Ondernemen in de fysiotherapie

Transcriptie

1 Ondernemen in de fysiotherapie FM.indd 1 5/13/11 4:32:56 PM

2 Reed Business, Amsterdam 2011 Omslagontwerp: Annelies Bast, Amsterdam Basisontwerp binnenwerk: Mariël Lam bno. s-hertogenbosch Foto s : Jeroen Evers, Amsterdam Reed Business bv, Postbus 152, 1000 AD Amsterdam. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden auteur(s), redactie en uitgever geen aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houden zij zich gaarne aanbevolen. Waar dit mogelijk was, is aan auteursrechtelijke verplichtingen voldaan. Wij verzoeken eenieder die meent aanspraken te kunnen ontlenen aan in dit boek opgenomen teksten en afbeeldingen, zich in verbinding te stellen met de uitgever. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men zich te wenden tot de uitgever. ISBN NUR 894 FM.indd 2 5/13/11 4:32:56 PM

3 Ondernemen in de fysiotherapie Redactie: Daan Spanjersberg Lidwien van Loon Ad Evers Aernout Leezenberg Ruud Maas Ruud Mastenbroek Reed Business, Amsterdam FM.indd 3 5/13/11 4:32:56 PM

4 FM.indd 4 5/13/11 4:32:57 PM

5 Voorwoord Cliënten in de zorg hebben meer ondernemers nodig. Ondernemers die zonder enige concessie gaan voor hun cliënten. Die de zorg veel cliëntgerichter maken, zodat er meer en betere zorg komt voor hetzelfde geld. Voor wie dit niet wil, is het control alt delete. Duidelijker kan ik niet zijn. Zonder kwaliteit geen business. Houd daar als ondernemer de komende jaren maar goed rekening mee. Dit boek kan je daarbij goed van pas komen. Inderdaad, aan ambities heb ik geen gebrek. Daarom ben ik ook ondernemer. Omdat de cliënt me na aan het hart gaat. Als eigenaar van acht diagnostische centra en de ziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord met nog wel een paar ziekenhuizen op mijn verlanglijstje heb ik een hartgrondige afkeer van ondoelmatige zorg en verspilling van budget. Ik sta voor no-nonsense in de zorg en daarmee voor zorgondernemingen winstgevend maken door een open cultuur met korte lijnen. Dit wens ik alle ondernemers in de fysiotherapie ook toe. Daarom is het fantastisch dat er nu eindelijk een boek geschreven is over ondernemerschap in de fysiotherapie zodat je als ondernemer nog meer uit de verf kunt komen. Ik raad het boek van harte aan. Alles voor de cliënt Het mooie van ondernemerschap is dat je in alle sectoren en onder alle omstandigheden met een ondernemende attitude altijd verder komt. Een ondernemer gaat efficiënt om met tijd en kapitaal, en de combinatie hiervan. Een ondernemer haalt meer rendement uit de geïnvesteerde tijd en het geïnvesteerde kapitaal. Kijk ik naar het ondernemerschap in de fysiotherapie, dan zie ik overduidelijk schaalvergroting ontstaan. Dat is nadrukkelijk ten gunste van de cliënt, want zoals je in supermarkten meer groenten koopt voor een lagere prijs, geldt dit ook voor de fysiotherapie. Niemand ontkomt hieraan, of je het nu leuk vindt of niet. Door tien ondernemingen in de fysiotherapie te runnen doe je het altijd beter dan door er één te runnen. Een wet van Meden en Perzen. Natuurlijk zal er altijd plaats zijn voor bonbonneteries, zoals ik ze noem, eenmanszaken die een niche in de markt bedienen, zoals je naast de supermarkten ook delicatessenzaken hebt. Maar in principe levert schaalvergroting efficiency op, voordeel in kwaliteit en voordeel in kosten. En daarmee voordeel voor de cliënt. Alles draait altijd om de cliënt. Dat zit in het DNA van een succesvolle ondernemer in de fysiotherapie. FM.indd 5 5/13/11 4:32:57 PM

