Ontwerp praktijkrichtlijn NPR

Transcriptie

1 Nederlandse Ontwerp praktijkrichtlijn NPR Evenementen - Podiumconstructies - Belastingen en constructieve uitgangspunten Publicatie uitsluitend voor commentaar Events - Stage structures - Loads and structural keynotes oktober 2012 ICS ; ; Commentaar vóór Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie Evenementen THIS PUBLICATION IS COPYRIGHT PROTECTED DEZE PUBLICATIE IS AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

2 Inhoud 1 Onderwerp en toepassingsgebied Verwijzingen Termen en definities Risicoafweging Belastingen Beperking risico s vanuit gebruiksomstandigheden Extra handelingen Bijlage A Schaal van Beaufort Bijlage B Meetstations KNMI Bijlage C Enkele mogelijke rekenvoorbeelden

3 Voorwoord Binnen het toepassingsgebied van tijdelijke podiumconstructies zijn drie verantwoordelijke partijen aan te wijzen, te weten: De opdrachtgever, ook wel de gebruiker. De podiumbouwer/constructeur hierna constructeur genoemd (waarbij de constructeur ook een onderaannemer kan zijn). De controlerende instantie(s). Iedere partij heeft zijn/haar eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot het ontwerpen, bouwen, gebruiken en afbouwen van de tijdelijke podiumconstructie. Deze verantwoordelijkheden en de verdeling daarvan is aangegeven in NPR In dit praktijkrichtlijnontwerp wordt ingegaan op het tijdelijke karakter van een constructie. Bij tijdelijke podiumconstructies van zeer kortstondige aard zijn weersinvloeden vaak goed te voorspellen. Dit is van belang voor de variabele belastingen. Bijvoorbeeld in de zomer heb je geen sneeuwbelasting en bij zeer kortstondige evenementen is bekend of het gaat stormen en daarmee het evenement wel of niet doorgaat. Om hieraan sturing te geven is dit document opgesteld. In bijlage C is ook een rekenvoorbeeld voor windbelasting opgenomen. Onder tijdelijke podiumconstructies zoals bedoeld in dit document vallen ook andere constructieve objecten die op en rond voorstellingen en evenementen worden gebruikt. Hieronder worden verstaan: torens voor volgspots, torens voor regie van licht en geluid, constructies voor het ophangen van LED-schermen en decoratieve constructies al dan niet voorzien van reclame- of decoratieve objecten. Expliciet uitgesloten hiervan zijn constructies bedoeld en gebruikt als tribune of tent. OPMERKING In het Bouwbesluit 2012 wordt aangegeven waaraan een tijdelijk bouwwerk moet voldoen. In de toelichting staat: Artikel 1.14 Tijdelijke bouw: Dit artikel bepaalt dat een tijdelijk bouwwerk minimaal aan de voorschriften in de hoofdstukken 2 t.m. 6 voor bestaande bouw moet voldoen. Alleen voor zover dat in een bepaalde afdeling expliciet voor een bepaalde gebruiksfunctie is aangegeven, wordt hiervan afgeweken. en van een tijdelijk bouwwerk zijn een bouwkeet, een noodlokaal bij een school en een noodwinkel. Omdat de meeste tijdelijke podiumconstructies korter dan 30 dagen staan is in het algemeen voor deze kortstondige podia geen omgevingsvergunning nodig om te bouwen. Hierover is de nodige jurisprudentie. Dit staat los van een vergunning voor het houden van bijvoorbeeld een evenement. Daarmee moet je wel aantonen dat de constructie veilig is. In de serie Nederlandse praktijkrichtlijnen verschijnen publicaties van informatief karakter, zoals toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werkmethoden en fabricagegegevens. Aan deze publicatie mag geen normatieve waarde worden toegekend. Op het moment van publicatie van dit praktijkrichtlijnontwerp was de werkgroep 4 Podiumconstructies van normcommissie Evenementen als volgt samengesteld: E. Slotboom (voorzitter) Stageco Nederland B.V. M. Hendriks Prolyte Sales B.V. T. Kuilboer Gemeente Amsterdam Stadsdeel Zuid J.B.M. Ockhuizen Layher B.V. R. Rietberg Interstage B.V. S.T.M. Rongen Gigant Stage Builders P. Schijfsma Stageco Nederland B.V. 3

4 G. Spijkerman Interstage B.V. M.R.J. van der Zijde Prolyte Sales B.V. T.J. van den Broek (secretaris) Nederlands Normalisatie-instituut. Commentaar op dit praktijkrichtlijnontwerp kan vóór 1 februari 2013 worden ingediend via 4

