Overzicht van ontwikkelingen in de Nederlandse verzekeringsmarkt November 2015

Transcriptie

1 Overzicht van ontwikkelingen in de Nederlandse verzekeringsmarkt November 215

2 VERZEKERINGSBRANCHE 214 MARKT 74 mrd 75 mrd Premie-inkomsten TRENDS Digitalisering en verouderde IT-systemen Verzadigde markt Consolidatie en overnames Uitgaven Nettoresultaat negatief -,8 miljard Verzekeraars halen de norm onder Solvency I Beleggingsresultaten hebben een positieve impact op de resultaten bij menig verzekeraar. Verschuiving naar eenvoudige verzekeringsproducten Technologische ontwikkeling zorgt voor nieuwe risico s Lage rentestand Wet- en regelgeving Kritische consument en herstel van vertrouwen ZORG LEVEN SCHADE Volume en hoogte basisverzekering stijgt Premie-inkomsten gelijk, claims stijgen 41,2 39,7 Solvabiliteit is verbeterd Kostenniveau bij Zorgverzekeraars blijft nagenoeg gelijk Posities marktpartijen verschuiven niet Risicoverevening en marktwerking functioneren nog niet optimaal Dalende resultaten, met name twee grote verzekeraars Uitkeringen hoger dan premie-inkomsten Solvabiliteit licht gedaald Lage rentestand blijft aanhouden Marktleider versterkt positie 215 KPMG Accountants N.V. Alle rechten voorbehouden. 17,5 25,5 Dalende premieinkomsten, daling claims, resultaat is redelijk stabiel 14,7 Verzadiging en felle concurrentie 4% 9,9 Motor (4%) en Brand (32%) grootste segmenten en stijgend Zes grote marktpartijen versterken hun positie 1

3 Overzicht Nederlandse verzekeringsmarkt Kerncijfers In mrd euro's Nettoresultaat totale markt 6 4,8 5,1 4 2,7 2,1 2 1, , ,3 Kostenratio (incl. acquisitiekosten) In mrd euro's Overige kosten 5,2 5,1 5, ,9 4,8 4,8 4,7 4,7 4,6 4,6 4,5 4,5 4,5 4,4 4,3 4, ,5% 13,% 12,5% 13,1 13, 12,6 12,4 12,7 12,% 11,5% 11,% 11,6 11,9 Negatieve ontwikkeling van het nettoresultaat wordt met name veroorzaakt door een tweetal grote Levensverzekeraars. Kosten stijgen ten opzichte van 213 weer naar het niveau van 28. Met name onder Levensverzekeraars. 1,5%

4 Overzicht Nederlandse verzekeringsmarkt Verzekeringstechnisch resultaat versus nettoresultaat 14,% 12,% 1,% 8,% 6,% 4,% 2,%,% -2,% Top 4- Zorgverzekeraars Verzekeringstechnisch resultaat Nettoresultaat results / premiums / premieinkomsten 8,% 6,% 4,% 2,%,% -2,% -4,% -6,% Top 6- Schadeverzekeraars Verzekeringstechnisch resultaat (1% - COR) Nettoresultaat results / premiums / premieinkomsten In mln euro's Levensverzekeraars (markt) Verzekeringstechnisch resultaat Nettoresultaat Zorgverzekeraars: verzekeringsresultaat heeft een zeer beperkt aandeel in het totale resultaat in 213 en Levensverzekeraars: verzekeringsresultaat heeft in 213 en 214 een beperkt aandeel in het resultaat (positief dan wel negatief). Schadeverzekeraars: verzekeringstechnisch resultaat is negatief in 213 en 214. Dit wordt gecompenseerd door overige resultaten. 3

5 Overzicht Nederlandse verzekeringsmarkt Vergelijking met Europa Europa in 214 in cijfers miljard aan premies ontvangen 943 miljard uitgekeerd aan claims Leven: 714 miljard premies 63 miljard uitkeringen Schade: 455 miljard premies 313 miljard uitkeringen Totale Europese brutopremie-inkomsten stijgen t.o.v. 213 met 3,5%. Leven stijgt met 5,5%, Schade stijgt slechts met,4%. NL 5 e plaats Verzekeringsmarkt verdeeld over Europese landen 15,8% Nederland geeft in 214 gemiddeld 11,3% uit aan verzekeringspremies, gemeten als percentage van het BNP. Nederland behoort tot de landen die relatief veel geld aan verzekeringen uitgeven. Europese verzekeraars beheren gezamenlijk een vermogen van 9.9 biljoen. Dit bedrag nam met 9,4% toe ten opzichte van 213. Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland beheren 6% van dit vermogen. Belangrijkste survey-uitkomsten De gemiddelde solvabiliteit stijgt met 9% naar 215,1% in 214. Majeure verschillen zichtbaar tussen de verzekeraars. 15,8% De combined ratio s wijzigen niet veel ten opzichte van vorig jaar. Met de komst van Solvency II zijn er meer verzekeraars die de economic solvency ratio opnemen in hun jaarrekening. Door de lage rente is voor het merendeel van de verzekeraars de economic solvency ratio gedaald. Investment returns is voor de meeste verzekeraar meer dan de verlaging van de rente. Bron: European insurance, key facts, insurance data KPMG 4

