Maatwerksamenvatting Resultaten Benchmark Wmo Gemeente Almere

Transcriptie

1 Maatwerksamenvatting Resultaten Benchmark Wmo 2013 Gemeente Almere

2 Inleiding De gemeente Almere heeft in 2013 deelgenomen aan de Benchmark Wmo, inclusief de module Individuele Voorzieningen. In deze samenvatting treft u de resultaten op hoofdlijnen aan van deze onderzoeken. De basisbenchmark vergelijkt de resultaten van de gemeente Almere met 100 andere gemeenten. In de module Individuele Voorzieningen wordt een vergelijking gemaakt met 68 andere gemeenten. Basisbenchmark Wmo In de basisbenchmark wordt per prestatieveld met thermometers de stand van zaken aangegeven binnen de gemeente en kan afgelezen worden wat de gemiddelde score is van de deelnemende gemeente op het betreffende prestatieveld. Deze scores zijn vergeleken met het benchmarkgemiddelde en met het gemiddelde van de gemeenten uit dezelfde gemeentegrootteklasse. De gemeente Almere valt onder de grootteklasse gemeenten. De thermometers zijn opgebouwd uit indicatoren over beleid, resultaten en effecten 1. De algemene Wmo-thermometer is een optelsom van de scores op de verschillende prestatievelden. Met 70% ligt de score van de gemeente Almere boven het gemiddelde van alle benchmarkdeelnemers (68%) en een procentpunt boven het gemiddelde van de gemeentelijke grootteklasse (69%). De gemeente laat hogere scores zien op de terreinen mantelzorg, vrijwilligers, wonen, zorg en toegankelijkheid en opvang en lagere scores op de thermometers jeugd en beleidsparticipatie en toegang en oplossing voor Wmo-ondersteuningsvragen. Op het thema leefbaarheid liggen de resultaten rondom de gemiddelden. Op het terrein van beleidsparticipatie scoort de gemeente onder het gemiddelde. De gemeente zet minder verschillende methoden in om doelgroepen bij het Wmo-beleid te betrekken, maar de doelgroepen van de negen prestatievelden worden wel allemaal geregeld betrokken bij de totstandkoming van het Wmo-beleid. De gemeente Almere besteedt in tegenstelling tot andere deelnemers aan de benchmark beperkte aandacht aan de communicatie naar burgers over de Wmo, zoals de resultaten van tevredenheidsonderzoeken, uitkomsten van de Benchmark Wmo, prestatiegegevens of resultaten uit evaluaties over de Wmo. 1 De vragenlijst van de Basisbenchmark Wmo is niet ieder jaar hetzelfde. De vragen bij de prestatievelden 1 (leefbaarheid) en 7, 8 en 9 (opvang) zijn grotendeels dezelfde gebleven, bij de andere thermometers zijn vragen toegevoegd, aangepast of eruit gehaald. Deze thermometers zijn dan ook vooral geschikt om een vergelijking met andere gemeenten te maken en minder geschikt om de eigen gemeente in de tijd te vergelijken. SGBO MAATWERKSAMENVATTING BENCHMARK WMO GEMEENTE ALMERE

3 De gemeente Almere faciliteert de Wmo-raad middels de mogelijkheid tot het gebruikmaken van gemeentelijke voorzieningen, ambtelijke ondersteuning en het toekennen van een budget. Het budget voor de Wmo-raad is relatief laag en de toegekende vacatiegelden zijn ook lager dan gemiddeld. De samenstelling van de Wmo-raad is minder breed dan gemiddeld in de benchmark, evenals de bekendheid van de Wmo-raad bij de cliënten Wmo. Aanvullende opmerking: Beleidsparticipatie van burgers en hun vertegenwoordiging impliceert dat er sprake is van nieuw beleid. In Almere is echter besloten om geen nieuw beleid te formuleren. De beantwoording van de vragen geeft dan het beeld van minder beleidsparticipatie aan de voorkant van het proces. In de uitwerking van het beleid en de voortschrijdende inzichten is echter de betrokkenheid relatief groot. Dit is zichtbaar, met name in de beleidsprocessen rond de transities in het Sociaal Domein en de inspanningen rond Publiek verantwoorden. Op de kenmerken maatschappelijke participatie zien we dat het aandeel 65-plussers en 75-plussers laag is: het is bekend dat Almere een jonge bevolking kent. De problematiek rondom werkloosheid en uitkeringen valt in vergelijking met andere grote steden mee; de netto arbeidsparticipatie is met 69% iets hoger dan gemiddeld (gemiddelde is 68%). Met een score van 69% laat Almere een gemiddelde score zien op de thermometer leefbaarheid. Inwoners zijn minder te spreken over de onderlinge samenhang (sociale kwaliteit), over de fysieke verloedering en over de aanwezigheid van fysieke collectieve voorzieningen, zoals straatverlichting, speelplaatsen, et cetera. Ook voelen inwoners zich iets vaker onveilig dan gemiddeld. De inzet van de gemeente om het sociale klimaat en de leefbaarheid te bevorderen is uitstekend. Het blijkt wel dat de gemeente beperkte afspraken heeft gemaakt met woningcorporaties over het verbeteren van de leefbaarheid en dat ook het aandeel bewoners dat actief is in de buurt voor het verbeteren van de leefbaarheid lager is. Daar staat tegenover dat Almeerders over het algemeen redelijk weinig overlast ervaren van daklozen, hangjongeren en andere vormen van sociale overlast. De kinderen hebben volgens het onderzoek Kinderen in Tel veel speelruimte en het aanbod van basisvoorzieningen in de diverse wijken en kernen is uitgebreid. De algemene score op het prestatieveld jeugd ligt met 70% iets onder de gemiddelden (73% gemeentegrootteklasse en 74% benchmark). De gemeente heeft goed zicht op het aantal vragen dat in 2012 is binnengekomen bij het fysieke/telefonische en digitale steunpunt van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en op het gebruik van de opvoedondersteuning. De gemeente heeft veel faciliteiten als het gaat om opvoedondersteuning. De gemeente scoort iets lager op de faciliteiten en werkwijze van het CJG-inlooppunt, maar hoger op het contact met andere organisaties voor de uitvoering van het CJG-beleid. Ouders en jongeren zijn de afgelopen twee jaar relatief veel bij de ontwikkeling en de uitvoering van het CJG betrokken geweest. Aanvullende opmerking: Het inloopspreekuur is gestopt omdat er geen behoefte aan bleek bij ouders. In plaats daarvan zijn de opvoedondersteuners meer gaan aansluiten bij groepen ouders die met elkaar over opvoeding willen praten op de locatie van hun keuze, zoals bijvoorbeeld school, kinderopvang, buurthuis. Dat gebeurt volgens de methodiek van opvoeden samen aanpakken en opvoedparty's met een thema. Daarnaast zijn alle professionals die met jeugd werken onderdeel van het OKé-punt, ook zij SGBO MAATWERKSAMENVATTING BENCHMARK WMO GEMEENTE ALMERE

4 denken met de ouders mee en geven adviezen waar nodig. Denk hierbij aan de professionals van peuterspeelzaal, kinderopvang, onderwijs en natuurlijk de jeugdgezondheidszorg. Het aantal verzuimmeldingen van absoluut verzuim in het schooljaar is flink gestegen, het aantal meldingen van relatief verzuim is net als vorig jaar gedaald en juist laag. De omvang van de middelen die de gemeente in 2012 beschikbaar heeft gesteld aan schoolmaatschappelijk werk is relatief laag. Als we kijken naar de resultaten van het onderzoek Kinderen in Tel (KIT) dan zien we dat in Almere meer meldingen van kindermishandeling zijn gedaan en dat er meer kinderen met een delict voor de rechter zijn verschenen. Het aantal kinderen dat een indicatie voor jeugdzorg heeft gekregen is ook iets hoger. De score op de prestatievelden 3 en 6, informatie, advies en individuele voorzieningen ligt met 65% lager dan de gemiddelden. Almere heeft in 2012 in beperkte vorm nazorg verleend aan ondersteunde cliënten en heeft minder werk gemaakt van de afstemming van huishoudelijke hulp op de zorgfuncties AWBZ. Wat betreft de faciliteiten voor cliëntenondersteuning laat Almere een breder aanbod zien; er worden veel Wmo-diensten in het loket aangeboden en het Wmo-loket doet aan warme overdracht of doorverwijzing naar verschillende organisaties. Almere voert vaker en eerder een (keuken)tafelgesprek dan gemiddeld. Wat betreft de tevredenheid over de individuele voorzieningen zien we dat de cliënten positiever zijn over de huishoudelijke hulp, maar dat ze de aanvraagprocedure, de doorlooptijden en het collectief vervoer (iets) minder goed beoordelen. Almere heeft de Kanteling grotendeels ingevoerd. In 2012 werkte de gemeente met een gespreksleidraad waarin alle acht resultaatsgebieden zijn opgenomen en hadden consulenten intervisie/casusbesprekingen met elkaar. Ook werkte de gemeente al met een eigen verordening die is gebaseerd op het behalen van resultaten in plaats van het verstrekken van voorzieningen. In 2013 zullen de vervolgstappen gezet worden om de Kanteling verder in te voeren. Zo zal er naar burgers en doorverwijzers gecommuniceerd worden over de Kanteling, zal er na elk gesprek een gespreksverslag opgesteld worden dat de burger ontvangt en nemen samenwerkende partners ook meldingen in behandeling. Op het terrein van mantelzorg tonen de resultaten dat de gemeente goed zicht heeft op het bereik van de mantelzorgers en het gebruik van het ondersteuningsaanbod. Het Steunpunt Mantelzorg onderhoudt meer contacten met andere organisaties en voert ook meer verschillende functies uit. Tevens is het aanbod van mantelzorgondersteuning breed. Er is specifieke ondersteuning voor mantelzorgers van GGZ-cliënten en jonge mantelzorgers. Ook zijn er relatief veel kwaliteitsafspraken met uitvoerders gemaakt. Almere heeft in 2012 redelijk veel geïnvesteerd in mantelzorgondersteuning door een consulent. Het gebruik van de diverse ondersteuningsmogelijkheden is zeer hoog. Het zicht op het aanbod en de beschikbaarheid van respijtzorg kan nog verbeterd worden. De resultaten van de thermometer vrijwilligerswerk laten zien dat de gemeente een redelijk breed ondersteuningsaanbod voor vrijwilligers heeft en ook een Steunpunt Vrijwilligerswerk heeft dat veel functies uitvoert. Er is goed zicht op het gebruik van de ondersteuning. Ook is er uitgebreid contact en SGBO MAATWERKSAMENVATTING BENCHMARK WMO GEMEENTE ALMERE

5 redelijk tot goed zicht op de doelgroep en hun ondersteuningsbehoefte. De uitgaven aan vrijwilligerswerk zijn in 2012 lager dan gemiddeld. Op zowel het terrein van de mantelzorg als het vrijwilligersbeleid zijn de scores hoger dan gemiddeld. Op het thema wonen, zorg en toegankelijkheid scoort de gemeente iets hoger dan gemiddeld (60%). Almere geeft op bijna alle onderdelen ongeveer gemiddelde of iets hogere scores weer met uitzondering van gemaakte afspraken op het gebied van levensloopbestendig bouwen en de ontwikkeling en uitvoering van het inclusief beleid. Ook het aanbod van algemene voorzieningen ligt iets lager dan gemiddeld. Het valt op dat de gemeente redelijk veel afspraken heeft gemaakt op het gebied van fysieke toegankelijkheid en ook de tevredenheid van de inwoners hierover meet. Daarnaast heeft de gemeente veel kwaliteitsafspraken gemaakt met uitvoerende organisaties of instellingen. Het percentage thuiswonende 75-plussers is met 97% fors hoger dan gemiddeld (91%). Op de opvangthermometer laat de gemeente een goed beeld zien. De regio en de gemeente vertonen een ruime inzet op het gebied van OGGz, vrouwenopvang en huiselijk geweld. Er is echter wel een tekort aan opvangplaatsen maatschappelijke opvang en vrouwenopvang in de regio. De samenwerking tussen centrum- en regiogemeenten wordt gemiddeld beoordeeld. Verder valt het op dat de gemeente zeer goed zicht heeft op de omvang van de verschillende doelgroepen en veel afspraken op lokaal niveau heeft gemaakt met woningcorporaties over de uitstroom van bepaalde doelgroepen uit een instelling of voorziening naar een reguliere woning. Het aantal huisuitzettingen is na een stijging in 2011 in 2012 weer gedaald, maar nog wel fors hoger dan gemiddeld. De uitgaven per inwoner voor huishoudelijke hulp en maatschappelijke begeleiding en advies zijn relatief laag en niet veel veranderd ten opzichte van De uitgaven voor sociaal-cultureel werk en voorzieningen gehandicapten zijn licht gestegen, maar in vergelijking met het gemiddelde van de benchmark nog relatief laag. De uitgaven Wmo-breed zijn ongeveer gelijk gebleven en nog steeds aanzienlijk lager dan de uitgaven die de gemeenten uit dezelfde grootteklasse kwijt zijn aan de Wmo. Dit komt onder andere, omdat de gemeente Almere een relatief jonge bevolking kent en daardoor minder voorzieningen worden aangevraagd. Module Individuele Voorzieningen Dit rapport (als onderdeel van de Benchmark Wmo) geeft een overzicht van de aantallen en uitgaven van de individuele voorzieningen voor uw gemeente in vergelijking met de 68 andere gemeenten die aan de module hebben deelgenomen. De resultaten betreffen de onderdelen uitvoering, huishoudelijke hulp, wonen-rolstoelen-vervoer en algemene voorzieningen. Totaalbeeld Almere kent een jonge bevolking, waardoor de aantallen en uitgaven (veel) lager uitvallen dan de benchmarkgemiddelden. Voor Almere is het dan ook interessant de eigen resultaten over de jaren heen te vergelijken en niet zozeer zichzelf te vergelijken met andere gemeenten. SGBO MAATWERKSAMENVATTING BENCHMARK WMO GEMEENTE ALMERE

6 De totaaluitgaven voor de Wmo-voorzieningen per inwoner zijn met 68,- laag en gedaald ten opzichte van 2011 ( 75,-). Vanaf 2009 waren de totale uitgaven min of meer stabiel, maar in 2012 is een lichte daling zichtbaar. Als we kijken naar de ontwikkeling van de uitgaven bij de benchmarkgemeenten dan zien we enigszins een zelfde beeld: een stabilisering in de uitgaven sinds 2010 met een lichte daling in De verdeling van de uitgaven over huishoudelijke hulp, Wmomiddelen en uitvoering maakt duidelijk dat Almere 3% meer heeft uitgegeven aan de uitvoering en 9% minder aan huishoudelijke hulp. Het aandeel wonen, rolstoel en vervoer is met 30% iets bovengemiddeld (25% in de referentiegroep). De inkomsten uit eigen bijdragen en overige inkomsten zijn gestegen ten opzichte van 2011 van 10,13 per inwoner naar 11,38. De stijging is minder groot dan de gemiddelde stijging bij de benchmarkgemeenten. Het verhogen van de inkomsten heeft Almere al in 2009 ingezet, terwijl de meeste andere gemeenten daar een jaar later mee aan de slag zijn gegaan. De gemeente vraagt voor alle type voorzieningen een eigen bijdrage. Uitvoering De uitvoeringskosten per inwoner zijn met 12,06 per inwoner licht gedaald (tegen 13,01 in 2010). De uitvoeringskosten per aanvraag zijn wel met 12% gestegen, maar nog steeds lager dan gemiddeld. De directe personeelskosten zijn ongeveer gelijk gebleven, evenals de kosten voor de externe indicatie. De overige kosten