De wereld van Ad Latjes geschreven door Ad Latjes in 1990 en gepubliceerd in Juli 1990

Transcriptie

1 Page 1 of 99 U bent hier: Travel Home Page > Ad Latjes Home > Autobiografie Ad Latjes 1990 Voor de versie van dit boek ZONDER fotoos: Klik hier (175 Kb) Foto vergroten? Klik onder de foto op uw beeldschermresolutie! English translation - Beta version - Please CLICK HERE Belangrijke mededeling van Ad Latjes omtrent onderstaand boek Onderstaande tekst is in de eerste helft van 1990 door mij geschreven, in Juli 1990 in boekvorm gepubliceerd, en in Juni 2003 ONGEWIJZIGD op het Internet gezet, alhoewel ik achteraf bepaalde dingen anders of misschien zelfs niet zou hebben opgeschreven Dit betekent ook dat bepaalde hieronder genoemde personen een andere functie hebben, bij 'n ander bedrijf werkzaam zijn of zelfs niet meer onder ons zijn. Ik heb de tekst bewust ongewijzigd gelaten omdat deze tekst ook 'n document is geworden van de tijd waarin het is geschreven, vlak na de val van de Berlijnse muur, en tijdens de opkomst van nieuwe technologieen Hieronder zult u tevergeefs zoeken naar mijn huidige vrouw Margaret, simpelweg omdat ik haar pas leerde kennen in Maart 1991 Ik wens u veel leesplezier en ik hoop dat u af en toe 'n glimlach niet zult kunnen onderdrukken Costa Rica, Juni 2003 De wereld van Ad Latjes geschreven door Ad Latjes in 1990 en gepubliceerd in Juli 1990 INHOUDSOPGAVE 1. De geschiedenis Wie is Ad Latjes 3. De opmars van nieuwe technologieen 4. Opinies 5. European Travel Network 6. Reisindrukken Dit boek is opgedragen aan... Voorwoord DE GESCHIEDENIS Een onverwacht begin Harde leerschool A.Peefa Ijscoboer Ticketboer bij toeval Luilekkerland Gideonsbende Zondebok Het einde van een jongensdroom Fout Paradox Dorpsroddel Twee keer door de mangel De wraak van een machtsmonopolist

2 Page 2 of 99 Poets Job Van marktlijder tot marktleider Accra Netwerk Betrekkelijkheid WIE IS AD LATJES? Vriend en vijand geven hun mening Klant (m) Klant (v) Moeder Latjes C.G.Hundepool KLM-woordvoerster Ronald Raadsheer Broer drs.peter Latjes Amerikaanse klant (v) Buurman Blokker Buurvrouw van de Joegoslavische bank Advocate Sandra Boot Vriend-in-nood Ruud Storm Supervisor Bianca (22) Medewerkster Linda (21) DE OPMARS VAN NIEUWE TECHNOLOGIEEN Introductie Freak Viditel Radio- en TV-piraat Teletekst Sprekende en luisterende computers Gratis telefoonnummerse Fax Eurosport teletekst pagina 169 OPINIES Vrouwelijk personeel Publiciteit, reklame en marketing Credit cards Nederlandse faillisementswet EUROPEAN TRAVEL NETWORK (ETN) Introductie Fuhrer Driemaal is scheepsrecht REISINDRUKKEN Greyhound 1971 Israel 1975 Martinair 1989 Thailand en China 1987

3 Page 3 of 99 Berlijn 1990 De Verenigde Staten van Amerika Zuid Amerika 1988 Kenya 1975 Egypte 1973 Midden Oosten 1972 Rond de Wereld 'n Rondje op de kermis Dit boek is opgedragen aan... Dit boek draag ik op aan mijn moeder en aan Ruud Storm, zonder wie Reisburo Ad Latjes en Malibu Travel nooit hadden bestaan, aan Clasien, Nicole, Lilian en Henriette, met wie ik lief en leed heb mogen delen, aan Agnes, Annemarie, Annemiek, Annet, Bianca, Birgit, Danielle, Edith, Ellen, Evelien, Gaby, Hannie, Hedy, Ilonka, Jessica, Karin, Kathleen, Liesbeth, Linda, Marian, Marijke, Maud, Maya, Mirelle, Nancy, Neeltje, Nicoline, Patricia, Petra, Rianne, Saskia en Wanda, die in de loop der jaren bij mij gewerkt hebben, en die ik heb zien opbloeien van little ladies tot jonge, zelfbewuste vrouwen. Vrouwen die zich altijd honderd procent hebben ingezet voor de zaak, en zonder wie ik nooit zover gekomen was. en aan allen die zonder vernoemd te worden toch weten dat ze me erg na aan het hart liggen. Dit boek is in 1990 in een dag gezet, opgemaakt, ingedeeld en drukklaar voorbereid op de modernste computers van het Electronic Publishing System van Reklamestudio Ron Koreman in Best, telefoon Alles in dit boek mag vermenigvuldigd worden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever Malibu Travel, European Travel Network en Ad Latjes zijn wettig gedeponeerde handelsmerken. Voorwoord Mijn naam is A.A.J. Latjes. Vermoedelijk kent u mij beter als Ad Latjes. Sommigen uwer menen mij zelfs zo best te kennen dat ze me geen goed woord gunnen. Nu heb ik natuurlijk zelf niet weinig bijgedragen tot mijn eigen reputatie, maar de ruineuze rol die een aantal externe factoren in dat verband heeft gespeeld mag ook niet worden onderschat. Wat is er precies gebeurd? Hoe diep was de put? Wie hebben me erin en wie hebben me eruit geholpen? Waar ben ik nu? Al tijden loop ik met het idee rond daar eens een boekje over open te doen. Ten eerste om de gedupeerde clienten inzicht te geven in de problemen waarvan zij in 1981 het slachtoffer werden. Verder om mij tegen mijn vijanden te verweren en tenslotte om mijn vrienden te eren. Maar ik had het altijd te druk. Ineens, zoals zoveel dingen op een mysterieuze manier ineens gebeuren, was het moment echter

4 Page 4 of 99 rijp achter de computer te kruipen en dit verslag te schrijven. Het is het persoonlijke verhaal geworden van een reeks turbulente voorvallen, gelardeerd met reisimpressies, notities over het gebruik van geavanceerde technieken bij het moderne zakendoen en mijn opvattingen over internationale samenwerking, personeelskeuze en publiciteit. Een bevriend journalist heeft bovendien een flink aantal omstanders naar hun mening over Ad Latjes gevraagd, zodat u het ook eens van een ander hoort. Aldus heeft mijn lang gekoesterd verlangen rekening en verantwoording af te leggen alsnog vorm gekregen. Ik bied u, lezer, dit boekje in alle eerlijkheid aan, hopende dat het onze wederzijdse verstandhouding zal verdiepen en verrijken. Amsterdam, juli Een onverwacht begin Juni heb ik altijd al de mooiste maand van het jaar gevonden. De lente heeft haar jaarlijkse fusie met de zomer voltooid en de reis naar de zon kan beginnen. Maar die junidag in 1968 was de mooiste die ik in mijn toen nog maar achttienjarige leven had meegemaakt. Ik had gewonnen en ik zal vertellen van wie en van wat. Ik vermoedde wel dat ik was geslaagd voor het hbs b-eindexamen, maar ik voelde toch een vage, niet onaangename tinteling van onrust toen ik op die warme, jubelende junidag met mijn ouders in de aula van Saint Louis te Oudenbosch op de uitslag wachtte. Het pakte beter uit dan ik had gehoopt. Na de kakofonie van nerveuze stemmen en de daarop volgende plechtige rust van de diploma-uitreiking bleek dat ik een redelijke cijferlijst bij elkaar had gesprokkeld en dat ik voor wiskunde, natuurkunde en scheikunde tot mijn eigen verbazing zelfs 9, 8, 8 had weten te scoren. Ik kon niet voorkomen dat mijn moeder me trots op allebei mijn wangen zoende. Mijn vader gaf me een stoere hand en zei, zijn blijdschap zo goed mogelijk verbergend:,,ze hebben je nu wel geadviseerd in Tilburg economie te gaan studeren, maar zou je toch niet liever naar de TH in Eindhoven gaan, met zulke mooie cijfers voor de exacte vakken? Hij doelde op een test die ik kort daarvoor had afgelegd en waaruit was gebleken dat economie me beter af zou gaan dan een ingenieursstudie. Ik had het best gevonden. Als geboren Leeuw in het jaar van de Tijger leek het me leuker lui te leven in T. dan moe te worden in E. Het zou inderdaad vrij gemakkelijk blijken in het begin. Tot het kandidaatsexamen economie heb ik eigenlijk nooit iets hoeven te doen. Een jaar na mijn geboorte zag het er absoluut niet naar uit dat ik nog eens een gemakkelijk studerend ventje zou worden. We woonden in Amsterdam-noord, waar mijn vader bij de PTT werkte, toen ik op een uitzonderlijk warme, bijna tropische dag tegen de pokken werd ingeent. Nu doen ze dat niet meer, want een op de zoveel duizend kinderen kan aan die combinatie van prik en hitte een hersenbeschadiging overhouden. Helaas deden ze dat toen nog wel en een van die ongelukskinderen was ik. Ik heb twee keer kantje boord gelegen en zelfs, naar goed rooms-katholiek gebruik, voortijdig het Vormsel toegediend gekregen. Ik heb het gehaald, maar wel hield ik aan die pokkenprik vervelende epileptische verschijnselen over. Nu, na bijna veertig jaar, heb

