Het verwijderen van de lymfeklieren van de oksel

Transcriptie

1 Het verwijderen van de lymfeklieren van de oksel Okselklierdissectie Inleiding Bij een echogeleide punctie van een okselklier of uit onderzoek van de schildwachtklier is gebleken dat de kanker bij u is uitgezaaid naar de lymfeklieren. De chirurg heeft daarom met u gesproken over het verwijderen van alle klieren uit de oksel (okselklierdissectie). Een okselklierdissectie is een operatie waarbij alle lymfeklieren in de oksel worden verwijderd. U wordt voor deze operatie een aantal dagen opgenomen. Meer informatie over een okselklierdissectie vindt u in de blauwe brochure van KWF Kankerbestrijding, die u van de verpleegkundige krijgt. In deze brochure kunt u meer lezen over de praktische kant van de operatie. Voorbereiding Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt moet u daar voor de operatie mee stoppen. De chirurg vertelt u op welk moment u met de medicijnen moet stoppen. In de uitnodigingsbrief die u voor de operatie heeft gekregen, staan deze instructies ook beschreven. De dag van opname Op de dag van opname kunt u thuis gewoon eten en drinken. Nadat u zich heeft gemeld bij de opnamebalie brengt een gastvrouw u naar de verpleegafdeling. Hier wordt u opgevangen door een verpleegkundige. De verpleegkundige maakt u wegwijs op de afdeling en informeert u over de gang van zaken op de afdeling. Tijdens het opnamegesprek neemt de verpleegkundige de vragenlijst met u door die op de polikliniek bij u is afgenomen. Eventueel kunnen hierin nog wijzigingen worden aangebracht. Op de opnamedag maakt u kennis met de zaalarts en/of co-assistent, die u vervolgens zal onderzoeken. Daarna informeert de verpleegkundige van de afdeling u over de operatie en over de leefregels na de operatie. Als er nog onderzoeken nodig zijn, hoort u wanneer deze zijn gepland. Meestal op de dag van opname, maar in ieder geval vóór de operatie, komt een fysiotherapeut bij u langs om voorlichting te geven over het gebruik van uw arm na de operatie. Ook worden oefeningen met u doorgenomen. Dit om de kans op blijvende bewegingsbeperking na de okselklierdissectie te verkleinen. Voor de operatie moet uw oksel onthaard worden. Als u dit altijd zelf doet, is het verstandig dit vanaf een week voor uw opname niet meer met een scheermesje te doen. Onthaart u uw oksel bij voorkeur met een ladyshave. Zorgt u er wel voor dat er geen wondjes ontstaan. De aanwezigheid van scheerwondjes vergroot namelijk de kans op wondinfecties na de operatie. 1

