De stap naar een duurzame woning

Transcriptie

1 P R O D U C T Insulation Oktober 2018 De stap naar een duurzame woning DAKISOLATIE BIJ RENOVATIE Inclusief Renovatiewegwijzer Goede start Kwaliteit bouwdelen Gewenste levensduur woning Helderheid in wetgeving Altijd een passende oplossing Ingrijpende renovatie Niet-ingrijpende renovatie Gefaseerd isoleren Oog voor detail Renovatie bouwdetails Praktische tips Luchtdicht detailleren

2 HET ROER MOET OM Alle woningen energiezuiniger Energiebesparing staat hoog op de agenda binnen de Europese Unie. Klimaatverandering ligt hieraan ten grondslag. De opwarming van de aarde is te beperken door het terugdringen van de CO 2 -uitstoot. Ongeveer 40% van de CO 2 -uitstoot komt voor rekening van gebouwen. De Europese Unie wil daarom woningen en gebouwen energiezuiniger maken. Dit geldt voor nieuwbouwwoningen maar ook voor bestaande (huur)woningen. Energielabel of Energie-Index Om in kaart te brengen wat de besparingsmogelijkheden zijn van een woning, zijn in 2015 alle huizen voorzien van een energielabel. Het energielabel wordt ook wel uitgedrukt als Energie-Index. Dit is een aangepaste weergave waarbij een preciezere schaling dan bij labeling wordt gehanteerd. Hiermee wordt het verschil tussen de woningen beter inzichtelijk. De Energie-Index zal uiteindelijk het energielabel gaan vervangen. Zie figuur 1. Isoleren Een goed geïsoleerde gebouwschil is van groot belang bij het energiezuinig maken van een woning. Figuur 2 toont factoren die van invloed zijn op de energetische kwaliteit van de gebouwschil. Het thermisch isoleren van een gebouwschil is een eenmalige investering die, zolang de woning er staat, rendement oplevert. Energie die niet verbruikt wordt, hoeft ook niet opgewekt te worden. Isolatie is de meest efficiënte en duurzame manier om energie te besparen. Dakisolatie levert het hoogste rendement van 30% op. Dak 30% Schoorsteen 20% Minimale eis In 2020 dienen huurwoningen in Nederland gemiddeld een energielabel B oftewel Energie-Index 1.25 te hebben. Dit hebben woningbouwcorporaties met elkaar afgesproken in een daarvoor opgesteld Convenant Energiebesparing Huursector. In 2050 dienen alle woningen in Nederland energieneutraal te zijn. Ramen 13% Muur 25% Weinig besparingsmogelijkheden A++ EI 0,6 A+ 0,6 < EI 0,8 A 0,8 < EI 1,2 1,2 < EI 1,4 1,4 < EI 1,8 1,8 < EI 2,1 2,1 < EI 2,4 2,4 < EI 2,7 EI > 2,7 A B C D E F G Veel besparingsmogelijkheden Figuur 1 Energielabels met de bijbehorende Energie-Index Naden 5% Figuur 2 Warmteverlies ongeïsoleerde gebouwschil Vloer 7% Begrippen Er zijn heel wat begrippen die aangeven hoe energiezuinig een woning is. Enkele voorbeelden hiervan zijn: passief, NOM, Active House en energieneutraal. De afzonderlijke betekenis van deze begrippen kan door verschillende partijen anders geïnterpreteerd worden, maar alle gaan uit van een goed geïsoleerde schil. Alleen voor passief is er een definitie die officieel is vastgelegd. Alle passiefhuizen mogen niet meer dan 15 kwh-m 2 per jaar verbruiken voor ruimteverwarming. In deze brochure benoemen we dan ook 'passief', maar daarmee bedoelen we alle types zeer zuinige woningen. Daarnaast is de keuze voor het gewenste energielabel bij een renovatie van een aantal factoren afhankelijk. Dit wordt in het hoofdstuk Goede start nader toegelicht. Als richtlijn hanteren wij echter het gewenste gemiddelde van label B. Wat het uitgangspunt ook is, uiteindelijk dragen alle omschreven maatregelen en oplossingen bij aan een goed geïsoleerde schil. De basis voor een energiezuinige woning. 2

