happe s ycholo ogy

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "happe s 2013 4 ycholo 3-2014 ogy"

Transcriptie

1 Facullteit Gedrag G gswettensch happe en Studiiegids s (Pre-))master Psy ycholo ogy 1

2 2

3 Inhoudsopgave Voorwoord... 7 Deel A: De masteropleiding Psychology De opleiding Psychologie, Universiteit Twente Opleidingskenmerken Het vakgebied psychologie Psychologie aan de Universiteit Twente De psychologische ontwerpaanpak Kleinschalig onderwijs Interessante masterspecialisaties Onderzoek binnen Psychologie Vakgroep Cognitieve Psychologie en Ergonomie Vakgroep Instructietechnologie Vakgroep Onderzoeksmethodologie, Meetmethoden en Data-Analyse Vakgroep Psychologie, Gezondheid en Technologie Vakgroep Psychologie van Conflict, Risico & Veiligheid Onderzoeksmogelijkheden voor studenten Onderzoeksmogelijkheden binnen de vakgroepen Graduate School Masterprogramma Psychology (MPS) Hoofdstructuur Masterspecialisaties Conflict Risico en Veiligheid (CRV) Positieve Psychologie & Technologie (PPT) Gezondheidspsychologie (GP) Human Factors & Engineering Psychology (HFE) Instructie, Leren & Ontwikkeling (ILO) Masterthese Psychology De masterthese Afstuderen in het buitenland Eindtermen masteropleiding Toetsingsinstrumenten en kwaliteitszorg Toetsingsinstrumenten binnen Psychologie Kwaliteitszorgsysteem Interne kwaliteitszorginstrumenten Overleggremia Externe kwaliteitsinstrumenten Arbeidsmarktperspectieven Deel B: Instromen in de master Psychology Toelating en aanmelding voor de master Psychology Instroom en aanmelding na het behalen van je hbo/wo diploma Instroom en aanmelding na je wo bachelor psychologie Instroom en aanmelding na een andere WO bachelor of master Instroom en aanmelding na hbo-bacheloropleidingen Instroom en aanmelding vóór het behalen van je hbo/wo-diploma Instroom en aanmelding voor huidige UT studenten (niet Psychologie) Instroom en aanmelding voor het behalen van je WO- of HBO-diploma (de doorstroomminor) Gewenst wiskunde niveau Kosten van de opleiding Voorlichting / meer informatie

4 4. Het pre-masterprogramma Psychologie Het pre-masterprogramma Psychologie Het studieprogramma van de pre-master Vakken in de doorstroomminor (tijdens HBO opleiding) Afronden van vakken en aantal tentamenmogelijkheden/kansen Bindend Studie Advies (BSA) pre-master & doorstroomminor Psychologie Toelating tot de master Psychology Deel C: Praktische informatie voor nieuwe (pre-)master studenten Psychology Organisatie van het onderwijs Introductiedag Inschrijving studie Collegekaart Communicatie en informatie Vakken volgen Studiemateriaal Roosters Colleges Wegwijs op de campus Tentamens PC-priveregeling en aanschaf pc/laptop/printer Studentenstatuut Herinschrijving studie Studiebegeleiding en regelingen Organisatie studiebegeleiding Begeleiding tijdens het (pre-)masterjaar Medewerkers studiebegeleiding Bijzondere regelingen voor studenten Actief naast je studie Waarom actief naast je studie? Activisme mogelijkheden Regeling studentenactivisme Ondersteuning bij ondernemerschap Studentenactiviteiten en Campus Bijlagen Faculteit Gedragswetenschappen Vakgroepen Opleidingen Diensten

5 5

6 6

7 Voorwoord Welkom bij de opleiding Psychologie aan de Universiteit Twente! Deze studiegids bevat belangrijke informatie over de masteropleiding Psychologyy aan de Universiteit Twente. De masteropleiding Psychology aan de Universiteit Twente kenmerkt zich door haar h toegepaste karakter, gericht op het ontwerpen van interventies, die bijdragen aan het oplossen van psychologische problemen uit de praktijk. Hierbij is veel aandacht voor het gebruikk van technologie bij het ontwikkelen van interventies of oplossingenn voor problemen. Kenmerkend voor de masteropleiding is de scholing tott een onderzoeker en ontwerper, die beschikt over een gedegen kennis van de psychologie in een themagebied naar keuze. De masteropleiding Psychology richt zich op vijf maatschappelijk relevante thema s, die goed passen binnenn het profiel van de Universiteit Twente. De vijf thema s zijn: Conflict, Risico & Veiligheid; Gezondheidspsychologie; Human Factors & Engineering Psychology; Instructie,, Leren & Ontwikkeling; en Positieve P Psychologie & Technologie. Het eerste deel van deze studiegids s bevat informatie over de opleiding Psychology aan de Universiteit Twente. De verschillende masterspecialisaties, de opbouw van de masterprogramma s, de masterthese Psychology, het kwaliteitsysteem en de arbeidsmarktperspectieven komen hierbijj aan bod. De instroommogelijkheden tot de master Psychology komen in het tweede deel aan a de orde. Dit deel geeft ook informatie over het pre-masterprogramma Psychologie, dat toegangg verschaft tott de master Psychology aan de Universiteit Twente. Veel studenten in het pre-masterprogramma studeren voor het h eerst aan de Universiteit Twente. Dat geldt ook voor sommige masterstudenten. Voor deze nieuwe studenten hebben we in het derde deel veel praktische informatie over studeren aan de universiteit Twente bij elkaar gezet. Je leest hier over de organisatie van het onderwijs, de studiebegeleiding enn de mogelijkheden om actief te zijn tijdens je studie. Hierbij vind je informatie over de studievereniging Dimensie. Al deze informatie zorgt ervoor dat je goed voorbereidd bent op onze masteropleiding Psychology. Voor de komende tijd wens ik je veel succes, maar vooral ook k veel plezier. Hopelijk doe jee tijdens je masterstudie veel wijsheid, inzicht en goede vriendschappen op. drs. Joleen de Jong, studieadviseur (pre-)master Psychologie dr. Henk Boer, opleidingsdirecteur Psychologie 7

8 8

9 Deel A: mastterop pleidiing Psyc cholo ogy De m 9

10 10

11 1. De opleiding Psychologie, Universiteit Twente 1.1. Opleidingskenmerken Opleidingsnaam Specialisaties Registratie Type Instroommomenten Aanmelding Vorm # credits pre-master Psychology (afkorting: MPS) Conflict, Risico & Veiligheid (CRV) Gezondheidspsychologie (GP) Human Factors & Engineering Psychology (HFE) Instructie, Leren & Ontwikkeling (ILO) Positieve Psychologie & Technologie (PPT) Croho-code 66604, NVAO geaccrediteerd Regulier, MSc 1 februari en 1 september Aanmelding uiterlijk 8 weken voor studieaanvang via Full-time 45 EC + zelfstudie (met afsluitende toets) Gedeeltelijke vrijstelling mogelijk afhankelijk van vooropleiding # credits master 60 EC (30 EC vakken en 30 EC afstuderen (m.u.v. de afstudeerspecialisatie PPT)) Numerus fixus Meer informatie Taal onderwijs Geen Colleges en tentamens deels in het Nederlands en deels in het Engels (kan verschillen per specialisatie). Literatuur voornamelijk Engels 1.2 Het vakgebied psychologie In de wetenschappelijke studie psychologie bestudeer je menselijk gedrag. Het doel is om aan de hand van systematisch onderzoek kennis te verwerven over factoren die het gedrag veroorzaken of beïnvloeden. Deze factoren kunnen in de persoon zelf zitten, maar kunnen ook uit de omgeving komen. Voorbeelden van onderwerpen uit de psychologie zijn pestgedrag op school, somberheidsklachten bij ouderen, overgewicht bij kinderen of het overmatig gebruik van cannabis. Als het gedrag beter wordt begrepen en dus verklaard en voorspeld kan worden, dan kan deze kennis ingezet worden om het gedrag positief te beïnvloeden en situaties te veranderen, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, maar ook in het bedrijfsleven, de reclamewereld en in het onderwijs. In de loop der tijd zijn er verschillende stromingen binnen de psychologie ontstaan. Hoe mensen zich in groepen gedragen, is bijvoorbeeld het object van studie bij de sociale psychologie. De persoonlijkheidsleer richt zich op de verschillen tussen mensen. De ontwikkeling die een mens doormaakt, van wieg tot graf, vormt het aandachtsgebied voor de ontwikkelingspsychologie. Hoe mensen waarnemen, leren, denken, spreken, onthouden en vergeten, wordt onderzocht in de cognitieve psychologie (of functieleer). Stoornissen in het gedrag, denken en beleven van mensen zijn object van de klinische psychologie. Deze opsomming is niet uitputtend, maar toont wel aan dat er veel verschillende aandachtsgebieden voor psychologisch wetenschappelijk onderzoek zijn. Hoe kan gedrag worden verklaard? Gedrag kan vanuit verschillende gezichtspunten worden beschouwd. Gedrag kan een (motorische) actie zijn (handelen). Gedrag kan ook een gevolg zijn van denken of gebruik van kennis (cognitie) of van interactie met anderen (sociaal gedrag). Mensen vertonen individuele verschillen in hun gedrag en het gedrag van het individu vertoont een ontwikkeling in de loop van het leven. Bij het in kaart brengen van gedragsdeterminanten kan 11