6 Zonder kwaliteit geen business Vanuit deze gedachte is prijsdifferentiatie in de fysiotherapie absoluut een goede zaak. Het is het grootste compliment voor een succesvolle ondernemer. Specialistische diensten verdienen een hoger tarief dan standaardaanbod. Nu niet roepen dat zorgverzekeraars de tarieven dicteren, want dat doe je als ondernemer zelf dankzij de vrije markt. Je hoeft immers niet te contracteren. Kies voor vrije tarieven. Stuur de rekening niet naar de zorgverzekeraar maar naar de cliënt zelf. Laat cliënten hun eigen zorg inkopen tegen de prijs die ze het waard vinden. Ga alleen maar een contract aan als je je er helemaal happy bij voelt. Overigens ligt hier ook een rol voor de overheid, die het machtsmisbruik van de slechts vier inkopende zorgverzekeraars moet terugdringen en een splitsing moet afdwingen. Begrijp goed dat prijsdifferentiatie het aantrekkelijke gevolg is van differentiatie in kwaliteit. Certificering heeft voor mij een duidelijke meerwaarde. Is je onderneming gecertificeerd, dan geef je als ondernemer aan dat je aan kwaliteitscriteria voldoet, en nogmaals, zonder kwaliteit geen business. Natuurlijk moeten we het niet te gek maken met het invullen van allerlei lijstjes, maar de hamvraag blijft: ben je goed? En daarop mag een cliënt bij een ondernemer met een keurmerk vertrouwen. De beroepsgroep moet die criteria wel zelf ontwikkelen, dat is veel belangrijker dan wat er opgelegd wordt door derden. In mijn ogen is het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) niet alleen de waakhond van de vakinhoudelijke kwaliteit van fysiotherapie en stelt het normen die het mogelijk maakt ondernemers die niet voldoen, eruit te gooien. Het KNGF moet naar mijn mening ook de belangen behartigen van ondernemers die deze kwaliteit vermarkten. Laat het kabaal maken bij de minister en bij zorgverzekeraars over de misstanden die er nu zijn. Grijp je kans Er is altijd ruimte geweest voor ondernemerschap in de fysiotherapie, dat laat dit boek zien. Het bundelt de kennis van ervaren ondernemers in de fysiotherapie. Word niet door schade en schande wijs, maar maak een bewuste keuze voor het ondernemerschap. Heb een visie, weet waaraan je begint, maak een keuze. Want er is steeds meer ruimte voor ondernemerschap in de fysiotherapie, dus grijp die kans. En ja, ondanks de marktwerking is er nog veel regelgeving. Maar ga je piepen dat dit tegenstrijdige bewegingen zijn, dan kun je in mijn ogen niet ondernemen. Als je levensverzekeringen verkoopt, heb je ook te maken met een moreel-ethisch kader. Als je concurreert in de auto-industrie, heb je ook met regels te maken. Dus heb je als ondernemer in de fysiotherapie ook met regelgeving te maken. Toegegeven, die regelgeving is nu bovenmaats, maar dat neemt niet weg dat er steeds meer ruimte voor slimme ondernemers komt. Juist omdat de zorg zoveel meer cliëntgericht moet worden, groeit het marktdomein enorm en heb je als ondernemer ruim baan. Doe daar je voordeel mee in het belang van de cliënt. Want heb je tevreden cliënten, dan heb je ook een goede onderneming, en omgekeerd. Ik wens je veel ambitie en cliënten toe. Loek Winter, ondernemer en bestuurslid MC Groep FM.indd 6 5/13/11 4:32:57 PM

7 Inhoud 1 Inleiding 11 Daan Spanjersberg 1.1 Je studeert af als fysiotherapeut, niet als ondernemer Een goede ondernemer weet wat hij mist Een goede ondernemer heeft visie Een goede ondernemer kiest bewust Een goede ondernemer denkt in oplossingen Een goede ondernemer kijkt vooruit Leeswijzer 16 2 De zorgmarkt biedt volop kansen voor ondernemers 19 Lidwien van Loon 2.1 Wie betaalt, bepaalt Supermarkt én delicatessenwinkel hebben toekomst Trek je conclusies Geraadpleegde literatuur 29 3 Strategisch management 31 Ad Evers en Aernout Leezenberg 3.1 Missie en strategie Strategische beleidsvorming Analyse van de bedrijfstak fysiotherapie Analyse van de huidige en de gewenste situatie Kiezen voor een strategie Strategieën uitvoeren Geraadpleegde literatuur Reflectie Verdieping 72 4 Communiceren 75 Lidwien van Loon en Aernout Leezenberg 4.1 Uitgangspunt: je verplaatsen in de ander Vinden en binden Communiceren over de onderneming Communiceren in de onderneming 90 FM.indd 7 5/13/11 4:32:57 PM