3 DAKISOLATIE BIJ RENOVATIE Uitgangspunten De weg naar een duurzame woning is niet standaard te omschrijven. Iedere woning heeft zijn eigen vertrekpunt. In deze brochure nemen we de isolatie van het dak bij renovatie onder de loep. De drie uitgangspunten hierbij zijn: Goede start Altijd een passende oplossing Oog voor detail Goede start Bij renovatie geldt: een goed begin is het halve werk. Daarom is het van belang om het vertrekpunt en het gewenste eindresultaat helder te hebben. Hiermee worden kosten bespaard en krijgt de bewoner zo min mogelijk te maken met overlast. Factoren die hierbij een belangrijke rol spelen zijn: 1. Kwaliteit bouwdelen - Wat is de huidige staat van de woning? 2. Gewenste levensduur van de woning - Label B versus passief. 3. Helderheid in wetgeving - Is de beoogde renovatie volgens de regels in het Bouwbesluit ingrijpend of niet-ingrijpend? - Aan welke eisen voor isolatie moet de woning voldoen? 4. Budget - Kan het gewenste eindresultaat in één keer worden behaald of vraagt de financiële situatie om een renovatieplan verspreid over een aantal jaren? Altijd een passende oplossing Voor iedere renovatie is er een passende oplossing. De stappen omschreven in het hoofdstuk Goede start bieden een handige leidraad om een goed renovatieplan op te stellen. Aan de hand van de verschillende mogelijkheden zijn er drie typen renovaties uitgewerkt: Ingrijpende renovatie Niet-ingrijpende renovatie Gefaseerd isoleren Renovatiewegwijzer Dit zakboekje achterin deze brochure biedt een compleet overzicht van passende oplossingen die Kingspan Unidek biedt bij elk type dakrenovatie. Oog voor detail Energie besparen kan met een goed geïsoleerde gebouwschil, luchtdicht bouwen en het verminderen van het aantal koudebruggen. Het maximale resultaat wordt behaald met behulp van goede en uitvoerbare bouwdetails. De belangrijkste renovatie bouwdetails inclusief praktische tips zijn gebundeld in de bijlage 'Oog voor detail' achterin deze brochure. De verwarming kan 's avonds om acht uur al uit. Mevrouw Kolbrink - Bewoner Renovatie Denekamp. Woningen voorzien van nieuwe, volledig geïsoleerde schil. 3

4 GOEDE START 1. Kwaliteit bouwdelen Renoveren begint met het in kaart brengen van de kwaliteit van de huidige bouwdelen. Bij renovatie van het dak zijn er een aantal aandachtspunten. Bijvoorbeeld de aanwezigheid van isolatiemateriaal, het aantal gordingen en de afstand tussen de gordingen onderling. De lijst 'Goede start, Checklist bij renovatie' op pagina 2 van de bijlage 'Oog voor detail' biedt voor alle bouwdelen een handige checklist en is een goed hulpmiddel bij de beoordeling van een woning. De lijst is tevens te vinden op Goede start Checklist bij renovatie 2. Gewenste levensduur woning De gewenste levensduur van een woning is bepalend bij de keuze voor het uiteindelijk te behalen energielabel na de renovatie. De keuze voor label B is niet altijd slim. Figuur 3 maakt dit duidelijk. Wanneer de levensverwachting van het huis nog tot ver na het jaar 2020 doorloopt, dan is het verstandig om voor een beter energielabel te kiezen. Het is een keuze die direct effect heeft op de energierekening. In de tabellen 1 t/m 4 is berekend wat de besparing kan zijn voor een rijwoning en een vrijstaande woning wanneer men kiest voor passief ten opzichte van label B. Deze besparingen bieden een mooi budget om de stap van label B naar passief te maken. De bewoner profiteert direct van een beter wooncomfort en de investering draagt op een goede en zinvolle manier bij aan de reductie van de CO 2 -uitstoot. Huidige staat dak Isolatie aanwezig Aantal gordingen Afstand gordingen. Weinig besparingsmogelijkheden EI 0,6 0,6 < EI 0,8 0,8 < EI 1,2 1,2 < EI 1,4 1,4 < EI 1,8 1,8 < EI 2,1 2,1 < EI 2,4 2,4 < EI 2,7 EI > 2,7 A++ A+ A B C D E Veel besparingsmogelijkheden Label A++ Gemiddeld label B Eis 2020 F G Wat is de levensduur van de woning? Figuur 3 Gewenste levensduur woning 4

5 Energiebesparing: label B versus passief De meeste jaren 70 rijwoningen zijn gebouwd met een isolatiepakket dat overeenkomt met het huidige label F. Woningbouwcorporaties hebben afgesproken woningen te verbeteren naar label B. Een veel gebruikt energiepakket voor label B is terug te vinden in tabel 1. Wanneer de stap van label F naar label B goed wordt gerealiseerd kan dit een besparing van bijna op de energierekening opleveren. De energielast bij label B blijft echter erg hoog: per jaar besparing aan energielasten Wanneer de levensduur van de woning het toelaat is het verstandig om hoger in te zetten dan label B. De keuze voor passief heeft grote voordelen. Lees hierover meer in het kader Energieprestatievergoeding op pagina 6. Tabel 2 laat een veel voorkomend passief energiepakket zien. De keuze voor passief t.o.v. label B geeft een jaarlijkse besparing van bijna In 30 jaar loopt deze besparing op naar meer dan Voorbeeld rijwoning jaren 70 Situatie '70/label F Meest gebruikte energiepakket label B De stap van label F naar label B Begane grondvloer R c 0.17 m 2 K/W R c 2.5 m 2 K/W Kruipruimte isoleren Dak R c 0.86 m 2 K/W R c 2.5 m 2 K/W Dak extra isoleren Gesloten gevel delen R c 0.43 m 2 K/W R c 2.0 m 2 K/W Spouwmuur isoleren Ramen U 2.9 W/m 2 K U 1.8 W/m 2 K HR++ glas Ruimteverwarming VR of HR HR 107 Verwarmingssyteem vervangen door HR 107-combitap HR Tapwater VR of HR-combi HR 107-combitap HR HR 107-combitap HR Ventilatie Natuurlijk Natuurlijk Natuurlijk PV Voorbeeld rijwoning jaren 70 Pakket passief R c 4.5 m 2 K/W R c 8.0 m 2 K/W R c 7.0 m 2 K/W U 1.2 W/m 2 K De stap van label B naar passief Kruipruimte isoleren Dak extra isoleren Spouw vullen plus extra isolatie binnen of buiten Triple glas en geïsoleerde buitendeuren HR 107 HR 107 Zonneboiler WTW Ja Zonneboiler WTW Ja Luchtdichtheid Aandacht voor luchtdichtheid Gebruik luchtdichte toebehoren Aandacht voor luchtdichtheid Gebruik luchtdichte toebehoren Energielasten bewoner per jaar Tabel 1 Isolatienormen en mogelijkheden rijwoning jaren 70 Tabel 2 Veel voorkomend passief energiepakket 5

