P R OEVEN T E C HNISCH

Transcriptie

1 P R OEVEN P RAKTIJKERVARINGEN K ENMERKEN T E C HNISCH

2 INDEX WEBSITE - Proeven - Praktijkervaringen - Kenmerken 1. POTGRONDEN BLZ. Potgrond is een mengsel van... 1 Optimale structuur van potgrond... 1 Organische meststoffen in potgronden... 1 Substraten voor kwekerijen... 2 Dosering meststoffen... 3 Optimale ph... 4 Dosering potplanten... 5 Dosering boomkwekerij... 6 Optimale samenstelling Indeling gebruikte grondstoffen Bruikbare samenstellingen, voorbeeld Chemische analyse Fysische analyse Kalkstikstof Fysische eigenschappen van turfsoorten Omrekeningsfactoren ORGANISCHE MESTSTOFFEN Lotusbiobacter... 1 Lotusorgamix... 1 Lotus organische meststoffen... 1 Bemesten met Lotus organische meststoffen... 2 Getest en gebruikt door professionals... 2 Samengestelde organische meststof... 2 Werkingsperiode 3 meststoffen... 3 Organische korrel onderzoek naar verbranding... 4 Onttrekking van voedingsstoffen... 5 Biologische bemesting De algemene bemesting van groente (volkstuin) Waarom Lotus? ORGANISCH-MINERALE MESTSTOFFEN Informatie meststoffen... 1 Nodig voor de planten Algemene kennis Gebreksymptomen Bemesten voor de professionele sector Grondstoffen Organische Meststoffen Grondstoffen Organisch Minerale Meststoffen Werking Organische Meststoffen Werking Organische Minerale Meststoffen Mineralisatie Organische Meststoffen Bemestingsbehoefte kg/ha vollegrond Onttrekking voedingsstoffen vollegronds groentegewassen Bemestingsbehoefte groentegewassen Mestkorrels Lotus Nutriënten blz. 1 van 3

3 Bespreking van de verschillende voedingselementen Optimale ph Lotus nutriënten (berekeningen) Ter besluit Lotusgazonmest - antimos Fe Lotusgazonmest Lotusmoestuinmest Lotussiertuinmest De rol van de sporenelementen Vruchten en bessenstruiken Gebreken in sla GRONDVERBETERING Duwa gran Lotusalgenkalk Lotusorgahum TRAAGWERKENDE MESTSTOFFEN Lotusgrow Stikstofbemesting buxus op veen kan efficiënter CHEMISCHE MESTSTOFFEN Meststoffen BLADMESTSTOFFEN Werking vloeibare meststoffen... 1 Gewassen en dosering... 2 Boomkwekerij advies dosering... 3 Groenteteelt advies dosering... 4 De plant heeft nodig Voorziening tijdens ontwikkelingsstadia Bemestingsadvies met vloeibare meststoffen Grondstoffenlijst organisch minerale bladvoeding Werking grondstoffenlijst Maatregelen bij gebrek- en overmaatverschijnselen Overdosering is noodzakelijk Toepassing Algemeen Algemene kennis Functies van de spoorelementen Bemesten met Lotus bladvoeding Organische meststoffen, toegepast bij sierplanten Delphinium in pot kan ook organisch bemest worden Lotusstimul Pathogenen in de primaire productieketen van bladgroenten Salmonella in sla MYCORRHIZASCHIMMELS Mycorrhizaschimmels Algemene onderzoeksresultaten Lotus Nutriënten blz. 2 van 3

4 9. PLANTVERSTERKERS Plantversterkers BODEMBEDEKKERS Waarom schors Mulch Bodembedekkers... 7 Vercomposteerde dennenschors Humus Lotus Nutriënten blz. 3 van 3

5 ERVARINGEN MET POTGRONDEN, METSTOFFEN, BLADMESTSTOFFEN EN SCHORS POTGRONDEN Potgrond is een mengsel van: Kennis - witveen - zwartveen - zodenturf brokjes. Zij beïnvloeden de lucht-waterverhouding zeer positief. Men verkrijgt een stabiele structuur - kokosvezels - alternatief voor vele turfsoorten - klei - om het water bufferend vermogen te vergroten - zand - om het drainerend vermogen te vergroten - perliet - zeer luchtig materiaal wat water absorbeert. - diversen: gecomposteerde schors van naaldhout, verteerde stalmest, groencompost, geëxpandeerde kleikorrels, steenwol, lavagruis, enz. Verder worden er nog kalk en meststoffen in verwerkt en ook Traagwerkende meststoffen of organische meststoffen. Potgrond dient als groeimedium voor planten zowel in potten als in de volle grond. Optimale structuur van potgrond Kennis Men kan over het algemeen zeggen, potgrond is een mengsel dat gebruikt wordt als substraat voor allerlei planten. Dit mengsel bestaat voornamelijk uit veen. Van belang bij de aanmaak van potgrond of substraten is de zorg voor de structuur van het groeimedium, het dient de meest optimale eigenschappen te bezitten voor de plant. Men dient hoogwaardige kwaliteitsgrondstoffen te gebruiken met een optimale structuur wat vooral te maken heeft met de lucht-waterverhouding van een substraat. Witveen producten (veenmosveen, turfstrooisel) geven in de regel een hoger lucht-watergetal dan zwartveen producten. Ook de grofheid van deze producten is bepalend voor de lucht-waterverhouding van een substraat. Fijne structuren geven in de regel lagere luchtgehaltes en hogere watercapaciteiten dan grove structuren. Organische meststoffen zorgen ervoor dat het product naast steriele veenproducten ook een klein beetje micro-organismen in zich heeft welke vooral in de wortelzone belangrijke taken hebben te vervullen. Organische meststoffen in potgronden Kennis Lotus organische meststoffen zorgen ervoor dat het product naast steriele veenproducten ook een klein beetje micro-organismen in zich heeft welke vooral in de wortelzone belangrijke taken te vervullen hebben. LOTUS-september Potgronden - blz. 1

6 POTGRONDFABRIEK Substraten voor de professionele kwekerijen Het streven om een totaalpakket van substraten te leveren, toegespitst op de specifieke wensen van de klant. Met een deskundig team van adviseurs kan Lotus inspelen op alle vragen vanuit de markt. De fabriek besteedt veel aandacht aan de kwaliteit van onze mengsels en aan de beheersing van het proces. Voor onze mengsels kunnen wij kiezen uit een groot aantal hoofdcomponenten. De afzonderlijke grondstoffen hebben de volgende gehaltes: HOOFD- COMPONENTEN % Organische stof Gemiddelde grofheid - mm ph water EC µs/cm Volume gewicht-kg/m 3 =(bulkdichtheid) % Poriënvolume Watercapaciteit % Luchtvolume % gemak. opn.water % water buff. vermogen * WITVEEN: Baltisch veenmosveen Turfstrooisel Zodenturf * ZWARTVEEN: Tuinturf Andere Kokosgruis < < < Diverse materialen Naast de hierboven opgesomde basisgrondstoffen worden in tal van mengsels nog verscheidene andere grondstoffen verwerkt. We beperken ons tot een eenvoudige opsomming ervan: Perliet, leem, zand, lavagruis, naaldhoutschorscompost, champignonmest, geëxpandeerde kleikorrels, steenwol, enz. Meststoffen Bemest met: - Basisbemesting (PG-mix) Sp (t.e.m. 6 weken) - Osmocote Start MgO (3-4 mnd) - Osmocote ,5MgO+Sp (5-6 mnd) - Osmocote ,5MgO+Sp (8-9 mnd) (12-14 mnd) - Organische meststof (3-4 mnd) - Basacote MgO+Sp (5-6 mnd) (8-9 mnd) Toe te dienen langzaamwerkende meststoffen buiten. LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 2