12 gebruik worden gemaakt van een procesbenadering (Hoe ontstaann en verlopen handelingen h en cognities? Hoe verloopt het proces van de invloed van gedragsdeterm minanten?), de sociale benadering (Hoe beïnvloedt de sociale omgeving het gedrag?) en persoonsbenadering (Hoe ontwikkelt een individu zich? Hoee is het karakter van invloed op het gedrag? Hoe meet je verschillen tussen mensen?). De gezichtspunten en benaderingen kunnen aan elkaar gerelateerd worden en geven een beeld van een viertal basisdisciplines van de psychologie, zie het onderstaande overzicht. Benadering Procesbenadering Sociale benadering Persoonsbenadering Basisdisciplines Functieleer Sociale psychologie Ontwikkelingspsychologie Persoonlijkheidsleer Gezichtspunten Handelen Cognitiee Sociaall gedrag Ontwikkeling Individuele verschillen Naast deze vier basisdisciplines is, in het kader van het verklaren van gedrag, kennis uit de bio- en neuropsychologie essentieel. Bij de biologische psychologie gaat het om de biologische basis van gedrag, zoals z de invloed van hormonen op gedrag. Neuropsychologie onderzoekt het (dis)functioneren van het brein en de relatie daarvan met gedrag. 1.3 Psychologie aan de Universiteit Twente In Nederlandd is er een groot aanbod van opleidingen op het gebied van psychologie, zowel opp universitair als op hbo-niveau. Wat maakt de opleiding Psychologie aan de Universiteit Twente uniek? Kenmerkend voor het profiel van de opleiding is de scholing tot een onderzoeker en ontwerper, die beschikt over gedegen basiskennis en aandacht heeft voor de toepassing van psychologie inn vijf themagebieden: Conflict, Risico & Veiligheid; Gezondheidspsychologie; Human Factors & Engineering Psychology; Instructie, Leren & Ontwikkeling; en Positieve Psychologie & Technologie. De opleiding Psychologie aan de Universiteit Twente is dus een toepassingsgerichte opleiding. Je leert hoe je systematisch kunt werken aan effectieve oplossingen voor allerlei praktische psychologische problemen off vraagstukken De psychologische ontwerpaanpakk Als student van de opleiding Psychologie aan de Universiteit Twente ben je na afronding van de masteropleiding in staat een verbinding te leggen tussen psychologisch onderzoek en het oplossen van psychologische problemen. De Universiteitt Twente schoolt psychologen die enerzijds zelf in staat zijn op wetenschappelijk verantwoordee wijze psychologisch onderzoek te beoordelen en uit te voeren (op het niveau van een beginnend onderzoeker) ), en anderzijds in staat zijn bestaande wetenschappelijke kennis bruikbaar te maken en in te zetten voor het analyseren en oplossen van problemen uit dee praktijk. Tijdens je studie leer je hoe een psychologisch ontwerpproces eruit kan zien en welke vormen v van toegepast onderzoek in de verschillende fasen van dat ontwerpproces mogelijk zijn. Denk daarbij aan methoden voor onderzoek, methoden om psychologiemiddelen te testen of om de kwaliteit achteraf te evalueren. Dit wordt de psychologische ontwerpaanpak genoemd. De psycholoog aan de UT leert dus de aanpak en vaardigheden om zowel te kunnenn onderzoeken als ontwerpen, met het oog op zijn/haar toekomstige rol van respectievelijk onderzoeker en professional (ontwerper van interventies, adviseur, beleidsmaker). 12

13 Onderzoek In het wetenschappelijk onderzoek kan onderscheid worden gemaakt tussen fundamenteel onderzoek, toepassingsgericht onderzoek, toegepast onderzoek en ontwerpgericht onderzoek of ontwerpen. Deze typen van onderzoek kun je op een schaal plaatsen, lopend van zeer theoriegericht (kennis om de kennis) naar zeer praktijkgericht (kennis benutten om concrete gedragsproblemen op te lossen). Fundamenteel onderzoek is theoriegericht en richt zich op het verklaren van verschijnselen. Dit type onderzoek vindt vooral onder laboratoriumomstandigheden plaats. Onderzoek kan ook toegepast zijn. In dat geval doet een verschijnsel zich voor in een praktijksituatie en is het doel een verklaring te vinden of verbanden te toetsen binnen de kaders van die specifieke praktische situatie. Indien het onderzoek plaatsvindt in de praktijk, maar het de ambitie is van de onderzoeker om de gevonden resultaten te veralgemeniseren naar andere praktische situaties en daarmee weer bij te dragen aan de theorievorming, wordt gesproken van toepassingsgericht onderzoek. Hierbij kan het ook gaan om een vertaling van onderzoeksresultaten die onder gecontroleerde omstandigheden in het laboratorium zijn gevonden naar de praktijk. Wanneer het primaire doel is om wetenschappelijke kennis te gebruiken om maatschappelijke problemen op te lossen, spreekt men van toegepast onderzoek. Voor het uitvoeren van fundamenteel, toepassingsgericht en toegepast onderzoek wordt de wetenschappelijke onderzoeksaanpak gehanteerd, ook wel aangeduid als de empirische cyclus. Om deze cyclus volgens wetenschappelijke normen te doorlopen, staan de psycholoog diverse methoden en technieken ter beschikking, zoals methoden en technieken voor het verzamelen en analyseren van data, en het gebruik van ICT-programma s (zoals SPSS). Bij de opleiding Psychologie maak je kennis met zowel fundamenteel als toepassingsgericht en toegepast onderzoek en leer je zelf de wetenschappelijke onderzoeksaanpak toe te passen. Bij het verantwoorden van je onderzoek en de verslaglegging werk je volgens wetenschappelijke normen. Ontwerpen Indien fundamenteel onderzoek het ene uiterste is, is het andere uiterste: het bruikbaar maken van kennis voor het oplossen van een praktisch probleem. De opleiding Psychologie aan de Universiteit Twente onderscheidt zich van andere psychologie-opleidingen in Nederland door nadrukkelijk aandacht te besteden aan het toepassen van psychologische kennis bij het oplossen van een concreet probleem door middel van een systematische aanpak: het ontwerpen. Bij een psychologisch probleem gaat het om het verschil tussen een feitelijke en gewenste situatie, dat door gedragsverandering kan worden opgeheven. Onderzoek is noodzakelijk wanneer de reeds aanwezige kennis niet voldoende is om het gedrag te begrijpen en te kunnen beïnvloeden. Gedrag wordt beïnvloed door mentale mechanismen, ook wel gedragsdeterminanten genoemd zoals kennis, houding, zelfvertrouwen. Deze gedragsdeterminanten staan centraal bij het oplossen van psychologische problemen. Bij psychologisch ontwerpen start je bij een goede analyse van het probleem, waarna via synthese de bepalende gedragsdeterminant(en) wordt (worden) vastgesteld en een passende interventie wordt gekozen. Vervolgens onderzoek je of een determinant door gerichte interventie (een actie of gebeurtenis) kan worden beïnvloed, dat wil zeggen of de beoogde gedragsverandering optreedt (implementatie en evaluatie). Deze aanpak heet de ontwerpaanpak. Kernactiviteiten zijn: analyse, synthese, constructie en evaluatie. Voor ieder van deze kernactiviteiten kun je specifieke methoden en technieken toepassen. Bij het vinden van oplossingen zet je onderzoeksvaardigheden en psychologische wetenschappelijke kennis kritisch en strategisch in. Net als bij wetenschappelijk onderzoek, dient de professionele psycholoog in woord en schrift verantwoording te kunnen afleggen over een doorlopen ontwerpproces en de resultaten ervan. Daarnaast dient hij/zij te beschikken over goede communicatieve vaardigheden om behoeften, wensen en eisen van opdrachtgevers (dienstverleners, beleidsmakers) of cliënten te vertalen in een concrete probleemstelling en bij een geplande interventie, de opdrachtgever en betrokkenen goed te informeren en te adviseren over de oplossing Kleinschalig onderwijs Binnen de opleiding Psychologie aan de Universiteit Twente is sprake van kleinschalig onderwijs. De opleiding Psychologie is dan ook groot in kleinschaligheid. Dankzij deze kleinschaligheid is intensief contact mogelijk met docenten, studieadviseurs en medestudenten. Naast hoorcolleges wordt gebruik gemaakt van onderwijsvormen zoals werkcolleges en practica. Tijdens deze bijeenkomsten wordt gewerkt in relatief kleine groepen wat eveneens ten goede komt aan de kwaliteit van het onderwijs. In de pre-master heb je ook hoorcolleges samen met de reguliere bachelorstudenten waardoor de groep groter is, maar vergeleken met andere psychologie opleidingen is het aantal studenten relatief klein. In het masterjaar waar iedere student zijn eigen richting kiest, vindt het onderwijs vaak plaats in groepen van studenten. 13

14 1.3.3 Interesssante mastersspecialisaties Als je aan pssychologie de enkt, denk je waarschijnlijk w niet direct aan n de specialisa aties die binneen de opleiding Psychologie aan de Universiteit Twente worden aang eboden, zoals s Conflict, Risiico & Veiligheiid; Gezondheidsspsychologie; Human Facto ors & Engineerring Psycholog gy; Instructie, Leren & Ontw wikkeling; en Positieve Psyychologie & Te echnologie. Dit D zijn andere specialisaties dan bij veel andere a universsiteiten zoals sociale- of kliinische psycho ologie. De ma asterspecialisa aties binnen de e opleiding Ps sychologie aann de Universitteit Twente hebb ben deze onde erwerpen in zic ch, maar zijn m meer toepassingsgericht. Dat D betekent daat binnen de specialisatiess aan de Unive ersiteit Twente e onderwerpe en als sociale en e klinische ps sychologie aaan de orde kom men maar dat dezze onderwerpe en worden gek koppeld aan e een praktisch psychologisch p h probleem. Zoo staat in de specialisatie Gezondheidspsychologie de d relatie tusse en psychologische processe en en de lichaamelijke gezondheid ccentraal. Hierb bij wordt stil ge estaan bij prakktische onderw werpen, zoals hoe gezond ggedrag bevord derd kan worden e en welke risico o s op de psyc chische en lich hamelijke gezo ondheid mens sen lopen dooor ongezond gedrag te verrtonen. Voor alle a specialisatties geldt dat d de behandelde onderwerpe en goed aansluuiten bij onderwerpen n uit de praktijkk. Het grote vo oordeel hierva an is dat je, ee enmaal afgestudeerd, oplosssingsgericht kunt k werken aan p psychologisch he problemen en vraagstukkken. den in Hoofds Meer informa atie over de masterspecialis saties is te vind stuk 2.2. oek binnen Ps sychologie 1.4 Onderzo Vrijwel alle do ocenten die betrokken zijn bij b de opleidin ng Psychologie e verrichten na aast het onderrwijs ook onderzoek op p hun vakgebiied. Ze zijn we erkzaam als p romovendus, medewerker onderwijs, o uniiversitair docent (UD), universsitair hoofd do ocent (UHD) off hoogleraar b bij één van de vakgroepen van v de faculteiit Gedragswete enschappen. Een vakgroep bestaat uit een e groep men nsen die deze elfde deskundiigheid bezitten n op een bepaaald onderzoeksth hema. Binnen de vakgroep wordt onderzo oek en onderw wijs uitgevoerd d onder leidingg van een hoogleraar. H Het onderwijs en onderzoek k op het gebied d van psychollogie is hoofdz zakelijk onderggebracht bij viijf vakgroepen: Cognitieve e Psychologie e en Ergonomie (CPE) Instructiettechnologie (IS ST) Onderzoe eksmethodolog gie, Meetmeth hoden en Data a-analyse (OM MD) Psycholog gie, Technolog gie en Veilighe eid (PGT) Psycholog gie van Conflicct, Risico & Ve eiligheid (PCR RV) 14

