1 van :04
|
|
- Joachim Kuipersё
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Voorwoord Printversie Printversie met plaatjes Motorrijden en letselschade Het is moeilijk te voorspellen hoe je als motorrijder zult reageren in een noodsituatie. Vaak wordt de vraag gesteld wat het beste is, remmen of uitwijken. Dat hangt uiteraard van de situatie af. Maar bovenal van de rijder en zijn vaardigheden. De praktijk laat zien dat de meeste motorrijders zich onderuit remmen als er plotseling iets op hun pad komt. Het probleem is de korte tijd waarin je moet overzien, beslissen en handelen. Een pasklaar antwoord is er niet, maar we hebben wel al de feiten even op een rijtje gezet. De meesten zullen hun motor nog niet op stal gezet hebben vanwege het zachte weer, waar we hopelijk nog lang van kunnen genieten. Daarom nog even wat tips voor het rijden in de herfst en voor de doorgewinterde diehards onder ons. Het Hof in Arnhem heeft onlangs in een arrest bepaald dat er nadere voorwaarden door de werkgever kunnen worden gesteld aan de betaling van de contractuele aanvulling tot honderd procent op het loon tijdens arbeidsongeschiktheid. Worden we hierdoor als motorrijder aan de willekeur van onze werkgever overgeleverd? Lees het in Motorrijders en letselschade. Om net na het behalen van je motorrijbewijs ervaring op te bouwen, is het verstandig een motor te kiezen die goed beheersbaar is. Alleen dan ben je in staat je rijvaardigheden op een hoger niveau te brengen. Waaraan een beginnersmotor in eerste instantie dient te voldoen, lees je in het desbetreffende artikel. In de volgende nieuwsbrief willen we uitgebreid ingaan op het programma van de LCVM in Voor de bergtrainingen van 2007 kun je alvast kijken op: Remmen of uitwijken in noodsituaties Bij het autorijden is het een vanzelfsprekendheid, een kwestie van instinct en ervaring, remmen voor een hindernis en eventueel daarna uitwijken. Voor motorrijders is het echter een geheel andere kwestie en wordt het niet als vanzelfsprekend beschouwd. De toename van een ongevalkans hangt namelijk nauw samen met de toename van de remweg en de afgenomen beheersbaarheid van het voertuig bij noodmanoeuvres. Het moge duidelijk zijn dat moeilijker is in een noodsituatie je motor onder controle te houden. Van groot belang zijn daarom observatie en risicoperceptie. Door voortdurend je omgeving te scannen, potentiële gevaren te identificeren en te voorspellen wat voor impact deze op je zouden kunnen hebben, kun je als motorrijder een noodsituatie voorkomen. Voorkomen is immers beter dan genezen. Blijft toch de vraag: wat is beter, remmen of uitwijken? De Japanner Yoshinori Watanabe onderzocht in 1973 met een Honda CB 750, Honda CB 350F en Honda SL 125 de remvertragingen bij remmen en bij uitwijken. Watanabe vond uit dat bij uitwijken rond een hindernis van 1 meter breed de verbazingwekkende korte reactietijd die voor het totale verloop, van het moment van omgooien en mate van leunen in relatie tot de beoogde hellingshoek tot aan de beoogde koers, 1,05 seconden bedroeg. De Duitser Joachim Koch kwam in 1978 op een waarde van 1,5 seconden (met een BMW R 90 S) vanaf het inzetten van de bochtmanoeuvre tot aan de juiste koers - onafhankelijk van de rijsnelheid! Watanabe kwam tot de conclusie dat bij een gemiddelde remvertraging (tussen 0,5 en 0,8 G) de gemiddelde remweg bij een snelheid tussen de 30 en 40 km/h langer is dan de gemiddelde uitwijkweg. In het onderzoek was een maximale hellingshoek van 35 tot 40 graden opgenomen. De rijweg was droog en de frictiewaarde minimaal 0,85, anders zou hij onderuitgegaan zijn. In het kort Watanabes conclusie: je kunt sneller uitwijken dan remmen. Diverse instanties hebben sindsdien deze waarden overgenomen. In het jaar 1973 bezaten de meeste motoren echter trommelremmen, bediend door een kabel, waarvan de remcapaciteit niet te vergelijken is met die van de huidige motoren. In dat geval heeft uitwijken inderdaad de voorkeur boven remmen. Pas in 1990 werd het remmen en uitwijken geïntroduceerd. Dit blijkt echter een moeilijke manoeuvre te zijn voor onervaren rijders. De volgorde van remmen, remmen loslaten en ontwijken is moeilijk onder de knie te krijgen in vergelijking met een noodstop, die op zichzelf al complex genoeg is. Bijkomende moeilijkheid is de verplaatsing van de Dat motorrijden niet zonder gevaar is, is ons allen bekend. Om ons bewust te maken van de gevaren die het motorrijden met zich meebrengt en om daarnaast de motorrijvaardigheid te verhogen, worden diverse cursussen aangeboden. Hoe houd ik mijn motor onder controle indien ik in de berm terechtkom? Op welke wijze anticipeer ik op het overige wegverkeer? Ofwel: hoe ga ik om met de automobilisten die ons met ogen groen van afgunst nakijken zodra hun vierwielig koekblik wordt gepasseerd? Het liefst met hoge snelheid en met kabaal. Kicken, toch! Want wát kan ons na een cursus motorrijvaardigheid nog gebeuren? Dat ik deze vraag aan jou als lezer van dit stuk voorleg, is ingegeven door een arrest van het Hof te Arnhem. Deze instantie diende zich te buigen over de vraag of een werknemer die door een sport - namelijk zaalvoetbal - arbeidsongeschikt was geraakt, recht heeft op een aanvulling op zijn loon volgens de geldende CAO. Het Hof kwam (tot mijn schrik) tot de conclusie dat dit niet het geval was. Dit met de redenering dat de zaalvoetballer een verwijt valt te maken, ofwel er sprake is van schuld, omdat deze zaalvoetballer heeft moeten voorzien dat zijn sportbeoefening tot arbeidsongeschiktheid zou leiden. Betreffende sportende werknemer was namelijk al meerdere malen geblesseerd geraakt en had zelfs het advies van zijn Arbo-arts om met het zaalvoetballen te stoppen, in de wind geslagen. Ook de werkgever had er blijkbaar genoeg van en waarschuwde hem dat een volgende periode van arbeidsongeschiktheid na een potje zaalvoetbal tot maatregelen zou leiden. Steeds vaker komt het voor dat werkgevers - al dan niet terecht - hun werknemers wijzen op de gevaren die kleven aan hun hobby's. Hoe vaak hoor je wel niet van je collega's dat motorrijden zó gevaarlijk is. Alsof dat niet geldt voor collega's die op wintersport gaan en met hoge snelheid een berg afsuizen... Dat de werknemer bij de uitoefening van zijn hobby letsel oploopt waardoor hij arbeidsongeschikt raakt, is een doorn in het oog van menige werkgever. De werkgever draait immers gedurende een tweetal ziektejaren volledig op voor de kosten. De vraag rijst dan ook of de werkgever de werknemer kan verbieden een bepaalde hobby uit te oefenen en zo ja, op welke wijze. Stel je namelijk eens voor dat je werkgever je op een maandagochtend op het matje roept en je verbiedt om nog langer motor te rijden omdat er zoveel gevaren aan verbonden zijn. Met als stok achter de deur dat hij niet bereid is je loon tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid door te betalen. Moet je de motor dan maar op stal laten staan? Ondanks dat persberichten naar aanleiding van het arrest van het Hof Arnhem wellicht een andere indruk wekken, heeft het Hof nadrukkelijk opgemerkt dat er slechts dan geen recht is op een basisloon (wettelijk 70% van het loon) indien de werknemer zijn ziekte - lees arbeidsongeschiktheid - opzettelijk heeft veroorzaakt. Het bewijs van opzet rust bij de werkgever. Het lijkt me ondenkbaar dat een motorrijder de weg opgaat met de gedachte om zichzelf letsel toe te brengen door zijn motor tegen bijvoorbeeld een boom te parkeren. Iedere weldenkende motorrijder weet dat bij een motorongeval de gevolgen vooraf niet te overzien zijn. Dat je werkgever je na een motorongeval het wettelijke vastgestelde loon bij ziekte ter grootte van 70 procent zal betalen, staat dan ook wel vast. Bestudering van het arrest echter doet mij vrezen voor het recht op de aanvullende uitkering van 30 procent van je loon. Of er na een motorongeval aanspraak op deze aanvullende uitkering kan worden gemaakt, hangt namelijk erg af van de van toepassing zijnde CAO (Collectieve Arbeidsovereenkomst). Hoe is een dergelijk recht op uitkering in de CAO omschreven? Wat als er in de CAO staat vermeld dat een werkgever geen aanvulling op het wettelijke loon van 70 procent hoeft te doen indien de arbeidsongeschiktheid is veroorzaakt door schuld of door toedoen van de motorrijdende werknemer? Dit is namelijk heel wat anders dan de eis dat arbeidsongeschiktheid door opzet - dan moet het de bedoeling zijn om arbeidsongeschikt te raken - moet zijn veroorzaakt. Ben ik dan afhankelijk van de goede wil van mijn werkgever wanneer ik door een stuurfout 1 van :04