7 Dosering meststoffen 1. Kalkmeststoffen Kalkbehoefte (lage - normale - en hoge kalkbehoefte). Lage ph 3,5-5 - normale ph 5-6,5 - hoge kalkbehoefte 6-7 Hierdoor zal men 0 kg tot 7 kg kalk mengen in het mengsel; Dit hangt af van de samenstelling van de grondstoffen. De juiste bekalking zal uitgetest worden op de mengsels. Een potgrond voor de boomkwekerij met een ph die gelegen is tussen 5,0 en 6,5 ligt wettelijk binnen de normen, maar voor sommige teelten, coniferen en/of sierheesters is het belangrijk om de ph toch nauwkeuriger te sturen bij de productie van de potgrond. 2. Langzaamwerkende meststoffen Tot potmaat 7 ltr: dosering op m 3 watermaat Datum van inpotten Bemestingsbehoefte van de plant in gr/ltr Laag Normaal Hoog Herfst/Winter Februari Maart/April Mei/Juni Langzaamwerkende meststoffen, type Osmocote plus of Basacote plus met een werkingsduur die afhangt van de inpotdatum. Potmaat 7 ltr tot 50 ltr Hier wordt de mestgift aangepast aan de behoefte van de plant, maar de dosering varieert hier van 2 tot 3 gr / Ltr potgrond voor de 10 ltr container en van 1 tot 1,5 gr / ltr potgrond voor de grotere containers. Voor langzaamwerkende organische meststoffen worden ook doseringen opgegeven die variëren van 4 tot 5 kg/m 3 en bij grotere planten tot en met 6 kg/m 3. Bij binnen kweken onder glas of tunnels Verminder de dosering met 30%. Bij EN-cuub moet de dosering aangepast worden. Als vuistregel 25% minder toepassen. De doseringen zijn gebaseerd op potgrond zonder basisbemesting. Bij gebruik van basisbemesting wordt de dosering langzaamwerkende meststoffen verlaagd. Alles staat onder controle van de Belgische Potgrondfederatie. LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 3

8 De optimale ph voor gewassen De optimale ph is meestal gegeven als ph KCI soms als ph Cacl2 Groenten: meestal 5,3-6,5 Bomen: meestal 5,5-7,0 Erwt, boon 6,0-6,5 Picea abies 4,3-5,3 Rabarber 5,5-6,5 Pinus sylvestris 4,5-5,6 Tomaat 5,8-6,4 Abies alba 5,6-6,0 Paprika 6,0-6,6 Pseudotsuga 5,5-6,5 Koolsoorten 5,7-6,4 Larix 5,5-6,5 Prei, ui 5,6-6,5 Pinus nigra 6,0-7,5 Augurk, komkommer 5,7-6,4 Pinus strobus 5,6-6,5 Sla, spinazie 5,6-6,5 Fagus 5,5-7,5 Thee 5,0-5,5 Alnus 5,8-6,2 Asperge 6,0-7,0 Robinia 5,8-6,2 Selderij 5,6-6,5 Betual 4,8-5,4 Zuring 4,2-5,2 Populus 6,3-7,0 Aardappel 4,3-5,4 Es, hazelaar 5,8-6,6 aardbei 5,6-6,4 prunus 5,8-6,4 Bloemen: meestal 5,6-6,8 Andere gewassen Anjer 5,8-5,6 Boomteelt algemeen 5,0-5,6 Chrysant 5,8-5,6 Struisgrassen 4,6-5,4 Hydrangea macrophylla blauw 4,5-5,3 Raaigras 5,4-6,0 Hydrangea macrophylla rood 5,8-7,0 Bosbes 4,6-5,6 Bromelaeceae 5,2-5,5 Vuurdoorn 5,0-6,0 Gerbera 6,0-6,5 Gazon 5,0-5,8 Azalea 4,0-4;5 Sportveld 5,4-6,0 Roos 5,8-6,4 Veengroei (vegetatie) 3,8-4,2 Pelargonium 5,5-6,5 Witbol 4,0-4,4 Bol- en knolgewassen 5,6-6,7 Heidetuin 4,2-5,0 Bloemborder 5,5-6,5 Coniferen 5,5-6,5 LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 4

9 Potplanten Teelt Type Osmocote Werkingsduur (mnd) Hoeveelheid (kg/m 3 ) Jonge stekken* ,5-1 Algemeen 1. Gevoelige soorten:* Bromelia s, Varens ** Anthuriums, Calceolaria s ,5-2 Cineraria s, Azalea s ,5 Primula s, Orchideeën, Cactussen ** %MgO Fe 2. Normaal gevoelige soorten:* Dezelfde typen ,5 Bladplanten,Poinsettia s, Gerbera s als onder 4-5 2,5-3 Saintpaulia s, Cyclamen, Begonia s gevoelige soorten ,5 3. Tolerante soorten:* Dezelfde typen ,5 Chrysanten, Geraniums, Fuchsia s als onder 4-5 4,5-5 Kalanchoë gevoelige soorten Perkplanten in perspot of setjes ,5 * 1. De hoeveelheden gelden voor gebruikelijke RHP-potgrond met PG-mix. Osmocote mengen voor het oppotten. 2. Het geven van een exact advies is sterk afhankelijk van de teeltomstandigheden 3. Naast de Osmocote kan als spoorelementenbemesting Micromax 0,3-0,5 kg/m 3 gegeven worden. Noodzakelijk indien regenwater, leidingwater of gezuiverd water gebruikt wordt. 4. Voor oppottingen in herfst en winter een N:K-verhouding van 1:2 gebruiken. De geadviseerde hoeveelheden kunnne met 0,5-1,5 kg/m 3 verminderd worden indien: a) verwarmingsbuizen onder de tafels liggen en een relatief lage temperatuur wordt aangehouden; b) de kas goed geïsoleerd is (hoge luchtvochtigheid en minder verdamping) ** Deze typen Osmocote zijn niet standaard beschikbaar. Ze kunne eventueel op speciaal verzoek geleverd worden, mits een minimale bestelhoeveelheid wordt aangehouden. 8-9 LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 5