5 Page 5 of 99 ik daar bijna geen last meer van, maar nog altijd moet ik twee pillen per dag slikken. Een heel enkele keer zie ik nog wel eens sterretjes. Dan ga ik even liggen en dan is het over. Dat was vroeger wel anders. Op gezette tijden kreeg ik, volkomen onaangekondigd, een blackout en hup, daar ging ik weer gestrekt, verwarring en schrik zaaiend onder het winkelend publiek van Valkenswaard, waarheen ons gezin was verhuisd. Toen ik in de vijfde klas van de lagere school zat was het zelfs zo erg dat een specialist me naar Sterksel wilde sturen. Dat was een speciaal tehuis voor epileptici, maar in de volksmond heette het een gekkenhuis. Mijn moeder, de trotse dochter van een Brabantse boer, wilde onder geen voorwaarde dat ik naar dat gesticht zou gaan en koos, zij het met tegenzin, voor het alternatief dat de dokter haar had gelaten: de jongenskostschool Saint Louis in Oudenbosch. Harde leerschool In 1961 kwam ik terecht in dit Roomse broederbolwerk bij uitstek. Ik had veel heimwee in het begin, maar dat had iedereen daar en dat moest je zelf zien op te lossen. Het was een vrij harde leerschool waar je zelfstandigheid, ook emotioneel, moest zien te verwerven en waar aanpassen het parool was. Het ging me niet gemakkelijk af. Ik was minder volgzaam dan de broeders graag zagen en rode en zwarte kaarten waren mijn deel. Een gouden kaart voor goed gedrag heb ik in al die zeven jaar op Saint Louis, twee klassen lagere school en vijf jaar hbs, nooit mogen ontvangen hoewel ik veel, in mijn herinnering veel te veel, naar de kerk ging. Pas tegen het einde van Oudenbosch voelde ik dat mijn onbedoelde verzet zich had verzoend met de sfeer op school en dat mijn individuele instelling zich had ontwikkeld tot een sociaal gevoel. Er was nog iets gebeurd. De ziekteverschijnselen werden steeds minder en met leren ging het steeds beter. De resultaten stegen elk jaar een beetje en de beste cijfers haalde ik op het eindexamen. Het had wel even geduurd - van gekke Adje tot aankomend student en van moederskindje tot een jongen die op eigen benen stond - maar uiteindelijk was het toch gelukt en op die mooie junidag in 68 ervoer ik voor het eerst wat winnen was. Achteraf ben ik blij dat ik naar Saint Louis ben gestuurd. Het had niet per se zeven jaar gehoeven, maar een paar jaar met een stel lotgenoten in dezelfde omstandigheden samenwerken is voor iedereen een nuttige oefening in collegiaal gedrag. De meeste jongens leren dat in militaire dienst, maar daarvoor was ik afgekeurd vanwege mijn ziektegeschiedenis. Bovendien was mijn linkeroog heel slecht. Dat doet nog steeds voor maar vijftien procent dienst. Misschien heeft dat ook wel met die vermaledijde inenting te maken. Ik kon dus zo van de hbs in Oudenbosch doorstomen naar de Katholieke Hogeschool in Tilburg. De studie bleek, zoals gezegd, mee te vallen en tot mijn genoegen kon ik mijn aandacht in redelijke mate aan andere zaken wijden dan aan de leer van de statistiek en de geheimen van het bankwezen. Ik begon met het organiseren van vakantiewerk in het buitenland voor medestudenten en tot op de dag van vandaag vraag ik me verbaasd af waarom ik uitgerekend die vrije-tijdsbesteding heb gekozen, waaraan ik mijn latere beroep heb te wijten en te danken. Ik weet het nog steeds niet. Ik vermoed omdat niemand

