Geen evenwicht zonder tegenwicht Zoeken naar balans in therapie met personen met ernstige emotieregulatieproblemen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geen evenwicht zonder tegenwicht Zoeken naar balans in therapie met personen met ernstige emotieregulatieproblemen"

Transcriptie

1 Geen evenwicht zonder tegenwicht Zoeken naar balans in therapie met personen met ernstige emotieregulatieproblemen Bart Bronckaers klinisch psycholoog leefeenheid Angst en Depressie divisie Volwassenen, OPZ Geel

2 Hoe begin ik aan deze workshop? Stap 1: Welkom! Zoek een plaatsje uit. Stap 2: Blaas de ballon op en doe er een knoopje in. Stap 3: Wacht nog even af, verdere uitleg volgt

3 Dialectische gedragstherapie Kerntheorieën Aan de ene kant: Beweging/Veranderen/Verbeteren Gedragsleer Aan de andere kant: Stilstaan/Observeren/Accepteren Validatie, Mindfulness En: in het midden: Leven met tegenstellingen /vinden van balans Dialectiek

4 Hoe begin ik aan deze workshop? Stap 4: Sta opnieuw op, leg uw ballon op uw stoel. Stap 5: Ga op uw ballon zitten. Stap 6: Wees mindful.

5 De in GT

6 Inhoud 1. Wat is dialectiek? - Theoretisch - In de praktijk: de dialectische houding 2. Dialectiek in therapie met personen die kampen met ernstige emotieregulatieproblemen - Ontstaan - Dialectische dilemma s Slide 6

7 3 principes van dialectiek 1. Alles is onderling met elkaar verbonden 2. De realiteit is complex en omvat polariteiten 3. De realiteit is niet statisch, maar verandert voortdurend

8 I. Dialectische Houding Slide 8

9 Dialectische houding 1. Alles is onderling met elkaar verbonden IN DE PRAKTIJK: Bewustwording van wederzijdse beïnvloeding Zicht krijgen op de ketting Belang van omgevingsfactoren Wees van verbondenheid bewust

10 Dialectische houding 2. De realiteit is complex en omvat polariteiten. Uit synthese van elkaar tegenwerkende krachten ontstaat verandering.

11 Dialectische houding 2. De realiteit is complex en omvat polariteiten. IN DE PRAKTIJK: Gevangen zitten in tegenstrijdigheden Altijd meerdere manieren om tegen een situatie aan te kijken

12 Dialectische houding 2. De realiteit is complex en omvat polariteiten. IN DE PRAKTIJK: Synthese = tegengestelde perspectieven proberen samen te voegen, zodanig dat die naast elkaar kunnen bestaan Erkennen dat de waarheid van de ander ook waarheid is We can complain because rose bushes have thorns, or rejoice because thorn bushes have roses. Abraham Lincoln

13 Dialectische houding 3. De realiteit is niet statisch, maar verandert voortdurend Je kunt nooit tweemaal in dezelfde rivier stappen Heraclitus

14 Dialectische houding 3. De realiteit is niet statisch, maar verandert voortdurend IN DE PRAKTIJK: Het (nog niet) zien van kleinste veranderingen Leer de cliënt meedeinen met de golven van verandering Woorden als goed of slecht, disfunctioneel, storend, zijn momentopnamen van de persoon binnen een context

15 Dialectische houding Samenvattend: Niemand heeft ooit een volledig beeld van de cliënt. Wat missen we? Alle perspectieven bevatten aspecten die zowel juist als onjuist kunnen zijn. Wat is de waarheid aan de ene en aan de andere kant? Laat uitersten los en breng tegenpolen met elkaar in balans Dus niet: Wie heeft er gelijk?; maar wel: Wat is effectief? Wat werkt? Ook in de begeleiding zelf tegenwicht brengen om tot verandering te komen (+ leren omgaan met de spanning)

16 II. Dialectiek bij ernstige emotieregulatieproblemen Slide 16

17 Emotionele ontregeling Emotionele instabiliteit Wisselende stemming, woede, depressiviteit, leegte, Relationele instabiliteit Instabiele relaties, verlatingsangst, aantrekken/afstoten, Gedragsinstabiliteit Suïcidepogingen, zelfverwondend gedrag, impulsiviteit, middelenmisbruik, eetbuien Cognitieve instabiliteit Dissociatie, paranoïde gedachten, zwart/wit denken, rigide denken, Instabiel zelfbeeld Identiteitsproblemen, gevoel van leegte, wie ben ik?, negatief zelfbeeld,

18 De biosociale theorie Hogere emotionele kwetsbaarheid Transactie Invaliderende omgeving

19 De bio-sociale theorie Een grote emotionele kwetsbaarheid een grotere gevoeligheid voor prikkels snelle en sterkere, extreme emotionele reacties trager terug tot rust/basisniveau komen + Van nature meer moeite om emoties in goede banen te leiden Kunnen af laten nemen van spanning of opwinding die samengaat met een emotie De aandacht kunnen richten op iets anders Emotionele reacties of handelingen kunnen beheersen Slide 19

20 Wat gebeurt er dan bij een emotionele prikkel? Nieuwe prikkel Heftigheid van reactie Hogere emotionele kwetsbaarheid Arousal niveau prikkel TIJD Gemiddelde emotionele kwetsbaarheid

21 SOCIAAL Hogere emotionele kwetsbaarheid Transactie Invaliderende omgeving

22 De bio-sociale theorie Invalideren = ongeldig verklaren, niet erkennen Een invaliderende omgeving: Spontaan gedrag en persoonlijke uitingen worden afgewezen bv: 'Doe eens normaal', 'Dat is weer één van je bevliegingen! Gevoelens worden bestraft of geminimaliseerd bv: 'Nee, je bent niet bang; wees nu maar gewoon eens flink'; 'Dat is geen reden om te huilen Emoties worden genegeerd, waarna escalatie voorkomt bv: 'Ik moet al roepen vooraleer ik gehoord word Slide 22