8 4.5 Geraadpleegde literatuur Reflectie Verdieping Personeelsmanagement 113 Karen Paanakker 5.1 Arbeidsrecht: rechten en plichten De verschillende arbeidsovereenkomsten Payrolling CAO Loongebouw en tarieven Secundaire arbeidsvoorwaarden Scholing Werkkostenregeling Uitzetten van vacatures Sollicitatiegesprekken Concurrentiebeding Vakantie, ADV en verlof Ziekte Arbeidsongeschiktheid Verplichte registraties door de medewerker Ontslagprocedures Gestructureerd communiceren Reflectie Verdieping Financieel management 143 Ruud Mastenbroek 6.1 Ondernemingsvormen Het ondernemingsplan Financiële administratie Fiscaliteiten Financiering Groei van de onderneming door overname Reflectie Verdieping Kwaliteitsmanagement 187 Truus Eekhof en Ruud Maas 7.1 Meerwaarde van kwaliteitsmanagement Processen in de onderneming Modellen om processen in kaart te brengen Implementatie Externe audit 206 FM.indd 8 5/13/11 4:32:57 PM

9 7.6 Certificering Software Randvoorwaarden Geraadpleegde literatuur Reflectie Verdieping ICT en digitalisering van het zorgproces 215 Waldemar Hogerwaard, Freek Weijers en Hans ter Brake 8.1 Digitalisering van de zorg De juiste hulpmiddelen op het juiste moment Bereikbaarheid Administratieve lastenverlichting Portalisering van de fysiotherapie Veiligheid en privacy Beleidsplan ICT Geraadpleegde literatuur Reflectie Verdieping Verzekeringen 241 Jan Willem Bredius 9.1 Brand en inbraak Aansprakelijkheid Pensioen Ziektekosten Ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en inkomen Rechtsbijstand Contracten sluiten met verzekeraars Reflectie Verdieping Over de auteurs 263 FM.indd 9 5/13/11 4:32:57 PM

10 10 Ondernemen in de fysiotherapie CH_01.indd 10 5/13/11 12:21:06 PM

11 1 Inleiding Daan Spanjersberg Over ondernemerschap in de fysiotherapie is weinig te lezen. Wil je als fysiotherapeut een onderneming starten, dan kun je nauwelijks iets vinden over de zaken die op jou, specifiek als fysiotherapeut, zullen afkomen. En ben je als fysiotherapeut al een ervaren ondernemer die denkt aan groei of overname, dan vind je alleen algemene antwoorden op je vragen. De vertaalslag naar de fysiotherapie ontbreekt. Daarom dit boek, door ondernemers voor ondernemers. Met voorbeelden uit de praktijk en tips van ervaren ondernemers in de fysiotherapie. Als fysiotherapeut ben ik in de afgelopen dertig jaar tegen allerlei zaken aangelopen die horen bij het ondernemerschap. Ik had er niet altijd zelf een oplossing voor en moest ernaar op zoek. Ik raadpleegde collega s, belde het KNGF en kocht soms ook adviezen in. Een lastig traject en meestal zonder een daadwerkelijke oplossing. Ik pakte boeken over ondernemen erbij, maar eerlijk gezegd waren dit vaak boeken over strategie en communicatie in algemene zin. Na het lezen ervan moest ik toch weer zelf de vertaalslag maken naar de dagelijkse praktijk in mijn onderneming in de fysiotherapie, en dat viel niet altijd mee. Ik liep al enige tijd rond met het idee om al mijn bevindingen van de afgelopen dertig jaar te bundelen om daarmee collega s te helpen. Want waarom zouden we allemaal opnieuw het wiel moeten uitvinden? Ik kwam in gesprek met de uitgever van paramedische boeken bij Elsevier gezondheidszorg, die door een collega op mijn spoor was gezet. Vol enthousiasme besloten we een aanzet te maken tot een boek waarin we experts aan het woord lieten komen die de vertaalslag wisten te maken naar de dagelijkse praktijk van de fysiotherapie. Kijkend in mijn netwerk naar mensen die de verschillende facetten van het ondernemen in de fysiotherapie dagelijks ondersteunen, kwamen we tot een kernploeg die als redactie sturing heeft gegeven aan de totstandkoming van dit boek. Doordat hun professionele bijdragen zijn gebundeld in één compleet boek hoef je als fysiotherapeut niet tien aparte boeken over ondernemen te lezen. De voorbeelden maken duidelijk dat alle facetten in het boek dagelijkse kost zijn voor ondernemers in de fysiotherapie. Om alle stukken en bijdragen in de juiste tone of voice te krijgen is eindredactie natuurlijk noodzakelijk. Zo ook het binnenkrijgen van alle bijdragen, het bewaken van deadlines en het houden van interviews. Met Lidwien van Loon, die al jaren in mijn netwerk binnen de fysiotherapie actief is, hadden we een strenge maar rechtvaardige eindredacteur en ghostwriter. CH_01.indd 11 5/13/11 12:21:06 PM