15 1.4.1 Vakgroep Cognitieve Psychologie en Ergonomie De vakgroep Cognitieve Psychologie en Ergonomie (CPE) binnen de faculteit Gedragswetenschappen bestaat sinds 1 februari 2006 en wordt geleid door prof. dr. ing. Willem Verwey. De vakgroep CPE verzorgt onderwijs over, en voert onderzoek uit naar, de menselijke prestatie bij het gebruiken van technische systemen, en de aard van de daarbij toegepaste menselijke informatieverwerkingsprocessen. Er wordt gewerkt vanuit een cognitief (oftewel informatieverwerkings-) perspectief. De kracht van de CPE benadering ligt in de nauwe verstrengeling van het toegepaste (probleemoplossende) onderzoek en het fundamenteel (informatieverwerking) georiënteerde onderzoek. Deze verstrengeling betekent enerzijds dat toegepast onderzoek leidt tot verder onderzoek naar relevante fundamentele onderwerpen, en dat anderzijds fundamenteel onderzoek de kennis verschaft die noodzakelijk is voor kwalitatief hoogstaand toegepast onderzoek. CPE werkt samen met bedrijven zoals Philips, TNO, en het Roessingh revalidatiecentrum in Enschede. Voorbeelden van onderzoek Veiligheid in de cockpit Technologie is uit het dagelijks leven niet meer weg te denken. Er worden functionele en/of aantrekkelijke apparaten ontworpen, die we regelmatig gebruiken. Denk aan een mobiele telefoon, een dvd-speler, een geldautomaat, een afstandsbediening, een kaartautomaat zoals bij de NS, de koffie- of snoepautomaat op de universiteit of andere gebruiksvoorwerpen uit het dagelijks leven. Bij het ontwerp hiervan speelt ook psychologie een belangrijke rol. Deze apparaten moeten worden afgestemd op het (intuïtieve) gedrag van mensen om het gebruik ervan zo simpel mogelijk te maken. Veiligheid speelt daarbij vaak ook een rol. Door verkeerde bediening kunnen er ongewenste situaties ontstaan. Dit is het vakgebied van de Human Factors, de psychologische ergonomie of ook mens-machine-interactie genoemd. Psychologische kennis over menselijke functies als leren, aandacht, geheugen, denken of motoriek worden toegepast om knoppen en LEDs af te stemmen op de behoeften van de gebruiker. Regelmatig horen we op het nieuws over vliegtuigongelukken, en wordt vervolgens maandenlang onderzoek gedaan naar de oorzaak van dit soort catastrofes. Wat het een menselijke fout? Heeft de piloot een waarschuwing van het systeem over het hoofd gezien? Als psychologen doen we onderzoek om dit soort situaties te voorkomen. We geven advies over hoe een cockpit in elkaar moet zitten, zodat mensen zo min mogelijk fouten maken, geen waarschuwingslampjes over het hoofd zien en makkelijk begrijpen hoe alles werkt, legt Matthijs Noordzij uit. Hij geeft als docent inleidende vakken over cognitieve ergonomie en cognitieve neurowetenschappen. In mijn onderzoek richt ik me op de wijze waarop het menselijke brein communicatieve signalen produceert en begrijpt. Dat doen we niet alleen in een cockpit, maar ook bijvoorbeeld als we kijken hoe we hulpmiddelen voor visueel gehandicapten kunnen verbeteren. De belangrijkste elementen van een vliegtuigcockpit zijn nagebouwd en daarin wordt onderzoek gedaan met een flight simulator. Matthijs: Als er een ongeluk gebeurd is, dan kunnen we met behulp van de simulator dezelfde situatie nog een keer nabootsen en achterhalen wat er mis is gegaan. Op die manier kan ervoor gezorgd worden, dat hetzelfde probleem niet nog een keer optreedt en ook dat achteraf de mogelijke oorzaak van een ongeluk vastgesteld kan worden. Bachelorstudenten kunnen bij bepaalde vakken dit jaar in projectvorm meewerken aan het cockpitonderzoek. Voor meer informatie over de vakgroep kijk op: Instructietechnologie De vakgroep Instructietechnologie staat onder leiding van prof. dr. Ton de Jong. Het onderzoek en onderwijs van de vakgroep Instructietechnologie is vooral gericht op kennis(ontwikkeling). Hierbij is aandacht voor onder andere de psychologische processen voor het verwerven en gebruik van kennis, instructieve ondersteuning voor het verwerven van kennis, en kennismanagement. Leerlingen (en dus ook lerende volwassenen) maken zich kennis actief eigen met behulp van verschillende leeromgevingen, zoals: computersimulaties, spelvormen, groepsopdrachten en klassikale lessen. Binnen de vakgroep wordt aandacht besteed aan de vormgeving van deze leeromgevingen: roepen deze de juiste leerprocessen op? Zijn ze motiverend, uitdagend en activerend? Hierbij besteedt de vakgroep vooral aandacht aan processen van onderzoekend leren (dat wil zeggen leren door experimenteren) en worden er simulatie- en modelleertools ontwikkeld die dit proces ondersteunen. Met name wordt hier ook gekeken hoe deze vorm van leren voor jonge kinderen bereikbaar gemaakt kan worden. Daarnaast heeft het benutten en uitbreiden van kennis in werkomgevingen aandacht in het onderzoek. De vraag is hoe men zelfgestuurd leren op de werkplek kan vormgeven. Hoe kunnen bijvoorbeeld organisaties en bedrijven tools inzetten voor een effectiever gebruik en beheer van kennis, gecombineerd met ervaringen in gesimuleerde leeromgevingen? 15

16 Voorbeeld van onderzoek Onderzoeksvoorbeeld Instructietechnologie Maakt het voor de hoogte van leerprestaties bij ontdekkend leren iets uit welke leermaterialen worden gebruikt? Marjolein van Klink heeft, ter afronding van haar masterspecialisatie Instructie, Leren & Ontwikkeling, een afstudeeronderzoek gedaan naar deze vraag. Ze ontwierp twee natuurkunde leertaken: een balanstaak en een taak over opwaartse kracht. Beide taken bood ze aan in drie varianten: fysieke materialen waarbij leerlingen de echte proefjes zagen, een video-opname van de proefjes of een abstracte simulatie (in het onderwijs gaat de voorkeur meestal uit naar de fysieke materialen omdat ze een positieve invloed op motivatie zouden hebben). De helft van de leerlingen mocht de proefjes zelf uitvoeren, de andere helft gaf een proefleider instructie om de proefjes voor ze uit te voeren. De leerlingen gaven dan opdracht om bepaalde manipulaties met de leermaterialen te doen, maar ze mochten er niet zelf aankomen. Op deze manier kon zij zien of tactiele stimulatie (dus zelf met je handen aan materialen komen) iets uitmaakt voor leren (er wordt beweerd dat dit positieve effecten heeft). Ook interacties tussen leermaterialen en het zelf kunnen manipuleren of niet konden zo worden ontdekt (je zou je kunnen voorstellen dat het manipuleren van fysieke materialen andere effecten heeft dan het bedienen van de muis in een simulatie). Het onderzoek wees uit dat alle leerlingen leerden en wel in dezelfde mate! Interacties waren er ook niet. Het lijkt dus niet uit te maken of je nou via een simulatie, of met behulp van echte materialen leert. Het maakt zelfs niet uit of je er aan mag komen of niet! Waar het om lijkt te gaan is hoe de taak in elkaar zit en of je manipulaties in je hoofd kunt doen. Dit resultaat pleit voor de inzet van computersimulaties bij ontdekkend leren. Simulaties zijn net zo effectief en efficiënter dan het gebruik van fysieke materialen. Voor meer informatie over de vakgroep kijk op: Onderzoeksmethodologie, Meetmethoden en Data-Analyse De vakgroep OMD staat onder leiding van prof. dr. Cees Glas. De vakgroep verzorgt onderwijs, verricht onderzoek en geeft advies op het gebied van de methoden en technieken voor psychologisch meten, de dataanalyse, de opzet en planning van onderzoek en de formalisering en modelvorming/simulatie van psychologische kennis en verschijnselen. Voorbeeld van onderzoek vakgroep OMD Computer traceert fraude bij faillissement Bernard Veldkamp is hoofddocent bij OMD. Zijn onderzoek richt zich voornamelijk op het gebruik van item response theorie en het toepassen van data mining binnen sociaal wetenschappelijke vraagstukken. Een van de gebieden waarbinnen ik onderzoek doe is het detecteren van fraude. In Nederland wordt veel gefraudeerd. Bij faillissementen is zelfs in ongeveer één derde van de gevallen sprake van fraude. Vanwege de kredietcrisis is deze vorm van fraude weer bijzonder actueel. Een van de problemen waar het ministerie van Justitie tegenaan loopt is het gebrek aan capaciteit om fraudeurs te vervolgen. Tot twee jaar geleden was de kans dat je betrapt werd op faillissementsfraude kleiner dan 2%. Vanuit de vakgroep OMD hebben we meegewerkt aan het ontwikkelen van een systeem voor geautomatiseerde fraudedetectie. Door systematisch de databestanden van de Kamer van Koophandel, het ministerie van Justitie en het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties aan elkaar te koppelen en te analyseren, konden we hiervoor een model bouwen. Om de beschikbare opsporingscapaciteit van het ministerie van Justitie zo optimaal mogelijk te gebruiken, mocht het model geen faillissementen ten onrechte als frauduleus aanwijzen (geen fouten van de eerste soort). Met het uiteindelijke model kon 30% van de fraudeurs worden geïdentificeerd. Een hoger percentage was wel haalbaar, maar dat ging ten koste van het aantal ten onrechte als frauduleus aanwijzen van faillissementen. De afgelopen maanden ben ik betrokken geweest bij fraude onderzoek van de zorgverzekeraar CZ. Het vermoeden was dat bij 5% van de declaraties, die zorgverleners indienden, werd gefraudeerd. Dat is een schadepost van vele miljoenen euro s. Bij deze vorm van fraude kun je denken aan het per ongeluk fout invullen van de declaratie in het voordeel van de zorgverlener, tot het declareren van 36 gewerkte uren in één dag. Binnen ons onderzoek zijn we op zoek gegaan naar determinanten van fraude bij fysiotherapeuten. Gegevens werden meegenomen over de maatschap, over de fysiotherapeut, over de patiënt en over de behandeling. Het toepassen van (gestructureerde) interviews en data mining resulteerde in een model dat in 85% van de gevallen, een juiste voorspelling deed m.b.t. fraude. Door dit model toe te passen kan de fraude-afdeling van zorgverzekeraar CZ veel doeltreffender haar mensen inzetten en de pakkans van fraudeurs verhogen. Heel opmerkelijk was dat vooral gegevens over de fysiotherapeut goede voorspellers bleken van fraude. Blijkbaar zijn het dus vooral persoonseigenschappen die de dief maken in plaats van de gelegenheid zoals het spreekwoord ons wil doen geloven. Voor meer informatie over de vakgroep kijk op: 16