23 De bio-sociale theorie stelt het leven voor als simpel en alle problemen oplosbaar bv: 'Waar een wil is, is een weg!'; 'Als je nu eens gewoon werk zoekt, dan..., hou jezelf nu eens gewoon onder controle, 'Doe niet zo flauw!' Opstapelen van deze boodschappen waardoor na verloop van tijd tot idee komt dat er iets mis is met hem / haar. Slide 23

24 De bio-sociale theorie GEVOLGEN o.a. Leert dat eigen gevoelens niet te vertrouwen zijn, sterke zelftwijfel Zich sterk afstemmen op de omgeving Leert eigen gevoelens niet correct benoemen Leert niet hoe realistisch met eigen gevoelens om te gaan, ontwikkelt hierdoor minder vaardigheden Leert om extreme gevoelens te vertonen Slide 24

25 SOCIAAL Hogere emotionele kwetsbaarheid Transactie Invaliderende omgeving

26 Welke vaardigheden zijn er dan nodig? Noodzaak tot leren beheersen van impulsen Biologisch: Sociaal:

27 Biologisch: Sociaal: Noodzaak tot zelfvalidatie* * Eigen emoties erkennen, toelaten en er begrip voor hebben. Ik mag voelen wat ik voel

28 Dialectiek Dialectiek = evenwicht tussen uitersten: Acceptatie Validatie Veranderen Problemen oplossen

29 Dialectiek Dialectiek = evenwicht tussen uitersten: Autonomie Verbondenheid

30 Dialectiek Dialectiek = evenwicht tussen uitersten: Afwijzing

31 Dialectiek Dialectiek = evenwicht tussen uitersten: Houdgreep

32 Dialectische Dilemma's Ik ben de speelbal van mijn emoties, ik heb er geen vat op. Het is onvoorspelbaar hoe ik me ga gedragen. Ik kan er niets aan doen dat ik in deze ellende verzeild ben geraakt Emotionele kwetsbaarheid Biologisch: Sociaal: Zelfinvalidatie

33 Dialectische Dilemma's Ik ben de speelbal van mijn emoties, ik heb er geen vat op. Het is onvoorspelbaar hoe ik me ga gedragen. Ik kan er niets aan doen dat ik in deze ellende verzeild ben geraakt Emotionele kwetsbaarheid Biologisch: Sociaal: Zelfinvalidatie Het klopt niet wat ik voel, ik heb het recht niet om te voelen wat ik voel

34 Dialectische Dilemma's Gericht op verandering Emotionele kwetsbaarheid Biologisch: Sociaal: Zelfinvalidatie Gericht op acceptatie

35 Dialectische Dilemma's Als iemand nu maar de problemen op zou lossen (dan word ik niet overspoeld) Biologisch: Sociaal: Emotionele kwetsbaarheid Ik verlies controle! Jullie moeten mij hieruit halen door mij te beschermen. Voortdurende crisis Geremde rouw Zelfinvalidatie

36 Dialectische Dilemma's Als iemand nu maar de problemen op zou lossen (dan word ik niet overspoeld) Biologisch: Sociaal: Emotionele kwetsbaarheid Ik verlies controle! Jullie moeten mij hieruit halen door mij te beschermen. Voortdurende crisis Ik heb nergens last van, voel niets. Geremde rouw Zelfinvalidatie

37 Dialectische Dilemma's Biologisch: Gericht op verandering Emotionele kwetsbaarheid Voortdurende crisis Hulp bij verdragen van crisis + focus op lange termijn Sociaal: Geremde Begrip en rouw mildheid voor de angst om te voelen Zelfinvalidatie Gericht op acceptatie

38 Dialectische Dilemma's Het maakt niet uit wat jullie proberen te doen voor me, ik ben niet te helpen Biologisch: Ik geef me over. Niets helpt Komen jullie maar Actieve met een oplossing. passiviteit Emotionele kwetsbaarheid Voortdurende crisis Sociaal: Geremde rouw Schijnbare competentie Zelfinvalidatie

39 Dialectische Dilemma's Het maakt niet uit wat jullie proberen te doen voor me, ik ben niet te helpen Biologisch: Ik geef me over. Niets helpt Komen jullie maar Actieve met een oplossing. passiviteit Emotionele kwetsbaarheid Voortdurende crisis Sociaal: Geremde rouw Zelfinvalidatie Schijnbare competentie Ik moet gewoon beter mijn best doen, dan lukt het wel. Ik heb geen zorg nodig, want ik kan het zelf wel (maar ik geloof dat zelf niet).

40 Dialectische Dilemma's Biologisch: Sociaal: Begripvol eisen Actieve passiviteit Gericht op verandering Emotionele kwetsbaarheid Voortdurende crisis Hulp bij verdragen van crisis + focus op lange termijn Geremde Begrip en rouw mildheid voor de angst om te voelen Zelfinvalidatie Gericht op acceptatie Schijnbare competentie Bezorgdheid uiten

41 Inzicht in dialectische dilemma s kan Je behoeden om zelf ten prooi te vallen aan je eigen emoties Bewust in te spelen op patroon; Let wel: niet één alomvattende reactie! Je helpen om niet mee te gaan in onderliggende boodschap van gedrag (waardoor valkuilen versterkt zouden worden) Je helpen om jezelf opnieuw meer vrij te voelen en machteloosheid los te laten Slide 41

