alles over alcoholbeleid en drugspreventie Wie wint de kampthemawedstrijd? 3

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "alles over alcoholbeleid en drugspreventie www.ksj.be www.ksanoordzeegouw.be Wie wint de kampthemawedstrijd? 3"

Transcriptie

1 VU: Hannelore Vanhaverbeke, Dwarsweg 1, 8560 Gullegem Afgiftekantoor: GENT X P jaargang 43 nr. 3 januari-februari 2012 tweemaandelijks tijdschrift BELGIË BELGIQUE P.B. GENT X BC 9666 alles over alcoholbeleid en drugspreventie De Werkgemeenschappen Wie wint de kampthemawedstrijd? 3 Samenaankoop Sjorhout Win 100 T-shirts voor jouw groep! 33 Dag van de Jeugdbeweging nzg 3 Aan de slag met Volwassen Begeleiding nzg 10

2 2 colofon 2-3 in de marge 4 wie niet weg is, is gezien 5 maak zelf het verschil 6-7 goede afspraken maken goede vrienden 8-9 het grote alcoholexamen 10 ik neem deel aan een initiatief en vraag een pintje spelrubriek ksa noordzeegouw nzg1 ksa-wens nzg2 u was weer geweldig: noordzeegouwtrophy nzg3 u was weer geweldig: dag van de jeugdbeweging nzg4 groepsbezoekjes nzg5 komend: survo-weekend nzg6 komend: paascursus nzg7 komend: gouwdag nzg8 de werkgemeenschappen nzg9 de gouwraad nzg10 aan de slag met volwassen begeleiding nzg12-13 armoede is een onrecht nzg15 lourdes: geld in het laatje rubrieken 19 historiek over-spel bolleke pijl kamp kompas antenne: dynamo k 32 carrousel 33 verkoopsdienst 34 prikbord 35 tokshop 36 kalender ksa noordzeegouw weetjes Wij wensen jullie een gezellig en warm 2012! KSA Noordzeegouw wenst alle KSA ers en hun familie een prachtig 2012 boordevol warmte, gezelligheid, liefde en geluk. Maak er zowel in KSA als thuis een fantastische tijd van! Op de eerste provinciale pagina van deze Golfslag nog meer nieuwjaarswensen Lidgeld goedkoper vanaf februari De helft van het werkjaar is alweer voorbij gevlogen. Dat wil ook zeggen dat nieuwe leden maar enkele maanden van de KSA jaar meer meemaken. Daarom verlagen we het lidgeld vanaf 15 februari van 18 euro naar 16,5 euro. Misschien een goed idee om daarvan gebruik te maken om nog eens een ledenwervingsactiviteit te organiseren? Leden werven stopt immers niet in september, maar gaat het hele jaar door! Al eens aan een vriendjesdag gedacht? Een ballonnenactie? Een Vlaamse Kermis? Meer tips nodig? Contacteer ons op info@ksanoordzeegouw.be. KSA baby geboren! Op 9 november werden Jürgen Vannoote (oud-werkgemeenschapslid Pagadders) en Annelies Van Hove de trotste ouders van Jonah. Beide ouders en de kersverse spruit stellen het heel goed. We wensen hen heel veel geluk met hun kleine wonder. Een dikke proficiat! REDACTIERAAD: Sven Maerivoet, Frederik Verstrepen, Laura Vervenne, Brecht Goerlandt, Katrien Wittemans WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER: Frederik Biesmans, Simon Goethals, Michael Broucke, Jo Baetens, Dirk Decuypere, Christophe Loyson; Hannelore Vanhaverbeke, Fréderique Loones, Bart Lagrange EINDREDACTIE: Katrien Wittemans, Brecht Goerlandt; Hannelore Vanhaverbeke FOTO S: KSJ Haaltert, KSJ-KSA-VKSJ Nationaal, KSJ-KSA-VKSJ Oost-Vlaanderen, Drugs in Beweging, Antigifcentrum, KSA Aarschot, KSA De Grietjes Gullegem, KSA Noordzeegouw, KSA Wevelgem, KSA Zwijndrecht, KSJ Melle, KSJ Overpelt, VKSJ Poperinge, VKSJ Lutlommel, VKSJ Zonhoven, KSA Sint-Jozef Aalst, KSA Rooyghem, KSA Ichtegem, KSA Diksmuide, Camille Pollie, Koen Ocquet; Ruben Mistiaen, KSA Noordzeegouw, Tiemon Vandewalle, KSA s Gravenwinkel Torhout, KSA Stormklokke Ieper, Simba.be, KSA de Grietjes Gullegem, Altijd Jarig VORMGEVING & LAY-OUT: Pepijn Haghebaert DRUKKERIJ: CTP Cartim Gentbrugge Redactieadres: KSJ-KSA-VKSJ Nationaal Vooruitgangstraat 225, 1030 Brussel (T) (F) KSA Noordzeegouw Dwarsweg 1, 8560 Gullegem (T) info@ksj.be info@ksanoordzeegouw.be Dit tijdschrift wordt gedrukt op chloorvrij recyclagepapier. De persoonsgegevens op de adresklever komen uit ons bestand. Dit bestand heeft als doel het beheer van de leden van de vereniging, evenals de contactname van (oud-)leden in het kader van onze activiteiten. Ze zijn alleen voor intern gebruik en worden niet doorgegeven aan derden. Je hebt het recht om deze gegevens in te zien en te verbeteren. Voor meer informatie wend je tot de ledenadministratieverantwoordelijke van je groep of het nationale secretariaat.

3 I N D E M A R G E I N D E M A R G E I N D E M A R G E I N D E M A R G E Nieuwjaarswens Nog steeds worden te veel kinderen en jongeren uitgebuit, uitgesloten, gepest, kansen ontzegd, hun thuis ontnomen en verstoken van voedsel en geneesmiddelen. Ook bij kinderen en jongeren heeft armoede dus veel gezichten. Misschien werd het Kind daarom geboren in een stal? Het bracht Licht, Warmte en Hoop! Wil jij licht, warmte en hoop zijn voor kinderen en jongeren die vandaag in de stal leven? maak kabaal op 17 & 18 maart 2012 Bepaal mee wat de toekomst van KSJ-KSA-VKSJ brengt! Proost Dirk Decuypere De Familie Kabaal heeft jullie nodig! In het weekend van 17 en 18 maart 2012 willen we massaal kabaal maken. In alle 308 gemeenten van Vlaanderen willen we aandacht vragen voor het thema armoede en iets in beweging zetten. Dit lokale actiemoment is dé kers op de jaarthemataart en een unieke kans om onze stem met z n allen te laten horen. Jouw groep mag toch niet ontbreken? Check zeker even en klik door naar Maak Kabaal of kijk in het draaiboek dat elke groep heeft ontvangen! Je mag hiervoor ook altijd mailen naar fre@ksj.be. Creëer tumult, veroorzaak opschudding, maak lawaai, keet en heisa, laat van je horen! We dagen je uit! TIP! Er zijn momenteel ook verschillende banners gemaakt van het jaarthema. Wil je er eentje lenen? Mail dan naar fre@ksj.be! KSJ-KSA-VKSJ is er voor en door onze groepen en de vrijwilligers! Het is dan ook belangrijk dat iedereen de kans krijgt om onze toekomst mee vorm te geven, te bepalen waar we dringend werk moeten van maken en welke keuzes we zullen maken. Uiteindelijk maken we met z n allen zelf onze jeugdbeweging! Dit jaar starten we met de opmaak van de beleidsnota In deze beleidsnota leggen we vast wat we de volgende jaren willen doen. Op basis hiervan beslist de Vlaamse Overheid afdeling Jeugd op hoeveel subsidies we kunnen rekenen tijdens die periode. Op welke domeinen willen we de komende beleidsperiode sterker inzetten? Vorming, een uitgebreid spelaanbod, de uitwerking van een breed thematisch informatieaanbod, meer communicatie met leiding en leden, logistieke ondersteuning van groepen, impulsen voor stadsgroepen, het stimuleren van participatie aan het beleid Waar moet KSJ-KSA-VKSJ in de toekomst werk van maken? Heb je zelf concrete voorstellen of denk je graag mee over hoe onze jeugdbeweging er morgen zal uitzien? Wil je op de hoogte blijven van het planningstraject of uitgenodigd worden op de eerste vergadering? Stuur dan een mailtje naar jo@ksj.be. KSJ Haaltert gaat aan de haal met de Kampthemawedstrijdtrofee! De jongens en meisjes van KSJ Haaltert zijn de uiteindelijke winnaars van de kampthemawedstrijd 2011! Zij trokken afgelopen zomer naar Zutendaal (de gemeente die zelf de winnaar van de voorbije 2 jaar in huis had, nvdr) en beleefden er verschillende avonturen met de gepensioneerden Jean, Jeanine en Francine en alle helden uit het epische verhaal rond Troje. Deze originele mengeling levert hen een heuse multimediacheque op! KSJ Haaltert KSJ Haaltert Op de tweede plaats is KSA Lommel Centrum geëindigd, die ervoor kozen om een eigen Expeditie Robinson op poten te zetten, inclusief introfilmpje! Op de derde plaats vinden we KSA Lotenhulle-Poeke terug, die zich in een avontuur met de 3 musketiers hebben gestort. Ook zij krijgen beiden een multimediacheque! Nieuwsgierig naar de verhalen en draaiboeken? Surf dan snel naar > aanbod > crea > kampthema s. Als je jouw draaiboek hier ook op wil zien verschijnen of als je andere vragen hebt over kampthema s, verhalen en inkleding, mail dan naar fre@ksj.be!