6 Page 6 of 99 anders het deed. Als zo n vacuum zich in de een of andere vorm aandient, wil ik er nog wel eens inspringen. Misschien is dat om anderen te helpen die anders verstoken blijven van informatie; misschien is het om mezelf te kietelen. Ik vind het nu eenmaal leuk een potje te pionieren. De behoefte om iets tot de bodem toe uit te zoeken en de gevonden kiem zo te vertroetelen dat het een kasplantje en later een gezonde boom wordt, hoort blijkbaar bij me. A.Peefa Hoe dan ook, eerst aarzelend en onbeholpen, later vaardiger en efficienter richtte ik me op de reisbehoeften van mijn Tilburgse collega s. Er was vraag en er was aanbod. Wat kon een economiestudent met veel vrije tijd zich nog meer wensen dan die twee fundamentele gegevens met elkaar in contact te brengen? Het begin gaat schuil in de nevelen der vergetelheid, maar op een gegeven moment kon ik iemand aan het adres helpen van een kibboets waar men buitenlandse vrijwilligers kon gebruiken. Ik was dat ergens tegengekomen, bij toeval - en dan niet in de medische betekenis van het woord! Na dat eerste succes was mijn belangstelling voor het bemiddelen van vakantiewerk ontwaakt en hielp ik vrienden die druiven wilden plukken in Frankrijk of tomaten in Canada aan de nodige contacten. Tegenwoordig is er een uitzendburo dat adverteert met de leus: zij zocht, ik vond en dat slaat dan op een rechtenstudente die geld wil verdienen en door een gis dametje van dat buro aan parttime-werk op een advocatenkantoor wordt geholpen. Zo ongeveer zag mijn baantje er ruim twintig jaar geleden ook uit. Ongeveer, want het ging om jongens (meisjes waren er toen nog niet veel in Tilburg) die een kortstondig vakantieklusje zochten en bovendien moest ik er, in tegenstelling tot het uitzendburo, vooral in het begin geld op toeleggen. Maar ik deed het gek genoeg graag. Urenlang zat ik op mijn huurkamertje ambassades, buitenlandse verkeersbureaus en reisorganisaties aan te schrijven om aan geschikte adressen te komen, die ik dan gratis aan geinteresseerde medestudenten doorgaf, want aan betalen dacht niemand. Met name beginnende Tilburgse economen moesten nog leren dat alleen de zon voor niets opgaat, maar ik zat daar niet mee. Wellicht kwam dat door die kostschool waar elkaar helpen als een natuurwet gold of door het rijke roomse leven, waarin ik was gepokt(!) en gemazeld en dat immers een gouden toekomst reserveert voor degenen die zich eerst belangeloos jegens anderen hebben ingezet. In dat laatste geloofde ik destijds heilig. Niet alleen ging de nooddruft van mijn reislustige, maar armlastige collega s mij ter harte, ik was ook danig begaan met het lot van de rest der wereldbevolking. Als ergens in een ver land iemand met een spectaculaire daad de rechtvaardige zaak had gediend, liet ik via een ingezonden brief in De Telegraaf, De Volkskrant of het AD weten hoezeer ik dat waardeerde. Ik heb er tientallen geschreven en allemaal onder het ingewikkelde pseudoniem A. Peefa, waarin de A stond voor Ad, de Pe voor P, de ef voor F en de a voor A. En PFA betekende dan weer Peace for All. Als iemand zich uitzonderlijk had onderscheiden inzake Vrede en Gerechtigheid gooide ik er nog een persoonlijke brief achteraan. Door alleen de edelmoedige staatslieden aan te schrijven, wist ik mijn correspondentie nog enigszins binnen de perken te houden, maar niettemin kostte mijn brave hobby mij nog heel wat energie,

7 Page 7 of 99 briefpapier en dure postzegels. Tot mijn verbazing kreeg ik altijd netjes en soms heel persoonlijk antwoord. Ik herinner me bijvoorbeeld dat Abba Ebban, de toenmalige Israelische minister van Buitenlandse Zaken en de Amerikaanse senator Edward Kennedy me een brief terugstuurden waaruit duidelijk bleek dat ze reageerden op wat ik had geschreven. Het waren de jaren 68, 69, 70. Revolutionaire jaren voor de wereld, bewogen jaren voor A. Peefa. Daarna besloot iedereen min of meer gelijktijdig wat meer aan zichzelf te denken. De idealen gingen de koelkast in; de commercie lonkte. Ijscoboer Mijn pro-deohandeltje in vakantiebemiddeling groeide. Ik vond het spannend buitenlandse adressen op te sporen en te catalogiseren, maar terwijl men om mij heen vrolijk fluitend de rugzak pakte en op reis ging, zat ik in Tilburg almaar de administratie bij te houden. Pas in 1971 kwam daar verandering in. Onder het motto dat het de