2 Op de opnamedag kan de verpleegkundige u zo nodig helpen met het ontharen van uw oksel. Op de verpleegafdeling is een ontharingsapparaat aanwezig. Aan het eind van de middag hoort u hoe laat u ongeveer geopereerd wordt. U heeft aan het eind van de middag een gesprek met de chirurg. Als u nog niet op het preoperatieve spreekuur van de anesthesie bent geweest of als er bij uw bezoek aan dit spreekuur bijzonderheden waren, komt de anesthesioloog nog bij u langs op de afdeling. Operatiedag Op de dag van de operatie mag u vanaf uur niets meer eten of drinken (tenzij anders met u is afgesproken). Als u diabetes heeft krijgt u waarschijnlijk een infuus om uw bloedsuikerspiegel op een goed niveau te houden. Het infuus wordt vaak al op de avond voor de operatie ingebracht, maar pas op de operatiedag krijgt u via het infuus vocht toegediend. Als u aan de beurt bent om geopereerd te worden, krijgt u operatiekleren aan en is het verstandig dat u nog een keer naar het toilet gaat. Als de anesthesioloog heeft afgesproken dat u voor de operatie medicijnen krijgt, dan geeft de verpleegkundige die aan u. Sieraden moeten voor de operatie af en als u een (gebits)prothese draagt, moet deze uit. Ook mag u geen make-up dragen. De verpleegkundige brengt u naar de operatieafdeling. Operatie De operatie vindt plaats onder narcose. De chirurg verwijdert via een snee in de oksel alle in de oksel gelegen lymfeklieren. In het laboratorium wordt daarna onderzocht hoeveel van deze klieren uitzaaiingen van de borstkanker bevatten. De uitslag hiervan is na ongeveer tien werkdagen bekend. Bij de operatie ontstaat in de oksel een vrij grote wond van ±8 cm, die veel vocht produceert. Daarom blijven na de operatie één of twee slangetjes (drains) in uw oksel achter om bloed of wondvocht af te zuigen. Na de operatie Na de operatie wordt u wakker op de uitslaapkamer (recovery). De tijd die u hier blijft is afhankelijk van meerdere factoren. Als u last heeft van misselijkheid of pijn zal de verpleegkundige u medicijnen geven om de klachten te verminderen. Als u goed wakker bent en de pijn voor u acceptabel is, gaat u naar de verpleegafdeling. Meestal is dit na ongeveer anderhalf uur. De eerste dagen na de operatie is het prettig uw arm te ondersteunen met één of twee kussens. Dit vermindert ook de kans op stuwing. U zult waarschijnlijk merken dat u de eerste weken na de operatie niet in de houding kunt slapen die u gewend bent. Dit is tijdelijk, maar wel lastig. Tintelingen en doof gevoel Het is niet te voorkomen dat tijdens de operatie een aantal gevoelszenuwen beschadigt. Dit veroorzaakt een doof of branderig gevoel aan de binnenkant van uw bovenarm en/of de zijkant van uw borstkas. De chirurg bespreekt dit probleem met u en controleert de beschadigde zenuwen de dag na de operatie. Het pijnlijke gevoel kan na verloop van tijd 2

3 minder worden. Als de klachten aanhouden is het belangrijk dat u dit aan uw behandelend arts doorgeeft. Lymfoedeem Na een okselklierdissectie bestaat na verloop van tijd de kans, dat zich vocht ophoopt in uw arm (lymfoedeem). Doordat de lymfeklieren uit uw oksel zijn verwijderd, kan het lymfvocht minder goed worden afgevoerd en ontstaat lymfoedeem. In de brochure lymfoedeem bij kanker van KWF Kankerbestrijding kunt u lezen wat lymfoedeem is en welke oefeningen en leefregels er zijn om lymfoedeem te voorkomen. Ook wordt beschreven wat u kunt doen als u tekenen van beginnend lymfoedeem herkent. Als u deze brochure nog niet heeft ontvangen, kunt u deze opvragen bij de nurse practitioner of verpleegkundige. Het gebruik van deodorant Het is af te raden om de eerste vier weken na een okselklierdissectie deodorant te gebruiken. Als u toch deodorant wilt gebruiken, kunt u het beste een roller gebruiken en zorgen dat u het geopereerde gebied niet raakt. Na een okseloperatie zijn ook de zweetklieren verwijderd. U zult merken dat u aan de geopereerde kant minder transpireert. Naar huis In de meeste gevallen mag u één of twee dagen na de operatie naar huis. U kunt niet zelf naar huis rijden. Als u geen vervoer heeft, belt de verpleegkundige voor u een taxi. Drain-instructie Waarschijnlijk heeft u nog één of meerdere slangetjes (drains) in het operatiegebied als u naar huis gaat. De verpleegkundige legt u voor uw vertrek uit hoe de drain werkt en hoe u deze thuis moet verzorgen. Ook krijgt u een extra opvangfles mee naar huis. U ontvangt een brochure met daarin uitleg over het verzorgen van de drain. De drain blijft maximaal zeven tot acht dagen zitten en wordt op de Mammapoli verwijderd. Recepten Als het nodig is, ontvangt u een recept waarmee u medicijnen en verbandmaterialen bij de apotheek kunt ophalen. In de ontvangsthal van het UMCG is een apotheek gevestigd waar u de medicijnen gelijk kunt ophalen. Wondverzorging De wond is gehecht met oplosbare hechtingen. Na een dag is de wond waterdicht. Het verband is nodig om de wond enigszins te beschermen en eventueel wondvocht op te nemen (absorberen). Als de wond droog is, is het niet meer nodig dat deze verbonden wordt. Soms moet een verband langer blijven zitten. In dat geval ontvangt u hierover aparte instructies. Douchen Eén dag na de operatie mag u weer douchen. Na het douchen dept u de wond droog met een schone handdoek. Zorgt u ervoor dat er geen zeepresten in de wond achterblijven. Na het douchen verwisselt u het inmiddels natte verband voor droog verband. Een nat verband is onhygiënisch en is niet goed voor de genezing van de wond. 3