4 Brecht Goerlandt Wie niet weg is, is gezien! Een nieuwe visie rond alcohol en drugs Na een wijziging in de alcoholwetgeving vonden we het met KSJ-KSA-VKSJ hoog tijd om de eigen visie rond alcohol en drugs eens onder handen te nemen. Op de Nationale Raad hebben de vertegenwoordigers van de verschillende provinciale werkkringen tijdens het werkjaar het alcohol-, tabak- en drugspreventiebeleid herbekeken. De manier waarop we als koepel met alcohol, tabak en drugs omgaan was toe aan een herziening. Om als beweging een positief en preventief signaal uit te sturen naar leden, groepen en de maatschappij werd een visietekst uitgeschreven. _ actualiteit _ { 4 } Zinvolle vrijetijdsbesteding KSJ-KSA-VKSJ probeert als jeugdbeweging een speelse en zinvolle vrijetijdsbesteding te stimuleren op plaatselijk niveau. Als koepel zien we de gevaren in van tabak, alcohol of drugs indien ze (verkeerd) gebruikt worden. De effecten van het product of de gebruikswijze van deze middelen kunnen een speelse of zinvolle vrije tijd in de weg staan. Daarom kiest KSJ-KSA-VKSJ ervoor om tabak en alcohol een specifieke plaats te geven. Een kader met richtlijnen over het gebruik van deze middelen moet ons als koepel, en onze leden in het bijzonder, richting geven. Illegale drugs stimuleren een individuele ervaring, waardoor het groepsgebeuren onmogelijk is. Ook om die reden krijgen illegale drugs geen plaats binnen onze jeugdbeweging. Ruimte voor experiment Anderzijds vindt KSJ-KSA-VKSJ ook dat onze beweging een plaats moet zijn die de nodige experimenteerruimte kan bieden. Kinderen en jongeren krijgen er kansen en verantwoordelijkheden die ze elders nauwelijks krijgen. Er moeten wel grenzen gesteld worden aan ieders experimenteerruimte, zodat het voor alle leden en leiding aangenaam blijft. Het draait om principes Als koepel willen we een voorbeeld- en trekkersrol opnemen ten opzichte van onze groepen. Het spreekt voor zich dat we willen dat de wet wordt nageleefd, maar als het een beetje kan, kiezen we er ook voor om op verschillende momenten nog net een stapje verder te gaan. Daarom kiezen we ervoor om: tijdens initiatieven, vormingsactiviteiten en evenementen overdag geen alcohol te drinken. het meebrengen van eigen alcoholische drank te verbieden steeds een alternatief voor alcohol te voorzien het non-alcoholisch alternatief steeds gevarieerder en goedkoper te maken. Schep een eigen kader waarbinnen jouw plaatselijke groep wil werken. KSJ-KSA-VKSJ wil de nationale visie niet aan zijn plaatselijke groepen opdringen. alcohol nooit te gebruiken als aanmoediging of beloning bij het spelen of als geschenk geen activiteiten te organiseren die leden en/of medeleiding stimuleren tot het drinken van alcohol. het drankaanbod te beperken tot 2 soorten alcoholische drank, waarbij enkel wijn en bier tot 6% alcoholpercentage tot de mogelijkheden behoren. illegale drugs absoluut niet te tolereren binnen KSJ-KSA-VKSJ. En de plaatselijke groep? Wil de nationale koepel een plaatselijke groep verplichten om deze visie samen met al haar principes over te nemen? Zeker en vast niet! We willen jullie wel stimuleren om eens samen te zitten en na te denken over een eigen alcohol- en drugsbeleid. Schep een eigen kader waarbinnen jouw plaatselijke groep wenst te werken. Het stappenplan dat verder in dit leidingtijdschrift (pagina 6 en 7) wordt aangeboden biedt hierbij een mooie leidraad. Het wettelijk kadertje Op 31 december 2009 verscheen in het Belgisch Staatsblad een aanvulling op de Wet met verschillende bepalingen rond gezondheid. In deze wet was onder andere al opgenomen dat mensen jonger dan 16 jaar geen sigaretten mogen kopen. Onderstaande punten worden nu dus ook in deze wet vermeld: Het is verboden om elke drank of product waarvan het effectief alcoholvolumegehalte hoger is dan 0,5% te verkopen, te schenken, of aan te bieden aan -16 jarigen. Het is verboden om sterke drank te verkopen, te schenken of aan te bieden aan -18 jarigen. Van elke persoon die dranken of andere producten op basis van alcohol wil kopen, mag worden gevraagd aan te tonen dat hij of zij de toegestane leeftijd heeft bereikt.