10 Teelt: Boomkwekerij Type Osmocote Werkingsduur (mnd) Hoeveelheid (kg/m 3 ) Jonge stekken* Weinig behoeftige gewassen* Bv. coniferen, zwak groeiende heesters %MgO Fe 8-9 2, ** 8-9 3, Behoeftige gewassen* Bv. sterk groeiende heesters %MgO Fe ** 8-9 4, Vaste planten* %MgO Erica s , %MgO * 1. De hoeveelheden gelden voor gebruikelijke RHP-potgrond met PG-mix. Osmocote mengen voor het oppotten. 2. Bij oppottingen in herfst en winter, de geadviseerde hoeveelheden met 1-1,5 kg/m 3 verminderen. Dan echter wel in mei-juni overbemesten met: a) 1-1,5 g/l potgrond Osmocote mnd of mnd b) Agriform Container Tabletten mnd: grootte 3, 6 of 12 gram per tablet, voor respectievelijk liter potten. 3. Bij late oppottingen (juni-juli) kan de 8-9 mnd Osmocote vervangen worden door Osmocote mnd: geadviseerde hoeveelheid met 1 kg verminderen of mnd: geadviseerde hoeveelheid met 1,5 kg verminderen. 4. Als extra spoorelementenvoeding kan in alle boomkwekerijgewassen maximaal 500 g/m 3 Micromax door de potgrond gemengd worden. 5. Bij boomschorssubstraat verdient gebruik van Fe de voorkeur. ** Deze typen Osmocote zijn niet standaard beschikbaar. Ze kunnen eventueel op speciaal verzoek geleverd worden, mits een minimale bestelhoeveelheid wordt aangehouden. LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 6

11 Onderzoek voor optimale samenstelling De ondernemer zoekt samen met Lotus naar een mengsel dat past bij zijn teelt en zijn specifieke omstandigheden. Op basis van uitgebreide praktijk- en laboratoriumkennis verkrijgen wij een optimale samenstelling van een substraat. Tevens worden alle recepten en mengsels bewaard als een uniek recept in de computer bij de fabriek. Voor specifiek technische bijstand komen de technische externe adviseurs ter plaatsen. Zo nodig zoeken zij, samen met U, naar de technische optimale samenstelling. Zij doen ook voor U controle van de grondstoffen en de potgrond. Wij hebben externe adviseurs en laboratorium faciliteiten die bevorderen dat de kwaliteit er is. Chemische eigenschappen De ph in water De EC of electric conductivity of de geleidbaarheid uitgedrukt in millisiemens/cm (ms/cm) of microsiemens/cm (µs/cm) N-P-K-Mg en Ca - dit wordt steeds proefsgewijze onderzocht. Fysische eigenschappen: Vocht % (gram water / 100 gram vers substraat) vb 70% Organische stof % (gram / 100 gram droog substraat) vb 94% Bulkdichtheid; als droog materiaal (volume gewicht) vb 173 kg/m 3 Poriën (totaal poriënvolume in ml / 100 ml substraat) vb 89% Water (watervolume in ml / 100 ml substraat bij -10 cm) zuigspanning vb 83% Lucht (luchtvolume in ml / 100 ml substraat bij -10 cm) zuigspanning vb 6% Watergetal van de organische stof na indrogen; gewichtsverhouding vb 3,3 Na bevochtigen bij -10 cm drukhoogte Uitgedrukt in gram water per gram organische stof Voor de grondstoffen wordt zeker ook de Krimp of relatieve volumevermindering bepaald, omdat deze waarde zeer belangrijk is om te weten. De potgronden worden ingedeeld op basis van voornamelijk het luchtgehalte in % van het mengsel en het krimp %. Het percentage krimp is een weergave van de stabiliteit van de structuur van de potgrond over een langere periode. Het gemengd eindproduct controleren op ph en EC en verder moet een volledige chemische analyse uitgevoerd worden met de volgende bepalingen: de ph in water en de ph in KCl, de EC, N, P, K, Ca, Mg en Fe en Mn. Dit wordt steeds proefsgewijze onderzocht. EN cuub m 3 Bij de levering van potgrond wordt in EN cuub gerekend in plaats van in watermaat-cuub. Logistiek Met het fabriekswagenpark kan er snel en slagvaardig worden ingesprongen op uw wensen, met goed opgeleide chauffeurs, en samen met U en onze adviseurs bepalen we hoe er aangeleverd gaat worden. LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 7

12 Vrac Kippers - Walking floor Verpakt Zakken - Big bag met vrachtauto met kooiaap. Moderne productiemogelijkheden Bij het produceren van uw mengsels maakt de fabriek gebruik van de modernste technieken. Bijna alles is geautomatiseerd tot aan de waterdosering toe. De fabriek heeft diverse mogelijkheden voor verpakkingen (zakken big bag). Keurmerk De fabriek is lid van de Belgische Potgrond federatie. De federatie houdt zich bezig met de normeringen en bevorderen van de kwaliteitsgronden. De Biologische Markt Biopotgrond. Dit product is toegelaten volgens bijlage 11 van de EG-verordening No. 2381/94 inzake de biologische productiemethode van landbouwgewassen. Preventie Middels onderzoek brengen wij de natuur tot leven. Door middel van preventief onderzoek en de daarop gerichte adviezen op het gebied van bemesting, teelttechnische problemen tijdens de teelt, zoveel mogelijk te voorkomen. Hierbij geld dat een optimale kwaliteit en kwantiteit van levensbelang is voor uw bedrijf. Zo nodig komen de technische externe adviseurs tot bij U, om problemen tijdens de teelt te voorkomen of op te lossen indien mogelijk. Informatie Lotus kan door de fabriek voor elke boomkweker een optimale substraat laten maken. Wil U een afspraak maken of een bezoek wensen door een van onze bedrijfsadviseurs, neem dan contact op met Lotus op het nr 0476/ Kennis en ervaring vormen de basis voor een optimale samenwerking. LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 8

13 WAAR DIENT EEN POTGROND AAN TE VOLDOEN? a) Dient optimale eigenschappen te bezitten naar wateropname om de watergiften te beperken. b) Het bemestingsniveau moet voldoende zijn hoog om de herhalingen van extra meststoffen te beperken. c) De grofheid moet voldoende zijn om lucht door te laten. d) Liefst geen onkruid en plantparasieten en tevens geen humanopathogenen. e) De potgrond zo licht mogelijk houden om transportefficiëntie te behouden. Verder nog: - Voedselrijk / zuurminnend / voedselarm - Voedselrijk / kalkminnend / voedselarm INDELING GEBRUIKTE GRONDSTOFFEN Ierse turfzoden Deze turfzoden (uiteraard ook ontgonnen volgens de verticale methode), afkomstig uit Ierland, benaderen het best de structuur van de Duitse turfzoden. Na malen en zeven wordt eveneens een relatief stug substraat bekomen met een relatief lage watercapaciteit. De harde brokjes blijven aanwezig na verwerking waardoor de lucht / waterverhouding positief wordt beïnvloed. Het grote nadeel bij de Ierse turfzoden is dat ze niet constant kunnen worden aangevoerd. Het zeer wisselvallige klimaat aldaar bemoeilijkt het drogen en het transport van de turfzoden. Baltische turfzoden Deze turfzoden worden ontgonnen in de Baltische staten, namelijk Estland, Letland en Litouwen. Baltisch veen is zeer jong. Het heeft een zeer hoge lucht / waterverhouding en doordat het zeer zacht is, treedt na verwerking een belangrijke verfijning op die negatief is voor de lucht / waterverhouding. Het Baltische veen is in de regel iets zuurder dan het Duitse veen. Baltisch veen wordt vrijwel het ganse jaar door aangevoerd. Baltisch veenmosveen (freesmethode) Deze turf afkomstig uit de Baltische staten is ontgonnen volgens de horizontale methode. Het heeft een hoge watercapaciteit en doordat er een grote verfijning is ontstaan tijdens de ontginningsmethode, heeft het een relatief lage lucht / waterverhouding. Doordat het veen zeer jong is kan compostering optreden; het is dus broeigevoelig en vertoont wat krimp. Het materiaal wordt vlot aangevoerd en is een geschikte grondstof voor substraten voor teelten met een kortere teeltduur. LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 9