42 Literatuur Linehan, M.M. (2002). Dialectische gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: theorie en behandeling. Lisse: Swets & Zeitlinger. Linehan, M.M. (2014). De DGT vaardigheden. Handleiding voor de vaardigheidstraining dialectische gedragstherapie. Pearson. Kelly Koerner Dialectische gedragstherapie. Een praktische handleiding. Uitgeverij Nieuwerzijds. Sheri van Dijk Dialectische gedragstherapie in de praktijk. Een praktische werkwijzer voor professionals. Hogrefe, Bosch LMC van den & Meijer S. (2002). Zoeken naar balans: Dialectische gedragstherapie van A tot Z. Swets & Zeitlinger, Lisse. Slide 42

CLOSE HARMONY. Een reeks van vier avondlezingen over de bijdrage van een psychiatrisch ziekenhuis in de vernieuwde geestelijke gezondheidszorg

CLOSE HARMONY. Een reeks van vier avondlezingen over de bijdrage van een psychiatrisch ziekenhuis in de vernieuwde geestelijke gezondheidszorg CLOSE HARMONY Een reeks van vier avondlezingen over de bijdrage van een psychiatrisch ziekenhuis in de vernieuwde geestelijke gezondheidszorg dr. B. Serbruyns, dr. M. Claes en Kathleen Nieulandt DIALECTISCH

Nadere informatie

Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen

Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie Bij volwassenen met een lichte verstandelijke beperkingen Dialectische Gedrags Therapie 2 1. Voor wie? Deze brochure geeft informatie over Dialectische Gedragstherapie (DGT).

Nadere informatie

Kliniek Ouder & Kind

Kliniek Ouder & Kind Kliniek Ouder & Kind Voor wie? Heb je last van heftige emoties zoals verdriet, somberheid, wanhoop, angst, boosheid of een wisseling van heftige emoties (dan weer blij, dan weer boos, dan weer verdrietig)

Nadere informatie

MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie

MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie Enkele cijfers 17,9 % van de patiënten met een angststoornis lijdt aan een alcoholverslaving 19,4% van de alcoholverslaafden heeft een angststoornis (Addiction

Nadere informatie

Info-avond Zorgprogramma Persoonlijkheid Dialectische Gedragstherapie De Spinnaker

Info-avond Zorgprogramma Persoonlijkheid Dialectische Gedragstherapie De Spinnaker Info-avond Zorgprogramma Persoonlijkheid Dialectische Gedragstherapie De Spinnaker 1-2 - 3 Het Zorgprogramma Persoonlijkheid Behandelmodel: Dialectische Gedragstherapie (DGT ) (1993, M. Linehan): verandering

Nadere informatie

Info-avond Zorgprogramma Persoonlijkheid Dialectische Gedragstherapie De Spinnaker

Info-avond Zorgprogramma Persoonlijkheid Dialectische Gedragstherapie De Spinnaker Info-avond Zorgprogramma Persoonlijkheid Dialectische Gedragstherapie De Spinnaker 1-2 - 3 Het Zorgprogramma Persoonlijkheid Behandelmodel: Dialectische Gedragstherapie (DGT ) (1993, M. Linehan): verandering

Nadere informatie

Borderlinepersoonlijkheidsstoornis en behandeling (MBT)

Borderlinepersoonlijkheidsstoornis en behandeling (MBT) Borderlinepersoonlijkheidsstoornis en behandeling (MBT) Wat is een borderlinepersoonlijkheidsstoornis Kenmerken: krampachtig proberen te voorkomen om feitelijk of vermeend in de steek gelaten te worden.

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: schematherapie en dialectische gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: schematherapie en dialectische gedragstherapie Cognitieve gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: schematherapie en dialectische gedragstherapie Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Cognitieve gedragstherapie:

Nadere informatie

ZE KOMEN WEL, MAAR VERANDEREN NIET

ZE KOMEN WEL, MAAR VERANDEREN NIET ZE KOMEN WEL, MAAR VERANDEREN NIET SCHEMATHERAPIE (ST) EN DIALECTISCH GEDRAGSTHERAPIE (DGT) IN ACTIE BIJ PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN MET STERKE AFFECT FOBIE SECTIE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN VGCT NAJAARSCONGRES,

Nadere informatie

De Emiliehoeve. Geïntegreerd behandelen van verslavings-, persoonlijkheids- en aanverwante problematiek.

De Emiliehoeve. Geïntegreerd behandelen van verslavings-, persoonlijkheids- en aanverwante problematiek. Geïntegreerd behandelen van verslavings-, persoonlijkheids- en aanverwante problematiek. Voor wie is de Emiliehoeve bedoeld? Voor jou, als je iemand bent die al langere tijd last hebt van verslavingsproblemen,

Nadere informatie

VERSLAVING OP DE WIP VAN DGT

VERSLAVING OP DE WIP VAN DGT VERSLAVING OP DE WIP VAN DGT S Y M P O S I U M A R T E V E L D E H O G E S C H O O L 9 F E B R U A R I 2 0 1 8 Christophe Peirsman WELKOM Wat gaan we (proberen ) doen op 45? - DGT, wat en wanneer - basis

Nadere informatie

Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening. Sjaak Boon www.bureauboon.nl

Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening. Sjaak Boon www.bureauboon.nl Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening Sjaak Boon www.bureauboon.nl Sombere stemming Verminderde interesse in activiteiten Duidelijke gewichtsvermindering Slecht

Nadere informatie

Beeldende therapie groep voor persoonlijkheidsproblematiek

Beeldende therapie groep voor persoonlijkheidsproblematiek Productbeschrijving Beeldende therapie groep voor persoonlijkheidsproblematiek Dialectische gedragstherapie en schemagerichte therapie als basis voor beeldende therapie suzanne haeyen zorgprogramma werkwijze