12 12 Ondernemen in de fysiotherapie 1.1 Je studeert af als fysiotherapeut, niet als ondernemer Misschien is het ook wel logisch dat er niet eerder een boek over ondernemerschap in de fysiotherapie verschenen is. De opleiding tot fysiotherapeut richt zich volledig op de inhoud van het vak. Je studeert af als fysiotherapeut, niet als ondernemer. In de masteropleidingen groeit inmiddels de aandacht voor het ondernemerschap als een van de onderdelen van het beroepscompetentieprofiel van de fysiotherapeut. Naast de rol van specialist, beroepsontwikkelaar en adviseur worden opleiders zich bewust van de waarde van de rol van de fysiotherapeut als professioneel leider van een team of onderneming. In die rol ben je als fysiotherapeut sensitief voor ontwikkelingen in de omgeving, implementeer je onderzoeksresultaten, geef je sturing aan veranderingen en vernieuwingen in de zorg en initieer je activiteiten met het oog op integrale zorg. Professioneel leiderschap vraagt om ondernemerschap. Opleiders zien de leemten in de opleiding om de rol van professioneel leider naar behoren uit te voeren. Tot het verschijnen van dit boek werd er nauwelijks aandacht geschonken aan het ondernemerschap, terwijl afgestudeerde fysiotherapeuten zich in de eerste lijn als ondernemer gaan vestigen. Zo hebben veel fysiotherapeuten niet geweten wat er allemaal bij het leiden van een onderneming kwam kijken. Ze zijn daar niet op voorbereid geweest en hebben vaak met vallen en opstaan hun onderneming opgebouwd. Of ze missen nog steeds kansen. Kortom, het is tijd voor een boek voor ondernemers in de fysiotherapie. 1.2 Een goede ondernemer weet wat hij mist Het gaat in dit boek niet alleen om antwoorden op vragen. Het gaat ook om de juiste attitude als ondernemer. Veel fysiotherapeuten missen die en worden gaande hun ondernemerschap wijs in de veronderstelling dat dit het is. Maar als je niet weet wat je mist, dan ga je ook niet zoeken. Een fysiotherapiepraktijk is meer dan een dienstverlenende onderneming in de fysiotherapie. Stel jezelf de vraag wat je persoonlijke ambitie is. Wat wil je bereiken als fysiotherapeut? En denk dan niet alleen in het behandelen van mensen maar ook in bijvoorbeeld het verkopen van kwaliteit in diensten en producten. De fysiotherapiemarkt is heel breed; je kunt de markt benutten als je je daar als ondernemer op instelt. Daarvoor is meer nodig dan alleen vakkennis. Als je weet wat je persoonlijke ambitie is en als je weet wat je moet doen om ondernemer te zijn, dan kun je heel bewust keuzes maken. Bijvoorbeeld om geen ondernemer te zijn en je alleen op de vakinhoud te richten. Het draait allereerst om keuzes. Veel fysiotherapeuten worden ondernemer om in de eerste lijn het vak te kunnen uitoefenen. Ze kopen zich bijvoorbeeld in een maatschap in om als fysiotherapeut mensen te behandelen. Het ondernemerschap is dan geen bewuste keuze, eerder een noodzaak om als fysiotherapeut aan het werk te zijn, bevrijd van een afdelingshoofd en hinderlijke collega s met andere ideeën. Met vallen en opstaan wordt men dan ondernemer, maar van harte is het niet. Maak je daarentegen bewust de keuze voor het ondernemerschap, dan heb je ook goed gereedschap nodig om het ondernemerschap succesvol uit te voeren. Dankzij goed gereedschap maak je bewuste keuzes en ga je niet alleen op je gevoel af of op wat een CH_01.indd 12 5/13/11 12:21:06 PM

13 Inleiding 13 collega zegt. Een belangrijk inzicht voor de fysiotherapeut als ondernemer is dat er meer is dan vakinhoud. Een kwalitatief goed product leveren als fysiotherapeut maakt nog niet dat je ook een goede onderneming hebt. Als goede ondernemer zie je kansen en ben je nooit tevreden met wat er nu is. Je bent een doorzetter, weet om te gaan met tegenslagen en durft daarom risico s te nemen in je continue zoektocht naar een beter product, naar meer kwaliteit. Een goede ondernemer moppert altijd. 1.3 Een goede ondernemer heeft visie Een goede ondernemer wil zich onderscheiden. Dit geldt natuurlijk ook voor mij als ondernemer. Zo heb ik al mijn medewerkers verplicht tot het volgen van een mastertraject. We verdienen er niets meer door, maar maken wel een kwaliteitsslag. Ook zijn we HKZ- en ISO-gecertificeerd. Dit heeft alles met ondernemerschap te maken. Om je onderneming te profileren, ook in de toekomst, heb je als ondernemer een visie nodig op de vraag in de markt. Zo denk ik dat je de slag mist als je je niet als fysiotherapeut specialiseert. Het ondernemerschap heeft dus ook alles te maken met de vakinhoud. Als goede ondernemer heb je daarom een visie op het vak in de toekomst. Dat er nu genoeg cliënten in je onderneming komen, wil nog niet zeggen dat je ze over vijf jaar ook hebt. Zo ben ik gaan uitbreiden omdat ik wist dat de vrije toegankelijkheid van de fysiotherapie eraan kwam. Door me te vestigen in health- en fitnesscentra waar al veel sporters rondliepen, zou de kans groot zijn dat ze zich bij een blessure bij mij zouden melden. Ik bevond me immers te midden van potentiële cliënten. Dat was een kans, zo moet je als ondernemer denken. Wilde ik die kans benutten? Ja. Kon ik die kans benutten? Ja. Dus deed ik het. En dat heeft me geen windeieren gelegd, niet vakinhoudelijk en ook niet financieel. Ik heb nu ruim vijftig fysiotherapeuten in dienst onder wie een kwaliteitsmanager. Opgebouwd door te durven kijken naar de toekomst. 1.4 Een goede ondernemer kiest bewust Een ondernemer maakt bewuste keuzes. Daarop sluit het doel van dit boek aan. Ondernemen in de fysiotherapie is zowel een leidraad voor starters die geïnteresseerd zijn in het ondernemerschap en daarmee voor de keuze staan om wel of niet ondernemer te worden, als een naslagwerk voor gevestigde ondernemers die op zoek zijn naar verbeterslagen die hun onderneming rendabeler, efficiënter of prettiger maken. Na het lezen van dit boek ga je misschien een deel van je onderneming uitbesteden. Wellicht ga je de onderneming verkopen of uitbreiden met nieuwbouw in de vorm van een keten. Ondernemen in de fysiotherapie is een boek dat het voor elke fysiotherapeut mogelijk maakt bewuste keuzes te maken, dankzij informatie en adviezen van ondernemers uit de fysiotherapie. Zodat je weet hoe het anders kan. Keuzes leiden tot een strategie: je bepaalt en kiest uit alternatieven met een doel voor de langere termijn. Je leest hier meer over in hoofdstuk 3, over strategisch management. Je weet welke veranderingen in de omgeving effect gaan hebben op je onderneming CH_01.indd 13 5/13/11 12:21:06 PM