14 Ierse freesturf Deze turf, eveneens ontgonnen volgens de horizontale methode, heeft als witveen een relatief lage lucht / waterverhouding. De structuur is vrij stabiel en daarom in combinatie met andere grondstoffen wel geschikt voor welbepaalde substraten. Gezien het gemak van de ontginning is deze turfsoort, in tegenstelling tot de Ierse turfzoden, wel het ganse jaar door leverbaar. Tuinturf Op de veenderijen bevindt zich onder het hoogveen het laagveen (ook wel zwartveen genoemd). Niet doorvroren zwartveen heeft een zeer lage lucht, veel krimp neemt na uitdroging geen water meer op. Het is in feite ongeschikt voor verwerking in potgronden. Om dit materiaal bruikbaar te maken voor tuinbouwdoeleinden dient men het eerst te laten doorvriezen. Na een zachte winter zal men dus extra aandacht moeten besteden aan deze turfsoorten. Wij onderscheiden 2 kwaliteiten in tuinturf: - Een eerst kwaliteit (superkwaliteit) gekenmerkt door (voor tuinturf) een hoge lucht / waterverhouding, weinig krimp, vezelachtige structuur. Deze kwaliteit wordt voornamelijk gebruikt voor mengsels ten behoeve van potculturen. - Een tweede kwaliteit noemen we de standaardkwaliteit en is gekenmerkt door een lagere lucht / waterverhouding, meer krimpt, hogere kleefkracht, vezelschaarste. Deze tuinturf wordt vooral aangewend in mengsels voor perspot. Leem De door ons aangewende leem vinden we terug in Belgische leemgroeven. Het zijn onontgonnen percelen leemgrond waarvan de bovenlaag werd afgegraven. Leem wordt in potgrond gebruikt om het waterbufferend vermogen te vergroten. Leem droogt immers minder vlug uit dan turf. Het verzwaart uiteraard het soortelijk gewicht van de potgrond. Leem is een buffer om meststoffen aan te binden, bv in een chrysantensubstraat. Zand Zand wordt eveneens ontgonnen in België. Er wordt enkel gewassen zand gebruikt om het zoutgehalte zo laag mogelijk te houden. Zand wordt in diverse substraten aangewend om het drainerend vermogen te vergroten in stekgrond en zware potgronden. Zand bevordert het poriënvolume waardoor water sneller wegloopt, bevordert ook het luchtvolume. Een nadeel is dat zand geen voedingsstoffen vasthoudt. Lavagruis Wordt gebruikt als draineermateriaal. LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 10

15 Geëxpandeerde kleikorrels Kleikorrels worden verkregen door zware klei te laten expanderen. De gebakken kleikorrel heeft een gering gewicht en een poreuze structuur. Kleikorrels bevatten dan ook over het algemeen zeer veel lucht en weinig water. Meestal wordt daarom een frequente watergift in combinatie met een constante waterlaag in het substraat geadviseerd. De ph is ongeveer 7 en de EC laag, er van uitgaande dat een zoutarme klei is gebruikt en er geen chemicaliën zijn toegevoegd die tijdens de teelt in oplossing kunnen komen. Er is aangetoond dat kleikorrels na vijf jaar intensief telen geen veranderingen in fysische samenstelling vertonen. Kleikorrels zijn zeer geschikt voor meerjarig gebruik omdat ze sterk en goed stoombaar zijn. Zij geven een kleiner volumegewicht, geschikt voor daktuinsubstraten. Perliet Perliet wordt bekomen uit een vulkanisch gesteente. Door een verhitting tot 1200 C verdampt het kristalwater waardoor een poreuze korrel ontstaat die heel luchtig is en toch nog water absorbeert. Ontstofte perliet is zeer geschikt om de watercapaciteit in turfsubstraten te beperken en het luchtvolume te vergroten. Gezien het een inert materiaal betreft, blijft de structuur op langere termijn ook intact. Perliet wordt ondermeer gebruikt om het luchtgetal te verbeteren. Kokosgruis Dit product wordt vervaardigd uit de kokosnoot, of beter de bast die rond de kokosnoot zit. De taaie bast die rond de kokosnoot zit heeft voor de consumptie geen verder nut. Met de tijd heeft men ontdekt dat deze bast week en soepel wordt als die enige tijd in het water heeft gelegen. Deze doorweekte bast ondergaat nu een soort maalproces waaruit een product ontstaat dat sterk gelijkt op witveen. We noemen het kokosgruis. Het gruis wordt gedroogd en gecomprimeerd om het beter en goedkoper vervoerbaar te maken. Om het bruikbaar te maken als teeltsubstraat moet er terug water worden aan toegevoegd om het product te laten zwellen. Kokos wordt gespoeld om eventuele verontreinigingen eruit te spoelen. Potgrond voor de boomkwekerij Samenstelling: De potgrond voor sierheesters en coniferen in container is samengesteld uit een mengsel van turfstrooisel en zodenturf middengrof uitgezeefd. Afhankelijk van de grootte van de potmaat worden deze grondstoffen in verschillende percentages gemengd om een goed resultaat te verkrijgen. Voor grotere potmaten kan ook nog een grof uitgezeefde zodenturf in de samenstelling worden gemengd. LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 11

16 Enkele voorbeelden van bruikbare samenstelling Kleine potmaten t.e.m. 12 cm: 50% turfstrooisel + 50% zodenturf middengrof Ofwel 80% turfstrooisel + 20% zodenturf middengrof Potmaat van 13 cm (1 ltr) tot 19 cm (3 ltr): Minder turfstrooisel en meer zodenturf middengrof 60% turfstrooisel + 40% zodenturf 50% turfstrooisel + 50% zodenturf middengrof 40% turfstrooisel + 60% zodenturf middengrof Grotere potmaten: 35% turfstrooisel + 35% zodenturf middengrof + 30% zodenturf grof uitgezeefd Andere producten Kokosgruis eventueel te mengen in de plaats van turfstrooisel. Gecomposteerde epicea schors kan op aanvraag bijgemengd worden. Meststoffen: Koolzure kalk met 5% magnesium om de potgrond op de juist ph te brengen. PG-MIX bv en Sp aan 1 kg / m 3 Organische meststoffen Lotus , algemeen aan 1 kg / m 3. Kan de weerstand van de planten verbeteren. Alleen organische meststoffen zonder basisbemesting gebruiken, dan min. 5 kg per m 3. Langzaamwerkende meststoffen, type Osmocote of Basacote met een werkingsduur die afhangt van de inpotdatum. LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 12

