INSTITUUT VOOR BODEMVRUCHTBAARHEID, HAREN (Gr.) HET OPWEKKEN VAN "HOLLE NEUZEN" BIJ HYACINT Verslag van potproef VP 990 ( )

Transcriptie

1 C 8183 INSTITUUT VR BDEMVRUCHTBAARHEID, HAREN (Gr.) RAPPRT HET PWEKKEN VAN "HLLE NEUZEN" BIJ HYACINT Verslag van ptpref VP 990 ( ) (Pref in samenwerking met P. J. Muller, Labratrium vr Blembllennderzek te Lisse) dr J. VAN DER BN en G. WIJNEN INHUD Del.. 2 ST jt06 iuzct «A «e e «6 e e f > «c < * *» *» Uitvering van de pref, 3 Resultaten «4 Invled van chlr-ipc 4 Invled van hfdvedingselementen en sprelementen... 8 Discussie, 10 Samenvatting.10

2 DEL In hyacinten werd de laatste tijd een afwijking waargenmen, waarbij de tp f neus van de bl niet is vlgreid, waardr een hlte is ntstaan ("hlle neuzen"). Na het planten van dergelijke bllen ntstaan bssige planten met sprietige bladeren (Jaarversl. Lab. Blembllennderzek ;72-75). Vermed werd, dat het een gebrek aan een bepaald sprelement betrf. Later werden aanwijzingen verkregen dat het schade bet:.f dr het chemische nkruidbestrijdingsmiddel Chlr-IPC. In de winter 1969/1970 werd een ptpref met hyacinten pgezet m het ziektebeeld p te wekken dr het weglaten van één f meer sprelementen f dr het tedienen van chlr-lpc p verschillende wijzen. Een dergelijke pref (VP 942), genmen in de winter van 1968/ 1969 mislukte dr niet juiste cultuurmaatregelen. PREFPZET Naast de basisbemesting in 16 ptten als ntrle werd de invled van de vlgende hfdvedingselernenten en sprelementen in 3 trappen met elk 8 ptten bestudeerd: P, Mg, Cu, Zn en B. Daar het euvel vral p pas gedlven tuinen in sterke mate vrkwam, werd k gedacht aan vermaat van gereduceerde verbindingen en daarm werden Mn en Al in drie trappen tegevegd. De werking van chlr-ipc werd bestudeerd met twee tedieningstijden: (1) bij het pkmen van de hyacinten, en (2) drie weken daarna, vlgens twee methden van tediening: (1) bllen blt graven tt aan de wrtels en tedienen van chlr-ipc rechtstreeks aan de wrtels, (2) bllen blt graven en tedienen van chlr-ipc langs spruit en bl. De chlr -IPC(vleibaar 40%) werd in vier ncentraties gegeven. Per behandeling waren er twee prefptten. Bvendien werd bij twee ptten chlr-ipc in de kruidkker van de hyacint tegediend, zdra de neuzen gespreid waren. Deze behandeling werd drie weken bij twee andere ptten herhaald.

3 -3- UITVERING VAN DE PREF Plastic ptten werden gevuld met duinzandgrnd, 12, 1 kg per pt met 4 gew.% vcht, afkmstig van een pas mgespten tuin uit Lisse. De granulmetrische analyse had de vlgende uitslag: naast humus glv. van 0,5% en Ca, van 1,5%, afslibbaar 4,4%, zand-ttaal 93,6%, p.m 1, 1%, en vr de belangrijkste fracties: 22% H-m, 32% p.m en 32% Jim. De ph-kcl was 7,9. Na bemesting was de uitslag van het chemisch nderzek als vlgt: ph-water 7,4, P-getal 3, 1, Pw"-getal 62, P-AL 16, K-gehalte 6 en Mg 39. De basisbemesting bestnd uit 0, 15 g N als calciumnitraat, 0, 3 g K als kaliumsulfaat, en 0, 125 g Fe-EDDHA per pt. p 5 januari 1970 vnd de eerste verbemesting plaats met 0, 15 g N, p 24 februari de tweede met 0, 3 g N als calciumnitraat en 0,3 g K_0 als kaliumsulfaat, p 16 april de derde en 11 mei de vierde, beide laatste met de laatstgenemde heveelheden. In zver niet gevarieerd was de bemesting met de verige vedingsstffen gelijk aan de derde trap van de behandelingen: 1, 2 g P 2^5 ( a * s < - ; a(h 2 P0 4 / 2 H? 0) en 1, 5 g MgS.. 7H? 0 als basisbemesting en dezelfde heveelheden als verbemesting, 0, 0225 g brax als basis- en k als verbemesting, en 0, 08 g CuS0 4. 5H 2 0 en 0, 08 g ZnS0 4> 7H 2 0 als basis bemesting. Vr Mn werd de tweede trap genmen: 0, 6 g MnS0 4.H_0, terwijl geen aluminium, werd tegediend buiten de prefbjecten. De bemestingstrappen per pt waren als vlgt: 0-0, 6-1, 2-2,4 g P als Ca(H 2 P0 4 ). 1H 2 0, als basisbemesting p 3 nvember 1969; 0-0, 75-1, 50-3,33,0 g MgS0 4-7H 2 0 als bas is be m est ing, en dezelfde heveelheden als verbemesting p 8 april 1970; 0-0, , , 0450 g brax, als basisbeme sting en k weer als verbemesting p 8 april 1970; 0-0,04-0,08-0, 16 g CuS0 4.5H 2 0 als bas is berne s ting; 0-0,04-0, 08-0, 16 g ZnS. 7H als basisbemesting; 0-0,6-1,2-2,4 g MnS..H? 0 als basis bemesting; 0-8, ,250-32,500 mg Al als A1 2 (S0 4 ) H 2 0 als basisbemesting en 0-24,375-48, , 500 mg Al als verbemesting p 16 maart.

