Raadsvoorstel tot het uaststellen uan de kaders Duurzame-energiebedrijf

Transcriptie

1 gemeente Eindhouen Openbare Ruimte, Verkeer lk Milieu Raadsnummer ZO.R/502.OOI Inboeknummer ogbstoa6so Beslisdatum B%W tb januari aoro Dossiernummer oob SSa Raadsvoorstel tot het uaststellen uan de kaders Duurzame-energiebedrijf Eind houen Inleiding In juni 2008 heeft uw raad het Uitvoeringsprogramma klimaatbeleid vastgesteld. Eindhoven wil op termijn energieneutraal zijn, hetgeen wil zeggen dat de (resterende) energievraag van de eigen organisatie, woningen, bedrijven en overige vaste aansluitingen duurzaam wordt opgewekt binnen de eigen gemeentegrenzen. Eindhoven kan deze doelstelling in 2033 halen voor de gebouwde omgeving, dus verkeer en vervoer buiten beschouwing gelaten. Als we ook het energieverbruik bij verkeer en vervoer meerekenen kunnen we de doelstelling in 2045 halen. In 2009 heeft ons college op basis van de "Routekaart naar een energieneutraal Eindhoven" besloten tot intensivering van het klimaatbeleid teneinde de ambitie over energieneutraliteit te realiseren. Daarbij dicht ons college een prominente rol toe aan een op te richten "Gemeenschappelijk Duurzame Energiedienstenbedrijf". De gemeente heeft Tensor Energy een verkenning uit laten voeren naar nut en noodzaak van een duurzame-energiebedrijf. De meeste initiatieven die men op dit punt in den lande ontplooit, bevinden zich nog in de planfase. In Eindhoven hebben echter diverse partijen, waaronder de gemeente zelf, al projecten voor de opwekking van duurzame energie gerealiseerd. Eindhoven loopt met deze projecten voorop en heeft nu een unieke kans voor het op relatief korte termijn opzetten van een duurzame-energiebedrijf. Doelstelling Het doel dat Eindhoven met een duurzame-energiebedrijf nastreeft is energieneutraliteit voor de gebouwde omgeving. Wij beschouwen het op te richten duurzame-energiebedrijf Eindhoven als belangrijk middel om dit te bereiken. Het duurzame-energiebedrijf moet zorgen voor opwekking en levering van duurzame energie, zodat in 2033 iedereen in Eindhoven, bewoners en bedrijven, duurzame energie gebruikt die binnen de gemeentegrenzen is opgewekt. Een tweede doel dat ons college nastreeft is bundeling van de huidige projecten in een organisatorische samenhang. Daarmee brengen we investeren en exploiteren

2 Raadsnummer XO.R/502.00I van duurzame energievoorzieningen bij elkaar en zijn we in staat het totaal beter te beheersen door ÃćâĆňâĂİ waar nodig - verevening van kosten, opbrengsten en risico s. Aangezien de exacte vormgeving van de organisatorische bundeling nog nadere afweging en uitwerking verdient, zetten we "bedrijf" nog even tussen aanhalingstekens. Ten behoeve van die afweging en uitwerking is het wenselijk een aantal kaders te stellen. Voorstel De volgende kaders voor het duurzame-energie" bedrijf" Eindhoven vast te stellen: a het duurzame-energie" bedrijf" is een organisatorische samenhang, waarmee investeren en exploiteren van duurzame energievoorzieningen bij elkaar worden gebracht en er beheersing en ÃćâĆňâĂİ waar nodig - verevening van kosten, opbrengsten en risico s plaatsvindt; b het duurzame-energie" bedrijf" draagt bij aan het bereiken van energieneutraliteit van de stad; c het duurzame-energie" bedrijf" opereert binnen de Warmtewet; d het duurzame-energie" bedrijf" brengt de initiatieven voor de opwekking van duurzame energie bij elkaar in een groep; e elk initiatief voor opwekking van duurzame energie moet bijdragen aan de energieneutraliteit van de stad; f elk initiatief voor opwekking van duurzame energie moet economisch haalbaar zijn; g de rol van de gemeente krijgt per projectinitiatief vorm; h de gemeente streeft naar stabiele tarieven voor duurzame energie; i het duurzame-energie" bedrijf" Eindhoven heeft een exitstrategie en kan projecten afstoten indien ze niet bijdragen aan de doelstelling. Argumenten 1. Het duurzame-energi ebedrij f draagt bij aan het bereiken van energieneutraii tei t van de stad. De initiatieven voor opwekking van duurzame energie moeten maximaal bijdragen aan energieneutraliteit van de stad. De gemeente wil hiertoe prestatieafspraken maken die ertoe leiden dat elk initiatief gericht is op meer produceren dan strikt genomen voor het eigen project nodig is. Op deze manier waarborgt het duurzame-energiebedrijf Eindhoven dat initiatieven zich niet beperken tot hun eigen grenzen (doelgroep, gebied). Een financiele afdracht is een andere, aanvullende manier om ervoor te zorgen dat initiatieven bijdragen aan energieneutraliteit van de stad. Afdrachten maken middelen vrij om te investeren in kennisontwikkeling en nieuwe projecten. Zowel de prestatieafspraken als de financiele afdrachten zijn voorwaarden bij het opzetten van projecten en worden per initiatief in een bedrijfsplan uitgewerkt. 1.2 Het duurzame-energiebedrijf opereert binnen de Warm tevvet.