17 1.4.4 Psychologie, Gezondheid en Technologie De vakgroep PGT staat onder leiding van prof. dr. Ernst Bohlmeijer en is de grootste vakgroep van de faculteit GW. Onderwijs en onderzoek binnen deze vakgroep zijn gericht op Algemene gezondheidsbevordering en - preventie (inclusief e-health) en Positieve Psychologie & Technologie. De vakgroep werkt samen met andere disciplines, zoals de geneeskunde en technische wetenschappen, en met bedrijven/organisaties zoals het RIVM, Tactus verslavingszorg, het Roessingh, de GGD regio Twente, Dimence en Mediant. Gezondheid Het onderzoek binnen dit thema richt zich gedeeltelijk op e-health en op de psychologie van preventief gezondheidsgedrag. E-Health is de communicatie tussen professionals in de gezondheidszorg en de patiënt, die wordt ondersteund door ICT zoals , internet en videoconferencing. Het doel van e-health is om effectieve zorgverlening op afstand mogelijk te maken. Bij de psychologie van preventief gezondheidsgedrag kun je denken aan het ontwikkelen en evalueren van effectieve voorlichtingscampagnes om preventief gezondheidsgedrag te bevorderen. Preventie van ongewenst gedrag, zoals roken, drugsgebruik of obesitas bij kinderen, staat centraal. Naast preventie is er ook veel aandacht voor somatische patiënten, zoals de begeleiding van mensen met reuma. Onderzoek naar lotgenotencontact en coping- strategieën zijn hier voorbeelden van. Positieve Psychologie & Technologie Geestelijke gezondheid is meer dan de afwezigheid van psychopathologie (geestelijke ziektes). Het betreft ook emotioneel, psychologisch en sociaal welbevinden. Deze richting is sinds eind 2007 opgericht. Binnen dit onderzoeksthema staat preventie van psychische stoornissen centraal, en wordt gewerkt aan ontwikkeling en evaluatie van preventieve training voor mensen met psychische klachten. Onderwerpen als narratieve psychologie, life-review en mindfulness spelen ook een grote rol. Voorbeeld van onderzoek vakgroep PGT GettingBetter.nl: een virtuele coach De techniek is inmiddels onlosmakelijk gekoppeld aan de gezondheidswereld. Het elektronische patiëntendossier is hier een vaak bediscussieerd voorbeeld van. De website kiesbeter.nl is een internetportaal dat tracht, vragen van consumenten met betrekking tot de zorg te beantwoorden. En als we een vraag aan de huisarts willen stellen dan kan ook via internet. Dit soort systemen worden niet alleen maar ontwikkeld om kosten te besparen. Maar uiteindelijk gaat het om de gezondheid van de mens. En die wordt door dit soort technische mogelijkheden bevorderd. Mensen met bepaalde aandoeningen durven met hun ziekte vaak niet op zoek te gaan naar hulp. De drempel bij een online consultatie is vaak veel lager. En als het echt werkt, dan bevordert dit dus de gezondheid van een groot aantal mensen. Saskia Kelders is bezig met het GettingBetter.nl project van het RIVM, dat het onderzoek ook financiert. Saskia: Dit project richt zich op Consumer Health Informatics. Dat is eigenlijk een tak van medische informatica, die de informatiebehoefte van consumenten analyseert, de methoden om informatie voor consumenten toegankelijk te maken bestudeert en de voorkeur van consumenten in medische informatiesystemen integreert. De centrale vraag in haar project is, of het mogelijk is om mensen met een chronische ziekte met behulp van een ICT toepassing te ondersteunen bij het omgaan met hun ziekte. Het einddoel is de ontwikkeling van een virtuele coach, die voldoet aan de eisen en verwachtingen van de gebruikers, aldus Saskia. Er zijn al vergelijkbare systemen, die zij in haar onderzoek betrekt en op effectiviteit test. Voor meer informatie over de vakgroep PGT kijk op: 17

18 1.4.5 Psychologie van Conflict, Risico & Veiligheid De jonge vakgroep PCRV staat onder leiding van prof. dr. Ellen Giebels. De vakgroep is te vinden op de vierde vloer van het gebouw Citadel. De vakgroep PCRV houdt zich vanuit een (sociaal-) psychologisch perspectief bezig met drie thema s: risicoperceptie en communicatie, conflict en crisismanagement en de antecedenten van risicovol, antisociaal en crimineel gedrag. De vakgroep werkt veelvuldig samen met collega s van universiteiten en hogescholen in binnen en buitenland en met diverse praktijkpartners waaronder regionale politiekorpsen, het Korps Landelijke Politiediensten, het RIVM, het Ministerie van Justitie (landelijk parket, Raad voor de rechtsbijstand), het Nationaal Crisiscentrum, TNO, etc. Veiligheid, Risico s en Conflicthantering Risicoperceptie en -communicatie en met name de strategische aspecten van crisis- en risicocommunicatie worden vanuit een sociaal-psychologisch en communicatiewetenschappelijk perspectief benaderd. Thema s die daarbij aan de orde komen zijn: externe veiligheid, biotechnologie en genomics, risico en watermanagement, het gebruik van ICT bij de crisis- en risicocommunicatie, de rol van corporate communicatie en corporate social responsibility bij crisiscommunicatie van organisaties. Conflicthantering is een nieuw onderzoeksgebied binnen deze vakgroep. Daarbij hebben medewerkers van PCRV met name expertise rondom het thema conflictescalatie en conflictmanagement. Het onderzoek gaat in op het effect van conflict op de prestatie en het welzijn van de directe conflictpartijen, maar ook van de bredere sociale omgeving. Veel van dit onderzoek, training en advies vindt plaats binnen het politiewerkveld. Verder is er aandacht voor psychologische effecten van (potentieel) slachtofferschap. Conflicten binnen organisaties komen eveneens aan de orde. Voorbeeld van onderzoek vakgroep PCRV Onderzoek naar verdachtenverhoren bij de politie Iedereen heeft in het dagelijks leven wel eens te maken met conflicten en crisissituaties, niet alleen op het werk. Binnen de veiligheid- en risicotak van PCRV worden twee invalshoeken bij het conflictonderzoek onderscheiden. Ten eerste wordt gekeken naar de reactie van mensen in crisis- en conflictsituaties: bijvoorbeeld bij een dijkbreuk, bij milieuproblemen of andere mogelijk bedrijgende situaties zoals het gebruik van gen-gemanipuleerd voedsel. Vaak bepaald de overheid de regels, en moeten de burgers deze naleven. Maar wat vinden wij als burgers hier eigenlijk van? Hoe beleven we bepaalde bedreigende situaties? De risicoperceptie staat hier centraal. De tweede invalshoek richt zich op bestaande risicovolle en/of conflictsituaties. Dit kan gaan om conflictsituaties op het werk, maar ook om bijvoorbeeld terroristische dreiging of de interactie tussen politie en burgers. Welk gedrag vertonen mensen in deze situaties en welke (sociaal) psychologische processen liggen hieraan ten grondslag? Dit onderzoek draagt onder andere in belangrijke mate bij aan de ontwikkeling van specifieke interventies voor (geëscaleerde) conflictsituaties. Karlijn Beune is promovendus en docent bij de opleiding Psychologie en Communicatiewetenschap. Zij geeft (gast) colleges op het gebied van organisatiepsychologie en conflictmanagement. Haar onderzoek richt zich op verhoorstrategieën die de politie gebruikt bij verhoren van verdachten met verschillende culturele achtergrond. Daarmee zit zij op het snijvlak tussen organisatiepsychologie en sociale psychologie. Dit project past goed in de sociaalpsychologische invalshoek van de vakgroep PCRV. Karlijn: Mijn onderzoek is specifiek gericht op de effectiviteit van sociale beïnvloedingstechnieken, die tijdens verhoren door de politie gebruikt worden. Hier zit erg veel Psychologie in. Verder loopt de cultuur als rode draad door het project, omdat het effect van beïnvloeding nogal verschilt per cultuur. Karlijn: Wij doen het onderzoek niet alleen in gesimuleerde verhoorsettings, maar gebruiken ook reële situaties, die we analyseren. Verschillende manieren van waarheidsvinding worden geëxploreerd om een beter beeld te krijgen over de effectiviteit van verdachtenverhoren. Uitgangspunt van dit onderzoek is dat het belangrijk is om het beïnvloedingsgedrag van rechercheurs te onderscheiden van manipulatief gedrag en/ of het uitoefenen van ongeoorloofde druk, zodat een verdachte op vrijwillige basis kan verklaren en dus altijd een zekere mate van keuzevrijheid heeft. Voor meer informatie over de vakgroep PCRV kijk op: 18

19 1.4.6 Onderzoeksmogelijkheden voor studenten Onderzoeksmogelijkheden binnen de vakgroepen Er zijn veel mogelijkheden om af te studeren bij een vakgroep en aan te sluiten bij het onderzoek van de vakgroep. Het afstudeerweb ( biedt een actueel overzicht. Regelmatig zijn afstudeeronderzoeken aanleiding tot het publiceren van een wetenschappelijk artikel waarbij studenten vaak coauteurs zijn. Graduate School De nieuw opgerichte Graduate School biedt getalenteerde studenten mogelijkheden om zich te ontwikkelen als wetenschappelijk onderzoeker. Hier krijg je specifieke vakken gericht op het doen van promotieonderzoek. De scriptieruimte in je master gebruik je voor de eerste stappen in het promotieonderzoek. Heb je interesse? Ga dan naar de website voor meer informatie. 19

20 2. Masterprogramma Psychology (MPS) 2.1 Hoofdstructuur Alle masterspecialisaties hebben een omvang van 60 EC. Binnen de masterspecialisaties Conflict, Risico & Veiligheid (CRV); Gezondheidspsychologie (GP); Human Factors & Engineering Psychology (HFE); en Instructie, Leren & Ontwikkeling (ILO) bestaat het masterjaar uit het volgen van vakken van de gekozen specialisatie (30EC) en het schrijven van een masterthese (30EC). Bij de specialisatie Positieve Psychologie & Technologie (PPT) vormt een stage (eventueel) een onderdeel van het masterprogramma. Binnen deze specialisatie bestaat het masterjaar (60EC) uit het volgen van vakken van de gekozen specialisatie (30EC), een stage (20EC) en een masterthese (10EC). De masterthese is een zelfstandig wetenschappelijk onderzoek dat je verricht op het gebied van de door jou gekozen specialisatie. Dit kan zijn: - meedraaien in een onderzoeksproject van de specialisatie - een externe opdracht (voor een organisatie), waarvan het onderwerp gerelateerd is aan onderzoek dat binnen de specialisatie wordt uitgevoerd Het is eventueel mogelijk extra vakken te volgen naast je reguliere programma, mits je voldoet aan de voorkenniseisen van deze vakken. Indien je extra vakken wilt volgen, is het raadzaam om Osiris te raadplegen. In Osiris kun je als student veel informatie vinden waaronder de onderwijscatalogus met daarin cursusinformatie zoals vakbeschrijvingen, voorkenniseisen, studiemateriaal en collegevormen (zie Hoofdstuk 5). Kijk in het STAPPENPLAN EN REGELS START MASTER op voor informatie over hoe je je kunt voorbereiden op het starten met de masteropleiding Psychology. 2.2 Masterspecialisaties In de volgende paragrafen vind je informatie over de vijf masterspecialisaties die worden aangeboden binnen de masteropleiding Psychology: Conflict, Risico & Veiligheid (CRV); Gezondheidspsychologie (GP); Human Factors & Engineering Psychology (HFE); Instructie, Leren & Ontwikkeling (ILO); en Positieve Psychologie & Technologie (PPT). In Osiris kun je terecht voor specifieke informatie over de vakken (zoals vakbeschrijvingen, studiemateriaal, docenten, voorkenniseisen etc.). Je kunt deze informatie in Osiris via bekijken Conflict, Risico & Veiligheid (CRV) Welke beïnvloedingsstrategieën sorteren effect in politieverhoren? Hoe kan de overheid het beste communiceren over risico s zoals overstromingsgevaar of terrorisme? Waarom escaleren maatschappelijke conflicten zo gemakkelijk en welke interventies werken dan? Hoe reageren mensen op bedreigingen vanuit hun omgeving, zoals de ondergrondse opslag van CO2? Hoe kan de omgeving aanzetten tot crimineel of antisociaal gedrag? Deze masterspecialisatie houdt zich bezig met de talloze manieren waarop individuen en groepen direct of indirect te maken krijgen met kwesties die raken aan onze psychologische en fysieke veiligheid. Thema s die aan bod komen hebben betrekking op risicoperceptie en communicatie, conflict en crisis management en de voorgeschiedenis van antisociaal en crimineel gedrag. Je krijgt vakken zoals forensische psychologie, ethiek en leiderschap en risico s in een maatschappelijke context. Daarbij is deze specialisatie bij uitstek toepassings- en interventiegericht, met aandacht voor nieuwe technologieën, en benaderen we de problematiek vanuit een breed, multicultureel perspectief. Vakkenaanbod Conflict, Risico & Veiligheid (CRV) De masterspecialisatie CRV bestaat in het studiejaar uit 30EC verplichte vakken en een 30EC masterthese. 20