4 -4. De tediening van de chlr-ipc was als vlgt: 0, 006-0, 012-0, 024-0, 048 cm chlr-ipc 40% per pt, gegeven p 16 maart in sterk verdunde plssing en evenz vr de tweede tedieningstijd p 8 april Uitgaande van de ppervlakte van de pt, betekent dit 2, 1, 4,2, 8,4 en 16, 8 1 chlr-ipc per ha. De verdunde plssing (100 cm per pt, vleistf per ha) zrgde vr een sterke indringing van het middel. Zdra de neuzen ged waren gespreid - dit was p 31 maart en drie weken daarna, p 21 april, liet men de kruidkker vl lpen met 3-5 cm vaneen 1% plssing van chlr-ipc 40% (cl. bij nrmale plantdichtheid chlr-ipc/ha). Als cultivar werd genmen Delfts Blauw, afkmstig van een bedrijf waar de ziekte was pgetreden en wel de ziftmaat 12/13 cm. De bllen werden na ntsmetting met 1% Aaglitan p 20 nvember 1969 geplant, vier bllen per pt. De plantdiepte was 7 cm (grnd p de bl). De ptten werden in een kas geplaatst. Vreger planten werd niet uitgeverd m te hge bdemterrperaturen met nvldende Wrte lntwikke lin g te vermijden, In nvember, december en januari werd de temperatuur in de kas p 10 C gehuden m het wrtels tel zich ged te laten ntwikkelen. Vanaf 28 januari 1970 werd de kastemperatuur laag gehuden, ca. 3 C m de ntwikkeling van de spruit af te remmen. Het gelukte uiteraard niet, vral niet in maart, het plpen van de temperatuur p het midden van de dag geheel te nderdrukken. p 23 maart werden de ptten buiten geplaatst. De hyacinten waren pgekmen in de peride van 19 februari tt 2 maart. In vlle blei werden de nagels geritst p april. Vrij vreg in het seizen vertnden de planten dde bladpunten. Tch verliep de afsterving traag, veel trager dan nrmaal in het veld, behalve p de ptten znder fsfaat. De pref werd afgegst p 24 en 25 augustus. RESULTATEN Invled van chlr-ipc De tediening van chlr-ipc verrzaakte het ptreden van hlle neuzen (tabel 1, fig. 1). Van de 144 bllen in ttaal waren er 138