Nadere informatie

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de OVER EN UIT OVER EN UIT Welkom bij de e-training Over en uit. In deze training leer je beter om te gaan met je scheiding. Je leert hoe je het beste het nieuws van de scheiding aan je kind kan vertellen,

Nadere informatie

Emotie regulatie problematiek DGT en Mentaliseren

Emotie regulatie problematiek DGT en Mentaliseren Emotie regulatie problematiek DGT en Mentaliseren Emotie regulatie problematiek DGT en Mentaliseren Doel is stabiliseren, stabiel blijven in verandering Een leven leven dat de moeite waard is Middel: balans

Nadere informatie

Borderline in het gezin. Koos Krook, sr. preventiefunctionaris GGZ Midden Brabant

Borderline in het gezin. Koos Krook, sr. preventiefunctionaris GGZ Midden Brabant Borderline in het gezin. Koos Krook, sr. preventiefunctionaris GGZ Midden Brabant Inleiding - Stellingen. - Ontstaan psychiatrische aandoeningen. - Wat zien naastbetrokkenen. - Invloed van borderline op

Nadere informatie

Ontwikkelingen. DGT bij ASS. Esther Leuning Michelle Teluij. Tropische regenbui

Ontwikkelingen. DGT bij ASS. Esther Leuning Michelle Teluij. Tropische regenbui Ontwikkelingen DGT bij ASS Esther Leuning Michelle Teluij Mindfulness oefening Tropische regenbui 1 Mindfulness oefeningen 1 Speciaal voor ASS - Voorwerpen waarnemen, beschrijven, onthouden - Plaatje,

Nadere informatie

EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA

EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA WAAROM IS EMOTIEREGULATIE BELANGRIJK??? VERSCHILLENDE MANIEREN OM NAAR DIAGNOSE TE KIJKEN Categorische diagnostische

Nadere informatie

Bordeline persoonlijkheidsstoornis

Bordeline persoonlijkheidsstoornis Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod

Persoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod Persoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod U bent niet de enige Een op de tien Nederlanders heeft te maken met een persoonlijkheidsstoornis of heeft trekken hiervan. De Riagg Maastricht is gespecialiseerd

Nadere informatie

Omgaan met weerstanden Gedreven mensen bevlogen scholen. 28 april 2017 Lieve Peeters

Omgaan met weerstanden Gedreven mensen bevlogen scholen. 28 april 2017 Lieve Peeters Omgaan met weerstanden Gedreven mensen bevlogen scholen 28 april 2017 Lieve Peeters Omgaan met weerstand Wie in huis de trekker is van veranderingen, weet dat je dan kunt rekenen op een hoeveelheid weerstand

Nadere informatie

Omgaan met Borderline

Omgaan met Borderline PAOG 26 maart 2013 Maastricht Borderline 50 jaar geleden: de cliënt: reddeloos de hulpverlener: radeloos de situatie: hopeloos Borderline nu: De best behandelbare persoonlijkheidsstoornis Persoonlijkheidsstoornissen

Nadere informatie

Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar

Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar N.b.: stuur deze informatie (inclusief de drie bijlagen) naar de individuele behandelaar vóórdat de training van start gaat Emotieregulatietraining

Nadere informatie

Ontwikkelingen. DGT bij ASS. Michelle Teluij. Eindreferaat 22-04-2014

Ontwikkelingen. DGT bij ASS. Michelle Teluij. Eindreferaat 22-04-2014 Ontwikkelingen DGT bij ASS Michelle Teluij Eindreferaat 22-04-2014 Inhoud Achtergrond Vraagstelling Resultaten Literatuur Interviews therapeuten Database DGT Zetten Conclusie Aanbevelingen Achtergrond

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme

Cognitieve gedragstherapie bij autisme Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme

Nadere informatie

Afstand en nabijheid door: Gonnie Thomassen en Brenda Nelissen

Afstand en nabijheid door: Gonnie Thomassen en Brenda Nelissen Afstand en nabijheid door: Gonnie Thomassen en Brenda Nelissen Wie zijn wij? Wat gaan we doen vandaag? Even voorstellen: wie zijn wij en wat doen we binnen de NAH-afdeling van de Janskliniek. Uitleg over

Nadere informatie

Kijkopdracht communicatie tussen jongere en therapeut

Kijkopdracht communicatie tussen jongere en therapeut Kijkopdracht communicatie tussen jongere en therapeut Inleidende context: het onderstaande gesprek vindt plaats in een therapiesessie in het kader van Dialectische Gedragstherapie (DGT, zie bijlage voor

Nadere informatie

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Betrokken bij Buiten Welkom Het puberbrein als basis 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Pubers Welk (puber)gedrag valt jou het meest op? We zijn allemaal puber geweest Leef je in!

Nadere informatie

Haïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010

Haïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010 Haïti Anneke Vinke, 19 januari 2010 Opzet Korte introductie Feiten en verder Morgen... PAUZE --> daarna vragen/discussie 2 Situatie: RAMP in Haïti TV beelden & leed: zien van pijn van kinderen niet te

Nadere informatie

KITTY VAN DER HEIJDEN BORDERLINE BELEVENISSEN. Ervaringen van mensen met borderline én hun naasten

KITTY VAN DER HEIJDEN BORDERLINE BELEVENISSEN. Ervaringen van mensen met borderline én hun naasten KITTY VAN DER HEIJDEN BORDERLINE BELEVENISSEN Ervaringen van mensen met borderline én hun naasten Borderline belevenissen Ervaringen van mensen met borderline en hun naasten Kitty van der Heijden Inhoud

Nadere informatie

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding

Nadere informatie

Borderline, waar ligt de grens?