17 A. VERKLARING VAN DE ANALYSEBEPALINGEN ph De ph is de zuurtegraad van de grond. De natuurlijke ph van turf ligt tussen 3,5 en 4,5. Deze kan worden verhoogd en aangepast aan de behoefte van de plant door toevoeging van kalk. Een correcte ph aangepast aan het gewas is noodzakelijk voor het goede verloop van de opname van de meststoffen. EC (Elektrische geleidbaarheid Electric Conductivity of elektrische geleidbaarheid is de maat voor de hoeveelheid aanwezige zouten. Deze maat wordt uitgedrukt in Micro-Siemens/cm (µs/cm). Een potgrond met 1 kg basisbemesting heeft een EC-waarde van ± 350 µs/cm. Hoe meer meststoffen worden toegevoegd, hoe hoger de EC. N (Stikstof) Stikstof is een voedingselement dat vooral nodig is in de groeifase (vegetatieve fase) van de plant, voor de productie van eiwitten en bladgroen. Het komt in de grond voor onder de vorm van nitraat stikstof (NO 3 ) en ammoniakale stikstof (NH 4 ). Vooral de NO 3 wordt vlot door de plant opgenomen. P (Fosfor) Fosfaat is vooral van belang voor de wortelontwikkeling en de zaadrijping. Fosfaat wordt goed opgenomen bij een voldoende hoge temperatuur en voldoende vocht. K (Kalium) Kalium is bij jonge planten noodzakelijk voor de stevigheid van het blad en de stengel. Bij oudere planten draagt het bij tot de knopontwikkeling en de bloemvorming. Ca (Calcium) Calcium bevordert het bodemleven en verhoogt de beschikbaarheid van de voedingselementen. Het is nodig voor de opbouw van het celweefsel en voor de bevordering van de transpiratie via de huidmondjes. Calcium houdt de verzuring van de grond tegen. Mg (Magnesium) Magnesium speelt een belangrijke rol in de vorming van het bladgroen. Fe (IJzer) IJzer is nodig voor de vorming van bladgroen. Een te hoge ph en teveel calcium kunnen de opname van ijzer verhinderen en zo vergeling van de jonge bladeren veroorzaken. Mn (Mangaan) Mangaan verhoogt de opname van calcium, magnesium en fosfor. Het is nodig voor de groei en rijping van de plant Humus Humus wordt gevormd door de omzetting van organische stoffen (afval, stalmest, compost, groenbemesting, stro, enz) door bacteriën. Het stimuleert het microbieel leven, slaat voedingselementen op en geeft ze terug af. Humus zorgt tevens voor een luchtige structuur van de bodem die niet teveel en niet te weinig water opslaat, ideaal voor de plantengroei. LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 13

18 B. FYSISCHE ANALYSE Droog volume gewicht (+ schijnlaar soortelijk gewicht) Is het gewicht in gram van een liter los gevuld substraat in luchtdroge toestand, of ander; de som van het totaal poriënvolume + vaste massa. Porositeit (totaal poriënvolume) % Een substraat telt net zoals een spons heel wat poriën. Als de turf volledig verzadigd is met water zijn alle gaatjes van de structuur opgevuld met water. Het % poriën in het totale volume is het T.P.V. (1 l. substraat met T.P.V. 95% is een substraat met 5% vaste materie en 95% poriën.) Luchtvolume % Als men op een volledig verzadigd substraat een onderdruk van 10 g/cm 2 uitoefent, bekomt men het volume % lucht door na te gaan hoeveel water het substraat verliest en hoeveel lucht er bijgevolg in het substraat binnenkomt. (U kunt dit het best vergelijken met een pas begoten plant waar de zwaartekracht ervoor zorgt dat het overtollige water uit de pot wegvloeit.) Bij een potje van 10 cm hoog, is na het beregenen de bovenste substraatlaag onderworpen aan een zuigspanning van 10 g/cm 2. Hoe hoger het volume % lucht is, hoe minder men riskeert de plant nat te telen en bijgevolg hoe zekerder men is dat de wortels voldoende zuurstof beschikbaar hebben. Watervolume % Is het volume water dat in het substraat nog aanwezig is nadat het evenwicht bij een onderdruk van 10 g/cm 2 is bereikt. Dit betekent praktisch dat alle grotere poriën dan met lucht gevuld zijn en alle kleinere poriën met water. De porositeit (totaal poriënvolume) min het luchtvolume = het watervolume. Watercapaciteit Dit getal geeft aan hoeveel gram water wordt opgenomen door 100 gram droge stof van het substraat. Een substraat dat een watercapaciteit heeft van 900, kan dus bijgevolg 9 maal haar eigen gewicht aan water opnemen! Hoe hoger de watercapaciteit van een substraat, hoe meer water er door de plant gemakkelijk kan opgenomen worden. Organische stof % Is het gedeelte van het volledig droge substraat dat uit organische koolwaterstofverbindingen bestaat. Dit organische materiaal kan door verbranding op hoge temperatuur volledig vernietigd worden. Krimp % Dit % geeft weer hoeveel het substraat, vertrekkend van volledige verzadiging, in volume vermindert wanneer men het volledig laat uitdrogen. Hoeveel % trekt het substraat van de rand van de pot weg? LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 14

19 Vocht % Is het vochtgehalte van het substraat zoals het uit de menglijn komt. Het vochtgehalte wordt uitgedrukt in gewichtpercent van het uitgangsmateriaal en komt overeen met het gewichtverlies na volledige droging van het substraat. Droge stof % Is het gedeelte droge stof van het substraat zoals het uit de menglijn komt. Het D.S.-gedeelte wordt uitgedrukt in gewichtspercent van het uitgangsmateriaal en komt overeen met het overblijvend gewicht na volledige droging van het substraat. KALKSTIKSTOF = KALKCYANAMIDE Voor de teelt: doodt schimmels onkruid slakken + eitjes Tijdens teelt: over gewas prei (droog) onderdoor = onkruid vrij In najaar voor t ploegen N vrij bij 15 C 9 weken 2 tot 4 weken voor zaaien of planten 350 kg / ha onkruid 3 bladstadium 550 kg / ha schimmels Knolvoetinfectie bij kool kg/ha 4 weken voor planten. Asperges 400 kg na oogst om 2 jaar Bij aardappels net voor aanaarden Bij spruiten OPGELET!! 4 weken na planten 400 kg / ha Ook tegen sclerotinia N werkt maar na 6 weken. LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 15

20 FYSISCHE EIGENSCHAPPEN VAN VERSCHILLENDE TURFSOORTEN Volume Gewicht in kg/m3 Totaal Poriën volume Volume % lucht Opneembaar water Witte turfsoorten 71 95,1 57,3 18, ,6 31,5 27, ,4 44,2 21, ,6 44,7 22,2 Zwartveen ,2 9,9 37, ,5 7,2 40, ,7 7,1 35, ,9 4,5 41,2 LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 16