5 Maak zelf het verschil! Een evenement is meer dan bier schenken en de kassa vullen Brecht Goerlandt Evenementen! Je organiseert ze met de regelmaat van de klok en bereidt alles tot in de puntjes voor. Iemand is verantwoordelijk voor de drankkaarten, een ander zorgt dat de brouwer op tijd komt leveren en nog 3 vrijwilligers maken werk van de praktische installatie van de toog. Maar sta je ook even stil bij een eventueel alcoholbeleid voor je evenementen? Hoe meer bandjes, hoe meer vreugd! In dit leidingtijdschrift kwam je ondertussen al te weten dat alcohol schenken aan -16-jarigen door de wet verboden wordt. Maar hoe los je dit op tijdens een fuif als een 15-jarige om een pint komt vragen? Maak op een voorbereidende vergadering afspraken rond alcohol en drugs. Het antwoord is simpel: werk met een kleurencode! Je deelt je fuifpubliek op in 3 groepen. De -16-jarigen krijgen een rood bandje en kunnen hiermee enkel frisdrank kopen. De 16- tot 18- jarigen ontvangen een oranje bandje en worden aan de bar voorzien van frisdrank of een pintje. Feestvierders ouder dan 18 jaar mogen een groen bandje aandoen en kunnen ook aanschuiven aan de cocktailbar. Denk, als het even kan, ook eens na of sterke dranken echt nodig zijn om te fuiven. Of dienen ze enkel om snel zat te worden en voor mogelijke problemen te zorgen? Tip Om lange wachtrijen aan de ingang te voorkomen kan je alle fuifgangers voorzien van éénzelfde (rood) fuifbandje. Hiermee kan frisdrank gekocht worden. Maak vervolgens in de zaal een standje waar 16 tot 18 jarigen een (oranje) bandje kunnen aanvragen om daarmee ook pintjes te drinken en +18 jarigen een (groen) bandje ontvangen waarmee ze alles kunnen bestellen. Wil je een bandje, dan moet je je leeftijd bewijzen. Wil je je leeftijd niet bewijzen, dan krijg je ook geen bandje Non-alcoholische dranken tegen een lagere prijs aanbieden kan voor een meer verantwoord verbruik zorgen. Leg een BOB in de watten met een uitgebreid assortiment alcoholvrije drankjes. BOBberdeBOBberdeBOB! Wanneer je een fuif of ander initiatief organiseert draag je als jeugdbeweging steeds een bepaalde verantwoordelijkheid. Het kan nooit de bedoeling zijn dat een leid(st)er tijdens zijn of haar eigen fuif beschonken achter de toog of op de dansvloer staat. Maak op een voorbereidende vergadering duidelijke afspraken rond het alcoholgebruik van de medewerkers. Vergeet zeker niet om minstens 2 personen te vragen om tijdens het initiatief als BOB op te treden. In noodsituaties zullen deze mensen snel en adequaat kunnen reageren en mogen ze bovendien ook nog een voertuig besturen. Weet ook dat verzekeringsmaatschappijen in de meeste polissen opnemen dat alcoholgebruik ervoor zorgt dat er niet wordt tussengekomen. Alles heeft zijn prijs Als jeugdbeweging organiseer je in de eerste plaats een evenement om je KSJ-, KSA- of VKSJ-groep in de spotlights te plaatsen, maar je wil er uiteraard ook graag een centje aan overhouden om de bankrekening wat te spekken. Gelijk heb je! Heb je echter al eens stilgestaan bij het drankaanbod en de bijhorende prijzen? Iemand die alcohol drinkt zal snel tevreden zijn als er een pintje op de prijslijst staat, maar de bewust onbeschonken bestuurders, die een hele avond frisdrank drinken, verdienen misschien wel beter. Deze mensen mogen wel eens extra in de watten gelegd worden met een uitgebreid assortiment alcoholvrije sapjes. Vul de dranklijst naast de traditionele cola en limonade dus ook eens aan met fruitsap, ice tea of alcoholvrije cocktails. Het wordt helemaal een feest voor BOB als zijn of haar verantwoordelijkheidsgevoel ook nog eens beloond wordt met een kleine prijsvermindering. Jongeren laten zich nogal snel leiden door hun portemonnee, dus wanneer non-alcoholische dranken tegen een lagere prijs worden aangeboden dan de alcoholische tegenhangers, kan dit misschien tot een meer verantwoord verbruik leiden. _ actualiteit _ { 5 }

6 Brecht Goerlandt Goede afspraken Maken goede vrienden! Heeft jouw groep een visie rond alcohol? Zowel op initiatieven als tijdens de wekelijkse activiteiten draag jij als leid(st)er van jouw KSJ-KSA-VKSJ-groep verantwoordelijkheid voor de groep en de leden. Je wordt niet aansprakelijk gesteld voor andermans gedrag, maar als leid(st)er ben je wel verantwoordelijk voor je eigen acties en de manier waarop je optreedt tegen ongewenste gedragingen van jouw leden. Een degelijk alcohol en drugsbeleid kan jezelf en je leidingsgroep dus zeker en vast een dienst bewijzen! _ actualiteit _ { 6 } Stap 1 Foto van je jeugdbeweging In de eerste plaats kan het handig zijn om even stil te staan bij de huidige situatie in jouw KSJ-, KSA- of VKSJ-groep. Welke afspraken bestaan er al over roken, alcohol en andere drugs? Zijn er geschreven regels? Worden er afspraken gemaakt met externen? Neem zeker de tijd om deze oefening eens te maken. Je zal zien dat er in je groep misschien al meer rond het thema is gewerkt dan je denkt. Stap 2 Ieder zijn zeg en samen een mening Een alcohol- en drugsbeleid werk je niet zomaar uit door een aantal regels en sancties te bepalen. Op die manier zal je leidingsgroep het voorgestelde beleid niet aanvaarden en is je werk dus totaal nutteloos. Laat eerst iedereen zijn zeg doen en leg alle persoonlijke meningen naast elkaar. Zo zet je de eerste stap in de richting van een groepsmening. Indien je onmiddellijk op zoek gaat naar een overeenkomst met de groep, mis je misschien wel de mening van enkelen of kunnen bepaalde mensen niet aan bod komen, gezien ze tot een minderheid behoren. In deze fase kan een stellingenspel een goed hulpmiddel zijn. Hierbij gooit de groepsleid(st)er een bepaalde stelling op tafel (bv. Ik vind dat +16-leden tijdens het kamp s avonds een barmoment moeten krijgen). De leiding kan zich dan verdelen in een groep die met deze stelling akkoord gaat en een andere groep die zich tegen deze stelling kant. Op deze manier kan er een discussie gevoerd worden op basis van persoonlijke meningen en kom je tot een gezamenlijk standpunt. Binnen het geheel van waarden in de jeugdbeweging kan over alcohol en drugs een consensus groeien. Wat wil je als jeugdbeweging betekenen voor je leden? Dat is de cruciale vraag! Een alcohol- en drugsbeleid kan je leidingsgroep een dienst bewijzen. Wat wil je als jeugdbeweging betekenen voor je leden? Dat is de cruciale vraag! Wil je als jeugdbeweging het gebruik van alcohol, tabak en illegale drugs verbieden? Kies je ervoor om je leden en medeleiding de kans te geven om op een verantwoordelijke manier met genotsmiddelen te leren omgaan? Bekijken jullie de beweging puur als een bezigheid of zie je het eerder als een leerschool voor het leven waar jongeren de kans krijgen om hun grenzen en deze van de samenleving te ontdekken? Stap 3 Spelregels Wanneer duidelijk is wat je visie is, dan kan je het gezamenlijk standpunt concretiseren door heldere afspraken te maken. De jeugdbeweging is immers een plaats waar jongeren binnen bepaalde grenzen kunnen experimenteren, waar ze zichzelf ontdekken en waar ze zich aan anderen kunnen spiegelen. Eenmaal de afspraken rond alcohol- en ander druggebruik duidelijk zijn, betekent dit niet dat er geen problemen meer kunnen opduiken. Regels kunnen vroeg of laat overtreden worden. Teken dus vooraf uit hoe je op een overtreding van de regels zal reageren. Op die manier kunnen paniekreacties vermeden worden. Zorg er voor dat de sanctie een leermoment wordt voor de overtreder. Het opstellen van regels en het maken van afspraken is een mooi begin voor een alcohol- en drugsbeleid, maar daar blijft het natuurlijk niet bij. Er is ook nood aan vorming en voorlichting om de leden, leiding en eventueel ouders te sensibiliseren en te informeren over het onderwerp.