5 Evenementen Podiumconstructies Belastingen en constructieve uitgangspunten 1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze praktijkrichtlijn geeft aanbevelingen hoe om te gaan met de toepassing van bestaande regelgeving en normen voor constructieve en gebruiksveiligheid van tijdelijke podiumconstructies. Afhankelijk van de duur van de periode en de mate van exactheid waarmee het gebruik kan worden gedefinieerd en het toezicht daarop, kunnen bepaalde risico-factoren zodanig laag zijn, dat deze buiten beschouwing kunnen worden gelaten. In deze praktijkrichtlijn wordt niet ingegaan op tribuneconstructies en tentconstructies. Ook aanpalende zaken zoals aarding, noodverlichting, vluchtwegen, ontruimingen en vergunningen behoren niet tot het toepassingsgebied van deze praktijkrichtlijn. 2 Verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen, zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigingsbladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN 3140 NPR 6703 NPR NEN-EN 1990 NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-EN NEN-ISO Bedrijfsvoering van elektrische installaties Laagspanning Wateraccumulatie Aanvullende rekenregels en vereenvoudigingen voor het belastingsgeval regenwater in NEN 6702 Evenementen Podiumconstructies Verantwoordelijkheden Eurocode Grondslagen van het constructief ontwerp Eurocode 1: Belastingen op constructies Deel 1-1: Algemene belastingen Volumieke gewichten, eigengewicht en opgelegde belastingen voor gebouwen Eurocode 1: Belastingen op constructies Deel 1-3: Algemene belastingen Sneeuwbelasting Eurocode 1: Belastingen op constructies Deel 1-4: Algemene belastingen Windbelasting Machines en constructies op kermisterreinen en amusementsparken Veiligheid Risicomanagement Principes en richtlijnen 5

6 3 Termen en definities Voor de toepassing van deze praktijkrichtlijn gelden de termen en definities van NPR Aanvullend daarop gelden ook de onderstaande termen en definities. 3.1 tijdelijke podiumconstructie, podiumconstructie podium tijdelijke demontabele verhoging waarop mensen en attributen enz. kunnen staan, eventueel zijn voorzien van een overkapping die minimaal aan één zijde open is OPMERKING 1 Een dergelijk podium kan zowel bestaan uit allemaal losse onderdelen, als uit fabrieksmatige podiumdelen zoals tafels. OPMERKING 2 Omdat deze definitie uit NPR essentieel is voor het toepassingsgebied van deze NPR is deze definitie hier herhaald. 3.2 basiswindsnelheid v b fundamentele basiswindsnelheid aangepast om rekening te houden met de afhankelijkheid voor windrichting en zo nodig met het seizoen 3.3 extreme stuwdruk q p (z) extreme stuwdruk op hoogte z, die de gemiddelde windsnelheid en snelheidsfluctuaties op korte termijn bevat OPMERKING 1 Voor Nederland zijn de verschillende waarden van de fundamentele basiswindsnelheid voor de drie windgebieden opgenomen in tabel NB1. Deze zijn gebaseerd op maximale gemiddelde windsnelheid die het bijbehorend gebied de kans heeft eens in de 50 jaar te worden overschreden. OPMERKING 2 Definities van windsnelheden uit NEN-EN A1+C2 Eurocode 1: Belastingen op constructies Deel 1-4: Algemene belastingen Windbelasting. OPMERKING 3 Deze behoort bepaald te zijn volgens extreme stuwdruk zoals gebruikt in NEN-EN , gebaseerd op de fundamentele waarde van de basissnelheid (v b,0 ). 3.4 fundamentele basiswindsnelheid v b,o gemiddelde windsnelheid over 10 minuten met een jaarlijkse overschrijdingskans van 0,02 % (1 per 50 jaar), ongeacht de windrichting, op een hoogte van 10 m boven vlak terrein, zo nodig rekening houdend met hoogte-effecten 3.5 gemiddelde windsnelheid v r aangepaste fundamentele basiswindsnelheid waarbij rekening gehouden is met de windrichting, seizoensinvloeden en waarschijnlijkheidsfactor OPMERKING Deze grootheid is van toepassing op tijdelijke constructies specifiek behandeld in deze NPR. 6

