Relatie bodemstructuurbodemschimmels

Transcriptie

1 Relatie bodemstructuurbodemschimmels? PCS Destelbergen 30 november 2011 Fons Vanachter

2 Schimmels : wat? Wat zijn schimmels of zwammen? Microscopische organismen : micro-organismen Vruchtlichamen soms zichtbaar Hebben geen bladgroen : geen aanmaak van suikers en complexe organische verbindingen Alleen planten kunnen dat aanmaken!!! Leven van bestaande organische stoffen : Dood materiaal : saprofieten Levend materiaal : parasieten Vele parasitaire schimmels kunnen ook leven/ overleven op dood organisch materiaal Sommigen kunnen enkel leven op levende organismen : obligaat parasieten

3 Bodemschimmels Zeer grote variatie Pathogene schimmels : Verticillium, Fusarium, Sclerotinia, Rhizoctonia, Pythium, Phytophthora, e.a. Antagonisten : Trichoderma, Penicillium, e.a. Symbiose schimmels : Endo- en Ecto- micorrhyzen (uitwisseling van voeding en verrijken rhizosfeer) Saprofitaire schimmels : afbreken van organische materialen (dode wortels, bladeren, hout, e.a.)

4 Verticillium (1) Verticillium dahliae en V. albo-atrum : specifiek tot polyfaag Verticillium longisporum : Brassica soorten Alle 3 vaatbundel parasieten = verwelkingsziekte Verticillium chlamydosporium : antagonist tegen wortelknobbelaaltjes (nieuwe naam : Pochonia chlamydosporia) Verticillium lecanii : biologisch insecticide (nieuwe naam Lecanicillium lecanii)

5

6 Verticillium (3) - ziektecyclus

7 Verticillium (4) Verticillium is vaatbundelpathogeen : één infectieplaats kan volledige plant aantasten en vernietigen Meestal polyfaag, soms specifiek (V. albo-atrum) Komt niet voor bij éénzaadlobbigen Overleving in de grond als microscleroot Zeer weerstandige structuur : kunnen zeer lang in de bodem overleven Geringe bodembesmetting kan toch veel schade geven : 1 microscleroot per gram grond kan 100 % zieke planten geven

8 Verticillium (5) Per gram droge plant kan tot 1 miljoen microscleroten voorkomen Elke cel van microscleroot kan 1 x kiemen Meeste onkruiden zijn waardplanten : houden aantal microscleroten op peil of vermeerderen dit nog Geen actieve verplaatsing (wel via verplaatsen besmette grond)

9 Verticillium (6) Beschadiging van plantenwortel vergemakkelijkt de infectie : Aantasting door vrijlevende wortelaaltjes zoals Pratylenchus penetrans bevorderd de infectie : beschadiging van wortelpunt Slechte bodemstructuur = slechte zuurstofvoorziening van de wortels : veroorzaakt wortelsterfte en maakt ingangspoorten voor Verticillium!

10 Fusarium (1) Zeer grote variatie binnen de groep Fusarium oxysporum + vele andere Pathogeen specifiek en polyfaag Vaatbundel wortelrot voet- en stengel infectie Voor chrysant : Fusarium oxysporum f.sp. chrysanthemi en f.sp. tracheiphilum Zeer sterke saprofaire capaciteit Er bestaat ook een biologisch product op basis van Fusarium oxysporum FO 47

11 Fusarium (2) Fusarium verspreiding : Macrocinidiën Microconidiën Clamydosporen (overlevingsvorm)

12 Fusarium (3) ziektecyclus vergelijkbaar met Verticillium

13 Fusarium (4) Voor chrysant : vaatbundelziekte Fusarium oxysporum f.sp. chrysanthemi en f.sp. tracheiphilum Verwelkingsziekte = idem Verticillium Oorsprong vanuit de grond Echter mogelijke sporenvorming uitwendig en verspreiding via wind gedurende groeiseizoen belang van controle en hygiëne! Verschil in gevoeligheid volgens cultivar Kan jaren overleven in grond via chlamydosporen

14 Sclerotinia (1) Ascomyceet : vorming van ascosporen Bekend onder sclerootvorm : Sclerotinia sclerotiorum Sclerotinia minor Bekend onder conidievorm : Sclerotinia fuckeliana = Botrytis cinerea Sclerotinia fructigena = Monilia fructigena

15 Sclerotinia (2) - ziektecyclus

16 Sclerotinia (3) Sclerotinia sclerotiorum : wit mycelium waarin later vrij dikke, zwarte scleroten van enkele millimeter tot 1 cm en meer; soms onregelmatig van vorm (rattenkeutel) Sclerotinia minor : wit mycelium waarin later vele kleine (1mm), zwarte scleroten ontstaan Overleeft in de bodem via deze scleroten (meerdere jaren) en eventueel via mycelium (korte tijd) Verspreiding scleroten via grondbewerking, machines (frezen, oogstmachines,e.a.)

17 Sclerotinia (4) Scleroten kiemen op 2 manieren : Door vorming (wit) mycelium : aantasting van wortels en stengelbasis, en vandaar verdere uitbreiding Door vorming van vruchtlichamen (enkel Sclerotinia sclerotiorum) : vorming van kleine bekerzwammetjes van ± 1 cm Ø waarin ascosporen ontstaan Verspreiding ascosporen via water, spatten, wind, Kunnen op elke plaats terechtkomen en kiemen belangrijkste vorm van verspreiding binnen het gewas

18 Sclerotinia (5) - Bestrijding Chemisch : Grondontsmetting : doden van scleroten Beperkt aantal middelen : Monam, Basamid (toekomst?) Fungiciden : Bladbehandeling met specifieke middelen (zie Fytoweb) = doden van blad- en stengelinfecties Biologisch Specifieke schimmel : Coniothyrium minitans = Contans

19 Sclerotinia (6) - Bestrijding Biologisch : Contans Erkenning in België sedert 2004 Coniothyrium is specifiek parasiet van scleroten : Moet enige tijd vóór aanvang van de teelt toegepast worden Is schimmel : moet voldoende temperatuur en vocht hebben om te kunnen groeien Is niet 100 % efficiënt; enkele jaren doet besmetting drastisch dalen Combinatie van Contans met toepassing van lignine heeft een gunstig effect (S. Van Beneden et al., Alternatieven voor het gebruik van methylbromide bij de teelt van serresla, 2011)

20 Botrytis (1) Ascomyceet : vorming van ascosporen Bekend onder sclerootvorm : Sclerotinia sclerotiorum Sclerotinia minor Bekend onder conidievorm : Sclerotinia fuckeliana = Botrytis cinerea Sclerotinia fructigena = Monilia fructigena

21 Botrytis (2) Botrytis cinerea : grauwe schimmel : grauwgrijs mycelium op bloemen en bladeren; soms ook op de stengelvoet Voornamelijk veel schade mogelijk aan bloem Vochtig weer zeer bepalend voor infectie en uitbreiding voldoende verluchting binnen gewas is belangrijk Bestrijding : Chemisch : zie Fytoweb Hygiëne : sporulatie in perceel en buurt vermijden Botrytis : niet alleen nadelen!

22

23 Trichoderma Antagonisten tegen allerlei schimmels en aaltjes T. harzianum, T. hamatum, T. asperellum, T. viride Ziekteverwekker bij champignons T. aggressivum (vroeger T. harzianum strain Th4) Zeer goede bodemcolonisatie : competitie voor voedsel en plaats (niche)

24

25

26

27

28 Bedankt voor de aandacht Horticulture. Food. Environment Moving Science into Solutions