7 Zorg dat een sanctie een leermoment wordt voor de overtreder. Stap 4 Schrijfwijzer en bekendmaking Het denkwerk is gebeurd! Nu komt het er op aan om niets van dat denkwerk te laten verloren gaan. Schrijf daarom je eigen KSJ- KSA-VKSJ alcohol- en drugsbeleid uit. Uiteindelijk kom je tot een soort statement: Zo gaan wij, als KSJ-KSA-VKSJ, met alcohol en drugs om. Een alcohol- en drugsbeleid hebben is één zaak, het aan de man brengen is nog iets anders. Waar het om draait, is de buitenwereld laten weten hoe je als jeugdbeweging over alcohol en drugs denkt. Dit zal misschien niet overal positief onthaald worden. Sommige mensen zullen denken: Een alcohol- en drugsbeleid? Oei, waar rook is, is vuur. Deze opmerkingen vallen wel snel te counteren. Een alcohol- en drugsbeleid blijft tenslotte een teken van verantwoordelijkheid en terechte bezorgdheid! _ actualiteit _ { 7 } Het alcohol- en drugbeleid is geen afgewerkt product. Blijf er aan sleutelen! Stap 5 Een vervolg Een alcohol- en drugsbeleid is een never ending story, een continu proces van plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen. Concrete voorvallen of een wissel in je leidingsgroep kunnen ervoor zorgen dat bepaalde aspecten van het beleid weer in twijfel worden getrokken. Ook zonder directe aanleiding bekijk je de afspraken best elk jaar. Zo vermijd je achteraf discussies over de regels en afspraken. Het alcohol- en drugsbeleid is dus geen afgewerkt product, het is een proces waaraan je voortdurend moet blijven sleutelen. Op de website vind je het volledige stappenplan terug. Er worden een heleboel leuke werkvormen aangeboden om op een speelse manier rond dit thema aan de slag te gaan met je leidingsgroep.

8 Brecht Goerlandt Het grote alcoholexamen Slaag jij met grootste onderscheiding? Wanneer we over alcohol en drugs spreken, zeggen jongeren al gauw: Ik weet er alles van!. Maar is dat ook wel zo? In onderstaande quiz kom je onder andere te weten of een minderjarige achter de toog mag staan op je fuif en of een 15-jarige al dan niet bier mag drinken. Test nu je kennis en controleer je antwoorden met de oplossingen op de pagina hiernaast. Haal jij 10 op 10? Brrr... Het examen! _ actualiteit _ { 8 } VRAAG 1. Wat mag je schenken aan iemand van 15 jaar? a. Frisdrank en bier b. Frisdrank c. Frisdrank, bier en cocktails VRAAG 2. Wanneer je bij koud weer alcohol drinkt, stijgt je lichaamstemperatuur. a. Ja, dat is zo b. Neen, dat is niet waar VRAAG 3. Op onze fuif mogen we perfect aan iedereen zijn identiteitskaart vragen om te controleren of ze alcohol mogen drinken of niet. a. Waar b. Niet waar VRAAG 4. Alcohol beschadigt de hersenen. a. Waar b. Niet waar VRAAG 5. Mogen -16-jarigen achter de bar staan op een fuif van de jeugdbeweging? a. Ja, ze mogen alleen achter de bar staan b. Neen, dat is verboden c. Ja, maar er moet een volwassen eindverantwoordelijke zijn VRAAG 6. Hoeveel uur heeft de lever nodig om twee pintjes die op korte tijd werden gedronken, af te breken? a. Eén uur b. Twee uur c. Drie uur d. De hele dag VRAAG 7. Na een borreltje, pintje of een breezer slaap je veel beter. a. Waar b. Niet waar VRAAG 8. In alcohol zitten dezelfde voedingsstoffen als in gewone voeding. Als je veel drinkt, kan je dus ook zonder bezwaar minder eten. a. Waar b. Niet waar VRAAG 9. Wodka Red Bull mag je schenken aan: a. Jongeren onder de 16 jaar b. Jongeren onder de 18 jaar c. Jongeren ouder dan 18 jaar VRAAG 10. Wat is het telefoonnummer van het antigifcentrum? a. 070/ b. 078/ c. 02/

9 Aaaaaaah... De oplossingen! OPLOSSING 1 Antwoord b: Je mag een 15-jarige enkel frisdrank schenken Het is verboden om alcohol te verkopen, te schenken of aan te bieden aan wie jonger is dan 16 jaar. Met alcohol bedoelt men alle alcoholhoudende dranken van meer dan 0,5% vol. Bier, wijn en cocktails mogen met andere woorden niet geschonken of gratis gegeven worden aan -16-jarigen. OPLOSSING 2 Antwoord b: Door het drinken van alcohol zal je lichaamstemperatuur niet stijgen. Integendeel zelfs! Alcohol verwijdt de bloedvaten (de aders gaan dus open en niet dicht) en zo gaat nog meer warmte verloren. Met als gevolg dat de lichaamstemperatuur gaat dalen. OPLOSSING 3 Antwoord b: Je mag op een fuif geen identiteitskaart vragen om te controleren of iemand oud genoeg is om alcohol te drinken. Als je achter de bar staat, dan heb je niet het recht om iemands identiteit te controleren. Het gaat hier trouwens niet om de identiteit, maar enkel de leeftijd die je wil checken. Dus als je twijfelt over de leeftijd van iemand die een drankje wenst te bestellen, kan je vragen of ze hun leeftijd willen bewijzen. De leeftijd kan op verschillende manieren aangetoond worden (bv. studentenkaart, treinkaart, bibliotheekabonnement ) OPLOSSING 4 Antwoord a: Alcohol beschadigt de hersenen Bij dronkenschap treedt er schade op aan de hersenen. Gelukkig kunnen onze hersenen wel wat verdragen. Maar bij langdurig overmatig alcoholgebruik gaan de hersenen echt minder goed functioneren. Dit gaat geleidelijk aan en daardoor valt het niet zo erg op. Het voornaamste verschijnsel is het minder goed werken van het geheugen. OPLOSSING 5 Antwoord c: -16-jarigen mogen achter de toog staan, maar enkel als ze begeleid worden door een volwassene. Wanneer minderjarigen helpen op de fuif van hun jeugdbeweging, geldt de wetgeving op het vrijwilligerswerk. Bier tappen op een fuif of in het jeugdhuis kan aanzien worden als de taak van een vrijwilliger. Minderjarigen mogen dit doen als een volwassene in de buurt is die de eindverantwoordelijkheid van hun activiteit draagt. Als er in dit geval iets fout loopt, wordt deze volwassene verantwoordelijk gesteld. OPLOSSING 6 Antwoord c: De lever heeft 3 uur tijd nodig om 2 pintjes af te breken. De lever is een zeer traag werkend orgaan en heeft ongeveer anderhalf uur nodig per glas alcohol. Voor grotere hoeveelheden wordt de duur van afbraak naar verhouding langer. De afbraak kan op geen enkele mogelijke manier versneld worden. OPLOSSING 7 Antwoord b: Na een borreltje of biertje slaap je niet beter. Alcohol zorgt ervoor dat je sneller en gemakkelijker inslaapt, maar alcohol verstoort de slaapkwaliteit wel. Je slaapt onrustiger, hebt meer kans op nachtmerries en als je wakker wordt, raak je moeilijker terug in slaap. Als je alcohol gedurende een langere periode als slaapmutsje gebruikt, zal dit op den duur ook niet meer werken en verdwijnt de positieve invloed. De negatieve effecten op de tweede helft van je slaap verdwijnen echter niet en zullen zelfs verergeren. OPLOSSING 8 Antwoord b: In alcohol zitten niet dezelfde voedingsstoffen als in gewone voeding. Alcoholische drank krijgt dikwijls de eigenschap voedzaam toegemeten. Alcoholische drank levert inderdaad energie, die deels ontleend wordt aan de alcohol en deels afkomstig is van de niet-alcoholische rest. De kwaliteit van deze energie is echter onevenwichtig. De noodzakelijke voedingsmiddelen zoals eiwitten, mineralen en vitaminen ontbreken in alcohol. OPLOSSING 9 Antwoord c: Wodka Red Bull mag enkel geschonken worden aan jongeren ouder dan 18 jaar. De wet bepaalt dat er geen sterkedranken verkocht mogen worden aan wie jonger is dan 18 jaar. Mixdranken, zoals Wodka Red Bull en breezers, bevatten sterkedrank (zoals rum of wodka) en behoren dus tot die categorie. De wet beschouwt alle gedistilleerde dranken van 1,2% volume alcohol als sterkedrank, ook al zijn ze gemixt met frisdrank of fruitsap. Cocktails mogen dus ook niet geschonken worden aan jongeren onder de 18 jaar. OPLOSSING 10 Antwoord a: 070/ is het nummer van het antigifcentrum. Op dit nummer kan iedereen vragen stellen over elke vorm van vergiftiging. Zowel preventief als in noodsituaties. 078/ is het nummer van De Drug- Lijn. Hier kan je terecht met vragen over alcohol en andere drugs 02/ is het nummer van het Nationaal Secretariaat. Hier kan je alles rond KSJ-KSA-VKSJ kwijt. Vragen of opmerkingen, er staat altijd iemand voor jou klaar! _ actualiteit _ { 9 }

10 Brecht Goerlandt Ik neem deel aan een initiatief en vraag een pintje... Alcohol op bovenlokale initiatieven De alcoholvisie van KSJ-KSA-VKSJ blijft geen dode letter. Tijdens alle initiatieven georganiseerd door zowel de provinciale werkkring als door het nationaal secretariaat zal deze visie duidelijk uitgedragen worden. Mocht je de alcoholvisie nog niet tegen het lijf gelopen hebben, dan kan je er hier aangenaam kennis mee maken. De wet is de wet! Aangezien KSJ-KSA-VKSJ leeftijdsgericht werkt, vraagt ook de alcoholvisie een specifieke benadering per leeftijdsgroep. We stemmen onze initiatieven af op een bepaalde leeftijdscategorie en dat zorgt er dan ook voor dat we specifieke afspraken maken per leeftijdsgroep. _ actualiteit _ { 10 } Het wettelijk kader legt de leeftijdsgrens voor het drinken van alcohol op 16 jaar. Het spreekt dus voor zich dat er op initiatieven voor -16 jarigen geen alcohol wordt aangeboden. Ow Yeah! Groepsgevoel! Bij de Sjo ers, Simmers en Jonghernieuwers, hebben we te maken met jongeren van 14 tot en met 16 jaar. Op initiatieven voor deze leeftijdsgroep zijn dus zowel als jarigen aanwezig. Vanuit de visie wordt echter geen onderscheid gemaakt. De verbondenheid en eenheid van de groep zorgt ervoor dat er strenger wordt opgetreden dan de wet opdraagt. Bijgevolg zal tijdens een initiatief voor Sjo ers, Simmers en Jonghernieuwers geen alcohol aangeboden worden. 16+ Op ledeninitiatieven voor + 16-jarigen kan wel alcohol geschonken worden. De afspraak is wel dat de leden enkel na het vaste programma alcohol kunnen bekomen. De hoeveelheid alcohol hoeft niet per definitie strikt afgelijnd te worden, maar er wordt wel geprobeerd om steeds een realistische hoeveelheid, in verhouding tot het aantal deelnemers, aan te kopen. En de leiding? Leid(st)ers hebben tijdens ledeninitiatieven een voorbeeldfunctie en moeten zich bewust zijn van de mogelijke aansprakelijkheid. Daarom wordt ervoor gekozen om: - de leiding eventueel de mogelijkheid te bieden om s avonds, na het programma, alcohol te drinken. Dit kan enkel wanneer De alcoholvisie van KSJ-KSA-VKSJ blijft geen dode letter. De nadruk ligt op het verantwoordelijk heidsgevoel van de leid(st)er. geen verantwoordelijkheid ten opzichte van de leden moet gedragen worden. - het aantal consumpties niet af te lijnen. Hierdoor ligt de nadruk op het verantwoordelijkheidsgevoel van de leid(st)er in kwestie. Vorming Cursussen zijn een ander verhaal dan leeftijdsgerichte initiatieven. Tijdens vormingen zijn meerdere leeftijdsgroepen vertegenwoordigd en nemen cursisten ook individueel (zonder begeleiding) deel. Hier wordt het dus moeilijk om voor de leeftijdsgerichte aanpak te kiezen, aangezien de deelnemers geen leeftijdsgroep vertegenwoordigen. Daarom wordt de wettelijke leeftijdsgrens als afspraak gebruikt. Het mag ondertussen ook duidelijk zijn dat er enkel na het programma een barmoment voorzien wordt.

Stadsspel jaarthema 2011-2012

Stadsspel jaarthema 2011-2012 Stadsspel jaarthema 2011-2012 Dit spel is van: KSA Reinaart Weynstraat 70a 9100 Sint-Niklaas www.ksareinaart.be bondsraad@ksareinaart.be Korte inhoud + doel In het fictieve Westerse land Buurland komt

Nadere informatie

ALCOHOL EN DRUGSBELEID

ALCOHOL EN DRUGSBELEID ALCOHOL EN DRUGSBELEID 1 Inleiding Tijdens het werkjaar 2010-2011 werd de visie van KSA op alcohol-, tabaks- en drugspreventiebeleid onder handen genomen. De visietekst die hieruit voorvloeide vind je

Nadere informatie

INFO LOKAAL. ondersteuning voor de lokale hujo-groepen!

INFO LOKAAL. ondersteuning voor de lokale hujo-groepen! INFO LOKAAL ondersteuning voor de lokale hujo-groepen! Mei: Drugs- en alcoholbeleid Alcohol en andere drugs worden frequent gebruikt door jongeren, in het uitgaansleven, maar ook in de jeugdvereniging

Nadere informatie

INSPIRATIESESSIE: HOE KAN JE EEN ALCOHOLBELEID OPSTELLEN VOOR JE KSA-GROEP?

INSPIRATIESESSIE: HOE KAN JE EEN ALCOHOLBELEID OPSTELLEN VOOR JE KSA-GROEP? INSPIRATIESESSIE: HOE KAN JE EEN ALCOHOLBELEID OPSTELLEN VOOR JE KSA-GROEP? Sprekers: Karen Vanmarcke van het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs Michiel De Jaeger & Simon Popelier van KSA

Nadere informatie

Stellingenspel Spelenderwijs omgaan met alcohol en drugs

Stellingenspel Spelenderwijs omgaan met alcohol en drugs Wet- en regelgeving Stellingenspel Spelenderwijs omgaan met alcohol en drugs Met dit uitgewerkt stellingenspel over alcohol en drugs kun je moeilijke onderwerpen bespreekbaar maken. Jouw Scoutinggroep

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

Mix & match: gezamelijke visie

Mix & match: gezamelijke visie Mix & match: gezamelijke visie Weten jullie waar jullie als groep voor staan, maar willen jullie graag nog een stap verder gaan? Werk dan een visie uit op alcohol- en druggebruik in de jeugdbeweging. Hierbij

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Stap 2: Spelregels en strategie bij problemen. 2.1 De afsprakentabel

Stap 2: Spelregels en strategie bij problemen. 2.1 De afsprakentabel Stap 2: Spelregels en strategie bij problemen 2.1 De afsprakentabel In de vorige stap verzamelde je welke afspraken er al bestaan. In deze stap stel je nieuwe afspraken op en denk je na over wat je kan

