De vier dogma s rond Maria

Transcriptie

1 De vier dogma s rond Maria M A R I A A LT I J D D U R E N D E B I J S TA N D

2 Inhoud Op de kaft staat de heilige Maagd Maria afgebeeld als: Maria, Moeder van Altijddurende Bijstand. Aan deze beeltenis is een kort verhaal verbonden. Het kindje Jezus zit op de arm van zijn moeder Maria en er komen twee engeltjes aangevlogen, één ter rechterzijde met een kruis en één ter linkerzijde met een speer en een hysopstengel. Het kindje ziet een voorafbeelding van Zijn kruisiging en schrikt hier zodanig van dat zijn sandaal van zijn voetje afglijdt. Op dat moment zegt Maria tot haar kind: Ik zal altijd bij je blijven. Blz. Omschrijving 2 De vier dogma s rond Maria 4 Maria, Moeder van God 7 De maagdelijkheid van de Moeder van Christus 10 De onbevlekte ontvangenis 12 Maria Tenhemelopneming i

3 HOOFDSTUK 1 De vier dogma s rond Maria Over Maria is in de Heilige Schrift weinig opgetekend. Ondanks die weinige woorden, of misschien wel juist vanwege die weinige woorden bleef de Rooms-Katholieke Kerk zoeken naar de diepere waarheid rond Maria. Door de eeuwen heen heeft de Kerk vier dogma s, vier leerstellingen, aangenomen, waaruit de sterke betrokkenheid van Maria op het heilswerk in Christus weerklinkt. Eerste dogma: Maria als Moeder van God In de eerste eeuwen na Christus werd vooral beleden dat Maria geen mensenkind had gedragen dat later door God als zoon werd geadopteerd, maar dat zij daadwerkelijk moeder van God de Zoon was. Op het concilie van Ephese in het jaar 431 werd plechtig verklaard dat God zelf als Zoon naar de aarde is gekomen en dat Maria dus Moeder van God is. Jaarlijks op de eerste dag van het nieuwe jaar, op 1 januari, wordt Maria, Moeder van God gevierd. Tweede dogma: De maagdelijkheid van de moeder van Christus Door een besluit op het concilie van Constantinopel in het jaar 553 werd in de geloofsbelijdenis opgenomen dat Maria altijd maagd was gebleven. Dat wordt heden ten dage nog steeds in de geloofsbelijdenis gebeden. Op 25 maart, Maria Boodschap, wordt de conceptie van Jezus in de schoot 2

4 van zijn moeder, precies negen maanden vóór Zijn geboorte herdacht. De engel Gabriël deelde Maria mede: De heilige Geest zal over u komen en de kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen; daarom ook zal wat ter wereld wordt gebracht heilig genoemd worden, Zoon van God. Derde dogma: De onbevlekte ontvangenis van Maria Deze leerstelling van de kerk werd in 1854 afgekondigd door Paus Pius IX. Met Maria s onbevlekte ontvangenis wordt bedoeld dat Maria zonder erfzonde is geboren. Het feest van Maria s Onbevlekte ontvangenis wordt aan het begin van de Advent, op 8 december, gevierd. Hiermede gedenkt de Kerk dat er een nieuwe tijd aanbrak in de geschiedenis van God met zijn volk op het moment waarop Maria ontvangen werd in de schoot van haar moeder Anna. Vierde dogma: De Tenhemelopneming van Maria Deze leerstelling werd op 1 november 1950 door Paus Pius XII afgekondigd en houdt in dat Maria met lichaam en ziel tot de hemelse glorie is opgenomen. Het feest van de Tenhemelopneming van Maria wordt jaarlijks op 15 augustus gevierd. 3

5 HOOFDSTUK 2 Maria, Moeder van God Heilige Maria, Moeder van God, met die titel hebben gelovige mensen Maria eeuwenlang aangesproken. Zij die nog regelmatig het wees-gegroet bidden, doen dit nog steeds met overtuiging. Wat willen mensen eigenlijk van Maria zeggen, als ze haar zo aanspreken? Mensen hebben haar ervaren als een heel bijzondere moeder, als een door en door geduldige moeder. Een moeilijke taak. De evangelisten laten ons weten, dat Maria het met Jezus niet gemakkelijk heeft gehad. Niet dat Jezus ongemakkelijk was; Hij was hun onderdanig, schrijven de evangelisten. Maar Hij was moeilijk te doorgronden. Hij was haar kind, maar bovenal de Zoon van de Vader. In die zin was Hij een mysterie, ook voor Maria. Het leek soms wel alsof Hij een eigen leven leidde, waartoe zij geen toegang had. Zo vertelt het Evangelie dat herders naar Bethlehem kwamen en aan Maria en Jozef alles vertelden wat zij van engelen over hun kind gehoord hadden. Wist Maria dat dan niet? Maar de evangelist vermeldt slechts dat Maria die verhalen in haar hart bewaarde en ze overwoog. Het moet niet leuk voor haar geweest zijn, van buitenstaanders te moeten horen wie je kind is. Er komen meer van die momenten in Maria's leven, waarbij ze als het ware overrompeld wordt door buitenstaanders. Wanneer haar kind veertig dagen na Zijn geboorte aan God wordt toegewijd, komen Simeon en Anna naar voren en spreken hun verwachting uit over het 4