21 OMREKENINGSFACTOREN Vermenigvuldigen met P (Fosfor) P 2 O 5 (Phosphoranhydride) K (Kalium) K 2 O (Kaliumoxide) Mg (Magnesium) MgO (Magnesiumoxide) Ca (Calcium) CaO (Calciumoxide) Ca (Calcium) CaCl 2 (Calciumchloride) Na (Natrium) NaO (Natriumoxide) S (Zwavel) SO 3 (Zwaveltrioxide) B (Borium) B 2 O 3 (Boriumoxide) LOTUS - september Potgronden - Technische informatie - blz. 17

22 ORGANISCHE MESTSTOFFEN Lotusbiobacter Ervaringen Rijk aan organische stof, bio stikstof, fosfaat, kali en rijk aan spoorelementen. Activeert het bodemleven. Samenstelling: chloorarm Dosis: 10 kg / 100 m 2 teeltafhankelijk Lotusorgamix Ervaringen Het hoge potasgehalte verhoogt de weerstand tegen ziekten, verbetert de smaak en de bewaring van fruit en groenten. Magnesium garandeert een beter bladgroen. Enkele dagen voor het zaaien of planten, Lotusorgamix uitstrooien. De meststof mengen met de aarde tot op een diepte van 10 cm. Tijdens de groei en in functie van het gewas, kan de behandeling hernomen worden. Samenstelling: NPK O.S. Dosis: 8 à 12 kg / 100 m 2 teeltafhankelijk Lotus organische meststoffen Kennis Geven: 1. Bodemverrijking met plantenvoeding (stikstof, fosfaat, kali, kalk, magnesium en sporenelementen) 2. Structuurverbetering van de bodem 3. Vergroting van het vochthoudend of waterbergend vermogen 4. Zuurgraadbeïnvloeding 5. Stimulering van het bacterieleven 6. Sterkere koolzuurgasontwikkeling 7. Verhoging van het absorptievermogen 8. Verhoging van de bufferende werking 9. Verbetering van de warmte-opname 10. Vergemakkelijking van de grondbewerking 11. Toename van het aantal regenwormen en ander bodemleven in de grond Organische meststoffen inwerken kan om verschillende redenen een positief effect hebben op de ziektewerendheid van de bodem en daarmee op de gewasproductie - verbetering van de bodemstructuur - verbetering van de voedingssituatie - vrijkomen van stoffen die toxisch zijn voor aaltjes - bevordering van de groei van antagonisten tegen aaltjes (Bron: Biokas 2006): LOTUS - september Organische meststoffen - blz. 1

23 Bemesten met Lotus organische meststoffen Kennis Is noodzakelijk voor de micro-organismen en om meer activiteit in de bodem te verkrijgen: Lotus organische meststoffen - geven een verbeterde kruimelstructuur - geven een hoog poriënvolume - verbeteren de drainage in de grond - brengen meer lucht in de grond - zijn meststoffen die langer werken. Voor de wortels het optimale groeimilieu: - werkt plantversterkend - voor betere kleur - meer groei - meer massa - meer weerbaarheid. Getest en gebruikt door professionals Kennis Het productieproces van de langwerkende Lotus mestkorrels is zodanig uitgekiend dat de Lotus mestkorrels langzaam en evenwichtig werken tot 100 dagen. Daar de mestkorrels in een organisch mengsel gebonden worden in een matrix en door het toevoegen van activerende stoffen welke het bacterieleven stimuleert. De Lotus mestkorrel is langdurig beschikbaar. Ook uitspoeling van meststoffen tijdens regenbuien worden voorkomen door de binding aan het organisch matrix. Het gevolg is een evenwichtige ontwikkeling van de gewassen welke door de mestkorrels sterker worden, meer wortelontwikkeling met meer haarwortels, hogere stressbestendigheid. Samengestelde Organische Meststof Kennis Werking stikstof Vrijkoming van stikstof - Direct beschikbare ammonium - Omzetten ureum (vanaf 1 week) - Omzetten complexe ureumverbindingen (vanaf 3 weken) - Omzetten organische stikstof (vanaf 1 ½ maand) Andere voedingselementen P+K - MgO - Sp zijn gebonden aan het organisch buffercomplex, spoelen niet uit en zijn beschikbaar voor het gewas. LOTUS - september Organische meststoffen - blz. 2

24 Onderzoek Werkingsperiode 3 meststoffen Meststof Organische meststof Samengestelde kunstmest met IBDU bevattende stikstof Samengestelde kunstmest met Ureumformaldehyde stikstof Incubatiedagen ph Zout N P 2 O 5 K 2 O g/l mg/l mg/l mg/l 1 6,7 1, ,1 2, ,3 2, ,8 2, ,9 2, ,0 3, ,6 1, ,3 2, ,5 2, Bron: Universiteit Weihenstephan (D) LOTUS - september Organische meststoffen - blz. 3

25 Organische korrel onderzoek naar verbranding Onderzoek A = NPK B = Organische korrel % verbranding = 30gr/m2 2= 60gr/m2 3=90 gr/m2 3=120 gr/m2 5=150gr/m2 LOTUS - september Organische meststoffen - blz. 4

26 Gewas ONTTREKKING VOEDINGSSTOFFEN Gemiddelde onttrekking per oogst (kg/ha) K 1 L 2 Kali (K 2 O) Gemiddeld onttrekking per oogst (kg/ha) Kalk (CaO) Magnesia (MgO) LOTUS - september Organische meststoffen - blz. 5 Mangaan (Mn) Orde van grootte der onttrekking van sporenelementen door één oogst in grammen/ha 3 Borium (B) Koper (Cu) Molybdeen (Mo) Granen Tarwe Rogge Gerst Haver Peulvruchten Veldbonen Stambonen Erwten Knol- en wortelgewassen Cons. Aardappelen Fabr. Aardappelen Suikerbieten Voederbieten Stoppelknollen Koolrapen Handelsgewassen Vezelvlas Kanariezaad Blauwmaanzaad Mosterdzaad Karwijzaad Groenvoedergewassen Klaver (1 ste sn.) hooi Luzerne (1 ste sn.) hooi Grasland (1 ste sn.) hooi K heeft betrekking op de korrel, resp. Knol; L op het stro of het loof 2. Het loof komt voor het grootste deel op het land terug. (Bij maïs ook het stro.) 3. De onttrekking van zink komt in orde van grootte overeen met die van mangaan, terwijl de ijzeronttrekking ongeveer 5 tot 10 maal zo groot is.

