Taalbeleid Sneek, Januari 2018

Transcriptie

1 Taalbeleid Sneek, Januari 2018

2 Inhoudsopgave Taalbeleid op de Takomst Aanleiding voor het taalbeleidsplan Missie en visie Onze visie op taal Onze visie op meertaligheid Onze visie op 21 e eeuwse vaardigheden in relatie tot taal Taaldenkkader Oriënteren op de gewenste situatie Mondeling taalonderwijs Schriftelijk taalonderwijs Taalbeschouwing Vaststellen van prioriteiten Formuleren van doelen Kiezen van activiteiten Vaststellen van het meerjaren-taalbeleidsplan Uitvoeren en borgen Monitoren en bijstellen Literatuurlijst... 13

3 1 Aanleiding voor het taalbeleidsplan De Takomst is een nieuwe school, het taalbeleidsplan is opgesteld om ons taalbeleid vorm te kunnen geven. 2 Missie en visie De missie van onze school is: Wij willen ons onderwijs zo vormgegeven, dat de kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen naar hun mogelijkheden in een veilige omgeving. We willen de kinderen bewegingsruimte geven met betrekking tot het nemen van eigen initiatief, het maken van eigen keuzes en constructief leren samenwerken. De ontplooiing en ontwikkeling van de zelfstandigheid vinden wij een belangrijk aspect in de schoolloopbaan van onze kinderen. Hieruit hebben wij 4 pijlers gedestilleerd, namelijk samenwerking, veiligheid, zelfstandigheid en vrijheid. Deze pijlers komen steeds terug in onze visie en willen wij ook in ons taalbeleid duidelijk tot uitdrukking brengen. De Takomst is een school waar elk kind zijn talent optimaal kan ontwikkelen in een uitdagende leer-, speel- en werkomgeving. Er is een duidelijke doorgaande lijn en een heldere planmatige aanpak. Door samenwerking en een onderzoekende houding blijven wij als team voortdurend in ontwikkeling. In onze communicatie stimuleren wij de betrokkenheid en verantwoordelijkheid tussen kinderen, ouders en leerkrachten. 2.1 Onze visie op taal In de Wet op het Primair Onderwijs wordt over de inhoud van het onderwijs geschreven dat het onderwijs waar mogelijk de volgende inhouden in samenhang aan moet bieden: zintuiglijke en lichamelijke oefening; Nederlandse taal; rekenen en wiskunde; Engelse taal; enkele kennisgebieden (aardrijkskunde, geschiedenis, natuur, staatsinrichting, geestelijke stromingen); expressie-activiteiten; bevordering van sociale redzaamheid, waaronder gedrag in het verkeer; bevordering van gezond gedrag. Op de Takomst bieden we de vakken zoveel mogelijk in deze samenhang aan. Dit betekent dat de kinderen het theoretische deel ook op een praktische manier ervaren en beleven. Ze herkennen zo wat ze geleerd hebben en ze leren het toe te passen. Bovendien begrijpen ze zodoende ook beter waarom ze bepaalde dingen leren. En als kinderen weten waarom ze iets leren, zijn ze gemotiveerder om te leren en onthouden ze beter wat ze geleerd hebben (Bors & Stevens, 2010). Met ons taalbeleid willen wij bereiken dat onze leerlingen: vaardigheden ontwikkelen om talen in het dagelijks leven doelmatig te kunnen gebruiken Kennis en inzicht verwerven omtrent betekenis, gebruik en vorm van taal. Wij vinden dat dit het best kan als taal zoveel mogelijk wordt geïntegreerd in andere vakken. Plezier hebben en/of houden in het gebruiken en beschouwen van taal. Kritisch leren nadenken over hun taalproducten, maar ook over de maatschappij. Leren samenwerken in heterogene groepjes d.m.v. verschillende werkvormen. Op die manier werken kinderen samen aan betekenisvolle opdrachten en verwerven taal op eigen niveau.

