uiterlijk in 2014 heringedeeld zal worden en dan schoon wordt opgeleverd. Het actief volgen en ondersteunen van gemeenten bij de gerichte versterking van de gemeentelijke bestuurskracht Dit is een proces met een meerjarige doorlooptijd. De discussie binnen en tussen gemeenten over een gerichte aanpak van de duurzame borging van de lokaal-bestuurlijke slagkracht is provinciebreed voortdurend in ontwikkeling. Dit is mede gerelateerd aan het proces van decentralisatie van Rijkstaken dat leidt tot verzwaring van het lokaalbestuurlijke takenpakket. Het laat zich aanzien dat deze ontwikkelingen de komende jaren zullen uitmonden in gemeentelijke initiatieven tot samenwerking, c.q. herindelingsvoorstellen van onderop. Dit sluit aan op het provinciale beleid om dergelijke initiatieven van onderop te faciliteren. Uitvoering geven aan de Wet revitalisering generiek toezicht (interbestuurlijk toezicht) Naar verwachting wordt deze wet op 1 januari 2012 van kracht. Een gestructureerde werkwijze moet leiden tot een vermindering van bestuurlijke drukte tussen de overheden. Bestuurlijke inrichting Als onderdeel van het visievormingstraject over de toekomstbestendige lokaal-bestuurlijke inrichting van Fryslân is de commissie-koopmans ingesteld. Deze commissie heeft in haar adviesrapport een perspectievenschets gepresenteerd voor een duurzame lokaalbestuurlijke inrichting. Vanaf najaar 2011 vindt op grond van de provinciale regierol gebiedsgericht overleg plaats met de gemeenten over de implicaties van het advies van de Commissie. Doel is te komen tot een gewogen oordeel over de wenselijkheid en fasering ten aanzien van een samenhangende en toekomstbestendige gemeentelijke indeling van onze provincie. Met betrekking tot de actuele herindelingsvoornemens van enerzijds De Friese Meren en anderzijds de opsplitsing van Boarnsterhim participeert de provincie in 2012 op grond van haar wettelijke bevoegdheden in het Arhi-traject. Voorstel uit Uitvoeringsprogramma : versterking bestuurskwaliteit gemeenten Het vorenstaande vergt een aanhoudende inspanning op het reeds in gang gezette proces van aanscherping van de provinciale regierol ten behoeve van een evenwichtige versterking van de kwaliteit van het Friese lokaal bestuur. De hiermee samenhangende kosten bedragen voor de periode jaarlijks Wat mag het kosten? Bedragen x S/T Realisatie Baten Totaal Baten Lasten Bestaand beleid - structureel tijdelijk Nieuw beleid - bestuurskwaliteit T Totaal Lasten Baten Lasten

30 Beleidsveld 1.5 Herkenbaar en samenwerkend bestuur Wat willen we bereiken? Versterking van de betekenis en het profiel van de provincie, evenals het versterken van de bestuurlijke partnerschappen voor de aanpak van maatschappelijke vraagstukken. Resultaten uit het Uitvoeringsprogramma SNN is efficiënter en slanker geworden De samenwerkingsagenda s met de vier grote kernen in Fryslân zijn volop in uitvoering Er zijn Streekagenda s tot stand gekomen voor alle regio s in Fryslân Wat gaan we daarvoor doen in 2012? Het uitvoeren van het uitvoeringsprogramma Bestuursakkoord Rijk-Provincies (o.a. decentralisatie van rijkstaken, bestuurlijke en financiële verhoudingen) Binnen de kaders van het Bestuursakkoord tussen Rijk, Interprovinciaal Overleg (IPO), Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Unie van Waterschappen (UvW) - mede ingegeven door de beleidsuitgangspunten van het kabinet-rutte zal de provincie haar betekenis en profiel versterken door haar regierol in Fryslân waar te maken. Uitgangspunt is het versterken van de rol van de provincie als gebiedsregisseur op het ruimtelijkeconomische en culturele domein. Afhankelijk van de besluitvorming gaan wij in 2012 aan de slag met de implementatie van het Bestuursakkoord. Het ontwikkelen en uitvoeren van strategische agenda s met stedelijke netwerken en regio s De gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslân werken al jaren samen op diverse terreinen, sinds 1 januari 2011 in de vorm van de Samenwerkingsagenda gemeente Leeuwarden provincie Fryslân De projecten die worden genoemd in de Samenwerkingsagenda worden uitgevoerd binnen andere beleidsprogramma s. Met de gemeenten Smallingerland, Heerenveen en de nieuwe gemeente Súdwest Fryslân zijn in eveneens samenwerkingsagenda s afgesloten, die in 2012 en daarna tot uitvoering worden gebracht. Voor de in de agenda s benoemde samenwerkingsprojecten projectorganisaties worden ingesteld, budgetten worden vastgelegd en worden activiteiten ontplooid. Ook in IPO-verband blijven wij onze bijdrage leveren. Het ontwikkelen en uitvoeren van streekagenda s met alle regio s in Fryslân In 2011 zijn per streek de sterke en zwakke punten en de kansen en bedreigingen in beeld gebracht. Begin 2012 besluiten wij definitief over een eventuele voortzetting van de streekagenda s en bepalen daarbij de contouren van de inbreng daarin vanuit de provinciale doelen en ambities. In gaan wij, na een eventueel positief besluit, samen met de plattelandsregio s de streekagenda s opstellen en vaststellen om, uiterlijk 2014, wanneer de nieuwe Europese-, Rijks- en provinciale programma s voor het landelijk gebied en het platteland ingaan, operationeel te zijn. Mogelijk kan dit in enkele streken eerder. Parallel hieraan brengen we in beeld welke Europese-, Rijks- en provinciale middelen, naast de middelen van de andere streekpartners, voor de verschillende streekopgaven kunnen worden ingezet. Zie ook beleidsprogramma 5. Lanlik gebiet. Het voortzetten van de intensivering van grensoverschrijdende internationale samenwerking De internationale samenwerking van de provincie is vooral vormgegeven via tijdelijke projecten, zoals in Interreg IV-A (Duits grensgebied), Interreg IV-B Noordzee en Interreg IV-C. Deze projecten worden uitgevoerd binnen programma 6. Economie, toerisme en recreatie. Onderwerpen als minderheidstalen en Waddenzee vragen om een internationale aanpak. 28