6 Zorgverzekeringenmarkt Ontwikkeling premies, claims, overige kosten en het nettoresultaat In mrd euro's Brutopremie-inkomsten inkomsten Bruto claims Overige kosten en acquisitiekosten kosten Nettoresultaat resultaat In mrd euro's 2,5 2 1,5 1,5 NB: Premies en claims worden gemeten op de linker-as; overige kosten en resultaat op de rechter-as. Ontwikkeling Solvabiliteitsratio % 29% 196% 229% 212% 213% 212% 251% 246% Het premievolume is licht gestegen in 214. Omdat de schadelast en de bedrijfskosten sterker stegen, kwam het resultaat in 214 lager uit dan in 213. Dit komt deels doordat verzekeraars een deel van het resultaat van vorige jaren hebben gebruikt om de premies laag te houden. Dankzij positieve bedrijfsresultaten is het vermogen van Zorgverzekeraars in 214 gestegen. Gemiddeld hebben de Zorgverzekeraars 25% toegevoegd aan hun reserves. De kosten voor reclame en acquisitie (kosten voor verkoop via derden) zijn in 214 voor het eerst bekendgemaakt. In totaal heeft de sector ongeveer 4 miljoen aan reclamekosten gemaakt en ongeveer 2 miljoen aan acquisitiekosten besteed. 5

7 Top 6-Zorgverzekeraars Nettoresultaat In mln euro's Bron: DNB-staten, 214. CZ VGZ Zilverenkruis Kruis Menzis Agis Univé zorg Zorg De nettoresultaten van de top 6-Zorgverzekeraars lopen uiteen: CZ en Menzis laten een flinke stijging zien, waar Zilveren Kruis een flinke daling realiseert. VGZ, Agis en Univé hebben in 214 te maken met een dalend nettoresultaat. CZ behaald in 214 het hoogste nettoresultaat, gevolgd door Menzis. Bij het Zilveren Kruis is het magere resultaat een bewuste keuze, zegt bestuursvoorzitter Willem van Duin: We kiezen voor behoud van marktaandeel. De marktleider heeft de stijging van de Zorgpremies beperkt gehouden en daardoor winst ingeleverd (Financieele Dagblad, 18 augustus 215). 6