7 4 Risicoafweging 4.1 Tijdelijke constructies Door het tijdelijke karakter hoeft bij het ontwerpen van dergelijke podiumconstructies bij het samenstellen van de risicoanalyse ter bepaling van de noodzakelijke constructieve veiligheid met bepaalde risico s geen rekening te worden gehouden. Het Bouwbesluit gaat er ook bij tijdelijke bouwwerken vanuit dat deze gedurende een geheel jaar (dus gedurende alle seizoenen) worden gebruikt. Bij het gebruik van tijdelijke constructies worden de regels met betrekking tot de bestaande bouw aangehouden. Echter, voor tijdelijke podiumconstructies is de periode in het algemeen korter dan 30 dagen en is het geen bouwwerk conform Bouwbesluit. Door het kortstondig gebruik van een tijdelijke podiumconstructie zijn sommige risico s nihil. Afwijkingen van het Bouwbesluit op basis van dit risico is dan ook acceptabel wanneer men in staat is dit afdoende te onderbouwen. De opdrachtgever en constructeur behoren met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid te kunnen aantonen dat deze risico's niet voorkomen, bijvoorbeeld sneeuwbelasting in de zomer. Dit kan door een gedegen onderzoek naar de risico s en door adviezen van specialisten op te volgen. Als uit dit onderzoek blijkt dat de kans op het risico nihil is in de periode, de omgeving en bij de gebruikssituatie waarin de constructie zich gaat bevinden, hoeft hier constructief geen rekening mee te worden gehouden. Dit kan leiden tot de mogelijkheid om een lichtere, compactere en/of eenvoudigere constructie te bouwen of te construeren dan volgens het Bouwbesluit zou zijn vereist. In sommige gevallen is niet met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid aan te tonen dat bepaalde risico s zich niet voordoen. De kans dat deze risico s zich voor doen blijft aanwezig maar is klein. In deze situatie zijn er twee mogelijkheden: a) Bij het zich voordoen van het risico kunnen, door extra handelingen, de gevolgen van het risico alsnog worden opgevangen en kan de constructieve veiligheid wederom worden gegarandeerd. Mogelijk leidt de uitvoering van deze extra handelingen tot ongeschiktheid van de constructie voor het beoogde gebruik. De handelingen moeten worden vastgelegd in de gebruiksinstructie, zie NPR De opdrachtgever heeft de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat deze handelingen kunnen en zullen worden uitgevoerd. b) Het risico kan niet worden opgevangen door extra handelingen. Bij het ontwerpen en construeren behoort volledig rekening te worden gehouden met de risico s. Ook al is de kans klein dat het risico zich voordoet. 4.2 Risicoanalyse In de risicoanalyse kan onderscheid worden gemaakt worden tussen materiële risico s en risico s op letsel. Risico s op letsel (gewonden of doden) behoren te allen tijde te worden uitgesloten. Het nemen van materiële risico s met eventueel materiële schade tot gevolg kan, in sommige gevallen, een bewuste keuze zijn. Mede door het vaak eenmalige gebruikskarakter van bijvoorbeeld decoratieve materialen kan het een bewuste keuze zijn dat de extra maatregelen om deze materialen tegen alle mogelijke risico s te beschermen te kostbaar zijn. Het bewust nemen van het risico op materiële schade mag echter nimmer leiden tot een verhoogd risico op letsel. VOORBEELD Vanaf een bepaalde windkracht kunnen bepaalde decoratieve materialen kapot waaien. Het dusdanig bevestigen en construeren van deze materialen opdat ze deze windkracht kunnen doorstaan is te kostbaar. Het kapotwaaien en mogelijk wegwaaien van de materialen mag echter geen menselijk letsel veroorzaken en het terrein behoort in dat geval te worden ontruimd. 7

8 De omstandigheid kan zich echter ook voordoen dat een voorgeschreven extra handeling om de constructie veilig te stellen leidt tot een verhoogde kans op extra schade aan bijvoorbeeld materialen van derden. Opdrachtgever zal dan bewust kiezen voor de mogelijkheid om de constructieve veiligheid op een andere wijze te garanderen. VOORBEELD Vanaf een bepaalde windkracht behoren, als extra handeling, de zeilen uit de podiumconstructie te worden verwijderd. Hierdoor wordt de op of aan de podiumconstructie bevestigde apparatuur vervolgens blootgesteld aan bijvoorbeeld regen. De opdrachtgever kan dan aangeven dat de gewenste extra handeling geen oplossing biedt, maar een nieuw en waarschijnlijk kostbaarder risico oplevert. Het wordt aanbevolen NEN-ISO voor risicoanalyse hier toe te passen. 5 Belastingen 5.1 Algemeen Een constructie behoort op zodanige wijze te zijn ontworpen en uitgevoerd dat zij, tijdens haar voorziene levensduur, met de aanvaarde betrouwbaarheidsniveaus en op een economische wijze: alle belastingen en invloeden, die kunnen optreden tijdens de uitvoering en het gebruik, zal weerstaan, en voldoet aan de gespecificeerde bruikbaarheidseisen voor een constructie of een constructief element. Een competente constructeur behoort de tijdelijke constructie te toetsen op alle belastingen en invloeden, die kunnen optreden tijdens de uitvoering of gebruik van de tijdelijke constructie. Hierbij mogen de uiterste grenstoestanden en bruikbaarheidsgrenstoestanden niet worden overschreden. In het algemeen behoren alle van toepassing zijnde belastingen gekozen te worden volgens NEN-EN 1991:reeks. Aanpassingen hierop zijn weergegeven in de volgende hoofdstukken. 5.2 Permanente belastingen Onder blijvende belasting wordt verstaan het eigen gewicht van de constructie en de ballast als maatregel tegen het omkiepen of verschuiven van de constructie. Het advies is om de volgende veiligheidsfactor tegen kiepen, glijden en opliften van een tijdelijke constructie te hanteren: Tabel 1 Veiligheidsfactoren tegen omvallen, glijden en optillen Belasting a γ 1 Gunstig werkende delen van de permanente belasting 1 2 Ongunstig werkende delen van de permanente belastingen 1,1 3 Ongunstig werkende windbelasting 1,2 4 Ongunstig werkende delen van belastingen anders dan de belastingen gegeven in item 2 en 3 1,3 a Als de belastingen worden opgevangen in componenten, dan moeten deze componenten worden vermenigvuldigd met dezelfde waarde voor γ. OPMERKING Tabel 1 is gelijk aan tabel 2 van NEN-EN Bij de methode van partiele factoren wordt geadviseerd de volgende waarden te gebruiken voor blijvende belastingen in uiterste grensstoestanden: 8