2 2 van :04 motor door tegensturen en bij lagere snelheden door direct te sturen. In eerste instantie wordt door velen daarom de nadruk gelegd op het positioneren en observeren om noodsituaties te vermijden. Uitwijken in de praktijk Bij uitwijken is een eerste vereiste dat het handelingsverloop intensief geoefend wordt (rijvaardigheidstraining). Niemand kan zomaar voor de eerste keer feilloos uitwijken. Bij alleen uitwijken staat voorop dat je veilig ergens heen kunt uitwijken. In het stadsverkeer is dit meestal onmogelijk en kom je tijdens het uitwijken in de baan van tegemoetkomend verkeer. Als de reactietijd ook nog eens niet voldoende is om om een hindernis heen te komen, knal je als motorrijder zonder meer op het obstakel. Wat als het obstakel breder is dan de 1 meter die Watanabe heeft gehanteerd? Ook dan kom je waarschijnlijk niet om het obstakel heen. Ook vereist het minder tijd en afstand om een obstakel dicht bij de grond te ontwijken dan hogere obstakels. onderuit ga en arbeidsongeschikt raak? Gelukkig ben ik nog niet op een dergelijke zaak gestuit. Na dit arrest vrees ik echter dat het niet lang zal duren of ook het motorrijden zal onder druk komen te staan. Want de bovenwettelijke uitkering van meer dan 70 procent van het loon is hiermee onder druk komen te staan. Het is geen vanzelfsprekendheid meer dat de werkgever het loon tot 100 procent aanvult. Voorlopig kijk ik al mijn aanvullende verzekeringen er nog eens op na. Hoe zat het ook alweer met mijn schadeverzekering opzittenden? Ook houd ik mijn kilometerteller van de motor goed in de gaten en hoop ik dat de Hoge Raad nog eens naar het arrest zal kijken, waarna wellicht tot een andere uitspraak wordt gekomen. Wat blijft er anders over? Wordt het dan toch de damclub in de bedrijfskantine? Laten we er voorlopig maar vanuit gaan, dat de soep niet zo heet wordt gegeten als hij wordt opgediend... Mr. Johan Oosting Palsgroep@palsgroep.nl De beginnersmotor 5. Door eerst vol in de (beide) remmen te gaan reduceer je bovendien de kracht waarmee je eventueel op een obstakel botst als het misgaat. Zou je alleen uitwijken, dan zou je met volle kracht op het obstakel botsen. Dit keer niet een grappig stukje in Motorfun over wat voor soort motorrijder je bent, maar de vraag: welke motor past eigenlijk bij je? Anders geformuleerd: op welke bike pas ik eigenlijk? De zithoogte is bij het uitkiezen van je eerste motor mede bepalend. Een motor blijft alleen met rijder overeind staan. Dat zegt al iets over je postuur. Je lichaamsgrootte is dus bepalend. Ben ik relatief klein, dan is een grote Enduro niet zo geschikt - ofwel kieper ik met dat ding bij de eerste de beste uitdaging al om. Je motor moet naar beide zijden goed op te vangen zijn. Het 'proefzitten' is dus onvermijdelijk. Van een motorrijder mag verlangd worden dat hij, wanneer hij normaal op de motor zit, met beide voeten nagenoeg plat, dus in ieder geval met de volle voorvoet, op de grond moet kunnen komen. Met je voeten plat op de grond, zonder schoenen, meet je de juiste zithoogte. Voorbeeld: opstaphoogte 78 cm, goede stand tot zithoogte 78 cm. Daaraan kan je met een hogere schoenzool nog iets toevoegen (zo'n 2 cm). Zo gauw je je bewust bent van een noodsituatie begint je reactietijd. Deze reactietijd duurt ongeveer 1.0 tot 2.0 seconden, het gemiddelde dus 1.5 seconden. Als je moet uitwijken voeg je daar een halve seconde aan toe, voor het tegensturen en de juiste hellingshoek voor je motor in de juiste richting koerst. Hierdoor heb je weinig tot geen tijd over om jezelf te redden. In het MAIDS-rapport (zie april 2006) zie je duidelijk dat 73% van de motorrijders probeert een ongeval te voorkomen door uit te wijken, maar 32% daarbij de controle over het stuur verliest. Bijna dertig procent heeft dus duidelijk geen actie ondernomen. Dit omdat er waarschijnlijk gewoon geen tijd voor was. Remmen in de praktijk Onderzoek heeft aangetoond dat met een snelheid tot 70 kilometer per uur eerder remmen dan (remmen en) uitwijken is aan te bevelen. Met je motor ben je in staat snel te remmen. Training, ervaring en vaardigheden bepalen hoe snel je kunt remmen. De meeste rijders zijn in staat makkelijk 0.4 g te decelereren. Het niveau van 0.6 g, wat door veel motorrijders zonder al te veel training al wordt bereikt, wordt beschouwd als hard remmen. Het hogere niveau van 0.8 g, dat training en ervaring vereist, wordt beschouwd als erg hard remmen. Professionele rijders zijn vaak in staat waarden boven de 0.8 g te bereiken. Het probleem met hard remmen in een noodsituatie is echter, dat de meeste motorrijders zichzelf onderuit remmen. Doordat je in een onverwachte situatie terechtkomt, nemen zonder voldoende getraind te zijn (en meestal ook als je wel getraind bent!) je overlevingsreflexen het over van je rationele vermogens. De paar (twee, hooguit drie) seconden die je in de meeste gevallen hebt, zijn meestal niet voldoende om de gehele situatie te kunnen overzien, te beslissen en te handelen. Het trainen van de juiste positie, observeren, anticiperen om een ongeval te vermijden en het gebruik van de volle kracht van (beide) remmen als het toch tot een noodsituatie mocht komen is daarom een eerste vereiste. Alleen in een rijvaardigheidstraining leer je alle belangrijke punten die nodig zijn voor het goed en effectief remmen, zowel in de theorie als in de praktijk. Met ABS kun je optimaal je remkracht benutten doordat je niet bang hoeft te zijn voor een blokkering. Zie ook de artikelen over remmen en uitwijken. Conclusie Voor alles moet bewustwording van risico's en risicomijdend gedrag vooropstaan. Ervaring, aandacht, instelling, training, veel factoren spelen mee of je al dan niet in staat bent risico's te vermijden. Een goede motorrijder baseert zijn rijgedrag op de voortdurende veranderingen voor, naast en achter hem. Zijn beslissingen hangen af van de veiligheid voor hemzelf en andere weggebruikers, en hangen af van de combinatie van wat hij kan zien, het anticiperen op wat hij niet kan zien en wat hij redelijkerwijs kan verwachten in elke situatie. Observatie en afstand bewaren zijn hierbij de sleutelwoorden. Maar wat te doen in een noodsituatie. Want al rijd je nog zo goed en Als je per se een bepaald soort machine wilt, bestaat meestal wel de mogelijkheid hem te verlagen, maar dit gaat wel ten koste van de vering. Let ook op het gewicht van je motor. Het ledig gewicht van een voertuig (in kg) gedeeld door de motorcapaciteit (in kw) moet een waarde hebben van minstens 6, kW-motoren voldoen over het algemeen sowieso aan dit criterium. Bij een persoon van 50 kg past eigenlijk geen motor van 246 kg. Hoe lichter de motor in dit geval dus, hoe beter. Bijvoorbeeld een Shadow 700, waarbij je met beide voeten op de grond staat, kan voor een (licht) persoon zeer moeilijk onder controle te houden zijn, terwijl een lichte dirtbike, waarbij je je tenen nauwelijks aan de grond kunt krijgen, in dat geval makkelijker onder controle te houden is. In veel gevallen is je korte postuur in de loop der tijd wel op te vangen door ervaring, vaardigheden en inzet, maar vooral ervaring is bij de beginnersmotor in eerste instantie uiteraard niet aan de orde. Klik hier voor (Engelstalige) tips voor korte mensen. Voor lange mensen is een custom- of naked-bike vaak het meest geschikt doordat je hierbij een betere zithouding hebt en daardoor minder kans op rugklachten. Enkele motoren in de klasse A, model 2005, geordend naar zithoogte: Motor Type Zithoogte Gewicht volgetankt Harley Davidson 883 Cruiser 66/69 cm 260 kg Beta Euro 350 Cruiser 70 cm 162 kg Kawasaki ER-5 Naked Bike 73/78 cm 195 kg BMW F 650 CS Naked Bike 75/78 cm 189 kg BMW 650 GS Enduro 75/78 cm 193 kg Sachs Roadster 650 Naked Bike 76 cm 169 kg Ducati 620 Naked Bike 77/79,5 cm 195 kg