6 Tabel 3 laat zien dat de stap van label F naar label B bij een vrijstaande woning een jaarlijkse besparing oplevert van Voorbeeld vrijstaande woning jaren 70 Situatie '70 label F Meest gebruikte energiepakket label B De stap van label F naar label B Begane grondvloer R c 0.15 m 2 K/W R c 2.5 m 2 K/W Kruipruimte isoleren Dak R c 0.22 m 2 K/W R c 2.5 m 2 K/W Dak extra isoleren Gesloten gevel delen R c 0.19 m 2 K/W R c 2.0 m 2 K/W Spouwmuur isoleren Ramen U 2.9 W/m 2 K U 1.8 W/m 2 K HR++ glas Ruimte verwarming VR of HR HR 107 Tapwater VR of HR-combi HR combitap HR Verwarmingssysteem vervangen door HR 107 Warm tapwater voorziening vervangen door HR HR 107-combitap HR Ventilatie Natuurlijk Natuurlijk Natuurlijk PV Voorbeeld vrijstaande woning jaren 70 Pakket passief R c 4.5 m 2 K/W R c 8.0 m 2 K/W R c 7.0 m 2 K/W U 1.2 W/m 2 K De stap van label B naar passief Kruipruimte isoleren Dak extra isoleren Spouw vullen plus extra isolatie binnen of buiten Triple glas en geïsoleerde buitendeuren HR 107 HR 107 Zonneboiler WTW Ja Zonneboiler WTW Ja Luchtdichtheid Aandacht voor luchtdichtheid Gebruik luchtdichte toebehoren Aandacht voor luchtdichtheid Gebruik luchtdichte toebehoren Energielasten bewoner per jaar Tabel 3 Isolatienormen en mogelijkheden vrijstaande woning jaren 70 Tabel 4 Veel voorkomend passief energiepakket Een renovatie bij een vrijstaande woning van label B naar passief bespaart extra per jaar. In een periode van 30 jaar is dit een besparing aan energielasten van Energieprestatievergoeding Sinds de invoering van de wet energieprestatievergoeding kan een woningbouwcorporatie met de huurder afspraken maken over een energieprestatievergoeding. Het gaat hierbij om een vergoeding voor het opwekken van duurzame energie in, aan of op de woning op voorwaarde dat er een zeer goede isolatie voor de woning wordt gerealiseerd. De energieopwekking dient voldoende te zijn voor verwarming en warm tapwater van de woning en voor het elektriciteitsgebruik van de bewoners. De woonlasten blijven gelijk en de huurder krijgt er meer comfort voor terug. De energieprestatievergoeding maakt het voor woningbouwcorporaties mogelijk een groot deel van de investering naar passief terug te verdienen via de lagere energielasten voor de bewoner. E E EPV H H Totale woonlasten E = Energie H = Huur EPV = Energieprestatievergoeding 6

7 3. Helderheid in wetgeving De wet- en regelgeving rondom renoveren is aan verandering onderhevig. Hieronder worden de belangrijkste regels bij renovatie toegelicht. Het Bouwbesluit maakt onderscheid tussen twee soorten renovaties: ingrijpende renovaties en niet-ingrijpende renovaties. In beide gevallen zijn verschillende eisen met betrekking tot de isolatieschil van toepassing. De verschillende regels zijn gebaseerd op het percentage van de totale oppervlakte van de integrale gebouwschil dat wordt gerenoveerd. Wanneer dit percentage boven de 25% ligt, spreekt men van een ingrijpende renovatie. Het begrip integrale gebouwschil wordt in het Bouwbesluit niet exact gedefinieerd maar in het kader hieronder staat een voorbeeld uitgewerkt ter verduidelijking. Renovatie integrale gebouwschil Van een renovatie van de integrale gebouwschil is bijvoorbeeld sprake wanneer een dak of gevel volledig wordt opengelegd en vernieuwd, waardoor de mogelijkheid bestaat om tegelijkertijd isolatie aan te brengen die voldoet aan de nieuwbouweis. Bron: Bouwbesluit 2012 Ingrijpende renovatie Bij renovatie van het dak worden de gordingen of het dakbeschot aangepast. Niet-ingrijpende renovatie Bij renovatie van het dak blijven de gordingen en het dakbeschot (grijze vlak) ongewijzigd. Let op: het dak beslaat hier meer dan 25% van de integrale gebouwschil. Figuur 4 Ingrijpende renovatie Figuur 5 Niet-ingrijpende renovatie 7