Borderline, waar ligt de grens? Borderline, waar ligt de grens? Themadag georganiseerd door Friese werkgroep Labyrinth-In Perspectief 23 november 2002 Programma 10.00 10.15 10.20 11.00 11.15 11.45 12.15 13.00 14.00 15.00 Ontvangst met

Nadere informatie

Brochure deelnemers DGT-training

Brochure deelnemers DGT-training Brochure deelnemers DGT-training 2018-2019 Wat is DGT? DGT staat voor Dialectische Gedragstherapie. Dit is een therapie die werd ontwikkeld door Marsha Linehan, een Amerikaanse psychologe. DGT is geschikt

Nadere informatie

Light up your fire voordat burnout toeslaat. Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent

Light up your fire voordat burnout toeslaat. Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent Light up your fire voordat burnout toeslaat Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent Wat is jouw droom? Vuur - energie Waarden, zaken die voor jou belangrijk zijn in je leven

Nadere informatie

Disclosure Wies van den Bosch. Er is geen sprake van belangenverstrengeling binnen de context van deze presentatie

Disclosure Wies van den Bosch. Er is geen sprake van belangenverstrengeling binnen de context van deze presentatie Disclosure Wies van den Bosch Er is geen sprake van belangenverstrengeling binnen de context van deze presentatie Evidence based behandeling van borderline patiënten: mentalisation based therapy (MBT),

Nadere informatie

Chronisch, herhaald suicidaal gedrag bij borderline-patienten. Bert van Luyn Brugge, Plenaire middagsessie

Chronisch, herhaald suicidaal gedrag bij borderline-patienten. Bert van Luyn Brugge, Plenaire middagsessie Chronisch, herhaald suicidaal gedrag bij borderline-patienten Bert van Luyn Brugge, Plenaire middagsessie 1445-1615 Verschillende vormen van (chronisch) suïcidaal gedrag Suicidale Phenotypen 1. reactief,

Nadere informatie

JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL

JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL Module JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL Erkende vervolgopleiding tot Jeugdtrauma Therapeut De opleiding JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL is er voor Therapeuten die al een opleiding hebben afgerond en hun kennis en vaardigheden

Nadere informatie

Psychomotorische Therapie

Psychomotorische Therapie Expertisecentrum Psychomotorische Therapie 2 Psychomotorische Therapie (PMT) Voor wie Psychomotorische Therapie (PMT) is een behandelvorm voor mensen met psychische klachten of psychosociale problemen.

Nadere informatie

Leven met een borderline persoonlijkheidsstoornis

Leven met een borderline persoonlijkheidsstoornis Leven met een borderline persoonlijkheidsstoornis Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook

Nadere informatie

Zorgprogramma Angststoornissen

Zorgprogramma Angststoornissen Zorgprogramma Angststoornissen Doelgroep Het Zorgprogramma Angststoornissen is bedoeld voor volwassenen die een angststoornis hebben. Mensen met een angststoornis hebben last van angsten zonder dat daar

Nadere informatie

VERANDERING DOOR ACCEPTATIE

VERANDERING DOOR ACCEPTATIE VERANDERING DOOR ACCEPTATIE Achtdaagse DGT-basistraining behandeling en coaching van mensen met borderline- en emotieregulatie problematiek op basis van de Dialectische Gedragstherapie van Marsha Linehan

Nadere informatie

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud

Nadere informatie

WELKOM! Borderline... wie heeft de macht. Themadag georganiseerd door Friese werkgroep\labyrinth-in Perspectief 29 november 2003

WELKOM! Borderline... wie heeft de macht. Themadag georganiseerd door Friese werkgroep\labyrinth-in Perspectief 29 november 2003 WELKOM! Borderline... wie heeft de macht Themadag georganiseerd door Friese werkgroep\labyrinth-in Perspectief 29 november 2003 Borderline. wie heeft de macht Martin Steendam clusterhoofd behandeling Heerenveen

Nadere informatie

Train-the-Trainer: agressiebeheersing. D-na voor ICOBA

Train-the-Trainer: agressiebeheersing. D-na voor ICOBA Train-the-Trainer: agressiebeheersing D-na voor ICOBA Vandaag INHOUD? Verschillende lagen Het CLIA-competence-model (prof. Decorte) Men dient te beschikken over domeinspecifieke kennis en vaardigheden

Nadere informatie

Wat is niet aangeboren hersenletsel?

Wat is niet aangeboren hersenletsel? Wat is niet aangeboren hersenletsel? Als hersenen beschadigd raken op latere leeftijd spreken we van (NAH) Niet aangeboren hersenletsel Niet-aangeboren hersenletsel is blijvende schade aan de hersenen

Nadere informatie

SHERI VAN DIJK I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I

SHERI VAN DIJK I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I - SHER VAN DJK JE GEVOEL N BALANS EFFECTEVE VAARDGHEDEN OM MET OVERWELDGENDE EMOTES OM TE GAAN GEBASEERD OP DALECTSCHE GEDRAGSTHERAPE Je gevoel in balans Effectieve vaardigheden om met overweldigende emoties

Nadere informatie

MOEILIJKE MENSEN? HTTP://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=GGHL0QQUXVU&FEATURE=REL ATED. Bernard Kloostra en Alie Schenk, Frontlijnteam 19-04-2012

MOEILIJKE MENSEN? HTTP://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=GGHL0QQUXVU&FEATURE=REL ATED. Bernard Kloostra en Alie Schenk, Frontlijnteam 19-04-2012 MOEILIJKE MENSEN? HTTP://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=GGHL0QQUXVU&FEATURE=REL ATED Bernard Kloostra en Alie Schenk, Frontlijnteam 19-04-2012 Moeilijke mensen, ze zijn overal. In je huis, in je buurt, op je

Nadere informatie

Of je hart nu breekt of scheurt, kapot is kapot.