5 03 r LT\ C N C\ -3- <TN CN T CNI CN u-\ -dr CN " ) i * -c _i<: LTS -cf CnV <h ei c~ CM N c-\ N CSl CTN c-~ < "» N V- N LT\ <TN c cr\ c 0^1 ^ CN V c-~ -N -d" f! Pi ri > i-h CU ( ti :? u > -f-> <u -2«: CT N V N -=»- v V -Cj- x CV\ -4* -tf* N v v -4- <rs Lf> C N 4- v N C N CN 't T N CN (TN " ft ö IA 1-1,n <0 S? ri t> r -H r-t r r c T SP h CL i I S a* & ft - _ C-- ^ IfN T- V V -J" -d" V V C-- T -3" V N V v v r 0 -H Tl ftr-h * i «^ "S «-l "H riri > *! 13 P > (50 S r-fü î-l fi ri EH <U - CT'H =5 i. S_ -^ ve. w ca - v i T- 0-\. V C V CNl 0-\D 0*N CN v T (^ 0) çj c-n ca 3 ^ N" tjj L, -N <J C v v 4i Cv-\ C-^ -d" LXN CV\ ^J- ^ ^ 3 SN, V v v c :** r CN, N CN. CN LT\ C C^-V V K y T*"i - -N v CN? fc QJ 5 'T N vi S' 5V ca 4i ^ i NÛ i ^ i ö i -e; _Q ^H (D 'H ) 'H " --» ^ r i INI en A 8 5 _

6 Rapprt NBEHANDELD CHLR-IPC 20 ml/are 40 ml/are 80 ml/are 160 ml/are 20ml/are 40 ml/are Fig. l Chlr-IPC in tenemende ncentratie en het verschijnsel van "hlle neuzen" in hyacint. 80 ml/are 160 ml/are

7 7- aangetast. In alle verige ptten znder chlr-ipc kwamen geen hlle neuzen vr, behudens in pt 205 met geen kpertediening. Het schadebeeld was ernstiger met tenemende ncentratie aan chlr-ipc, behalve vr één herhaling van de tediening van chlr-ipc in april aan de wrtels. k bij de behandeling met chlr-ipc in de kruidkker gaf de late tediening iets minder aftakeling van de bl dan de vrege tediening. Het bvengrndse gewas van de laatstgenemde behandeling vertnde tijdens het greiseizen witte vlekken in het blad. Het blad was p deze plaats geknikt en greide daar nregelmatig verder. Dit verschijnsel trad verspreid in andere ptten met chlr-ipc p. Het lijkt erp dat tijdens de uitvering van de pref druppels van de chlr- IPC-behandeling p het blad gevallen zijn. Dr de chlr-ipc werd de verklistering sterk in de hand gewerkt vergeleken met de ntrle. Hierbij trad een wisselwerking p tussen de ncentratie en tijd van tediening. Bij vrege tediening nam de verklistering (aantal en gewicht aan klisters) te met de ncentratie aan tegediend chlr-ipc. Bij late tepassing werd de klis ter vrming sterk bevrderd dr de lage ncentratie aan chlr-ipc vergeleken met de ntrle, bij de hgere ncentraties nam het aantal klisters weer af. Dit laatste zal g@en kwestie zijn van mindere schadelijkheid vr de bl, als wel een verstring van de fysilgie van de bl p een ander mment waarbij het vrmen van de klisters nu geremd werd. Het gewicht van de hfdbl en het gewicht van de hfdbl met klisters nam in het algemeen af dr de tediening van chlr-ipc, vral bij de twee hgste ncentraties na vrege tepassing in maart aan de wrtels (tabel 1). Chlr-IPC via de kruidkker benadeelde de pbrengstvermeerdering meer bij vrege dan bij late tepassing. Het kruid p de gstdatum was vr de ptten met chlr-ipc verder afgestrven dan vr de verige ptten, hetgeen vlgt uit de schattingscijfers vr het afsterven en uit het drgestfgehalte van het afgesneden blad. Geen duidelijke lijn werd gevnden vr de invled van het nkruidbestrijdingsmiddel p de drge bladmassa bij de gst. Tenemende ncentratie aan chlr-ipc beheft niet schadelijk te zijn vr de grei van het bvengrndse gewas. Als maat vr het uitgreien werd de grtste diameter bepaald na verlangs drsnijden van de bl (tabel II). De diameter was kleiner bij hgere ncentratie, vral bij vrege tediening. Gemiddeld had late tediening de uitgreiihg meer geremd. Tediening rechtstreeks aan de wrtels was schadelijker.

