B / V / Vp Ruimte CORR.NUMMER B&W-VERGADERING VOORSTEL IN RAAD BEHANDELEND AMBTENAAR. o openbaar na verzoek o vertrouwelijk

Transcriptie

1 AGENDAPUNT SECTOR B / V / Vp Ruimte CORR.NUMMER B&W-VERGADERING VOORSTEL IN RAAD BEHANDELEND AMBTENAAR van Oeveren/ ONDERWERP COLLEGENOTA Publicatie van het rapport "Visie bedrijventerreinen en kantorenlocaties" en voorlopig standpunt van College over werklocaties. ADRES marleen.van.oeveren@maastricht.n l MEE TE ZENDEN STUKKEN x actief openbaar d.m.v.: 0 openbare besluitenlijst (OBL) o openbaar na verzoek o vertrouwelijk X OBL + toelichting bij persbriefing x OBL + persbericht o OBL + aparte persconferentie STUKKEN TER INZAGE Het rapport Visie op bedrijventerreinen en kantorenlocaties inclusief de Kwaliteitsatlas werklocaties Maastricht DOCUMENTBEHANDELING SECTORMANAGER GEMEENTESECRETARIS PORTEFEUILLEHOUDER weth. Aarts PARAAF Samenvatting van het onderwerp Het College heeft in 2010 aan onderzoeksbureau Buck Consultants International opdracht gegeven om een visie te ontwikkelen voor bedrijventerreinen en kantoorlocaties. Dit omdat uit cijfers van de laatste jaren blijkt dat de vraag naar bedrijventerreinen en kantoorruimten afneemt. Er is dan ook gevraagd naar een aanbod- en vraaganalyse, te kijken naar de match van vraag en aanbod en aanbevelingen te geven voor de toekomst. In het rapport Visie op bedrijventerreinen en kantorenlocaties van Buck Consultants is geconcludeerd dat de werklocaties in Maastricht kwalitatief in een redelijke tot goede staat verkeren in vergelijking met veel andere steden. Daarnaast blijkt volgens het rapport dat er de komende jaren een mismatch tussen de voorraad en de vraag aanwezig is; Zowel bij bedrijventerreinen als bij kantoren is sprake van een oplopend overaanbod. De kans is groot dat, zonder nader ingrijpen, voor de periode tot 2020, sprake is van een groot overschot aan bedrijfskavels en kantoorruimtes. De belangrijkste opgave is dan ook het behouden van kwaliteit en het in balans brengen van de bedrijventerreinen en de kantorenmarkt. Omdat we de concurrentiepositie van de stad willen waarborgen is een gezonde bedrijventerreinen- en kantorenmarkt met toekomstbestendige locaties belangrijk. Hiertoe moeten keuzes worden gemaakt. Daarom neemt het College op basis van het rapport, een voorlopig standpunt in als start van een consultatieronde met (markt)partijen. Definitieve besluitvorming over een kwalitatieve en/of kwantitatieve (her)programmering van de werklocaties voor de periode tot 2020 is gepland na afronding van de consultatieronde, in de 2 e helft van van 6

2 Beslispunten 1. Het rapport Visie bedrijventerreinen en kantorenlocaties Maastricht van Buck Consultants International publiceren. 2. Voorlopig standpunt van het College (over werklocaties voor een periode tot 2020): - Er is geen noodzaak meer voor het ontwikkelen van bedrijventerrein Panneslager (meenemen in overleg met gemeente Eijsden-Margraten). - Bedrijventerrein Lanakerveld voorlopig invullen met tijdelijke (geen onomkeerbare) bedrijfsmatige functies (denk aan windmolens). - Een kantorenstrategie ontwikkelen in overleg met marktpartijen en andere overheden (denk aan toepassingen van transformatie, herbestemming en sloop van leegstaande kantoorgebouwen, minder nieuwbouw, prioriteren van nieuwbouw kantoorlocaties, gericht accountmanagement en acquisitie en nieuwe samenwerkingen met een informerende en faciliterende rol voor de gemeente). - In afwachting van de kantorenstrategie terughoudend omgaan met het verlenen van vergunningen voor nieuwbouw kantoren of uitbreiding van gebouwen voor kantoorfuncties. - Monitoren en evalueren van ontwikkelingen op werklocaties zodat, indien nodig, het standpunt op onderdelen tijdig bijgesteld kan worden. - Regionale afstemming over werklocaties intensiveren in Zuid-Limburg. - Behoud van kwaliteit op de werklocaties met blijvende aandacht voor onder meer onderhoud en beheer, benodigde herstructurering, parkmanagement en bereikbaarheid. 3. Raadscommissie ESZ informeren over het rapport, het voorlopig standpunt van College en het geplande vervolgproces. 4. Wethouder Van Grootheest opdracht te geven om het opheffen van bedrijventerrein Panneslager in het regulier bestuurlijk overleg met de gemeente Eijsden-Margraten mee te nemen. opmerkingen gemeentesecretaris Besluit Burgemeester en Wethouders d.d. 2 van 6