4 2.2 Onze visie op meertaligheid Wij zijn een drietalige basisschool. Dit betekent dat we vanaf groep 1 met elkaar communiceren in het Nederlands, het Fries, en in het Engels. Onze school staat in een gebied waar veel kinderen Fries als moedertaal hebben. Uit diverse studies blijkt dat het belangrijk is om naast het Nederlands voldoende aandacht te hebben voor de moedertaal, omdat kinderen daarmee een beter gevoel voor taal ontwikkelen (Paus et al., 2015). Vanuit deze basis leren kinderen eenvoudig en op een natuurlijke, speelse wijze een tweede of derde taal. Door de toenemende globalisering zullen kinderen in de toekomst steeds meer in aanraking komen met het buitenland. Wij vinden wij het daarom erg belangrijk dat kinderen zich goed leren uitdrukken in een internationale voertaal. Wij hebben gekozen voor het Engels. Wij vinden dat een goede kennis van de Engelse taal in belangrijke mate bijdraagt aan de ontwikkeling van onze pijlers samenwerking, veiligheid, zelfstandigheid en vrijheid. Onze meertalige leeromgeving draagt zo bij aan betere ontwikkelingskansen op het gebied van vreemdetalenonderwijs in de toekomst en is van belang voor het sociaal functioneren in onze internationale maatschappij. Daarnaast leren kinderen door de meertalige leeromgeving al op jonge leeftijd de verschillende talen met elkaar te vergelijken. Door te kijken naar taal ontwikkelen ze een beter taalgevoel en taalbesef. Kortom: wij vinden dat de meertaligheid van onze school in belangrijke mate bijdraagt aan de ontwikkeling van onze pijlers van onze school samenwerking, veiligheid, zelfstandigheid en vrijheid. 2.3 Onze visie op 21 e eeuwse vaardigheden in relatie tot taal Door onze veranderende samenleving worden er heel andere eisen gesteld aan onze kinderen en dus ook aan het onderwijs dan voorheen. Wij vinden het erg belangrijk onze leerlingen hier zo goed mogelijk op voor te bereiden, voor zover we dat op dit moment kunnen overzien. Door de vakken zoveel mogelijk in samenhang met elkaar aan te bieden, gaan de kinderen actief aan de slag met de 21 e eeuwse vaardigheden, de vaardigheden die in onze maatschappij steeds belangrijker worden. In het volgende model, ontwikkeld door SLO en Kennisnet, worden deze vaardigheden weergegeven: Wij vinden het van groot belang dat deze vaardigheden uitgebreid naar voren komen in onze lessen en in de methodes die we op onze school gebruiken. 3 Taaldenkkader Ons taalbeleid wordt elke vier jaar opnieuw vastgesteld door het hele team. De taalcoördinator bewaakt de uitvoering van het beleid.

5 Voor het vaststellen van ons taalbeleid maken we gebruik van een taaldenkkader: dit is een samenhangend geheel van visie, aanbod en opbrengsten. We bekijken regelmatig of deze nog op elkaar aansluiten. Indien dit niet het geval is, zullen we aanpassingen doen om de cyclus weer in balans te krijgen. Visie: Wij hebben gekozen voor de interactieve visie op taalonderwijs. Hierbij staat, zoals het woord al zegt, de interactie centraal. Interactief taalonderwijs berust op drie pijlers, namelijk: Sociaal leren: kinderen leren in interactie van en met elkaar en onder leiding en begeleiding van de leerkracht Betekenisvol leren: het onderwijs sluit aan bij de belevingswereld van de leerlingen Strategisch leren: plannen, uitvoeren en evalueren van taalgedrag spelen een belangrijke rol bij het leren van taal. De leerkracht zorgt dat de voorwaarden hiervoor aanwezig zijn, zodat de kinderen zich kennis en vaardigheden eigen kunnen maken en leren toepassen in andere situaties. Vanuit deze visie vinden wij het belangrijk om thematisch te werken. Aanbod: Binnen het taalaanbod onderscheiden we vier dimensies, namelijk doelen, activiteiten, evaluatie en specifieke leerbehoeften. en Bij het bepalen van onze lesdoelen en het kiezen van activiteiten maken we gebruiken van de tussendoelen van het SLO. Daarnaast kan er sprake zijn van speciale doelen bij individuele leerlingen. Activiteiten We kiezen steeds voor activiteiten die betekenisvol zijn voor de leerlingen. We denken dan bijvoorbeeld aan interactief voorlezen in kleine kring, maken van een klassenkrant en taalrondes. Evaluatie De tussendoelen gebruiken we als ijkpunt bij het monitoren van de ontwikkeling van de taalontwikkeling van de leerlingen. Daarnaast gebruiken we toetsgegevens, checklists en aantekeningen van observaties tijdens het werken. Leerlingen worden actief betrokken bij de evaluatie door de periodieke gesprekken naar aanleiding van het individueel

