Standpunt flexibilisering 10/2/2016

Transcriptie

1 Standpunt flexibilisering 10/2/2016 Flexibilisering in het hoger onderwijs is een even vaak gehoord, als vaag begrip. Een flexibel hoger onderwijs is een essentieel onderdeel van de Europese hoger onderwijsruimte. Het maakt dat studenten kunnen studeren waar, wanneer en hoeveel ze willen en dit in gans Europa. Flexibilisering lag eveneens aan de basis van studievoortgangsbewaking en leerkrediet: de twee mechanismes die de vrijheid enigszins begrenzen. Tien jaar na de invoering van het flexibiliseringsdecreet zijn we toe aan een herziening: is flexibilisering een zegen geweest? Is ze niet doorgeschoten? In de huidige besparingscontext moet studeren vooral efficiënt gebeuren. Studievoortgangsbewaking en het leerkrediet worden aldus hervormd. Inhoud 1. Wat is de flexibilisering van het hoger onderwijs? Context Internationaal Vlaanderen Studeren is een contract aangaan 2. Uitdagingen van flexibilisering Enkele cijfers Een moeilijk evenwicht Twee remmen op de vrijheid Verhouding Studievoortgangsbewaking en leerkrediet 3. Pijler 1: Studievoortgangsbewaking Decretale wijzigingen studievoortgangsbewaking VVS-standpunt 4. Pijler 2: Leerkrediet Decretale wijzigingen leerkrediet Huidige systeem Mankementen VVS-standpunt Een door VVS gesteund voorstel tot aanpassing Heroriëntering 5. Conclusie Standpunt flexibilisering

2 1. WAT IS DE FLEXIBILISERING VAN HET HOGER ONDERWIJS? CONTEXT INTERNATIONAAL Flexibilisering van ons hoger onderwijs is een rechtstreeks gevolg van de Bolognaverklaringen (1999) 1. Om het een student mogelijk te maken te studeren in eender welk Europees land, moeten de regels van al deze verschillende systemen zodanig versoepeld worden dat dit ook mogelijk wordt. Naast mobiliteit, behoorde levenslang leren tot de kerndoelen van de Bolognaakkoorden. Flexibilisering moet een eenvoudig switchten tussen onderwijs en arbeid of een combinatie van beiden mogelijk maken. Een eenduidig systeem voor de erkenning van EVK en EVC 2 vormde het sluitstuk van de Europese flexibiliseringsgedachte. VLAANDEREN Op Vlaams niveau vond deze gedachte haar neerslag in het Structuurdecreet (2003) en het Flexibiliseringsdecreet (2004). Waar het structuurdecreet de invoering van de bachelor-master structuur verzekerde, vormde het flexibiliseringsdecreet de basis voor de huidige vorm en organisatie van ons hoger onderwijs. Het flexibiliseringsdecreet streeft 3 doelen na. Ten eerste een verbeterde mobiliteit en toegang voor doelgroepen (zoals werkstudenten). Ten tweede een verregaande differentiatie in de opleidingsvormen en trajecten. Ten derde moet het flexibiliseringsdecreet een mijlpaal vormen in het beleid rond levenslang leren. VRIJHEDEN EN VERPLICHTINGEN Flexibilisering betekent vrijheid voor de student om zijn eigen studie vorm te geven. Vrijheid is echter nooit zonder verplichtingen. De vrijheid die de student wint, gaat gepaard met nieuwe verantwoordelijkheden. Vanaf nu is de student zelf verantwoordelijk voor zijn studie dit zou het best tot uiting moeten komen via het leerkrediet. Vaste of automatische procedures moeten plaats maken voor de zelfbewuste en geïnformeerde student die zijn eigen pad bewandelt in het hoger onderwijs. Echter, niet iedere student is even geïnformeerd of gemotiveerd Inschrijven in het hoger onderwijs betekent een contract aangaan met een bepaalde instelling. Het marktdenken krijgt op die manier vaste voet aan grond in het hoger onderwijs. Shoppen in het hoger onderwijs wordt via het creditsysteem, diverse contractsoorten en flexibele trajecten niet enkel mogelijk, maar ook aangemoedigd. Hierbij was concurrentie in het Europese hoger onderwijs zeker ook een impliciete betrachting. De beste Europese instellingen moeten beloond 1 De Bolognaverklaring is een beginselverklaring over het creëren van een Europese ruimte voor hoger onderwijs, ondertekend door 29 Europese ministers van onderwijs in Bologna op 19 juni EVK: eerder verworven kwalificaties; EVC: eerder verworven competenties (zie: Standpunt flexibilisering