4 Als bij het controlebezoek op de Mammapoli (meestal na twee weken) blijkt dat de wond goed genezen is, mag u weer in bad en zwemmen. Bezoek Mammapoli Als u na de operatie met een drain naar huis gaat, krijgt u van de verpleegkundige instructies mee over het verzorgen van de drain. De drain blijft maximaal zeven tot acht dagen in het wondgebied zitten. U krijgt een afspraak mee voor het verwijderen van de drain op de Mammapoli van de afdeling Chirurgische Oncologie. Als de productie van het wondvocht gedurende twee dagen minder dan 20 ml per dag bedraagt, mag de drain verwijderd worden (tenzij de chirurg anders met u heeft afgesproken). Als de productie van het wondvocht na een week nog steeds meer dan 20 ml per dag bedraagt, wordt de drain toch na één week op de polikliniek verwijderd. Dit gebeurt tijdens de afspraak die voor u is gemaakt. Als de productie van het wondvocht al eerder dan uw polikliniekafspraak gedurende twee dagen minder dan 20 ml is, dan mag de drain eerder verwijderd worden. Voor het verwijderen van de drain maakt u dan zelf een afspraak met de Mammapoli, via telefoonnummer (050) De oude, al op de verpleegafdeling gemaakte afspraak voor het verwijderen van de drain, wordt dan afgezegd. Als de wondvochtproductie in het weekend minder is dan 20 ml, kunt u tot maandag wachten. Daarnaast krijgt u een afspraak mee voor de eerste controle op de Mammapoli. Deze afspraak is ongeveer twee weken na de operatie. De chirurg bespreekt dan ook de uitslagen van de operatie met u en spreekt met u over uw herstel. Afhankelijk van de uitslagen bespreekt de chirurg met u of u nog aanvullende behandelingen nodig heeft. Wondvocht Na het verwijderen van de drain(s) kan zich onder de huid in uw oksel wondvocht (seroom) ophopen. Dit voelt aan als een zwelling. Als de zwelling pijn veroorzaakt of als u hierdoor moeite heeft met bewegen of slapen, kan de chirurg of nurse practitioner het wondvocht met behulp van een naald wegzuigen. Dit is niet pijnlijk. Wondvocht is niet hetzelfde als lymfoedeem. Het is een ander soort vocht. Ook geeft de aanwezigheid van wondvocht geen verhoogde kans op lymfoedeem. Het wegzuigen van wondvocht gebeurt bij voorkeur op de polikliniek van de afdeling Chirurgische Oncologie. U kunt hiervoor op werkdagen bellen voor een afspraak, via telefoonnummer (050) Als u in het weekend klachten heeft, kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp, via het algemene telefoonnummer van het UM- CG(050) Als u vragen heeft of ongerust bent, kunt u altijd vragen naar de nurse practitioner van de afdeling Chirurgische Oncologie, ook via telefoonnummer (050)