6 kind. Allemaal goed bedoeld, maar Maria had er eigenlijk niet om gevraagd. 'Zijn ouders stonden verbaasd over wat van hun kind gezegd werd, schrijft Lucas. Als Jezus twaalf jaar oud is, blijft Hij achter in Jeruzalem, zonder iets te zeggen. Waarom heb je ons dit aangedaan, vragen zijn ouders Hem. Weer bewaarde Maria Jezus' weinig begrijpelijke antwoord in haar hart. Ook later, toen Jezus als volwassen rabbi rondtrok, kon Hij soms merkwaardig reageren. Hij is ergens volop met mensen bezig, maar zijn moeder en broers maken zich zorgen over Hem. Uw moeder en uw broers vragen naar U en Jezus reageert met de woorden: Wie is mijn moeder en wie zijn mijn broers? Ik zeg jullie: dat zijn zij die de wil van God volbrengen. Alsof Maria dat niet deed! Een enthousiaste vrouw riep Jezus eens toe: Gelukkig de schoot die U heeft gedragen en de borsten waaraan U hebt gezogen. Jezus reageerde met de woorden: Inderdaad, gelukkig wie het woord van God horen en het bewaren. (Lucas. 11, 27) Bij de evangelist Johannes komen slechts twee momenten voor waarbij Jezus en Maria beide betrokken zijn. Dat is aan het begin van Jezus' optreden op de bruiloft van Kana en aan het einde, in Jezus' laatste ogenblikken. Op beide momenten spreekt Jezus zijn moeder aan met vrouwe. Vrouwe, wat is er tussen u en Mij, zegt Jezus in Kana en aan het kruis: Vrouwe, zie daar uw zoon. Vrouwe, maar zij was toch zijn moeder!! Eer aan deze moeder. Dat is - kort gezegd - wat de evangelisten ons vertellen. Er zal wel veel meer gezegd zijn, maar zij wilden ons kennelijk vertellen, hoe moeilijk het is, om Moeder van God te zijn. Hij heeft immers zijn 5

7 boodschap en zij moet daar vrede mee hebben. Dat heeft Maria op een voortreffelijke manier gedaan. Ze bewaarde al die woorden en gebeurtenissen in haar hart. Ze moet een groot hart gehad hebben, want er viel soms heel wat weg te slikken. Maar die woorden en gebeurtenissen tekenen haar als degene, die geen plaats claimde naast of onder Jezus, laat staan bóven Jezus. Het woord 'moeder' krijgt bij Maria een heel diepe klank. Geen wonder dat de Kerk het nieuwe jaar wil beginnen met een eerbewijs aan Maria. Maria heeft in de loop der eeuwen steeds nieuwe titels gekregen. Die hebben allemaal een zin. Maar eigenlijk is één titel voldoende en alleszeggend: zij is Moeder van God. Daarom bidden wij, dat zij voor ons zondaars bidt, nu en in het uur van onze dood. Theo Simons o.f.m. Wees gegroet Maria, vol van genade, de Heer is met U, Gij zijt de gezegende onder de vrouwen, en gezegend is Jezus de vrucht van Uw schoot. Heilige Maria, Moeder van God, bid voor ons, zondaars, nu en in het uur van onze dood. Amen 6

8 HOOFDSTUK 3 De maagdelijkheid van de Moeder van Christus In het grote boek over de Bijbelsche Geschiedenis van Dr. Jos Keulers, met tekeningen van Jos Speybrouck, staat een tekening van Adam en Eva die door de engel van God uit het paradijs worden verdreven. De slang kruipt mee en de engel draagt een vlammend zwaard. Heel het verhaal over het eerste mensenpaar in het paradijs is beeldspraak. Een vlammend zwaard is het symbool van goddelijke wijsheid. Elk liefdevol ouderpaar zal hun kind de eerste levensjaren liefdevol verzorgen en leren het op eigen benen te gaan staan en zich te ontwikkelen in spraak, in kennis en in liefde om het kind gereed te maken voor de grote wereld. Zo n thuisbasis mag je rustig een paradijs voor een kind noemen. Zo verging het Adam en Eva ook. Als goed ouder vond God dat de tijd gekomen was dat Adam en Eva leerden op eigen benen te staan en de wereld in moesten trekken om te groeien in spraak, kennis, in liefde en om zelfstandig te worden. Toen de mensheid zo een tijd op aarde had gewoond, was de tijd gekomen om nieuwe regels te geven en ontving Mozes de Tien Geboden. Dat doen wij ook met een kind die opgroeit, waar in de jonge jaren om ondeugendheid nog werd geglimlacht, wordt in de pubertijd daar anders tegenaan gekeken en komen er meer gedragsregels. Gedurende de veertigjarige trek door de woestijn werden door God 7

