De meerwaarde van de interne auditdienst voor het management

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De meerwaarde van de interne auditdienst voor het management"

Transcriptie

1 De meerwaarde van de interne auditdienst voor het management IIA Voorjaarscongres Robert Vos 1

2 Vraag Kan een bedrijf ook zonder interne auditdienst in control zijn? 2 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

3 Aandachtspunten (1) Code Tabaksblat veronderstelt een interne auditdienst (pas toe of leg uit) De Nederlandse Bank stelt een interne auditdienst vrijwel verplicht (Regeling Organisatie en Beheer) 3 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

4 Aandachtspunten (2) Lijn: eerste line of defense Staf (controller): tweede line of defense Interne auditdienst: derde line of defense Externe accountant: vierde line of defense 4 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

5 Onderzoek ministerie van Financiën (2007): de ontwikkelingen in de interne auditfunctie in het bedrijfsleven Onderzoeksvragen: Wat is de visie van het topmanagement in het bedrijfsleven op de meerwaarde van de IAF Wat is het taakgebied van de IAF Wat is de positionering van de IAF Hoe is het HRM beleid vormgegeven. 5 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

6 Onderzoeksaanpak: Deskresearch Enquete Interviews Expertmeeting 6 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

7 Omgeving interne auditfunctie in het bedrijfsleven Certificerende functie (wettelijke controle van de jaarrekening) overal uitbesteed aan de externe accountant. Code Tabaksblat schrijft een in control verklaring van de Raad van Bestuur voor over de adequaatheid en effectiviteit van de interne risicobeheersings- en controlesystemen. 7 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

8 Meerwaarde IAD: visie Raad van Bestuur Ondernemen is risico nemen. Maar die risico s moeten wel beheerst worden. Uitgangspunt zijn onze strategische bedrijfsdoelstellingen. Wat zijn de kritische bedrijfsvoeringsprocessen voor die strategische bedrijfsdoelstellingen. Wat zijn de key controls om die kritische bedrijfsprocessen te beheersen. Ten aanzien van de beheersing van die key controls willen we assurance (onafhankelijk van lijn en staf). Daar ligt de meerwaarde voor ons van de IAD. 8 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

9 Hoe worden die risico s beheerst (1) Gemeenschappelijke bedrijfsdoelstellingen en gemeenschappelijke kernwaarden Eigen verantwoordelijkheid, vertrouwen en collegialiteit. Competentiegericht benoemingenbeleid voor de topfuncties bij de decentrale maatschappijen. De juiste persoon met de juiste competenties op de juiste plaats. 9 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

10 Hoe worden die risico s beheerst (2) Vastgestelde procedures en processen ( tight controls ). Zo weinig mogelijk: alleen wat voor de strategische doelstellingen nodig is om in control te zijn. Deze controls zoveel mogelijk integreren in de werkprocessen. Voorleggen van de grootste risico s (zoals omvangrijke investeringen) aan de Raad van Bestuur. Kwartaaloverleg tussen Raad van Bestuur en de decentrale maatschappijen. Daarin komen het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen en de risico s/ bedreigingen (zowel realisatie als forecast ) uitvoerig aan de orde. Het gaat erom elkaar goed in de ogen te kijken. 10 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

11 Welke rol ziet het topmanagement voor de interne auditdienst Primaire rol: assurance-verschaffer voor RvB op het gebied van interne beheersing/risicomanagement Daarnaast ook bijdragen aan verbeteren van de bedrijfsvoeringsprocessen (van politieagent naar businesspartner) Steeds meer pro-actieve adviesrol bij opzetten interne beheerssystemen 11 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

12 Wat is het taakgebied van de interne auditdienst Alle IAD s doen onderzoeken naar risicomanagementsystemen/interne beheersingssystemen (generiek taakgebied). Specifieke taakgebieden sterk wisselend, afhankelijk van bedrijfssector en strategische doelstellingen topmanagement. Diepte van de onderzoeken sterk afhankelijk van risicoacceptatieniveau dat door het topmanagement bepaald is. 12 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

13 Welke eisen stelt het topmanagement aan de taakuitoefening IAD Onderzoeken van de IAD moeten gedegen en betrouwbaar zijn. De IAD moet betrokkenheid hebben bij het bedrijf en de bedrijfsprocessen goed kennen ( knowing the business ). Onderzoeken moeten aansluiten op de risico s bij de key-processen Belangrijk zijn: inzicht in de interne verhoudingen en sociale en communicatieve vaardigheden. 13 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

14 Welke bedrijven hebben geen interne auditdienst Lokale beursfondsen (AMS en AMX) en niet beursgenoteerde bedrijven hebben niet altijd een interne auditdienst. 14 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