9 Aparte toetsing: Gecombineerde toetsing: γ G = 1,1 voor permanente belasting. γ G = 1,35 voor permanente belasting. Voor bruikbaarheidsgrenstoestanden wordt geadviseerd de partiële factor voor materiaaleigenschappen gelijk te stellen aan γ M = 1, Weersbelasting Algemeen Nederland kent verschillende en snel wisselende weersomstandigheden die een risico kunnen inhouden voor een podiumconstructie. De weersomstandigheden die zich kunnen voordoen tijdens de op- en afbouw en het gebruik van de tijdelijke podiumconstructie worden mede bepaald door: de locatie; de periode in het jaar; de lengte van de gebruiksperiode. Bij de verhuur van een podiumconstructie die speciaal bedoeld is voor een specifiek evenement zijn de gegevens bij het ontwerpen van de constructie reeds bekend. Op basis daarvan kan worden beoordeeld welke weersomstandigheden zich met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid niet voor doen en welke weersomstandigheden zich zeer waarschijnlijk niet voordoen maar met een extra handeling zijn op te vangen. De benadering is anders bij de verhuur van een tijdelijk standaardpodiumconstructie, die als een vaste eenheid te beschouwen is. Deze worden een keer ontworpen maar op verschillende locaties gebruikt. In dit geval behoort de maximale belasting duidelijk te zijn aangegeven; ook ten aanzien van wind. Echter, dan vormt de stuwdruk de basis voor de maximaal toelaatbare windkracht respectievelijk windsnelheden. Het mag duidelijk zijn dat een langere gebruiksperiode en het langer van te voren voorbereiden van een constructie kan leiden tot het rekenen met een grotere kans op het voorkomen van wisselende en extreme weersomstandigheden. Ook is bepalend of de constructie na het extreme weer volop zal worden gebruikt, bijvoorbeeld tot einde van het seizoen. Door gebruik te maken van de klimaatgemiddelden van het KNMI kan worden bekeken welke weersomstandigheden zich hebben voorgedaan in het verleden op een bepaalde locatie. Wanneer bepaalde weersomstandigheden zich nog nooit hebben voorgedaan in de desbetreffende periode kan de constructeur op basis van deze gegevens besluiten hier geen rekening mee te houden. In overleg met het bevoegd gezag kan dan de weg van gelijkwaardigheid worden bewandeld. Conform NPR behoort de constructeur aan te geven wanneer (bij welke belasting) de constructie zal worden ontruimd Wind op buitenlocaties De windbelasting op een tijdelijke constructie is afhankelijk van de extreme stuwdruk, de druk- en krachtcoëfficiënt en de grootte/afmeting van de windvangende oppervlakken. Afhankelijk van de windrichting en de gebruikstoestand 1) behoort de toelaatbare winddruk op een windvangend oppervlak te worden bepaald. 1) Gebruikstoestand van de tijdelijke constructie. Dit kan volgens NEN-EN zijn onderverdeeld in in-service en out-service. Tijdens de in-service situatie is de tijdelijke constructie operationeel voor het evenement. Tijdens de out-service is de tijdelijke constructie standzeker, maar niet meer operationeel voor het evenement. 9

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NPR :2012 Ontw. nl Evenementen - Podiumconstructies - Belastingen en constructieve uitgangspunten T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview