VOEDING BEWEGEN EN KANKER VRIJDAG 28 NOVEMBER TOT UUR CINEMEC IN EDE WAT IS EVIDENCE EN WAT NIET? STUDIEDAG

Transcriptie

1 STUDIEDAG VOEDING BEWEGEN EN KANKER WAT IS EVIDENCE EN WAT NIET? Studiedag voor huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde, apothekers, oncologieverpleegkundigen, verpleegkundig specialisten oncologie, diëtisten en fysiotherapeuten. De Studiedag is mede toegankelijk voor andere zorgprofessionals in de eerste en tweede lijn die betrokken zijn bij de behandeling en nazorg van patiënten met kanker. Daarnaast zijn ook onderzoekers, bestuurders van organisaties, fondsen en (wetenschappelijke) instellingen, beleidsfunctionarissen in de zorg, leden van adviesorganen, zorgverzekeraars en vertegenwoordigers van patiëntenorganisaties welkom. Dagvoorzitter: prof Pim Assendelft, hoogleraar Huisartsgeneeskunde, UMC St Radboud te Nijmegen Accreditatie wordt aangevraagd bij de verschillende beroepsverenigingen voor 6 uur Mark Two Academy steunt Stichting VRIJDAG 28 NOVEMBER TOT UUR CINEMEC IN EDE

2 GEACHTE COLLEGA, Hoe vaak krijgt u van patiënten met kanker vragen over voeding, over anti-kankerdiëten, over het gebruik van voedingssupplementen, over het combineren van reguliere antikankermiddelen met bijvoorbeeld kruidenmiddelen, over het nut van multivitaminen, over curcuma of over leefstijl en bewegen? In de brochure Voeding bij kanker van KWF Kankerbestrijding krijgt de patiënt het advies om met vragen en twijfels over de eigen voedingstoestand, over vitamines of over alternatieve diëten enzovoort te rade te gaan bij de huisarts, de behandelend specialist, de diëtist of de oncologieverpleegkundige. Maar om dit soort (lastige) vragen adequaat te kunnen beantwoorden is het van belang om meer te weten over de preventieve rol van voeding bij kanker en over de ondersteunende rol van voeding bij kanker. Maar ook over de invloed van bewegen en leefstijl tijdens en na de kankerbehandeling. Voeding en bewegen zetten de patiënt zelf in hun kracht en naast direct lichamelijke effecten geeft bewegen ook positieve effecten op welbevinden en gevoel van zelfcontrole. Voor de zorgverlener is er alle reden om de patiënt hierbij aan te moedigen. Als u (nog) niet zo heel goed in deze materie thuis bent kom dan op vrijdag 28 november a.s. naar de multidisciplinaire Studiedag over Voeding, bewegen en kanker. We praten u dan bij over de meest recente evidence based en best practice based richtlijnen over Voeding, bewegen en kanker. Deze richtlijnen zijn nog nauwelijks geïmplementeerd in de dagelijkse praktijk. Hierdoor worden patiënten met kanker minder goed geïnformeerd waardoor zij de aanbevelingen voor voeding en leefstijl niet volgen en blijven zitten met vragen. We geven u graag in overweging om deze bijzondere Studiedag te volgen. Aarzel niet en kom samen met collega s op vrijdag 28 november a.s. naar Ede. Namens de programma adviescommissie: Prof Ellen Kampman hoogleraar Voeding en kanker, Wageningen University Jeanne Vogel oncologie diëtist en hoofdredacteur Handboek Voeding bij kanker Dr Sandra Beijer diëtist-epidemioloog, IKNL Eindhoven Niki Doornink oncologie diëtist, coördinator onderwijs en patiëntenzorg, AMC Dr Laurien Buffart onderzoeker EMGO Institute for Health and Care Research, VUmc Rosalie Huijsmans MSc fysiotherapeut, Afdeling Revalidatiegeneeskunde, VUmc Met vriendelijke groet, Willeke Kristensen, cursusmanager

3 PROGRAMMA uur Aankomst, registratie, koffie uur Welkom, opening en korte toelichting op het programma Voorzitter: prof Pim Assendelft, hoogleraar Huisartsgeneeskunde UMC St Radboud, Nijmegen uur Voeding en kankerpreventie Prof Ellen Kampman, hoogleraar Voeding en Kanker, Wageningen University uur Voeding: de kracht en beperking van een ondersteunende therapie bij behandeling Jeanne Vogel, oncologie diëtist, hoofdredacteur Handboek Voeding bij kanker uur PAUZE uur Het effect van bewegen en trainen tijdens en na de behandeling van kanker. Wat weten we daar eigenlijk van? Dr Laurien Buffart, onderzoeker EMGO Institute for Health and Care Research, VUmc Amsterdam uur Voeding en lifestyle adviezen voor kankersurvivors: stand van zaken Prof Piet van den Brandt, hoogleraar Epidemiologie, Vakgroep Epidemiologie, Universiteit Maastricht uur Hoe kan de informatievoorziening op het gebied van voeding en kanker worden verbeterd? Experts en patiënten: samen sterk Dr Sandra Beijer, diëtist-epidemioloog, IKNL Eindhoven Ir Merel van Veen, diëtist-voedingswetenschapper, IKNL Eindhoven uur LUNCH uur WORKSHOPRONDE uur WORKSHOPRONDE uur Korte pauze uur WORKSHOPRONDE uur Drankje en napraten (optioneel) EINDE

4 WORKSHOPS 1 Ondervoeding bij patiënten met kanker; herkenning van ondervoeding; screening en assessment met de PG-SGA/Pt-Global app Om patiënten met (risico op) ondervoeding een zo goed mogelijke behandeling te bieden is vroegtijdige herkenning noodzakelijk. Speciaal voor kankerpatiënten is hiervoor een gevalideerd instrument ontwikkeld. Met de Scored Patient- Generated Subjective Global Assessment (PG-SGA) en haar praktische digitale vertaling, de Pt-Global app, kan (risico op) ondervoeding worden vastgesteld en gemonitored en vindt triage plaats. In deze workshop worden de PG-SGA en de Pt-Global app aan de hand van voorbeelden interactief toegelicht en gedemonstreerd. Martine Sealy MSc, onderzoeker Lectoraat Transparante Zorgverlening, Hanzehogeschool, Groningen 2 Voeding en bewegen in de palliatieve fase In de palliatieve fase, gedefinieerd als het laatste jaar voor overlijden, heeft een aanzienlijk deel van de patiënten met kanker te kampen met verlies van gewicht en conditie, doorgaans als gevolg van het anorexie-cachexiesyndroom. Veel patiënten hebben in de palliatieve fase last van ernstige vermoeidheid en progressief gewichtsverlies. In de periode vlak voor overlijden kampen bijna alle patiënten hiermee. De Werkgroep Cachexie van het IKNL, locatie Eindhoven, heeft de patiëntenbrochure Gewichtsverlies als kanker niet kan worden genezen ontwikkeld met uitleg over het fenomeen cachexie en praktische tips over voeding en beweging in deze fase van de ziekte. In deze workshop wordt behandeld welke mogelijkheden zorgverleners hebben om met voeding en beweging de kwaliteit van leven in de palliatieve fase te bevorderen. Jeanne Vogel, oncologie diëtist en hoofdredacteur Handboek Voeding bij kanker Dr Ilse Swinkels-Meewisse, oncologie fysiotherapeut, Fysiotherapie Coevering, Geldrop 3 Interacties tussen kruidensupplementen, voedingssupplementen en antikankermiddelen Wat zijn de klinische effecten van een aantal veel gebruikte kruidensupplementen op de farmacokinetiek van chemotherapie? St Janskruid bijvoorbeeld blijkt de plasmaconcentraties van het middel docetaxel significant te verlagen. Om mogelijke onderbehandeling van kankerpatiënten te voorkomen wordt gelijktijdig gebruik van St Janskruid en docetaxel afgeraden. Welke kruidensupplementen en voedingssupplementen zijn veilig te combineren met antikankermiddelen en welke juist niet? Welke evidence bestaat hiervoor? En wat zou het advies aan patiënten moeten zijn? Prof Ron Mathijssen, internist-oncoloog, hoogleraar geindividualiseerde oncologische farmacotherapie, ErasmusMC, Rotterdam 4 Zelfmanagement bij kanker: wat betekent dat voor zorgverleners? De Zorgstandaard Kanker kent een aantal principes als zelfmanagement en shared decision making die betrekking hebben op benadering van de patiënt rond de thema s Voeding en Bewegen. Wat houden deze principes nu precies in? In hoeverre zijn deze principes te hanteren bij kanker? Wat betekent dat voor zorgverleners zoals fysiotherapeut, diëtist, huisarts, oncologieverpleegkundige en psycholoog? En welke mogelijkheden zijn er om het zelfmanagement van een patiënt met kanker in de praktijk te ondersteunen? Drs Esther van Weele, trainer/begeleider psychosociale oncologie, Vestalia VOEDING, BEWEGEN EN KANKER

5 5 Bewegen en kanker: van evidence naar praktijk In deze workshop wordt de vertaalslag gemaakt van wetenschappelijk onderzoek naar de praktijk. Hoe ziet de training eruit in de wetenschappelijke onderzoeken en is dit ook uit te voeren in de praktijk? Welke onderdelen hoort een fysiek trainingsprogramma te omvatten? Tevens wordt er gekeken naar de verschillende diagnosegroepen met ieder hun eigen uitdagingen in de praktijk. Moet een geopereerde patiënt met longkanker dezelfde training volgen als een patiënte met borstkanker die adjuvante chemotherapie krijgt? En bij welke patiënten is er een risico op oedeemvorming als je gaat trainen? Ook bij patiënten met kanker geldt dat het om zorg op maat gaat. Maar welke mogelijkheden heb je om het trainingsprogramma aan te passen en onder welke omstandigheden doe je dit? Als laatste wordt er besproken hoe de zorg op dit moment wordt georganiseerd. Krijgen alle patiënten met kanker fysieke training aangeboden of moeten ze er zelf naar op zoek? En wanneer spreken we over oncologische revalidatie? Dr Laurien Buffart, onderzoeker EMGO Institute for Health and Care Research, VUmc Amsterdam Rosalie Huijsmans MSc, fysiotherapeut afdeling Revalidatiegeneeskunde, VUmc 6 Voeding en kanker: wat zijn de feiten en wat zijn fabels?* Antikanker diëten hebben hun waarde bewezen! Ja of nee? Biologische voeding is beter bij kanker! Ja of nee? Kankercellen zijn dol op suiker! Ja of nee? Curcuma werkt bij de behandeling van kanker! Ja of nee? Omega-3-vetzuren hebben een gunstig effect bij kanker! Ja of nee? Sojaproducten bij borstkanker? Ja of nee? Vitamine D heeft een beschermend effect bij kanker! Ja of nee? *Dit is slechts een kleine bloemlezing uit de talrijke vragen van patiënten met kanker. Wat is waar en wat is niet waar? Wat zijn feiten en wat zijn fabels? In deze workshop is er ook gelegenheid om vragen te stellen over Voeding en kanker waar u zelf mee wordt geconfronteerd in de praktijk. Dr Sandra Beijer, diëtist-epidemioloog IKNL Eindhoven Ir Merel van Veen, diëtist en voedingswetenschapper IKNL Eindhoven Dr Michal Heger, wetenschappelijk onderzoeker Afdeling Experimentele Chirurgie, AMC. 7 De rol van anti-oxidanten en voedingssupplementen ter preventie van kanker en tijdens de behandeling. Aandacht voor de paper die dit jaar is gepubliceerd in Science Translational Medicine. Daarin staat dat anti-oxidanten de carcinogenese en tumorgroei juist kunnen bevorderen. Boodschap: teveel van wat dan ook hoeft niet per definitie goed te zijn. Prof Aalt Bast, hoogleraar Toxicologie Maastricht 8 De bijdrage van leefstijlfactoren aan incidentie van en sterfte aan kanker in Nederland Recent zijn voor Engeland en Frankrijk schattingen gemaakt van de bijdrage van de verschillende risicofactoren aan het ontstaan van kanker en van de sterfte aan kanker. In opdracht van KWF Kankerbestrijding werd ook voor de Nederlandse situatie onderzocht in hoeverre kanker is toe te schrijven aan beïnvloedbare en dus in beginsel vermijdbare leefstijl gerelateerde risicofactoren. Tijdens deze workshop worden de uitvoering en de resultaten van het onderzoek besproken. Wat is de impact van minder optimale voeding en onvoldoende bewegen op de incidentie van en de sterfte aan kanker? Hoe verhoudt zich de impact van deze leefstijl gerelateerde risicofactoren tot die van andere leefstijl gerelateerde factoren, zoals roken? En wat is de mogelijke rol van preventie hierbij? Dr Caren Lanting, arts-epidemioloog TNO Leiden

6 ALGEMENE INFORMATIE Datum en locatie Vrijdag 28 november 2014 van tot uur in Cinemec in Ede. Bij uw deelnamebevestiging ontvangt u een routebeschrijving. Doelgroepen De Studiedag Voeding, bewegen en kanker is primair bestemd voor huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde, apothekers, oncologieverpleegkundigen, verpleegkundig specialisten oncologie, diëtisten en fysiotherapeuten. De Studiedag is mede toegankelijk voor andere zorgprofessionals in de eerste en tweede lijn die betrokken zijn bij de behandeling en nazorg van patiënten met kanker. Daarnaast zijn ook wetenschappers, bestuurders van organisaties, fondsen en instellingen, beleidsfunctionarissen in de zorg, leden van adviesorganen, zorgverzekeraars en vertegenwoordigers van patiëntenorganisaties welkom. Accreditatie Accreditatie wordt aangevraagd bij de verschillende beroepsverenigingen voor 6 uur. Cursusprijs De kosten voor deelname aan deze Studiedag bedragen 255,-. Dit bedrag is inclusief cursusmateriaal en een certificaat, maaltijd, consumpties en parkeren. Betaling vindt plaats door middel van een eenmalige automatische incasso. Betaling per factuur is ook mogelijk. U kunt dat aangeven op het aanmeldingsformulier. Mark Two Academy is als geregistreerde instelling voor kort beroepsonderwijs (CRKBO) vrijgesteld van BTW. Aanmelden Aanmelden kan via de website Ook kunt u het bijgevoegde aanmeldformulier invullen en retourneren. Na inschrijving ontvangt u een bevestiging per . Annuleren Tot twee weken voor de cursusdatum kunt u, uitsluitend schriftelijk annuleren. Wij brengen dan 50,- annuleringskosten in rekening. Daarna bent u het volledige cursusbedrag verschuldigd. U kunt dan nog wel een collega in uw plaats laten deelnemen. Mark Two Academy steunt de stichting Ruby and Rose Mark Two Academy steunt de Stichting Ruby and Rose ( De Stichting zamelt geld in voor onderzoek naar betere behandelingsmogelijkheden van eierstokkanker en andere gynaecologische tumoren. Per deelnemer doneren wij een bedrag van 10,- aan de Stichting. Meer informatie Willeke Kristensen Telefoon: wkristensen@marktwo.nl Website: