Dyslectisch. En dan? Conny Milliau Logopediste - remedial teacher Oostende

Transcriptie

1 Dyslectisch. En dan?

2 Programma Theoretisch kader : neurologie + dyslexie Kenmerken dyslexie dysorthografie Tips voor de klas

3 Dyslexie Een neurologische stoornis die zich uit in een leerstoornis op het vlak van het lezen/spellen van woorden.

4 Neurologisch deficiet Sommige hersendelen hebben een verminderde of vertraagde zenuwactiviteit. Neurale impulsen worden minder doorgegeven of lopen niet synchroon genoeg Een mindere werking in de linker hemisfeer : geen normale asymmetrie en lateralisatie in de hersenhelften Linker hersenhelft : later matuur dan de rechter hersenhelft. Bouw & werking van de hersenen : Genetische aanleg prenatale groei van de hersenen is anders Minder oefenen kleinere neurale netwerken die aangroeien Stress stresshormoon beschadigt de hersenen

5 Een automatisatieproblematiek : technisch lezen en/of spelling van woorden verloopt vertraagd en moeizaam. Bij normaalbegaafden Naamgeving DYSLEXIE : Dyslexie = leesprobleem Dysorthografie = spellingprobleem

6 Kenmerken van dyslexie Technisch lezen verloopt moeizaam in ontwikkeling: Tempo : Kwaliteit: Hakken en plakken < woordbeelden Leesfouten : raadfouten, letters verplaatsen/vergeten Herhalingen, zelfcorrecties, stops. Vlakke intonatie Interpunctie lezen Hoofdbewegingen/vingerwijzen

7 Opname technisch lezen van Niels : 2 de leerjaar 1 ste gedubbeld normaal begaafd. Filmpje

8 Hersenstructuren geel : zonder dyslexie blauw: met dyslexie

9

10 Kenmerken van dyslexie Spelling is vaak zwak : Klank-tekenkoppeling: eu, aai,. Spellingregels : oproepen, toepassen, herkennen, overgeneralisatie Woordbeelden inprenten : leenwoorden, nieuwe woorden

11 Senne dictee

12

13 Kenmerken van dyslexie Fonologische fouten : letterweglating, -verplaatsing Woordvindingsproblemen - soms moeilijk uit woorden geraken of veel woorden nodig om te vertellen. Spreektaal omzetten in schrijftaal is moeilijk. Dit is een vaardigheid die nodig is bij het maken van een toets. Kleiner werkgeheugen : vb. oproepen van verschillende spellingregels. Vreemde talen aanleren is moeilijk

14 Tips en hulpmiddelen vr technisch lezen De dyslectische leerling wel laten voorlezen, maar vooraf afspreken welk deeltje. Best de 2 de van de groep (minder stressopbouw, niet te ver in de rij omwille v concentratieverlies) Leerling laten lezen als hij/zij zelf wilt Niet focussen op beheerst AVI-niveau Gebruik van vinger/leeslatje toestaan Meelezen aanmoedigen Niet alle leesfouten verbeteren Ouders aanmoedigen om leesplezier te ontwikkelen

15 Tips voor de ondersteuning van de spelling Woordbeelden, regels ed automatiseren NIET niet eindeloos oefenen Geef afgelijnd de woorden mee om te oefenen, geen extra woorden Laat memokaarten gebruiken met de spellingregel/ezelsbrugje Gebruik een ander puntenscore (vb. -0,5 ipv -1) Verbeter enkel het werkpunt vb. ij/ei oefening : Vb. spijt spijd : goed, juiste /ij/ keuze

16 Struikelblokken & tips/oplossingen bij een zwakke fonologie Fonologie : Het uitluisteren van woorden in een zin, klanken in een woord is moeilijk. Vb. l armoire est moderne lar moire est moderne. De klanken verschillend van het Nederlands. Vb. faim De assimilatie is lastig (= de invloed die klanken op elkaar hebben vb. Het zonnetje schijnt veel t sonnetje schijnt feel. TIP : probeer zo snel mogelijk het auditief en visueel kanaal te koppelen. Vb. laat de tekst voorlezen via voorleessoftware of lees zelf voor. Let op voor de 3 de kleuters - Overstap 1 ste lj!!!!! Conny Milliau Logopediste - remedial teacher Oostende

17 Vreemde talen : Frans leren 4 deelvaardigheden worden samen opgestart: Luisteren Spreken Schrijven Lezen Nodig : woordenschat, zinsbouw, spraakkunstregels

18 Woordenschat studeren & oproepen Problemen : het inprenten van de woordenschat (Taal, Wero, Frans ) het oproepen van de woordenschat veel herhaling nodig de spelling koppelen aan het nieuwe woordbeeld TIPS : slechts 7 woorden per leermoment lezen gebruik kleuren per geslacht : blauw voor le-woorden, groen voor la-woorden bij het noteren de le-woorden links schrijven, de la-woorden rechts gebruik van wrts.nl koppeling van het auditieve aan het visuele kanaal (fonologie) zinnetjes ook leren (analyseren, begrijpen.) blind schrijven van de woorden

19 Klank-tekenkoppeling Eerst in de moedertaal Daarna de vreemde taal : Frans De nieuwe koppeling wordt niet expliciet aangeleerd in de leermethodes. Voorbeeld : NL oe Fr ou Eng oo o u Dts u TIPS : de koppeling trainen : auditief + visueel kapstokwoord gebruiken vb. ou van Louise ezelsbruggetjes vb. klinkers van auto blind laten schrijven

20 Memokaart klank-tekenkoppeling

21 Grammatica Begrijpen de grammaticale regels wel Kunnen de rode draad moeilijk uit het item halen Hebben geen stappenplan om tot een correcte toepassing te komen TIPS : maak een visueel algoritme leg de grammatica steeds uit in het Nederlands laat de grammaticale termen uit het hoofd leren & lijst deze op een gekleurd blad op. gebruik ezelsbrugjes vb. Franse negatie brilletje rond de pv

22 De negatie

23 De tijdslijn

24 Memokaartje - avoir

25 Memokaartje aller

26 Begrijpend lezen Eerst vragen lezen & begrijpen Lay-out lezen Kernwoorden per alinea zoeken Vragen beantwoorden

27 Spreken Schema in het Nederlands Schema in de vreemde taal Met woorden eigen zinnen laten maken Slechts 1 zinsdeel veranderen in de zin

28 memokaarten - oefenbundel - handleiding