3 Raadsnummer XO.R/502.OOI De doelstelling van de Warmtewet is om bescherming te bieden aan de kleinverbruikers die verbonden zijn aan een warmtenet. De overheid heeft de taak om er voor te zorgen dat essentiele voorzieningen voor huishoudens beschikbaar zijn, en warmte valt hieronder. Verbruikers van warmte zijn volledig afhankelijk van hun warmteleverancier, omdat zij niet kunnen overstappen naar een andere warmteleverancier of overstappen op gas. De Warmtewet gaat ervoor zorgen dat verbruikers niet een te hoge prijs voor hun warmte moeten betalen. Tevens biedt de wet bescherming tegen onvoldoende prestaties van warmteleveranciers. De levering van de geproduceerde duurzame energie aan afnemers vergt speciale aandacht. Het duurzame-energiebedrijf moet de vraag naar (duurzame) energie koppelen aan de productie van duurzame energie. Als de lokale productie tekortschiet kan het duurzame-energiebedrijf Eindhoven ook duurzame energie inkopen op de markt. 1.3 Het duurzame-energiebedrijf Eindhoven brengtinitiatieven voor de opwekking van duurzame energie bij elkaari n een groep. Initiatieven voor opwekking van duurzame energie kunnen op zichzelf ontwikkeld worden, maar er ontstaat synergie wanneer ze in een groep samengebracht worden. Het bereiken van het doel, energieneutraliteit, is gebaat bij voldoende schaalgrootte. De levering van duurzame energie kan gezien worden als een apart initiatief naast de initiatieven die duurzame energie opwekken. Groeperen van initiatieven kan op basis van techniek (WKO, zonne-energie, energie uit biomassa), maar ervaringen bij andere gemeenten leren ons dat het beter is om de initiatieven per doelgroep en gebied uit te werken. Voorbeelden van doelgroepen zijn bewoners (bijvoorbeeld verenigd in collectief opdrachtgeverschap of verenigingen van eigenaren), corporaties en bedrijven. Onder gebieden verstaan we woonwijken, appartementengebouwen en bedrijventerreinen maar ook grote individuele bedrijven. Ook op het gebied van kennis is synergie mogelijk. Kennis van de werking van de energiemarkt is cruciaal voor het beheersen van energiekosten en het optimaliseren van rendementen. Het is belangrijk om te weten waar andere spelers op de markt mee bezig zijn en wat de (strategische) positie van het duurzameenergiebedrijf Eindhoven op de markt is. Kennis van technieken is belangrijk bij het opzetten van bedrijfsplannen. 1.4Eiki ni ti a tief voor opwekking van duurzame energie moet bijdragen aan de energi eneutraii tei t van de stad. Voor elk initiatief moet men een projectplan opstellen op basis waarvan de gemeente een besluit neemt. Met het duurzame-energiebedrijf wil de gemeente mogelijkheden creeren om aan de voorkant in te grijpen en zo veel mogelijk duur-

