Internationalisatie is cruciaal voor het welslagen in de toekomst
|
|
- Rudolf Bos
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Job Witteman, medeoprichter en directeur van Ams-Ix: Internationalisatie is cruciaal voor het welslagen in de toekomst Nog steeds een pure vereniging zoals ze al twintig jaar functioneert slaat de Amsterdam Internet Exchange in de 21e eeuw de vleugels uit naar andere werelddelen. De balans tussen het behoud van het goede en innovatie en expansie waar mogelijk weet Job Witteman exact te schetsen. C.V. 25 februari 1957geboren te Amsterdam student Universiteit van Amsterdam 1992 afgestudeerd in Engels, Computational Linguistics Medewerker EUnet Marketing Manager Internet Global One Product Group Manager IP UPC Broadband 2000-heden Algemeen directeur Amsterdam Internet Exchange (Ams-Ix) Verder: Mede oprichter en Bestuurslid Euro-IX (European Internet Exchange Association) Lid Consortium Board van Dutch Media Hub 2011 heden Lid Amsterdam Economic Board, Cluster Logistics
2 Foto s: Frank Groeliken Tekst: Peter Olsthoorn Wanneer gebruikte je internet voor het eerst? Vóór 1990 op de Universiteit van Amsterdam, waar ik per communiceerde met mijn mentor. Ik ben 15 jaar student geweest, tot mijn 35e. Dat mocht toen nog, dus waarom zou je dat niet doen. Je kreeg een basisbeurs en met wat werk ernaast kon je daar van leven. Echte Amsterdammer? Ja, helemaal, geboren en getogen. M n wieg stond op de Leidsegracht. Nee, ik heb geen Amsterdams accent. Grachtengordelafkomst... Welgestelde ouders die het langjarig studeren ook ondersteunden? Welke betrekking hadden ze? Dat hielp wel. Ze zaten me niet zo achter m n broek om af te studeren. M n vader [Piet Witteman, oudere broer van tv-journalist Paul] begon als advocaat en klom op tot vicepresident van het Gerechtshof in Amsterdam en voorzitter van het Hof van Discipline. M n moeder studeerde op latere leeftijd af in rechten en is ook rechter geworden. Dat mocht niet in Amsterdam vanwege mijn vaders functie, dus ze ging naar Haarlem. Thuis teleurstelling dat je geen rechten studeerde, net als je ouders en je grootvader [ook ex-minister]? Ik ben wel begonnen aan een rechtenstudie. Ik wilde het mezelf makkelijk maken, maar ik vond rechten helemaal niet makkelijk. Toen ben ik overgestapt naar Europese Studies, daarna Frans, vervolgens Economie en op het laatst Engels. M n afstudeerrichting was Computational Linguistics. Vanwaar die overstap naar computertaal? Ik werkte in een kroeg. M n toenmalige vriendin - en huidige vrouw - zei: waarom studeer je niet af. Ik hoefde alleen nog maar een scriptie te schrijven en een keuze te maken. Ik had links en rechts studiepunten gehaald binnen de vrije studierichting Letteren. De keuze voor Computational Linguistics kwam via een studieadviseur. Het was een tijd dat ze iedereen graag hielpen afstuderen, geen probleem. Makkelijk een eerste baan gevonden? Ik kreeg die baan op reis in Spanje, dankzij een toevallige ontmoeting met een Amerikaan. In een park in Madrid raakten we aan de praat. Hij
3 vroeg wat ik deed en ik vertelde hem dat ik binnenkort zou afstuderen. Hij vroeg me hem te bellen. Dat bleek Glenn Kowack te zijn, die was gevraagd om EUnet te komen leiden in Amsterdam. Puur toeval, maar dat kwam toen wel vaker voor in m n leven. Ik was niet zo van het carrière uitstippelen en van hoge ambities. Je had geen ervaring met netwerken of automatisering, alleen die computertaal? Dat vond hij geen probleem. Hij zei iemand te zoeken die smart was en afgestudeerd zijn aan de universiteit bewees dat. Iemand die de Amsterdamse regels en gewoonten kende en het kantoor praktisch kon opbouwen. Ik zei nog: Maar ik weet niets van internet. Waarop hij reageerde: Bijna niemand weet daar iets van, ik toevallig wel. Maar je leert dat snel. Hij had gelijk, het was niet zo ingewikkeld. Dus dat werd m n eerste baan. Elke dag op de fiets naar de Watergraafsmeer. Wat wilde Kowack precies? Zelf was hij heel idealistisch, maar ze hadden hem wel gevraagd om EUnet gereed te maken voor de zakelijke markt. De wetenschap maakte uitgebreid gebruik van internet en ook bedrijven rammelden aan de poort om toegelaten te worden. Die hadden er geld voor over. Ik heb geholpen om van EUnet, als eerste pan-europese internetprovider een volwaardig bedrijf te maken. EUnet groeide als kool en al spoedig moest er een aandelenruil worden geregeld met de nationale partijen die EUnet vormden. Uiteindelijk werd het verkocht aan het Amerikaanse Qwest en ging op in KPNQwest, de joint-venture met KPN. EUnet bestond toch al jaren, gevormd door partijen vanuit de Unix gebruikersgroepen, zoals NLnet bij het Centrum voor Wiskunde en Informatica, die internationaal verbonden waren? Er ontstonden naast die eerste netwerken in Europa eind jaren tachtig nieuwe formele netwerkorganisaties voor de wetenschap; Surfnet in Nederland, DEnet in Duitsland en Janet in Engeland. De Europese gebruikersgroep EUUG werd EurOpen en gaf Kowack opdracht om een Europees netwerk op te zetten voor aansluiting van bedrijven op internet met een verbinding naar Amerika. Hij koos voor een kantoor in Amsterdam want het CWI beheerde het Europese knooppunt al en hij kende Rob Blokzijl van natuurkunde-instituut Nikhef goed. Maar er lag toch al een Europees datanetwerk sinds 1982? Dat had weinig structuur en was een Unix-netwerk. Geen internet. EUnet moest een echt pan-europees TCP/IP netwerk worden waar verbindingen