8 Ingrijpende renovatie Er is sprake van een ingrijpende renovatie wanneer meer dan 25% van de oppervlakte van de integrale gebouwschil wordt vernieuwd, veranderd of vergroot. In deze situatie is voor het te renoveren bouwdeel de nieuwbouweis voor thermische isolatie van kracht: R c 6.0 voor het dak R c 4.5 voor de gevel R c 3.5 voor de vloer Bij renovatie geldt geen EPC eis. Let op: Wanneer bij renovatie van het dak het dakbeschot of de gordingen worden vervangen, valt dit alleen onder een ingrijpende renovatie wanneer het dak meer dan 25% van de totale gebouwschil beslaat. Niet-ingrijpende renovatie Bij een renovatie die geen betrekking heeft op de integrale gebouwschil is er geen sprake van een ingrijpende renovatie. Voor het te renoveren bouwdeel geldt de R c -waarde uit het rechtens verkregen niveau, maar minimaal: R c 2.0 voor het dak R c 1.3 voor de gevel R c 2.5 voor de vloer Bij renovatie geldt geen EPC eis. Een voorbeeld van een niet-ingrijpende renovatie is het na-isoleren van het dak door het verwijderen van de pannen, panlatten en tengels en het aanbrengen van een nieuwe laag isolatie. Aanbouw of dakkapel Bij aanpassing van een bestaande woning door bijvoorbeeld het plaatsen van een dakkapel of het vergroten van de woning, gelden de nieuwbouwregels voor het aangebouwde deel. Dit betekent: R c 6.0 voor het dak R c 4.5 voor de gevel of de wangen van de dakkapel R c 3.5 voor de vloer Ingrijpende renovatie R c 6.0 dak Niet-ingrijpende renovatie R c 2.0 dak R c 4.5 gevel R c 1.3 gevel R c 3.5 vloer R c 2.5 vloer Figuur 6 Eisen thermische isolatie bij renovatie 8

9 Type woning Het vervangen van het dakbeschot bij een rijwoning valt onder een ingrijpende renovatie. Bij een rijwoning tellen de woningscheidende wanden niet mee in de totale gebouwschil. Deze renovatie betekent een vervanging van 25% of meer van de totale integrale gebouwschil. Wanneer een vrijstaande woning met een standaard 45 zadeldak een compleet nieuw dak krijgt, valt dit in veel gevallen onder een niet-ingrijpende renovatie omdat hier alle gevels meetellen in de berekening. Simpel geredeneerd beslaat het dak hier ongeveer 1/6 deel van de totale integrale gebouwschil. Denk maar aan de zes vlakken van een dobbelsteen. 4. Budget De huidige staat van de woning, de keuze voor label B of passief en de eisen waaraan de geplande renovatie volgens het Bouwbesluit moet voldoen, zijn de factoren die het kostenplaatje bepalen. Afhankelijk van het budget kan deze renovatie in één keer worden uitgevoerd. Mocht het budget niet toereikend zijn dan is gefaseerd isoleren, zoals omschreven op pagina 16, een goed alternatief. Gebruik hiervoor dan wel 'no-regret' maatregelen. Hiermee wordt bedoeld dat de eerste stap voor het verbeteren van de energieprestatie van de woning alvast wordt gezet, maar wel op een manier waarop de renovatie in de toekomst een vervolg kan krijgen zonder dat eerdere investeringen daarmee voor niets zijn geweest. Stimuleringsregelingen Een renovatie komt mogelijk in aanmerking voor een, vanuit de overheid gesubsidieerde, stimuleringsregeling. Een voorbeeld hiervan is de STEP-regeling waarbij éénmalig een subsidie wordt uitgekeerd. Voorwaarden hiervoor zijn te vinden op de website Daarnaast bestaan er verschillende regionale initiatieven. Meer informatie over de maandelijkse energieprestatievergoeding (EPV) staat op pagina 6 van deze brochure. Bij een vrijstaande woning beslaat het dak ongeveer 1/6 deel van de totale integrale gebouwschil. Denk maar aan de zes vlakken van een dobbelsteen. 9

10 ALTIJD EEN PASSENDE OPLOSSING: INGRIJPEND Bekijk de projectvideo Project Unidek RenoAero inclusief Unidek Aero Verjonging, Denekamp. Scan de QR-code voor meer informatie en een projectvideo van dit project. Het uitgangspunt Het uitgangspunt is een renovatie op gordingen waarbij het complete dakbeschot van een rijwoning wordt vervangen. Bij het vervangen van het dakbeschot is het bestaande isolatiemateriaal verwijderd en kan dit tijdens de geplande werkzaamheden worden vervangen door nieuw isolatiemateriaal. Omdat het dak van de rijwoning ook nog eens meer dan 25% van de integrale gebouwschil omvat, valt de renovatie onder ingrijpende renovaties. In dit geval geldt voor het dak de nieuwbouweis van R c 6.0. Waarom Unidek RenoAero? Unidek RenoAero is hét alles-in-1 dakelement voor dakrenovatie op gordingen van bestaande woningen en scoort op alle fronten 3x beter dan andere dakelementen: sneller, sterker en de dakelementen bieden nog meer duurzaam wooncomfort. SNELLER STERKER COMFORT 10