6 ontwikkelingsplan. Vervolgens wordt het handelen van de leerkracht bijgesteld aan de hand van deze evaluatie. Specifieke leerbehoeften We houden rekening met verschillen tussen leerlingen, daarmee spelen we in op verschillen in taalontwikkeling van kinderen. Hierbij denken we bijvoorbeeld aan gericht woordenschatonderwijs voor kinderen die het Nederlands als tweede taal spreken en aan kinderen met ernstige leesproblemen of dyslexie. Om goed te kunnen inspelen op de specifieke leerbehoeften van leerlingen is het van belang dat de leerkracht zich bewust is van de vaardigheden en kennis van leerlingen. Alleen dan is het immers mogelijk om te zien welke leerlingen extra aandacht of andere begeleiding kunnen gebruiken. Opbrengsten: We werken volgens de cyclus van opbrengstgericht werken. Om zicht te krijgen op de opbrengsten van de leerlingen gebruiken we diverse bronnen. Het gaat hierbij om de resultaten uit het leerlingvolgsysteem waarin de volgende punten verwerkt zijn: methodetoetsen, observaties en CITO toetsen. Naast de resultaten uit het leerlingvolgsysteem zijn natuurlijk ook de dagelijks zichtbare resultaten in de klas van belang. De CITO toetsen worden tweemaal per jaar volledig geanalyseerd, waarna er conclusies kunnen worden getrokken en vervolgstappen kunnen worden gemaakt. Daarnaast zullen we het rapport van de onderwijsinspectie te zijner tijd gebruiken bij hanteren van ons taalbeleid. De impact van de leerkrachtvaardigheden wordt regelmatig kritisch bekeken door klassenbezoeken van teamleden bij elkaar. 4 Oriënteren op de gewenste situatie Voor het oriënteren op de gewenste situatie hebben wij studiemiddagen gehouden met het hele team om tot een gezamenlijke taalvisie te komen. Wij hebben gekozen voor interactief taalonderwijs omdat deze visie naar onze mening het meest aansluit bij de belevingswereld van de kinderen, waarmee we heb een rijke leeromgeving kunnen bieden. Daarnaast kunnen we onze leerlingen hiermee actief in aanraking laten komen met 21 e eeuwse vaardigheden, daarmee hopen we hen zo goed mogelijk voor te kunnen bereiden op de toekomst. Dit achten we heel belangrijk om ons onderwijs aan de kunnen laten sluiten bij de basispijlers van onze school, namelijk samenwerking, veiligheid, zelfstandigheid en vrijheid. We zullen per taaldomein aangeven hoe de gewenste situatie er volgens ons uitziet.

7 4.1 Mondeling taalonderwijs Mondelinge taalvaardigheid Mondelinge taal ontwikkel je vooral door te doen en niet door het aanleren van regels op papier. Op veel scholen wordt veel tijd en aandacht besteed aan lezen en spelling, ten koste van het mondeling taalonderwijs. Op onze school willen we juist wel veel tijd besteden aan de mondelinge taal. In groep 1 en 2 doen we daarom zoveel mogelijk aan interactief voorlezen in kleine kring. Vanaf groep 3 werken we veel met de taalronde, zodat mondelinge en schriftelijke taal tegelijk aan bod komen. Tevens werken we veel met presentaties van wat de leerlingen geleerd hebben en maken we gebruik van het debat, waarbij altijd respect moet zijn voor de gesprekspartner. In de methode Alles-in-1 is hiervoor veel aandacht Woordenschat Woordenschat is niet los te zien van heel veel andere facetten van taal. Zoals in onderstaande figuur te zien is, staat woordenschat in verbinding de volledige taal-leesontwikkeling van een kind. Er is een grote wisselwerking is tussen de mate van woordenschat die een kind beheerst en de ontwikkeling die deze door kan gaan. Kinderen met een kleine woordenschat zullen het steeds lastiger krijgen om nieuwe woorden te verwerven. Kinderen met een grote woordenschat zullen in dezelfde tijd juist veel meer nieuwe woorden verwerven. Dit wordt het Mattheüseffect genoemd (Paus et al., 2015). De woordenschat wordt op de Takomst gestimuleerd door de thema s in Jeelo (groep 1 en 2) en Alles-in-1 (vanaf groep 3). Door het thematisch werken, leren de kinderen veel nieuwe woorden over een thema en hoe ze deze mondeling toe kunnen passen. In de methodes staan echter vooral teksten die geschreven zijn op het AVI-niveau van de kinderen, zodat ze de teksten beter zullen begrijpen. Daarom laten wij de kinderen vanaf groep 3 veel vrij lezen, zodat ze met veel woorden kennis kunnen maken. In groep 1 en 2 wordt veel voorgelezen. Zie verder Bibliotheek op school, onder voortgezet technisch lezen. 4.2 Schriftelijk taalonderwijs Beginnende geletterdheid In groep 1 en 2 maken we gebruik van Jeelo, hiermee besteden we vanuit thema s aandacht aan beginnende geletterdheid Voortgezet technisch lezen Om goed te kunnen lezen, is het erg belangrijk dat kinderen van jongs af aan veel lezen. Goed kunnen lezen is van groot belang bij het leren, bij deelname aan de maatschappij en voor het leesplezier (Paus et al., 2015). Daarom werken we naast de leeslessen uit Alles-in-1 samen met de Bibliotheek op school. De Bibliotheek op school zorgt ervoor dat er op school voor alle leeftijden altijd voldoende aanbod is van interessante en actuele boeken. Al onze leerlingen mogen een boek

