7. DYSLEXIE. Hoe voelt dyslexie aan?

Transcriptie

1 7. DYSLEXIE Hoe voelt dyslexie aan? Testje voorlezen (klassikaal lezen is geen goed idee, tenzij het koorlezen is). Voor de persoon met dyslexie: genant, frustratie, gokken of raden, opgeven, niet begrijpen wat je leest, traag lezen, alles is beeld, Voor de luisterende persoon: ik lees verder want het gaat zo traag, toch niet moeilijk, aandacht er niet bij kunnen houden. Wat is dyslexie? Oogbewegingen tijdens het lezen: fixeren vaak en gaan vaak terug. In het brein: de 2 hersenhelften worden gebruikt om te kunnen lezen en spellen. De transfer van informatie tussen de helften verloopt moeilijker bij mensen met dyslexie. Mensen met dyslexie hebben vaak een sterker ontwikkeld RH (gevoel voor patronen, bewegingen, ruimtelijk en technisch inzicht, goed visueel voorstellen, Bijv. goed vormen/tekens/patronen herkennen (RH) maar niet kunnen koppelen aan het herkennen van klanken (LH). Ze krijgen het geheel niet goed in elkaar! Verschil leesprobleem en dyslexie: een kind met een leesprobleem heeft vaak moeite met 1 handeling van de elementaire lees-spelhandeling waarbij oefenen soelaas brengt. Mensen met dyslexie kunnen niet automatiseren, ook al oefenen ze veel. Gevolg: ze doen hun best en ze botsen steeds op hetzelfde (frustratie) en compenseren. Men is er eigenlijk nog niet helemaal uit wat dyslexie juist is. Men weet wel dat het erfelijk is en jongens hebben hier meer kans toe. Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau. Cognitief (speelt zich in de hersenen af). Levenslang. Individu-gebonden (bij iedereen anders en dus een andere aanpak). Biologisch (erfelijk, aangeboren, waarneembaar in de hersenen). Klank-tekenkoppeling. Gemiddelde termijn (kan pas zeggen dat het kind dyslexie heeft vanaf 9j.).

2 Checklist signalen vroeg-onderkenning dyslexie Zie apart blad bijlage 6: invoegen! Comorbiditeit ADHD Adolescent : hyperactieve en impulsieve zwakt af concentratiestoornis blijft. Studievaardigheden. Timemanagement. DCD Problemen met coördinatie. Schrijfmotorische problemen. Dyscalculie Wisselen van cijfers in getallen en moeite met symbolen. Hoofdrekenen, maaltafels, kloklezen Symbolen.

3 Factoren voor dyslexie

4 Beelddenken- conceptueel denken Linkse dyslexje: een echt dorp met de kerk in het midden, wijken, rivier met brug, Kinderen met dyslexie helpen

5 Handelingsplan als leidraad IHP taal = algemeen IHP Cyclisch proces o Beginsituatie (informele toetsen -> zie casus Rob). o Doelenfase (analyse toets-gegevens - selectie doelen - handelingsdoelen formuleren) o Voorbereidingsfase. o Uitvoeringsfase. o Evaluatiefase. Beschrijvende, verklarende, handelingsgerichte diagnostiek. Proces IHP taal Vanuit bepalen van beginsituatie: - Wat is de behoefte van de leerling? - Kunnen de noden opgevangen worden binnen het zorgkader v.h. gewone basisonderwijs? - Hoe kan ik dit zo concreet mogelijk maken? - Waar vind ik methodes, programma s, materialen,?

6 1. Beschrijven Oriënteringsfase: - welk probleem, - welke signalen? Diagnostische fase : - genormeerde toetsen - informele instrumenten. 2. Diagnostische fase Genormeerde toetsen DMT, LVS, AVI, ZULT, GLOOT, Informele instrumenten : Voorbeeld : materialen Masterplan Dyslexie. Herfstsignalering groep 3 / eerste leerjaar. Observatiepunten in de eerste weken in groep 4 / tweede leerjaar. Gegevens spellingvaardigheid in groep 4 / tweede leerjaar voor aanvang van interventies. Observatiepunten in de eerste weken van het schooljaar voor Groep 5-8/tweede en derde graad. Bedenk ook: wat is de meerwaarde van deze observatielijsten? Wat lijkt je relevant in deze observatielijsten? Wat wil je nog meer weten m.b.t. lees- en spelgedrag van je ll? Risicoleerlingen in het 2 de lj: o Zwakke lezer uit het eerste leerjaar. o Leerlingen met specifieke uitval. o Zittenblijvers. o Nt2 leerders. o Lees-/ en spellingproblemen in combinatie met andere problemen.

7 Lees- en spellingproblemen tweede en derde graad o Toetsen op technisch lezen woordniveau. o Toetsen op technisch lezen tekstniveau. o Toetsen op spelling. o Toetsen op begrijpend lezen. o Leeswoordenschattoets. o Toetsen op Begrijpend lezen. o Kwalitatieve analyse: - Leesanalyse: leesfouten en patronen. - Leesstrategieën. - Begrijpend lezen : gebruik van strategieën 3. Uitvoeringfase: Wat heeft de leerling nodig? Hoe kan ik dit zo concreet mogelijk maken? Waar vind ik methodes, programma s, materialen,? Hoe zorg ik voor welbevinden? (faalangst, acceptatie, talenten, lees- en schrijfplezier). Materialen uit vorige sessies Woordendraaier - Connect - Spelen met Wisselrijtjes - Ralfi - Kaat Timmerman - Luc Konings Speciale leesbegeleiding - Tijgerlezen - Alfabetcode - Taal in blokjes - Bloon - Als spelling een kwelling is Leesbalans.

8 Meer plezier en welbevinden Functioneel: ik lees, ik doe. Aandacht voor beeldende, creatieve: schooltv (film + letterlijke tekst). Werken aan psycho-educatie : voorbeeld De Grompel. 1 minuutje Lotte Van Dijck (schommel aan tak slide 41). Fietsen op een tandem Timo en Finne (slide 42). Psycho-educatie bij dyslexie (slide 43-46).