hoogste tijd werd mijn eigen lijsten te controleren, vertrok ik in januari van dat jaar naar Israel. Zes weken lang zwierf ik door het land en bezocht ik diverse kibboetzim. Tegen het einde van deze eerste, buitenlandse vakantietrektocht in mijn leven kwam ik, in Eilat, een Amerikaans echtpaar tegen dat me hartelijk uitnodigde voor een verblijf in zijn huis te San Francisco. Het was uiteraard niet de bedoeling dat ik ook echt zou komen, maar mijn argeloosheid kende in die dagen nog geen grenzen en in september 71 stond ik bij die mensen op de stoep, na eerst een week tomaten te hebben geplukt bij een Nederlandse boer in Canada. Mijn logeerpartij in Frisco duurde niet lang, zo argeloos was ik nu ook weer niet, maar lang genoeg om te herstellen van de zonnesteek die ik in Toronto had opgelopen. Opgelapt vervolgde ik mijn reis, die via Los Angeles en Las Vegas naar Long Beach leidde waar ik, weer toevallig, een schatrijke ijscoboer tegen het omvangrijke lijf liep. Hij had ik-weet-niet-hoeveel karretjes die allemaal bemand moesten worden met jonge, actieve ijsjesverkopers, maar daaraan schortte het blijkbaar, want hij vroeg mij of ik het jaar erop voor maar liefst veertig jonge, actieve werkstudenten uit Holland wilde zorgen. Ik was immers travel agent for students. Inderdaad had ik mij als zodanig voorgesteld, niet gehinderd door enige bescheidenheid en zeker niet vermoedend dat ik mijn leven daarmee een definitieve duw richting ticketboer zou geven. De ontmoeting met die Amerikaanse ondernemer in Long Beach zou namelijk, naar later bleek, het moment markeren waarop mijn onbezoldigde bemiddelingsjob in Tilburg een nieuwe en lucratieve dimensie kreeg. Een vaart ook, die ik in het verdere verloop van dit relaas hoop te evenaren. Wat was het geval? De veertig Nederlandse jongens, die bij Disneyland, op het strand, in honkbalstadions en op andere drukke plekken van de Amerikaanse westkust ijs moesten verkopen, zouden wel veel geld verdienen - duizend gulden per week - maar de reis erheen kostte toen ook nog veel geld: ongeveer drie weken ijs verkopen. Ik begreep dat ik daar in Tilburg niet mee aan hoefde te komen. Wilde ik veertig kandidaten krijgen, dan moest ik eerst een goedkope vlucht naar de VS zien te vinden. En dat lukte. Gedwongen door de omstandigheden, zie boven, ging ik op de goedkope-tarieventoer en kon ik mijn medestudenten al spoedig

8 Page 8 of 99 discount-tickets naar LA, maar ook naar andere bestemmingen in Amerika en de rest van de wereld aanbieden. Op dat spoor ben ik doorgegaan, tot op de dag van vandaag, maar die veertig Brabantse jongens zijn bij mijn weten nooit bij die Amerikaanse ijscoboer terecht gekomen. Het was niet meer nodig. Ticketboer bij toeval De eerste stap op weg naar het toen nog onbekende gat in de lage-prijzenmarkt was moeilijk, maar ik kreeg een kontje van Het Geluk. Direct na terugkeer uit de Verenigde Staten had ik contact gezocht met een emigrantenreisburo dat voor zijn leden betaalbare charters organiseerde naar verwanten in het buitenland. Een reisje naar New York kostte bijvoorbeeld maar 400 gulden; een ticket naar Los Angeles 900. Dat was nog een hele som voor behoeftige beursstudenten, maar al aanzienlijk voordeliger dan de officiele prijs en in overleg met dat reisburo plakte ik zo ongeveer de hele Hogeschool dicht met grote posters waarop de goedkope tarieven stonden vermeld. De meeste belangstellenden hadden weliswaar geen geemigreerde familieleden die ze dringend wensten te bezoeken, maar ze werden stilzwijgend tot die categorie gerekend als ze maar zes maanden lid van de club waren. Dat had ik ook op die affiches moeten zetten: boeking een half jaar vantevoren! Het bleek, althans in mijn omgeving, een onhaalbare kaart. Elke dag kreeg ik wel iemand op bezoek die zei: leuk hoor, zo n reis naar Amerika, en niet duur, maar die lange inschrijftijd is natuurlijk belachelijk. Regel effe voor me dat ik volgende week al naar