8 kiezen om mee naar huis te nemen en een boek om in de klas te lezen. Vanaf groep 3 lezen alle kinderen aan het begin van de schooldag een kwartier stil uit dat boek. In groep 1 en 2 leest de leerkracht vooral veel voor. Met de Bibliotheek op school willen we het leesplezier van onze leerlingen bevorderen en hen zo stimuleren om meer te lezen. In de figuur hieronder is de positieve samenhang tussen leesgedrag en leesvaardigheid zichtbaar gemaakt Begrijpend lezen Begrijpend lezen wordt vaak als apart vak gegeven, waarbij geoefend wordt met strategieën. Wij zijn van mening dat begrijpend lezen meer is dan het aanleren van strategieën. Wij voelen ons hierin gesteund door de formule van Hoover & Gough, beschreven door A. Smits en E. van Koeven (2016) die aangeeft dat lezen een product is van verschillende elementen. De formule luidt: LB = DVxETBxLMHxTKxAD (LB=leesbegrip, DV=decoderen/vloeiendheid, ETB=ervarings- en taalbasis, LM= leesmotivatie/hoeveelheid, TK=tekstkwaliteit, AD=actief denken). Dit betekent dat er geen goede leesontwikkeling is als een van de genoemde voorwaarden niet voldoende ontwikkeld is. Daarom moet er voldoende tijd geïnvesteerd worden aan alle elementen. Silfhout en Vernooy (2014) stellen dat in de methodes voor begrijpend lezen weinig aandacht is voor de opbouw en de kwaliteit van de teksten, waardoor leerlingen vaak laag scoren op begrijpend lezen. Onze school heeft daarom gekozen voor Alles-in-1, hierin is begrijpend lezen geïntegreerd in bijvoorbeeld wereldoriëntatieteksten, waardoor de tekst meer betekenis krijgt voor de leerlingen. In deze tekst is juist wel veel aandacht voor de opbouw en de kwaliteit Stellen Bij het stellen maken we vaak gebruik van de taalronde. Na de introductie en het maken van lijstjes, besteden we aandacht aan de volgende elementen: de kinderen schrijven een tekst met een speciaal doel, na het verzamelen, selecteren en ordenen van de inhoud, structureren ze tekst, formuleren ze en reviseren ze de tekst, tenslotte verzorgen ze de tekst en reflecteren ze samen met de leerkracht op hun schrijfgedrag Jeugdliteratuur We besteden op de Takomst veel aandacht aan jeugdliteratuur. Zoals wij ook al aangaven bij voortgezet technisch lezen, is het belangrijk dat kinderen veel lezen, maar voorlezen speelt daarin ook een belangrijke rol. Daarom wordt in alle groepen vrijwel dagelijks voorgelezen door de leerkracht. Door de Bibliotheek op school hebben de leerlingen altijd voldoende aanbod van interessante en actuele boeken. Wij stimuleren het lezen van deze boeken onder andere door kinderen over de gelezen boeken te laten presenteren.