Of je hart nu breekt of scheurt, kapot is kapot. Of je hart nu breekt of scheurt, kapot is kapot. Rouw van naastbestaanden van personen met dementie Gerke VERTHRIEST Een pluim voor jou, mantelzorger! We staan stil bij: - Rouwen als iemand nog niet dood

Nadere informatie

Wacht maar tot ik groot ben!

Wacht maar tot ik groot ben! www.geerttaghon.be Wacht maar tot ik groot ben! Omgaan met agressie bij kleine kinderen Geert Taghon 2013 Ontwikkeling kleine kind De wereld leren kennen en zich hieraan aanpassen (adaptatie) Processen

Nadere informatie

De dynamiek van onze deelidentiteiten Processen en hindernissen in de identiteitsontwikkeling van volwassenen De dag van de psycholoog 2016, BFP-FBP

De dynamiek van onze deelidentiteiten Processen en hindernissen in de identiteitsontwikkeling van volwassenen De dag van de psycholoog 2016, BFP-FBP De dynamiek van onze deelidentiteiten Processen en hindernissen in de identiteitsontwikkeling van volwassenen De dag van de psycholoog 2016, BFP-FBP Árpi Süle Verloop workshop Oefening: Wie ben ik? Theoretisch

Nadere informatie

2 Training of therapie/hulpverlening?

2 Training of therapie/hulpverlening? Bewustwording wordt de sleutel voor veranderen Peter is een zeer opvallende leerling die voortdurend conflicten heeft met medeleerlingen en de schoolleiding. Bij een leerlingbespreking wordt opgemerkt

Nadere informatie

Psycho sociale gevolgen bij kinderen met CP. Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen

Psycho sociale gevolgen bij kinderen met CP. Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen Psycho sociale gevolgen bij kinderen met CP Susanne Sluijter Orthopedagoog Mytylschool De Trappenberg Mytylschool Behandelteam Merem Huizen Ontwikkelingsfasen bij kinderen. 3 Basisbehoeften van kinderen.

Nadere informatie

Ruim tien jaar geïntegreerde Dialectische Gedragstherapie voor Jongeren in de Bascule.

Ruim tien jaar geïntegreerde Dialectische Gedragstherapie voor Jongeren in de Bascule. Ruim tien jaar geïntegreerde Dialectische Gedragstherapie voor Jongeren in de Bascule. Polikliniek en deeltijdbehandeling met 24-uurs crisiszorg voor jongeren met ernstige emotieregulatieproblemen Janet

Nadere informatie

Samenvatting. Workshop 3: Sociale Weerbaarheidstraining. Esther Bressers

Samenvatting. Workshop 3: Sociale Weerbaarheidstraining. Esther Bressers Samenvatting Workshop 3: Sociale Weerbaarheidstraining Esther Bressers In de workshop Sociale weerbaarheidstraining werd samen met de deelnemers gezocht naar de wijzen waarop een weerbaarheidstraining

Nadere informatie

diagnose Curatief E M O T I E S Handout Schokbrekers in de communcatie met patiënt en naasten in de palliatieve fase - 15 november 2018 Borne

diagnose Curatief E M O T I E S Handout Schokbrekers in de communcatie met patiënt en naasten in de palliatieve fase - 15 november 2018 Borne chokbrekers in de communicatie met cliënten en hun naasten Distress rond overgangen in het ziekteproces (1) diagnose overlijden Curatief Follow up tumorgericht Palliatief symptoomgericht + +++ symptomen

Nadere informatie

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt. Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,

Nadere informatie

http://www.trimbos.nl/default1060.html?printid=1735

http://www.trimbos.nl/default1060.html?printid=1735 Page 1 of 5 print www.trimbos.nl psychische stoornissen: algemene informatie > borderline persoonlijkheidsstoornis Borderline persoonlijkheidsstoornis Wat is borderline? Het meest kenmerkende van de borderline

Nadere informatie

Kanker is niet voor watjes

Kanker is niet voor watjes Kanker is niet voor watjes SPKS 22 september 2018 2 ele Helen Dowling Instituut Mensen met kanker en hun naasten helpen de ziekte emotioneel te verwerken specialistische psychologische zorg (1100 cliënten

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT 2011 Ann Weiser Cornell 1 Deel één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er op dit moment

Nadere informatie

Aandachtstraining. Aanmelding. Zie Mindfulness.

Aandachtstraining. Aanmelding. Zie Mindfulness. andachtstraining Zie Mindfulness. anmelding Voor een (nieuwe) behandeling worden cliënten aangemeld. De term aangemeld worden impliceert dat de cliënte daarin het lijdend voorwerp is en dat de hulpverlener

Nadere informatie

VERANDERING DOOR ACCEPTATIE

VERANDERING DOOR ACCEPTATIE VERANDERING DOOR ACCEPTATIE Tiendaagse DGT-basistraining behandeling en coaching van mensen met borderline- en emotieregulatie problematiek op basis van de Dialectische Gedragstherapie van Marsha Linehan

Nadere informatie

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Hulpaanbod

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Hulpaanbod Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? - Normaal begaafde kinderen van 4 tot 13 jaar, woonachtig in de regio Gelderland-Zuid, die in hun gedrag signalen afgeven die mogelijk duiden op een problematische

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut

Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut 1 Autisme? AutismeSpectrumStoornis (ASS) Een andere manier van informatie verwerken We spreken niet meer van