3 worden met meer studenten, de slecht presterende instellingen kunnen hun studenten kwijtraken. Het Europese Creditsysteem maakte het ook mogelijk om via een eenduidige standaard vakken en opleidingen te vergelijken over gans Europa. Dit vergemakkelijkte de Europese mobiliteit gevoelig. Ook de combinatie werk-studie werd fors vereenvoudigd. Via nieuwe formules als credit- of examencontracten kunnen werkstudenten op eigen tempo hun studieloopbaan vorm geven. Ook het volgen van 1 of meerdere vakken wordt hierdoor vergemakkelijkt. Bovendien, met de erkenning van EVC s en EVK s wordt eindelijk de waarde van arbeids- en elders verworven competenties erkend. 2. UITDAGINGEN VAN FLEXIBILISERING De voordelen van flexibilisering mogen duidelijk zijn en worden door iedereen erkend. De basisprincipes van het systeem liggen dan ook niet ter discussie. ENKELE CIJFERS Flexibilisering was mede verantwoordelijk voor een toename tussen 2007 en 2015 met 42% (van in 2005 tot in ). Dit is een aanzienlijke toename, hoewel niet enkel veroorzaakt door de vergrote keuzevrijheid. Het studierendement van generatie- en niet-generatiestudenten is licht gestegen van 76,51% tot 77,58% tussen en Echter, studenten nemen sinds het academiejaar ook gemiddeld 6 studiepunten minder op 4. De belangrijkste parameter is de studieduur of time to graduation. Het aantal studenten dat binnen de bedoelde tijd zijn eerste diploma hoger onderwijs behaalt, is sinds het academiejaar met 6,01% gedaald. Studenten doen er dus gemiddeld langer over om hun eerste diploma te behalen. De studieduur neemt dus licht toe 5. EEN MOEILIJK EVENWICHT Onbegrensde vrijheid in de vorm van de mogelijkheid tot eeuwig studeren, blijkt te kostelijk. Zeker in tijden van besparingen en budgettaire krapte, wordt er gezocht naar manieren om studenten zo snel mogelijk doorheen hun hogere studies te loodsen. Hiervoor wordt gezocht naar een evenwicht tussen vrijheid en flexibiliteit enerzijds en een redelijke studieduur anderzijds. Dit is een moeilijke oefening. Aanpassingen in de stelsels van studievoortgangsbewaking en het leerkrediet liggen dan ook voor de hand. Vooral omdat de cijfers aangeven dat studenten die slecht beginnen, ook Ibid. Standpunt flexibilisering

4 een gevoelig hogere kans hebben om ook later minder te presteren. Vroeg ingrijpen is de boodschap. Echter, men mag niet vergeten dat de overgrote merendeel van de studenten wel tijdig afstudeert. We moeten vermijden dat er een al te grote nadruk komt te liggen op de minder presterende studenten. Nieuwe maatregelen moeten op cijfers gebaseerd zijn. TWEE REMMEN OP DE VRIJHEID Flexibilisering betekent niet dat studenten een vrijkaart krijgen om eeuwig te studeren. Flexibele trajecten werden mogelijk, maar niet eindeloos. De wetgever regelde een tweetal controlemechanismen. Een systeem van studievoortgangsbewaking controleert de studievoortgang van studenten en grijpt in indien nodig. De overheid voorziet een raamkader, maar het zijn de instellingen die op basis van hun pedagogische visie de concrete maatregelen kunnen bepalen. Dit systeem is dus niet instellingsoverschrijdend, maar wel pedagogisch verantwoord omdat het begeleiding op maat aanbiedt en ingrijpt vooraleer het te laat is. Het leerkrediet is het meer formele controlesysteem dat flexibilisering begrenst. Het bekende rugzakje van 140 studiepunten 6 verdeelt de verantwoordelijkheid tot studievoortgang netjes tussen student en instelling. Immers, enkel studenten met voldoende leerkrediet worden gesubsidieerd. Dit moet instellingen aanmoedigen om studenten voldoende te begeleiden. Aan de andere kant kunnen studenten met onvoldoende leerkrediet geweigerd worden door de instelling. Dit moet studenten stimuleren om hun studies binnen een redelijke termijn af te ronden. Beide systemen moeten de time to graduation bewaken, die moet zo kort mogelijk blijven; de studieduur van studenten. Een derde, ietwat onderbelichte rem op flexibilisering is de volgtijdelijkheid van sommige vakken. De volgtijdelijkheid betreft de volgorde waarin men zich kan inschrijven voor opleidingsonderdelen in functie van het gevolgd hebben van, c.q. geslaagd zijn voor één of meerdere andere opleidingsonderdelen. Echter, aangezien dit geen decretale grond kent, besteden we er hier minder aandacht aan. VERHOUDING STUDIEVOORTGANGSBEWAKING EN LEERKREDIET In 2014 publiceerde de overheid het Rapport Werkgroep studievoortgangsbewaking 7. Deze werkgroep heeft zich gebogen over de twee grote systemen die flexibilisering begrenzen, namelijk het leerkrediet en het opleggen van studievoortgangsmaatregelen. Hieronder hernemen we de conclusie van dit rapport: Uit de praktijk is gebleken dat beide systemen samen er redelijk in slagen om het studierendement van studenten te bewaken. Niettemin krijgen we Studievoortgangsbewaking.pdf Standpunt flexibilisering

5 signalen van een vertraagd studieverloop en te veel dropout van studenten. Het is opmerkelijk dat in geen van beide bewakingssystemen de time to graduation als een parameter wordt opgenomen. Bovendien werken de systemen zeer traag. Beide systemen zijn complementair en kunnen onvermijdelijk voor verwarring zorgen. De evaluatie toont aan dat beide systemen elk wel hun specifieke voordelen en nadelen hebben. Het opleggen van maatregelen van studievoortgangsbewaking heeft als grote voordeel dat het een meer pedagogisch systeem is dat een individuele aanpak en adequate studiebegeleiding toelaat en waarbij rekening kan gehouden worden met specifieke omstandigheden. Studievoortgangsbewaking werkt wel niet instellingsoverschrijdend waardoor het moeilijk is om rekening te houden met het studieverleden van een student. Het laat bovendien niet toe om van bij aanvang snel en streng op te treden. De norm die decretaal wordt vooropgesteld is 50% studierendement. De vraag kan gesteld worden of hiermee de lat voor de student niet te laag wordt gelegd. Het leerkrediet is in principe een uniform systeem en heeft als grote meerwaarde dat het wel instellingsoverschrijdend werkt en op basis van een objectieve maatstaf. Het is momenteel echter een zeer complex systeem naar uitvoering toe. Bovendien heeft het te laat effect om een goed instrument te zijn om de studievoortgang te bevorderen. Het werkt ook niet stimulerend in het kader van levenslang leren. Deze grondige evaluatie van beide systemen legde enkele pijnpunten bloot. Vooral de geobserveerde studieduurverlenging vormt een doorn in het oog van instellingen en overheid 8. De beide systemen worden nu afzonderlijk besproken, net als de respectievelijke decretale hervormingen. 3. PIJLER 1: STUDIEVOORTGANGSBEWAKING Enerzijds is er het systeem van de studievoortgangsbewaking waarbij de instelling op basis van het individueel dossier van een student het studietraject kan bewaken via het opleggen van bindende voorwaarden, en zo nodig de inschrijving van een student kan weigeren. Dit systeem werd in 2015 decretaal aangepast. 8 Een langere studieduur betekent immers meer kosten voor instellingen en overheid. Iedere student kost de gemeenschap jaarlijks zo n euro. Standpunt flexibilisering

6 DECRETALE WIJZIGINGEN STUDIEVOORTGANGSBEWAKING Onderwijsdecreet XXV 9 heeft voorzien in decretale aanpassingen in het raamkader van de studievoortgangsbewaking. Het zwaartepunt blijft bij de instellingen liggen. Minister van Onderwijs Hilde Crevits steunde voor de aanpassingen grotendeels op het VLOR advies omtrent studievoortgangsbewaking 10. Decretaal werden volgende wijzingen doorgevoerd: - Studenten zullen sneller verplichte maatregelen van studievoortgangsbewaking opgelegd krijgen: niet langer vanaf 50% studierendement, maar vanaf 60%. Welke maatregelen dit zijn, worden bepaald door de instelling zelf. - Studievoortgangsbewaking geldt voor alle contractsoorten, niet enkel meer voor diplomacontracten. - Een betere informatiedeling tussen de instellingen moet voorkomen dat studenten studievoortgangsbewaking kunnen ontlopen. Decretaal moest studievoortgangsbewaking sneller, omvattender en gericht zijn op heroriëntering, aldus het VLOR-advies. De autonomie van de instellingen om de maatregelen zelf in te vullen, moest behouden blijven. De decretale wijzigingen komen hier in grote mate aan tegemoet. Wat het weigeren van studenten betreft, blijft de autonomie bij de instellingen die op basis van het individuele dossier kunnen beslissen al dan niet de student(e) toe te laten. Het niet naleven van bindende studievoortgangsbewaking kan eveneens leiden tot een weigering. VVS-STANDPUNT 11 VVS is voorstander van studievoortgangsbewaking. Pedagogisch gezien is dit de beste manier om studenten op een individuele manier te begeleiden. De recent goedgekeurde maatregelen geven echter de indruk dat instellingen zich mogen of moeten wapenen tegen de minder-presterende studenten, terwijl zij zich in eerste instantie zouden moeten inzetten in het voldoende begeleiden en juist heroriënteren van deze studenten. Deze nadruk op minder-presterende studenten is een neveneffect van de budgettaire situatie. VVS wijst op enkele problemen: 1. Dezelfde opleidingen verschillen naargelang de instelling. Filosofie in Leuven, is totaal anders naar vorm en inhoud dan filosofie te Gent. Te rigide regels vegen deze verschillen al te gemakkelijk onder de mat waardoor sommige studenten kansen ontnomen kunnen worden. Studenten zouden niet geweigerd mogen worden op basis van behaalde (vakspecifieke) resultaten in een opleiding aan een bepaalde instelling als de differentiatie %20middenweg.pdf Standpunt flexibilisering

7 tussen de opleiding aan huidige instelling en toekomstige instelling dermate groot is. 2. De tweede bezorgdheid die we delen is het gegeven van privacy. We vragen ons af wie precies inzicht krijgt in de studievoortgangsdata, welke data dit precies allemaal omvat en in welke mate deze data voor andere doeleinden te gebruiken zijn of gebruikt zullen worden. Het is allesbehalve vanzelfsprekend dat we andere instellingen het dossier van een student laten interpreteren, zeker wanneer daar geen informatie omtrent nietstudiegerelateerde problemen mag in staan die wel relevant kan zijn voor de interpretatie. 3. Onze derde bezorgdheid is de maatregel die bepaalt dat instellingen zelf bijkomende regelgeving kunnen vormen voor studenten die niet ten minste 60% van hun studiepunten hebben verworven. De impact van dergelijke maatregelen moet aan de hand van cijfermateriaal bewezen kunnen worden. Dergelijke maatregelen mogen ook slechts in werking gesteld worden na overleg met de lokale studentenraden, bovendien moet er in de eerste plaats ingezet worden op het bevorderen van heroriënteringstrajecten en systemen, niet op het ontwikkelen van uitsluitende maatregelen. Het uitsluiten van studenten op basis van een ongefundeerde grens is niet alleen ondemocratisch maar zorgt ook meer voor een afschrikking bij de student dan dat het een positieve heroriëntatie bevorderd. VVS streeft ernaar dat iedere bindende voorwaarde realistisch moet zijn en daarom ook onderbouwd door cijfers. 4. PIJLER 2: LEERKREDIET Studiesucces is een gedeelde verantwoordelijkheid van instelling en student. Om dit duidelijk te maken, voerde de decreetgever het leerkrediet in. Het leerkrediet is bedoeld om de studievoortgang te stimuleren en te belonen. Alleen studenten met een positief leerkrediet zijn financierbaar. Door het leerkrediet te linken aan de financiering van de instellingen wil men een verantwoord studiegedrag van studenten stimuleren maar ook vermijden dat studenten eindeloos verder studeren. Leerkrediet wordt enkel ingezet in de initiële bachelor- en masteropleidingen. Het wordt dus niet gebruikt voor inschrijving in een schakelprogramma of voorbereidingsprogramma. Ook voor een inschrijving met een examencontract speelt het leerkrediet niet. Om levenslang leren te stimuleren, werd ook voorzien in een systeem van heropbouw van het leerkrediet na het verlaten van het hoger onderwijs met of zonder diploma. DECRETALE WIJZIGINGEN LEERKREDIET In de toekomst zullen waarschijnlijk ook decretale wijzigingen aan het leerkrediet volgen. Standpunt flexibilisering