21 Het programma ziet er als volgt uit: Semester Semester Blok 1A Blok 1B Blok 2A Blok 2B 5EC 5EC Empirisch risico- en Empirisch risico- en Conflictonderzoek* Conflictonderzoek* EC 5EC 5EC 5EC Risico s in een maat- Leiderschap en ethiek Forensische Risico- en schappelijke context psychologie veiligheidsbeleving EC Groepsdynamiek en -interventie EC Masterthese CRV * Dit vak wordt twee keer per studiejaar aangeboden, dus ook in blok 2A en 2B. Studenten die in september starten met de masterspecialisatie CRV moeten het vak in het eerste semester volgen en studenten die in februari starten met de masterspecialisatie CRV moeten het vak in het tweede semester volgen Positieve Psychologie & Technologie (PPT) Er komen steeds meer aanwijzingen dat geestelijke gezondheid meer is dan de afwezigheid van psychische stoornissen. Positieve geestelijke gezondheid omvat ook ons subjectief, psychologisch en sociaal welbevinden. Eenvoudig gezegd is het ook van belang dat we ons goed voelen, dat we mogelijkheden ervaren om ons te ontplooien en dat we ons verbonden voelen met de samenleving. In een snel veranderende samenleving bepaalt juist onze positieve geestelijke gezondheid de mate waarin we om kunnen gaan met deze veranderingen. Naast de behandeling van psychische stoornissen zal de geestelijke gezondheidszorg zich in toenemende mate richten op bevordering van positieve geestelijke gezondheid. In deze master wordt zowel aandacht besteed aan behandeling van psychische stoornissen en psychische problemen bij mensen met lichamelijke aandoeningen als aan het bevorderen van positieve geestelijke gezondheid. Je verdiept je in psychopathologie en de klinische gezondheidspsychologie en oefent met therapeutische vaardigheden zoals cognitieve gedragstherapie. Daarnaast krijg je inzicht in positieve psychologie en maakt kennis met interventies die de positieve geestelijke gezondheid bevorderen. Vakkenaanbod Positieve Psychologie & Technologie (PPT) De masterspecialisatie PPT bestaat in het studiejaar uit 30EC verplichte vakken, 10EC masterthese en 20EC stage (of eventueel 30EC vakken en 30EC masterthese). Alle vakken, de stage en de these worden twee keer per studiejaar aangeboden. Studenten die per september instromen in de masterspecialisatie PPT volgen de vakken in het eerste semester. Studenten die per februari instromen in de masterspecialisatie PPT volgen de vakken in het tweede semester. 21

22 Het programma ziet er als volgt uit: Semester Semester Blok 1A Blok 1B Blok 2A Blok 2B 5EC 5EC 20EC Verdieping psychopathologie* emental Health* Stage PPT 2 5EC 5EC Counseling en gespreksvaardigheden* Cognitieve en gedragstherapie* EC 5EC 10EC Geestelijke gezondheidsbevordering* Toegepaste positieve psychologie* Masterthese PPT * Alle vakken worden twee keer per studiejaar aangeboden. Dat wil zeggen dat de vakken aangeboden in blok 1A ook worden aangeboden in blok 2A en de vakken aangeboden in blok 1B ook worden ook aangeboden in blok 2B. 1 Wanneer een student binnen de masterspecialisatie PPT een stage van 20EC volgt behelst de masterthese 10EC. Wanneer een student geen stage van 20EC volgt kan de student de master afronden door middel van een 30EC masterthese PPT. 2 Als verplichte voorkennis voor het volgen van de stage geldt: de student heeft de vakken Counseling en gespreksvaardigheden en Verdieping psychopathologie behaald en de student heeft het vak Cognitieve en gedragstherapie gevolgd (dat wil zeggen deelgenomen aan de verplichte en examenonderdelen van het vak) Gezondheidspsychologie (GP) Hoe kunnen we voorkomen dat jongeren zich in coma drinken? Kunnen serious games kinderen helpen bij het leren zelf managen van hun diabetes? Met welke problemen krijgen mantelzorgers van kankerpatiënten te maken? Hoe kunnen we de arts-patiënt communicatie verbeteren, of hoe kunnen we patiënten helpen bij het maken van beslissingen over hun behandeling? En welke impact hebben technologische innovaties zoals het elektronisch patiëntendossier, e-consult en de opkomst van social media hierbij? Gezondheidspsychologie houdt zich bezig met de relatie tussen lichamelijke gezondheid en psychologische processen. Gezondheidspsychologie richt zich enerzijds op het bevorderen van gezond gedrag en op het voorkómen van ziektes bij gezonde mensen, en anderzijds op het bestuderen van de wisselwerking tussen de psyche en lichamelijke gezondheid bij mensen die te maken hebben met een (chronische) ziekte of aandoening. In deze masterspecialisatie ga je je verder verdiepen in theorieën over gezondheidsgedrag, gedragsbeïnvloeding, arts-patiëntcommunicatie en omgaan met chronische ziekte. De ontwikkeling van (groeps)interventies, gericht op preventie, herstel of adaptatie aan ziektes staat centraal. Je wordt in deze masterspecialisatie niet opgeleid tot individuele hulpverlener. In je toekomstige werkveld speel je een initiërende en coördinerende rol bij de ontwikkeling, implementatie en evaluatie van gezondheidsbevorderende interventies voor het publiek, patiënten of zorgverleners. Binnen de masterspecialisatie Gezondheidspsychologie ga je je, aan de hand van recente literatuur uit gerenommeerde wetenschappelijke tijdschriften, verder verdiepen in theorieën over o.a. (determinanten van) gezondheidsgedrag, adaptatie aan chronische ziekte, en strategieën voor gedragsbeïnvloeding. Ook zul je je gaan verdiepen in (de achtergronden van) een aantal bestaande interventies voor publiek en patiënten. Ten slotte zul je je gaan bekwamen in een aantal belangrijke vaardigheden, zoals het uitvoeren van een needsassessment onder de doelgroep, het vertalen van theoretische concepten en methodieken naar concrete interventies of interventie-onderdelen, het uitvoeren van een formatieve evaluatie en het schrijven van een implementatieplan. Daarnaast speelt technologie binnen deze masterspecialisatie een belangrijke rol. Niet alleen bestuderen we de psychologische consequenties voor patiënten van allerlei medisch-technologische innovaties (zoals domotica, gentechnologie) maar ook bestuderen we hoe diverse e-health toepassingen (zoals e-consult, electronisch patiëntendossier, online zelftests, online lotgenotencontact) van invloed zijn op gevoelens van empowerment van het publiek, de patiënt en op de arts-patiënt relatie. 22

23 Vakkenaanbod Gezondheidspsychologie (GP) De masterspecialisatie GP bestaat uit 20EC verplichte vakken (waarvan twee vakken tweemaal per studiejaar worden aangeboden), 10EC keuzevakken (uit een aanbod van 20EC GP vakken) en een 30EC masterthese. Semester Semester Blok 1A Blok 1B Blok 2A Blok 2B 5EC 5EC 5EC 5EC Public Health Psychology ehealth* Behavioural Medicine ehealth* EC 5EC 5EC 5EC Research Methods in Health Psychology* Capita Selecta Health Psychology Research Methods in Health Psychology* Entertainment Education EC 5EC Professional Skills for Health Psychologists Health Psychology in Life Span Perspective Masterthese GP 1 30EC 1 Als verplichte voorkennis voor het starten met de Masterthese Gezondheidspsychologie geldt dat de student minimaal 10EC mastervakken GP moet hebben behaald Human Factors & Engineering Psychology Lijkt het je leuk om mee te werken aan het ontwerpen van nieuwe mensvriendelijke robots? Zou je mee willen helpen om medische missers in een ziekenhuis te voorkomen? Dan is de afstudeerrichting HFE iets voor jou. In de masterspecialisatie Human Factors & Engineering Psychology staat de interactie tussen mens en techniek centraal. Je leert hoe je met kennis over de cognitieve psychologie technologische toepassingen kunt ontwerpen of verbeteren. Wij leren je vaardigheden en theorieën aan waarmee je in staat bent om als psycholoog een belangrijke bijdrage te leveren in multidisciplinaire teams die bijvoorbeeld gebruiksvriendelijke gadgets en electronica ontwerpen. Voor je afstudeeronderzoek kun je je ook specialiseren in de meer technische kant van de psychologie. Je zou bijvoorbeeld met (neuro)fysiologische maten (EEG, huidgeleiding) de werkbelasting kunnen meten van iemand die leert autorijden. Of je modelleert gedrag en programmeert een robot zodat deze dit gedrag vertoont. Kortom, HFE is een masterspecialisatie voor psychologie studenten die houden van een technische uitdaging en gefascineerd zijn door de invloeden van nieuwe media op de mens. Vakkenaanbod Human Factors & Engineering Psychology (HFE) De masterspecialisatie HFE bestaat in het studiejaar uit een 10EC verplicht vak (Research methods in HFE), en 20EC aanvullende (keuze) vakken, waarbij sprake is van keuze 3 of 4 uit 4 vakken, en keuze 0 of 1 uit 2 vakken). De student heeft voor de 20EC invulling twee mogelijkheden: 1. De student kiest vier van de vier vakken: Human Computer Interaction, Resilience Engineering, Traffic Psychology en Intelligent Systems. 2. De student kiest drie van de vier vakken (Human Computer Interaction, Resilience Engineering, Traffic Psychology en Intelligent Systems) en kiest daarbij één van de twee overige vakken, de vakken Mediatechnology en Conversational Agents. In totaal volgt de student altijd het 10EC verplichte vak en 20EC aanvullende (keuze)vakken. 23

faculteit gedragswetenschappen PSYCHOLOGY MSc STUDIEGIDS (pre-)masteropleiding 2013/2014

faculteit gedragswetenschappen PSYCHOLOGY MSc STUDIEGIDS (pre-)masteropleiding 2013/2014 faculteit gedragswetenschappen MSc PSYCHOLOGY STUDIEGIDS (pre-)masteropleiding 2013/2014 Faculteit Gedragswetenschappen Studiegids 2013-2014 (Pre-)master Psychology 1 2 Inhoudsopgave Voorwoord... 7 Deel