3 BEHOREND BIJ COLLEGENOTA VAN CORRESPONDENTIENUMMER Ruimte A. Deze nota is in overleg met de volgende disciplines geconcipieerd: B. Er is wel overeenstemming KORTE INHOUD (GELIJKDUIDEND AAN VOORBLAD) Publicatie van het rapport "Visie bedrijventerreinen en kantorenlocaties" en het voorlopig standpunt van het College over werklocaties. 1. Aanleiding Aanleiding voor deze Collegenota en het innemen van een voorlopig standpunt door het College is het rapport Visie bedrijventerreinen en kantorenlocaties Maastricht van Buck Consultants International. Bedrijventerreinen: De laatste jaren lijkt na een jarenlang tekort op bedrijventerreinen de markt te kantelen: De afgelopen jaren is de vraag naar bedrijventerreinen in Maastricht sterk afgenomen! De eerste tekenen dat er een (regionaal) overschot aan aanbod ontstaat op de bedrijventerreinen, wordt onderschreven in het Programma Werklocaties Limburg van de Provincie Limburg (december 2008). De update van de gemeentelijke cijfers van de laatste jaren bevestigen de bevindingen van de Provincie Limburg en een programmatische heroverweging is dan ook gewenst. Kantorenmarkt: Een vergelijkbaar beeld doet zich voor op de kantorenmarkt. Na een explosieve groei aan het einde van de vorige eeuw en in het begin van deze eeuw, treedt nu (ook landelijk) stagnatie op. Deze stagnatie lijkt een duurzaam structureel karakter te hebben. Het Ministerie Infrastructuur en milieu bevestigt dat landelijk sprake is van een blijvende afname van kantoorwerkers met een groeiende leegstand op de kantorenmarkt als gevolg. De belangrijkste oorzaken die voor de afname van de vraag worden genoemd zijn de economische en demografische veranderingen die gaande zijn. Daarnaast zijn van belang de veranderende werkprocessen (thuiswerken) en de technologische vernieuwingen (automatisering/innovatie). Ook het zogenoemde nieuwe werken heeft dus invloed op de behoefte aan werklocaties. Vandaar dat het College in 2010 aan een onderzoeksbureau opdracht heeft gegeven om voor de periode een visie te ontwikkelen op bedrijventerreinen en kantoorlocaties. Zodanig dat we kunnen gaan sturen op een evenwichtige en structurele (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen en kantoorlocaties in de stad Maastricht. Gevraagd is om een aanbodanalyse en vraaganalyse te maken, te kijken naar de match van vraag en aanbod en aanbevelingen te geven voor de toekomst. 2. Relatie met bestaand beleid. Voor de visie van bedrijventerreinen en kantorenlocaties zijn de gemeentelijke ambities, vastgelegd in de beleidsnota s Stadsvisie 2030, Nota Economische speerpunten 2015 en Stedelijke Programmering; brandpunten stadsontwikkeling , de belangrijkste. Samengevat kan gesteld worden dat vanuit de gemeentelijke economische ambities het zwaartepunt ligt bij kennis en diensten én het faciliteren van het bestaande bedrijfsleven. 3 van 6