15 Reden om geen interne auditdienst te hebben Een interne auditdienst brengt extra lasten (extra schakels/extra afstemming) met zich mee waartegenover onvoldoende meerwaarde staat. Bedrijf te klein daardoor teveel versnippering en geringe carrièremogelijkheden/specialisatie 15 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

16 Hoe wordt het ontbreken van interne auditdienst opgevangen Nadruk op primaire verantwoordelijkheid (lijn)management Accent op een goed systeem van interne beheersing door de controller (o.a. door gebruik te maken van het COSO model) De controller beoordeelt de naleving van de interne beheersingsmaatregelen als onderdeel van zijn monitoringstaak Indien nodig, externe inhuur. 16 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

17 Vraag Kan een bedrijf ook zonder een interne auditdienst in control zijn? 17 Robert Vos IIA Voorjaarscongres

De vertrouwenscan: vertrouwen geven, maar toch in control zijn

De vertrouwenscan: vertrouwen geven, maar toch in control zijn De vertrouwenscan: vertrouwen geven, maar toch in control zijn Robert Vos Hoofd projectbureau audit- en beheersingsvraagstukken NBA-VRC 28 november 2013 Doel presentatie Inzicht geven in wat vertrouwen

Nadere informatie

PAS conferentie 2015: Close the Gap Corporate Governance en Internal Audit

PAS conferentie 2015: Close the Gap Corporate Governance en Internal Audit PAS conferentie 2015: Close the Gap Corporate Governance en Internal Audit Van commissie Peters naar commissie Van Manen, een statusupdate PAS Conferentie 3 december 2015 Gefeliciteerd! PAS Conferentie

Nadere informatie

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars!

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! 1! Inrichting van de IAF! zoals het moet! Esther Poelsma RA CIA! 2! Programma! Even voorstellen Waarom een IAF? Wat is de rol van een

Nadere informatie

De definitieve Code Corporate Governance, enige beschouwingen vanuit risicoperspectief.

De definitieve Code Corporate Governance, enige beschouwingen vanuit risicoperspectief. De definitieve Code Corporate Governance, enige beschouwingen vanuit risicoperspectief. In de Code van Commissie Peters De Veertig Aanbevelingen (juni 1997) staat in zeer algemene termen iets over risicobeheersing.

Nadere informatie

Meerwaarde Internal Audit functie. 16 maart 2017

Meerwaarde Internal Audit functie. 16 maart 2017 Meerwaarde Internal Audit functie Even voorstellen: Jantien Heimel 2 Even voorstellen: Jeannette de Haan 3 Inhoud 1. Kennismaking 2. Hoe kijken commissarissen aan tegen Internal Audit? Filmpje 3. Wat is

Nadere informatie

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018

Gedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 Gedragseffecten in de (internal) audit-professie 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 1 Introductie John Bendermacher RA CIA 57 jaar Chief Audit Executive ABN AMRO Voorheen SNS REAAL,

Nadere informatie

Advies inzake Risicobenadering

Advies inzake Risicobenadering dvies inzake Risicobenadering Het afstemmen van modellen op uitdagingen PRIMO heeft binnen haar organisatie een divisie opgericht die zich geheel richt op het effectief gebruik van risicomanagementmodellen.

Nadere informatie

Een goede bestuurder en toezichthouder verdient een goede Internal Audit Functie. Robert Bogtstra & Remko Renes

Een goede bestuurder en toezichthouder verdient een goede Internal Audit Functie. Robert Bogtstra & Remko Renes Een goede bestuurder en toezichthouder verdient een goede Internal Audit Functie Robert Bogtstra & Remko Renes Deze bijdrage verschijnt ook in het tijdschrift Goed Bestuur & Toezicht, No. 3, 2017 Dat het

Nadere informatie

Het assurance-raamwerk De accountant en het verstrekken van zekerheid

Het assurance-raamwerk De accountant en het verstrekken van zekerheid Het assurance-raamwerk De accountant en het verstrekken van zekerheid Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Het begrip assurance en maatschappelijke ontwikkelingen

Nadere informatie

Welkomstwoord. Leen Paape. - Hoogleraar Corporate Governance - Voorzitter van het Nyenrode Corporate Governance Instituut

Welkomstwoord. Leen Paape. - Hoogleraar Corporate Governance - Voorzitter van het Nyenrode Corporate Governance Instituut 16 januari 2018 1 Welkomstwoord Leen Paape - Hoogleraar Corporate Governance - Voorzitter van het Nyenrode Corporate Governance Instituut 2 Corporate Governance code 3 Programma 13:30 13:40 Welkom - Leen

Nadere informatie

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur 1. Algemeen Deugdelijk ondernemingsbestuur is waar corporate governance over gaat. Binnen de bedrijfskunde wordt de term gebruikt voor het aanduiden van hoe een

Nadere informatie

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!

Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system! Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Internal Audit en doeltreffendheid van! risk management system!! Tom Veerman! Triple A Risk Finance B.V.! 1! Programma! Solvency II stand

Nadere informatie

De uitdagingen van een kleine IAF

De uitdagingen van een kleine IAF De uitdagingen van een kleine IAF Wat is nodig om effectief te worden? 1 9 december 2015 Even voorstellen Michel Vlak 22 jaar ervaring op het gebied van Internal Audit, Governance en Kwaliteitsmanagement

Nadere informatie

Internal Audit Charter BNG Bank

Internal Audit Charter BNG Bank Internal Audit Charter BNG Bank Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bngbank.nl Vastgesteld door de Raad van Bestuur op 12 februari 2018 en goedgekeurd door de Raad van Commissarissen

Nadere informatie

De effectieve directie

De effectieve directie Studiedag - Journée d études De interne audit en het auditcomité Walgraeve M. Hoofd interne audit NVSM 17.10.2008 Verslag over: De effectieve directie - Financiële, operationele en strategische risico

Nadere informatie

De aandachtsgebieden voor de Raad van Toezicht zijn omvangrijk en divers.

De aandachtsgebieden voor de Raad van Toezicht zijn omvangrijk en divers. Ten geleide De aandachtsgebieden voor de Raad van Toezicht zijn omvangrijk en divers. Waardegedreven toezichthouden vraagt om meer dan de formeel aan de Raad van Toezicht statutair toebedeelde taken. Er

Nadere informatie

IAF, Fit for Purpose?! Robert Bogtstra & Remko Renes

IAF, Fit for Purpose?! Robert Bogtstra & Remko Renes IAF, Fit for Purpose?! Robert Bogtstra & Remko Renes Het gaat goed met de IAF Wij zien een toenemende rol voor IAF Het aantal organisaties met een IAF neemt toe Maar, organisaties zonder IAF - hebben

Nadere informatie

De Internal Auditor in Nederland

De Internal Auditor in Nederland De Internal Auditor in Nederland Position Paper Update 2008 Instituut van Internal Auditors De Internal Auditor in Nederland Position Paper Update 2008 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Ontwikkelingen in

Nadere informatie

Reglement audit committee

Reglement audit committee Reglement audit committee Artikel 1. Vaststelling en wijziging reglement 1. Dit reglement is vastgesteld door de raad van commissarissen op 19 augustus 2013, gewijzigd op 2 december 2013 en laatstelijk

Nadere informatie

fysieke beveiliging onder controle Good Governance op het gebied van fysieke beveiliging Thimo Keizer

fysieke beveiliging onder controle Good Governance op het gebied van fysieke beveiliging   Thimo Keizer fysieke beveiliging onder controle Good Governance op het gebied van fysieke beveiliging www.fysiekebeveiliging.nl Thimo Keizer Good Governance op het gebied van fysieke beveiliging 2016 www.fysiekebeveiliging.nl

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL CONCERNCONTROLLER

FUNCTIEPROFIEL CONCERNCONTROLLER FUNCTIEPROFIEL FUNCTIEPROFIEL CONCERNCONTROLLER Versie d.d. 21 juli 2014 Organisatie ROC Leiden verzorgt middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en volwassenenonderwijs (educatie) voor meer dan 9000 studenten

Nadere informatie

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE TELEGRAAF MEDIA GROEP N.V.

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE TELEGRAAF MEDIA GROEP N.V. REGLEMENT AUDITCOMMISSIE TELEGRAAF MEDIA GROEP N.V. Dit Reglement is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen van Telegraaf Media Groep N.V. op 17 september 2013. 1. Inleiding De Auditcommissie is een

Nadere informatie

Rollen in Risk Management

Rollen in Risk Management Rollen in Risk Management 10 oktober 2009 1 Inleiding In de afgelopen maanden heeft de Enterprise Risk Management-werkgroep een tweetal columns op de IIA website gepubliceerd: 1. Een algemene inleiding

Nadere informatie

Leren uit het buitenland Risicomanagement en interne audit bij de Nederlandse Rijksoverheid.