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

Auditieve oefeningen thema Olympische winterspelen

Auditieve oefeningen thema Olympische winterspelen Auditieve oefeningen thema Olympische winterspelen Boek van de week: 1; 2; 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op de voorkant Hoe zou het boek heten Waarom denk je

Nadere informatie

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over verkopen aan en adviseren van gasten in horecabedrijven. Oftewel: het verkoopadviesgeprek. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart

Nadere informatie

Olympische Winterspelen

Olympische Winterspelen Op 12 februari 2010 is het zover! Dan starten de Olympische Winterspelen. Dit evenement is heel wat minder bekend dan de gewone Olympische Spelen. En Wat is de betekenis van de Olympische Spelen? Logo

Nadere informatie

300 AANDEEL 2011/020304-10/022

300 AANDEEL 2011/020304-10/022 startbedrag 300 AANDEEL 2011/020304-10/021 300 Je merkt dat er twee ribbels zijn die naar de Chiro moeten komen van hun ouders. Zij houden hun jas de hele dag aan en vragen voortdurend of het nog geen

Nadere informatie

KSJ-KSA-VKSJ wordt KSA

KSJ-KSA-VKSJ wordt KSA KSJ-KSA-VKSJ wordt KSA P E R S M A P PERSBERICHT ONDER EMBARGO TOT EN MET ZONDAG 8 MAART, 22U. Contact: KSJ-KSA-VKSJ Landelijk Verbond vzw - Vooruitgangstraat 225-1030 Brussel tel 02/201 15 10 - fax 02/201

Nadere informatie

DRANK EN DRUGSBELEID

DRANK EN DRUGSBELEID BEGINSELEN TOT HET DRANK EN DRUGSBELEID Conform de regels en richtlijnen van Scouts & Gidsen Vlaanderen 2 Inhoud Inhoud... 2 Regels van Scouts & Gidsen Vlaanderen... 3 Illegale middelen (cannabis, XTC,

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

TEAMSPEL: UNDERCOVER

TEAMSPEL: UNDERCOVER TEAMSPEL: UNDERCOVER Voorwoord In dit draaiboek vind je alle gegevens die je nodig hebt om eenvoudig een geslaagd uniek spel te organiseren. Het spel kan gespeeld worden als teambuildingsopdracht, maar

Nadere informatie

wwww.wijzeroverdebasisschool.nl

wwww.wijzeroverdebasisschool.nl 31 spelletjes voor in de auto 1. Bingo met nummerborden Voor dit spelletje heb je een speciale bingokaart nodig. Op de bingokaart staan de getallen t/m 100. voor de getallen t/m 9 staat een 0. Nu kan het

Nadere informatie

zo maak je een prachtige Femma-stand

zo maak je een prachtige Femma-stand zo maak je een prachtige Femma-stand 1 zo maak je een prachtige femma-stand Elke groep krijgt regelmatig de vraag om op een activiteit in de gemeente een standje te zetten: op de avondmarkt, kermis, boekenbeurs,

Nadere informatie

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels.

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels. Doel. Dit spel is een concrete tool dat de dialoog rond eerlijkheid mogelijk maakt. Aan de hand van herkenbare situaties worden 10 tot 12 jarigen uitgenodigd voor zichzelf na te denken over wat eerlijk

Nadere informatie

Lesbrief bij Biertje Casper van Marleen Schmitz voor groep 8

Lesbrief bij Biertje Casper van Marleen Schmitz voor groep 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad en feiten over alcohol Lesbrief bij Biertje Casper van Marleen Schmitz voor groep 8 Thema

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Kwaliteitsinstrument. Til je afdeling naar een hoger niveau. Het kwaliteitsinstrument in het kort. Doel van het instrument. Inhoud van het instrument

Kwaliteitsinstrument. Til je afdeling naar een hoger niveau. Het kwaliteitsinstrument in het kort. Doel van het instrument. Inhoud van het instrument Kwaliteitsinstrument Til je afdeling naar een hoger niveau Het kwaliteitsinstrument in het kort Het KLJ-kwaliteitsinstrument werd ontwikkeld door KLJ zodat je als leiding/bestuur zelf jouw afdeling kan

Nadere informatie

speciaal onderwijs lesbrief gokken UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL

speciaal onderwijs lesbrief gokken UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET GOKKEN 3 HOE KUN JE GOKKEN? 3 WIE IS DE WINNAAR? 4 EENS OF ONEENS?

Nadere informatie

Jaarthema-activiteit Door dik en dun Over de streep

Jaarthema-activiteit Door dik en dun Over de streep Jaarthema-activiteit 2018-2019 Door dik en dun Over de streep Inleiding Doelgroep Alle leeftijdsgroepen Locatie In en rond het lokaal Doel van het spel Met deze activiteit kunnen we KLJ ers helpen beter

Nadere informatie

MaVoLyMpIcS 23 februari

MaVoLyMpIcS 23 februari MaVoLyMpIcS 23 februari 1 Schaatsen 6 tweemansbob 2 Curling 7 Sneeuwbaltrefbal 3 Boardercross 8 Teampursuit 4 Skeleton 9 Stoeltrack 5 Eenmansbob 10 Biathlon De Mavolympics Hoi, je bent vandaag deelnemer

Nadere informatie

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers 1. Bepaal uw standpunt. Eenduidigheid over de regels bij beide ouders is cruciaal. Tips: Kies als ouders samen regels voor het gezin. Bepaal als ouders vooraf

Nadere informatie

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Deze brochure kan ook ondersteunend zijn voor iedereen die met het gezin in contact komt: maatschappelijk

Nadere informatie

NOG TIJD ZAT voor een enquête

NOG TIJD ZAT voor een enquête 13/11/2014 NOG TIJD ZATvoor een enquête Waarom? Wie? Voorstelling resultaten enquêtes en geplande acties NOG TIJD ZAT voor een enquête Enquête jongeren - algemeen 1668 jongeren 62% van 12 tot 15 jaar 29%

Nadere informatie

Geef kinderen steeds even de tijd om iedere spelopdracht uit te spelen.

Geef kinderen steeds even de tijd om iedere spelopdracht uit te spelen. Titel: Wintersport bezorger Groep: 5 Werkvorm(en): pantomime. Activiteit: De kinderen verzinnen een pantomimepresentatie over een sportieve pakketbezorger in een wintergebied en presenteren dat aan elkaar.

Nadere informatie

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels.

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels. Doel. Dit spel is een concrete tool dat de dialoog rond eerlijkheid mogelijk maakt. Aan de hand van herkenbare situaties worden 14 tot 18 jarigen uitgenodigd voor zichzelf na te denken over wat eerlijk

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Phil Orbanes. De snelle NIEUWE spelvariant. Spelregels

Phil Orbanes. De snelle NIEUWE spelvariant. Spelregels Phil Orbanes De snelle NIEUWE spelvariant Spelregels Phil Orbanes MONOPOLY Het Kaartspel De snelle NIEUWE spelvariant Voor 2-6 spelers vanaf 8 jaar. Inhoud 28 Eigendomsbewijzen 14 Huis- en 2 Hotel-kaarten

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity Basisonderwijs Versie 22 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de gemeente over?... 3 Filmpje Hoe werkt de gemeenteraad?... 6 Wie is de baas in de gemeente?... 7 Van probleem

Nadere informatie

Teambuilding = vormen van een goedwerkende groep

Teambuilding = vormen van een goedwerkende groep Inspiratiedag 2/02/ 08 Werkwinkel Groep vormen met je begeleidingsploeg Hoe werken aan een toffe sfeer in de begeleidingsploeg? Hoe kan je als hoofdverantwoordelijke de verstandhouding en samenwerking