3 3 van :04 beheers je je technieken uitstekend, er zijn altijd situaties die je niet kunt voorkomen. In de stad - waar noodsituaties zich over het algemeen het vaakst voordoen - is puur remmen over het algemeen aan te bevelen boven remmen en uitwijken, omdat de remweg hier door de lagere snelheid korter is dan de uitwijkweg. Bij een tempo van dat in de stad heb je bovendien nauwelijks de tijd om tijdens een noodstop een vluchtroute te zoeken en dan ook nog eens de juiste, de remmen op tijd los te laten en dan ook beide helemaal, en aansluitend op de juiste manier uit te wijken. Nadat je besloten hebt een noodstop te maken kun je niet in een keer beslissen om uit te wijken. Het is remmen of uitwijken. Je hebt minder dan een seconde om een gevaar te herkennen en te beslissen wat je gaat doen. Ook heb je minder dan een seconde om te reageren. Als je in een bocht rijdt als een gevaar opdoemt en je besluit te remmen, dan moet je eerst tegensturen om je motor verticaal te krijgen voordat je in een rechte lijn kunt remmen. Ook hier gaat kostbare tijd mee verloren. Dus: als je besloten hebt een noodstop te maken, heb je al de nodige tijd verbruikt en de resterende tijd moet je optimaal benutten voor het afremmen. Hiervoor is optimale grip, dus een verticale stand van je motor nodig. Volledig remmen duurt bij zo'n 50 km/h maar 1,3-1,5 seconden. En wie is zelfs maar in staat in deze korte tijd, waarin het obstakel alsmaar dichterbij komt, alsmaar groter, reusachtiger en bedreigender lijkt, de remmen los te laten, boven alles op de juiste tijd, na een vluchtroute gevonden te hebben, je over je aarzeling heen gezet te hebben - in de regel stijf van de schrik met verkrampt lichaam - en dan op de juiste manier uit te wijken? Wat als de auto toch nog naar voren of achteren rijdt? Als er plotseling tegemoetkomend verkeer opduikt? In minder dan twee seconden heb je met onnoemelijk veel dingen rekening te houden. Ook ver vooruit kijken en niet naar het te ontwijken obstakel wordt in de praktijk nogal eens vergeten... Juist in dit soort situaties komt het aan op je ervaring en vaardigheden. De ene motorrijder zal in een moeilijke situatie sneller reageren en beter presteren dan de ander. Het gaat erom dat je het feedbackmechanisme bezit zodat je wat 'over hebt'. Alleen uitwijken doe je normaliter vanaf 70 km/h, omdat de uitwijkweg lineair groeit met de snelheid en de remweg maar kwadratisch toeneemt. En dan alleen als je zeker bent van de uitkomst. Want: met alleen uitwijken (dus zonder eerst te remmen) neemt nauwelijks snelheid af, waardoor je met volle kracht tegen het obstakel botst of schampt als er iets misgaat. Gecombineerde manoeuvres (remmen en uitwijken) kosten veel tijd (beslissingstijd) en zijn daarom eigenlijk in noodsituaties alleen bij hogere snelheden aan te bevelen. Remmen en uitwijken kan bij lage snelheid nuttig zijn. In die gevallen waarin je de situatie van tevoren goed hebt kunnen overzien en alleen als je door de juiste training het daarvoor benodigde feedbackmechanisme bezit. Honda CBF 500 Naked Bike 77 cm 205 kg Honda CBF 600 Naked Bike 77/80 cm 213 kg Suzuki Bandit 650 Naked Bike 77 cm 224 kg BMW R 850 R Tourer 78/82 cm 238 kg Suzuki GS 500 Naked Bike 79 cm 189 kg Moto Guzzi Breva Tourer 79 cm 197 kg Triumph Speed Four Naked Bike 79 cm 207 kg Yamaha FZ 6 Naked Bike 79,5 cm 201 kg Suzuki SV 650 Naked Bike 80 cm 195 kg De leeftijdsgrens voor zware motoren is door het Europees Parlement op 22 november jl. definitief van 21 naar 24 jaar gezet. Een lichte motor heeft met de nieuwe regels een vermogen van maximaal 35 kw. De beginnende motorrijder moet straks (vanaf 2012) dus steeds opnieuw examen doen. Dit zal er voor Nederlanders op neerkomen dat je dan vanaf je achttiende jaar een A1-rijbewijs kunt halen, aansluitend na twee jaar examen mag doen voor het A2-rijbewijs (max. motorvermogen 35 kw) en weer twee jaar later examen mag doen voor het A-rijbewijs (onbeperkt motorvermogen). Je bent dan dus minimaal 22 jaar voor je het volledige rijbewijs op zak hebt. Hoeveel geld en tijd je met dit voorstel aan opleiding en examens kwijt bent laat zich raden en zal het motorrijden zeker niet populairder maken onder jongeren. Voor directe toegang (direct examen doen om te mogen rijden met onbeperkt motorvermogen), zonder alles fases te doorlopen, wil men de leeftijd optrekken tot 24 jaar. Een zware motor (vermogen) hoeft echter niet per se onveiliger te zijn dan een lichte motor. Uit onderzoek van TNO is geen bewijs naar voren gekomen dat motorvermogen een belangrijke factor is bij motorongevallen. Dit in tegenstelling tot rijopleiding en -ervaring. (Bron: MAG) Wel is het zo dat direct na het behalen van je motorrijbewijs eigenlijk beter niemand een zware motor kan aanschaffen, niet qua vermogen en niet qua gewicht. Beter is een technisch eenvoudige lichte en handelbare tweedehands motor. Een motor die als het ware waarschuwt wanneer je in de gevarenzone komt (naked bike, all-road) doordat hij niet meer zo strak op de weg ligt en niet meer zo flitsend stuurt. Een motor die de berijder duidelijk en op tijd laat weten dat de gevarenzone bereikt wordt. Een beginnersmotor kan beter niet te veel vermogen hebben en niet te mooi zijn. Een nieuwe bike heeft een perfecte vering. De band blijft op de weg totdat er meer wrijving nodig is dan de band kan leveren. In een keer verlies je al de grip op de weg. Is je vering wat minder, dan kom je eerst in een grijs gebied waarbij de motor begint te wiebelen en te glijden en je van tevoren wordt gewaarschuwd dat het misgaat. Bij een perfecte vering is het doorgaans meteen mis. Een voorbeeld van een sportieve motor is de Kawasaki Ninja 250, meer standaard is de Honda Nighthawk 250 cruiser, de Suzuki GZ 250 is een prima beginnersmotor en de Yamaha Virago 250 cruiser een van de mooiste. In de 500-cc-klasse heb je o.a. de Kawasaki Vulcan 500 LTD, Suzuki GS500E en Yamaha Virago 535. Kom je in de 600-cc-klasse, dan moet je als beginneling erg uitkijken dat je niet de controle over je motor verliest. De meeste ongelukken met een nieuwe 600 cc sportmotor gebeuren door het verliezen van de controle de allereerste keer dat ermee gereden wordt, meestal binnen een paar kilometer van de dealer waarvan de motor gekocht is. Een erg fijne motor in deze klasse is de Yamaha XJ600 Diversion, licht, flexibel en voorspelbaar. Naked bike, all-round-, toer- en cruisemotoren, de keus is groot. Het type motor maakt niet zoveel uit. Moderne sportmotoren zijn echter iets minder geschikt. Ze zijn prima voor het met hoge snelheid rijden van bochten en op circuits, maar daar houdt het dan ook vaak wel mee op. Let vooral op het aantal pk s. Een 250-cc-motor is absoluut niet een mindere motor en zeer zeker ook geschikt voor ervaren rijders, snel, licht en makkelijk te manoeuvreren tot 250-cc-motoren zijn uiterst geschikt voor beginnelingen. Ze zijn over het algemeen lekker licht, makkelijker te manoeuvreren en balanceren en goedkoper te repareren een motor in de zwaardere klasse. Lichtgewicht is een voordeel, net als een laag zwaartepunt, dit vooral bij het rijden met lage snelheden. Remmen en uitwijken Klik hier voor een handige pagina voor beginnersmotoren. Onder aan de pagina kun je verder klikken. Koop je een tweedehands (particulier), dan hoef je niet bang te zijn voor een schuivertje. Beter is het geen motor te kopen met een mooie grote kuip; plastic is duur. Voor een tweedehands motor kun je meestal wel een onderdeeltje vinden op de sloop. Bovendien bestaat de kans dat als je bijvoorbeeld een motor met veel pk s (Fireblade) aanschaft, je je eigen grenzen niet goed gaat verkennen. Doordat je bang bent onderuit te gaan, en met een nieuwe motor je motor te beschadigen, ben je misschien te voorzichtig in de bochten en haal je niet alles eruit wat erin zit. Een oude motor zal bij een glijder zichzelf meestal wel weer recht trekken, je kunt veel meer wagen en corrigeren en daardoor leer je je motor veel beter en eerder aanvoelen en daardoor ben je in staat je rijtechnieken veel sneller op een hoger niveau te brengen. En heb je net die mooie zware chopper gekocht en lukt het niet al te best? Misschien toch een goedkoop tweedehandsje erbij om lekker te oefenen?
4 4 van :04 Motorfun Aquaplaning, klik op Download server 1: Buell stoppie game: Dirt biking: Psychologische test voor motorrijders (Duits): Joepieeeeee Sneeeeeuw! Hoezo een Goldwingrijder langzaam? videos.streetfire.net En daarom moet je uitkijken voor automobilisten (Motor Mania, Disney 1950): Uitwijken en remmen Herfst- en wintertips Op de meeste problemen die met natuur en weer te maken hebben zijn motorrijders in de herfst wel voorbereid. Tenslotte zorgen zowel bladeren op natte wegen alsook modder en dergelijke voor gevaarlijke situaties. Ook moet je rekening houden met diverse weersomstandigheden, waaronder mist. Maar er liggen meer gevaren op de loer. De grip die je banden hebben kan heel erg verschillen met de grip die je op een warme zomerdag hebt. Alle banden hebben een bepaalde bedrijfstemperatuur nodig. Pas als deze bereikt is heb je de benodigde grip, wat bij het motorrijden vooral in bochten van wezenlijk belang is. Het rubber warmt echter in de zomer snel op op het wegdek, maar in de herfst duurt dat aanmerkelijk langer, waardoor je in de herfst veel minder grip hebt. Bochten waar je in de zomer snel doorheen scheurt, kun je daarom in de herfst beter behoedzamer nemen. Kleding is van groot belang. Bijna niemand denkt eraan dat onjuiste kleding bij koude buitentemperaturen invloed heeft op je reactiesnelheid. Kleding zorgt ervoor dat je je behaaglijk voelt en dat je goed verwarmd bent. Koude beïnvloedt je welbevinden en daardoor je reactievermogen. Denk erom dat je in de herfst met grote temperatuurwisselingen te maken hebt. Meerdere lagen kleding zijn veel warmer dan een enkele laag. Isolerend ondergoed van verschillende materialen reguleert je temperatuurhuishouding. Neem altijd regenkleding mee. Motorkleding is ietwat poreus en laat na een tijdje nattigheid door, waardoor je lichaam sterk afkoelt. Een smetteloos helmvizier is belangrijk. Door kleine krasjes wordt je zicht aanmerkelijk verslechterd en in het donker en bij nattigheid ervaar je hinderlijke schittering. Tegenliggers kunnen je daardoor lelijk verblinden. Goed zicht en een vooruitziende blik maken dat je veilig kunt rijden. Ook al omdat je bij regen modder en vuil op het wegdek vaak moeilijk herkent. Winterrijders Laat nooit je motor zo uit de garage eerst stationair (met choke uit) warmdraaien. Hierdoor kun je je blok in de vernieling draaien, doordat je motor hierbij schuin staat. De olie van je motor moet namelijk eerst op bedrijfstemperatuur komen voordat deze effect heeft. Warm rijden doe je volgens de 20/20-regel: of twintig minuten rijden, of twintig kilometer, niet in een te lage versnelling je kilometerteller op laten lopen en niet te hoog in toeren. Schaf een windscherm aan dat je tegen de koude straffe wind beschermt. Zorg ervoor dat je accu goed volgeladen is.
5 5 van :04 Kies geschikte goede synthetische olie voor je motor: 10w 40w olie. Onderwerp je motor voor het rijden aan een grondige inspectiebeurt. Heb je een vloeistofgekoelde motor, zorg er dan voor dat je voldoende antivries in je motor hebt voor de te verwachten temperaturen. KIJK UIT: heb je water met antivries in je motor gehad en ga je over op koelvloeistof, zorg dan dat alle restanten water uit je koelsysteem verwijderd zijn. Koelvloeistof mengt zich namelijk niet met water, waardoor de restanten water je motor alsnog kunnen bevriezen. Over het algemeen is koelvloeistof beveiligd tot ± -35ºC. Normaal gebruik je koelvloeistof voor je motor. Vaak heb je echter in je garage ook antivries staan. Antivries en soms ook sommige koelvloeistoffen en ontvetters bevatten etheenglycol. Etheenglycol, ook wel ethyleenglycol, is een kleurloze, iets stroperige alcohol. De dodelijke dosis voor een volwassene is ongeveer 100 ml maar voor kinderen en dieren kan een veel lagere dosis al dodelijk zijn. Ook kan het irritatie veroorzaken als het in aanraking komt met de huid of ogen. Doordat het zoet smaakt, willen kinderen er nog wel eens grote hoeveelheden van drinken. Aan te raden is het middel niet in glazen of flessen te gieten, waardoor kinderen het makkelijk verwarren met drinken. Sommige fabrikanten hebben er een bitterstof aan toegevoegd waardoor kinderen het bij de eerste slok weer uitspugen. Dit kun je op de verpakking aflezen. Heb je antivries gelekt, ruim het dan meteen op, want het veroorzaakt nierfalen bij honden en katten. Kies veiligheidskleding die je niet beperkt in je handelen. Houd je op de hoogte van de weersvoorspellingen, vooral voor het rijden van lange afstanden. Bescherm vooral die plekjes waar de koude lucht makkelijk door zou kunnen komen. Ducttape is echt niet nodig. Moderne motorkleding is zo ontworpen dat je tot een maximum beschermd bent. Ook zou je eventueel skikleding onder je kleren kunnen dragen. Als het echt koud wordt heb je elektrische kleding. De snoertjes daarvan zijn verbonden met een thermostaat die je in je zak stopt. Een uiteinde van de thermostaat gaat naar een connector die naar je accu loopt. Motor op stal Voor de meesten komt dan toch het moment waarop hun motor op stal gezet wordt. Kawamaha Eerst je motor grondig reinigen, een spons en een sopje zijn voldoende. Absoluut niet met een hogedruk- of stoomreiniger reinigen, omdat je daarmee vocht tussen de lagers perst. Metalen tanks dienen tot aan de rand afgetankt worden, zodat roest geen kans krijgt. Kunststof of aluminium tanks moet je leegmaken. Zinvol is het verwisselen van de olie en bij vloeistofgekoelde motoren de koelvloeistof te verwisselen. Tandwielen en ketting kun je met speciale spray behandelen. Het beste is de accu eruit te halen en droog, koel en vorstvrij op te bergen. De bandendruk naar 0,5 Bar verhogen en je motor op een standaard zetten. Kawasuki Klik hier voor enkele handige tips Tips voor het reinigen en verzorgen van motorkleding Niet alleen je motor verdient de nodige aandacht voor het overwinteren, ook je motorkleding verdient de nodige zorg. Rijd je deze winter niet door en wil je volgend voorjaar weer plezier hebben van schone, functionele motorkleding, neem dan de volgende tips goed ter harte. Membraan-textielsoorten zoals Gore-Tex, mogen in de wasmachine nooit boven de dertig graden gewassen worden, omdat bij hogere temperaturen het membraan beschadigd wordt. Voor het wassen zijn bij de vakhandel speciale wasmiddelen (gebruik nooit wasverzachters!) of fijnwasmiddel verkrijgbaar. Wasmiddelen voor wol zijn uitermate geschikt. Protectoren en binnenvoering voor het wassen eruithalen en apart reinigen. Stuur deze nieuwsbrief naar een vriend(in) Het gewassen textiel voor het samenvoegen volledig drogen, maar nooit in de droogtrommel. Aan te bevelen is na het wassen de bovenlaag van de textiel met speciale impregneerspray in te spuiten. Zo werkt niet alleen het membraan, maar ook de bovenkant van de stof waterafstotend. Beschermende kleding van glad leer moet gedurende het seizoen regelmatig met een vochtige doek schoon gewreven worden. De levensduur van leer kan verlengd worden door na het reinigen - maar alleen als het leer droog is - in te vetten met ledervet. Gebruik slechts weinig vet, om het leer niet te verstikken. Deze behandeling is ook geschikt voor het opbergen van de kleding voor de winterstop. Leder kan ook - uiteraard in niet-ingevette toestand - met leder-impregneerpray behandeld worden. Het leer zal niet compleet waterdicht zijn, maar je zult de regendruppels in ieder geval een hele poos kunnen afweren. Motorkleding dient opgeslagen te worden in een droge omgeving met constante temperatuur (kledingkast). Textielen en lederen motorkleding nooit vouwen!