5 Bewegingsoefeningen Door de operatie aan uw oksel kan de beweeglijkheid van uw schouder minder worden. Om de kans op blijvende bewegingsbeperking te verkleinen is het van belang dat u na de operatie regelmatig arm- en schouderoefeningen doet. Tijdens de opname komt een fysiotherapeut bij u langs om voorlichting te geven over het gebruik van uw arm. Ook worden oefeningen met u doorgenomen. De eerste dagen na de operatie mag u alle bewegingen met uw arm maken die zonder pijn mogelijk zijn. U mag uw arm normaal gebruiken bij de dagelijkse activiteiten, zoals aankleden, tanden poetsen en haren kammen. U hoeft niet bang te zijn dat de wond opengaat of de hechtingen loslaten. Vijf dagen na de operatie kunt u beginnen met de oefeningen die achter in deze folder staan. Probeer de oefeningen dagelijks te doen. Het beste is dat u iedere beweging vijf tot tien keer uitvoert. Voorkom dat een oefening te pijnlijk wordt, het hebben van een rekgevoel is geen probleem. Heeft u pijn na het oefenen, beweeg dan de volgende keer minder intensief. Als u nog vragen heeft over de oefeningen, kunt u deze het beste stellen aan de fysiotherapeut op de verpleegafdeling. Als u niet meer bent opgenomen, kunt u met uw vragen terecht bij de verpleegkundige of nurse practitioner tijdens uw bezoek aan de Mammapoli. Controle U blijft na de operatie en eventueel aanvullende behandeling nog een aantal jaren onder controle in het UMCG. Vragen Als u vragen heeft, is het belangrijk dat u daar niet te lang mee blijft rondlopen. Persoonlijke vragen kunt u het beste bespreken met uw huisarts of met de nurse practitioners van de afdeling Chirurgische Oncologie. In geval van praktische problemen kunt u ook contact opnemen met de verpleegafdeling K4VA, via telefoonnummer (050) Deze website geeft u en uw naasten een beeld over de gang van zaken in het UMCG als (het vermoeden bestaat dat) u borstkanker heeft. 5

6 Bewegingsoefeningen Oefening 1 Laat bij deze oefening uw armen langs uw lichaam hangen. Vervolgens trekt u een aantal keren uw schouders op en ontstpant u weer. Ook het rollen met de schouders is een goede oefening. Deze oefeningen kunnen al vanaf de eerste dag na de operatie worden gedaan. Oefening 2 Beweeg uw arm gestrekt voorwaarts. Ga, als u nog een wonddrain heeft, niet verder naar boven dan de tekening aangeeft. Deze oefening kan in combinatie met oefening 5 worden gedaan. Oefening 3 Uw handen vouwt u in elkaar. Daardoor wordt uw arm aan de geopereerde kant gesteund. Probeer uw armen nu zo ver mogelijk gestrekt omhoog te brengen. Deze oefening kan in combinatie met oefening 1 worden gedaan. 6

7 Oefening 4 Uw handen legt u achter uw oren tegen uw achterhoofd, daarbij strengelt u uw vingers ineen. Houd uw ellebogen eerst ontspannen naar voren en breng ze daarna zo ver mogelijk naar achteren. Oefening 5 Staande tegen de muur brengt u beide armen zijwaarts omhoog, zo hoog u kunt. Uw handen blijven contact houden met de muur. Deze oefening kan ook zittend worden gedaan. Oefening 6 Uw handen houdt u achter uw rug in elkaar. Vervolgens brengt u uw armen gestrekt omhoog. 7

8 Oefening 7 Leg uw handen zo laag mogelijk op uw rug en schuif ze langs uw rug naar boven. Oefening 8 Ga een stukje (15 cm) van de muur staan en krabbel met beide handen tegelijkertijd langs de muur naar boven. Dit is een variant op oefening