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

voor toegankelijk jeugdwerk

voor toegankelijk jeugdwerk Inspiratiegids voor toegankelijk jeugdwerk www.jeugdwerkvoorallen.be Inhoud > Steuntje in de rug > Wie speelt mee? > Wij ondersteunen verschillende thema s > Inspiratie nodig? Nodig ons uit! > Ondersteuning

Nadere informatie

Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren

Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren Inhoudsopgave Welkom Blz. 3 Wat zijn baby- en kindergebaren? Blz. 4 Voordat je begint Blz. 5 De eerste gebaren Blz. 6 & 7 Gebaren- tips Blz. 8 Veel gestelde

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

Rapportage TIP MooiRooi. 31 maart 2016. Inhoud. Alcohol 1

Rapportage TIP MooiRooi. 31 maart 2016. Inhoud. Alcohol 1 Rapportage TIP MooiRooi 31 maart 2016 Inhoud Alcohol 1 Alcohol 6 53% 1. Drinkt u alcohol? (n=258) 37% Toelichting: Ja Soms Nee Ja In het weekend of soms een wijntje s avonds Soms is toch ook ja... Soms

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan

v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan v e rslaafd? Wat als je niet meer zonder kan Alles over verslavingen Voor vragen over alcohol, illegale drugs, gokken en medicijnen: De DrugLijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be SOS Nuchterheid tel. 09

Nadere informatie

in ZICHT CHIRO IN 2020

in ZICHT CHIRO IN 2020 in ZICHT CHIRO IN 2020 Dag Chiroleiding Chirojeugd Vlaanderen telt maar liefst 960 Chirogroepen, van Adinkerke tot Zutendaal. Allemaal met hun eigen gewoontes en tradities, afdelingen en leiding. En wat

Nadere informatie

WIE NEEMT DE BESLISSINGEN?

WIE NEEMT DE BESLISSINGEN? WIE NEEMT DE BESLISSINGEN? 1 WIE NEEMT DE BESLISSINGEN? Je moet proberen te overleven op het eiland. Er moeten veel beslissingen worden genomen. Waar slaapt iedereen: op het zachte zand of in het hoger

Nadere informatie

VERSTANDIG VERANTWOORD ALCOHOL SCHENKEN & VERKOPEN SCHENKEN

VERSTANDIG VERANTWOORD ALCOHOL SCHENKEN & VERKOPEN SCHENKEN SCHENK VERSTANDIG VERANTWOORD ALCOHOL SCHENKEN & VERKOPEN VERANTWOORD ALCOHOL SCHENKEN & VERKOPEN A guide for alcohol retailers [Insert Makro Logo] Waarom is Schenk Verstandig belangrijk voor uw zaak?

Nadere informatie

Lees hieronder de spelregels, het is ongetwijfeld een feest der herkenning. Alleen nu spelen jullie de hoofdrollen. Maak er wat moois van!

Lees hieronder de spelregels, het is ongetwijfeld een feest der herkenning. Alleen nu spelen jullie de hoofdrollen. Maak er wat moois van! Natuurlijk ga je nu het diepe in. Natuurlijk twijfel je eraan of je nou echt wel zo grappig bent. Het hoort bij de Lama s. Kun jij je lach inhouden als het moet? Weet jij wie de moord heeft gepleegd als

Nadere informatie

Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig)

Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig) Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig) De deelnemers beslissen in kleine groepjes of ze akkoord gaan met stellingen over armoede in het Noorden. Onenigheid over bepaalde stellingen moet opgelost

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

Spelregels. Het spelen van levend ganzenbord

Spelregels. Het spelen van levend ganzenbord Het spelen van levend ganzenbord Voor het spelen van het levend ganzenbord verdeel je de deelnemers in minimaal twee groepen. Deze groepen spelen het levend ganzenbord tegen elkaar. Het doel van het levend

Nadere informatie

Beste ouders, liefste kindjes.

Beste ouders, liefste kindjes. Beste ouders, liefste kindjes. Jullie denken er blijkbaar aan om lid te worden van Chiro Ganshoren, maar zitten nog met een aantal vragen. Uiteraard kunnen jullie hiervoor steeds terecht bij de leidingsploeg,

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Voor de Jongste Jeugd van Hockeyclub Hisalis. Maart 2006 Anniek de Jong

Voor de Jongste Jeugd van Hockeyclub Hisalis. Maart 2006 Anniek de Jong Voor de Jongste Jeugd van Hockeyclub Hisalis Maart 2006 Anniek de Jong 1 Hockey is een teamsport. Dat betekent dat je in het hockey er nooit alleen voor staat. Een teamsport betekent: Je samen inzetten

Nadere informatie

DE WEK Programma Site De olympische spelen. De Olympische Spelen. http://www.wek-site.com Pagina 1 van 1

DE WEK Programma Site De olympische spelen. De Olympische Spelen. http://www.wek-site.com Pagina 1 van 1 De Olympische Spelen http://www.wek-site.com Pagina 1 van 1 leeftijd: 6-12 jaar terrein: buiten Het Spel De kinderen worden opgedeeld in kleine groepjes met elk een vaste begeleider, of bij elk spel wordt

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen?

Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen? Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen? In deze folder vind je een antwoord, en lees je ook bij wie je terecht kan als je over mishandeling of verwaarlozing

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Wat je moet weten over hasj en wiet

Wat je moet weten over hasj en wiet Wat je moet weten over hasj en wiet 1 2 Je hebt vast wel eens van hasj of wiet gehoord. Hasj en wiet zijn drugs. Hasj en wiet worden meestal gerookt. Er wordt een soort sigaret gedraaid met tabak en hasj

Nadere informatie

EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES.

EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES. 3 1 2 EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES. Realistisch kijken naar wat kinderen wel en niet kunnen. WAT KAN JE KIND (AL)? Natuurlijk verwacht je veel van je kind. Dat het snel nieuwe dingen

Nadere informatie

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN AMIGA4LIFE Hooggevoelig, wat is dat? 7-10 jaar WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN 1 voorlichtingsbrochure hooggevoeligheid - www.amiga4life.nl Ik heb een talent! Ik kan goed

Nadere informatie

Juf Sabine en juf Maaike

Juf Sabine en juf Maaike Je moet daar heel wat voor kunnen: - Je moet goed kunnen lezen - En ook goed begrijpen wat je leest - Je moet goed kunnen opzoeken - En goed kunnen kiezen wat je wel en niet nodig hebt. - Je moet je verhaal

Nadere informatie

De pietenschool. speluitleg

De pietenschool. speluitleg De pietenschool speluitleg Speel de pietenspelletjes, doe de oefeningen en word een echte hulppiet! De Pietenschool is een leuk en gezellig spel voor de Sinterklaastijd. Het spel kan op verschillende manieren

Nadere informatie

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17 Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede

Nadere informatie

Op cursus met KEI-JONG vzw zeker iets voor jou...!?

Op cursus met KEI-JONG vzw zeker iets voor jou...!? Op cursus met KEI-JONG vzw zeker iets voor jou...!? Op cursus met KEI-JONG vzw is... op stap gaan bijleren nieuwe mensen Bijleren op een plezante manier. Nieuwe dingen uitproberen. Nieuwe mensen leren

Nadere informatie

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST 2: vergaderen Als je lid bent van een studentenraad, vergader je vaak. Je hebt vergaderen met de studentenraad, maar ook vergaderingen met het College van Bestuur en de Ondernemingsraad (OR). Gemiddeld

Nadere informatie

maandlijst Oktober-november

maandlijst Oktober-november maandlijst Oktober-november 1 Algemene informatie Ons kamp zal dit jaar doorgaan in Limburg, meer bepaald in Meeuwengruitrode. Het kamp zal begin augustus zijn, de juiste datum moeten we nog beslissen.