New York kan. Of volgende maand. Of tijdens de grote vakantie. Maar dat kon nu juist niet. De emigrantenorganisatie was wel goed, maar niet gek en op een Hollandse manier stipt en streng. Ik zat met mijn handen in haar. En toen kwam de gelukstreffer waarover ik eerder sprak. In januari 1972 las ik in de International Herald Tribune een advertentie van een aantal reisburoos in Londen dat goedkope vliegreizen over de hele wereld aanbood. Als ik die krant niet had gelezen, had ik dat niet geweten en als ik niet voor een kort vakantietripje in het Zwitserse Lausanne was geweest waar geen Nederlandse bladen voorradig waren, had ik die krant niet gekocht. Waar vakantie al niet goed voor is. Ik zag handel, mijn moeder een verzetje en samen gingen we in maart 72 met de boot en de trein naar Londen waar ik de zes reisburoos bezocht die ik in de Herald Tribune had aangekruist omdat ze de voordeligste Amerika-tarieven aanboden. Want ik was nog steeds uitsluitend in de Verenigde Staten geinteresseerd vanwege die dikke meneer in Long Beach met zijn veertig vacatures. In Londen viel ik van de ene verbazing in de andere. Alles kon! Er werden daar reizen aangeboden met een korting waarvan je in Nederland alleen maar kon dromen. Maar ook emigrantenvluchten inclusief lidmaatschapskaarten. De handelaars hadden die kaarten bij tientallen in hun achterzak om ze beduimeld en minstens een half jaar oud te doen ogen. Een gedateerd stempel erop, een handtekening en de volgende dag kon je als klant met een goedkope vlucht mee om je familie in Australie te bezoeken. Dat brave gedoe van ons waren ze daar allang vergeten. Maar ik nog niet en die half illegale lidmaatschapsreizen liet ik dan ook links liggen. Er was aanbod genoeg op de legale

9 Page 9 of 99 discount-markt en dat kwam omdat juist in die tijd de jumbo s, zoals de Boeing 747, werden geintroduceerd. Joekels van toestellen, nu volkomen ingeburgerd, met honderden stoelen erin, die de luchtvaartmaatschappijen allemaal aan de man moesten zien te brengen. Dat deden ze door tickets in het buitenland tegen dumpprijzen aan te bieden: vijftig tot zeventig procent onder de officieel gepubliceerde tarieven. Hun motto was: liever een half ei dan een lege dop. Door de kolossale en vrij plotselinge capaciteitsuitbreiding en door de reactie van de internationale luchtvaartmaatschappijen daarop, ontstond er in het begin van de jaren zeventig een heel aparte markt in voordelige vliegbiljetten. Luilekkerland Londen was een van de knooppunten in dat circuit en zonder zelfs maar te beseffen wat de achtergronden waren, was ik op het juiste moment op de juiste plaats beland: het luilekkerland op luchtvaartgebied. Ik kon kopen wat ik hebben wilde. Noord-Amerika, Zuid-Afrika, het Verre Oosten en allemaal voor de halve prijs of minder. De hele wereld lag ineens open voor een Tilburgs studentje van 21, dat zomaar het beloofde land binnenbuitelde. Nog een beetje verdoofd door al het nieuwe dat ik tegenkwam, legde ik de nodige contacten. Eenmaal thuis en weer klaarwakker zette ik een advertentie op de voorpagina van De Telegraaf waarin ik Bangkok, Bombay en Johannesburg tegen afbraakprijzen aanbood. Het tarief voor Johannesburg weet ik nog: 1295 gulden. Daar verdiende ik 95 gulden op, maar de reiziger 2500 of daaromtrent, namelijk het verschil met de normale prijs. Een journalist heeft me eens gevraagd waarom ik van de ene dag op de andere uit de schaduw van het studentengescharrel stapte en in de zon van de landelijke publiciteit ging staan. Het antwoord was simpel. Toen ik eenmaal toegang had gekregen tot dat droomdomein van de voordelige vluchten, wilde ik die informatie ook verzilveren, want ik had nog steeds geld nodig om mijn Tilburgse vakantiebemiddelingsburootje te financieren. Daar was ook in 1972 nog sprake van. In die zomer heb ik nog collega s naar Canada gestuurd om er tomaten te plukken. Ik zag dus eindelijk mijn kans schoon wat terug te