27 BIOLOGISCHE BEMESTING INLEIDING Kennis Het is ongetwijfeld een open deur intrappen om te beweren dat bemesting één van de belangrijkste onderdelen is van succesvol telen. Als men het woord bemesting tot zich laat doordringen zal menigeen in de eerste plaats denken aan de stelmest die n het najaar of het vroege voorjaar in de grond wordt verwerkt. Weliswaar is deze bemesting de basis om de kwaliteit van de grond op peil te brengen, maar daarmee is het mestprobleem niet klaar. In de loop van het seizoen, wanneer het zaad zich tot consumptieplant ontwikkelt, zal aan de bemesting nog de nodige aandacht en inspanning besteed moeten worden. Dit gebeurt door een zo NATUURLIJK mogelijke bemesting, die we ook wel biologische bemesting noemen. Met biologische bemesting is het de bedoeling dat opbrengst en biologische kwaliteit in een kwaliteitsvriendelijk evenwicht worden gebracht. WAT IS BIOLOGISCHE BEMESTING Om geen al te moeilijke vaktaal te gebruiken, komt het in de biologische bemesting op de volgende gulden regels aan, te weten: 1. zorg voor voldoende humus door rijkelijke gebruikmaking van organisch materiaal 2. toepassing van een bemesting welke uit het oogpunt van hygiëne verantwoord is 3. geen eenzijdige bemesting; geen overbemesting 4. harmonische bemesting, afgestemd op de individuele eisen van de plant 5. toepassen van hygiënische maatregelen ten opzicht van grond en planten. Werken we de bovengenoemde 5 regels verder uit, dan kunnen we het volgende vaststellen: a) Ter zake van het verwerken van voldoend humus staan ons in de eerste plaats de verbouw van groenbemesters, bij voorkeur vlinderbloemigen voor de broodnodige stikstof (waaronder lupine, wikke, erwten, bonen, klaver, enz.) ter beschikking. In de tweede plaats is de toepassing van organische meststoffen als stalmest en compost onontbeerlijk voor het op peil houden of brengen van de hoeveelheid humus. Ten derde horen alle organische afvalstoffen uit de natuur zelf bij dit punt, zoals turf, bladgrond en slootvuil. Voor zover mogelijk wordt alle humeuze massa gebruikt in de vorm van bodembedekking of ondiep in de grond gebracht, om vooral een humeuze bovengrond te houden. b) Om een bemesting te kunnen toepassen welke uit oogpunt van hygiëne verantwoord is, moeten alle stoffen welke wij aan de grond toevoegen een omzetten (microbiologisch) doormaken. Dit gebeurt: - horizontaal, in de vorm van bodembedekking zoals in de natuur ook plaatsvindt; - verticaal, waarbij alle afval wordt verzameld en gecomposteerd; - het voldoende vroeg in de bodem brengen (spitten), zodat tegen het voorjaar de noodzakelijk omzettingen hebben plaatsgevonden. NB. Het gebruik van gier en verse mest voor groenten tijdens het groeiseizoen moet uit hygiënisch oogpunt absoluut worden verworpen. Er bestaat hierbij een groot gevaar voor bemesting met wormen, zowel spoel- als lintwormen. LOTUS - september Organische meststoffen - blz. 6

28 c) Wat( het punt van de eenzijdige en overbemesting betreft, bestaat het gevaar vooral ten opzichte van het toevoegen van teveel kali en stikstof door een te overdadige bemesting met stalmest en gier. Zeker is dit het geval bij de niet-biologische teeltmethoden door de toepassing van kunstmest (kunstmatige stikstof- en kalizouten), zonder dat daarbij de noodzakelijke aanvulling in de vorm van fosfaten, kalk en sporenelementen wordt gegeven. Eenzijdige bemesting en overbemesting zijn vooral merkbaar bij aardappelen, koolsoorten, wortel- en knolgewassen omdat stikstof en kali hier de opbrengst vergroten. d) Een harmonieuze bemesting, afgestemd op de individuele eisen van de planten, wordt verkregen door de basisbemesting (stalmest, compost en groenbemester) waar nodig aan te vullen. Deze aanvulling bestaat onder andere uit een specifieke voorziening van fosfor door middel van beendermeel of thomasslakkenmeel. Dit laatste bevat veel sporenelementen, ook kalk en magnesium. Voor kali gebruiken we bij voorkeur patentkali of vinasse. Biologisch bekeken is de aanvulling van kali het beste toepasbaar door patentkali in de compost en dus niet rechtstreeks toe te passen. Een goede aanvulling van de minerale bestanddelen van de bodem vindt plaats door gebruik te maken van bentoniet. Ook hiervoor geldt dat het beste resultaat wordt verkregen door bentoniet aan de compost toe te voegen. Een aparte zinsnede moet gewijd zijn aan het gebruik van kalk. De kalk wordt gebruikt als meststof en om de bodemreactie op peil te brengen en de hygiëne te bevorderen. We moeten trouwens meteen stellen dat in veel tuinen, en zeker in biologische, TEVEEL kalk wordt gegeven. Dit is net zo verkeerd als het laten ontstaan van kalkgebrek. Zure grond is lang niet in alle gevallen, ja sterker nog, zelfs niet in de meeste gevallen schadelijk, zoals men vaak denkt. Het grootste gedeelte van onze cultuurplanten verlangt een zure tot zwakzure tot in ieder geval neutrale grond. (Een ph laat ons zeggen tussen de 6 en de 7). De omschrijving van de ph waarden is als volgt: tot ph 6.8 is zure grond ph 6.8 tot 7.0 is alkalische of basische grond. Appelbomen en bessenstruiken evenals de aardbei zijn van oorsprong bosplanten en verlangen derhalve zure humus. Kool en peulvruchten verlangen echter een wat neutraler grond, circa 7.0. DE ALGEMENE BEMESTING VAN DE GROENTE Voor de algemene bemesting, die geldt wanneer we in het najaar of het vroege voorjaar de grond omspitten, kunnen we in feite drie afdelingen in de tuin onderscheiden, te weten DEEL 1 Krijgt een hoofdbemesting en daarop komen die groentesoorten welke veel voedingsstoffen vergen. Dit zijn onder andere bloemkool, witte kool, rode kool, savooikool, koolrabi, tomaten, komkommers en prei. De basisbemesting van dit deel kan bestaan uit 10 kg organische mest, 5 tot 10 kg maerl en wat bentoniet, 1 tot 3 kg thomasslakkenmeel of beendermeel per 100 m 2 (are). DEEL 2 Krijgt minder mest dan deel 1. Hierop komen groenten als knolselderij, wortelen, uien, schorseneren, sla, spinazie en kruiden. De basisbemesting van dit stuk is 10 à 14 kg Lotusbiobacter, jaarlijks Lotusalgenkalk 4 kg, eveneens 1 tot 3 kg Thomasslakkenmeel of beendermeel. LOTUS - september Organische meststoffen - blz. 7