Nadere informatie

Faculteit Gedragswetenschappen

Faculteit Gedragswetenschappen Faculteit Gedragswetenschappen Aan: pre-masterstudenten Psychologie Van: opleidingsdirecteur Psychologie Kenmerk: PSY/MPS.2010.269 Telefoon: 053-489 4996 Datum: 17-05-2010 Betreft: wijzigingen mastercurriculum

Nadere informatie

Psychology. Welkom op de faculteit Gedragswetenschappen! masteropleiding

Psychology. Welkom op de faculteit Gedragswetenschappen! masteropleiding masteropleiding Psychology Welkom op de faculteit Gedragswetenschappen! De faculteit Gedragswetenschappen biedt gespecialiseerde masterprogramma s aan in Psychology, Educational Science and Technology,

Nadere informatie

OPLEIDINGSPRESENTATIE MANON TE VAARWERK STUDIEADVISEUR

OPLEIDINGSPRESENTATIE MANON TE VAARWERK STUDIEADVISEUR OPLEIDINGSPRESENTATIE MANON TE VAARWERK STUDIEADVISEUR TEST JE PSYCHOLOGISCHE KENNIS! Door te (nep)lachen voel je je gelukkiger WAAR NIET WAAR TEST JE PSYCHOLOGISCHE KENNIS! Bij een ongeluk is iemand het

Nadere informatie

Psychologie Master thema Conflict, Risico & Veiligheid. dr. Sven Zebel

Psychologie Master thema Conflict, Risico & Veiligheid. dr. Sven Zebel Psychologie Master thema Conflict, Risico & Veiligheid dr. Sven Zebel Drie centrale thema s 1. conflict en crisismanagement Groepsdynamiek + leiderschap 2. risicoperceptie en -communicatie burgers - overheid

Nadere informatie

Mastermogelijkheden. Hoe verder na een bachelor Psychologie? NL Klaas Visser 2014. mastermogelijkheden psychologie

Mastermogelijkheden. Hoe verder na een bachelor Psychologie? NL Klaas Visser 2014. mastermogelijkheden psychologie Mastermogelijkheden Hoe verder na een bachelor Psychologie? 1 Doel vandaag Beeld geven van Bachelor Master in Nederland Toegespitst op Psychologie Verschillen en overeenkomsten tussen opleidingen Psychologie

Nadere informatie

Minor Toegepaste Psychologie

Minor Toegepaste Psychologie Minor Toegepaste Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?

Nadere informatie

Leerplanschema Minor Psychologie

Leerplanschema Minor Psychologie Minor Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?

Nadere informatie

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal Vakbeschrijvingen derde jaar EBM: In het derde jaar volg je enkele verdiepende vakken, schrijf je de bachelorscriptie en heb je een vrije keuzeruimte. Je kunt deze ruimte invullen met keuzevakken (o.a.

Nadere informatie

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit?

Wat is het verschil tussen deze opleiding bij de TU Delft en die bij een andere universiteit? Naam opleiding: Industrieel Ontwerpen Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen

Nadere informatie

Coach voor leren en ontwikkeling

Coach voor leren en ontwikkeling Specialisatie Coach voor leren en ontwikkeling MSc Education and Child Studies Faculteit der Sociale Wetenschappen Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. Coach voor leren en ontwikkeling MSc

Nadere informatie

Pedagogische Wetenschappen

Pedagogische Wetenschappen Pedagogische Wetenschappen Bachelordag Universiteit van Amsterdam dr. Machteld Hoeve Sabine Nijbroek Geke Meessen, MSc. Zaterdag 18 maart 2017 Programma Welkomstwoord Minicollege door dr. Machteld Hoeve

Nadere informatie

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in

Nadere informatie

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE Behaal een academisch diploma. Ontwikkel uw loopbaan als gerontoloog U bent nu net afgestudeerde bachelor of enige tijd werkzaam als zorgverstrekker in een ziekenhuis,

Nadere informatie

Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS

Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS Dat vind ik een van de mooiste dingen aan de seksuologie: dat de geestelijke en de somatische gezondheidszorg erin samen komen. evaluatie deelnemer mensenkennis Opleiding consulent seksuele gezondheid

Nadere informatie

Voorlichtingsdag Bedrijfskunde. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde

Voorlichtingsdag Bedrijfskunde. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Voorlichtingsdag Bedrijfskunde Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde PROGRAMMA Bedrijfskunde@VU: hoe, wat en waarom? Prof. dr. W.E.H. Dullaert, Opleidingsdirecteur bachelor bedrijfskunde

Nadere informatie

Premasterprogramma Psychologie 16 maart Jan van Rooij Eva Bezemer Heleen Oostebrink

Premasterprogramma Psychologie 16 maart Jan van Rooij Eva Bezemer Heleen Oostebrink Premasterprogramma Psychologie 16 maart 2018 Jan van Rooij Eva Bezemer Heleen Oostebrink huishoudelijke mededelingen - voorlichting duurt tot 13.00 uur - vragen: 13.00 13.45 uur (centrale hal) - zaal verlaten

Nadere informatie

Premasterprogramma Psychologie 10 november Jan van Rooij Eva Bezemer Heleen Oostebrink

Premasterprogramma Psychologie 10 november Jan van Rooij Eva Bezemer Heleen Oostebrink Premasterprogramma Psychologie 10 november 2017 Jan van Rooij Eva Bezemer Heleen Oostebrink huishoudelijke mededelingen - voorlichting duurt tot 13.00 uur - vragen: 13.30 14.15 uur (centrale hal) - zaal

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

Toegepaste Psychologie. Bachelor of Applied Psychology - Voltijd

Toegepaste Psychologie. Bachelor of Applied Psychology - Voltijd 2018 2019 Toegepaste Psychologie Bachelor of Applied Psychology - Voltijd In het kort Als toegepast psycholoog ben je geïnteresseerd in het gedrag van mensen, maar ben je geen hulpverlener. Jij bent expert

Nadere informatie

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 6. Het Pre-masterprogramma 7. Studeren in deeltijd 9

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 6. Het Pre-masterprogramma 7. Studeren in deeltijd 9 INHOUD Inleiding 2 Het toelatingsexamen 3 NVO-examen 6 Het Pre-masterprogramma 7 Studeren in deeltijd 9 1 INLEIDING Het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Leiden biedt de eenjarige

Nadere informatie

Opleiden voor Public Health. Prof dr Gerhard Zielhuis Epidemiologie, UMC St Radboud

Opleiden voor Public Health. Prof dr Gerhard Zielhuis Epidemiologie, UMC St Radboud Opleiden voor Public Health Prof dr Gerhard Zielhuis Epidemiologie, UMC St Radboud Public Health = alles wat we doen om de volksgezondheid te verbeteren Cellen > individuen -> maatschappij Preventie Effectiviteit

Nadere informatie

Where innovation starts. Vakken eerste jaar Psychology & Technology

Where innovation starts. Vakken eerste jaar Psychology & Technology Where innovation starts Vakken eerste jaar Vakken eerste jaar In de major krijg je uiteenlopende vakken en projecten op het gebied van psychologie, techniek en onderzoeksmethoden. Daarnaast heb je binnen

Nadere informatie

Veiligheid en Gezondheid (V&G) Conflict, Risico en Veiligheid (CRV) Gezondheidspsychologie (GP) Geestelijke Gezondheidsbevordering (GG)

Veiligheid en Gezondheid (V&G) Conflict, Risico en Veiligheid (CRV) Gezondheidspsychologie (GP) Geestelijke Gezondheidsbevordering (GG) Mark as shown: Correction: Please use a ball-point pen or a thin felt tip. This form will be processed automatically. Please follow the examples shown on the left hand side to help optimize the reading

Nadere informatie

HIC, specialisatie kinderen

HIC, specialisatie kinderen HIC, specialisatie kinderen Module Docent contact uren Zelfstudie Psychologie en psychopathologie 11 44 uur Ontwikkelingspsychologie 11 22 uur Inleiding in de Chakrapsychologie 11 36 uur Jungiaanse psychologie,

Nadere informatie

Premasterprogramma Psychologie 11 maart 2016. Jan van Rooij Serena Verdonk Margot Starkenburg

Premasterprogramma Psychologie 11 maart 2016. Jan van Rooij Serena Verdonk Margot Starkenburg Premasterprogramma Psychologie 11 maart 2016 Jan van Rooij Serena Verdonk Margot Starkenburg huishoudelijke mededelingen - voorlichting duurt tot 12.00 uur - 12.15 13.00 in deze zaal: Plan your master

Nadere informatie

MAAK KENNIS MET CRIMINOLOGIE FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID PROF.DR.MR. WIM HUISMAN

MAAK KENNIS MET CRIMINOLOGIE FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID PROF.DR.MR. WIM HUISMAN MAAK KENNIS MET CRIMINOLOGIE FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID PROF.DR.MR. WIM HUISMAN LIQUIDATIE NIJMAN Waarom liquidaties? Vechtsport & georganiseerde misdaad Criminele inlichtingen Forenisische opsporing

Nadere informatie

Opbouw 2e en 3e bachelorjaar. Psychologie

Opbouw 2e en 3e bachelorjaar. Psychologie Opbouw 2e en 3e bachelorjaar Psychologie Deze voorlichting BSA Opbouw studie IBV Aanmelden voor vakken Ingangseisen Maken studieplan BSA Jaar 1: 40 ec (van de 60) waarvan 1 M&T vak Jaar 2: propedeuse halen

Nadere informatie

Postmaster opleiding systeemtherapeut

Postmaster opleiding systeemtherapeut Postmaster opleiding systeemtherapeut mensenkennis In de context met cliënten, gezinnen en kinderen was dit leerzaam en direct bruikbaar in mijn werk. evaluatie deelnemer Postmaster opleiding systeemtherapeut

Nadere informatie

MASTER ORTHOPEDAGOGIEK DR. AGNES WILLEMEN OPLEIDINGSDIRECTEUR MASTER PW

MASTER ORTHOPEDAGOGIEK DR. AGNES WILLEMEN OPLEIDINGSDIRECTEUR MASTER PW MASTER ORTHOPEDAGOGIEK DR. AGNES WILLEMEN OPLEIDINGSDIRECTEUR MASTER PW 2 EVEN VOORSTELLEN Wie zijn wij? Agnes Willemen docent Joyce Bleeker master student Sebastiaan Klooster alumnus Claire van Slagmaat

Nadere informatie

PSYCHOLOGIE: BREIN EN COGNITIE

PSYCHOLOGIE: BREIN EN COGNITIE Mastervoorlichting masterweek februari 2016 PSYCHOLOGIE: BREIN EN COGNITIE The search to understand the most complex, sophisticated and powerful information processing device known; The Human Brain - Brain

Nadere informatie

NL Klaas Visser 2014. mastermogelijkheden psychologie. Mastermogelijkheden. Hoe verder na een bachelor Psychologie?