4 centraal werden ingekocht. Alle nationale deelnemers kochten verbindingen naar Amsterdam en vandaar kregen ze hun verbinding naar de Verenigde Staten. NLnet was één van de twaalf oorspronkelijke nationale netten. Hoe liep die overgang van non-profit naar een commercieel bedrijf financieel en bestuurlijk? Frances Brezier, toen bestuurslid van EurOpen, zegt dit uit het zicht te zijn verloren. EurOpen was leidend en fourneerde het benodigde startkapitaal. Er moest meer Europese eenheid komen. Ik was in het begin verantwoordelijk voor het bestellen van de trans-atlantische verbinding en die te betalen uit de gelden van de nationale partijen. Betalingen bleven soms achter dus dat was niet eenvoudig. Toen kwam er een Engelsman met het idee om het verder te commercialiseren via een aandelenruil tussen EUnet BV en de nationale netwerken. In Nederland was NLnet al commercieel bezig, net als sommige zusternetwerken in andere landen. De netwerken, die oorspronkelijk van Unix gebruikersgroepen waren, kwamen veelal in andere handen, van directeuren en investeerders. Zo heeft Ted Lindgreen als eigenaar van NLnet aandelen in EUnet gekregen. En Axel Pawlik nu directeur van Ripe NCC die in 1992 EUnet Deutschland begon ruilde aandelen in het Duitse net voor aandelen in EUnet. Axel Pawlik begon met EUnet Deutschland als non-profit netwerk, maar hij schakelde naar een bestuursfunctie in het commerciële EUnet Ltd, jullie bedrijf in Ierland. Sommigen wisten er goed gebruik van de te maken, zoals Johan Helsingius die met de aandelenruil met zijn Finse netwerk grootaandeelhouder werd in EUnet. Hoe ging dat? Inderdaad, sommigen zagen het financiële voordeel en stapten er precies op tijd in. Hij en Pawlik en nog een paar anderen hebben er een graantje van meegepikt. Ted Lindgreen interesseerde zich niet voor geld, maar hield er een beetje aan over. Die mannen hebben dat niet allemaal in eigen zak gestoken - een deel wel - maar het verrekend met hun Unix gebruikersgroepen die mede aandeelhouder waren. In Nederland is Stichting NLnet opgericht als grootste aandeelhouder van NLnet. Ik voelde me niet senang bij deze commercialisering, want EUnet was bedoeld om het internet over Europa te verspreiden. Meer en meer ging het over geld. Uiteindelijk werd daar de hele dag over gesproken. Had je ook aandelen gewild? Ik had geen aandelen EUnet. Ik had niet eens door dat ik misschien geld kon verdienen met aandelen. Glenn Kowack zat net zo in elkaar en is, net als ik, vertrokken bij EUnet toen het grote geld daar de belangrijkste
5 drijfveer werd. Wij zijn netjes bedankt voor onze diensten. Er kwam een Nederlandse directeur met een meer commerciële inslag.
6 De verkoop van EUnet aan Qwest en de overgang van het netwerk in KPNQwest heb je niet meer meegemaakt? Nee, alleen op afstand, want EUnet/Qwest en later KPNQwest werden concurrenten toen ik bij Global One werkte. KPNQwest kwam ik vanaf 1999 weer tegen als klant van de Amsterdam Internet Exchange. Ik was officieel verantwoordelijk voor het afsluiten van internet van KPNQwest in 2002, wegens wanbetaling. De curator moest geld vrijmaken, beloofde dat ook te doen, maar betaalde de rekeningen niet. Het was voor ons een smak geld. Na goed overleg besloot ons bestuur om een eind te maken aan de verbinding van KPNQwest. Hun opstelling ging immers ten koste van de andere leden van de vereniging. Wel sneu, want die werknemers zaten er onbetaald. Een deel kwam nog van het oude EUnet en hoopte met de restanten door te kunnen gaan. Dat was ook de tragiek. KPNQwest was al bankroet en een aantal exmedewerkers hield het netwerkcentrum nog zo lang mogelijk in de lucht. De baas was een grote boef en was hem al gevlogen. Wij kregen de Zwarte Piet toegespeeld dat we een definitief einde maakten aan KPNQwest, waardoor een doorstart onmogelijk werd. Toen kreeg ik iedereen over me heen. Dat mocht dan zo zijn, maar formeel was KPNQwest een boevenbende geweest die zichzelf wilde verrijken met aandelen en opgeblazen resultaten. Had je contacten met de directie, of met KPN als aandeelhouder? Nee, KPN was en bleef een belangrijke partij bij de Ams-Ix, maarheeft nooit met Ams-Ix overlegd over KPNQwest. Ons bestuur, met onder andere Kees Neggers, stond achter het besluit. KPN zat niet in het bestuur. Meer bijzondere klanten? Euronet met directeur Simon Cavendish was een bijzonder geval. Hij was bestuurslid bij Ams-Ix en bleek later een duister verleden te hebben. Xs4all bestond uit kleurrijke types met technische inbreng. Ze wilden er ook wat aan verdienen, en hebben op tijd verkocht aan KPN. Cistron ook, allemaal technisch heel vaardige jongens die het internet heel goed begrepen. Dat verdienmodel van het snel vergroten van waarde van intenretproviders eindigde met World Online, maar dat was van een andere orde. Ook ervaringen met World Online gehad?