zijn gedaald, maar nog wel hoger dan gemiddeld. De totale formatie per inwoners is gelijk gebleven. Het percentage afgewezen aanvragen voor huishoudelijke hulp is 4,3% en gedaald ten opzichte van Voor wonen, rolstoel en vervoer (Wrv) is het percentage afgewezen aanvragen licht gedaald naar 13,5%. Het aantal bezwaarschriften is relatief hoog ten opzichte van de referentiegroep. Hulp bij het huishouden Op het gebied van de uitvoering van de hulp bij het huishouden zien we dat op alle onderdelen (aantal cliënten, aantal geleverde uren, totale uitgaven en aantal nieuwe voorzieningen) de gemeente (ver) onder de gemiddelden zit. Het aantal aanvragen is gestegen, terwijl het aantal nieuwe toekenningen is gedaald met 16%. De omvang van het totale cliëntenbestand is gestegen. De stijging is te verklaren door een toename van het aantal cliënten dat HH1 ontvangt. Het percentage inwoners met hulp bij het huishouden is gestegen van 1,6% naar 1,7%. Het aantal geleverde uren per cliënt is gemiddeld en licht gedaald. De totale uitgaven voor hulp bij het huishouden in zowel in natura als per persoonsgebonden budget (pgb) per inwoner en per cliënt zijn gedaald. De totale uitgaven per cliënt zijn lager dan gemiddeld. Wonen, rolstoel en vervoer (Wrv-voorzieningen) De totale uitgaven voor Wrv-voorzieningen zijn zowel per inwoner als per cliënt gedaald. De totale uitgaven voor woningaanpassingen zijn licht gedaald ten opzichte van 2011, de gemiddelde uitgave per woningaanpassing is gedaald en per verhuizing en inrichting gelijk gebleven. Deze bedragen zijn wel lager dan gemiddeld. SGBO MAATWERKSAMENVATTING BENCHMARK WMO GEMEENTE ALMERE

7 Bij de rolstoelen zien we een lichte stijging van de uitgaven, zowel per inwoner als per rolstoel. De gemiddelde kosten per scootmobiel zijn lager dan de gemiddelden. De totale uitgaven, nieuwe toekenningen en uitstaande individuele vervoersvoorzieningen zijn gedaald. De cijfers voor collectief vervoer laten zien dat de gemiddelde uitgaven per cliënt laag zijn, maar dat het cliëntenbestand is gestegen. Conclusies Basisbenchmark Het algemene beeld dat uit de benchmarkresultaten naar voren komt, is dat de gemeente op vrijwel alle onderdelen rondom de gemiddelden zit; op het terrein van de mantelzorg en het vrijwilligerswerk laat de gemeente een positieve score zien. We zien dat de gemeente een behoorlijk ondersteuningsaanbod heeft op het gebied van vrijwilligerswerk, mantelzorg, jeugd en cliëntondersteuning. Het aantal plaatsen voor maatschappelijke opvang en vrouwenopvang is echter onvoldoende. De gemeente heeft in algemene zin meer (kwaliteits)afspraken gemaakt met de diverse uitvoerende instellingen en met woningcorporaties dan andere benchmarkgemeenten. Als we kijken naar de registratie van het gebruik van de ondersteuning dan laat Almere een positief beeld zien. Op veel terreinen wordt het gebruik bijgehouden. Individuele voorzieningen Bij de resultaten van de aantallen en uitgaven individuele voorzieningen zien we dat de relatief jonge bevolking de aantallen en uitgaven beïnvloedt. De aantallen en uitgaven zijn daarom op alle onderdelen lager. Maar ook zijn over het algemeen de uitgaven per voorziening en per cliënt relatief laag en zijn de uitgaven en aantallen gedaald ten opzichte van Alleen de uitgaven voor rolstoelen zijn licht gestegen en het cliëntenbestand huishoudelijke hulp en collectief vervoer is gestegen. Het ziet ernaar uit dat Almere de kosten beheersbaar houdt en een redelijk strikt beleid voert met relatief veel afwijzingen. SGBO MAATWERKSAMENVATTING BENCHMARK WMO GEMEENTE ALMERE