Patiënteninformatie. Basaalcelcarcinoom. Informatie over basaalcelcarcinoom en de mogelijke behandeling daarvan terTER_

Transcriptie

1 Patiënteninformatie Basaalcelcarcinoom Informatie over basaalcelcarcinoom en de mogelijke behandeling daarvan terTER_

2

3 Basaalcelcarcinoom Informatie over basaalcelcarcinoom en de mogelijke behandeling daarvan. U bent op de polikliniek Dermatologie van Tergooi geweest. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de beste zorg te omringen en uw bezoek aan het ziekenhuis zo aangenaam mogelijk te maken. Naar aanleiding van het bezoek zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op een rij. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Achterin vindt u de contactgegevens van de afdeling. De medewerkers van de afdeling Dermatologie of uw behandelaar beantwoorden uw vragen graag. Algemeen Het basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van (huid)kanker. De kwaadaardige veranderingen ontstaan in de onderste cellen van de opperhuid. Per jaar wordt in Nederland bij meer dan mensen een basaalcelcarcinoom vastgesteld, en dit aantal neemt jaarlijks toe. Het betreft voornamelijk oudere mensen (meer dan 95 procent komt voor bij mensen ouder dan 40 jaar). Basaalcelcarcinomen kunnen we goed behandelen. Hoe ontstaat een basaalcelcarcinoom? Blootstelling aan zonlicht is de belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van huidkanker. Overigens zijn er nog andere factoren dan blootstelling aan zonlicht die basaalcelcarcinomen doen ontstaan. Vandaar dat basaalcelcarcinomen soms ook ontstaan op plaatsen die niet of nauwelijks in de zon zijn geweest. 3

4 Wat zijn de verschijnselen? Er zijn verschillende vormen van basaalcelcarcinoom. Ze hebben met elkaar gemeen dat op de huid een langzaam groeiende roze, huidkleurige of lichtbruine verhevenheid ontstaat die geleidelijk groter wordt. Maar vroeg of laat gaat het gezwelletje in het midden stuk, waardoor een niet-genezend wondje ontstaat. Meestal zijn er geen klachten van jeuk of pijn. Het aspect van het gezwelletje is wat glazig, glanzend en toont soms kleine bloedvaatjes. Een basaalcelcarcinoom ontstaat vooral op de zonbeschadigde huid van het aangezicht, zoals op en om de neus, de slapen en de oren. Een bijzondere vorm is het romphuid basaalcelcarcinoom dat, zoals de naam al zegt, vooral op de huid van borst en rug voorkomt. Deze vorm lijkt sterk op een eczeemplek, echter zonder de voor eczeem kenmerkende intense jeuk en zonder dat het plekje reageert op de voor eczeem gebruikelijke (zalf)therapie. Hoe stellen we de diagnose? Hoewel de verschijnselen van een basaalcelcarcinoom erg kenmerkend zijn, nemen we geregeld onder plaatselijke verdoving een stukje weefsel weg (biopt) voor microscopisch onderzoek. Als het gezwelletje nog erg klein is of klachten geeft (bijvoorbeeld bloeden), kunnen we besluiten het direct definitief (chirurgisch) te verwijderen. Het weefsel sturen we vervolgens op om achteraf de diagnose alsnog te bevestigen en om te zien of het helemaal is verwijderd. 4