4 Gewenst beleid en mogelijke opties. Het waarborgen van de concurrentiepositie van de stad staat centraal. Een gezonde kantoren- en bedrijventerreinenmarkt met kwalitatief goede toekomstbestendige werklocaties is daarvoor een vereiste. Op verschillende manieren werkt de gemeente aan het waarborgen van deze concurrentiepositie. Denk daarbij, wat betreft de werklocaties, aan het accountmanagement en acquisitie, de samenwerking met het Bedrijventerreinenmanagement Maastricht, de herstructurering Beatrixhaven en het recente besluit om minder nieuwbouw kantoren te realiseren op De Geusselt. Daarnaast stimuleren we Life&Sciences activiteiten, werken we aan een nieuwe structuurvisie. Ook is de herprogrammering van werklocaties één van de rollen die de gemeente heeft. Hierover is nu het rapport met de analyse van Buck Consultants International voorhanden. Rapport Visie bedrijventerreinen en kantorenlocaties In het rapport van Buck Consultants International is zowel naar de kwaliteit als naar de kwantiteit van werklocaties gekeken. Geconcludeerd is dat de werklocaties in Maastricht kwalitatief in een redelijke tot goede staat verkeren, zeker in vergelijking met veel andere steden. Dit is een gemiddelde score die aan de hand van diverse indicatoren op het gebied van bereikbaarheid, kwaliteit terrein, segmentering/clustering, rol overheid, terreinvoorzieningen en toekomstpotentieel is bepaald (zie bijlage Kwaliteitsatlas werklocaties Maastricht ). Wij hebben een behoorlijk grote voorraad aan werklocaties in vergelijking met de in de toekomst te verwachten vraag naar bedrijfskavels en kantoorruimtes. Dit betekent dat er, zonder nader ingrijpen, in 2020, volgens het rapport een groot overschot aan bedrijfskavels is. Dit geldt des te meer voor de kantoren, waar nu in Maastricht, overeenkomstig het landelijk gemiddelde, sprake is van een leegstand van circa 14%. Dit soort ontwikkelingen zijn slecht voor de ruimtelijke kwaliteit, sociale veiligheid en de zakelijke ontwikkelingen. De gemeente moet dus serieus kijken naar oplossingsrichtingen om een overschot c.q. leegstand tegen te gaan. De vermoedens dat Maastricht voor de periode te maken heeft met een overschot aan bedrijventerreinen en een hoge leegstand op de kantorenmarkt wordt in het rapport bevestigd. Dit betekent dat een krachtig economisch beleid steeds belangrijker wordt met een voldoende kwalitatief aanbod van beschikbare werklocaties. De aandacht zou zich in de toekomst volgens het rapport dan ook vooral moeten richten op het waarborgen (en waar nodig verbeteren) van de kwaliteit, verankering van het bestaande bedrijfsleven én acquisitie van nieuwe bedrijven. Een belangrijke opgave daarbij is het terugbrengen van de balans op de bedrijventerreinen en de kantorenmarkt. Om dit te bereiken wordt in het rapport onder meer geadviseerd de bedrijventerreinen Lanakerveld en Panneslager niet te ontwikkelen, een gericht kantorenbeleid op te stellen en uit te voeren en het verruimen van functies op specifiek genoemde terreinen nader te onderzoeken. Voorlopig standpunt van College Nu de analyse over de werklocaties gereed is, treden we met het rapport naar buiten. Een rapport waaruit blijkt dat keuzes gemaakt moeten worden. Een eerste aanzet hiertoe is het innemen van een voorlopig standpunt over werklocaties gebaseerd op het rapport van Buck Consultants; Nu in de toekomst minder vraag zal zijn naar werklocaties wordt geen noodzaak meer gezien in het nog nieuw te ontwikkelen bedrijventerrein Panneslager in Eijsden-Margraten. Met de gemeente Eijsden-Margraten zal dan ook gesproken worden over het bestaande Convenant Panneslager. Voor bedrijventerrein Lanakerveld betekent dit dat bestemmingsplanprocedures voor bedrijventerrein worden doorgezet, infrastructuur wordt aangelegd conform afspraken met gemeente Lanaken maar dat het bedrijventerrein voorlopig wordt ingevuld met tijdelijke (niet onomkeerbare) bedrijfsmatige functies (bijvoorbeeld windmolens). Over nieuwe kantoren of uitbreidingen is opgenomen dat hiermee terughoudend wordt omgegaan in afwachting van een nog te ontwikkelen gewenste kantorenstrategie. Het voornaamste doel daarbij is dat wij als gemeente (markt)partijen informeren en stimuleren tot samenwerken. Dit om te komen tot het versneld slopen en/of transformeren van structureel leegstaande kantoorgebouwen en het gedoseerd en gefaseerd ontwikkelen van nieuwbouw. Overleg met externe partijen is hierbij nodig om te komen tot oplossingsrichtingen zoals sloop en transformatie van kantoren, nieuwe samenwerkingen en gericht accountmanagement en acquisitie. 4 van 6