verdienen van de onkosten die ik had gemaakt. De advertentie sloeg in als een bom. De gevestigde reiswereld in Nederland reageerde alsof ze door mijn toedoen in een klap tot de bedelstaf was gebracht, maar buitenlandse luchtvaartmaatschappijen zagen juist brood in mijn initiatief. Kuwait Air bijvoorbeeld belde me op met het verzoek of ik vanaf Amsterdam goedkope tickets voor haar wilde verkopen. Dat wilde ik wel en aangemoedigd door dit telefoontje ging ik zelf op zoek naar meer gegadigden. Bij de meeste maatschappijen lukte dat niet, maar bij sommige wel en tot mijn verrassing harkte ik op die manier een eigen discount-marktje bij elkaar. Ik was in zaken. Tot ongenoegen van mijn hospita want in de Tobias Asserstraat te Tilburg waar ik op een hoog mijn kamertje had, stonden de H.H.Studenten op de trap te wachten tot ze aan de beurt waren om tegen een zacht prijsje een mooi reisje te versieren. Zo waren we niet getrouwd, meende ze, en of ik maar wilde vertrekken. Nu geviel het dat ik door mijn in het oog lopende activiteiten, althans buiten de collegezalen, een zekere naam had verworven en in de Hogeschoolraad terecht was gekomen.

10 Page 10 of 99 Als lid van de subsidiecommissie zat ik daar naast de jongen die over de studentenhuisvesting ging en die mij kon helpen aan een pand dat elk moment kon worden afgebroken, maar dat er nog steeds staat. Afbraakprijzen in een afbraakpand, die symboliek stond me wel aan. Gideonsbende Ik verhuisde en verlengde het bespreekuur tot een halve middag, later tot een hele en tenslotte tot een dag. De dommelende jongeling uit Valkenswaard had zich ontpopt tot een wakkere reisagent die in 1972 voor ruim zes ton aan tickets verkocht en daar netto een procent aan overhield. Het werd tijd met studeren op te houden. Ik haalde nog wel mijn kandidaats economie, maar toen was het ook afgelopen. Ik stortte mij full-time in de reisbusiness en liever dan doctorandus worden werd ik eigen baasje. Ik kreeg hulp van de dochter van de buurman en kort daarna van Clasien, mijn latere vrouw. Samen verwerkten we de toenemende stroom telefoontjes die binnenkwam, want we bleven adverteren. Als het maar even kon trok ik er op uit om kennis te vergaren over de branche waar ik nu dan wel inzat, maar waar ik eigenlijk bitter weinig vanaf wist. Gelukkig wist maar een beperkt aantal mensen in de hele wereld - en bij mijn weten niemand in Nederland - welke geheimen de nog prille handel in discount-tickets in zich borg en het was zaak van meet af aan bij die gideonsbende aan te pikken, zoals wielrenners zeggen. Wie biedt Waar het Goedkoopste vliegbiljet aan? Daar ging het mij en mijn buitenlandse collega s om en daarover informeerden wij elkaar. Zo ontstond langzamerhand een kring van relaties, een soort inlichtingendienst op het gebied van goedkope reizen, met als enig doel de klant een zo gunstig mogelijke aanbieding te kunnen doen. Elke twee weken reisde ik van Tilburg naar Brussel en bijna elke maand naar Londen om luchtvaartmaatschappijen te bezoeken, de markt te verkennen en tickets te kopen. Hetzelfde deed ik regelmatig in Duitsland, Luxemburg en Parijs, maar met de Fransen kon ik om de een of andere reden niet goed overweg. Verschrikkelijk volk, zakelijk. (uit wraak noem ik een bureau sindsdien een buro!) Mijn eerste conflict was dan ook met een Franse maatschappij, al kwam dat niet voort uit incompatibilite d humeur (niet voor niets Frans voor de pest hebben aan een ander) maar uit het kernprobleem van het discount-bedrijf. De kwestie zat, kort gezegd, als volgt in elkaar. In Londen kocht ik het al eerder genoemde traject Londen-Parijs-Johannesburg voor een spotprijs van de Franse maatschappij UTA. Het was dan wel de bedoeling (van UTA) dat de client ook in Londen opstapte, maar dat deed geen mens. Men vond het gemakkelijker en ook goedkoper naar Parijs te reizen. Vooral voor mijn Tilburgse ex-studiegenoten die naar Zuid-Afrika wilden was dat voordelig, want ik kon ze voor 27 gulden een treinretourtje Roosendaal-Parijs aanbieden dat ik met een flinke korting van een Belgische studentenorganisatie had gekocht. Die jongens meldden zich dan monter aan de incheck-balie van UTA met een ticket waaruit ik het stuk Londen-Parijs had gescheurd. Daar, in Parijs, begreep men alras uit de opgetogen gesprekken van de heren - want zien kon men het niet aan het biljet - dat er veel minder voor was betaald dan de volle mep. Het gevolg was een boos telefoontje naar het UTA-kantoor in Amsterdam, dat uiteraard van