7 Ik heb Nina Brink wel eens gesproken. Ze vertelde hoe ze de verhouding tussen Ams-Ix en World Online wenste. Niet als lid van de vereniging die netjes zou bijdragen zoals ieder ander. Ze wilde gratis poorten bij Ams-Ix, omdat World Online veel waard zou zijn voor de andere partijen die ook bij ons aansloten. Daar had ik geen boodschap aan. Ams-Ix is een vereniging van gelijkwaardige leden die elkaar nodig hebben. Beurswaarden zijn niet bepalend. Er waren wel meer partijen die niet wilden betalen, omdat Ams-Ix meer waard zou worden door hun deelname. Als je een kleine, beginnende exchange bent, wil je natuurlijk graag grote namen binnenhalen en hebt daar wat voor over. Amsterdam is zo groot dat wederzijdse belangen tellen, dus doen we er niet aan mee. Het grote geldspel was aan jou niet besteed. Juist degenen die mondiaal het internet dragen worden niet rijk. Belonen ze zichzelf met veel reizen en congressen in fraaie oorden? Ja, in het algemeen vinden die bijeenkomsten op aardige locaties plaats. Met name in de academische wereld is dat een hele belangrijke secundaire arbeidsvoorwaarde. Het moet voor degenen die ertoe doen in de internetwereld attractief zijn om te komen. Je kunt wel iets op Texel organiseren, maar dat werkt niet. We moeten als dragers van het internet ook veel reizen omdat het wel zo efficiënt is als belangrijke personen elkaar op één plek kunnen treffen. Dat geldt ook voor het ontmoeten van klanten. Ik ben elke maand op reis, soms meerdere weken achter elkaar. Nu met de buitenlandse expansie helemaal. Het is noodzakelijk. Als je met reizen stopt, verlies je het contact met de achterban. Hoe kwam je bij Global One? Bij EUnet kocht ik verbindingen in. Ik had dus veel met KPN te maken enaan de Amerikaanse kant met partijen zoals Sprint. Toen Sprint een kantoor opzette in Nederland, met Paul van Doorn als directeur, wilden ze een internetaanbod voor de zakelijke markt opzetten. Dat vond ik wel spannend en ben overgestapt. Even later ging Sprint een joint-venture aan met Deutsche Telekom en France Telecom in Global One. De telecommarkt ging open en KPN moest concurrenten toelaten tegen een vastgestelde prijs en zo konden we aan de slag. We gingen natuurlijk onder de prijs van KPN zitten en haalden klanten binnen. Naar buiten toe ontstond het beeld van moeizame samenwerking tussen Amerikanen, Duitsers en Fransen. Intern ook een probleem? De Duitsers bemoeiden zich er niet mee. In de praktijk was France Telecom dominant, dus onze orders kwamen voornamelijk uit Parijs. Bij
8 France Telecom was de splitsing van belangen tussen het netwerk en de commerciële afdeling niet eenvoudig. De Fransen begrepen ook niet veel van internet. M n eerste internetadres besloeg ongeveer drie regels, geloof ik. Ik heb toen aangegeven het anders te willen doen. Er kwamen een paar goede France engineers en uiteindelijk is het best aardig gelukt. Inderdaad, want na het klappen van die joint-venture is de Nederlandse poot nog overgegaan in Orange Business Networks. Ja, we haalden grote klanten binnen, ook omdat het wat mocht kosten. We zaten er riant bij in Amstelveen en op Schiphol-Rijk met een mooi datacenter en investeerden veel. Heel Europa, buiten de thuislanden Frankrijk en Duitsland, mocht een miljoen euro per dag verbranden. Na een jaar was er 360 miljoen verstookt. Het was een leuke tijd met die opkomende concurrentie. Waarom ging je weg? France Telecom wilde de product marketing van de Benelux-kantoren ineens samenvoegen en wilde dat ik in Brussel ging werken. Daar voelde ik niets voor, dus dat was einde oefening. In de tussentijd had ik namens Global One meegeholpen om Ams-Ix op te zetten, samen met Surfnet, KPN, AT&T en nog wat partijen. Vanaf 1998 koppelde Global One met andere aanbieders via Ams-Ix. De vereniging AMS-IX werd uiteindelijk eind 1997 opgericht en Surfnet nam het beheer op zich. Een paar jaar later is er professionalisering doorgevoerd en werd ik directeur. Maar eerst nog vijftien maanden UPC. Ze wilden me daar graag hebben vanwege m n ervaring met aanbod van internet, waar kabelaars toen net mee begonnen. UPC heette toen nog A2000, de kabelprovider voor Amsterdam. Die timmerde flink aan de weg en begon met een zakelijk product: voor 800 gulden per maand een 2Mb/s verbinding. Het was een verrassend goed werkend product en liep dus ook aardig. Probleem van UPC was toen al de helpdesk, die zeker voor de zakelijke markt zwaar onder de maat bleek. Er werkten mensen zonder kennis van internet. Dat was niet de reden voor mij om te vertrekken Ams-Ix leek me een leuk verhaal te worden. Kon je er direct terecht? Het toenmalige bestuur van Ams-Ix heeft nog even gedacht aan uitbesteding, bijvoorbeeld bij Getronics. Maar gelukkig werd besloten om Ams-Ix zelf als vereniging te blijven beheren en daaronder een bedrijf te stichten. Op 1 januari 2000 begon ik en in juni stond het op de rails. We