6 6 van :04 Klik hier voor de vorige nieuwsbrieven: september/oktober 2006 o.a. Zien in het verkeer, Verkeerslicht 'triggeren', Motorrijden bij nacht augustus 2006 o.a. Basisregels voor motorveiligheid, Risicocompensatie, Vallen met de motor, Motorkleding juli 2006 juni 2006 mei 2006 april 2006 maart 2006 februari 2006 januari 2006 december 2005 november 2005 oktober 2005 september 2005 augustus 2005 juli 2005 juni 2005 mei 2005 april 2005 maart 2005 februari 2005 augustus 2004 juli 2004 juni 2004 mei 2004 april 2004 maart 2004 februari 2004 o.a. Motorrijden bij hoge temperaturen, Rotondes (II), Eerste hulp o.a. Parkeren, Rotondes, Zonnebrillen, Zijspanrijden o.a. Overlevingsreflexen, VORKBAD, Rijd je eigen rit o.a. Olie verversen, het MAIDS-onderzoek, Geluidshinder op een motor o.a. Inhalen, Lifesaver, Gladde bochten o.a. Een nieuwe motor, Tweesecondenregel, Spiegels kijken o.a. Motorrijdersclub hekelt eiersnijder, Positie motorrijder in het verkeer, GPS voor motorrijders o.a. Verhoging verkeersboetes 2006, Bandengedrag in de winter, Beperkingen van het oog o.a. De file voorbij, Motorrijden bij sterke wind, Asfalt o.a. Motorrijden in de herfst, Slijtage motorbanden, Manoeuvreren met een zware motor, Motorrijden met kinderen o.a. Risicoperceptie, Kruispunten, Aansprakelijkheid en werkgever, Lagerugpijn en motorrijden o.a. Tegensturen versus gewichtsverplaatsing, Het recht van de sterkste, Dode hoek o.a. Gewichtsverplaatsing in een bocht, Helmen en pasvorm, Toerritten en vermoeidheid o.a. De juiste lijn in een bocht, Instructeur aan het woord, Slecht wegdek, Motorrijden en medicijnen o.a. Over een obstakel rijden, Zithouding, Risico's van een niet goed passende helm, Zonlicht en motorrijden o.a. Motorrijden en remmen, ABS, Tegensturen en gyroscopische krachten, Bandenspanning o.a. Motorrijden en remmen, Motorrijders en letselschade, Foutmarges en risico's o.a. Urban Guerrilla, Tegensturen 2, Rijden in de regen o.a. Tegensturen, Tips voor het schoonmaken van je motor en Torque o.a. Vakantietips, Zware motoren en stopafstand en een Harley testrit o.a. Ze zien me niet..., Optische illusies, Motorrijden en zwaartekracht en Ontdek je motorrijderprofiel o.a. Doelfixatie, Nieuwe plaats op de rijbaan België en een remtest o.a. Kijktechniek, Bandenspanning, Redacteur op herhaling o.a. Voorjaarscheck, Bochtentechnieken, Nieuwe verkeerswetgeving België o.a. Samenspel in de file, Papercraft, Wintertips en Snelheid Klik hier als je geen LCVM-Nieuwsbrieven meer wilt ontvangen Copyright LCVM 2006 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de LCVM. Hoewel de informatie op deze site permanent zo nauwkeurig en actueel mogelijk wordt weergegeven zijn wijzigingen en/of onjuistheden te allen tijde voorbehouden. Aan de inhoud van deze nieuwsbrief kunnen derhalve op geen enkele wijze rechten worden ontleend.
1 van 6 29-1-2008 20:00
Voorwoord Printversie Printversie met plaatjes Selectief kijken In deze nieuwsbrief beginnen we met het vervolg op het artikel 'Angst voor bochten'. In de vorige nieuwsbrief hebben we al kunnen lezen dat
Nadere informatie<<RIJOPLEIDING IN STAPPEN>> Training Rijden onder specifieke omstandigheden
Training Rijden onder specifieke omstandigheden De belangrijkste leerpunten op een rij Als onderdeel van de Rijopleiding in Stappen heb je deelgenomen aan de training Rijden
Nadere informatieRIJVAARDIGHEID CATEGORIE A
RIJVAARDIGHEID CATEGORIE A Manoeuvres op het privé-terrein vanaf 5/9/2005 Goca 01-05-05 Fol A-N Zijn voertuig beheersen is een noodzakelijke stap, maar dit is niet voldoende, men moet er de grenzen van
Nadere informatie5.9 PARKEREN ACHTER EEN VOERTUIG
5.9 PARKEREN ACHTER EEN VOERTUIG Vooraf Een van de manoeuvres die je tijdens het praktijkexamen zult moeten doen, is het parkeren achter een geparkeerd (of stilstaand) voertuig. Over dit examenonderdeel
Nadere informatieMotor. Verkeersschool Cranenbroek. In deze brochure vindt u alles wat u moet weten voor en tijdens uw opleiding voor de motor.
Verkeersschool Cranenbroek Motor In deze brochure vindt u alles wat u moet weten voor en tijdens uw opleiding voor de motor. Verkeersschool Cranenbroek Instraat 21 St.Luciastraat 9 0495-49 17 14 www.verkeersschoolcranenbroek.nl
Nadere informatieOpdrachten voortgezet onderwijs
Opdrachten voortgezet onderwijs Opdracht 1 Wat is veilig? Je ziet hier een kruispunt. Er staan nog geen verkeersborden, stoplichten of markeringen op het kruispunt. Hoe zou jij dit plein veilig maken voor
Nadere informatieGratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer -
Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon Beste lezer, Ik hoop dat jouw doorzettingsvermogen
Nadere informatieEven vooraf.. Motorrijden heeft veel voordelen, echter het heeft ook veel nadelen..
Even vooraf.. Als je 18 jaar of ouder bent, dan mag je motorrijlessen nemen. Kies je ervoor om op je 18e, 19e of 20e jaar examen te doen, dan zul je een rijbewijs ontvangen voor de lichte categorie motor.
Nadere informatieAntwoorden Kennisvragenlijst voorrangsvoertuigen
Antwoorden Kennisvragenlijst voorrangsvoertuigen Wet- en regelgeving 1. Wanneer ben je bestuurder van een voorrangsvoertuig? (bron: artikel 29 RVV 1990) a. als je optische én geluidssignalen voert b. als
Nadere informatieVeilig onderweg met de e-bike
Veilig onderweg met de e-bike Wat kunt u doen om een valpartij te voorkomen? Pas uw snelheid aan Een elektrische fiets is sneller en comfortabeler dan een gewone fiets. Hij gaat echter sneller dan u denkt
Nadere informatie1 van 6 29-1-2008 20:08
Voorwoord Printversie Printversie met plaatjes Spiegels kijken In deze nieuwsbrief gaan we het hebben over wat te doen als je net een nieuwe/andere motor hebt aangeschaft. Natuurlijk kun je je meteen opgeven
Nadere informatieRijangst en angststoornissen
1 Rijangst Veel mensen zijn bang wanneer ze in de auto zitten. De mate van de angst varieert sterk. Soms treedt de angst alleen maar op in zeer specifieke situaties, situaties die zich bijna nooit voordoen.
Nadere informatieAfstelling van een chassis Techniek
Page 1 of 5 Afstelling van een chassis Techniek Karting draait maar om 1 ding, zo snel mogelijk over het circuit gaan. En daar heb je uiteraard iets voor nodig, GRIP, veel grip. Spijtig genoeg zien we
Nadere informatieBotsing >> Snelheid >> Kracht
Botsing >> Snelheid >> Kracht Voorwoord; Allemaal hebben we wel eens na zitten denken. Hoe hard reed ik óf juist die ander nou? Hoe groot is de impact nou eigenlijk geweest? etc.etc. Dat is ook wel logisch
Nadere informatieToolbox-meeting Rijden met aanhangwagens
Toolbox-meeting Rijden met aanhangwagens Unica installatietechniek B.V. Schrevenweg 2 8024 HA Zwolle Tel. 038 4560456 Fax 038 4560404 Rijden met aanhangwagens Het gebruik van aanhangwagens in de bouw en
Nadere informatieRijvaardigheidstraining prioritaire vrachtwagens
prioritaire vrachtwagens Opleidingstraject rijbewijs C Gevaren bij het besturen van prioritaire brandweervoertuigen Opleiding vrachtwagenbestuurder Opleidingstraject: Theorie: 50 vragen multiple choise
Nadere informatieHet praktijkexamen leerboek. Hoe slaag ik in 1 keer?
Het praktijkexamen leerboek Hoe slaag ik in 1 keer? Inhoudsopgave 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Het praktijkexamen Opstarten schakelen afsluiten Snelheid Kijktechniek Knipperen Plaats op de
Nadere informatieRijden in groepsverband
Rijden in groepsverband Motorrijden wordt vaak terecht beleefd als een gevoel van vrijheid, waarbij een ieder vrij is om zijn eigen weg te gaan. Bij het rijden in groepsverband is dit natuurlijk niet anders.
Nadere informatieHier gaan we uitleggen hoe je te werk gaat om het achterraampje van een cabrio kap te vervangen.
Hier gaan we uitleggen hoe je te werk gaat om het achterraampje van een cabrio kap te vervangen. Let op: dit geldt enkel voor ramen met een ritssysteem, dus niet de ingenaaide versie! Je kan het best zorgen
Nadere informatieVEILIG MOTORRIJDEN EEN GOEDE UITRUSTING
VEILIG MOTORRIJDEN EEN GOEDE UITRUSTING 2 BESCHERMENDE KLEDING EEN HELM ALLÉÉN IS NIET VOLDOENDE 3 WAARTEGEN BESCHERMEN? 4 DE UITRUSTING JAS BROEK ONDERKLEDING LAARZEN HANDSCHOENEN 5 DE MOTORJAS De (leren)
Nadere informatieHET bromfiets- en motorrijbewijs * (rijbewijs A)
HET bromfiets- en motorrijbewijs * (rijbewijs A) * vanaf 1 mei 2013 Ervaring en vertrouwen Een ontspannen tochtje op zondag. Een weekendje weg. Elke dag vlot door de files. Er zijn redenen te over waarom
Nadere informatieKruispunten met de borden
Auteursrechtinformatie Dit document is bedoeld voor eigen gebruik. In het algemeen geldt dat enig ander gebruik, daaronder begrepen het verveelvoudigen, verspreiden, verzenden, herpubliceren, vertonen
Nadere informatieCURRICULUM PRAKTIJKOPLEIDING CATEGORIE B
CURRICULUM PRAKTIJKOPLEIDING CATEGORIE B INLEIDING Het Curriculum Praktijkopleiding Categorie B bundelt de essentiële kennis, vaardigheden en gedragsaspecten die een leerling tijdens de praktijkopleiding
Nadere informatieVooruit kijken Vooruit denken Hoe gaat dat?
Vooruit kijken Vooruit denken Hoe gaat dat? Hoofdregel kijken gedrag Bij het kijkgedrag gaat het niet om die duizenden keren dat je voor niets denkt te kijken, maar om die ene (fatale) keer dat je niet
Nadere informatieHuidige rijopleiding een betere rijopleiding?
Huidige rijopleiding een betere rijopleiding? Opleiding Examinators Politiek Visie van de rijschool Opleiding instructeurs Opleidingscentra Opleiding Examinators Politiek Visie van de rijschool Opleiding
Nadere informatieAlles over reizen met een caravan
1. Alles over reizen met een caravan Nederland telt heel wat caravanliefhebbers. Voor iedereen die meer wil weten over alles wat er bij komt kijken en voor diegenen die voor het eerst met een caravan gaan
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieAan de slag met de Werk Ster!
Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt
Nadere informatie<<RIJOPLEIDING IN STAPPEN>> Wees wijs. Haal met CBR RIS Gecertificeerde VERKEERSSCHOOL VAN MAAREN snel en veilig je rijbewijs!!!
Wees wijs. Haal met CBR RIS Gecertificeerde VERKEERSSCHOOL VAN MAAREN snel en veilig je rijbewijs!!! Voorwoord De Rijopleiding in Stappen (RIS) is een nieuwe, moderne rijopleiding.
Nadere informatieSnelweg invoegen, inhalen, uitvoegen.
Het naderen van een autosnelweg. Door goed op te letten op de verkeersborden, wordt al snel duidelijk of je een autosnelweg of een autoweg nadert. Het type weg moet je ruim van te voren herkennen om te
Nadere informatieVoortgang CO2 reductie
Voortgang CO2 reductie Introductie A. Hak wil in 2030 CO2 neutraal werken en heeft doorlopend aandacht voor de invloed van onze werkzaamheden op het milieu. Wij zijn gecertificeerd en door het hebben en
Nadere informatiePersvoorstelling 13 maart 2015 Jongeren en hun rijvaardigheid. Uw veiligheid, onze zorg.
Persvoorstelling 13 maart 2015 Uw veiligheid, onze zorg. De Baloise Group heeft elke vrijdag de 13e uitgeroepen tot Safety Day. Ons engagement Iedere vrijdag de 13e een specifieke actie rond veiligheid
Nadere informatieOefenboek. rijbewijs B
Oefenboek rijbewijs B Gevaarherkenning Elk examen/tentamen in dit oefenboek is ingedeeld zoals een theorie-examen bij het CBR. Een examen begint met 25 vragen over gevaarherkenning. Bij deze vragen wordt
Nadere informatiewegrijden in het verkeer / stoppen buiten het verkeer
Inleiding: wegrijden in het verkeer In de vorige lesonderwerpen zijn alle basishandelingen die nodig zijn voor het rijden met een auto behandeld. Vanaf dit lesonderwerp, het wegrijden in het verkeer, wordt
Nadere informatieRaamgeleiders vervangen
Raamgeleiders vervangen Deze HOWTO is gebaseerd op de informatie die Sledgehammer op het Z3 Forum heeft geplaatst. Het BMW Z3 Forum Nederland > Z3 Techniek lounge > Doe-het-zelf > Raamgeleiders vervangen.
Nadere informatiePostbus 9 3945 ZG COTHEN telefoon 0343 562800 fax 0343 563924 e-mail info@vasasport.nl website www.vasasport.nl
Onderhoud Bull (en andere rolski's met vrijloopkoppeling) Inleiding Na jaren van uitstekend gebruik van de SkiSkett rolski's van het type Bull zijn er het laatste jaar regelmatig problemen met het vastlopen
Nadere informatieVoortgang CO2 reductie
Voortgang CO2 reductie Introductie A. Hak wil in 2030 CO2 neutraal werken en heeft doorlopend aandacht voor de invloed van onze werkzaamheden op het milieu. Wij zijn gecertificeerd volgens ISO 14001, MVO
Nadere informatieWinterbandenwetgeving
Winterbandenwetgeving Oostenrijk Voor personenwagens, bussen met maximaal 8 zitplaatsen, lichte bedrijfsvoertuigen met een maximum toegestaan totaalgewicht t/m 3.500 kg en campers, geldt dat de voertuigen
Nadere informatieWaar komt het vaste (vogel) gaas te hangen?