8 Zorgverzekeringenmarkt Krantenkoppen 215 Prijs blijft de belangrijkste inkoopfactor voor Zorgverzekeraars Zorgverzekeraar: kwaliteit verbeteren loont niet VGZ, de tweede zorgverzekeraar van Nederland, stopt met het opleggen van hoge kwaliteitsnormen aan zorgaanbieders. Meer dan op verbeteren van de kwaliteit van zorg wil de tweede zorgverzekeraar van het land zich concentreren op het in de perken houden van de kosten. We vinden goede zorg nog steeds belangrijk, zegt bestuursvoorzitter Tom Kliphuis, maar wij willen niet meer degene zijn die bepaalt wat dat is. Daarmee geeft VGZ de vanuit de politiek opgelegde rol van regisseur van de zorg deels terug. Zorgverzekeraars hebben in het stelsel twee belangrijke taken: het in de hand houden van de kosten en het sturen op kwaliteit van de zorg. Financieele Dagblad, 2 april 215 Zorgverzekeraar let te veel op prijs en te weinig op kwaliteit Het zorgstelsel functioneert nog niet optimaal. Zorgverzekeraars hebben de taak de zorg betaalbaar en kwalitatief hoogstaand te houden door selectief in te kopen en zo slechte of te dure zorgaanbieders van de markt te weren. Maar omdat zij onvoldoende inzicht hebben in en gegevens hebben over de kwaliteit van behandelingen, kijken zorgverzekeraars vooral naar de prijzen. Daarover beklaagden verschillende deskundigen zich maandagochtend in de Tweede Kamer tijdens een hoorzitting over de rol van de zorgverzekeraars. Hierbij komt volgens directeur Judith Veenendaal van de Landelijke Vereniging van Vrijgevestigde Psychologen en Psychotherapeuten (LVVP) nog dat het kabinet de afgelopen jaren met het zorgveld verschillende, volgens haar contraproductieve deals heeft gesloten over uitgavenplafonds. Financieele Dagblad, 19 januari 215 Ondernemers lopen te hoop tegen inkoopbeleid zorgverzekeraars Achmea kiest er voor 215 voor om, behalve dus bij diabetesproducten, ook bij het zittend ziekenvervoer en de gehoorapparaten een beperkt aantal partijen te contracteren. De belangrijkste overweging daarvoor, zo laat woordvoerder Femke Theunissen weten, is dat op die manier de kosten laag kunnen worden gehouden. Dat is vooral in het belang van onze verzekerden. Er wordt alleen aanbesteed op markten waar voldoende aanbod is, licht ze toe. Dit is een heel goed instrument om prijs en kwaliteit te beoordelen en het contract te gunnen aan partijen die de beste verhouding bieden. Potentiële afnemers Theunissen bestrijdt dat er sprake is van verstoring van de markt. De leveranciers hebben ook de andere zorgverzekeraars en de buitenlandse markt als potentiële afnemers. Daarbij moeten zorgverzekeraars ook deels de kosten vergoeden als een klant toch naar een niet-gecontracteerde aanbieder gaat, stelt ze. Dat argument gaat in de toekomst waarschijnlijk niet meer op. In de Eerste Kamer ligt een voorstel tot wetswijziging dat regelt dat zorgverzekeraars ongecontracteerde partijen niets meer hoeven te betalen. Financieele Dagblad, 23 oktober 214 7

9 Levensverzekeringenmarkt Premie-ontwikkeling In mrd euro s Premievolume Leven In mrd euro s Premievolume Collectief ,4 9,1 4,1 3,6 2,9 3,9 7,5 8,9 6 3,1 15 7,9 8,6 8, ,3 14,1 4,7 4,4 4, , ,1 9, Collectief Individueel Koopsom Periodieke premie Bron: Financieel jaarverslag verzekeringsbranche 214, Verbond van Verzekeraars collectief Premies in 214 stijgen ligt door een toename van 1% in koopsommen. Periodieke premie daalt voor het eerst serieus in vijf jaar (-7%). Als er onderscheid wordt gemaakt tussen polissen in geld en beleggingen is zichtbaar dat in geld met 7% stijgt t.o.v. 213 en in beleggingen daalt met 8%. De stijging in geld is toe te kennen aan hogere premies om garanties te waarborgen. Individueel In 214 daalde de productiepremie (het premietotaal van de nieuw afgesloten verzekeringen) met 16% (213: 29%), tot 1,9 miljard (213: 2,2 miljard). De daling van het premievolume in 213 zet zich in 214 voort als gevolg van concurrentie van producten als banksparen en door het provisieverbod. De concurrentie is hevig omdat de kapitaalseisen van Solvency II voor de verzekeraars strenger zijn dan voor banken. 8

10 Top 6-Levensverzekeraars Kostenratio 25% Kostenratio = overige bedrijfskosten vs. totale premies eigen rekening AEGON Levensverzekering N.V. 2% 15% Nationale-Nederlanden Levensverzekering Maatschappij N.V. SRLEV N.V. 1% 5% Achmea Pensioen- en Levensverzekeringen N.V. Delta Lloyd Levensverzekering N.V. ASR Levensverzekering N.V. % De kostenratio stijgt bij het merendeel van de Levensverzekeraars, opvallend zijn Nationale-Nederlanden en Achmea. Alleen ASR en Aegon hebben hun kostenratio kunnen laten dalen. De stijging bij Nationale-Nederlanden is het gevolg van een daling van de premies en een stijging van de kosten, met name pensioenkosten. In 214 heeft een wijziging van de pensioenregeling plaatsgevonden, van DB-regeling binnen ING Groep naar het Nationale-Nederlanden DCplan. De stijging bij Achmea is het gevolg van een sterke daling van de premies. De brutopremies van Achmea zijn in lijn met 213, maar de herverzekeringspremies zijn sterk toegenomen, waardoor deze ratio is gewijzigd. Het kostenniveau t.o.v. 213 is vrijwel ongewijzigd. 9

