Handelingssuggesties 1. Pedagogische veiligheid

Transcriptie

1 1. Pedagogische veiligheid Wees een voorbeeld en blijf rustig in stem, toon, intonatie en houding. Ga na of je het gedrag van de leerling (mimiek en houding) goed interpreteert. Wees alert en verwoord wat je ziet. Accepteer de leerling onvoorwaardelijk: wijs hem/haar nooit (non)verbaal af. Begeleid op gedrag, niet op de persoon. Wees zakelijk in de benadering van claimend gedrag. Bied gedragsalternatieven in moeilijke situaties. Verwoord positief gedrag door complimenten te geven. Beloon de sterke kanten van de leerling. Structureer vrije situaties en samenwerkmomenten door de leerling te vragen wat hij/zij wil gaan doen met wie en waar. Bied duidelijke gedragsinstructies. Wees concreet in je verwachtingen. Zorg voor een rustige werkplek in de groep. Visualiseer informatie waar nodig en mogelijk (mogelijk met picto s). Stel groepjes zorgvuldig samen om een succeservaring op te kunnen doen. Wees duidelijk in wanneer de leerling aan de instructietafel kan zitten. Plan regelmatig één-op-één gesprekjes om het wel en wee van de leerling te bespreken. Speel een spel om onderwerpen bespreekbaar te maken (bijvoorbeeld Coole kikkerspel). Help de leerling op weg bij het verwoorden van emoties bij zichzelf, maar ook bij klasgenoten. Informeer bij de leerling of hij/zij aan de slag kan na instructie. Spreek een speciaal teken af met de leerling als signaal om te stoppen met ongewenst gedrag. Overleg wat een passende time-outplek zou kunnen zijn en zorg hiervoor. Maak contact tijdens werkmomenten met behulp van een non-verbaal signaal.

2 2. Pedagogisch reguleren Sluit aan bij het schoolklimaat en bij schoolbreed handelen. Kies en verduidelijk een aanpak in overleg met leerling en ouders. Geef de leerling extra aandacht in de kring. Zoek aansluiting bij specifieke interessegebieden van de leerling. Plan regelmatig een gesprekje met de leerling; toon interesse, kijk terug naar hoe het ging en verduidelijk. Werk met beloningsystemen en maak die zichtbaar. Omschrijf duidelijk de regels in en rond de klas. Bedenk: wat niet duidelijk gemaakt is en geoefend, is zeker niet vanzelfsprekend. Verduidelijk en herhaal gedragsverwachtingen: concreet en aanschouwelijk. Bespreek wat een passende time-outplek is en zorg hiervoor; oefen hiermee van tevoren. Stel tegenover één negatieve reactie minstens drie positieve. Oefen en benut reflectieve mogelijkheden van de leerling met bijvoorbeeld een gevoelsthermometer. Wees een goed rolmodel.

3 3. Aanpassen aan het verstandelijk niveau Wees alert op uitingen van de leerling. Organiseer wekelijks gesprekjes (met een vaste structuur) en betrek de leerling in de manier van werken. Observeer en noteer wat opvalt. Zoek naar passende methodes. Zorg ervoor dat de leerling zich niet verveelt. Wees alert dat je niet meer werk van hetzelfde aanbiedt, maar bied werk aan met meerwaarde. Bied minder leerstof aan dan de gemiddelde leerling. Bied onderwerpen aan waar de leerling zich voor interesseert. Laat de leerling ervaren dat je de poging belangrijk vindt en niet het eindresultaat. Bouw een portfolio op met een weergave van beheerste vaardigheden en geliefde activiteiten. Maak af en toe een opdracht samen om te horen welke leerstrategie de leerling hanteert. Indien wenselijk kan er een niveaubepaling gedaan worden: overleg met de ouders. Bied begeleiding aan op het procesmatige stuk van de opdracht; in de uitvoering en inhoud is een bepaalde mate van autonomie wenselijk. Maak gebruik van humor. Wees een voorbeeld en wees hierbij eerlijk. Bied, gedurende een bepaalde periode, een vorm van psycho-educatie en leer de leerling hoe iets werkt als je gemakkelijker dan gemiddeld kunt leren. Leer de leerling omgaan met frustratie en bied uitdagende activiteiten. Oefen met situaties waarin de leerling niet uit de voeten kan met een taak en bespreek dit. Wees duidelijk in de verwachtingen die je als leerkracht hebt.

4 4. Aanpassen van de leeromgeving Deel een opdracht in kleine deeltaakjes in. Bereid voor op vrije situaties. Zorg voor een goede plek in de klas: overleg met de leerling waar dit kan zijn. Maak een pleinplan. Ondersteun de dag door middel van schema s, picto s e.d. Bereid afwijkingen van het rooster goed voor. Verduidelijk impliciete verwachtingen. Stel concrete verwachtingen en oefen gewenst gedrag (voordoen-samendoen-alleen doen) Geef instructie in stapjes (korte en enkelvoudige instructie). Geef maar één opdracht tegelijk. Geef de leerling een rustige plaats (denk aan looproutes in de klas). Bouw motorische activiteiten in en geef aan wanneer motorische onrust niet is toegestaan. Besteed veel aandacht aan motivatie. Houd zelf geen lang betogen. Organiseer een vast rooster op een vaste plek. Zorg ervoor dat het rooster voorspelbaar is. Hanteer vaste regels. Zorg ervoor dat iedere volwassene in de school dezelfde regels hanteert. Zorg ervoor dat je de eigen gevoelens en emoties onder controle hebt. Zorg ervoor dat de ruimte overzichtelijk is en de plaats van de leerkracht voorspelbaar.

5 5. Aanpassen van de lesstof Zorg voor concrete opdrachten: gebruik voorbeelden en materialen. Reduceer de omvang van het lesstofaanbod: knip en kopieer. Maak werkboekjes van beperkte omvang: per les of week af te ronden. Geef de samenhang aan in de lesstof en/of maak een koppeling met eerder besproken lesonderdelen. Zorg ervoor om één onderwerp per keer of les aan te bieden. Plaats de lesstof in de beleving van de leerling. Geef extra verwerkingstijd. Houd rekening met een lager werktempo; stel je hier als leerkracht op in. Maak een planningsdocument. Bied meerdere oplossingsstrategieën aan of voorkom verwarring en bied één oplossingsstrategie aan. Beperk de omgevingsprikkels: doseer vorm en omvang van visuele ondersteuning. Zorg voor een rustige werkplek. Begeleid en controleer agendagebruik. Zorg voor positieve feedback. Visualiseer belangrijke informatie. Herhaal de gegeven instructie en noem de naam van de leerling. Maak gebruik van het directe instructiemodel. Maak mogelijk dat er pre-teaching of huiswerkbegeleiding gegeven kan worden.

6 6. Aanpassen van de didactische begeleiding Zorg voor wekelijks geplande gesprekken waarin een aantal vaste onderwerpen besproken worden. Blik in ieder geval terug op de die week geoefende leerstof. Wees duidelijk en concreet welk boek en welke bladzijde nodig is. Doe zo nodig tevoren een geeltje op de betreffende bladzijde. Houd bij de instructie het doel (concreet en meetbaar) voor ogen. Maak duidelijk hoe nieuwe informatie een verbinding heeft met al aanwezige kennis. Pas nieuwe kennis en vaardigheden toe in brede en diverse context. Herinner regelmatig om dat te doen. Visualiseer opgegeven huiswerk en toetsen door het op het bord te noteren. Wees op de hoogte van wat een leerling elders leert. Breng leerlingen bewust in situaties waarin zij bepaalde zaken kunnen oefenen. Houd boodschappen kort en check of ze zijn aangekomen. Geef één opdracht per keer. Maak nadrukkelijk gebruik van: voordoen-samen doen-begeleid alleen doen-alleen doen. Maak gebruik van hardop denken, dus hoorbare inner speech. Geef directe feedback; positief en gericht op growth mindset. Vervul nadrukkelijk de kernbehoeften van een leerling: competentie, relatie en autonomie.

7 7. Medische zorg Bedenk dat de inzet van klasgenoten van belang is. Bijvoorbeeld: het ronddelen van boeken en schriften. Zorg voor dat je vaardig bent in het bieden van medische zorg die de leerling nodig heeft. Vraag aan ouders een schriftelijk en ondertekend verzoek tot uitvoeren van medische handelingen op school. Check het beleid van school(bestuur) inzake medische handelingen in school. Zorg voor een protocol wat te doen in geval van nood (met relevante telefoonnummers van huisarts en ouders). Zorg voor bemensing van het bieden van ondersteuning en hulp bij bijvoorbeeld toiletbezoek en jas aan- en uitdoen. Overleg met ouders, leerling en eventueel behandelend arts wat haalbaar is voor de leerling binnen het reguliere lesprogramma. Wees flexibel in wat de leerling aan werk moet doen: positieve ervaringen opdoen en meedraaien met de groep kan soms belangrijker dan een werkboekje uit hebben. Zorg voor een rustige en toegankelijke relaxplek op school. Bespreek bij de leerlingbespreking of teamvergaderingen of de protocollen nog up-to-date zijn en hoe er gehandeld wordt indien er sprake is van een calamiteit.