9 reinigingswetten en spijswetten gegeven. De mensen van toen werd geleerd hoe om te gaan met hun lichaam en matigheid te betrachten in datgene wat je allemaal in je lichaam stopt. Ook in onze tijd als de kinderen ouder worden leren wij de kinderen dat we ons lichaam kunnen zien als een tempel van de heilige Geest. Een stukje geest van God wat in ons hart, in onze ziel woont en dat we met dat lichaam goed om dienen te gaan. Geen overmatig gebruik van drank en eten, liever niet roken en helemaal geen drugs. Als de kinderen op eigen benen staan en zelfstandig wonen en het lukt ze even niet, dan springen de ouders bij. Ze klussen in het huis van hun kinderen, passen op hun kleinkinderen en als het moet en kan dan springen ze zelfs financieel bij. Zo is het ook bij God. Toen Hij zag dat het met de mensen niet de goede kant op ging. Toen kwam Hij zelf als Mensenzoon, middels Maria, op aarde om het ons voor te leven. Heel de ontwikkeling van de mensheid in het groot, gebeurt op eenzelfde wijze als in het klein, bij iedereen thuis. Het is goddelijke wijsheid dat het zo gebeurd, vandaar ook het vlammend zwaard op de eerder genoemde tekening. Maar de reinigings- en spijswetten van Mozes hadden nog een bijzondere betekenis. Maria, haar ouders Joachim en Anna en al hun voorouders hadden zich strikt gehouden aan de reinigings- en spijswetten en zo werd het voor God mogelijk, na 2000 jaar door generaties het lichaam als een tempel beschouwd te hebben, in een zo zuiver mogelijke lichaam, Mensenzoon te worden en kon de engel Gabriël tegen Maria zeggen, ook al bekende ze geen man: De heilige Geest zal over u komen en de kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen; daarom ook zal wat ter wereld wordt 8

10 gebracht heilig genoemd worden, Zoon van God. En Maria antwoordde: Mij geschiedde naar uw Woord. Zo kon het Woord vlees worden en onder ons wonen. We zijn Maria veel dank verschuldigd. Geloofsbelijdenis Ik geloof in God de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde. En in Jezus Christus, zijn enige Zoon, onze Heer, die ontvangen is van de heilige Geest, geboren uit de maagd Maria, die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven, die nedergedaald is ter helle, de derde dag verrezen uit de doden, die opgestegen is ten hemel, zit aan de rechterhand van God de almachtige Vader, van daar zal Hij komen oordelen de levenden en de doden. Ik geloof in de heilige Geest; de heilige katholieke kerk, de gemeenschap van de heiligen; de vergeving van de zonden; de verrijzenis van het lichaam; het eeuwig leven. Amen 9

11 HOOFDSTUK 4 De onbevlekte ontvangenis In 1842 schreef de Oostenrijkse mysticus Jakob Lorber dat de door Mozes - op aangeven van God ingestelde reinigingswetten en spijswetten niet alleen bedoeld waren om het Joodse volk orde en hygiëne bij te brengen, maar dat ze ook bedoeld waren om het voor God mogelijk te maken om in een rein en zuiver menselijk lichaam geboren te kunnen worden. Want niet alleen Maria en haar ouders Joachim en Anna, maar ook haar grootouders en al haar voorouders tot aan de tijd van Mozes - waren vrome mensen en waren trouw aan de door Mozes ingestelde wetten. Door het leven van al haar voorouders was er in Maria geen zwakte van geest en lichaam, op haar was de erfzonde dan ook niet van toepassing. Zo kon Maria de Moeder van God worden. Na eeuwenlang gediscussieerd te hebben hakte Paus Pius de IX de knoop door en op 8 december 1854 werd het dogma van de onbevlekte ontvangenis afgekondigd. In Lourdes, bij de 16e verschijning op 25 maart 1858, op de dag van Maria Boodschap zegt de dame in het witte licht in de grot tegen Bernadette : que soy era immaculada councepciou Ik ben de Onbevlekte Ontvangenis. Maria bevestigt in Lourdes dat God als Mensenzoon alleen maar ten volle geboren kan worden in een naar ziel en geest rein lichaam. Dat is een belangrijke boodschap aan ons mensen. Eeuwen van tevoren ziet onze Vader in de hemel aankomen dat Zijn 10