14 14 Ondernemen in de fysiotherapie en je weet hoe je in je bedrijfsvoering op deze veranderingen kunt inspelen. Je hebt gereedschap nodig om ontwikkelingen binnen en buiten de onderneming te ontdekken, de impact ervan te analyseren om zodoende keuzes te maken en die te implementeren. Je gaat nadenken over vragen als: Welke veranderingen spelen er in de markt die een effect hebben op mijn onderneming? Wat zijn de middelen en competenties van de mensen in mijn onderneming? Hoe willen mijn cliënten in de toekomst met mijn onderneming te maken hebben? Hoe beïnvloeden de wensen van mijn cliënten de toekomst van mijn onderneming? Hoe stel ik een strategie op die mijn doelen en missies goed weerspiegelt? Als ondernemer loop je tegen allerlei zaken aan. Denk aan groei van de onderneming, bijvoorbeeld een eenmanspraktijk neemt personeel aan. De reden is vaak dat de ondernemer het te druk gekregen heeft en daarom een collega om hulp vraagt. Die gaat dan bij de ondernemer in loondienst. Welke afspraken ga je dan als ondernemer maken? Vaak doe je dit op basis van afspraken die andere ondernemers gemaakt hebben met hun personeel. Je gaat het op dezelfde manier doen, niet na afweging van alternatieven en daardoor bewuste keuzes. Veel ondernemers hebben niet nagedacht over een personeelsbeleid en hoe om te gaan met sollicitaties. In dit boek lees je over communiceren met je medewerkers in hoofdstuk 4 en over personeelsmanagement in hoofdstuk 5. Hetzelfde geldt voor het starten van een dependance of een nieuwe vestiging. Een ondernemer moet weten wat dit betekent voor de interne organisatie van zijn onderneming. Zelf de administratie blijven doen van de verschillende vestigingen is dan sterk af te raden. Je kunt er iemand voor in dienst nemen of het collectief doen of een administratiekantoor inhuren. Welke keuze maak je? Ik heb ervaren dat het meer geld kost om mijn zestien vestigingen solo te laten runnen dan om ze aan te sturen met een gezamenlijke front- en backoffice en een gezamenlijke marketing- en communicatiestrategie. Een nieuwe vestiging vraagt om investeringen terwijl er misschien nog geen cliënt binnen is. Je moet dan al wel de huur opbrengen en het salaris van je medewerkers uitbetalen. Ga je dan financieren vanuit liquide of externe middelen? Je moet dus vooraf over de juiste informatie beschikken om te voorkomen dat je in ongewenste situaties verzeild raakt. In hoofdstuk 6 lees je meer over financieel management. Toen ze bij een fitnessketen vroegen of ik in zeven grote vestigingen fysiotherapiepraktijken wilde opzetten, zag ik dat als een kans. Maar de liquide middelen had ik er niet voor en bij de bank kwam ik er niet, ondanks een prachtig plan met onderbouwde prognoses. Ze durfden het niet aan. Dus had ik een externe financier nodig. Dit was voor mij braakliggend terrein, daar wist ik toen nog niets van. Maar een ondernemer zet door. Inmiddels zijn de rollen omgedraaid en help ik startende ondernemers met hun financiering. Veel financiers zitten vaak vlak bij huis. Ga eens in gesprek met een goedlopende ondernemer in de buurt. Ik had gelukkig een vriend die wilde participeren. Kortom, je moet kansen en oplossingen zien, en dan durven. CH_01.indd 14 5/13/11 12:21:06 PM