NL Klaas Visser 2014. mastermogelijkheden psychologie. Mastermogelijkheden. Hoe verder na een bachelor Psychologie? Mastermogelijkheden Hoe verder na een bachelor Psychologie? 1 Doel vandaag Beeld geven van Bachelor Master in Nederland Toegespitst op Psychologie Verschillen en overeenkomsten tussen opleidingen Psychologie

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examenregeling (OER) Masterprogramma van Onderwijskunde Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2018-2019 Bijlage: het programma Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Doel

Nadere informatie

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. Specialisatie Onderwijskunde MSc Education and Child Studies Faculteit der Sociale Wetenschappen Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. Onderwijskunde MSc Education and Child Studies Graad

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Psychologie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Psychologie 1 Faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Psychologie U2014/02478 De uitvoeringsregeling treedt in werking

Nadere informatie

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam Aanvraagformulier nieuwe opleiding Basisgegevens Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG Amsterdam Contactgegevens Naam opleiding Internationale

Nadere informatie

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION LERARENOPLEIDING NATUURKUNDE, WISKUNDE, SCHEIKUNDE, INFORMATICA EN ONTWERPEN Heb jij een technische bachelor gevolgd

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel)

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2013-2014 wo-bacheloropleiding Psychologie 1 van 6

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2013-2014 wo-bacheloropleiding Psychologie 1 van 6 wo-bacheloropleiding Psychologie 1 van 6 U2013/01227 De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2013 en heeft een zelfde werkingsduur als de Onderwijs- en examenregeling (OER) 2013-2014 voor

Nadere informatie

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 5. Het Pre-masterprogramma 6. Studeren in deeltijd 8

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 5. Het Pre-masterprogramma 6. Studeren in deeltijd 8 INHOUD Inleiding 2 Het toelatingsexamen 3 NVO-examen 5 Het Pre-masterprogramma 6 Studeren in deeltijd 8 1 INLEIDING Het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Leiden biedt de eenjarige

Nadere informatie

// IK DROOM VAN ROBOTS IN DE ZORG //

// IK DROOM VAN ROBOTS IN DE ZORG // TU/e Bachelor College Instroom 2014-2015 // IK DROOM VAN ROBOTS IN DE ZORG // Bachelor College PSYCHOLOGY & TECHNOLOGY* * Deze major is formeel onderdeel van de bacheloropleiding Technische Innovatiewetenschappen

Nadere informatie

Verkorte master in de psychologie

Verkorte master in de psychologie LEUVEN t Verkorte master in de psychologie Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten

Nadere informatie

Verkorte trajecten naar de master in de psychologie

Verkorte trajecten naar de master in de psychologie Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Verkorte trajecten 00-0 naar de master in de psychologie http://ppw.kuleuven.be/onderwijs/ http://ppw.kuleuven.be/onderwijs/opleidingen/index.html INHOUD

Nadere informatie

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Care and Public Health Research Institute

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling wo-bacheloropleiding Psychologie 1 van 6

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling wo-bacheloropleiding Psychologie 1 van 6 wo-bacheloropleiding Psychologie 1 van 6 U2013/01227 De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2013 en heeft een zelfde werkingsduur als de Onderwijs- en examenregeling (OER) 2013-2014 voor

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De opleiding Bedrijfskunde MER (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Steeds meer krijgen organisaties te maken met

Nadere informatie

vastgesteld door de faculteitsdirectie op 19 maart instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op 5 april 2012.

vastgesteld door de faculteitsdirectie op 19 maart instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op 5 april 2012. III FACULTEIT Maatschappij en Recht vastgesteld door de faculteitsdirectie op 19 maart 2012. instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op 5 april 2012. A. Hieronder is voor zover van toepassing

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2010/2011 Master Gezondheidszorgpsychologie

Onderwijs- en examenregeling 2010/2011 Master Gezondheidszorgpsychologie Onderwijs- en examenregeling 2010/2011 Master Gezondheidszorgpsychologie Voor de Onderwijs- en examenregeling van de Master Gezondheidszorgpsychologie wordt verwezen naar de Onderwijs- en examenregeling

Nadere informatie

2 ALGEMENE BESCHRIJVING VAN DE OPLEIDING Naam

2 ALGEMENE BESCHRIJVING VAN DE OPLEIDING Naam SAMENVATTING AANVRAAG DOELMATIGHEIDSTOETS AD OUDERENZORG 1 BASISGEGEVENS INSTELLING Soort aanvraag: Naam instelling Nieuwe opleiding Avans Hogeschool Contact Adres Bezoekadres: Professor Cobbenhagenlaan

Nadere informatie

Voorlichting voor aanstaande 2e jaars

Voorlichting voor aanstaande 2e jaars Voorlichting voor aanstaande 2e jaars Bachelorprogramma 2 e en 3 e jaar Jan van Rooij onderwerpen vooruitkijken: 2 e jaar, 3 e jaar en master ingangseisen voor vakken en master studeren in het buitenland

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014

Nadere informatie

MINORENVOORLICHTING: LEERLIJN INDIVIDUEN, RELATIES EN ORGANISATIES JANNEKE OOSTROM

MINORENVOORLICHTING: LEERLIJN INDIVIDUEN, RELATIES EN ORGANISATIES JANNEKE OOSTROM MINORENVOORLICHTING: LEERLIJN INDIVIDUEN, RELATIES EN ORGANISATIES JANNEKE OOSTROM 1 INHOUD 1. Expertise binnen de afdeling Sociale en Organisatiepsychologie 2. Eindtermen van de leerlijn 3. B3 onderwijsprogramma

Nadere informatie

BELEID, COMMUNICATIE EN ORGANISATIE PROF. DR. BIANCA BEERSMA DRS. THERESE ONDERDENWIJNGAARD

BELEID, COMMUNICATIE EN ORGANISATIE PROF. DR. BIANCA BEERSMA DRS. THERESE ONDERDENWIJNGAARD BELEID, COMMUNICATIE EN ORGANISATIE PROF. DR. BIANCA BEERSMA DRS. THERESE ONDERDENWIJNGAARD DEZE PRESENTATIE Een sociaal-wetenschappelijke benadering van organisaties Inhoud van de studie Opbouw van de

Nadere informatie

Master Psychologie en Geestelijke Gezondheid. Voorlichting 19 Maart 2014

Master Psychologie en Geestelijke Gezondheid. Voorlichting 19 Maart 2014 Master Psychologie en Geestelijke Gezondheid Voorlichting 19 Maart 2014 WELKOM Dr. Maaike Cima (Onderwijs Directeur/ Forensische Psychologie) Drs. Liselotte den Boer (Kinderen & Jeugd en Stage Coördinator)

Nadere informatie

Master your Talent lezing over de pre-master Psychologie

Master your Talent lezing over de pre-master Psychologie 9-mrt-15 1 Master your Talent lezing over de pre-master Psychologie 9 maart 2015 9-mrt-15 2 Inhoud De studie: algemeen Pre-master modules De toelating: wanneer en hoe Opbouw Masteropleiding Studielast

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - 2014-2015 Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen

Nadere informatie

Bijlagen OSS MSc programma Psychologie (MPS)

Bijlagen OSS MSc programma Psychologie (MPS) Kenmerk: GW/OSC 2010.049b Datum: 31 augustus 2010 Bijlagen OSS MSc programma Psychologie (MPS) Bijlage 1: Doel van de Masteropleiding Psychologie 2 Bijlage 2: Eindtermen van de Masteropleiding Psychologie

Nadere informatie

LERAREN- OPLEIDINGEN Voorlichtingsbijeenkomst 26 mei 2015

LERAREN- OPLEIDINGEN Voorlichtingsbijeenkomst 26 mei 2015 LERAREN- OPLEIDINGEN Voorlichtingsbijeenkomst 26 mei 2015 Science Education and Communication Leraar vho maatschappijleer en maatschappijwetenschappen PROGRAMMA 3TU M-SEC: eerstegraads lerarenopleidingen

Nadere informatie

Master s Open Day 3 oktober 2018

Master s Open Day 3 oktober 2018 Master s Open Day 3 oktober 2018 Welkom bij deze voorlichting over het hbo premasterprogramma Youth, Education and Society (YES) 17:30-18:15 zaal Ruppert 0.02 Introductie hbo premasterprogramma YES Voorbereiding

Nadere informatie

Academische opleiding leraar basisonderwijs

Academische opleiding leraar basisonderwijs 2015 2016 Academische opleiding leraar basisonderwijs ACADEMISCHE OPLEIDING LERAAR BASISONDERWIJS Vind jij het inspirerend om aan kinderen les te geven? Ben je geïnteresseerd in onderzoek naar verschillen

Nadere informatie

Master s Event 8 oktober 2016

Master s Event 8 oktober 2016 Master s Event 8 oktober 2016 Welkom bij deze voorlichting over het hbo premasterprogramma Youth, Education and Society (YES) 10.00-10.30 zaal Ruppert Paars 12.15-12.45 zaal Ruppert 1.11 Introductie hbo

Nadere informatie

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO examen 5. Het schakelprogramma 6. INHOLLAND met doorstroomminor 8. Studeren in deeltijd 9

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO examen 5. Het schakelprogramma 6. INHOLLAND met doorstroomminor 8. Studeren in deeltijd 9 INHOUD Inleiding 2 Het toelatingsexamen 3 NVO examen 5 Het schakelprogramma 6 INHOLLAND met doorstroomminor 8 Studeren in deeltijd 9 1 INLEIDING Het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit

Nadere informatie

BACHELOROPLEIDING DEELTIJD

BACHELOROPLEIDING DEELTIJD HBO-ICT INFORMATICA BACHELOROPLEIDING DEELTIJD 2015-2016 2014-2015 LEERROUTES: BUSINESS IT & MANAGEMENT, SOFTWARE ENGINEERING, SYSTEM AND NETWORK ENGINEERING CREATING TOMORROW HBO-ICT DE VIERJARIGE DEELTIJDOPLEIDING

Nadere informatie

Opleiding Psychologie. Universiteit Gent. wat, hoe, later? Prof. dr. Wouter Duyck. voorzitter Opleidingscommissie Psychologie

Opleiding Psychologie. Universiteit Gent. wat, hoe, later? Prof. dr. Wouter Duyck. voorzitter Opleidingscommissie Psychologie Opleiding Psychologie Universiteit Gent wat, hoe, later? Prof. dr. Wouter Duyck voorzitter Opleidingscommissie Psychologie wat? finaliteit van de opleiding... + universitaire opleiding Ψ: wetenschappelijke

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling wo-bacheloropleiding Psychologie 1 van 6

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling wo-bacheloropleiding Psychologie 1 van 6 wo-bacheloropleiding Psychologie 1 van 6 U2012/00019 De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2012 en heeft een zelfde werkingsduur als de Onderwijs- en examenregeling (OER) 2012-2013 voor