5 Belangrijk is het monitoren van de ontwikkelingen op werklocaties. In Maastricht maar zeker ook in de regio Zuid-Limburg. Met die informatie kan, indien nodig, de visie van het College op onderdelen tijdig bijgesteld worden en is maatwerk mogelijk. Regionale afstemming is daarbij van belang en opgenomen in het standpunt. Resteert het belang van het behouden van de huidige kwaliteit op de werklocaties. Blijvend aandacht geven aan de kwaliteit wordt benadrukt in het standpunt omdat een goede kwaliteit van de werklocaties een positieve bijdrage levert aan het vestigingsklimaat. Proces Met het voorlopig standpunt en het rapport van Buck Consultants in de hand starten we een consultatieronde met marktpartijen zoals ontwikkelaars, beleggers, kantoorgebruikers, LIOF en de SIM (Samenwerkende Industrieën Maastricht). Daarnaast is het belangrijk om te spreken met andere overheden en adviseurs op het gebied van vastgoed. Het intensiveren van de regionale afstemming, landelijk netwerken en informatie opdoen bij de proeftuinen van het Ministerie is belangrijk om te komen tot afspraken en te leren van de ervaringen elders in het land. Met de analyse in het onderzoeksrapport en de ervaringen vanuit een consultatieronde zal het College en de Raad vervolgens keuzes moeten maken over een kwantitatieve en/of kwalitatieve herprogrammering van de werklocaties. Naar verwachting vindt dit plaats in de 2 e helft van Personeel & Organisatie. 5. Informatie en automatisering. 6. Aanbestedingen. 7. Beheersparagraaf IBOR. 8. Financiën Financiële consequenties zijn afhankelijk van nadere uitwerking, definitieve besluitvorming en marktwerking. Bedrijventerreinen Met consequenties voor de gemeentelijke bedrijventerreinen is in het raadsvoorstel financiële consequenties stedelijke programmering rekening gehouden. In dit raadsstuk is voor bedrijventerrein Lanakerveld een onvermijdbaar verlies genomen. Kantorenlocaties Bij de kantorenlocaties heeft het voorlopig standpunt van het College minder directe invloed op de reguliere budgetten van de gemeente. Dit omdat investeringen op de kantorenmarkt vooral liggen bij de marktpartijen. Wel is in het raadsvoorstel financiële consequenties stedelijke programmering een onvermijdbaar verlies voor kantorenlocatie Geusseltpark genomen (verminderen van woningaantal en bijstellen aantal m2 kantoor). Voor de kantorenmarkt wordt nu een interactief proces samen met de (markt)partijen voorgesteld. Daarvoor is extra inzet, bemiddeling, kennisoverdracht, concrete haalbaarheidsstudies en monitoring nodig. Voor de begroting 2012 worden voor de Kaderbrief voorstellen gedaan. 5 van 6

6 Voorstel. Het College beslist tot het publiceren van het rapport Visie bedrijventerreinen en kantorenlocaties Maastricht, het bekend maken van het voorlopig standpunt van het College en het informeren van Raadscommissie ESZ. Voorlopig standpunt van het College (over werklocaties voor een periode tot 2020): - Er is geen noodzaak meer voor het ontwikkelen van bedrijventerrein Panneslager (meenemen in overleg met gemeente Eijsden-Margraten). - Bedrijventerrein Lanakerveld voorlopig invullen met tijdelijke (geen onomkeerbare) bedrijfsmatige functies (denk aan windmolens). - Een kantorenstrategie ontwikkelen in overleg met marktpartijen en andere overheden (denk aan toepassingen van transformatie, herbestemming en sloop van leegstaande kantoorgebouwen, minder nieuwbouw, prioriteren van nieuwbouw kantoorlocaties, gericht accountmanagement en acquisitie en nieuwe samenwerkingen met een informerende en faciliterende rol voor de gemeente). - In afwachting van de kantorenstrategie terughoudend omgaan met het verlenen van vergunningen voor nieuwbouw kantoren of uitbreiding van gebouwen voor kantoorfuncties. - Monitoren en evalueren van ontwikkelingen op werklocaties zodat, indien nodig, het standpunt op onderdelen tijdig bijgesteld kan worden. - Regionale afstemming over werklocaties intensiveren in Zuid-Limburg. - Behoud van kwaliteit op de werklocaties met blijvende aandacht voor onder meer onderhoud en beheer, benodigde herstructurering, parkmanagement en bereikbaarheid. Bij de totstandkoming van het rapport heeft het adviesbureau Buck Consultants gesproken met enkele externe partijen, zoals de Kamer van Koophandel, makelaars en de SIM (Samenwerkende Industrieën Maastricht). Nu zullen tijdens de consultatieronde de (markt)partijen geïnformeerd worden over de analyse in het rapport en willen we praten over oplossingsrichtingen en samenwerkingsverbanden die voor Maastricht en de regio interessant kunnen zijn. 10. Vervolg / Planning. Voordat het College definitief besluit tot een kwalitatieve en/of kwantitatieve (her)programmering van de werklocaties is een consultatieronde gepland met externe (markt)partijen. Hier is enkele maanden voor gepland zodat overleg en inhoudelijke discussies met de diverse partijen kunnen plaatsvinden. Het rapport Visie bedrijventerreinen en kantorenlocaties Maastricht en het voorlopige standpunt van het College dienen daarbij als uitgangspunt. De verwachting is dat in de 2 e helft van 2011 door het College besluitvorming plaats vindt over de werklocaties voor de periode tot Beleid c.q. richtlijnen die hier uit voortkomen landen in de economische kadernota en in de ruimtelijke kadernota (zegge de nieuwe Structuurvisie voor Maastricht). 11. Communicatie. De Collegenota wordt met een persbericht en een toelichting door de wethouder bekend gemaakt. Aan de Raadscommissie ESZ is voorgesteld het rapport nader toe te lichten. 6 van 6