11 E RENOVATIE De stap naar label B De meest voor de hand liggende opties voor renovatie van dit dak zijn het Unidek Kolibrie dakelement of het Unidek RenoAero dakelement. Unidek Kolibrie is een dakelement zonder randhout en met stootvaste witte zichtzijde. Meer informatie over het Unidek Kolibrie dakelement is te vinden op De renovatie in het voorbeeld is uitgevoerd met het Unidek RenoAero dakelement met een isolatiewaarde van R c 6.0. Dit dakelement heeft enkele waardevolle voordelen ten opzichte van het Unidek Kolibrie dakelement. Unidek RenoAero is een dakelement zonder randhout maar met geïntegreerde verstijvers. Hiermee worden onnodige koudebruggen voorkomen doordat de dakelementen naadloos op elkaar aansluiten. Tevens zijn grote overspanningen te realiseren. De bouwdetails voor Unidek RenoAero staan vermeld vanaf pagina 3 van de bijlage 'Oog voor detail'. Voorkom koudebruggen Koudebruggen zijn warmteverliezen. De voornaamste oorzaak van het ontstaan van koudebruggen is dat de isolatielaag tussen twee constructiedelen onderbroken wordt door constructiedelen met een andere R-waarde dan de isolatielaag. De warmtestroom naar buiten is dan groter dan die van de aangrenzende gedeelten er omheen. Hierdoor kan op deze koudere plaatsen eerder condensatie optreden waardoor schimmel- en vochtproblemen kunnen ontstaan. Door de constructiedelen gelijkwaardig te isoleren en de koudebrug in te pakken met isolatiemateriaal kunnen onnodige warmteverliezen worden voorkomen. Randafwerking Randafwerking zoals boeiboorden zijn eenvoudig te realiseren door middel van bevestiging aan de verstijvers, die aan de langszijden goed zichtbaar zijn. Hierdoor is er meer dan voldoende vlees om in te schroeven. Dakraam Het plaatsen van een dakraam is erg eenvoudig bij het Unidek RenoAero dakelement. Het speciaal voor de Unidek Aero dakelementen ontwikkelde Unidek Aero Dakraamkozijn kan namelijk zonder raveling gemonteerd worden. Het aanbrengen van extra gordingen of slapers is dus niet nodig. Het Unidek Aero Dakraamkozijn kan direct aan de verstijvers worden bevestigd. Hiermee vormt het dakraam één geheel met de dakelementen en behoudt de constructie zijn stevigheid. Sporenkap? In het geval van dakrenovatie op sporen is Unidek Reno Sporen de beste oplossing. Dit is een dakelement speciaal ontwikkeld voor na-isolatie op een bestaande sporenkap. Het dakelement is tijdens verwerking goed beloopbaar dankzij de sterke damp-open folie. De zelfborende schroeven en overlappende folie met plakstrip maken een snelle en simpele montage mogelijk. Het is een kwestie van aanbrengen van een afschuifregel, in verband brengen van de dakelementen door deze tegen de reeds geplaatste elementen te schuiven, en vastplakken van de folie-overlap op ondergelegen dakelementen. Door middel van de zelfborende schroeven worden de dakelementen door de tengels heen in de sporen vastgezet. Het dakelement is leverbaar in een minimale lengte van 1500 mm en een maximale lengte van 8000 mm. Folieoverlap met plakstrip Doorlopende isolatieschil Afschuifregel Figuur 7 Detail plaatsing dakelementen Sporenkap 11