Waar komt het vaste (vogel) gaas te hangen? Aan de binnenkant of aan de buitenkant? In de markt bestaan er verschillende manieren van werken en elke fabrikant kiest uiteindelijk voor de ene of de andere
Nadere informatie1 van 6 1-6-2009 12:07
1 van 6 1-6-2009 12:07 Voorwoord Printversie Printversie met plaatjes Motorrijden en letselschade Motorrijden op zich is al ontspanning ten top. Toch zit iedereen wel eens gespannen op zijn motor. Wat
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieOnline Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out
Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg
Nadere informatieManoeuvres en bewegingen, struikelblok bij theoretisch proefexamen op www.vabrijbewijs.be
Manoeuvres en bewegingen, struikelblok bij theoretisch proefexamen op www.vabrijbewijs.be Dit is de belangrijkste conclusie van VAB-Rijschool die de resultaten evalueert van de 5000 laatst afgelegde proefexamens
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatiePersbericht. s Nachts lenzen dragen en overdag scherp zien zonder bril of lenzen. Steeds meer sporters stappen over op nachtlenzen
Persbericht www.nachtlenzen.nl s Nachts lenzen dragen en overdag scherp zien zonder bril of lenzen Nachtlenzen; de nieuwe manier van lenzen dragen. s Avonds voor het slapen gaan, doet men de nachtlenzen
Nadere informatieStappenplan voor het plakken van een zonneband met streamer
Opletten! Deze handleiding is geen garantie dat het plakken goed gaat, er kunnen daarom ook geen rechten aan worden ontleent. Deze handleiding dient gebruikt te worden als leidraad. Dit is de manier waarop
Nadere informatieWerken in een andere sector of branche: iets voor u?
Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of
Nadere informatieKernvraag: Hoe laat ik iets sneller afkoelen?
Kernvraag: Hoe laat ik iets sneller afkoelen? Naam leerling: Klas: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Hoe stroomt warmte? 1. Wat gebeurt er met de temperatuur in een verwarmde kamer wanneer je het
Nadere informatieSnelweg invoegen en uitvoegen hoe?
Snelweg invoegen en uitvoegen hoe? Snelweg vast procedure Ga je naar een ander stad waarbij je stukje op de snelweg moet rijden? Denk dan aan: Je route tot je eind bestemming. Welke ANWB borden je moet
Nadere informatieWonder Core Smart GEBRUIKERSHANDLEIDING WCS-61. Catalogus Veiligheidsvoorschriften...
WCS-61 Wonder Core Smart GEBRUIKERSHANDLEIDING Lees de Veiligheidsvoorschriften alvorens het apparaat te gebruiken, zodat u het apparaat op de juiste wijze gebruikt. Bewaar deze gebruikershandleiding na
Nadere informatieOefenboek. rijbewijs B
Oefenboek rijbewijs B Gevaarherkenning Elk examen/examen in dit oefenboek is ingedeeld zoals een theorie-examen bij het CBR. Een examen begint met 25 vragen over gevaarherkenning. Bij deze vragen wordt
Nadere informatieNASK1 - SAMENVATTING KRACHTEN en BEWEGING. Snelheid. De snelheid kun je uitrekenen door de afstand te delen door de tijd.
NASK1 - SAMENVATTING KRACHTEN en BEWEGING Snelheid De snelheid kun je uitrekenen door de afstand te delen door de tijd. Stel dat je een uur lang 40 km/h rijdt. Je gemiddelde snelheid in dat uur is dan
Nadere informatieVoorwoord. Bewaar deze brochure goed zodat u tijdens uw opleiding het een en ander kan nalezen/terug kijken.
Rijopleiding Motor 2019 Voorwoord Hartelijk dank voor uw interesse in onze verkeersschool. Wij willen u middels deze brochure een wegwijs maken in de nieuwe actuele regels van het motorrijbewijs. Bewaar
Nadere informatieAUTORIJSCHOOL JOHN VAN DEN KIEBOOM VLAMINGVAART 49 4651 GR STEENBERGEN
Op het examen worden natuurlijk wel eens fouten gemaakt. In de loop der jaren hebben wij al verschillende fouten gezien en daarom hebben wij besloten deze fouten, samen met enkele tips, op papier te zetten.
Nadere informatieRC 390 2015: RACE-GENEN
RC 390 2015: RACE-GENEN Een raszuivere sportmotor. Tot de essentie teruggebracht. Wendbaar, snel, geschikt voor A2- rijbewijs en supersportief. Op landwegen of op het circuit: de Moto3-genen komen in elke
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieMontage Handleiding van SignWorld
Montage Handleiding van SignWorld 1. De ondergrond reinigen Ook al lijkt de ondergrond schoon, u moet de ondergrond altijd reinigen op de hierna beschreven wijze: Maak de ondergrond schoon met zeepwater
Nadere informatieBijzondere verrichtingen
Bijzondere verrichtingen Zelfstandig bijzondere manoeuvres uitvoeren dmv gebruik aangeleerde bijzondere verrichtingen: omkeeropdracht d.m.v: bocht achteruit via parkeervak 3x steken halve draai parkeeropdracht:
Nadere informatieHANDIG ALS EEN HOND DREIGT
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT
Nadere informatieVoortgang CO 2 reductie
Voortgang CO 2 reductie Introductie A. Hak wil in 2020 CO2 neutraal werken en heeft doorlopend aandacht voor de invloed van onze werkzaamheden op het milieu. Wij zijn gecertificeerd volgens ISO 14001 en
Nadere informatieOpdrachten basisonderwijs
Opdrachten basisonderwijs Opdracht 1 Wat is veilig? Je ziet hier drie keer hetzelfde kruispunt. Maar het gebruik van borden, stoplichten en tekens op de weg verschilt per kruispunt. Je gaat de veiligheid
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieVoorwoord. Tegensturen versus gewichtsverplaatsing.
Voorwoord. Voor veel motorrijders is het woord tegensturen nog steeds een vaag begrip. Tijd om je daar in te verdiepen! Vaak ben je al onbewust aan het tegensturen. Het kan je veel kostbare tijd schelen
Nadere informatieBasis Motoropleiding (rijbewijsopleiding)
Basis Motoropleiding (rijbewijsopleiding) Als je kiest voor deze opleiding dan kies je voor: Onze basis motoropleiding is bestemd voor (aspirant) motorrijders die het motorrijbewijs willen halen, en willen
Nadere informatieWasinstructie Eco Green Auto Clean Freedom
Wasinstructie Eco Green Auto Clean Freedom Wasinstructie wassen zonder water In deze wasinstructie is beschreven op welke wijze de producten van Eco Green Auto Clean Freedom gebruikt kunnen worden. Op
Nadere informatieSamenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)
Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:
Nadere informatieOrganisatie: Yvonne Roosen Uitvoering: Koekkoek en co vertegenwoordigd door:
Cursussen bij Dressuurstal (Website: www.cursustotaal.nl) Organisatie: Yvonne Roosen Uitvoering: Koekkoek en co vertegenwoordigd door: Nel Koekkoek, sportpsycholoog, GZ- psycholoog BIG Marie-José Hulsman
Nadere informatieMeer Blokken. 1. Dit is een functie genaamd Maximum, die twee argumenten heeft: number1 en number2.
Meer Blokken Voorkennis: SuperDojo, Snake Leerdoelen: Meer Blokken Introductie Meer Blokken zijn Scratch s manier van functies. Functies zijn een heel belangrijk concept in alle programmeertalen. Het staat
Nadere informatie6.5. EVENWIJDIG TEN OPZICHTE VAN DE WEG RECHTS PARKEREN TUSSEN TWEE VOERTUIGEN
6.5. EVENWIJDIG TEN OPZICHTE VAN DE WEG RECHTS PARKEREN TUSSEN TWEE VOERTUIGEN Hoe verloopt dit manoeuvre tijdens het praktijkexamen Dit manoeuvre wordt uitgevoerd in een straat met rustig tot matig verkeer
Nadere informatieScouts instructie: hakken Hoe je veilig je houtvoorraad aan kan leggen
Scouts instructie: hakken Hoe je veilig je houtvoorraad aan kan leggen Als je een kampvuur of een kookvuur gaat maken, zal het je zelden gebeuren dat al je hout precies de goede afmetingen heeft. Je hebt
Nadere informatieLes 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?
Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het
Nadere informatieKinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT
Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas
Nadere informatieHallo mogen wij ons even voorstellen
Hallo mogen wij ons even voorstellen Wij zijn Verkeersschool Janssen en bedanken je voor het benaderen van informatie over jou rijopleiding. Denk je nog steeds dat het behalen van je rijbewijs duur en
Nadere informatieHet koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.
Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14
Nadere informatieHandleiding Hoe start en onderhoud ik mijn Minike of Quad?
Handleiding Hoe start en onderhoud ik mijn Minike of Quad? Handelsonderneming Verfuurden. Geachte klant, Aller eerst willen wij u bedanken voor uw bestelling. Lees A.U.B. eerst zorgvuldig deze brief en
Nadere informatie37 35 46 N 112 12 25 W
37 35 46 N 112 12 25 W Eric Janssen Business Analist, Europeesche Motorverzekering Helm op en gaan! 66152_12-15 Heeft u een speciale motor? Verzeker uw motor op maat met de Motorverzekering Is er een betere
Nadere informatie1 Flesvoeding... 1. 2 Wanneer geef je je kind een voeding?... 1. 3 Welk merk?... 1. 4 Hoeveel melk doe je in de fles?... 1
Flesvoeding Inhoudsopgave 1 Flesvoeding... 1 2 Wanneer geef je je kind een voeding?... 1 3 Welk merk?... 1 4 Hoeveel melk doe je in de fles?... 1 5 Krijgt je kind genoeg?... 2 6 Extra vitamines?... 2 7
Nadere informatieVoorwoord. 15 miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die moeten niet t keurslijf in Die laat je in hun waarde
Voorwoord 15 miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die moeten niet t keurslijf in Die laat je in hun waarde Fluitsma & Van Tijn, 2007 Het zijn er inmiddels 16 miljoen en het zullen er ook nog
Nadere informatieDe Top 10 Dieet Mythen
- 1 - De Top 10 Dieet Mythen Een dieet volhouden is nooit makkelijk, zeker niet met de overvloed aan dieet mythen. Het is het vaak moeilijk een onderscheid te maken tussen effectieve afval technieken/strategieën
Nadere informatieCO2 REDUCTIE BRANDSTOFBESPARING DOOR GEDRAGSVERANDERING WERKGROEP TACIDE KENNIS. Fase 2 Rijgedrag/technisch onderhoud
CO2 REDUCTIE BRANDSTOFBESPARING DOOR GEDRAGSVERANDERING WERKGROEP TACIDE KENNIS Fase 2 Rijgedrag/technisch onderhoud 80% VAN DE CO2 BESPARINGSPOTENTIE IN UW ONDERNEMING LIGT BIJ 20% VAN DE MOGELIJKHEDEN
Nadere informatieGEBRUIKERSHANDLEIDING FLEXI
GEBRUIKERSHANDLEIDING FLEXI GEFELICITEERD! U heeft de keuze gemaakt voor een Combi-Camp. Dat betekent dat u oog heeft voor kwaliteit en duurzaamheid. Wij hopen dat u veel onbezorgde en geweldige vakanties
Nadere informatieAPQ rapportage. Bea Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email:
APQ rapportage Naam: Bea Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea Voorbeeld / 16.06.2015 / APQ rapportage 2 Inleiding Dit rapport geeft inzicht in jouw inzetbaarheid. We bespreken hoe
Nadere informatieALS HET WEER PLOTSELING OMSLAAT
ALS HET WEER PLOTSELING OMSLAAT Begrjjpen hoe plotselinge weersveranderingen de rijervaring beïnvloeden. EEN RAPPORT VAN HET MICHELIN ROAD USAGE LAB 2 SAMENVATTING 4 Als mooi weer omslaat en slecht weer
Nadere informatieGEBRUIK VAN DE RIJBAAN LES 2
13 GEBRUIK VAN DE RIJBAAN LES 2 GESCHEIDEN RIJBANEN : MIDDENBERM, EEN BOMENRIJ OF EEN GROEN VOORZIENING BEHOREN OOK BIJ DE WEG. (VERBOD OM IN TE RIJDEN D.M.V. BORD MOGELIJK) FIETSSTROOK : VERBODEN RIJSTROOK
Nadere informatieAccu en oplader instructies: Eigen bedrijfsgegevens
Accu en oplader instructies: Eigen bedrijfsgegevens 1. Als u de accu helemaal leeg hebt gereden, zorg er dan voor dat u uw accu kort hierna weer aan de lader zet (binnen enkele uren). 2. Laat de accu nooit
Nadere informatiePUPPYREN.nl. Puppyrennen, accessoires en info
Inhoudsopgave 1. Hoe zorg ik ervoor dat mijn hond gaat luisteren?... 3 2. Puppycursus... 4 2.1 Wat leer je tijdens een puppycursus?... 4 2.2 Wat leer jij zelf tijdens de cursus?... 4 2.3 Wat leert een
Nadere informatieElmo@work. Veiligheid elektrische fiets Brussel, 5 mei 2014 Philip Vaneerdewegh
Elmo@work Veiligheid elektrische fiets Brussel, 5 mei 2014 Philip Vaneerdewegh OVERZICHT 1. Wat is een elektrische fiets 2. Algemene veiligheidsproblemen fiets 3. Veiligheidsproblemen elektrische fiets
Nadere informatieMontage-instructies: Speed Triple (vanaf VIN ) - Speed Triple R - Street Triple - Street Triple R (vanaf VIN ) A en A
Nederlands Montage-instructies: Speed Triple (vanaf VIN 461332) - Speed Triple R - Street Triple - Street Triple R (vanaf VIN 471042) A9638059 en A9638060 Hartelijk dank dat u voor deze originele Triumph-accessoireset
Nadere informatieDit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.
Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor
Nadere informatieAlle motoren Ruud Vos
Alle motoren 2017 Ruud Vos UITGEVERIJ DE ALK BV Inhoud Inleiding.......................................... 4 Motorrijden over dertig jaar?.......................... 5 Verklaring technische gegevens.......................
Nadere informatieLader rol reiniging FS 2000 / FS 3000 series
Lader rol reiniging FS 2000 / FS 3000 series Inhoudsopgave Uw machine handmatig reinigen pagina 3 Storingen & oplossingen pagina 13 1. Schakel de machine uit. 2. Open beide kleppen aan de voorzijde. 3.
Nadere informatieTEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden.
TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden. 5. Onderweg naar een feestje doe je nog even snel een boodschap.
Nadere informatieEen verhaal uit het tijdschrift Handwerken zonder grenzen. ( 4/81 )
VILTEN Een verhaal uit het tijdschrift Handwerken zonder grenzen. ( 4/81 ) De GESCHIEDENIS: Het vilten of vervilten van wol is een heel oude techniek en was en is verspreid over de hele wereld. Er werd
Nadere informatieE.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7
E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....
Nadere informatieMAKEN WINTERBANDEN KETTINGEN OVERBODIG?
INLEIDING Zo daar is ie dan weer, de 3e Skinfo van dit jaar. Dat betekent, dat het jaar aardig ten einde loopt. Het skiseizoen is net begonnen en gelukkig kwam er net op tijd een flinke depressie over
Nadere informatieVraag en antwoord T-rijwijs
Vraag en antwoord T-rijwijs Deze vragen en antwoorden geven de nodige uitleg over de invoering van het T-rijbewijs. De afkorting LBT staat voor land- en bosbouwtrekker en MMBS is een afkorting voor motorrijtuig
Nadere informatieBANDEN, VELGEN EN AUTOSERVICE. Winterbandenanalyse Profile Tyrecenter
Winterbandenanalyse Profile Tyrecenter Winterbandenanalyse Profile Tyrecenter De belangrijkste oorzaak van auto-ongelukken in de winter, is een slechte voorbereiding op de weersomstandigheden. Hierbij
Nadere informatie