Competitieve regio s: buitenlandse werknemers?

Transcriptie

1 Ruimteconferentie Fokkerterminal, Den Haag 21 mei 2013 op basis van een project in samenwerking met CBS en PBL financierde dit project Martijn J. Smit u i t e e n p r o j e c t m e t J a n S. M ö h l m a n n O t t o R a s p e H e n r i L. F. d e G r o o t Competitieve regio s: buitenlandse werknemers?

2 Hoezo buitenlandse werknemers? Buitenlandse bedrijven en werknemers zijn een teken van succes bedrijven vinden het hier blijkbaar goed werken lokatievoordelen (luchthaven, afzetmarkt) agglomeratievoordelen (gespecialiseerde leveranciers, kennisspillovers) werknemers kunnen hier blijkbaar meer verdienen in loon of in natura...maar heeft de regio daar ook wat aan? dat zou wel eens tegen kunnen vallen. Hoe kun je ze aantrekken resp. stimuleren?

3 Voordelen voor de regio (1/2) Artist s impression van de Zuidas 1. Meer werkgelegenheid, maar: postbussen crowding out van binnenlandse bedrijven fusies en overnames 75% van buitenlandse investeringen zit in overnames, geheel of gedeeltelijk Cournot fusieparadox: bedrijven worden mínder efficiënt van fusies

4 Voordelen voor de regio (2/2) 2. Betere banen goedbetaalde banen met internationale beloning kennisspillovers vanuit internationale collega s en netwerk 3. Consumptie-effecten buitenlandse kenniswerkers brengen koopkracht mee Artist s impression van de Zuidas 4. Agglomeratie-effecten kennisspillovers tussen buitenlandse bedrijven kennisspillovers van buitenlandse naar Nederlandse bedrijven

5 Vertekenende statistieken? Gemeentes zijn blij met nieuwe buitenlandse bedrijven, maar... veel zijn overnames van Nederlandse bedrijven sommige zijn verhuizingen binnen Nederland er vertrekken ook bedrijven en de voordelen zijn ook beperkt, want sommige bedrijven brengen eigen werknemers mee en sommige bedrijven betalen amper belasting.

6 Royal Bank of Scotland neemt ABN Amro over in 2007, met een Spaanse bank en het Belgische Fortis dat daarna inklapt en genationaliseerd wordt; ook RBS wordt door de Britten uitgekocht, en ABN wordt tussen beide gesplitst. RBS is nu weer uit het hoofdkantoor van ABN Amro vertrokken en zit in een ander gebouw op de Zuidas, vlakbij de Vrije Universiteit.

7 Resultaten Analyse van data uit Amadeus, een dataset van Bureau van Dijk en CBS-data over individuele bedrijven en werknemers om buitenlandse activiteiten te beschrijven en op waarde te schatten Martijn Smit Jan Möhlmann Otto Raspe Henri de Groot

8 Data Zo n 19,000 bedrijven in Nederland die voor meer dan 50% in buitenlands eigendom zijn 14,500 met één eigenaar, de rest meerdere 3,500 bedrijven met op hun beurt dochters Veel migratie en nieuwe bedrijven voorbeeld: Coropregio Groot-Amsterdam grootte in 2004 én 2010 helemaal nieuw in 2010 vanuit de rest van NL verhuisd totaal # % # % # % ca. 5 ca ca. 10 ca. 130 totaal ca. 110 ca. 1578

9 Waar? Buitenlandse bedrijven (boven) relatief geconcentreerd in A dam, daarnaast Breda en rest Zuid- Nederland Buitenlandse werknemers (onder) vergelijkbaar patroon, maar minder sterk in Eindhoven en Limburg

10 Werknemers Nederlandse werknemers bezetten 89% van alle banen In buitenlandse bedrijven is dit nog altijd 79% niet zo n grote toevloed van buitenlandse werknemers overnames: (deel) Nederlands personeel blijft Duitsers in 0,6% van alle banen, en 1,2% van banen bij buitenlandse bedrijven Belgen 0,3% tegenover maar liefst 1,8% Franssprekend? Britten 1% en Amerikanen 0,5% bij buitenlandse bedrijven

11 Productiviteit werknemer = loon we vergelijken werknemers met een baan bij zowel een Nederlands als een buitenlands bedrijf. na elkaar tegelijk

12 Productiviteit op bedrijfsniveau Buitenlandse bedrijven zijn productiever. lokale bedrijven zijn na overname productiever geworden productiefste bedrijven zijn overgenomen aantrekken betekent stijging toegevoegde waarde meer competitie alleen bedrijven >100 werkn.

13 Regionaal productiviteitseffect? Regionale verschillen in productiviteit van buitenlandse bedrijven Randstadbonus Zeeuws-Vlaanderen, Noord-Drenthe en Groningen

14 Aantrekken buitenlandse bedrijven Kiezen bewust voor vestiging in buitenland? brengt ook nadelen met zich mee: fragmentatie bedrijf extra personeelkosten voor expats onbekendheid lokale markt en lokale mores beleid: nadelen minimaliseren of voordelen maximaliseren werkelijke nadelen en voordelen van minder belang dan perceptie ervan cf. clustering van bedrijven

15 Aantrekken buitenlandse werknemers Economen zeggen: alleen als je er meer voor terugkrijgt hoger loon (dan in eigen land) bij loon naar werken: blijkbaar productiever extra compensatie bedrijf huurt liever locals in tenzij ook extra voordelen: contact met thuisland, taalgevoel, bedrijfscultuur in natura prettiger leefomgeving vaak echter juist compensatie voor expats

16 Aantrekken buitenlandse werknemers Handvatten voor beleid minimaliseren nadelen reizen (Schengen), verblijfsvergunning, werkvergunning open samenleving, thuis kunnen voelen betaalbare scholen met anderstalig onderwijs, huisvesting, etc. maximaliseren beloning = productiviteit communicatiekanalen met buitenland open, flexibele houding in zakelijke omgang aanmoedigen uitwisseling met Nederlandse bedrijven (lokale agglomeratievoordelen) en binnen bedrijf met Nederlandse werknemers

17 Vragen?