12 De stap naar passief Zoals de rekenvoorbeelden op pagina 5 en 6 laten zien, loont het de moeite om te renoveren naar een passief eindresultaat. Naast de stappen die genoemd staan onder De stap naar label B dienen dan tevens onderstaande punten in het renovatieplan opgenomen te worden. Slank overstek Een overstek biedt in de zomer bescherming tegen de zon. Zo blijft de woning koel. In de winter staat de zon lager en schijnt onder het overstek door. De woning wordt dan door de zon verwarmd. Mocht de stap naar label B in de toekomst worden vervolgd met de stap naar passief dan draagt een overstek bij aan de eerste energiebesparingen. Een overstek is dus niet alleen een esthetische keuze maar ook een duurzame keuze. Realisatie van een slank overstek bij hogere R c -waarden is makkelijk te realiseren met de oplossing Unidek Aero Verjonging. Dit is een snelle en eenvoudige manier om op het werk een fraai overstek te realiseren. Bij Unidek Aero Verjonging wordt een houten overstekklos aan de onderzijde in het dakelement verlijmd. De overstekklossen worden met elkaar verbonden door een houten regel. Hierop wordt een 18 mm WBP multiplexplaat bevestigd zodat het dakelement aan de bovenzijde verlengd wordt. Daarop kunnen tengels, panlatten en voorzieningen voor de goot worden vastgezet. Kijk voor meer informatie op Luchtdichtheid Het Unidek RenoAero dakelement is verkrijgbaar in R c -waarden tot en met R c In combinatie met de luchtdichte toe - behoren van Kingspan Unidek wordt een uitstekend luchtdicht resultaat gerealiseerd. Kieren en naden in een geïsoleerde gebouwschil veroorzaken ongewenste luchtlekkage. Door luchtlekkage vindt er onnodig warmteverlies plaats. Bij het dak is er extra aandacht nodig voor doorvoeren, aansluitingen op de gevel en de dakelementen onderling. Zonne-energie Door eerder genoemde maatregelen zoals goede en luchtdichte dakisolatie te combineren met energie-opwekking, wordt de laatste stap richting passief wonen gezet. Unidek RenoAero is geschikt als basis voor het zonne-energiesysteem Unidek SolarPower. Deze oplossing combineert dakisolatie en energieopwekking in één PV-dakoplossing. Kijk voor meer informatie over deze oplossing op 12

13 ALTIJD EEN PASSENDE OPLOSSING: NIET-INGRIJPENDE RENOVATIE Bekijk de projectvideo Project Unidek Reno Dekfolie, Son en Breugel. Scan de QR-code voor meer informatie en een projectvideo van dit project. Het uitgangspunt Het uitgangspunt is een renovatie van het dak op bestaand dakbeschot. Deze renovatie heeft geen betrekking op de integrale gebouwschil en valt daarmee volgens het Bouwbesluit onder niet-ingrijpende renovatie. Dit wil zeggen dat er voor het dak het rechtens verkregen niveau geldt van minimaal R c 2.0. De eerste stap bij een renovatie is het beoordelen van de kwaliteit van de huidige bouwdelen (zie pagina 4). Bij een doorgezakt dakbeschot adviseren wij altijd om dit te corrigeren alvorens de dakisolatie aan te brengen. De stap naar label B Voor een renovatie op bestaand dakbeschot, vlak of inclusief tengels, zijn Unidek Reno Dekfolie en Unidek Reno Dek beide goede opties. De onlangs vernieuwde renovatieproducten kunnen over dakbeschot en tengels heen geplaatst worden. Dat bespaart de verwerker zware arbeid, tijd en afval. De elementen bevatten aan de gootzijden een sponning die passend is gemaakt op de standaard verkrijgbare houtmaten (45 x 45 mm of 45 x 70 mm) die als afschuifregel fungeren. 13

14 Waarom Unidek Reno Dekfolie? De groene folie van Unidek Reno Dekfolie geeft extra grip zodat het element beter beloopbaar is. Een afschuifregel vangt de afschuifkrachten op, zodat slechts 2 schroeven per onderliggende gording of muurplaat nodig zijn. Dat betekent 30% minder schroeven ten opzichte van standaardoplossingen met 3 tengels. In combinatie met de zelfborende schroeven wordt de montagetijd verkort en vermindert dit de overlast voor de bewoners. Waarom Unidek Reno Dek? Unidek Reno Dek biedt een eersteklas thermische prestatie en beschikt over een ISSO kwaliteitsverklaring en DUBOkeur. Vervuiling door water achter de goot is met Unidek Reno Dek verleden tijd. Op de afschuifregel is ruimte voor een kunststoffolie voor afwatering over de dakvoet. De nieuwe toebehoren Unidek Afwaterfolie en Unidek Waterdicht tape bieden de perfecte oplossing voor waterafvoer in de bestaande goot. Met deze oplossing kunt u aan de voorwaarden voor waterafvoer in de goot voldoen. SNELLER EFFICIENT COMFORT KWALITEIT SNELLER COMFORT Snelle montage Het monteren van Unidek Reno Dekfolie is uiterst eenvoudig omdat de dakelementen op daklengte en met nokafschuining worden geleverd. Het is een stevig maar lichtgewicht dakelement. Dit vermindert de belasting op de verwerker en resulteert in een snellere montage. De bijbehorende schroeven en montageschuim zorgen voor een betrouwbaar eindresultaat. Comfort Een hoog thermisch comfort kan behaald worden door voor elementen te kiezen met een hogere R c -waarde. Bijvoorbeeld R c -waarde 8.0. Betere isolatie zorgt tevens voor een lagere energierekening voor de bewoner. Om tot een energiezuinig eindresultaat te komen is het raadzaam om niet alleen het dak te isoleren maar tevens de spouwmuur te vullen met bijvoorbeeld EPS-korrels en enkel glas te vervangen door triple glas. Harde toplaag Unidek Reno Dek dakelementen hebben een harde toplaag. Hierdoor zijn de dakelementen uitstekend beloopbaar zonder kans op beschadigingen. Beschadigde dakelementen hebben een verhoogd risico op vochtproblemen door lekwater, toetreding van ongedierte en verminderde isolatieprestaties. Dankzij de harde toplaag van Unidek Reno Dek worden deze risico s (vrijwel) volledig afgedekt. Hoger thermisch comfort Unidek Reno Dek draagt bij aan een hoger thermisch comfort. Koudebruggen (zie kader pagina 11) kunnen de oorzaak zijn van tal van ongemakken zoals vochtplekken en een hoger energieverbruik. Unidek Reno Dek wordt op daklengte geleverd. Hierdoor ontstaan er minder (stuik)naden in het dakvlak en zijn er dus minder onderbrekingen die kunnen zorgen voor koudebruggen en (thermische) lekkages. 14