9 4.3 Taalbeschouwing Taalbeschouwing Bij taalbeschouwing besteden we impliciet en expliciet aandacht aan taal. We besteden bijvoorbeeld aandacht aan taalbeschouwing aan de hand van taaluitingen van kinderen of teksten uit kinderboeken. We maken daarbij gebruik van de lus : er wordt iets bijzonders opgemerkt, we noemen andere voorbeelden, we vergelijken de voorbeelden, we formuleren regels en we vergelijken de regels met de oorspronkelijke uiting. We besteden aandacht aan het taalsysteem, taalvariaties, taalveranderingen en taalbeschouwingsstrategieën. Uiteraard is bij taalbeschouwing aandacht voor pragmatiek, fonologie, morfologie, syntaxis, semantiek en orthografie. Deze onderdelen van taalbeschouwing zijn van groot belang bij het kunnen schrijven van teksten. In Alles-in -1 en Alles-Apart komt taalbeschouwing regelmatig aan de orde Spelling Spelling is een onderdeel van taalbeschouwing: hier gaat het om het grammaticaonderwijs: de zinsontleding en taalkundige ontleding. Dit is van belang om goede zinnen te leren schrijven met de juiste spelling. Hieraan besteden we aandacht vanuit Alles-in-1 en Alles-Apart. 5 Vaststellen van prioriteiten Aangezien veel lezen van zeer groot belang is voor heel veel onderdelen van het taalonderwijs, hebben wij besloten dat het vergroten van het leesplezier voor ons prioriteit nummer 1 is. Prioriteit nummer 2 is het meertalige onderwijs, omdat dit enerzijds belangrijk is voor de algemene taalontwikkeling en anderzijds voor de toekomst van de kinderen. 6 Formuleren van doelen We zullen nu de prioriteiten toelichten waaraan we de komende jaren speciaal aandacht willen besteden. Iedere prioriteit is specifiek uitgewerkt volgens de SMART-methode. Leesplezier/leesbevordering vergroten Specifiek te bevorderen en ontwikkelen. Meetbaar Er is een uitgebreide collectie boeken in school aanwezig, minimaal 8 identieke boeken per leerling, door de Bibliotheek op school (fictie, non-fictie, informatief, luisterboeken, prentenboeken e.d.) - In de klas is structureel aandacht en tijd voor leesbevorderingsopdrachten - De leesconsulent bibliotheek ondersteunt en denkt mee met het team - We doen mee aan diverse promotie-acties (kinderboekenweek, voorleeswedstrijden, voorleesontbijt, poëzieweek) Acceptabel Wanneer leerlingen de tijd, ruimte en middelen krijgen om veel te lezen, zal het leesplezier toenemen. Door deze toename wordt het leesbegrip verhoogd, dit zorgt op zijn beurt voor meer zelfvertrouwen. Hierdoor krijgen leerlingen ook meer plezier in andere vakken, bijvoorbeeld begrijpend lezen of zaakvakken. Realistisch Vanaf de start van onze school is de Bibliotheek op school aanwezig in onze school. De bibliotheek initieert een schoolbibliotheek, waarbij ieder jaar nieuwe boeken worden toegevoegd en waar nodig wordt gesaneerd. Daarnaast zal, waar mogelijk in de planning, geparticipeerd worden in diverse promotionele momenten zoals de Kinderboekenweek. Tijdsgebonden September 2018 juli 2021