29 DEEL 3 Dit deel krijgt in principe geen enkele bemesting, behalve wat organische mest. Over het algemeen komen hier uitsluitend vlinderbloemigen (peulvruchten) te staan. DE SPECIFIEKE BEMESTING VAN DE GROENTE - Koolsoorten - zij onttrekken per jaar per are 2,5 kg stikstof, 0,8 kg fosfor, 3 kg kali en 3 kg kalk. Als aanvullende bemesting geld voor: - rode kool: extra organische mest (Lotusbiobacter) in de plantgaten, beendermeel (0,4 kg per 10m 2 ), patentkali (0,4 kg per 10m 2 ). Om het jagen te voorkomen moet voorzichtig worden omgegaan met het geven van stikstof; - bloemkool: bekend is dat bloemkool een grotere behoefte heeft aan stikstof en kali dan aan fosfaten. Daarom kan in tegenstelling tot wat bij rode kool staat een aanvulling geschieden met Lotusorgamix; - broccoli: - zie bloemkool - witte kool: - zie rode kool - savooikool: - zie rode kool - spitskool: - zie bloemkool - chinese kool: - extra organische mest (Lotusbiobacter) in plantgat, wat bloedmeel (0,2 kg per 10m 2 ) - spruiten - extra organische mest(lotusbiobacter) in plantgat, bloedmeel (0,3 kg per 10m 2 ), patentkali (0,3 kg per 10m 2 ) - boerenkool - extra organische mest(lotusbiobacter) in plantgat, bloedmeel (0,1 kg per 10m 2 ) - koolrabi - onttrekt aan de grond per jaar per are 0,8 kg stikstof, 0,4 kg fosfor, 1,2 kg kali, 0,7 kg kalk en 0,3 kg magnesium. Aanvullende bemesting: organische mest (Lotusbiobacter) in de zaaigeul, wat chilisalpeter, bloedmeel (0,15 kg per 10m 2 ) en Lotusalgenkalk - rammenas - onttrekt aan de grond per jaar per are 1,1 kg stikstof, 0,6 kg fosfor, 1 kg kali, 0,5 kg kalk en 0,3 kg magnesium. Aanvullende bemesting: zie radijs, maar van half tot eenmaal zoveel. - Sla - onttrekt niet veel aan de grond: 0,55 kg stikstof, 0,2 kg fosfor, 1,2 kg kali en 0,35 kg kalk. Aanvullende bemesting: organische mest in plantgat, wat bloedmeel, guano of Lotusbiobacter. - Andijvie, postelein of groenlof - aanvullende bemesting: bloedmeel (0,25 kg per 10m 2 ), thomasslakkenmeel (0,1 tot 0,2 kg per 10 m 2 ). - Spinazie - onttrekt aan de grond per jaar per are 0,95 kg stikstof, 0,35 kg fosfor, 1 kg kali, 0,3 kg kalk en 0,5 kg magnesium. Aanvullende bemesting: organische mest in zaaigeul, patentkali (0,é5 kg per 10 m 2 ), bloedmeel (0,25 kg per 10 m 2 ), thomasslakkenmeel of beendermeel (0,9 kg per 10 m 2 ). Spinazie houdt van kalkrijke grond. - Aardappel - aanvullende bemesting patentkali (0,25 kg per 10m 2 ), beendermeel (0,2 kg per 10 m 2 ) of gebruik Lotusorgamix 12 kg per 10 m 2. Oppassen voor overbemesting met kali en kalk. - Tomaat - onttrekt aan de grond per jaar per are 1,1 kg stikstof, 0,3 kg fosfor, 1,4 kg kali, 1,3 kg kalk en 0,15 kg magnesium. Aanvullende bemesting: organische mest in plantgat, beendermeel (0,3 kg per 10 m 2 ), bloedmeel (0,2 kg per 10 m 2 ). LOTUS - september Organische meststoffen - blz. 8

30 - Komkommers - onttrekken per jaar per are aan de grond 1,3 kg stikstof, 0,8 kg kali, 0,3 kg kalk en 0,25 kg magnesium. Aanvullende bemesting: beendermeel (0,2 kg per 10 m 2 ) of Lotusbiobacter 10 kg per 100 m 2 ). - Knolselderij - onttrekt per jaar per are aan de grond 1,3 kg stikstof, 0,5 kg fosfor, 2 kg kali, 1,5 kg kalk en 0,4 kg magnesium. Aanvullende bemesting: Lotusbiobacter in het plantgat, bloedmeel (0,2 kg per 10 m 2 ), patentkali (0,3 kg per 10 m 2 ), patentkali (0,3 kg per 10 m 2 ) en chilisalpeter (0,2 kg per 10 m 2 ). Knolselderij is zeer gebaat bij een regelmatige besproeiing met zeewierextract. - Rode biet - onttrekt per jaar per are aan de grond 1,5 kg stikstof, 0,5 kg fosfor, 2,75 kg kali, 1 kg kalk en 0,5 kg magnesium. Aanvullende bemesting: Lotusbiobacter in de zaaigeul. NB Aangezien rode bieten kustplanten zijn, kan chilisalpeter toegevoegd worden (hoewel voorzichtig), ook regelmatig met zeewierextract sproeien zal de rode biet baten. - Wortelen - onttrekken per jaar per are aan de grond 2 tot 3 kg stikstof, 0,9 kg fosfor, 2,5 kg kali en 2 kg kalk (winterwortel). De wasspeen onttrekt 1,2 kg stikstof, 0,5 kg fosfor, 2 kg kali, 1,2 kg kalk en 0,3 kg magnesium. Aanvullende bemesting in de zaaigeul met Lotusbiobacter (1 kg per 10 m 2 ). - Schorseneren - onttrekken per jaar per are aan de grond 1,5 kg stikstof, 0,4 kg fosfor, 1,4 kg kali, 0,5 kg kalk en 0,15 kg magnesium. Aanvullende bemesting met Lotusbiobacter in de zaaigeul, thomasslakkenmeel (0,25 kg per 10 m 2 ), patentkali (0,2 kg per 10 m 2 ) en bloedmeel (0,2 kg per 10 m 2 ). - Uien - onttrekken per jaar per are aan de grond 0,8 kg stikstof, 0,4 kg fosfor, 1,2 kg kali, 0,7 kg kalk en 0,3 kg magnesium. Aanvullende bemesting: bloedmeel (0,2 kg kg per 10 m 2 ) patentkali (0,2 kg per 10 m 2 ) en beendermeel (0,2 kg per 10 m 2 ) of Lotusbiobacter. - Prei - onttrekt per jaar per are aan de grond 1 kg stikstof, 0,6 kg fosfor, 1,2 kg kali, 0,7 kg kalk en 0,3 kg magnesium. Aanvullende bemesting: Lotusbiobacter (0,15 kg per 10 m 2 ) - Stambonen - onttrekken per jaar per are aan de grond 0,6 kg stikstof, 0,15 kg fosfor, 0,5 kg kali, 0,7 kg kalk en 0,15 kg magnesium. Aanvullende bemesting: organische mest in plantgat thomasslakkenmeel of beendermeel (0,3 kg per 10 m 2 ) bloedmeel (0,2 kg per 10 m 2 ). - Stokbonen - onttrekken per jaar per are aan de grond 1,1 kg stikstof, 0,25 kg fosfor, 0,84 kg kali, 1,3 kg kalk en 0,25 kg magnesium. Aanvullende bemesting: patentkali (0,3 kg per 10 m 2 ). - Tuinbonen - onttrekken per jaar per are aan de grond 2 kg stikstof, 0,6 kg fosfor, 1,3 kg kali, 2,5 kg kalk en 0,25 kg magnesium. Aanvullende mest in plantgat Lotusbiobacter (0,2 kg per 10 m 2 ). - Erwten en peulen - onttrekken per jaar per are aan de grond 1,25 kg stikstof, 0,45 kg fosfor, 0,9 kg kali, 1,5 kg kalk en 0,18 kg magnesium. Aanvullende bemesting: patentkali (0,2 kg per 10 m 2 ) en thomasslakkenmeel (0,2 kg per 10 m 2 ). LOTUS - september Organische meststoffen - blz. 9