8 De VLOR publiceerde alvast een advies 12. Het leerkrediet wordt hierbij niet langer als bewaker van studievoortgang gepresenteerd, maar uitsluitend als systeem om de financiering van studenten te regelen. Binnen het standpunt worden de voorstellen concreet verduidelijkt. HUIDIGE SYSTEEM Iedere student krijgt bij zijn inschrijving een virtuele rugzak met 140 studiepunten leerkrediet. Daarvan wordt het aantal opgenomen studiepunten afgetrokken bij de inschrijving met een diplomacontract in een bachelor- of masteropleiding of met een creditcontract voor een of meer opleidingsonderdelen. Opgenomen studiepunten met een examencontract worden niet afgetrokken van het leerkrediet van een student. De verworven studiepunten worden opnieuw toegevoegd aan het leerkrediet. De eerste 60 verworven studiepunten worden eenmalig dubbel geteld. Bij een inschrijving met een creditcontract gebeurt er geen dubbeltelling. Bij het behalen van een initieel masterdiploma wordt het initiële leerkrediet van 140 studiepunten opnieuw van het leerkrediet afgetrokken. Een student die hierna nog leerkrediet over heeft, kan zich opnieuw inschrijven. Als het resterende leerkrediet kleiner is dan 60 studiepunten, wordt het individuele leerkrediet na het verlaten van het hoger onderwijs elk academiejaar met 10 studiepunten aangevuld tot maximaal 60 studiepunten (de zogenaamde heropbouw ). Als een student over onvoldoende leerkrediet beschikt, staat het de instelling vrij om deze student slechts in te schrijven voor het aantal studiepunten waarvoor de student nog over leerkrediet beschikt, of om een hoger studiegeld te vragen voor het aantal studiepunten waarvoor de student geen leerkrediet meer heeft. De instelling kan de inschrijving van een student ook weigeren als het leerkrediet kleiner of gelijk is aan nul. Wanneer een student zich tijdig uitschrijft voor bepaalde opleidingsonderdelen of de inhoud of vorm van zijn diplomacontract wijzigt, wordt er leerkrediet teruggegeven. De instellingen bepalen in hun onderwijs- en examenreglement autonoom de uiterste data daarvoor. Dit zijn de zogenaamde grensdata. Alle studenten kunnen hiervan gebruik maken. Uitschrijvingen voor opleidingsonderdelen door studenten onder creditcontract worden niet teruggegeven. Wanneer een generatiestudent heroriënteert vóór 1 december van het academiejaar, wordt het aantal opgenomen studiepunten opnieuw toegevoegd aan het individuele leerkrediet. Wanneer de student verandert tussen 1 december en 15 maart van het academiejaar, wordt slechts de helft van het aantal opgenomen studiepunten opnieuw toegevoegd. Na 15 maart wordt het aantal opgenomen studiepunten afgetrokken van het leerkrediet van de student Standpunt flexibilisering

9 MANKEMENTEN Het systeem van leerkrediet kent zeer veel mankementen. Deze werden reeds uitvoerig uiteengezet in het VLOR-advies van We sommen ze hieronder op. Het leerkrediet werkt te traag: je merkt er pas iets van wanneer het te laat is en je al te weinig leerkrediet hebt. Er zijn geen waarschuwingen ingebouwd. Het is zeer ingewikkeld om je leerkrediet te raadplegen. Dit kan enkel online en je hebt er een token voor nodig. Het leerkrediet is te complex: de dubbeltelling, de variabele grensdata, de aftrekking aan het einde Het leerkrediet is niet van toepassing op alle studiecontracten. Dit maakt het voor studenten mogelijk om via het aangaan van verschillende studiecontracten, het leerkrediet als het ware te ontlopen. Het leerkrediet stimuleert heroriëntering totaal niet. Immers, in het begin heb je altijd genoeg leerkrediet. De heropbouw gaat zeer traag. De aftrek na het behalen van de eerste master, laat de gemiddelde student met zeer weinig leerkrediet achter. Dit gaat in tegen het principe van levenslang leren. Het mechanisme dat een instelling een student met ontoereikend leerkrediet een hoger inschrijvingsgeld mag vragen, werkt zeer ondemocratisch en oneerlijk. VVS-STANDPUNT VVS oordeelt dat het leerkrediet totaal ongeschikt is als systeem van studievoortgangsbewaking. Het is veel te complex, schiet te laat in actie en stimuleert geen heroriëntering. VVS meent dan ook dat het leerkrediet enkel behouden kan en mag worden als systeem om studenten te financieren. Het bovenvermelde VLOR-advies gaat akkoord met deze redenering en stelt voor ons aanvaardbare aanpassingen voor. EEN DOOR VVS GESTEUND VOORSTEL TOT AANPASSING Elke student start met een rugzak van 200 studiepunten. De opgenomen studiepunten worden afgetrokken bij de inschrijving. Verworven studiepunten (behaalde credits) worden bijgeteld. De dubbeltelling van de eerste 60 verworven studiepunten wordt geschrapt. De regels in verband met tijdige uitschrijving met behoud van leerkrediet, op basis van de grensdata die door de instellingen bepaald zijn, worden behouden. De bijzondere regeling voor generatiestudenten die heroriënteren (met daarbij het respecteren van specifieke, decretaal vastgelegde data) wordt geschrapt Standpunt flexibilisering

