Onderwerp Kenmerk Datum Interbestuurlijk toezicht, totaalbeeld gemeente 13G200361/

Transcriptie

1 *506305* Stafondersteuning Aan de raad van de gemeente Hengelo alhier Postbus AA Hengelo Onderwerp Kenmerk Datum Interbestuurlijk toezicht, totaalbeeld gemeente 13G200361/ Hengelo Geachte leden van de raad, Inleiding In 2011 heeft het College van B&W een overeenkomst gesloten met het College van GS van Overijssel met betrekking tot de onderlinge toezichtrelatie. Eén van de instrumenten hierbij is het jaarlijks vaststellen door GS van een totaalbeeld met afsprakenkader per gemeente. Het totaalbeeld 2013 voor de gemeente Hengelo is recent geactualiseerd vastgesteld door het College van GS. Het College wil u hiervan door middel van deze brief informeren. Aanleiding De provincie Overijssel geeft samen met de Overijsselse gemeenten inhoud aan een nieuwe manier van interbestuurlijk toezicht op de Overijsselse gemeenten. Interbestuurlijk toezicht is een bestaande wettelijke provinciale taak waarbij de provincie toezicht houdt op de taakuitoefening in medebewind door gemeenten. De provincie wil die nieuwe manier bereiken door het aangaan van een overeenkomst met de gemeente. Daarmee werd vooruit gelopen op de invoering van de Wet revitalisering generiek toezicht (verder Wet RGT). De gemeente Hengelo is voor het eerst in 2011 een dergelijke overeenkomst aangegaan. Doel van de overeenkomst is, dat zowel de gemeente als de provincie zich inspant om op basis van transparantie, begrip en vertrouwen te komen tot een effectieve en efficiënte wijze van interbestuurlijk toezicht. Daarnaast probeert de provincie de implementatie van de provinciale Omgevingsvisie en de optimalisering van de kwaliteit van de Overijsselse bestuurslagen te borgen. De provincie Overijssel en de Overijsselse gemeenten lopen hiermee (nog steeds) voorop in Nederland. Inmiddels is de transitie van de interbestuurlijke toezichttaken van de VROM-Inspectie aan de provincies gerealiseerd. Deze zal in de loop van 2013 nader vorm worden gegeven. De Wet revitalisering generiek toezicht (Wet RGT) is inmiddels per 1 oktober 2012 in werking getreden (met deze wet zijn in de Gemeente wet de artikelen 123 en 124 vervangen door de artikelen 123 tot en met 124i, is artikel 135 ingetrokken, zijn de nieuwe artikelen 273a, 275 en 278a ingevoerd en is artikel 281 deels gewijzigd). Minder bestuurlijke en ambtelijke drukte De Wet RGT vereenvoudigt het stelsel van interbestuurlijk toezicht waarbij ervan wordt uitgegaan dat de desbetreffende volksvertegenwoordiging de wettelijke medebewindstaken van haar eigen bestuur zoveel als mogelijk zelf controleert. Hiermee wordt het verticaal toezicht van het Rijk en provincies op gemeenten aanzienlijk verminderd. Uitgangspunt hierbij is dat de provincie in principe de enige verticale toezichthouder op de gemeente is. Aan de wijziging van het interbestuurlijk toezicht zijn twee belangrijke randvoorwaarden verbonden: de controlerende positie van de raad moet in zijn kracht gezet worden én de verantwoording moet zoveel mogelijk transparant en openbaar zijn. Dit is niet nieuw, immers met Bezoekadres adres gemeente@hengelo.nl Behandeld door Dhr. H. Wolsink Tel. Fax

2 Bladnummer: Kenmerk: Datum: de dualisering van de Gemeentewet is de controlerende rol van de raad al een belangrijk onderdeel van de verantwoordingsstructuur van de gemeente. Juist met deze wijzigingen in het toezicht wordt er nu gerekend op de kracht van de controlerende rol van de raad. Uitgangspunten De principes van de Wet RGT zijn nabijheid, enkelvoudigheid, samenwerking, selectiviteit en proportionaliteit. Het belangrijkste uitgangspunt van de Wet RGT is (onderling) vertrouwen. De provincies houden toezicht op de gemeenten, het Rijk houdt toezicht op de provincies. In de Provinciewet en de Gemeentewet zijn daartoe (herijkte en gerevitaliseerde) toezichtinstrumenten opgenomen. Deze worden toegepast als er strijd is met het algemeen belang of met het recht, en/of als een decentrale overheid een medebewindstaak niet of niet naar behoren uitvoert. In principe is het specifieke toezicht afgeschaft. Daar zijn echter twee uitzonderingen op. Ten eerste is dat de zogenoemde uitvoeringsvervlechting: situaties waarbij een hogere bestuurslaag een eigen wettelijke operationele verantwoordelijkheid heeft en daarbij volledig is aangewezen op een decentrale uitvoeringsorganisatie (bijvoorbeeld Veiligheidsregio s). De tweede uitzondering is het specifieke toezicht op de waterschappen: dit blijft onveranderd en blijft een taak van de provincies. Overigens is het financieel toezicht bij de herziening van het interbestuurlijke toezichtstelsel, expliciet buiten beschouwing gelaten. Één toezichthouder De gemeente heeft per beleidsdomein met één toezichthouder te maken (provincie of Rijk). Vertrouwen en terughoudendheid zijn de uitgangspunten. Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor de website waarstaatjegemeente.nl. Hierop wordt informatie ontsloten en inzichtelijk gemaakt over de prestaties van gemeenten op een aantal wettelijke taken in medebewind. Deze informatie kan zowel gebruikt worden voor de horizontale verantwoording als voor het verticaal (interbestuurlijk) toezicht. Kerntaken provincie Provincies houden toezicht op gemeenten. Het gaat daarbij om de kerntaken in het ruimtelijkfysieke domein: milieu, bouwen, constructieve veiligheid, ruimtelijke ordening, huisvesting en monumenten. Het provinciale toezicht richt zich louter op de uitvoering van wettelijke taken door gemeenten. Het is dus noch een permanente monitor noch een instrument om de kwaliteit van de taakuitvoering door een gemeente te verbeteren. Het Rijk behoudt het toezicht op gemeenten voor die terreinen waar de provincies geen taak en expertise hebben. Dat geldt bijvoorbeeld voor onderwijswetten en voor het sociale domein. Eind vorig jaar is er een verschuiving opgetreden van de taken van de VROM-inspectie jegens de gemeente naar de provincie. Voor de provincie betekent dit een nieuwe taak waarbij ze zich in principe wil houden aan de werkwijze van de VROM-inspectie. De provincie moet nog in die rol groeien. Voor de gemeente verandert er op dit moment in beginsel niets. Dit kan uiteraard op termijn veranderen. Voorts is het onderdeel archief in lijn gebracht met de kritische prestatieindicatoren die het VNG en het IPO hebben gemaakt. Rol Rijk Voor de vakdepartementen en de rijksinspecties betekent de komst van de Wet RGT een verandering in hun rol en werkwijze; het toezicht wordt sober, doelmatig en terughoudend ingevuld. Het Rijk houdt toezicht op de uitvoering van medebewind door provincies, daarnaast houdt het Rijk ook het toezicht op uitvoering van medebewind door gemeenten op die terreinen waar de provincie geen taak en expertise heeft. Het interbestuurlijke toezicht door het Rijk richt zich louter op de uitvoering van de wettelijke taken en dient onderscheiden te worden van beleidsmonitoring. Verdere ontwikkelingen Om de raad te ondersteunen bij haar controlerende rol en om de transparantie te vergroten voert het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) in opdracht van de VNG het project Revitalisering Generiek Toezicht via waarstaatjegemeente.nl uit. De site waarstaatjegemeente.nl, bekend van onder andere de benchmarks, wordt uitgebreid met prestatieindicatoren die voor het interbestuurlijk toezicht van belang zijn. De informatie die uit deze indicatoren voortkomt is voor de raad van belang om te beoordelen of gemeenten aan hun verplichtingen uit medewind voldoen. Ook voldoen deze indicatoren zoveel mogelijk aan de informatievraag van de verticale

3 Bladnummer: Kenmerk: Datum: toezichthouder die op hoofdlijnen informatie van gemeenten nodig heeft om zijn rol invulling te geven. Gepland is dat hiermee vanaf het voorjaar 2014 mee gewerkt kan worden. V Doelstelling overeenkomst Doel van de overeenkomst is dat zowel de gemeente als de provincie zich gaan inspannen om op basis van transparantie, begrip en vertrouwen samen vorm te geven aan interbestuurlijk toezicht. Daardoor moet een effectieve en efficiënte wijze van het interbestuurlijk toezicht worden bereikt. Door enerzijds een beroep te doen op het zelfregulerend vermogen van de gemeente kan de provincie anderzijds op een andere wijze interbestuurlijk toezicht houden en invulling geven aan voorkantsturing op de doorwerking van o.m. rijksbeleid en bijv. provinciaal ruimtelijk belang. Daarbij geldt dat als de gemeente met meer eigen verantwoordelijkheid voor de gemeente opereert met als effect verbetering van de kwaliteit, daar tegenover staat dat er een vermindering van het interbestuurlijk toezicht en een vermindering van de administratieve lasten voor de gemeente wordt gerealiseerd. In de bestuursovereenkomst zijn de uitgangspunten voor de interbestuurlijke