15 Inleiding Een goede ondernemer denkt in oplossingen Mijn ondernemerschap startte met een sportmedisch centrum in het stadion van Feijenoord, in Rotterdam. Er was helemaal niets en ik zag dat als een geweldige kans. De collega s met wie ik dit zou gaan doen, haakten echter af. Ze durfden de stap niet te zetten. Toch zette ik door, want het was een kans en ik was er klaar voor. Een paar jaar later volgde er een tweede vestiging in Ridderkerk. Ik heb nu zestien vestigingen. Dit is me gelukt door te denken in oplossingen en te durven. En ook door sommige dingen niet te doen, want niet alles lukt. Zo zijn er momenten geweest dat verdere uitbreiding van het aantal vestigingen in de lijn der verwachting lag, die mogelijkheden kwamen ook zeker voorbij. Toch maakte ik toen de keuze dit niet te doen en me te focussen op de bestaande zestien vestigingen en deze qua rendement verder uit te bouwen. Ook probeerde ik ooit een actie op te zetten om tegen gereduceerde prijs een fitheidscan aan te bieden. Veel werk en weinig rendement, was de conclusie na deze actie van drie maanden. Dat moet je dan accepteren. Alleen maar denken in risico s gaat je als ondernemer niet veel brengen. Een risicoanalyse raad ik wel iedere ondernemer aan. Inmiddels voel ik me geen fysiotherapeut meer maar een ondernemer in zorg. Ik heb ondernemingen in fysiotherapie. Ondernemen is weten wat je wilt en heel goed weten wat je niet wilt. Zo wil ik uitsluitend fysiotherapiepraktijken in fitnesscentra in het hogere segment. Een ander kiest juist voor een lager segment of een andere doelgroep dan sporters, ook dat is prima. Welke keuze je ook maakt, maak die keuze altijd bewust en denk daarbij in oplossingen. Zelfs bij bedrijfsbeëindiging moet je denken in oplossingen. Je onderneming moet ook verkoopbaar zijn. Dat lukt als je de onderneming koppelt aan een concept, niet aan jezelf als persoon. Mijn vestiging in Maastricht heet ook Spanjersberg, maar niemand kent daar Daan Spanjersberg persoonlijk. Wel het concept. Net als bij Albert Heijn en Philips. Steeds vaker worden ondernemingen in de fysiotherapie overgenomen door niet-fysiotherapeuten. Dan zit er een investeringsclub achter of een verzekeraar bijvoorbeeld, nog even los van de vraag of je dit een gewenste situatie vindt. Daar moet je als ondernemer wel over nadenken. Wanneer kun je stoppen? Ook dat moet je in je strategie meenemen. Kun je na de verkoop overbruggen tot aan je pensioen en met hoeveel neem je daarna genoegen? Is dat het verplichte pensioenfonds voor de fysiotherapeut of moet je daar nog wat bij doen? Je kunt er niet van uitgaan dat je onderneming zoveel oplevert dat je er de rest van je leven van kunt leven. Dus regel dat. Je leest er meer over in hoofdstuk 9, over verzekeringen. 1.6 Een goede ondernemer kijkt vooruit Vooruitkijkend zie ik veel kansen voor het ondernemerschap dankzij de marktwerking in de zorg. Marktwerking kan tot enorme besparingen en toch meer kwaliteit leiden. Veel innovaties leiden namelijk tot het beperken van kosten, zoals je in hoofdstuk 8 kunt lezen, dat over ICT en digitalisering van de zorg gaat. Helaas kijken de meeste ambtenaren op ministeries niet naar wat de zorg oplevert, maar naar wat de zorg kost. Op basis van die kosten worden er dan bezuinigingen voorgesteld met fysiotherapie CH_01.indd 15 5/13/11 12:21:06 PM

16 16 Ondernemen in de fysiotherapie als kostenpost voor niet-noodzakelijke zorg. Over die gedachtegang maak ik me wel zorgen. Terwijl bezuinigingen juist een toename van kosten kunnen opleveren als je op de verkeerde uitgaven bezuinigt; denk aan het wegsnijden van preventie. Mensen laten bewegen aan de hand van een risicoanalyse levert minder zorgkosten op. Dat zou de juiste gedachtegang moeten zijn. Bewegen en daarmee fysiotherapie leveren juist winst. Marktwerking werkt innovatief en scheidt op den duur het kaf van het koren. De prutsers vallen vanzelf af, dat regelt de markt. Mits kwaliteit het sleutelwoord is, maakt markwerking ondernemen in de zorg veel aantrekkelijker voor alle partijen die daarbij betrokken zijn. Over kwaliteitszorg lees je meer in hoofdstuk 7. Natuurlijk moeten we risico s afdichten en wellicht moeten we kaders zetten in de markt, zodat er geen mensen buiten de boot vallen. Daarvoor moet je als ondernemer en ook als beroepsgroep duidelijk maken wat je standpunten zijn. Als goede ondernemer heb je je kosten-batenanalyse op orde, zodat cliënten en financiers fysiotherapie op waarde kunnen schatten en weten wat ze voor welke prijs inkopen. Daar moet nog hard aan gewerkt worden willen we serieus genomen worden en meepraten over de financiering van de zorg. Aan dat beeld kun je juist als ondernemer bijdragen. Meer hierover in onder meer hoofdstuk 4 over communiceren. Marktwerking zie ik als de gewenste toekomst van ondernemers in de zorg en daarmee als een verbetering in de kwaliteit van zorg aan de cliënt. Marktwerking is niet alleen bedoeld om commercieel te slagen in de zorg. Marktwerking betekent dat cliënten kiezen voor het kwalitatief hoogwaardige product dat je als ondernemer in de markt zet. Marktwerking betekent dat je je kunt onderscheiden van anderen, dat je een verschil kunt maken door innovatief te zijn, dat je de cliënt meer kwaliteit kunt bieden. En dat biedt kansen aan goede ondernemers. Met meer plezier en minder zorgen. Daar draag ik via dit boek graag aan bij. Ik wens je veel leesplezier. 1.7 Leeswijzer Je kunt dit boek op verschillende manieren gebruiken. Je kunt vooraan beginnen en elk hoofdstuk lezen. Dit raden we je graag aan. In de opbouw van het boek volgen we de logische gedachtegang van een fysiotherapeut die zich voorbereidt op het starten van een eigen onderneming in de fysiotherapie. Natuurlijk kun je ook voor een specifiek hoofdstuk kiezen en de rest overslaan, bijvoorbeeld omdat je het personeelsmanagement in je onderneming wel op orde meent te hebben. Overigens mag je dan best nog even kijken of dit inderdaad zo is door het hoofdstuk ter bevestiging en als naslagwerk te lezen, zodat je je kennis weer kunt opfrissen. Iedereen ontgaat wel eens iets en de ontwikkelingen volgen elkaar snel op. Het boek is als volgt opgebouwd. Over hoe de fysiotherapiemarkt in elkaar steekt en welke ruimte er is voor ondernemerschap, ondanks de rol van verzekeraars, lees je in CH_01.indd 16 5/13/11 12:21:06 PM