10 Een student die een perfect studietraject aflegt, eindigt bij het behalen van het initieel masterdiploma en na automatische aftrek van 100 leerkredietpunten met een saldo van 100 studiepunten. Studenten met een negatief leerkrediet kunnen worden toegelaten of geweigerd door de instelling, op basis van een dossier. De instelling beslist hier autonoom over. De mogelijkheid om een verhoogd studiegeld te vragen wordt geschrapt. Het onderscheid tussen studiecontracten wordt opgeheven: het leerkrediet wordt ook van toepassing op examencontracten. Studenten die zich met een creditcontract inschrijven, kunnen ook leerkrediet terugkrijgen bij het respecteren van de grensdata die door de instellingen bepaald werden, zoals dit het geval is bij diplomacontracten. Bewegingen binnen schakel- en voorbereidingsprogramma s blijven wel leerkredietneutraal, maar bij de inschrijving kan de instelling wel rekening houden met de stand van het leerkrediet en de student ontraden om de studies aan te vatten. HERORIËNTERING Een ouder, volledig door VVS uitgewerkt voorstel rond het leerkrediet vind je online terug 14. Puur als financieringssysteem wil VVS hierin ook pleiten voor een nadruk op heroriëntering door zowel de instelling waaruit de student vertrekt, als de ontvangende instelling te belonen bij een succesvolle heroriëntering. Het systeem valt uit elkaar in drie reacties. Starten doen we in het eerste academiejaar van een generatiestudent. Zoals op heden wordt deze student gefinancierd aan de hand van inputfinanciering. In ons voorstel tot financieringssysteem is slechts 80% van het bedrag waarop de instellingen per student recht op hebben, gegarandeerd. Bij dit voorbeeld gaan we uit van de situatie dat de student zijn initiële bachelor aanvangt voor de volledige 60 studiepunten. In dit voorbeeld zal de instelling dus, indien de student slaagt voor 48 van de opgenomen 60 studiepunten, de overige 20% ontvangen. Het systeem waarbij dat studenten gefinancierd worden die heroriënteren gedurende hun eerste jaar, voor zowel de uitgaande als de inkomende instellingen, blijft behouden. Beide instellingen zullen 80% financiering ontvangen, met de mogelijkheid voor de uitgaande instelling tot een financiering van 100% als de student succesvol is geheroriënteerd. De instelling waar de student naartoe gaat valt onder de basisregels zoals verder beschreven. Ook bij heroriëntering binnen de instelling gelden deze regels Standpunt flexibilisering

11 Volgens het huidige studierendement zal de instelling dus voor heel wat studenten slechts een financiering van 80% ontvangen. Dit moet echter gecompenseerd worden in het tweede academiejaar van de generatiestudent. Als we met ons voorbeeld verder gaan, dan zal de instelling van de student die in zijn eerste academiejaar voor minder dan 48 studiepunten geslaagd is en na het eerste academiejaar succesvol is georiënteerd alsnog de overige 20% van de inputfinanciering ontvangen. Indien de student niet geheroriënteerd wordt, maar er gedurende het tweede academiejaar in slaagt om de volle 100% of 60 studiepunten te behalen van, die tot zijn initiële eerste bachelorjaar,dan zal dit ervoor zorgen dat de instelling van de student eveneens de overige 20% van de inputfinanciering ontvangt. Standpunt flexibilisering