15 De stap naar passief Wanneer de gewenste levensduur van de woning nog niet duidelijk is, is het verstandig te borgen dat de woning van label B makkelijk opgewaardeerd kan worden naar passief. Hanteer daarom no-regret maatregelen. Dit voorkomt onnodige kosten en overlast. Tabel 2 op pagina 5 toont de besparing in energielasten wanneer van label B de stap naar passief wordt gemaakt. De besparing op de energierekening van een rijwoning is jaarlijks bijna Is het zeker dat de woning uiteindelijk passief wordt? Overweeg dan om niet alleen de dakelementen te vervangen maar om ook het dakbeschot te verwijderen. Op pagina 10 wordt een ingrijpende renovatie met Unidek RenoAero dakelementen beschreven. Dit dakelement is leverbaar tot en met R c -waarde 10.0 en voldoet aan de hoogste luchtdichtheidsklasse 3. Tevens biedt dit element de beste geluidsisolatie. Onbewoonbare zolder? Bij een onbewoonbare zolder is het mogelijk om in plaats van het dak de zoldervloer te isoleren. Hiermee worden kosten bespaard omdat de zoldervloer een kleiner oppervlakte beslaat dan het dak. De renovatie zal bij deze oplossing voornamelijk in de woning plaatsvinden. Unidek UniLoft is een vloerisolatieplaat die 100% beloopbaar is en 100% Aerosafe. Dankzij de Aerosafe-randafwerking worden luchtdichte aansluitingen gecreëerd en tal van ongemakken zoals tocht en een hoger energieverbruik voorkomen. Figuur 10 Unidek Uniloft Figuur 8 Gootdetail en bevestigingspunten Unidek Reno Dek Unidek Waterdichte Tape Unidek Afwaterfolie Figuur 9 Gootafwerking Unidek Reno Dek 15

16 ALTIJD EEN PASSENDE OPLOSSING: GEFASEERD Project Unidek Reno Fast, Gemert No-regret maatregelen De gewenste levensduur van de woning is bepalend bij de keuze voor label B of passief. Is de gewenste levensduur van de woning nog onduidelijk of is het budget beperkt? Dan is gefaseerd isoleren een goede oplossing. Kies voor renovatieoplossingen die een vervolg kunnen krijgen en zorg ervoor dat gedane investeringen hun waarde behouden. Het zou bijvoorbeeld zonde van de investering zijn om nu voor dubbel glas te kiezen en dit vervolgens over een aantal jaar weer te vervangen door triple glas. Waarom Unidek Reno Fast? Unidek Reno Fast is dé luchtdichte oplossing voor na-isolatie van de binnenzijde van hellende daken. Het dakelement wordt op een eenvoudige en snelle manier aan de binnenzijde tegen het bestaande dakbeschot aangebracht. Unidek Reno Fast presteert dankzij haar eenvoudige montage en toepassing van luchtdichte toebehoren aantoonbaar beter dan andere isolatiesystemen. De stap naar label B Een goede stap bij gefaseerd isoleren is om de woning eerst aan de binnenzijde tegen het bestaand dakbeschot te isoleren. Dit kan met het isolerend sandwichelement Unidek Reno Fast. Een vervolgstap kan zijn om de woning aan de buitenzijde van het dak te isoleren. 30% SNELLER TOPLAAG LD COMFORT 16