4 Raadsnummer XO.R/502.00I za me energie uit een project te halen. Uit cijfers van SenterNovem blijkt dat in Nederland het grootste energieverbruik opgaat aan warmte. Duurzame opwekking van warmte levert dus een belangrijke bijdrage aan energieneutraliteit. 1.5Elkinitiatief voor opwekking van duurzame energie moet economisch haalbaar zij n. Voor elk initiatief moet men een projectplan opstellen op basis waarvan de gemeente een besluit neemt. Het projectplan toont de economische haalbaarheid van het initiatief nu en/of op termijn aan. 1.6De deelname van degemeentekrijgt perinitiatiefvorm. De gemeentelijke deelname van de gemeente in initiatieven voor de opwekking van duurzame energie loopt via het duurzame-energiebedrijf Eindhoven. De keuze van de gemeente voor de rol die zij wil spelen hangt af van het desbetreffende initiatief en is richtinggevend voor de manier waarop het duurzame-energiebedrijf Eindhoven participeert in initiatieven. Aspecten als organisatievorm, juridische, fiscale, technische en financiele haalbaarheid komen aan de orde. Bij elk initiatief hoort een projectplan op grond waarvan wij steeds een besluit nemen over deelname van het duurzame-energiebedrijf Eindhoven, de juridische vorm van die deelname en de financiele instrumenten die de gemeente kan en wil inzetten. Het duurzame-energiebedrijf Eindhoven kan per initiatief een samenwerking aangaan met belanghebbenden. Dat kunnen afnemers van duurzame energie zijn, woningen en bedrijven, maar ook marktpartijen die (duurzame) energie produceren en leveren. 1.7 De gemeente streeft naar stabiele tarieven voor duurzame energie. De tarieven voor niet-duurzame energie kunnen sterk varieren. Het is voor afnemers echter belangrijk dat de tarieven stabiel zijn, zodat men weet waar men over een langere periode aan toe is. Stabiele energietarieven zijn aantrekkelijk voor bewoners en bedrijven. Het duurzame-energiebedrijf Eindhoven gaat de duurzame energie die de diverse initiatieven opwekken leveren aan afnemers in de stad en houdt daarmee regie op de hoogte van de tarieven. Het doel is het bereiken van de klimaatdoelstelling en niet winstmaximalisatie. De hoogte van de tarieven is direct afgeleid van de investeringen, de gehanteerde afschrijvingsmethode en de rentelasten per initiatief. Dat betekent dat de tarieven per initiatief kunnen verschillen. Het duurzame-energiebedrijf Eindhoven gebruikt alle wettelijke mogelijkheden om tarieven stabiel te maken en houden, zoals "pooling". 1.8 Het duurzame-energiebedrijf Eindhoven heeft een ex/ ts tra tegi e. De gemeente heeft de mogelijkheid om haar belang in de diverse initiatieven af te stoten, als dit geen meerwaarde (meer) heeft voor het bereiken van de doelstelling.

5 Raadsnummer XO.R/502.OOI Kanttekeningen Geen. Kosten Aan dit voorstel zijn geen kosten verbonden. Communicatie Er zal op de gebruikelijke wijze gecommuniceerd worden. Planning en uitvoering Behandeling bovenstaande kaders in de vergadering van de raad, maart Zodra voor het op te stellen ondernemingsplan dekking gevonden wordt dan is het vervolg: de werkzaamheden, uit te voeren door een externe adviseur en te starten op 1 juli De doorlooptijd van het ondernemingsplan is zes maanden. Wij zullen het ondernemingsplan uiterlijk in het vierde kwartaal van 2010 vaststellen. Evaluatie Niet van toepassing. Bijlage Als bijlage bij dit voorstel behoort: Rapport Duurzame-energiebedrijf Eindhoven, december De bijlage wordt meegestuurd. Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, A. Brunninkhuis, secretaris.

6 Raadsnummer XO.R/502.OOI Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 19 januari en 2 maart 2010; besluit: 1 de visie dat een duurzaam energiebedrijf een belangrijk middel zal zijn om de doelstelling van energieneutraliteit ÃćâĆňâĂİ in het bijzonder ten aanzien van de gebouwde omgeving te bereiken ÃćâĆňâĂİ onderschrijven; 2 de visie dat een duurzaam energiebedrijf erop is gericht de gemeentelijke regie- en ontwikkelfunctie ten aanzien van de opwekking en levering van duurzame energie vorm te geven, onderschrijven; 3 het college van burgemeester en wethouders op te dragen in het 2 kwartaal van 2010 een Programma van eisen voor een duurzaam energiebedrijf voor te leggen als kader voor een daarna op te stellen ondernemingsplan. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 4 maart R. van Gijzel, voorzitter. J. Verheugt, griffier. LD