Nadere informatie

Voorlichting specialisaties. Specialisaties Inhoud Bachelor Tracks / Aantekeningen Inhoud Master Kiezen van specialisatie Aanmelden

Voorlichting specialisaties. Specialisaties Inhoud Bachelor Tracks / Aantekeningen Inhoud Master Kiezen van specialisatie Aanmelden Voorlichting specialisaties Specialisaties Inhoud Bachelor Tracks / Aantekeningen Inhoud Master Kiezen van specialisatie Aanmelden Opleiding Psychologie Jaar Inhoud Afsluitend diploma 1e 2e Propedeuse;

Nadere informatie

Premasterprogramma Psychologie 10 oktober 2014

Premasterprogramma Psychologie 10 oktober 2014 Premasterprogramma Psychologie 10 oktober 2014 Jan van Rooij Michelle van Kessel Judith de Vries huishoudelijke mededelingen voorlichting duurt tot 12.00 uur 12.15 in deze zaal: How to plan your master

Nadere informatie

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2016-2017 Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Doel

Nadere informatie

Opleiding / programma: Communicatie- en Informatiewetenschappen/ Communicatie en Organisatie

Opleiding / programma: Communicatie- en Informatiewetenschappen/ Communicatie en Organisatie Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 Opleiding / programma: Communicatie- en Informatiewetenschappen/ Communicatie en Organisatie Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding 1. Voor toelating tot de

Nadere informatie

Kenniscentrum Risicomanagement

Kenniscentrum Risicomanagement Deskundigheid op het gebied van veiligheid High Tech Human Touch Samenwerking Het is de ambitie van het om opdrachtgevers, zoals bedrijven, overheden, nationale en internationale organisaties, te ondersteunen

Nadere informatie

BRUSSEL t. Master in het tolken. Faculteit Letteren

BRUSSEL t. Master in het tolken. Faculteit Letteren BRUSSEL t Master in het tolken Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je elders een

Nadere informatie

Bachelor Cognition, Language and Communication. uva.nl/ba-cognition-language-communication

Bachelor Cognition, Language and Communication. uva.nl/ba-cognition-language-communication Bachelor 2019-2020 Cognition, Language and Communication uva.nl/ba-cognition-language-communication In de bachelor Cognition, Language and Communication bestudeer je taal en communicatie in relatie tot

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Introductie premaster CEM/CME. Monique Duyvestijn 30 Augustus 2016

Introductie premaster CEM/CME. Monique Duyvestijn 30 Augustus 2016 Introductie premaster CEM/CME Monique Duyvestijn 30 Augustus 2016 Opleidingsintro CEM/CME Inrichting organisatie Studieprogramma en premaster Regels, klachten, begeleiding 2 Opleiding CEM/CME OBP organisatie

Nadere informatie

08-10-15. M ast eravond. is geïndiceerd bij: Wat is neuropsychologie. Klinische neuropsychologie. Kerngegevens

08-10-15. M ast eravond. is geïndiceerd bij: Wat is neuropsychologie. Klinische neuropsychologie. Kerngegevens 2 Wat is neuropsychologie Neuropsychologie kijkt naar de relatie tussen het (dysfunctionele) brein en het (verstoorde) gedrag avond Welkom bij de master Neuropsychologie Chris Dijkerman Perceptie Taal

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

Pre-masterprogramma. Negen masterspecialisaties

Pre-masterprogramma. Negen masterspecialisaties Pre-masterprogramma Maakt u plannen voor een masteropleiding Psychologie? Heeft u een afgeronde vierjarige hbo-opleiding of een driejarige bachelor wo-opleiding? Dan kan, voor sommigen van u, het eenjarige

Nadere informatie

Keuzes in de propedeuse De propedeuse Psychologie kent geen gebonden keuzeruimte en geen vrije ruimte.

Keuzes in de propedeuse De propedeuse Psychologie kent geen gebonden keuzeruimte en geen vrije ruimte. U2016/xxxxxxx De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2016 en heeft een zelfde werkingsduur als de Onderwijs- en Examenregeling (OER) 2016-2017 voor de. A. Bijzonderheden ten aanzien van

Nadere informatie

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor De opleiding interior design & Styling - hbo bachelor Mensen zien hun omgeving steeds meer als een verlengstuk van hun persoonlijkheid.

Nadere informatie

Promoveren: Geschikt / Ongeschikt?

Promoveren: Geschikt / Ongeschikt? Promoveren: Geschikt / Ongeschikt? Naam: Email: Is promoveren bij het Welten-instituut (Open Universiteit) iets voor mij? Vraag 1 van 15 Ik voldoe aan de eisen van voldoende vooropleiding om te promoveren,

Nadere informatie

Voor de master Psychology (uitlopende programmering) worden vanaf de OER

Voor de master Psychology (uitlopende programmering) worden vanaf de OER U2016/XXXXX Einde nieuwe instroom: 31 augustus 2015 Einde afstuderen: 31 augustus 2017 De uitvoeringsregeling treedt in werking per 1 september 2016 en heeft een zelfde werkingsduur als de Onderwijs- en

Nadere informatie

Introductie Bachelor Psychologie

Introductie Bachelor Psychologie Introductie Bachelor Psychologie 28 Augustus 2017 Dr. Seger Breugelmans Drs. Renske Helmer Welkom Opleidingsdirecteuren Onderwijscoördinatoren Bachelor Psychologie Renske Helmer Trudy Haneveer Seger Breugelmans

Nadere informatie

VISIE OP ONDERWIJS. Associate degrees voltijd

VISIE OP ONDERWIJS. Associate degrees voltijd VISIE OP ONDERWIJS Associate degrees voltijd Voor u ligt de Visie op Onderwijs voor de Associate degree-opleidingen. Deze visie is tot stand gekomen met de partners in het mbo en het hbo in de regio. In

Nadere informatie

Industrieel Ontwerpen

Industrieel Ontwerpen Industrieel Ontwerpen Industrieel ontwerpen, het vakgebied Industrieel Ontwerpen in Twente Industrieel Ont Industrieel ontwerpen, het vakgebied Industrieel Ontwerpen houdt zich bezig met het ontwikkelen

Nadere informatie

Studieloopbaan en Loopbaanorientatie

Studieloopbaan en Loopbaanorientatie Studieloopbaan en Loopbaanorientatie Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden Programma - Wat kan er in de opleiding - Hoe kies je? - Loopbaan oriëntatie en Studieloopbaankeuzes, binnen

Nadere informatie

Introductie Bacheloropleiding Psychologie. 3 september 2012 Anna Zandvliet, Arjaan Wit, Dieuwerke de Groot Instituut Psychologie

Introductie Bacheloropleiding Psychologie. 3 september 2012 Anna Zandvliet, Arjaan Wit, Dieuwerke de Groot Instituut Psychologie Introductie Bacheloropleiding Psychologie 3 september 2012 Anna Zandvliet, Arjaan Wit, Dieuwerke de Groot Instituut Psychologie Introductie Organisatie opleiding Programma propedeuse Bindend studieadvies

Nadere informatie

Overzicht curriculum VU

Overzicht curriculum VU Overzicht curriculum VU Opbouw van de opleiding Ter realisatie van de gedefinieerde eindkwalificaties biedt de VU een daarbij passend samenhangend onderwijsprogramma aan. Het onderwijsprogramma bestaat

Nadere informatie

Centrum Bergkristal Studieplan Deelopleiding Holistisch Integratief Coach en/of Counsellor

Centrum Bergkristal Studieplan Deelopleiding Holistisch Integratief Coach en/of Counsellor Centrum Bergkristal Studieplan Deelopleiding Holistisch Integratief Coach en/of Counsellor Modules Holistisch Integratief Coach en/of Counsellor 1. Psychologie en Psychopathologie 2. Sociale psychologie

Nadere informatie

Master week lezing over de pre-master Psychologie

Master week lezing over de pre-master Psychologie 4-apr-19 1 Master week lezing over de pre-master Psychologie 29 Maart 2019 Aan deze presentatie kunnen geen rechten worden ontleend, ga voor informatie naar de website; https://www.rug.nl/gmw/psychology/education/master/aanmelding-en-toelating/aanmelden

Nadere informatie

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 6. Het Pre-masterprogramma 7. Studeren in deeltijd 9

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 6. Het Pre-masterprogramma 7. Studeren in deeltijd 9 INHOUD Inleiding 2 Het toelatingsexamen 3 NVO-examen 6 Het Pre-masterprogramma 7 Studeren in deeltijd 9 1 INLEIDING Het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Leiden biedt de eenjarige

Nadere informatie

Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID

Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID Groeien in gezondheid door kennis Onze gezondheid is ons belangrijkste bezit. Daarom is het goed dat we ons er steeds meer van bewust worden dat

Nadere informatie

Master in het vertalen

Master in het vertalen BRUSSEL t Master in het vertalen Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je elders een

Nadere informatie

Studieloopbaan en Loopbaanorientatie. Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden

Studieloopbaan en Loopbaanorientatie. Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden Studieloopbaan en Loopbaanorientatie Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden Programma - Wat kan er in de opleiding - Hoe kies je? - Loopbaan oriëntatie en Studieloopbaankeuzes, binnen

Nadere informatie

Premasterstudenten & Academische Route studenten. (Forensische) Orthopedagogiek

Premasterstudenten & Academische Route studenten. (Forensische) Orthopedagogiek Premasterstudenten & Academische Route studenten (Forensische) Orthopedagogiek 2015-2016 Monique Jongerius & Geke Meessen Studieadviseur & Onderwijsbeleidsmedewerker POWL 2 Informatie per traject Onderwijsprogramma

Nadere informatie

Studeren aan het hbo. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

Studeren aan het hbo. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g Studeren aan het hbo Inhoud van de presentatie Kenmerken van het hbo Verschil tussen havo en hbo Verschil hbo en universiteit Opbouw van een hbo-opleiding Studieresultaten en begeleiding Toelating en aanmelding

Nadere informatie

Figuur 1 Precede/Proceed Model

Figuur 1 Precede/Proceed Model Nederlandse samenvatting Benzodiazepinen zijn geneesmiddelen die vooral bij angstklachten en slaapstoornissen worden voorgeschreven. Ze vormen de op één na meest voorgeschreven middelen in Nederland. Tien

Nadere informatie

AANMELDING VOOR DE DECENTRALE SELECTIE OPLEIDING TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN (HAN) STUDIEJAAR 2015-2016

AANMELDING VOOR DE DECENTRALE SELECTIE OPLEIDING TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN (HAN) STUDIEJAAR 2015-2016 AANMELDING VOOR DE DECENTRALE SELECTIE OPLEIDING TOEGEPASTE PSYCHOLOGIE HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN (HAN) STUDIEJAAR 2015-2016 Instructie Leuk dat je interesse hebt voor de opleiding Toegepaste Psychologie

Nadere informatie

Archeologie in Amsterdam

Archeologie in Amsterdam Archeologie in Amsterdam Archeologie is de studie van samenlevingen, culturen en landschappen door de tijd heen. Fysieke resten van het verleden komen tevoorschijn bij opgravingen, maar worden ook bestudeerd

Nadere informatie