12 komst hier op aarde gewenst is, om zelf Zijn kinderen te onderwijzen opdat zij niet voor het eeuwig leven verloren raken. Nu, in de 21ste eeuw, leven we in een tijd van oorlogen, van vluchtelingen, van kindsoldaten, van corruptie, van zelfverrijking, van mensen die hun lichaam belangrijker vinden dan de ontwikkeling van de geest. Hoe zal onze Vader in de hemel nu tegen deze wereld aankijken? Want ook nu wil Hij geen kind verloren laten gaan. Die Oostenrijkse mysticus schreef hierover in 1842 dat God vóór het einde der tijden nog één keer naar de aarde zal komen. Niet uiterlijk zichtbaar voor de mens, maar innerlijk in de mens die voor Hem openstaat. In onze ziel is een goddelijke kern aanwezig, want we zijn geschapen naar Gods evenbeeld. Die goddelijke kern in ons, is sluimerend, wachtend op het moment dat het mag ontwaken, dat het ten volle geboren mag worden. Het ontwaken, het ten volle geboren worden, van die goddelijke kern in ons, is voor de mens de enige manier om van Donker naar het Licht te groeien. Hoe? Maria Onbevlekte Ontvangenis zegt het ons. In Maria was geen leugen, geen haat, geen roddel. In Maria was ontvankelijkheid voor God. Maria droeg liefde in haar hart. De liefde van Maria voor God, doet God de Mensenzoon in haar opleven. De liefde van de Mensenzoon geeft ons eeuwig leven. Alleen de liefde in ons hart doet de goddelijke kern ontwaken en geeft leven. 11

13 HOOFDSTUK 5 Maria Tenhemelopneming Maria Tenhemelopneming geldt voor de Katholieke Kerk als het belangrijkste Mariafeest. Dit feest wordt al vanaf de 7e eeuw en in de Oosterse Kerk al vanaf de 6e eeuw gevierd. Het belangrijkste feest, want Maria is ons in alles voorgegaan. Zij is de nieuwe Eva, het beginpunt en het sluitstuk van het grote geheim van Gods menswording en daar draait het om in het katholieke geloof: De evangelist Johannes schrijft in zijn evangelie hoofdstuk 1, vers 14: Het Woord is vlees geworden en het heeft onder ons gewoond. Maria moest er zijn om de menswording van God mogelijk te maken. Door haar jawoord werd zij de nieuwe Eva, de maagdelijke aarde waaruit de nieuwe Adam werd gevormd. In Maria zien wij het werk van Gods genade volmaakt gerealiseerd. Het was dan ook passend dat zij de eer zou ontvangen die haar als Moeder van de Heer toekomt. Eert uw vader en uw moeder, heeft God immers zelf als een van de Tien Geboden gegeven. Welke grotere eer kon Jezus zijn moeder geven dan haar deelachtig te maken aan Zijn eigen mysterie van Verrijzenis en Hemelvaart? Zo is Maria ten deel gevallen wat Jezus heeft beloofd: Wie overwint, hem zal Ik naast Mij plaatsen op mijn troon (Openbaring van Johannes 3, vers 21). 12

14 Die belofte van Jezus: Wie overwint, hem zal Ik naast Mij plaatsen, geldt ook voor ons. Zoals het leven van Maria in het teken stond van Gods tegenwoordigheid, zo heeft ook haar ontslapen zich voltrokken in de tegenwoordigheid van God. Als ook ons leven op God betrokken zal zijn, dan zal ons sterven, een sterven in Gods tegenwoordigheid worden. Daarop mogen we vertrouwen. Maria is ons hierin voorgegaan. Over het aardse levenseinde van Maria zijn geen bijbelse gegevens bekend. De vroegste getuigenis over de dood van Maria is afkomstig van Epifanius ( ). Maria zou ofwel in Efeze ofwel in Jeruzalem gestorven zijn in het bijzijn van de leerlingen. Gregorius van Tours ( ) schrijft het volgende: Toen Maria haar levensloop geëindigd had, en zij uit deze wereld geroepen werd, kwamen de apostelen, ieder uit zijn land, naar haar huis. En toen de apostelen hoorden dat Maria van de aarde zou worden opgenomen, wachtten zij tezamen met haar. En zie, de Heer Jezus kwam met zijn engelen, en haar ziel nemend gaf Hij die aan de aartsengel Michaël en ging heen. 's Morgens vroeg namen de apostelen haar lichaam tegelijk met het bed op, en legden het neer in het graf. Zij bewaakten het, en wachtten de komst des Heren af. En zie, wederom stond de Heer bij hen, ontving het lichaam, en gelastte het in een wolk naar het paradijs te brengen. Daar verenigde de ziel zich met het lichaam, en zo geniet Maria nu van de eeuwige goederen. 13