Nadere informatie

COMPLEX TRAUMA. Symposium 25 februari 2019 Hand-out Drs. A. Oud

COMPLEX TRAUMA. Symposium 25 februari 2019 Hand-out Drs. A. Oud COMPLEX TRAUMA Symposium 25 februari 2019 Hand-out Drs. A. Oud HAND-OUT BIJ PRESENTATIE VAN AD OUD OVER COMPLEX TRAUMA Definitie van CT van Judith Herman (1997): 1. Geschiedenis van onderworpen zijn aan

Nadere informatie

Ziekte van Huntington

Ziekte van Huntington Ziekte van Huntington Begrijpen van en omgaan met veranderend gedrag Niels Reinders en Henk Slingerland (psychologen) Huntington Café 27 september 2018 Ziekte van Huntington Erfelijke neurologische ziekte

Nadere informatie

Voelen in plaats van eten

Voelen in plaats van eten Voelen in plaats van eten NAE 29 november 2018 Nienke van der Veer, klinisch psycholoog Femke van Londen, GZ-psycholoog, AFT-therapeut Opbouw workshop Inleiding Toelichting en ervaring behandelprogramma

Nadere informatie

Omgaan met hechtingsproblemen

Omgaan met hechtingsproblemen Omgaan met hechtingsproblemen Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag

Nadere informatie

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep Geestig 2017 Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep basisprincipes van het scheppen van een positief klimaat, het bieden van structuur en herstelgericht reageren op ongewenst gedrag YES I

Nadere informatie

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Inhoud Definitie gezond Biopsychosociaal model Psychische gezondheid Stress

Nadere informatie

Vraag 1 Lees de tekst Internaliserend gedrag en co-morbiditeit en beantwoord daarna de vraag.

Vraag 1 Lees de tekst Internaliserend gedrag en co-morbiditeit en beantwoord daarna de vraag. Feedbackvragen Casus Martijn Vraag 1 Lees de tekst Internaliserend gedrag en co-morbiditeit en beantwoord daarna de vraag. Bij Martijn is sprake van sociaal isolement, somberheid, niet eten. Dat duidt

Nadere informatie

Zelfevaluatie aan de hand van gedragspatronen

Zelfevaluatie aan de hand van gedragspatronen Zelfevaluatie aan de hand van gedragspatronen Gedrag kun je onderscheiden in drie bewegingen, gedragspatronen ontwikkeld in de kindertijd. Ze gaven ooit houvast maar beperken nu onze groei en ontwikkeling.

Nadere informatie

AL DOENDE. Vaardigheidstraining voor mensen met Borderline Persoonlijkheidsstoornis (BPS)

AL DOENDE. Vaardigheidstraining voor mensen met Borderline Persoonlijkheidsstoornis (BPS) AL DOENDE Vaardigheidstraining voor mensen met Borderline Persoonlijkheidsstoornis (BPS) Op basis van de Dialectische Gedragstherapie (DGT) van Marsha M. Linehan Marleen De Winne & Valerie Fonteyne DGT-trainers

Nadere informatie

Zorgpad Persoonlijkheidsproblematiek

Zorgpad Persoonlijkheidsproblematiek Zorgpad Persoonlijkheidsproblematiek Iedereen heeft zo zijn eigenaardigheden. Echter, soms heeft iemand extreme persoonlijke eigenschappen en vertoont hij hinderlijk gedrag. Dit kan zo ernstig zijn dat

Nadere informatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Thema Kernelementen Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Tips voor de trainer: Werken met mensen is werken met emotie. Leer emoties als signaal te herkennen, maar niet als leidraad te

Nadere informatie

How2talk2kids. workshop. Malta. Juni 2007. Wouter Verboon

How2talk2kids. workshop. Malta. Juni 2007. Wouter Verboon How2talk2kids workshop Malta Juni 2007 Wouter Verboon How2talk2kids Achtergrond Introductie in Nederland Workshop Herkenbaar? Valt wel mee, het is maar een schrammetje Is je beker weer omgevallen! Ik word

Nadere informatie

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Herstel en Balans De rol van de psycholoog Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Kanker zet je leven op zijn kop 1 Kanker, gevolgen voor de patiënt Heftige emoties. Verlies van controle

Nadere informatie

Emotieregulatieproblemen bij jongeren. 13 februari 2018

Emotieregulatieproblemen bij jongeren. 13 februari 2018 Emotieregulatieproblemen bij jongeren 13 februari 2018 Inhoud presentatie 1. De doelgroep / uitleg borderline persoonlijkheidsstoornis 2. BPS bij jongeren/ feiten en cijfers 3. Ontstaan van BPS / insteek

Nadere informatie

! Laat u inspireren en ga de uitdaging aan! ! Stel uzelf de vraag wat het kan opleveren en waar mogelijkheden liggen!

! Laat u inspireren en ga de uitdaging aan! ! Stel uzelf de vraag wat het kan opleveren en waar mogelijkheden liggen! Inleiding Vrijwilligerscentrale Haarlem e.o. ziet al een aantal jaren de aanloop van kwetsbare burgers toenemen. Uit onderzoek van Movisie blijkt dat kwetsbare burgers onvoldoende op het netvlies te staan

Nadere informatie

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Verantwoordelijkheid ontwikkelen Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf 4 - Goede afspraken maken - Stel

Nadere informatie

IK-groep. voor jongeren

IK-groep. voor jongeren voor jongeren IK-groep Voel jij je regelmatig angstig, somber, onzeker of heb je veel lichamelijke klachten? Vind je het moeilijk om open te zijn in het contact met anderen en jezelf te laten zien? Vermijd

Nadere informatie

Gewoon moe of toch niet zo gewoon?