9 mochten na onderhandelingen het banksaldo overnemen van Surfnet zonder afdracht aan de Belastingdienst, want Ams-Ix bleef non-profit. De techniek namen we over van Sara, de helpdesk van de universiteit Nijmegen waar Surfnet die had ondergebracht. EUnet bleek een melkkoe waar je niet van profiteerde. De internethype was volop aan de gang en Ams-Ix werd in 2000 toch non-profit opgezet in een hypercommerciële tijd. Tegen de stroom in? Dat was uniek. De leden waren weliswaar heel commercieel, maar ze hadden toch het vertrouwen samen de Ams-Ix te kunnen realiseren volgens het aloude internetprincipe van het onderling ruilen van verkeer. We hebben ook nooit een commerciële insteek voor ogen gehad. Keith Mitchel, de directeur van concurrent Linx, heeft nog geprobeerd het non-profit model van Linx om te buigen in een commercieel bedrijf. Hij is er in feite ingeluisd door investeerders, die geld roken, want ze kregen bij marktpartijen geen enkel gehoor. Het zou niet beter of goedkoper worden dan de voorziening die er al was. Dat heeft hem zijn baan gekost. Is de neutraliteit het grote succes gebleken voor Internet Exchanges? Ja, het beste voorbeeld is de peering tussen France Telecom en Deutsche Telekom. Die doen dat niet op eigen grondgebied, dus niet in Parijs of Frankfurt. Maar juist wel in Amsterdam, want dat is voor beide partijen neutraal terrein. En de voertaal hier is Engels, voor veel klanten een voordeel. Is het huidige model ideaal? Het heeft ook zijn negatieve kanten. Op momenten dat je wilt innoveren met dienstverlening en stappen vooruit wilt zetten, kan die structuur wel een blok aan je been zijn. De besluitvorming met halfjaarlijkse bijeenkomsten van de leden is daarvoor niet ideaal. Leden vinden de status quo al snel goed. Zoals het plan voor een nationaal netwerk voor Ams-Ix dat ze in 2002 afschoten? Er waren veel regionale initiatieven voor Internet Exchanges, zoals in Twente, Eindhoven en Groningen. Deze partijen waren er wel voor in om een nationaal netwerk van onderling verbonden Exchanges op te zetten. Onze leden stemden dat af. Het was een interessante vergadering, zonder bonje. Pas later ontstond er echte frictie met de ledenvergadering, toen wij Ams- Ix Services BV wilden oprichten om nieuwe klanten te helpen aansluiten met hun netwerk. Er klopten immers steeds meer onervaren partijen uit verschillende werelddelen en uit andere sectoren, zoals financiële instanties, bij Ams-Ix aan.
10 Het leek ons interessant om de dienstverlening uit te breiden in plaats van te verwijzen naar adviesbureaus. Dat heeft de vereniging ook tegengehouden. Dat vond ik jammer, want we wilden innoveren. De vereniging als aandeelhouder is op die momenten te conservatief. Maar jullie mochten wel de grens over?. We begonnen in Curaçao, dat was nog een natuurlijke, kleinschalige uitbreiding. Hongkong was echt een stap naar expansie en Amerika natuurlijk helemaal. We willen ons unieke model, de naam Ams-Ix en de kennis die we hebben opgebouwd ook elders op de wereld gaan benutten. We willen ook dat de leden daarvan profiteren met lage tarieven voor steeds grotere volumes data die ze over de wereld transporteren. De groei in Nederland en in Europa is begrensd. Onze ambitie reikt verder. Gezien de andere wetgeving in Amerika, bijvoorbeeld qua aansprakelijkheid, moesten we daar een nieuwe bedrijf opzetten. Anders dan met de uitbreidingen in Curaçao en Hongkong die we vanuit de BV in Amsterdam hebben opgezet. Statutair betekende dit dat we toestemming van de leden moesten vragen. Uitbreiding naar de VS is net aan niet weggestemd. Kantje boord? Het tij zat ook tegen met net die enge onthullingen van Snowden over de wereld van de spionage heden ten dage. Maar goed, ondanks het flinke verzet stemde een meerderheid vóór. We hebben immers 80 procent buitenlandse klanten. Bovendien heerst er onvrede over de Amerikaanse Internet Exchanges die juist wel op commerciële basis opereren. Wij willen het Europese non-profit verenigingsmodel naar Amerika brengen en doen daar veel klanten een plezier mee. Wij kregen onze uitbreiding op een presenteerblaadje aangereikt. Los van de NSAargumenten was het voor de vereniging ook geen moeilijke beslissing. Economisch is het gunstig want binnen een paar jaar ben je samen uit de kosten. Het bespaart ook hier in Amsterdam kosten en vergroot de kwaliteit door de schaalvergroting en doordat je technici de klok rond kunt laten werken op verschillende continenten. Kwam het heftige debat als een verrassing? Ja, we waren er helemaal niet op bedacht. We reageerden te laat op kritische mails. Leden werden argwanend omdat ze geen goed antwoord kregen en de stemming sloeg om. We hadden een heel goed doortimmerd plan en het bestuur van Ams-Ix en de leden die we vooraf raadpleegden waren enthousiast. Was je niet met opzet lankmoedig in de hoop dat de bezwaren tegen Amerikaanse uitbreiding zouden overwaaien?
11 Het probleem was dat ik onderschatte hoe groot de invloed van één schreeuwend ontevreden Ams-Ix lid kon zijn. Erik Bais van A2B internet zat ineens in het NOS Journaal met zijn bezwaren tegen onze uitbreiding vanwege de NSA-spionage. Wij wilden de situatie niet in één minuut uitleggen, maar stuurden een schriftelijke verklaring waar niets mee is gedaan. Direct stonden we onder verdenking geld te zullen aannemen van de NSA. Die volkomen uit de lucht gegrepen beschuldiging gaat m n bevattingsvermogen ook nu nog te boven. Inschattingsfout, want zo werken hypes toch? Journalisten die met z n allen achter Snowden-onthullingen aanhollen zonder maar iets van telecom te begrijpen, zonder de Nederlandse wet te kennen of maar een verslag of boek te hebben gelezen. U heeft journalisten in de familie zoals oom Paul Witteman? Maar dat je totaal de kans niet krijgt je te verdedigen! Dat je ineens in de hoek geduwd wordt van de NSA. Met het argument dat onze ontkenningen waardeloze argumenten zijn, omdat wij toch wettelijk niets mogen zeggen van taplasten door de geheime diensten. Tegen spoken kun je niet strijden. De algemene pers holt achter Snowden-onthullingen aan zonder veel van telecom en spionage, de geschiedenis en de Nederlandse wet te kennen. Zo staan alle KPN-data al jaren in de VS waar KPN onder de wet ressorteert. Niemand kraait daarnaar. De meeste van jullie klanten zijn in de VS actief of wisselen er data mee uit? Dat is ook zo n punt. Een groot deel van de data, die via Ams-Ix worden uitgewisseld, komen of gaan al naar de Verenigde Staten. Ook als bedrijven of individuen zaken doen met Amerika, Microsoft of Gmail. Al jaren is bekend dat de NSA linksom of rechtsom alle data wil verzamelen. Dan kun je ineens wel paranoia worden nadat onthuld is hoe dat dan precies gebeurt, maar het is volkomen zinloos ineens te speculeren over voor- en achterdeurtjes. Onze Amerikaanse Exchange heeft geen verbinding met Amsterdam, dus hoe zouden ze via onze Amerikaanse dochter hier moeten inbreken? Bij Ams-Ix passeert wel een interessante hoeveelheid data. Jullie zijn het grootste schakelpunt. Henk Steenman zei niet uit te kunnen sluiten dat de Foundry apparatuur van Ams-Ix achterdeurtjes heeft voor de NSA? Moeten jullie dat risico niet bekendmaken? We gebruiken ook apparatuur van Glimmerglas, waarvan bekend is dat die wel meewerkt aan het aftappen van verkeer in Amerika. Daar kunnen we weinig tegen doen, want er is geen alternatief dat gegarandeerd 100 procent veilig is.
12 Sommige leden zeiden: dan neem je maar Chinese apparatuur in je netwerk. Net of China ineens een volkomen betrouwbare staat is die zich van spionage onthoudt. Waar stond ook al weer The Great Firewall? Angst voor spionage is ineens wel een fact of life. Wil je criticasters de mond snoeren? Nee. We kunnen leden die uit de band springen wel royeren, maar dat zou ik een zwaktebod vinden. We kunnen er beter voor zorgen dat we de andere leden overtuigen met argumenten. Maar daar moeten we dan wel de kans voor krijgen. Onze bestuursleden zijn niet dom. Het zijn doorgewinterde internationale netwerkexperts, die zich echt goed over onze plannen hebben gebogen voor ze die goedkeurden. Ga op z n minst het debat aan op grond van feitelijk onderbouwde argumenten. Spionage via telecommunicatie is staande praktijk sinds tientallen jaren en internet is natuurlijk een zegen voor inlichtingendiensten. Vóór Snowden kraaide er geen haan naar, behalve wat onderzoeksjournalisten in de VS die nauwelijks gehoor kregen. Voor jou is dat ook frustrerend. Onverdroten voort met Ams-Ix, ook naar de Westkust van de VS? Nee, eerst naar Chicago want dat lijkt een eenvoudiger markt. In Silicon Valley moet je een groot gebied bestrijken met redundante verbindingen, dus dat kost relatief veel. Bovendien telt Silicon Valley al veel datacenters en exchanges. Chicago ligt gunstig, op een knooppunt van oost naar west en van noord naar zuid. Daar gaat heel veel verkeer langs, dus met een betrekkelijk klein oppervlak kun je daar veel data uitwisselen. We zijn ook niet de enige Europese Exchange daar, want ook De-Cix en Linx wagen de oversteek. Die hadden geen interesse in Chicago. Met het bestuur van Ams-Ix hebben we afgesproken eerst te bewijzen dat New York en/of Chicago een succes kan worden alvorens verder uit te breiden. Spannende strijd met Linx en De-Cix? Zij zijn nog louter aan de Oostkust actief, Linx in Virginia en De-Cix net als wij in New York. Wie er succesvol zijn van ons drieën zal echt nog moeten blijken want we begonnen allen tegelijk met klantenwerving. Hanteren De-Cix en Linx en jullie hetzelfde verenigingsmodel in de VS? Nee, geen van drieën heeft een nieuwe vereniging opgericht. De Amerikaanse bedrijven vallen onder het bestuur in Europa. Bij Ams-Ix onder de vereniging, bij De-Cix onder het Duitse eigendom van een aantal leden actief in de holding Eco en Linx hanteert weer hetzelfde model als wij. Hun Amerikaanse klanten kunnen lid worden van hun Engelse vereniging.
13 Nationaal krijgen jullie steeds meer concurrentie van NL-Ix, een dochterbedrijf van KPN, dat heel hard groeit? NL-Ix groeit zeker hard, maar heeft een ander model en biedt ook andere diensten, zoals port-to-port verbindingen tussen twee partijen. Ze zijn geen pure Internet Exchange, maar concurreren wel steeds harder. Zuur, omdat KPN immers lid is van Ams-Ix? Ja, dat vinden we vervelend. We kunnen het niet tegenhouden, maar het is logisch dat ze voor hun eigen peering met derden NL-Ix kiezen in plaats van Ams-Ix. Dat is goedkoper voor KPN en voor de partijen die daar verkeer uitwisselen. Subsidieert KPN het aanbod van NL-Ix? Ze zijn altijd goedkoper dan wij geweest. Ik ken de kostenstructuur van NL-Ix niet. Ams-Ix heeft alles technisch dubbel uitgevoerd, zodat bij uitval van een verbinding of apparatuur de dienstverlening doorgaat. Dat verhoogt de kosten. De discussie met de directie van NL-Ix en KPN hebben we achter de rug. We gaan goed met elkaar om, maar ze komen met het aantrekken van internationale klanten meer en meer in ons vaarwater. Hoe omschrijf je trouwens peering in het Nederlands; uitwisselen van verkeer? Ja, oorspronkelijk was het ruilen met gesloten beurzen, maar daar zijn langzamerhand andere vormen bijgekomen. Met betaling als één partij veel meer verkeer heeft dan de ander. Een transit-aanbieder kan via de exchange ook gewoon upstream verkopen, zodat de koper gewoon Internet access krijgt. Dat gebeurt dan dus niet met gesloten beurzen. Wat zijn bedreigingen voor jullie? Dat standaarden en technologie niet hard genoeg gaan. De 100 gigabitstandaard is door de markt goed opgepakt met productie van nieuwe apparatuur. Maar de 400 gigabit opvolger is nog niet klaar, laat staan de technologie waar we snel naar toe groeien. Regelgeving is ook een bedreiging. Als de ACM de opvolger van de Opta ons wil reguleren, betekent dat een verlies aan speelruimte. Er wordt over ons gesproken, maar nog steeds niet met ons. Het hangt wel boven ons hoofd. Regelzucht van de ACM heeft wellicht ook een financiële reden, zodra jullie onder de regulering vallen moet je betalen aan ACM. Kun je geen geld overmaken?
14 Ha, ha, dan is het sponsoring, vinden ze vast niet goed. Onbekend maakt angstig. We profileren ons steeds meer als datapoort voor Europa, dus we komen meer in beeld. Er wordt in de Tweede Kamer gevraagd welk ministerie er verantwoordelijk is voor ons toezicht. Waarom niet uitbreiden in Europa? In alle landen is wel iets van een Internet Exchange actief en we vinden het moeilijk om deze buitenlandse collega s concurrentie aan te doen. Ook al vragen onze leden soms om te hulp te schieten in hun land. Alleen waar de peering faalt, is er wellicht een rol voor ons weggelegd. Turkije zou een optie zijn, want daar is geen Internet Exchange. Een buitenlandse partij zou iets kunnen betekenen. Turk Telecom gaat waarschijnlijk dwarsliggen tegen peering, dus dan houdt het op. Dan ga ik liever naar Afrika omdat daar de komende jaren een enorme groei van internet wordt verwacht. Jullie rapport over de economische betekenis van Ams-Ix en de omgeving [persbericht en hele rapport] biedt een aardig beeld van de omliggende hostingmarkt in de regio Amsterdam. Groeit die nog hard genoeg? Er komen nog steeds nieuwe partijen op. Kleine aanbieders, maar ook afsplitsingen van grote partijen met nieuwe dienstverlening, zoals van Leaseweb. We zien wel een concentratie van grote klanten van ons, zowel in hosting als in diensten zoals gaming-aanbieders die nu naar Amsterdam komen. Jullie worden vergeleken met luchthaven Schiphol en de havens van Rotterdam en Amsterdam. Maar jullie directe economische invloed is kleiner. Kunnen concurrenten dan veel eenvoudiger toeslaan? Ja, in die zin zijn we inderdaad kwetsbaarder dan de fysieke mainports. We moeten dus blijven groeien. De internationalisatie is cruciaal voor het welslagen in de toekomst. Als we niet doorgroeien dan missen we het meedoen met de grote jongens in Engeland en Duitsland. We vinden de expansie leuk, maar worden er ook toe gedwongen. De haven van Rotterdam was te traag met expansie in Azië, Schiphol was slagvaardiger. Dus een beter voorbeeld? Ja, Schiphol is heel actief in het buitenland op onder meer JFK Airport en ook in Australië, Hongkong, Aruba en Zweden. Wel een voorbeeld voor Ams-Ix. Nederland biedt een scala van vestigingsvoordelen. Vormen energiekosten en het fiscale klimaat de belangrijkste concurrentievoordelen?
15 Voor de meeste klanten van Ams-Ix speelt het fiscale klimaat niet zo n rol, wellicht wel voor multinationals. Energie is echt een belangrijke factor. Ten opzichte van Duitsland en Engeland is de stroomvoorziening hier beter en goedkoper. Energietekort kende de regio Amsterdam nooit, maar er heerste soms een distributieprobleem. Nu is dat uitstekend geregeld. Met de noodzaak om meer groene energie in te zetten, ontstaat er wel een opslagprobleem.
Luisteren: muziek (B1 nr. 4)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieMijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd
Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen
Nadere informatieJuridische medewerker
28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...
Nadere informatieWij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.
Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat
Nadere informatieIk besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:
Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,
Nadere informatieDe koude oorlog Jesse Klever Groep 7
De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet
Nadere informatiehoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb
hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieHoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen
Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze
Nadere informatieStageverslag Michaël Deslypere
Stageverslag Michaël Deslypere MANPOWER Stagementor: Valerie Milissen Stagebegeleider: Pieterjan Bonne 2 Inhoudsopgave 1.Voorwoord... 3 2.Situering/voorstelling van de stageplaats... 4 3.Beschrijving van
Nadere informatieMODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG!
MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! I.I De geboorte van de Europese Unie Zoals jullie waarschijnlijk wel weten zijn er de vorige eeuwen veel oorlogen in Europa geweest. Vooral de Eerste en de Tweede Wereldoorlog
Nadere informatieEerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.
juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers
Nadere informatieHenk Oostdam is fiscaal adviseur bij zijn eigen praktijk Tax Consult Network en is de vertrouwenspersoon van Tim Coronel en Peter Ouwehand
Henk Oostdam is fiscaal bij zijn eigen praktijk Tax Consult Network en is de vertrouwenspersoon van Tim Coronel en Peter Ouwehand 30 RBA_Fiscale Opleidingen 2015-2016 30 mijn Henk Oostdam We kijken samen
Nadere informatieEen land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps
Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan
Nadere informatieWat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.
Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen
Nadere informatieVoorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.
Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik
Nadere informatieGijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden
Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden
Nadere informatieU schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?
Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen
Nadere informatieBorstkanker ''Angst voor het onbekende''
Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag
Nadere informatieEvaluatie project webshop 2.0
Evaluatie project webshop 2.0 Kim Krijt MM2A Kim Ik vind dat de productie erg goed is verlopen, wij hebben onderling geen problemen gehad. Ik vind dat er erg goed werk is geleverd. Als ik het vergelijk
Nadere informatieZorgboerderij Sterrenland 30-01-14
Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14 Inhoudsopgaven Inleiding...3 Bedrijfsgegevens...4 Afzetmarkt...5 De ligging...6 Het uiterlijk...7 De afdelingen...8 Regels... 9 Personeel...10 Vragen...11 Slot...12 Inleiding
Nadere informatieJan de Laat OVERSTAG
Jan de Laat VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van teksten
Nadere informatieWorld leader in international education
World leader in international education BESTE OUDER, Wat een spannend jaar gaat u tegemoet: uw zoon of dochter zit in het eindexamenjaar! Het maken van een goede studiekeuze is niet altijd makkelijk en
Nadere informatieNetje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!
Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieErvaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier
Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden
Nadere informatieFaux Pas Test (Volwassenen versie)
Faux Pas Test (Volwassenen versie) V. Stone & S. Baron-Cohen Vertaald door: A.A. Spek & I.A. van Berckelaer-Onnes Versie diagnosticus 1. Onderweg naar huis stopte Jan bij het benzinestation om te tanken.
Nadere informatie'Geheime' kunstcollectie Imtech komt in de verkoop
FD: Economie & Politiek door Siem Eikelenboom 28 augustus 2015 'Geheime' kunstcollectie Imtech komt in de verkoop Karel Appel, 'Bloem met blauwe ogen' (1977) 'Als je de ontvangsthal van Van Rietschoten
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieO, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.
Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan
Nadere informatieAllemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman
Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige
Nadere informatieFinale weekend club competitie
Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging
Nadere informatieDat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein
Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden
Nadere informatieZaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie
Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie
Nadere informatieActiviteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16
Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet
Nadere informatieGevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!
Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatietje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al
Hoofdstuk 1 Echt? Saartjes mond viel open van verbazing. Maar dat is supergoed nieuws! Ze sloeg haar armen om haar vriendin heen. Waaah, helemaal te gek. We gaan naar Frankrijk. Zon, zee, strand, leuke
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatiePresentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A
Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen
Nadere informatieJong en veelbelovend
Jong en veelbelovend Geen bedrijf kan zonder jong talent. Ook Facilicom niet. Maar in tijden van krimp is het moeilijk om plekken voor hen te creëren. Hoe gaan jonge talenten hiermee om? Denken ze een
Nadere informatieDe ijnmanager. Cartoons januari 2014. Luc Timmers
De ijnmanager Cartoons januari 2014 Luc Timmers Dag 1 2014 20 14 Is er iets veranderd? Het blijft een gok Ik heb een casino bezoek cadeau gekregen Daarmee nemen mijn kansen op een bonus aanzienlijk toe
Nadere informatieStichting Kinderpostzegels
Stichting Kinderpostzegels gemaakt door Eva Prince 10/10/15 voorwoord Ik doe mijn werkstuk over Kinderpostzegels. Want ik vind dat kinderpostzegels verkopen leuk is. Ik vind dat Stichting Kinderpostzegels
Nadere informatieWeer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.
Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt
Nadere informatieWe hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.
Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.
Nadere informatieWelkom in een wereld zonder grenzen
Welkom in een wereld zonder grenzen Truphone is het eerste bedrijf dat daadwerkelijk één wereldwijd communicatiesysteem aanbiedt. Daarnaast bespaart het ons meer kosten dan welk ander bedrijf ook zou kunnen.
Nadere informatiede aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.
Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.
Nadere informatieActieplan digitale connectiviteit goede stap voorwaarts maar mist balans
Actieplan digitale connectiviteit goede stap voorwaarts maar mist balans Vorige week publiceerde het ministerie van Economische Zaken en Klimaat het actieplan digitale connectiviteit. Het plan geeft blijk
Nadere informatieRelaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.
Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan
Nadere informatieIK OVERLEEFDE AUSCHWITZ
Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr
Nadere informatieNee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8
Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8 Hé. Hallo! Wat ontzettend leuk dat je naar mij kijkt. Ja, je ziet het goed. Ik ben een pet. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet.
Nadere informatieHans van Rooij VERSTAG
Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van
Nadere informatieInhoud. Inleiding 6. 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9
Inhoud Inleiding 6 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9 2 Instanties in Nederland 13 Belangrijke instanties voor ondernemers 14 Kamer
Nadere informatieEnkele vragen aan Kristin Harmel
Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt
Nadere informatieAdinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële
Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,
Nadere informatieNee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier.
Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. Hé. Hallo! Wat ontzettend leuk dat je naar mij kijkt. Ja, je ziet het goed. Ik ben een pet. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van
Nadere informatieTineke Boudewijns VERSTAG
Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen
Nadere informatieKIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING
CASUS: AMINA Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd.
Nadere informatieNaam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.
Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.
Nadere informatieDit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.
Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren
Nadere informatiegedragsregel in verhaal: lekker luieren
gedragsregel in verhaal: lekker luieren De zomerstage van dit jaar zit erop voor de zwemmers en natuurlijk ook voor Henk Haai. Ze hebben allemaal keihard getraind en hebben mooie prestaties neergezet op
Nadere informatieBij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.
Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral
Nadere informatieHoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?
INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in
Nadere informatieAan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt
Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief
Nadere informatieOp de foto is een bord te zien van een doner kebab tent bij het station van hoofddorp. Op dit bord hebben ze geprobeerd te communiceren met de
Op de foto is een bord te zien van een doner kebab tent bij het station van hoofddorp. Op dit bord hebben ze geprobeerd te communiceren met de mensen, maar naar mijn mening komt dit niet goed over bij
Nadere informatie1Wat is examenvrees eigenlijk?
8 1Wat is examenvrees eigenlijk? Lars is bang voor spinnen. Toen hij de foto op dit werkboek zag, kreeg hij kippenvel en ging hij anders ademhalen. Toen we Lars vroegen of de spin hem kon bijten, riep
Nadere informatie02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar)
BELLA (II) 02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) In 2007 kwam je voor het eerst lessen op onze hondenschool. Je had als pup eerder getraind op een andere school maar moest daar stoppen vanwege ED operaties aan
Nadere informatieID 343 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok. Master eerste studiefase (hoofdinschrijving) Pedagogische Wetenschappen.
ID 33 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok Master eerste studiefase (hoofdinschrijving) opleiding Pedagogische Wetenschappen optie: Land (bestemming) Aan welke universiteit/onderwijsinstelling
Nadere informatieDe Peering 'boodschappenlijst' Ing Jan C. Hoogenboom 9 maart 2005 voor UvA/SNB/OS3
Ing Jan C. Hoogenboom 9 maart 2005 voor UvA/SNB/OS3 Boodschappenlijst Datacenter Internet Exchange(s) Carrier(s) BGP4 router en kennis AS nummer en IP adressen Peering onderhandelen Nederlandse Transit
Nadere informatieEen Islamitische Verrassing
Frederica Hugenholtz Een Islamitische Verrassing 2014 www.eenislamitischeverrassing.nl Rotterdam Inhoud Baardmannen Couscous Geestelijke armoede Overgave Vrouwen Merkkleding Kopvoddentax Islamisering Verwarring
Nadere informatieSeptember 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,
September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje
Nadere informatieVIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN
E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen
Nadere informatieAVONTURENKAART. Reflectieopdrachten
AVONTURENKAART Reflectieopdrachten Je hebt aangegeven dat je het niet weet; je hangt niet erg aan je huidige baan maar hebt ook niet de ambitie om naar een andere baan op zoek te gaan. Geef hieronder kort
Nadere informatieEr was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig
Nadere informatieInterview met de Nederlandse studenten in de werkgroepen.
Wie zijn wij: Daag! Mijn naam is Jorrit en ik ben 23 jaar jong. Ik ben geboren en getogen in Leeuwarden. Ik zit nu in het 2e jaar van de lerarenopleiding Economie. Bij deze wil ik jullie veel plezier en
Nadere informatiewww.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.
www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken
Nadere informatieDie nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.
Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard
Nadere informatieOpening van zondag 19 april 2009. Gerda van Leeuwen Thea Peters Carla de Kievid
Opening van zondag 19 april 2009 Gerda van Leeuwen Thea Peters Carla de Kievid De opening Hans Siegmund oud-docent van de exposanten begon de openingstoespraak met te zeggen dat hij wel eerst wat glaasjes
Nadere informatieApostolische rondzendbrief
oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de
Nadere informatie0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1
Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht
Nadere informatieU leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.
TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een
Nadere informatieSpreekbeurt Dag. Oglaya Doua
Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp
Nadere informatieLeven in veiligheid. Artikel 1, Vluchtelingenverdrag van Genève, 1951
Leven in veiligheid Niemand laat zonder reden zijn familie, vrienden en bezittingen achter. Vluchtelingen kunnen niet anders. De situatie in hun eigen land is te gevaarlijk om er te blijven. Ze vluchten
Nadere informatieEindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke
Eindevaluatie Riga 2011 Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Inhoud Inleiding... 3 Wat voor cijfer geef je de Riga reis?... 4 Wat was je voornaamste reden om naar Riga te gaan?... 4 Hoe heb je de heenreis
Nadere informatieTen slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!
inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieEindverslag SLB module 12
Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie
Nadere informatieToetsopdracht. Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra. Studentnummer: 500646500. Klas: 2B2
Toetsopdracht Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra Studentnummer: 500646500 Klas: 2B2 Datum: 15 januari 2013 Reflectieverslag bijeenkomst 1,2 en 3 Zingevingsgesprekken Dit
Nadere informatie13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl
13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met
Nadere informatieFactsheet persbericht
Factsheet persbericht Nut vakbonden onbekend bij jongeren 30 november 2011 Inleiding Van oktober 2011 tot november 2011 hield Zoekbijbaan.nl het Nationale Bijbanen Onderzoek. Aan het onderzoek deden 2464
Nadere informatieHij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te
Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen
Nadere informatieNIZOZEMŠTINA ROZŘAZOVACÍ TEST
NIZOZEMŠTINA ROZŘAZOVACÍ TEST Úrovně A1 C2 1. Zij een zus. a. heb b.heeft c. hebt 2. Waarom je Nederlands? a. studeren b.studeert c. studeer 3. Waar ga je? a. vandaan b. - - - c. heen 4. Spreek je nog
Nadere informatieWerkboek MEER KLANTEN OP JOUW MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER KLANTEN DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST
Werkboek MEER MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST MANIER! Hoofdstuk 1 Nieuwe klanten nodig? Marketing is een vakgebied waar veel om te doen is.
Nadere informatie