7 gemeente Eindhoven Openbare Ruimte, Verkeer lk Milieu Raadsnummer XO.R/ Inboeknummer Beslisdatum B%W a maart aoro Dossiernummer oog rsr Nadere toelichting bij raadsvoorstel Betreft het vaststellen van de kaders duurzame-energiebedrijf Eindhoven Inleiding In de raadscommissie MMVP van 23 februari 2010 is het raadsvoorstel kaders duurzame-energiebedrijf Eindhoven besproken. De raadscommissie heeft in haar vergadering aangegeven meer zicht te willen krijgen op visie, toekomst, doel en richting van duurzame energie in Eindhoven. Hieronder treft u naar aanleiding van deze bespreking een nadere toelichting bij het raadsvoorstel aan, waarin tevens een nieuw voorstel en ontwerpraadsbesluit opgenomen is. In juni 2008 heeft uw raad het Uitvoeringsprogramma klimaatbeleid vastgesteld. Eindhoven wil op termijn energieneutraal zijn, dat wil zeggen dat de (resterende) energievraag van de eigen organisatie, woningen, bedrijven en overige vaste aansluitingen duurzaam wordt opgewekt binnen de eigen gemeentegrenzen. Eindhoven kan deze doelstelling in 2033 halen voor de gebouwde omgeving, dus verkeer en vervoer buiten beschouwing gelaten. Als het energieverbruik bij verkeer en vervoer meegerekend wordt kan de doelstelling in 2045 gehaald worden. In 2009 hebben wij op basis van de Routekaart naar een energieneutraal Eindhoven besloten tot intensivering van het klimaatbeleid teneinde de ambitie met betrekking tot energieneutraliteit te realiseren. Om de gemeentelijke ambitie met betrekking tot energieneutraliteit te realiseren is een transitie en versnelling nodig in keuzes ten aanzien van techniek, maar ook op het gebied van organisatie, proces en financien. Duidelijk is dat partijen en belangen verenigd moeten worden om een collectieve exploitatie van lokale bronnen te bereiken. Stakeholders in het beleid en in de projecten dichten de lokale overheid een belangrijke regie- en ontwikkelfunctie toe waar het gaat om de opwekking en levering van vormen van duurzame energie. Met het raadsvoorstel willen wij eerst

8 Raadsnummer Z0.R/ en vooral de ambitie en verantwoordelijkheid voor deze regie- en ontwikkelfunctie met elkaar vaststellen als basis voor verdere uitwerking. In het land wordt met het oog op deze functie steeds meer de term gemeentelijk duurzaam-energiebedrijf gebruikt. Dit gebeurt vooral op basis van de associatie met een gemeentelijk grondbedrijf waarbij het ÃćâĆňâĂİ in samenspraak met stakeholders ÃćâĆňâĂİ ontwikkelen, investeren en exploiteren van projecten wordt vormgegeven in een organisatorisch en financieel kader. Een lokaal duurzaam energiebedrijf is dan een samenwerkingsverband van lokale partijen, eventueel aangevuld met bovenlokale partijen dat zorgt voor de productie en afzet van duurzame energie op lokaal niveau, bijvoorbeeld warmte en koude uit de ondergrond, elektriciteit en warmte uit biomassa, zonne-energie en windenergie. De duurzame energie wordt zo veel mogelijk lokaal verkocht aan huishoudens of bedrijven. Zij kunnen hiermee, op termijn, geheel in hun eigen energievraag voorzien. Naast duurzame energie kan ook energiebesparing als concreet product worden geleverd. Want door het treffen van energiebesparende maatregelen kan vaak in relatief korte tijd een behoorlijke reductie van de energievraag bereikt worden. Voorbeelden hiervan zijn (na-)isolatie van woningen en gebouwen, het leveren en installeren van zuinige verlichting en het overnemen en optimaliseren van klimaatinsta llaties in kantoren. Dit biedt voor de hele lokale gemeenschap een groot aantal voordelen: versnelling van de productie van duurzame energie en de toepassing van energiebesparingsmaatregelen door het optimaal inspelen op de lokale kansen; bundeling van bestaande en toekomstige projecten in een organisatorische samenhang; onafhankelijkheid van wisselende en vooral stijgende prijzen van fossiele / nucleaire energie en (geo) politieke onrust; impuls voor de lokale economie; de energie-investeringen blijven grotendeels binnen de gemeente in plaats van bij een (inter)nationaal energiebedrijf; eventuele revenuen kunnen geinvesteerd worden in vervolgstappen richting energieneutraliteit; de afzet en bouw van duurzame energiesystemen en energievoorzieningen creeren banen binnen de gemeentelijke grenzen; de energiekosten voor afnemers worden stabieler en lager, de woonlasten beter voorspelbaar en de koopkracht van kwetsbare groepen blijft daardoor beter op niveau.