8 Tabel II. Invled van chlr-ipc p diameter van de bl (grtste breedte) in mm Cncentratie Maart April Gem. aan wntët 1 46,0 42,5 44, ,5 3 7,8 43,8 40,8 43,6 39,3 4 36,8 40,3 38,5 gem. 41,0 41,8 41,4 1 2 langs 43,8 45,5 sp. ruit 43,3 39,0 43,5 42, ,5 40,0 41,8 43,3 43,6 41,6 gem. 43, ,8 Invled van hf'dvedingselementen en spr element en Geen hlle neuzen werden tevrschijn gerepen dr weglaten f dr verdsering van P, Mg, Cu, Zn, B, Al en Mn. Alleen in één pt p de acht van de behandeling "geen kper" vertnden drie van de vier hyacinten de genemde aantasting. De bemesting had wel invled p grei en prduktie. Weglaten van fsfaat was nadelig (tabel III). Het pkmen van de bllen was dr het weglaten van fsfaat iets vertraagd. Het lf p de nul-p veldjes was het eerst afgestrven. Er trad daar geen verklistering p. De prduktie bleef achter en de srtering werd ngunstig beïnvled. Magnesium lijkt het afsterven iets vertraagd te hebben. De srtering werd iets verbeterd. Weglaten van kper verlaagde de prduktie en gaf meer klisters. De bllen znder zinkbemesting hadden minder verklistering. Tenemende braxbemesting gaf lagere pbrengst,

9 -9-,. ^ - -s en A J CN1 c^, I D N N 't Y 1 T~ < U N N N -d" 0 ^ N < -zr N N v v- -d* ~d- UN T- CVJ - ~d- N -d" N N -d" N N N T T N r. c- T T t N *ï ^ N N N N N T T ( -ï T -dv- CM cn r-- T- V r- (M T r- UN Y c % ^ D Y -N \ -ï 1 UN * N L~ en v -r- CNj T UN c T N C UN v- N -d~ T N N UN c- c N T ^J- T c- d- ~3- -J- UN T N N t C7 r-i f 1 a_ cr H i-h _ ^ Q_ 2 Q_ t c 'i-i > { î c 'r4 r 1 3 U X 3 D ^ X c: r-* r i 7- X c- rh rh C s: 4* > Nt'. ^cr. SJ UN T C V LTS c-- N V -3- <TN N r C A C N UN UN ~d- N -d" I X X ri 4 f N r 1 L>-. r- - C v UN C L - t-5 - ^ -S CL N en en N T - N V UN IT -d" t T- 3 QD '.H M CTi» H v- N -d* c c~~ N N -3- VD -d" N C LT t C v C C N C*- 05 ^5. CNi Cn, V c- d- -d" N - N C-^ m c d" C' e n C-- N N -d* LTS -3- -d~ '6-a. -N \ C ts- c n N c- D C K *» i ca i CS) f«q N N r C N tr D T C N f r c N N C C N T C~- N N C-~- Ç i 1 s_ -M \ T en V T C -ï 'ï E: <3 ' P = Q,05;. P = 0,01; P = 0,001 lin = lineaire mpnent van bemestingstrappen Kw «kwadratische mpnent bemestingstrappen

10 -ide hgste trap was duidelijk schadelijk. In deze ptpref, waarin de bllen sterk tt verklistering neigen, was deze verklistering laag bij nul-b, maar k laag bij de hgste B-trap, een geval van duidelijke schade en nvldende grei. k mangaanvermaat leidde tt daling van de prduktie en geringere verklistering. De aluminiumgiften gaven in de ndities van deze ptpref nauwelijks een vermindering in de tename van de bl tijdens het greiseizen. DISCUSSIE In deze ptpref werd het verschijnsel "hlle neuzen" pgewekt dr het tedienen van chlr-ipc p verschillende wijzen en tijden. In een veldpref, uitgeverd dr P. J. Muller in Wassenaar in hetzelfde greiseizen, werd eveneens de schadelijke werking van chlr-ipc aangetnd, mits dit dr de wrtels wrdt pgenmen. Vlgens de ptpref kan het euvel k wrden pgewekt bij een zware de is via de kruidkker. nder nrmale veldmstandigheden geeft chlr-ipc, in aanraking gebracht met het bvengrndse gewas, geen schade aan de bl. Hier is het echter niet uitgeslten dat na de behandeling van de kruidkker met de zware gift het nkruidbestrijdingsmiddel tch bij de wrtels terecht is gekmen. SAMENVATTING Ih hyacinten wrdt een afwijking waargenmen, waarbij de tp f neus van de bl niet is vlgreid ("hlle neuzen"). In een ptpref werd nagegaan, f dit euvel was p te wekken dr het weglaten f dr de verdsering van bepaalde hfdvedings elementen en s pr elementen. Bvendien werd chlr-ipc in verschillende ncentraties, p twee tijdstippen en vlgens drie methden tegediend. De tepassing van het nkruidbestrijdingsmiddel chlr-ipc verrzaakte het ptreden van hlle neuzen. De nderzchte vedingselementen hadden geen invled p dit verschijnsel.