10 Meertalige situatie Specifiek Er is sprake van een meertalige situatie van de school. Hierbij worden Fries en Engels als extra talen meegenomen. Meetbaar - In elke groep is elke week een Friese middag - In elke groep is elke week een Engelse middag - Lessen Engels worden een keer per week gegeven vanuit Jeelo resp. Alles-in- 1 - Lessen Fries worden een keer per week gegeven vanuit Spoar 8 - De taalcoördinator ondersteunt en denkt mee met het team Acceptabel - Voldoen aan de, door de overheid gestelde, kerndoelen voor Fries en Engels - Meertaligheid is goed voor de algehele ontwikkeling van leerlingen Realistisch - Aanschaffen Jeelo, Alles-in-1 en Spoar 8 - Onderzoeken of de kennis van het Fries en Engels bij leerkrachten voldoende is, waar nodig leerkrachten voor de start van de school bijscholen Tijdsgebonden September 2018 juli Kiezen van activiteiten Prioriteit 1 te bevorderen en ontwikkelen. Activiteit 1 Bibliotheek op school installeren met instructiemoment team Activiteit 2 Studiedag leesbevordering Activiteit 3 Kinderboekenweek Activiteit 4 Voorleeskampioenschappen groep 7 en 8 Activiteit 5 Voorleesontbijt groep 1,2,3 door leerlingen uit groep 7 en 8 Prioriteit 2 Er is sprake van een meertalige situatie van de school. Hierbij worden Fries en Engels als extra talen meegenomen. Activiteit 1 Voorlichting methodes: juni 2018 Activiteit 2 Op peil brengen kennis leerkrachten: juni Vaststellen van het meerjaren-taalbeleidsplan Activiteit 1 Bibliotheek op school installeren met instructiemoment team Planning Juni 2018 Wie Alle leerkrachten Tussenevaluatie Taalcoördinator school en leesconsulent bibliotheek Kostenraming Activiteit 2 Studiedag leesbevordering Planning Jaarlijks in mei Wie Alle leerkrachten Tussenevaluatie Taalcoördinator Kostenraming 500

11 Activiteit 3 Kinderboekenweek Planning Jaarlijks in oktober Wie Projectteam kinderboekenweek Tussenevaluatie Projectteam kinderboekenweek Kostenraming 250 Activiteit 4 Voorleeskampioenschappen groep 7 en 8 jaarlijks van oktober tot januari Planning Jaarlijks van oktober tot januari Wie Leerkrachten groep 7 en 8 Tussenevaluatie Leerkrachten groep 7 en 8 Kostenraming 50 Activiteit 5 Voorleesontbijt groep 1,2,3 door leerlingen uit groep 7 en 8 Planning Jaarlijks in februari Wie Leerkrachten groep 1, 2, 3, 7 en 8 Tussenevaluatie Leerkrachten groep 1, 2, 3, 7 en 8 Kostenraming 50 Prioriteit volgnummer 2 Er is sprake van een meertalige situatie van de school. Hierbij worden Fries en Engels als extra talen meegenomen. Activiteit 1 Voorlichting methodes Planning Juni 2018 Wie Alle leerkrachten Tussenevaluatie Taalcoördinator Kostenraming 0 Prioriteit volgnummer 2 Er is sprake van een meertalige situatie van de school. Hierbij worden Fries en Engels als extra talen meegenomen. Activiteit 2 Op peil brengen kennis leerkrachten Planning Juni 2018 Wie Alle leerkrachten Tussenevaluatie Taalcoördinator Kostenraming Uitvoeren en borgen

12 Activiteit 1 Bijzonderheden Bibliotheek op school installeren met instructiemoment team Activiteit 2 Studiedag leesbevordering Bijzonderheden Activiteit 3 Kinderboekenweek Bijzonderheden Activiteit 4 Voorleeskampioenschappen groep 7 en 8 jaarlijks van oktober tot januari Bijzonderheden Activiteit 5 Voorleesontbijt groep 1,2,3 door leerlingen uit groep 7 en 8 Bijzonderheden Prioriteit volgnummer 2 Er is sprake van een meertalige situatie van de school. Hierbij worden Fries en Engels als extra talen meegenomen. Activiteit 1 Voorlichting methodes Bijzonderheden Prioriteit volgnummer 2 Er is sprake van een meertalige situatie van de school. Hierbij worden Fries en Engels als extra talen meegenomen. Activiteit 2 Op peil brengen kennis leerkrachten

13 Bijzonderheden 10 Monitoren en bijstellen Conclusies naar aanleiding van de reflectie en monitoring in de stap Monitoring en bijstellen : 11 Literatuurlijst Bors, G., & Stevens, L. (2010). De gemotiveerde leerling. Apeldoorn, Nederland: Garant. Paus, H., Bacchini, S., Dekkers, R., Hofstede, D., Markesteijn, C., Meijer, H., & Pullens, T. (2015). Portaal Praktische taaldidactiek voor het basisonderwijs (4e ed.). Bussum, Nederland: Coutinho. Silfhout, G. v., & Vernooy, K. (2014). Een goede schooltekst. Didactief, Smits, A., & Van Koeven, E. (2016, 25 februari). Geletterdheid en schoolsucces. Geraadpleegd op 14 december 2017, van