31 Met het oog op het toekomstige cohesiebeleid (geld uit Brussel) en de voor ons recentelijk toegankelijk geworden (belangrijke) geldstroom Interreg IV-A komt de focus voor samenwerking vooral te liggen op Noord-West Duitsland/Niedersachsen. Na 2013 is geld uit Brussel voor de regio geen vanzelfsprekendheid meer. Een meer thematische en liefst grensoverschrijdende aanpak wordt vereist. Fryslân pleegt de inzet in SNNverband en daar waar relevant met Niedersachsen. Zie ook programma 6. Economie, toerisme en recreatie. Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN) Het SNN zal de komende jaren een verandering in zwaartepunten ondergaan. De uitvoering van programma s en regelingen wordt minder belangrijk omdat er vanaf 2014 aanzienlijk minder geld uit Brussel beschikbaar komt voor de lidstaten en hun regio s, waaronder Noord- Nederland. Een inkrimping van de Uitvoeringsorganisatie van het SNN zal hiervan het gevolg is. De bestuurlijke rol van het SNN zal steeds meer gericht worden op gemeenschappelijke belangenbehartiging. De terreinen waarop de samenwerking zich zou moeten richten zijn: - Europa 2010: het nieuwe Europese Cohesiebeleid en het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, beide voor de periode Dit wordt op landsdeelniveau verder uitgewerkt - het Topsectorenbeleid van het Rijk (ministerie van EL&I) - de Structuurschets Infrastructuur en Ruimte - behoud van Rijksdiensten voor het Noorden Binnen het SNN zijn de formele gremia inmiddels beperkt tot het dagelijks bestuur en twee bestuurscommissies; Economische Zaken en Stedelijke Ontwikkelingen. Binnen die gremia, waarin de provincies en de vier steden participeren, vinden de discussie en de formele besluitvorming plaats. Voorstel uit Uitvoeringsprogramma : intensivering Noordelijke lobby in Den Haag en Brussel Een kerntaak binnen het aandachtsgebied bestuurlijke organisatie is de lobby in Den Haag en Brussel. Ook voor de komende jaren is een krachtige profilering en effectieve inzet van de provincie Fryslân in Den Haag en Brussel van belang. Dit betreft zowel beleidsbeïnvloeding als het creëren en benutten van financiële mogelijkheden om de eigen ambities verzilverd te krijgen. Hiertoe willen we onze lobbyactiviteiten intensiveren, onder meer door activiteiten als de Fryske Jûn te organiseren en de sterke punten van Fryslân/Noord-Nederland via gerichte presentaties in Den Haag en Brussel onder de aandacht te brengen. De kosten hiervoor bedragen per jaar. Wat mag het kosten? Bedragen x S/T Realisatie Baten Bestaand beleid - structureel Totaal Baten Lasten Bestaand beleid - structureel tijdelijk Nieuw beleid - Intensivering lobby-activiteiten T Totaal Lasten Baten Lasten

32 Beleidsveld 1.6 Juridische Zaken/rechtsbescherming Wat willen we bereiken? Doel is een toereikende rechtsbescherming van de Friese burgers tegen besluiten van het provinciaal bestuur. In het verlengde hiervan wordt gestreefd naar een goede borging van de juridische kwaliteit van de provinciale producten. Wat gaan we daarvoor doen in 2012? Juridische coördinatie en advisering Dit betreft de juridische coördinatie en advisering voor in beginsel alle voorkomende juridische dienstverlening. Het gaat hierbij om het publiekrechtelijke, privaatrechtelijke en Europees-rechtelijke domein. Het bewaken van de juridische kwaliteit Vanuit een centrale benadering wordt de juridische kwaliteit van de provinciale producten geborgd. Het afhandelen van bezwaar- en beroepschriften en klachten Ten behoeve van een meer deskundige en meer onafhankelijke beoordeling van bezwaaren beroepschriften en klachten heeft het provinciaal bestuur een externe adviescommissie ingesteld. Deze commissie adviseert over de te nemen beslissingen op bezwaarschriften, administratieve beroepschriften en klachten. Het beleid is erop gericht zoveel mogelijk bezwaarschriften door middel van overleg en mediation af te doen in plaats van de formele bezwaarschriftenprocedure. Dit succesvolle beleid wordt voortgezet. (Prestatie)indicatoren Onderwerp Indicator Nulmeting Streefwaarden Afhandeling bezwaarschriften tijdige afhandeling. 95% 95% 96% 97% 98% Wat mag het kosten? Bedragen x S/T Realisatie Baten Bestaand beleid - structureel Totaal Baten Lasten Bestaand beleid - structureel Totaal Lasten Baten Lasten