Gewoon moe of toch niet zo gewoon? LATER voor LATER Gewoon moe of toch niet zo gewoon? Jacqueline Loonen Guido Haex 31-10-2015 Gewoon moe? Wat is vermoeidheid? Vermoeidheid is een subjectief gevoel. Bij gezonde personen is vermoeidheid

Nadere informatie

3. Rouw en verliesverwerking

3. Rouw en verliesverwerking 3. Rouw en verliesverwerking 29 Voor de trainer De belangrijkste begrippen van dit gedeelte zijn: Grote verschillen tussen verschillende getroffenen Breuk in de levenslijn Rouw/Verliesverwerking/chronische

Nadere informatie

Rijksuniversiteit Groningen

Rijksuniversiteit Groningen De adolescentiefase: over puberen, hersenontwikkeling, studiekeuze, risicogedrag en de relatie met ouders. Dr. Saskia Kunnen i.s.m. Dr. Anna Lichtwarck-Aschoff Afdeling Ontwikkelingspsychologie Rijksuniversiteit

Nadere informatie

Angst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest

Angst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest Ad Kaasenbrood, psychiater/psychotherapeut Congres Een te gekke wijk, Bunnik, 8 November 2017 Psychiatrische ziekten Komen vaak voor Zijn ernstig Zijn duur Zijn complex Verhouden zich tot geestelijke gezondheid,

Nadere informatie

Dienst Ambulante Begeleiding. Communicatie bij personen met een verstandelijke beperking.

Dienst Ambulante Begeleiding. Communicatie bij personen met een verstandelijke beperking. Dienst Ambulante Begeleiding Communicatie bij personen met een verstandelijke beperking. Voorstelling DAB ambulante en mobiele dienst voor gezinnen met kind, jongere of volwassene met een verstandelijke

Nadere informatie

Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008

Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Gevoel en emoties / definitie Emoties: in biologische zin: affectieve reacties. Prikkeling van dit systeem geeft aanleiding tot allerlei lichamelijke reacties.

Nadere informatie

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel.

Vrouwen en autisme. Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord. Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga. www.deuvel. Vrouwen en autisme Lezing 26 mei 2016 bij autismecafé i.o.v Carrefour NOP Emmeloord Mariëlle Witteveen Mieke Bellinga Even voorstellen Uitleg autisme Waarneming Informatieverwerking Prikkels Autisme bij

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

Contact met het gekwetste kind

Contact met het gekwetste kind Contact met het gekwetste kind De emoties van het gekwetste kind Ermee werken in het nu, wat er zich NU afspeelt in de kamer, als reactie op iets wat gebeurt, verteld wordt, Ze zijn authentiek, als th.

Nadere informatie

In gesprek met werknemers met psychische klachten. Machteld List, Sitagre

In gesprek met werknemers met psychische klachten. Machteld List, Sitagre In gesprek met werknemers met psychische klachten Machteld List, Sitagre 1 Even stil staan bij communicatie Het is soms lastig om een goed gesprek te voeren met een medewerker die last heeft van psychische

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie. Afdeling Psychiatrie

Cognitieve gedragstherapie. Afdeling Psychiatrie Cognitieve gedragstherapie Afdeling Psychiatrie Cognitieve gedragstherapie Wat is cognitieve gedragstherapie? Cognitieve gedragstherapie bestaat uit twee onderdelen; cognitieve therapie en gedragstherapie.

Nadere informatie

Introductie Nut en noodzaak sport. Praktijkbeelden -zelfregulatie -de-escaleren gedrag

Introductie Nut en noodzaak sport. Praktijkbeelden -zelfregulatie -de-escaleren gedrag 1 Introductie Nut en noodzaak sport Praktijkbeelden -de-escaleren gedrag eren met gedragsproblemen kinderen met gedragsproblemen in de gymles Remo Mombarg & Martin van Hinte Aan de slag met een casus Titel

Nadere informatie

FEEDBACK GEVEN. Feedback = een concrete uitspraak over het gedrag van een ander, met een specifiek doel voor ogen

FEEDBACK GEVEN. Feedback = een concrete uitspraak over het gedrag van een ander, met een specifiek doel voor ogen FEEDBACK GEVEN Feedback geven is een van de meest directe manieren om gedrag te sturen. Zeker op de korte termijn, maar zeker ook op de langere termijn is feedback heel krachtig. Maar effectief feedback

Nadere informatie

workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen

workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen 1. Om welke reden(en) volg je deze workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen in je werk? 4. Waarin blink jij jjmet betrekking

Nadere informatie

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Lichamelijk: pijn, fysieke beperkingen, afweging behandeling vs bijwerkingen Angst en onzekerheid: verloop ziekte,

Nadere informatie

Kind & echtscheiding. Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen!

Kind & echtscheiding. Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen! Kind & echtscheiding Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen! Kind in een echtscheidingssituatie Per jaar belanden ongeveer 70.000 kinderen in een echtscheiding. De gevolgen van een echtscheiding

Nadere informatie

Schokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten

Schokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten Schokbrekers in de communicatie met patiënten en hun naasten Christien de Jong, psychotherapeut / trainer Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie christiendejong@hetnet.nl Distress rond overgangen

Nadere informatie

Opnameinbloemlezingenenreadersmoedigenwijaan, maarwelgraageerstevenoverleggen. Alerechtenvandeartikelenliggenbij destichtingcognitieenpsychose.

Opnameinbloemlezingenenreadersmoedigenwijaan, maarwelgraageerstevenoverleggen. Alerechtenvandeartikelenliggenbij destichtingcognitieenpsychose. Ukunternatuurlijkuitciteren,graagzelfs,maardanwel metbronvermelding.u magditartikelookruimhartig verspreidenmitshetnietvoorcommerciëledoeleindenis. Indiegevalen pasnaonzeschriftelijketoestemming. Opnameinbloemlezingenenreadersmoedigenwijaan,

Nadere informatie