11 Schadeverzekeringenmarkt Sterke afname premies, dalend resultaat en stijgende combined ratio Brutopremies, brutoclaims en nettoresultaat In mrd euro s 18 16,9 16,4 16,2 15, , ,1 1,1 1 1,4 1 9, ,2,9,5,7, Brutopremies Brutoclaims Nettoresultaat 12 % 11 % 1 % 99 % 98 % 97 % 96 % 95 % 94 % 93 % Netto combined ratio 1,7 1,1 98,1 98,2 96, Bron: Financieel jaarverslag verzekeringsbranche 214, Verbond van Verzekeraars. Hoge mate van verzadiging en felle concurrentie in de Schademarkt leiden tot beperkte groeimogelijkheden. Dalende trend premie-inkomsten is in 214 nog meer zichtbaar. Een totale afname ten opzichte van 213 van 1,1 miljard. Dalende trend van premie-inkomsten geldt voor alle branches, maar met name bij Motor en Transport. Resultaat blijft boven nul, maar dalende trend blijft zichtbaar. De netto combined ratio is de geleden schade en bedrijfskosten in verhouding tot de netto verdiende premie, exclusief herverzekeringen. De premies dalen sterker dan de claims, wat een belangrijke oorzaak is van de toename van de netto combined ratio. De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door Motor en Brand. Om een positief nettoresultaat te behalen worden verzekeraars steeds meer afhankelijk van beleggingsopbrengsten. 1

12 Schadeverzekeringenmarkt Dalende premie-inkomsten en vrijval van schadevoorzieningen In % Resultaat per branche als percentage van de verdiende premie In % 12 Netto combined ratio per branche Motor Brand Transport Aansprakelijkheid Motor Brand Transport Schademarkt Bron: Financieel jaarverslag verzekeringsbranche 214, Verbond van Verzekeraars. Bron: Financieel jaarverslag verzekeringsbranche 214, Verbond van Verzekeraars. Motor: Premies staan onder druk door mogelijkheden voor klanten om de premies online te vergelijken en af te sluiten en doordat consumenten vaker overstappen naar groene auto s (lagere aanschafprijs en gewicht leidt tot lagere premies). Daarentegen daalt de schadelast niet. De netto combined ratio is hierdoor al jaren meer dan 1%. Deze ontwikkeling was reeds vanaf 213 gaande, dit was echter door de vrijval van nog niet zichtbaar in het nettoresultaat. Brand: Het niveau van (grote) branden ligt op het niveau van 213. In 214 lag het resultaat echter hoger door veel vrijval van schadevoorzieningen uit 213. Hierdoor daalt tevens de netto combined ratio. Transport: De daling van het resultaat is met name het gevolg van premiedalingen door internationale concurrentie en het feit dat er in de cijfers van 213 vrijvallen uit 212 zijn meegenomen, waardoor het resultaat werd verhoogd. 11

13 Top 6-Schadeverzekeraars Premies stabiel, rangorde top 6 ongewijzigd Positie 214 Positie 213 Positie 212 Entiteit (op dochterniveau) Marktaandeel 214 Marktaandeel 213 Marktaandeel 212 Trend 214 vs Achmea Schadeverzekeringen N.V. 21,1% 19,8% 19,2% Nationale-Nederlanden Schadeverzekering Maatschappij N.V. 8,7% 8,3% 8,5% Delta Lloyd Schadeverzekering N.V. 7,2% 7,3% 8,2% ASR Schadeverzekering N.V. 6,7% 6,8% 7,4% Reaal Schadeverzekeringen N.V. 5,% 4,8% 4,9% Aegon Schadeverzekering N.V. 5,% 4,6% 4,3% Bron: DNB-staten, 214. Het marktaandeel is bepaald op basis van brutopremie-inkomsten. De Schademarkt wordt gekenmerkt door een hoge mate van verzadiging en concurrentie, waardoor premies laag en stabiel blijven. De top 6-Schadeverzekeraars vertegenwoordigen samen 53,7% van de markt in 214. In 213 was dit 51,6%. Geen wijzigingen in de positie van de top 6. Achmea laat een sterke groei zien. Dit wordt verklaard door een dalende totale markt, waarin de brutopremie-inkomsten van Achmea stabiel blijven. Aandeel Delta Lloyd en ASR daalt, met name door focus op marges in plaats van volume. 12

14 Contact Als u geïnteresseerd bent naar het hele rapport, neem dan contact op met Sander Landsmeer. Sander Landsmeer Senior Manager Audit Financial Services Tel +31 () Mobile +31 () landsmeer.sander@kpmg.nl 13