17 Inleiding 17 hoofdstuk 2. Hoe je vervolgens deze markt goed in kaart kunt brengen, leer je in hoofdstuk 3 over strategisch management. In dit hoofdstuk word je je ervan bewust wat je precies wilt en hoe je je als ondernemer op de markt gaat positioneren. Hoe je dit concreet kunt aanpakken, lees je in hoofdstuk 4 over communiceren over en in je onderneming, ook wel de externe en interne communicatie genoemd. Het lijntje met de interne communicatie met je medewerkers trekken we door in hoofdstuk 5, waar je volledig wordt bijgepraat over alle consequenties van personeel. Logischerwijs ga je aan kosten denken. Je moet een gedegen financieel management gaan voeren. Daarover lees je meer in hoofdstuk 6. Zonder kwaliteit verkoop je niets, dus volgt er een hoofdstuk over kwaliteitszorg met aansluitend een hoofdstuk over ICT en digitalisering van de zorg; onderwerpen die nauw met elkaar verweven zijn en je bewust maken van de voordelen van technische innovaties en kwalitatieve efficiëntieslagen in de fysiotherapie. Wil je de continuïteit garanderen van alles wat je als ondernemer hebt opgebouwd, dan zul je ook aan verzekeringen moeten denken. Hoofdstuk 9 helpt je daarmee een heel eind op weg. We sluiten het boek af met een kennismaking met de auteurs. Elk hoofdstuk eindigt met enkele vragen ter reflectie, zodat je nog eens extra aan het nadenken wordt gezet. En wil je verder lezen over een bepaald onderwerp, dan kun je je verdiepen in de literatuur en websites die we je aan het eind van elk hoofdstuk aanbevelen. In elk hoofdstuk wordt de vertaalslag gemaakt naar drie typen van ondernemingen die herkenbaar zijn in de fysiotherapie: Janneke Keizer Fysiotherapie, een eenmanszaak zonder personeel; Fysiotherapiepraktijk De Perenstraat, een maatschap van twee maten van wie er één 0,5 declarabel is, met zes medewerkers in dienst; Zorggroep Gezond in Beweging, een grote onderneming met zestien medewerkers inclusief vier maten (1,5 niet declarabel) die als vennoten elk vanuit een eigen bv (besloten vennootschap) de activiteiten in een gezamenlijke werkmaatschappij hebben ondergebracht. Je kunt deze profielen tegen je eigen profiel houden en ervoor kiezen om er één door het boek heen te volgen. Je ziet ze in elk hoofdstuk als aparte kadertjes in verschillende kleuren vormgegeven. Misschien werk je nu alleen, zoals Janneke Keizer, en wil je wel eens weten wat de ervaringen zijn van de ondernemers van Fysiotherapiepraktijk De Perenstraat. Of denk je aan uitbreiding en zou je graag eens een kijkje in de keuken van Zorggroep Gezond in Beweging willen nemen. Het is allemaal mogelijk. De keuze is aan jou. Tot slot maken we ten behoeve van de leesbaarheid gebruik van de neutrale (mannelijke) vorm van woorden als ondernemer, cliënt en medewerker. Je leest dan niet het hele boek door hij/zij en hem/haar, al weten we dat er net zo goed vrouwen zijn die deze rollen uitstekend vervullen. We sluiten niemand uit, maar waarderen een vlot lezend boek. Vandaar deze niet altijd charmante interventie, waarvoor bij voorbaat onze excuses. CH_01.indd 17 5/13/11 12:21:06 PM