verhoudingen, en de wijze waarop ze met elkaar wensen om te gaan, vastgelegd. Het bevat afspraken over de wijze en intensiteit van toezicht door de provincie op de taakuitoefening van gemeenten op het gebied van financiën, milieu, archief, wonen en de doorwerking van provinciaal belang bij ruimtelijke ordening, natuur, transport gevaarlijke stoffen en water. Dat betekent dat op sommige terreinen het toezicht en de bemoeienis van de provincie vermindert en er alleen intensief toezicht is als daar een gegronde reden voor is. VI Totaalbeeld 2013 Door het College van GS is op 13 maart 2013 het totaalbeeld gemeente Hengelo voor 2013 vastgesteld. Dit totaalbeeld is in overleg met de gemeente opgesteld. Het totaalbeeld is over het geheel genomen vergelijkbaar met dat van Het niveau van toezicht is ten aanzien van financiën op oranje gebleven. Aandachtspunten zijn, zie hiertoe ook onze brief van 29 januari jl. (kenmerk 12G201841/496677) aan uw raad, dat het materiële evenwicht behouden blijft in de meerjarenramingen ( ; de begroting 2013 is wel materieel in evenwicht), dat de algemene reserve van de gemeente als beperkt wordt gekwalificeerd in relatie tot de omzet van de gemeente, de forse ombuigingsmaatregelen en de huidige economische omstandigheden, en dat de getroffen maatregelen om de algemene reserve, op termijn, op het aangepaste niveau te brengen, worden geëffectueerd. Met vriendelijke groet, Burgemeester en wethouders van Hengelo, de secretaris, de burgemeester,

4 Regime interbestuurlijk toezicht en doorwerking provinciaal ruimtelijk belang Hengelo Toezichtdo mein Belang toezicht Informatiearrangement Weging en beoordelingscriteria / risicoanalyse Beoordeling en onderbouwing door GS Beeld Hengel o Toezichtregime Hengelo Financiën Het bevorderen van financieel gezonde gemeenten om taken (zowel autonoom als medebewind) te kunnen uitvoeren zonder dat (onnodig) financiële problemen op de collectiviteit van gemeenten (Gemeentefonds) worden afgewenteld. - Begroting die voldoet aan het Besluit begroting en verantwoording (Bbv). - Begrotingswijzigingen. - Jaarstukken. - Raadsstukken. - Verordeningen ex. artikel 212 en 213 Gemeentewet. Objectief: Aan de hand van landelijk afgesproken criteria. Subjectief: interpretatie van de genomen maatregelen om begroting en meerjarenramingen sluitend te maken. De begroting 2013 is materieel in evenwicht. Aannemelijk is dat dit evenwicht behouden blijft in de meerjarenraming. Onderstaande aandachtspunten zijn bepalend voor het toezichtsregime. Daarnaast de volgende aandachtspunten. In de toezichtsbrief van december 2012 is de omvang van de algemene reserve van de gemeente als beperkt gekwalificeerd. In relatie tot de omzet van de gemeente, de forse ombuigingsmaatregelen en de huidige economische omstandigheden maakt dit de financiële positie van de gemeente zorgelijk. Daarnaast is naar aanleiding van het provinciaal verdiepingsonderzoek grondexploitatie specifieke aandacht gevraagd voor de weerstandscapaciteit. Oranje 1. De geraamde structurele uitgaven en inkomsten zijn in evenwicht. Uit meerjarenbegroting is nog niet aannemelijk dat dit evenwicht behouden blijft, of, 2. De geraamde structurele uitgaven en inkomsten zijn niet in evenwicht. Uit de meerjarenbegroting is aannemelijk dat dit evenwicht wordt hersteld, en/of, 3. Er is sprake van één of meer bestuurlijk relevante onderwerpen die de financiële positie substantieel nadelig kunnen beïnvloeden. Hierbij kan gedacht worden aan de jaarrekening, het weerstandsvermogen, de grondexploitatie of andere onderwerpen. Intensiteit toezicht: gemiddeld o Begroting vergt geen goedkeuring. o Verdiepingsvragen rondom meerjarige financiële problematiek. o Intensivering ambtelijk en bestuurlijk contact (2-5 x per jaar). o Monitoren van herstelmaatregelen/begrotingswijzigingen. o Het zijn van sparringpartner. o Themaonderzoeken. Wabo Bescherming van mens en natuur tegen schade en gevaar; kwaliteit van de uitvoering van vergunningverlening, nalevingstoezicht en handhaving De hoofddocumenten van de eigen beleidscyclus: - (meerjarig) probleem- of risicoanalyse. - (meerjarig) uitvoeringskaders. - jaarlijks programma. - jaarlijks verslag. en bij steekproef: de dossiers van organisatie (nalevingstoezicht) Objectief: aan de hand van de criteria uit de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), het Besluit Omgevingsrecht (Bor) en de Regeling omgevingsrecht (Mor). a. Beoordeling van de werking van de beleids- en uitvoeringscyclus (big 8), op systeemniveau. b. Beoordeling van de uitwerking van de big 8 naar risicothema s. Daarbij zullen jaarlijks een of enkele thema s worden geselecteerd. Deze risicothema s zijn nu Op het gebied van Milieu: de asbestregelgeving door het toezicht op en de handhaving van verleende Wij hebben geconstateerd dat u een nieuwe norm voor de algemene reserve heeft afgesproken en dat er extra maatregelen zijn getroffen om de algemene reserve, op termijn, op het aangepaste niveau te brengen. Wij gaan er van uit dat u nauwlettend volgt of de uitvoering van deze maatregelen tot het gewenste effect leidt. De gemeente voldoet voor het programma 2012 en het verslag 2011 aan de wettelijke eisen. Groen o Onderzoek programmarekening met accountantsverslag. Opvragen nota s deelonderwerpen financiële positie. Inzicht in nalevingstoezicht o o o Voor 1 januari is het handhavings-programma aan de raad aangeboden en aan GS gestuurd; Voor 1 april, dan wel samen met de jaarrekening, is het handhavingsjaarverslag aan de raad aangeboden en aan GS gestuurd; Doelen en normen zijn behaald conform eisen in Wabo, Bor en Mor. Er is een goede en actuele analyse van de risico s. Er is sprake van een consistent programma met voldoende operationele doelen, afwijkingen zijn begrijpelijk geformuleerd. Intensiteit toezicht: laag o Ambtelijk contact: 1 à 2 keer per jaar. o Kennisgevingsbrief van GS: situatie is conform de eisen. o Steekproef eens per 3 à 4 jaar. 1

5 sloopvergunningen c.q. sloopmeldingen en het opsporen en tegengaan van illegale asbestverwijdering; de regelgeving met betrekking tot verontreinigde grond door toetsing van meldingen en toezicht op het gebruik en de afvoer van bouwstoffen; de regelgeving met betrekking tot de brandveiligheid bij de opslag van gevaarlijke stoffen door het opnemen van de juiste voorschriften in de omgevingsvergunning en het handhaven van de vergunning; vergunningverlening en handhaving van de regelgeving met betrekking tot risicovolle inrichtingen. Op het gebied van Bouwen: de regelgeving met betrekking tot constructieve veiligheid en brandveiligheid door aandacht hiervoor bij de vergunningverlening en handhaving. Op het gebied van Monumentenzorg: het hebben van een actuele gemeentelijke monumentenverordening en een onafhankelijke en deskundige gemeentelijke monumentencommissie; deskundige uitvoering van vergunningverlening en handhaving ten behoeve van het aanbrengen van wijzigingen aan rijksmonumenten. Subjectief: interpretatie van de wijze waarop de organisatie, rekening houdend met de afspraken binnen RUD-verband, invulling geeft aan de wettelijke criteria en, voorzover van toepassing, afspraken tot verbetering. Wro Actuele bestemmingsplannen en structuurvisies die op een zorgvuldige wijze tot standkomen dragen bij aan een veilige, gezonde en duurzame leefomgeving De hoofddocumenten van de eigen beleidscyclus: - jaarlijks in te vullen vragenlijst over de uitvoering van taken op het gebied van RO in medebewind - jaarlijks vast te stellen programma toezicht en handhaving RO Objectief: aan de hand van de criteria uit de Wet ruimtelijke ordening en het Besluit ruimtelijke ordening: structuurvisies - de gemeente beschikt over 1 of meer (actuele) structuurvisies die voor het gehele grondgebied Deze toezichttaak ligt sinds 1 oktober 2012 bij de provincie. Vanwege de korte periode en onvoldoende overdracht vanuit VROM wordt voor dit jaar geen oordeel gegeven. 2

6 - jaarlijks op te sturen verslag toezicht en handhaving RO en bij steekproef: de dossiers van organisatie (nalevingstoezicht) van de gemeente aangeven wat de hoofdlijnen zijn van de voorgenomen ontwikkeling van dat gebied, alsmede de hoofdzaken van het door de gemeente te voeren ruimtelijke beleid, waarbij is aangegeven op welke wijze de raad zich voorstelt die voorgenomen ontwikkeling te realiseren (artikel 2.1 Wro) - bij de structuurvisie is aangegeven op welke wijze burgers en maatschappelijke organisaties bij de totstandkoming daarvan zijn betrokken (artikel 2.1 Bro) - structuurvisies die na 1 januari 2010 zijn vastgesteld moeten voldoen aan de digitaliseringsverplichting bestemmingsplannen: - de gemeente beschikt over actuele bestemmingsplannen die voor het hele grondgebied van de gemeente aangeven welke bestemmingen worden toegekend ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening (artikel 3.1). Actueel betekent dat bestemmingsplannen eens in de 10 jaar worden herzien, tenzij de raad besluit tot verlenging met nog eens 10 jaar (artikel 3.1 Wro). - bestemmingsplannen, wijzigingsplannen en uitwerkingsplannen komen tot stand conform de procedure die in de Wro is vastgelegd (artikel 3.7 en 3.8 Wro) - bestemmingsplannen, wijzigingsplannen en uitwerkingsplannen passen binnen de gemeentelijke structuurvisie(s) - bij de vaststelling van bestemmingsplannen, wijzigingsplannen en uitwerkingsplannen wordt relevante wet- en regelgeving in achtgenomen (oa Awb, Wro, Bro, Barro, provinciale verordeningen, Wet milieubeheer, Wet algemene bepalingen milieubeheer, Wet 3

7 Geluidhinder, Wet Bodembescherming, Flora- en Faunawet, Waterwet, Natuurbeschermingswet 1998, Wet Geurhinder en veehouderij, Bevi & Revi, Monumentenwet 1988, Keur waterschap en relevante Europese richtlijnen die nog niet vertaald zijn in Nederlandse wet- en regelgeving) toezicht en handhaving: - de gemeente ziet toe op de naleving van bestemmingsplanvoorschriften en treden op tegen bouwen zonder vergunning en gebruik in strijd met de bestemming (artikel 7.1 Wro) - de gemeente beschikt over een actueel uitvoeringsprogramma toezicht en handhaving en voert die ook uit - de gemeente beschikt over voldoende capaciteit om uitvoering te geven aan taken op terrein van toezicht en handhaving Subjectief: interpretatie van de wijze waarop de organisatie invulling geeft aan de wettelijke criteria en, voorzover van toepassing, afspraken tot verbetering. Milieu Luchtkwaliteit Verbeteren van de luchtkwaliteit volgens de maatregelen in het Regionaal en Nationaal Samenwerkingsprogram ma Luchtkwaliteit (RSL, NSL). - Jaarlijkse monitoringsrapportage - uitvoering NSL van ministerie van Infrastructuur en Milieu. Objectief: Voldoen aan de luchtkwaliteitsnormen. Hengelo neemt niet deel aan het RSL en het NSL, maar moet wel verkeersgegevens aanleveren voor de monitoringsrapportage van de luchtkwaliteit. Uit de rapportage van de luchtkwaliteit over 2011 volgt dat aan de luchtkwaliteitsnormen voor fijn stof (PM 10) en stikstofdioxide (NO 2) wordt voldaan. Groen Aan luchtkwaliteitsnormen wordt voldaan (regime groen) Jaarlijkse monitoringsrapportage uitvoering NSL van ministerie van Infrastructuur en Milieu. Jaarlijkse monitoringsrapportage luchtkwaliteit Overijssel en voortgang RSL. Archief Gemeenten 1 stimuleren archiefzorg op orde te hebben. Beschikbaarheid en toegankelijkheid van informatie: als verantwoording van het bestuur; Beoordelen horizontale verantwoording door zorgdrager aan de raad door middel van bijvoorbeeld KPI s 2 of de algemene vragenlijst archiefinspectie. Hieruit volgt: - Beoordelen archiefverordening Objectief: op grond van de artikelen uit Archiefwet, Archiefbesluit en Archiefregeling en aanvullend beleidskader archieftoezicht Objectief: op grond van bestaande (inter-) nationale normen voor archief- en informatiebeheer Kleine investeringen in de archiefbewaarplaats worden niet onmiddellijk opgepakt i.v.m. de renovatie eind Dit wordt gedoogd. Er is veelvuldig overleg over de digitalisering, ook met de archivaris. Dit heeft geleid tot de verlening van een machtiging van GS (november 2012) tot vervanging van de archief- Groen Zorg voor en beheer van archief op orde Intensiteit toezicht: laag - Frequentie algemeen inspectiebezoek: eens per 2 à 3 jaar. - Informatie-uitvraag: algemene vragenlijst archiefinspectie eens per 2 jaar + voor zover aanwezig horizontale verslaglegging door gemeentelijk 1 Met gemeenten etc. worden ook waterschappen en gemeenschappelijke regelingen bedoeld. 2 KPI s: Kritische Prestatie Indicatoren Archief 4

8 voor recht- en bewijszoekende burger; vanuit cultuurhistorisch belang en voor wetenschappelijk onderzoek - Beoordelen archief- bewaarplaats - Beoordelen archiefruimte - Toetsen kwaliteitssysteem - Toetsen staat archiefbescheiden en de overbrenging, vervanging, vervreemding, vernietiging en openbaarheid ervan. Subjectief: op basis van het constateren van bijvoorbeeld: - achterstand in archiefbewerking en/of vernietiging - slecht kwaliteitssysteem - het interpreteren van de (naleving van de) daarover gemaakte afspraken documenten door digitale documenten. archiefinspecteur c.q. hoofd Documentaire informatievoorziening. Wonen: huisvesting statushouders Tijdige huisvesting van het aantal statushouders overeenkomstig de halfjaarlijkse taakstelling van het Rijk. - Maandelijkse realisatiecijfers van het Rijk via het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) + periodiek overleg COA regievoerder. - Jaarlijkse rapportage via de Prestatieafspraken Wonen (PA). Objectief: - Wettelijke halfjaarlijkse taakstelling, en/of - gemiddelde termijn waarbinnen gekoppelde statushouders dienen te worden gehuisvest (12 weken). Subjectief: aan de hand van de informatie die via periodiek overleg met de COA regievoerder wordt verkregen en en aan de hand van informatie uit de ambtelijke, bestuurlijke contacten en via de jaarrapportage PA. De gemeente Hengelo heeft voldaan aan de taakstelling en heeft ook geen achterstand. Groen Tijdig gehuisvest - Voldaan aan de wettelijke taakstelling en heeft geen achterstanden en/of, - de huisvesting van de gekoppelde statushouders heeft plaatsgevonden binnen de afgesproken termijn van gemiddeld 12 weken. Intensiteit toezicht: laag - Huisvesting statushouders wordt vast punt op de agenda van het voortgangsoverleg Prestatieafspraken Wonen Jaarlijkse rapportage via de prestatieafspraken Wonen NB. op het moment dat de gemeentelijke cijfers afwijken van de realisatiecijfers van het COA, gelden de realisatiecijfers van het COA. NB. Vanwege de nieuwe toewijzingsprocedure die per 1 oktober is ingegaan kan de gemeente niet meer Statushouders huisvesten dan door de COA regievoerder aan de gemeente worden gekoppeld. Doorwerking provinciaal ruimtelijk belang Belang provincie Informatiebronnen Beleidsindicatoren Beoordeling en onderbouwing door GS Beeld Hengel o Samenwerkingsregime Hengelo Ruimtelijke Ordening, inclusief natuur, externe veiligheid en water Behartigen provinciale ruimtelijke belangen. Borgen Europese regelgeving (Habitaten Vogelrichtlijn) en nationale regelgeving: Natuurbeschermingswet. - Vroegtijdige informatie over ruimtelijke ontwikkelingen met provinciaal belang. - (Voor)ontwerpbestemmingsplannen, structuurvisies, ontwerpprojectbesluiten met provinciaal belang,gemeentelijke o Doorwerking provinciaal ruimtelijk belang conform Omgevingsvisie en Omgevingsverordening. o Open, zelfbewuste houding t.a.v. het ruimtelijk overleg (geen verrassende plannen in het vooroverleg). o Tijdig overleg op basis van een 1. Samenwerkingsrelatie De gemeente is transparant over de planvorming. Er is regelmatig ruimtelijk overleg op ambtelijk niveau, waarin informatie wordt gewisseld over ontwikkelingen die zowel gemeente als Groen o 1 keer per jaar wordt ambtelijk op basis van wederzijdse ervaringen een metagesprek gevoerd; o zaken worden mondeling afgedaan in ruimtelijk overleg. De gemeente hoeft geen schriftelijke documenten (bestemmingsplan) met de provincie uit te wisselen; o Het hebben van een goede lokale structuurvisie (toekomstgericht, afgestemd op de Omgevingsvisie, integraal goed beeld van doorwerking provinciaal belang), wordt gekoppeld aan een algemene 5

9 Behartigen provinciaal belang externe veiligheid, gemeentegrensoverstijg ende belangen en voorkomen van Nimbygedrag. Externe veiligheid gaat om transport van gevaarlijke stoffen per spoor, weg, water en buisleiding. Behartigen provinciaal belang bij de zorg voor een goede kwaliteit en kwantiteit van oppervlakte- en grondwater, bescherming tegen overstromingen. waterplannen, rioleringsplannen. - Informatie over ter inzage legging ontwerpbestemmingsplannen (i.v.m. eventueel indienen zienswijzen). - Vaststellingsbesluiten + informatie over ter inzage legging vastgestelde bestemmingsplannen (i.v.m. eventueel instellen beroep/ reactieve aanwijzing). - In Wro-vooroverleg tussen gemeente en provincie wordt voor natuur beoordeeld of er mogelijke significante gevolgen zijn voor aangewezen gebieden en op welke wijze hiermee kan worden omgegaan. integraal afgestemde inbreng en een beknopte agenda (uitgangspunt: provinciaal belang). o Gecoördineerde tijdige en effectieve bestuurlijke opschaling (in samenspraak met provincie) t.b.v. goede politieke risicoanalyse. o Mate van zelfstandigheid t.a.v. het invullen van de eigen beleidskaders (structuurvisie) en de uitwerking daarin van de Omgevingsvisie. o Mate waarin bestemmingsplannen actueel zijn t.a.v. gewijzigde provinciale belangen. o Het al dan niet beschikken over een integrale, afgestemde structuurvisie die strookt met de inhoud van de Omgevingsvisie (inclusief wonen, bedrijven, Kwaliteitimpuls Groene Omgeving). o Mate van doorwerking van de provinciale inbreng via overleg (o.a. uitleg van de Omgevingsvisie) c.q. adviezen, in de lokale plannen. o Verhouding tussen lokale ambtelijk apparaat en bestuur (met onderscheid tussen college van B&W versus raad) en hoe gaat gemeente daarmee om. o Mate van voortgang van ruimtelijke projecten (af te leiden van agenda voor het ruimtelijk overleg). o Zienswijzen c.q. reactieve aanwijzingen (indicator voor de langere termijn aangezien de Wro nog maar kort in werking is getreden) en hoe gaat gemeente daarmee om. o Wijze van rekening houden met de Natura 2000-gebieden. Bij negatieve effecten op de gebieden wordt beoordeeld of die effecten teniet gedaan kunnen worden door provincie raken. Echter, regelmatig worden e ook plannen aan de orde gesteld waarvan de provincie heeft aangegeven dat (nader) vooroverleg niet nodig is. De gemeente heeft daarmee de intentie de provincie optimaal te informeren over het ruimtelijk beleid. De voorbereiding van het ruimtelijk overleg kan beter. De agendapunten zijn pas laat bekend, bespreekstukken worden niet altijd van te voren toegezonden en ook de annotatie van agendapunten ontbreekt vaak. Het ruimtelijk overleg zelf verloopt open en in een goede sfeer, maar komt erop neer dat de provincie achtereenvolgens wordt bijgepraat door diverse projectleiders over de plannen waarmee zij bezig zijn. De gemeente kiest voor deze werkwijze omdat zij die het meest efficiënt acht. Goed geïnformeerde medewerkers zijn als beste in staat om de plannen toe te lichten. De werkwijze waarvoor de gemeente kiest, wekt bij de provincie de indruk dat er binnen de gemeente weinig uitwisseling van informatie is tussen de trajecten waarin de verschillende ontwikkelingen worden begeleid. Ook ontbreekt hierdoor de mogelijkheid om breder door te praten over provinciale belangen die in gemeentelijke visies en plannen zouden moeten landen. Anderzijds zijn er buiten het onderhavige reguliere R.O.-overleg op het terrein van de ruimtelijke ontwikkelingen veelvuldig overleggen tussen gemeente en provincie. Zo is er het overleg over de Ontwikkelagenda NT 2040 en is er regulier overleg over de woonopgave. De provincie is van oordeel dat met het overleg op het niveau van de Netwerkstad het ruimtelijk overleg op het niveau van de gemeente Hengelo nog niet is afgerond en wil hiervoor het ruimtelijk overleg effectiever benutten. Inmiddels is gezamenlijk geconstateerd dat het zinvol is de beide abstractieniveaus (bestemmingsplannen en structuur/beleidsvisies) in één overleg te bundelen. Ook het overleg over de GS-verklaring van niet zien. 6

10 het treffen van maatregelen. o Wijze van vormgeven aan de routing van gevaarlijke stoffen. o Zorg voor het beheer van grondwater onder de bebouwde omgeving en de uitvoering van watermaatregelen aangaande waterveiligheid, grondwaterbescherming en drinkwatervoorziening. Afstemming met waterschappen. woonopgave zal in dit overleg worden geïntegreerd. Er heeft in 2012 heeft een geval gespeeld waarin overwogen is om bestuurlijk op te schalen. Uiteindelijk is hiervan afgezien, omdat ambtelijke opschaling tot het gewenste resultaat heeft geleid. Het ging om een geval waarin achteraf bleek dat de gemeente - op basis van onjuiste informatie van de initiatiefnemer - medewerking had verleend aan de bouw van nieuwe recreatiewoning in het buitengebied. De gemeente heeft dit gecorrigeerd met de vaststelling van nieuw bestemmingsplan waarbij de bestemming recreatiewoning weer van het perceel is gehaald. Het bestuur volgt als regel de adviezen van het ambtelijk apparaat. 2. Doorwerking provinciaal ruimtelijk beleid Hengelo heeft een positieve grondhouding waar het gaat om het vertalen van het provinciale beleid in gemeentelijke bestemmingsplannen. Bij het opstellen/ actualiseren van bestemmingsplannen houdt de gemeente in het algemeen rekening met het ruimtelijk provinciaal beleid in de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening. De gemeente houdt over het algemeen rekening met de provinciale adviezen die in het kader van het vooroverleg zijn uitgebracht. De gemeente beschikt over een strategische structuurvisie. Deze structuurvisie Hengelo 2030 is vastgesteld in juli 2007 en geeft het gewenste toekomstbeeld aan. De doorwerking vindt plaats in bijvoorbeeld de recent vastgestelde woonvisie waarmee zowel de provincie als de buurgemeenten hebben ingestemd. De gemeente heeft samen met de andere gemeenten van de Netwerkstad Twente een bedrijventerreinenvisie opgesteld waarbij gezamenlijke keuzes zijn gemaakt welke locaties niet meer ontwikkeld zullen worden. Ook is in 7

11 Netwerkstad-verband een Kantorenvisie en Economische visie opgesteld. De provincie vindt het - gelet op de economische situatie en de voorziene demografische ontwikkelingen- gewenst om de huidige structuurvisie te actualiseren en het gemeentelijke beleid nadrukkelijk af te stemmen op het provinciaal ruimtelijk beleid van de Omgevingsvisie. De gemeente beschikt niet over een gemeentelijk beleidskader voor de toepassing van de Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving. Bij ontwikkelingen in het buitengebied past de gemeente wel de werkwijze toe die in het Werkboek Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving is aangedragen. De gemeente is van mening dat het toepassen van de Kwaliteitsimpuls Groene Ruimte beter per specifieke locatie kan plaatsvinden. De provincie ziet de toepassing van de KGO ook als maatwerk, maar meent dat de gemeentelijke afwegingen eenvoudiger worden als in een gemeentelijk beleidskader al analyses zijn gedaan over gewenste ontwikkelingen en mogelijke investeringen in ruimtelijke kwaliteit. De gemeente is met name in de binnenstad goed bezig met het in praktijk brengen van de sturing op ruimtelijke kwaliteit, en heeft nadrukkelijk oog voor aanwezige kwaliteiten in wederopbouwgebieden. Volgens de prestatieafspraken woningbouw met de provincie mag de woningvoorraad verder toenemen met netto woningen. Er is in Hengelo in 2010 en 2011 meer gesloopt dan toegevoegd aan de woningvoorraad. Omdat de gemeente Hengelo deze ontwikkeling betreurt, is hierop actie ondernomen. Er is daarover veelvuldig overleg geweest met de woningbouwcorporatie Welbions (die verantwoordelijk was voor het merendeel van de sloop). Dit heeft geleid tot bijgestelde sloopcijfers en tot bestuurlijke afspraken over sloop en nieuwbouw. In haar woonvisie geeft Hengelo aan de komende jaren tussen de 150 en 180 woningen per jaar toe te 8

12 voegen aan de woningvoorraad. In 2012 zullen de prestatieafspraken herijkt worden op basis van realistische aantallen. De gemeente is vooral actief in de beleidsvorming voor het stedelijk gebied. Voor het landelijk gebied ontbreken tot dusver gemeentelijke beleidskaders, bijvoorbeeld voor de toepassing van KGO. Dit betekent dat per geval moet worden bezien of de noodzakelijke balans tussen de geboden ontwikkelingsruimte en de extra investering in ruimtelijke kwaliteit is bereikt. Dit leidt in gevallen als de uitbreiding van de Zuivelhoeve tot discussies met zowel omwonenden als buurgemeenten. De gemeente is voortvarend bezig met de actualisatie van bestemmingsplannen. Hengelo brengt complexe ruimtelijke projecten voortvarend verder en zoekt daarbij ook de samenwerking met de provincie (herstructurering bedrijventerrein Twentekanaal, Hart van Zuid). Hengelo heeft haar ambitieuze plannen voor de Binnenstad moeten aanpassen aan de huidige economische situatie. Als onderdeel van het project Lange Wemen wordt een nieuw stadskantoor gebouwd. Daarvoor is het oude stadskantoor gesloopt. Verder bestaat het project uit woningen en commerciële functies (winkels en horeca). Alle voorbereidingen zijn in een vergevorderd stadium. Wanneer het project gerealiseerd wordt, is afhankelijk van de voorverhuur van de commerciële ruimtes door de projectontwikkelaar. Met de bouw van het stadkantoor wordt weliswaar een nieuwe kantoorruimte gebouwd, maar daar staat de sloop van het oude stadskantoor tegenover. Beide panden zijn vergelijkbaar in oppervlakte. In 2012 zijn er op plannen van Hengelo geen zienswijzen ingediend en ook zijn er geen reactieve aanwijzingen gegeven. De gemeente heeft ingrijpen 9

13 op een vastgesteld bestemmingsplan kunnen voorkomen door tijdig een nieuw bestemmingsplan vast te stellen waarmee de strijd met de Omgevingsverordening ongedaan is gemaakt. De gemeente houdt in haar plannen rekening met Natura 2000-gebieden. De gemeente houdt rekening met de routing van gevaarlijke stoffen. De gemeente Hengelo voert een grondwatersanering (interceptieput) uit, om te voorkomen dat een verontreiniging het pompstation Hasselo bereikt. In 2012 is hiervoor een nieuwe grondwaterzuiveringsinstallatie geplaatst. Er is regelmatig overleg met Vitens over de uitvoering van de sanering. Totaalbeeld Groen 10