12 Het net gegeven voorbeeld gaat echter uit van een ideale situatie waarbij de student zijn studies aanvangt voor de volle 100%. Dit is echter niet altijd het geval en omdat het financieringssysteem de flexibilisering niet mag afremmen moet er kunnen afgeweken worden van dit voorbeeldtraject. VVS stelt dan ook voor om bovenstaande regeling te laten gelden voor iedere student die minimaal 54 studiepunten opneemt. Waarbij de 100% gelijk is aan 54 en 80% aan 43. Voor studenten met een functiebeperking, die ervoor kiezen minder studiepunten op te nemen, wordt er een uitzondering gemaakt op het systeem. Zij zullen namelijk gefinancierd worden tegen 100% inputfinanciering zoals voorgeschreven in het huidige financieringsdecreet. Hier dienen dan ook middelen voorzien te worden. Voor werkstudenten, topsportstudenten en mogelijks andere erkende groepen studenten die minder studiepunten opnemen om hun studie te kunnen combineren met andere zaken, moet het systeem verder verfijnd worden. De financiering naar de instellingen kan geen negatief effect hebben omdat de student zich inschrijft onder een bepaald statuut. Op deze wijze willen we als VVS de instellingen via het financieringsmodel veel sterker stimuleren om in te zetten op begeleiding en heroriëntering. Om van succesvol heroriënteren te kunnen spreken moet de student zijn studierendement aanzienlijk verhogen. Echter zijn we er ons als studenten van bewust dat een intensieve, constructieve en kwalitatieve begeleiding een grote personeelsinzet van de instellingen vraagt. Daarom pleiten we er ook voor dat indien hier geen extra middelen voor voorzien worden, de rest 20% die wordt toegekend bij een succesvolle heroriëntering of het succesvol behalen van het eerste jaar van de initiële bachelor, wordt opgetrokken naar 30%. Dit zodat ook de nodige financiële middelen worden voorzien om de student kwalitatief te omkaderen. 5. CONCLUSIE De flexibilisering van het Vlaamse Hoger Onderwijs is doorgeschoten, het is een krantenkop die wel eens opduikt de laatste maanden en jaren. Is flexibilisering doorgeschoten? Misbruikt de student zijn vrijheid? Dergelijke krantenkoppen tonen de botsing aan tussen het oorspronkelijke idee achter flexibilisering en de hedendaagse budgettaire krapte. Het goedbedoelde idee van verregaande vrijheid en flexibiliteit in leerwegen en trajecten is een nobel ideaal dat niet langer vol te houden blijkt in tijden van besparingen. Studeren zal efficiënt of niet gebeuren. Studenten moeten zo snel mogelijk hun studies doorlopen. Deze drang naar studie-efficiëntie dreigt echter de mobiliteit en vrijheid van studenten te beperken. Ook het verhaal van levenslang leren vindt maar moeilijk een plaats in dit verhaal. Studievoortgangsbewaking is en blijft een zaak van de instellingen zelf. Hierbij pleit VVS wel voor instellingsbepaalde bindende voorwaarden die realistisch moeten zijn en daarom gebaseerd op cijfers. Waar we als VVS vooral voor vrezen is de problematisering en stigmatisering van de student die niet (meteen) naar wens presteert als eeuwige student. Momenteel klinkt het discours alsof instellingen zich moeten wapenen tegen minder- Standpunt flexibilisering

13 presterende studenten. Strengere studievoortgangsbewaking is reeds een feit. Vergeet niet dat het merendeel van de studenten zijn diploma wel behaalt binnen het voorziene schema. De meest logische manier om de kosten van flexibilisering binnen de perken te houden, is studenten zo snel mogelijk op de juiste plaats krijgen. Een gedegen oriëntatietraject, goede aanvangsbegeleiding en eenvoudige heroriëntering is de beste garantie op een efficiënte studieloopbaan. Dit zijn echter maatregelen die geld kosten, eerder dan ze besparen. De voorwaarden verstrengen en een restrictief beleid voeren met oogkleppen op mag misschien wel effectief zijn, het getuigt van weinig ambitie en veel studenten dreigen uit de boot te vallen. Standpunt flexibilisering