5 Waaruit bestaat de behandeling? Chirurgie In de meeste gevallen verwijderen we een basaalcelcarcinoom chirurgisch onder plaatselijke verdoving (excisie), waarbij we rekening houden met het beste cosmetische resultaat. Als het niet mogelijk is de wondranden direct te sluiten, maken we gebruik van een plastiek (een techniek waarbij we huid van elders verschuiven om de wond toch mooi te kunnen sluiten). Andere technieken die we kunnen gebruiken. Cryochirurgie Dit is een behandeling, waarbij we het basaalcelcarcinoom met speciale apparatuur van buitenaf kortdurend bevriezen. De bevriezing kan zonodig plaatsvinden onder plaatselijke verdoving. Curettage en coagulatie Het weefsel schrapen of shaven we onder plaatselijke verdoving weg met een scherp instrument (curettage of shave) en branden we vervolgens weg (coagulatie). Deze behandeling herhalen we enkele keren indien nodig. Een celdodende crème (5-fluoro-uracil of imiquimod) U brengt de crème zelf gedurende een bepaalde periode ter plaatse aan. Een nadeel is de irritatie die dit tijdens de behandeling geeft. Radiotherapie De bestraling bij huidkanker is veel oppervlakkiger dan de bestraling die gegeven wordt voor kanker van inwendige organen. De bestraling zelf is dan ook niet of nauwelijks belastend. Nadeel is echter dat deze bestraling weer tot nieuwe huidkanker kan leiden. Fotodynamische therapie Hierbij wordt een speciale crème op de aangedane huid gesmeerd. Deze moet enkele uren intrekken en maakt de beschadigde cellen gevoeliger voor een speciaal type licht dat daarna op deze huid wordt toegepast. Deze behandeling neemt veel tijd in beslag, is meestal pijnlijk en is niet 5

6 voor elk type basaalcelcarcinoom geschikt. Zie ook de aparte folder Fotodynamische therapie bij basaalcelcarcinoom. Het is in het bestek van deze folder niet mogelijk de exacte indicaties voor de bovengenoemde en andere technieken te noemen, maar uw behandelaar kan u uitleggen waarom hij of zij in uw geval een bepaalde methode adviseert. Leidraad hierbij zijn twee uitgangspunten: 1. Het gezwel moet in z n geheel (radicaal) worden verwijderd. 2. Het mooiste cosmetische eindresultaat wordt nagestreefd. Recidief gezwel Bij een recidief, dit wil zeggen dat de tumor op dezelfde plaats terugkomt, is de behandeling bij voorkeur chirurgisch. Wat kunt u zelf doen? Uiteraard is het van belang overmatige zonblootstelling te vermijden. Het is van belang om te zorgen dat kinderen niet verbranden in de zon. De Nederlandse Kankerbestrijding/Koningin Wilhelmina Fonds heeft hieromtrent goede voorlichtingsfolders: Kort samengevat zijn hier drie adviezen om uw huid tegen zon te beschermen: 1. Blijf tussen twaalf en drie uur in de schaduw. 2. Draag een pet of hoed in de zon; bedek de romp met een shirt en houd armen en benen bedekt. 3. Gebruik een anti-zonnebrandcrème met hoge beschermingsfactor (boven de twintig) op huiddelen die niet worden bedekt door kleding. Voor alle duidelijkheid: anti-zonnebrandmiddelen dienen om de huid te beschermen en dus niet, om de tijd dat je in de zon kan blijven te verlengen, en zeker niet om mooier bruin te worden. Tergooi TER-7460-nl

7 Wat zijn de vooruitzichten? Basaalcelcarcinomen zaaien niet uit en vrijwel niemand zal dan ook aan deze vorm van huidkanker overlijden. Het is wel belangrijk om basaalcelcarcinomen te behandelen, omdat deze gezwellen niet vanzelf genezen en langzaam groter worden. In ongeveer vier tot tien procent van de gevallen komt het gezwel, na de eerste behandeling, op dezelfde plek op de huid weer terug. Verder is het van belang opmerkzaam te blijven op nieuwe basaalcelcarcinomen, omdat bij ongeveer 25 procent van de mensen ergens anders op de huid opnieuw een basaalcelcarcinoom ontstaat. Bij de controlebezoeken aan uw behandelaar let deze dan ook niet alleen op een recidief, maar ook op eventuele nieuwe basaalcelcarcinomen. Afhankelijk van de omstandigheden, zoals bijvoorbeeld het aanwezig zijn van meerdere basaalcelcarcinomen, de plaats van het basaalcelcarcinoom of een recidief, maken we een controleafspraak. In veel gevallen is langdurige controle niet noodzakelijk. Tot slot Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neemt u dan tijdens kantooruren contact op met de polikliniek Dermatologie, T De vakgroep Dermatologie van Tergooi biedt u deze folder aan. 7

8 T Locatie Blaricum Rijksstraatweg AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg XZ Hilversum Locatie Weesp C.J. van Houtenlaan 1b 1381 CN Weesp