9 Raadsnummer Z0.R/ Uit onderzoek van Tensor Energy in opdracht van de gemeente Eindhoven blijkt dat Eindhoven nu een unieke kans heeft voor het op relatief korte termijn opzetten van een duurzaam energiebedrijf waarin een bundeling van huidige en toekomstige ontwikkelingen kan plaatsvinden. De exacte vormgeving van de organisatorische bundeling moet nog uitgewerkt worden. De term bedrijf is daarom vooral nog een werknaam. Door middel van het voorstel willen wij graag met u een startpunt markeren voor deze uitwerking, en wel in drie stappen. Nog voor de zomer willen wij de visie op de ontwikkel- en regiefunctie vertalen in een programma van eisen dat door uw raad wordt vastgesteld. In het 4 kwartaal van 2010 willen wij u dan een definitief ondernemingsplan voorleggen. Doelstelling Het duurzaam energiebedrijf is een belangrijk middel om energieneutraliteit voor de gebouwde omgeving in de gemeente Eindhoven te bereiken door de ontwikkelmogelijkheden voor duurzame energie te vergroten en eventuele resultaten te investeren in vervolgstappen. Voorstel 1 de visie dat een duurzaam energiebedrijf een belangrijk middel kan zijn om de doelstelling van energieneutraliteit ÃćâĆňâĂİ in het bijzonder ten aanzien van de gebouwde omgeving te bereiken ÃćâĆňâĂİ te onderschrijven; 2 de visie dat een duurzaam energiebedrijf erop is gericht de gemeentelijke regie- en ontwikkelfunctie ten aanzien van de opwekking en levering van duurzame energie vorm te geven; 3 het college van burgemeester en wethouders op te dragen in het 2 kwartaal van 2010 een programma van eisen voor een duurzaam energiebedrijf voor te leggen als kader voor een daarna op te stellen ondernemingsplan. 1 Argumenten 1.1. Het duurzaam energi ebedrij f draagt bij aan het bereiken van energi eneutraii tei t van de stad. Belangrijke redenen hiervoor zijn: versnelling van de productie van duurzame energie en de toepassing van energiebesparingsmaatregelen door het optimaal inspelen op de lokale kansen; bundeling van bestaande en toekomstige projecten in een organisatorische samenhang; onafhankelijkheid van wisselende en vooral stijgende prijzen van fossiele I nucleaire energie en (geo) politieke onrust.

10 Raadsnummer Z0.R/ Het duurzaam energi ebedrij f draagt bij aan de lokale economie. Belangrijke redenen hiervoor zijn: de energie-investeringen blijven grotendeels binnen de gemeente in plaats van bij een (inter)nationaal energiebedrijf; eventuele revenuen kunnen geinvesteerd worden in vervolgstappen; de afzet en bouw van duurzame energiesystemen en energievoorzieningen creeren banen bij lokaal gevestigde bedrijven; de energiekosten voor afnemers worden stabieler en lager, de woonlasten beter voorspelbaar en de koopkracht van kwetsbare groepen blijft op niveau Een programma van eisen geeft structuur en kaders en randvoorwaarden. In het programma van eisen zullen o.a. de volgende kaders worden uitgewerkt: het duurzame-energie" bedrijf" draagt bij aan het bereiken van energieneutraliteit van de stad, in het bijzonder door het nastreven van energieneutraliteit in de gebouwde omgeving; initiatieven voor opwekking van duurzame energie moeten economisch haalbaar zijn; de rol van de gemeente krijgt per projectinitiatief vorm op basis van businesscases; de gemeente streeft naar stabiele tarieven voor duurzame energie; het duurzame-energie" bedrijf" is een organisatorische samenhang, waarmee investeren en exploiteren van duurzame energievoorzieningen bij elkaar worden gebracht en er beheersing en ÃćâĆňâĂİ waar nodig - verevening van kosten, opbrengsten en risico s plaatsvindt, het bedrijf heeft geen winstoogmerk anders dan het zo mogelijk genereren van middelen voor eigen doelstelling; het duurzame-energie" bedrijf" Eindhoven heeft een exitstrategie en kan projecten afstoten indien ze niet bijdragen aan de doelstelling; het duurzame-energie"bedrijf" brengt de initiatieven voor de opwekking van duurzame energie bij elkaar in een groep; elk initiatief voor opwekking van duurzame energie moet bijdragen aan de energieneutraliteit van de stad; het duurzame-energie" bedrijf" opereert binnen de Warmtewet; daar waar het bedrijf consumenten bedient is de rechtspositie van de consument adequaat geborgd. Een herzien ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven,

11 A. Brunninkhuis, secretaris BA Raadsnummer ZO.R/