17 ISOLEREN Damp-open of damp-dicht? Houd rekening met het verschil in damp-open en damp-dichte isolatiematerialen. Een damp-open systeem aan de binnenzijde van de woning gecombineerd met een damp-dicht systeem aan de buitenzijde geeft vochtproblemen. Het dakbeschot is damp-open en onder de pannen wordt geventileerd. Dat wil zeggen dat vocht van binnen door de constructie heen naar buiten toe kan worden afgevoerd. Door gebruik te maken van Unidek Reno Fast verandert er niets aan deze situatie. Unidek Reno Fast is een damp-open dakelement. Dit zorgt ervoor dat het dakelement probleemloos te gebruiken is bij een normale vochtbelasting vanuit de woning. Indien er een dampremmende laag, zoals bijvoorbeeld teervilt, is toegepast op het bestaande dakbeschot dient advies te worden ingewonnen bij een technisch adviseur van Kingspan Unidek. Deze kan bepalen of extra voorzieningen noodzakelijk zijn. De stap naar passief Naast de stappen die genoemd staan onder De stap naar label B zijn onderstaande punten extra van belang voor een passief eindresultaat. Goede luchtdichting Bij isoleren is een goede luchtafdichting van groot belang. Een hoogwaardige luchtdichte afdichtingsband zorgt voor een naadloze aansluiting op de (woningscheidende) wanden en gordingen. Ook in de lengterichting kunnen de dakelementen onderling luchtdicht aaneengesloten worden door middel van een kunststof LD-afdekprofiel. Het kunststof LD-afdekprofiel en de luchtdichte afdichtingsband van Kingspan Unidek voldoen aan een uitstekende luchtdichtheid klasse 3, passiefhuis niveau. Snel een mooi eindresultaat Het monteren van Unidek Reno Fast is uiterst eenvoudig. Het is een kwestie van aanbrengen van de luchtdichte afdichtingsband, plaatsen van de dakelementen en bevestigen van een afwerklat. Bevestiging gaat ongeveer 30% sneller dan bij andere systemen. Het op maat afschuinen van de dakelementen voor nokgording en muurplaat behoort tot de mogelijkheden. Doordat de dakelementen zijn afgewerkt met een witte binnenzijde geeft dit direct een mooi afgewerkt eindresultaat. Schilderen is niet nodig. Muurplaatafschuining Figuur 12 Detail woningscheidende wand en gording Renovatieplan Een goed renovatieplan en het gebruik van de juiste materialen maken een vervolg op De stap naar label B mogelijk. Een volgende stap kan zijn om het dak aan de buitenzijde te isoleren. Wanneer er aan de binnenzijde is gekozen voor Unidek Reno Fast met een R c -waarde van 3.0 en aan de buitenzijde wordt tegen het bestaand dakbeschot geïsoleerd met het dakelement Reno Dek met een R c -waarde van 4.0 (zie pagina 13), dan mogen deze verschillende waarden bij elkaar worden opgeteld. Het dak heeft dan een R c -waarde van 7.0. Figuur 11 Detail muurplaatafschuining 17

18 OOG VOOR DETAIL De stap naar een duurzame woning Label B of passief, een renovatie van een woning gaat van start met het in kaart brengen van de huidige staat van de verschillende bouwdelen. De gewenste levensduur van de woning is uiteindelijk bepalend bij de keuze voor het te behalen energielabel na renovatie. Het Bouwbesluit maakt onderscheid tussen twee soorten renovaties: ingrijpende renovaties en niet-ingrijpende renovaties. In beide gevallen zijn er verschillende eisen met betrekking tot de isolatieschil van toepassing. Wanneer het budget voor de renovatie niet toereikend is, is gefaseerd isoleren een goede keuze. Bij iedere renovatie biedt Kingspan Unidek een passende oplossing voor isolatie van het dak. Een volledig overzicht van alle producten staat op Maximaal resultaat met goede renovatie bouwdetails Energie besparen kan met een goed geïsoleerde gebouwschil, luchtdicht bouwen en het verminderen van het aantal koudebruggen. Het maximale resultaat wordt behaald met behulp van goede en uitvoerbare bouwdetails. De belangrijkste bouwdetails inclusief praktische tips zijn gebundeld in de bijlage Oog voor detail. Om goed van start te gaan, staat er op de eerste pagina van deze bijlage een handige checklist bij renovatie. Unidek Bestekservice In deze online omgeving bieden wij u de bestekteksten aan voor al onze oplossingen. De Unidek bestekteksten zijn te downloaden in verschillende bestandtypes, geschikt voor de STABU systematiek en bruikbaar binnen STABU 2. U vindt de Unidek Bestekservice op of via de link op onze website. Meer weten? Alle informatie waarnaar in deze brochure wordt verwezen is gratis te downloaden op of in geprinte versie verkrijgbaar. Bij vragen of opmerkingen staan onze technisch adviseurs u graag te woord. Bronnen - Interpretatie Bouwbesluit 2012 (2015), Nico Scholten, Expertisecentrum regelgeving bouw - Bouwbesluit 2012 ( ) - Toolkit bestaande bouw, duurzame woningverbetering (2008)

19 Contact details Rayon West Accountmanager Internal Sales: Tel: +31 (0) Area Sales Manager: Tel: +31 (0) west@kingspanunidek.nl Algemeen Tel: +31 (0) Fax: +31 (0) verkoop@kingspanunidek.nl Rayon Zuid-West Accountmanager Internal Sales: Tel: +31 (0) Area Sales Manager: Tel: +31 (0) zuidwest@kingspanunidek.nl Rayon Zuid-Oost Accountmanager Internal Sales: Tel: +31 (0) Area Sales Manager: Tel: +31 (0) zuidoost@kingspanunidek.nl Rayon Oost Accountmanager Internal Sales: Tel: +31 (0) Area Sales Manager: Tel: +31 (0) oost@kingspanunidek.nl Rayon Noord Accountmanager Internal Sales: Tel: +31 (0) Area Sales Manager: Tel: +31 (0) noord@kingspanunidek.nl Kingspan Unidek B.V. Scheiweg 26, 5421 XL Gemert, Postbus 101, 5420 AC Gemert Tel: +31 (0) info@kingspanunidek.nl Kingspan, Unidek and the Lion Device are Registered Trademarks of the Kingspan Group plc in the EU. All rights reserved.