11 Page 11 of 99 niets wist. De manager die toen in Parijs met het probleem werd geconfronteerd, is nu de UTA-man in Amsterdam. Hij groet me nog steeds niet. Na achttien jaar. Zondebok Het duurde niet lang of ook de KLM begon zich te roeren. Hoewel zij zelf als een der eerste maatschappijen met prijsdumping in het buitenland was begonnen, moest zij tegenover haar binnenlandse passagiers, die immers het normale tarief betaalden, de schijn wekken dat een discount-vogel als Ad latjes van bedenkelijk allooi was. Zij waagde het zelfs een keer in het openbaar te zeggen: u kent ze wel, die goedkope reisbureaus die op de voorpagina van de kranten adverteren. Die zijn allemaal onbetrouwbaar! De KLM keek wel uit om man en paard te noemen, maar het was overduidelijk dat ze mij en mijn medewerksters bedoelde, want wij waren de enigen in Nederland die op de voorpagina van diverse kranten met enorme kortingen adverteerden. Het deerde me niet. Het hoorde blijkbaar bij het spel, al was het een uitermate hypocriet spel. Op recepties van luchtvaartmaatschappijen ging ik - bij verstek - over de tong, want zelf verscheen ik nooit. Dan ontkende bijvoorbeeld de manager van Sabena in Nederland, bij wie ik net een paar tickets Amsterdam-Brussel-Chicago voor maar duizend gulden had gekocht, tegenover luchtvaartcollega s glashard dat die dingen bij hem vandaan kwamen. Die zou ik in een ander buitenland hebben gekocht, jokte hij dan. Men zadelde mij op met de eigen onnetheden en stuurde mij dan als zondebok de woestijn in. Die rol beviel me best. Ik ging alleen naar feesten of partijen van maatschappijen die er rond voor uit kwamen dat ze met mij zaken deden, zoals Kuwait Airways, Iraqi Air, de Jordaanse Alia en nog een paar. Zij achtten en erkenden mijn persoon en mijn werk; veel andere in het wereldje minachtten en miskenden mij. Uit jaloezie en kinnesinne, want de klanten stroomden toe. In 1973 boekte mijn bedrijfje een omzet van 1,3 miljoen gulden. En elk jaar ging het beter. Ik adverteerde onder mijn eigen naam in Nederland en Belgie en verhuisde van het afbraakpand naar een huurhuis aan de Heuvelring in Tilburg omdat er steeds meer meisjes kwamen werken. Allemaal vriendinnen van elkaar die geen jongens in hun midden duldden omdat die dan meteen, zoals zij vreesden, de baas zouden gaan spelen. Zeven jaar nadat ik met mijn moeder naar Londen was gegaan om als novice te worden ingewijd in de geheimen van de discount-alchemie, was ik redelijk bedreven geraakt in deze ondoorzichtige kunst. Ik verkocht dat jaar voor zeveneneenhalf miljoen gulden aan tickets en ik besloot twee stappen te wagen om nog wat verder te komen. Ten eerste kocht ik een pand in de Telegraafstraat(!) te Tilburg, want we waren alweer uit ons jasje gegroeid en ten tweede begon ik op Prinsjesdag 79 als eerste te adverteren op Viditel. En niet zo zuinig ook. Iedereen die daarvoor de mogelijkheden had kon de achtduizend (8000) pagina s reisinformatie op zijn televisiescherm krijgen die ik na maanden van voorbereiding had samengesteld: prijzen, bestemmingen, hotels, toeristische tips, maar ook honderden Belgenmoppen. Die waren toen in de mode en het leek me ludiek, dat was ook in de mode, om mede via dit schertsartikel van me te laten horen. AD en Elseviers Weekblad schreven, onder andere, in datzelfde jaar grote artikelen over het discount-fenomeen en het gevolg van een