Nadere informatie

Kwaliteitsinstrument. Til je afdeling naar een hoger niveau. Het kwaliteitsinstrument in het kort. Doel van het instrument. Inhoud van het instrument

Kwaliteitsinstrument. Til je afdeling naar een hoger niveau. Het kwaliteitsinstrument in het kort. Doel van het instrument. Inhoud van het instrument Kwaliteitsinstrument Til je afdeling naar een hoger niveau Het kwaliteitsinstrument in het kort Het KLJ-kwaliteitsinstrument werd ontwikkeld door KLJ zodat je als leiding/bestuur zelf jouw afdeling kan

Nadere informatie

Het houden van een spreekbeurt

Het houden van een spreekbeurt Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat

Nadere informatie

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Hard tegen hard. Vechten voor je leven

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Hard tegen hard. Vechten voor je leven Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Hard tegen hard Vechten voor je leven Lees hoofdstuk 1: Capuchon (blz. 5) In de 3de alinea staat: De chauffeur knikt naar hem. Wie is hem? De volgende zin is: Ze kent

Nadere informatie

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen. Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven

Nadere informatie

Elk kind heeft het recht om...

Elk kind heeft het recht om... Elk kind heeft het recht om... Rechten is hetgeen je mag doen en mag hebben. Je hoeft er niet eerst iets anders voor te doen. Rechten heb je gewoon. Ook jij hebt rechten. Iedereen heeft ze. Kinderrechten

Nadere informatie

Aan de tafel! Ga je mee om de wonderlijke wereld van de tafels te ontdekken? Bedacht en ontwikkeld door Linda van de Weerd. www.klasvanjuflinda.

Aan de tafel! Ga je mee om de wonderlijke wereld van de tafels te ontdekken? Bedacht en ontwikkeld door Linda van de Weerd. www.klasvanjuflinda. Aan de tafel! Ga je mee om de wonderlijke wereld van de tafels te ontdekken? Bedacht en ontwikkeld door Linda van de Weerd. www.klasvanjuflinda.nl Aan de tafel 1. Zeeslag 2. Snelle Jelle 3. Vier op een

Nadere informatie

Alcoholbeleid AID 2015

Alcoholbeleid AID 2015 Alcoholbeleid AID 201 1 Inhoudsopgave Artikel 1: Algemeen Artikel 1.1: Openingstijden Artikel 1.2: Schenktijden Artikel 1.: Alcohol nuttigen Artikel 1.4: Alcohol schenken en doorspelen Artikel 1.: Drankaanbod

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Drugs en. de wet. Mag het nu wel of niet?

Drugs en. de wet. Mag het nu wel of niet? Drugs en de wet Mag het nu wel of niet? Alles over drugs en de wet De DrugLijn tel. 078 15 10 20 www.druglijn.be Federale politie www.polfed-fedpol.be Advocaten voor jongeren www.jeugdadvocaat.be Jongeren

Nadere informatie

Huishoudelijk reglement

Huishoudelijk reglement 1. Lidmaatschap Iedereen kan lid worden van Nieuw Pagode VZW (JH Pagode). Je betaald 5 EURO lidgeld voor 1 jaar lidmaatschap. Onze voordelen voor leden om lid te worden/zijn: - Je krijgt een lidkaart -

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Leren luisteren. over opvoeden gesproken - Tips voor ouders

Leren luisteren. over opvoeden gesproken - Tips voor ouders Leren luisteren over opvoeden gesproken - Tips voor ouders? Leren luisteren Grenzen Grenzen zorgen ervoor dat je kind zich veilig en zelfzeker kan voelen. Zo weet hij wat van mama en papa mag en moet hij

Nadere informatie

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP

Nadere informatie

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES VOORWOORD In 2016 schreef ik de Gids over emoties bij kids 80 praktische tips. Mijn kennis en ervaring blijft zich echter door ontwikkelen. Daarom deel ik

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

T!PS www.fuifpunt.be www.ikgebruikmuziek.be www.bvergoed.be

T!PS www.fuifpunt.be www.ikgebruikmuziek.be www.bvergoed.be T!PS www.fuifpunt.be www.ikgebruikmuziek.be www.bvergoed.be BEPERKING GELUIDSHINDER Een fuif zou geen fuif zijn zonder muziek en lichtshow. Kies een geluids-en lichtinstallatie op maat van de zaal/tent.

Nadere informatie

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht:

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: 1. Maak een spinnenweb van jouw belangrijkste vrienden. 2. Schrijf er telkens bij waar je die vriend hebt leren kennen. 3. Schrijf de meest positieve eigenschap als vriend

Nadere informatie

SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL

SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL Bij werken, zowel betaald als vrijwillig, hoort leiding krijgen of leiding geven. De vraag wat effectief leiderschap is houdt dan ook veel mensen bezig. De meningen hierover

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Mijn nieuwe school, een nieuwe start.

Mijn nieuwe school, een nieuwe start. Mijn nieuwe school, een nieuwe start. Naam: Mijn oude school weerbaar.info Mijn nieuwe school Als je naar het middelbaar onderwijs gaat is alles nieuw. Je klasgenoten, de docenten, de school, de regels

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Ik heb een nieuw horloge, zegt papa. Kijk.

Ik heb een nieuw horloge, zegt papa. Kijk. Prent 1 Sst, ik hoor iets! Prent 1. Sst, ik hoor iets! Said en Jamal zitten aan tafel te eten. Samen met papa en mama. Ik heb een nieuw horloge, zegt papa. Kijk. Papa laat het horloge zien. Het is een

Nadere informatie

Denk je dat je in staat bent je tegenstanders te domineren? Bewijs het dan! Je kan verschillende. leuke video's met uitleg

Denk je dat je in staat bent je tegenstanders te domineren? Bewijs het dan! Je kan verschillende. leuke video's met uitleg Traditioneel kozen motorbendes hun leider via een meedogenloze wedstrijd, Back on the tarmac genaamd, waarbij het de bedoeling was zich zo lang mogelijk door een grote motorfiets te laten trekken...zonder

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Gezond thema: DE HUISARTS

Gezond thema: DE HUISARTS Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een

Nadere informatie

Gymlessen (kleuterbouw/onderbouw) Winterspelen

Gymlessen (kleuterbouw/onderbouw) Winterspelen Gymlessen (kleuterbouw/onderbouw) Winterspelen Les 1: Drie winteroefeningen Inleiding: Bobslee Kern: Drie winteroefeningen Afsluiting: Reactiespel 2 Olympische waarden: Bij de Olympische Spelen is de strijd

Nadere informatie

Voor 3 tot 5 spelers vanaf 8 jaar. Speelduur: ca. 45 minuten.

Voor 3 tot 5 spelers vanaf 8 jaar. Speelduur: ca. 45 minuten. SPELREGELS Phil Orbanes Voor 3 tot 5 spelers vanaf 8 jaar. Speelduur: ca. 45 minuten. INHOUD 21 Alibikaarten: 6 verdachten 6 voertuigen 9 vluchtbestemmingen 39 Speurkaarten: 19 verdenkingskaarten 8 spiekkaarten

Nadere informatie

Mentorlessen. Klas:...

Mentorlessen. Klas:... Mentorlessen Naam: Klas:... 1 En hier begint het! Voor jou ligt jouw persoonlijke mentormap. Deze map is voor de individuele oefeningen vanuit de mentor-module die jij en je klasgenoten volgt. In deze

Nadere informatie