Leren uit het buitenland Risicomanagement en interne audit bij de Nederlandse Rijksoverheid. Leren uit het buitenland Risicomanagement en interne audit bij de Nederlandse Rijksoverheid. SBOV workshop Mark Vandersmissen, manager-auditor Interne Audit 31 januari 2005 1 Opbouw presentatie Situering

Nadere informatie

De onafhankelijke controlfunctie, gepositioneerd in de Three Lines of Defence

De onafhankelijke controlfunctie, gepositioneerd in de Three Lines of Defence Welkom De onafhankelijke controlfunctie, gepositioneerd in de Three Lines of Defence 2 De onafhankelijke controlfunctie, gepositioneerd in de Three Lines of Defence 3 Vraagstelling referaat Onderzoeksvraag:

Nadere informatie

Auditcommissie Reglement 2016

Auditcommissie Reglement 2016 Auditcommissie Reglement 2016 Woningstichting Het Grootslag Versie 2.0 Vastgesteld door de RvC 15 april 2016 Inhoud Doelstelling van de auditcommissie... 3 1. Doelstelling... 3 1.1 Ondersteuning... 3 1.2

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel CORPORATE GOVERNANCE MAANDAG 2 MAART UUR

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel CORPORATE GOVERNANCE MAANDAG 2 MAART UUR SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel CORPORATE GOVERNANCE MAANDAG 2 MAART 2015 13.30-15.00 UUR SPD Bedrijfsadministratie Corporate governance Maandag 2 MAART 2015 B / 7 2015 Stichting ENS B / 7 Opgave

Nadere informatie

Internal audit draagt bij aan comfort van commissarissen

Internal audit draagt bij aan comfort van commissarissen Spotlight Internal audit draagt bij aan comfort van commissarissen Jan Driessen - Risk Assurance Services, Assurance Bas Wakkerman - Risk Assurance Services, Assurance Commissarissen hebben steeds meer

Nadere informatie

Beheersing beheerst. Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein

Beheersing beheerst. Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Hoe draagt interne controle bij aan het efficiënt

Nadere informatie

Whitepaper. Ligt u s nachts ook wakker van alle commotie rondom nieuwe regelgeving of normering? Compliance Management

Whitepaper. Ligt u s nachts ook wakker van alle commotie rondom nieuwe regelgeving of normering? Compliance Management Whitepaper Compliance Management Ligt u s nachts ook wakker van alle commotie rondom nieuwe regelgeving of normering? Stop met piekeren: Mavim helpt om nieuwe wet- en regelgeving effectief en efficiënt

Nadere informatie

Controller controller verdedigingslinie controller procesrisico s verdedigingslinie 1a procesbeheersing verdedigingslinie 1b Risicomanagement taken

Controller controller verdedigingslinie controller procesrisico s verdedigingslinie 1a procesbeheersing verdedigingslinie 1b Risicomanagement taken Controller De controller maakt deel uit van de tweede verdedigingslinie (staffunctie). De controller is vanuit deze rol betrokken bij het monitoren van de beheersing van de procesrisico s door de operationele

Nadere informatie

Internal Audit Charter

Internal Audit Charter Interne Audit Dienst Versie 3.0 (vervangt bij vaststelling door RvB vorige versie 2.0) Pagina 1 van 5 Artikel 1 Het doel, de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de internal auditfunctie zijn in dit

Nadere informatie

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek

Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek Hoofdlijnen Corporate Governance Structuur Stek 1 Algemeen Deugdelijk ondernemingsbestuur is waar corporate governance over gaat. Binnen de bedrijfskunde wordt de term gebruikt voor het aanduiden van hoe

Nadere informatie

Grip op fiscale risico s

Grip op fiscale risico s Grip op fiscale risico s Wat is een Tax Control Framework? Een Tax Control Framework (TCF) is een instrument van interne beheersing, specifiek gericht op de fiscale functie binnen een organisatie. Een

Nadere informatie

Inspiratiedag. Workshop 1: Risicogestuurde interne controle. 15 september 2016

Inspiratiedag. Workshop 1: Risicogestuurde interne controle. 15 september 2016 Inspiratiedag Workshop 1: Risicogestuurde interne controle 15 september 2016 Programma Inleiding Risicomanagement Interne beheersing Relatie met de externe accountant Van interne controle naar beheersing

Nadere informatie

De Internal auditor bij Nederlandse beursfondsen.

De Internal auditor bij Nederlandse beursfondsen. De Internal auditor bij Nederlandse beursfondsen. 1. Inleiding Corporate governance ontwikkelingen en codes hebben internationaal een positieve invloed op de beslissing om een interne audit dienst (hierna

Nadere informatie

De toegevoegde waarde van de internal auditor in corporate governance

De toegevoegde waarde van de internal auditor in corporate governance De toegevoegde waarde van de internal auditor in corporate governance Wierden, juni 2004 Contactgegevens auteur Bart Bruins Schepel 6 7641 JG Wierden telefoon : 06 50228231 e-mail : bruinsbart@hotmail.com

Nadere informatie

De controller met ICT competenties

De controller met ICT competenties De controller met ICT competenties Whitepaper door Rob Berkhof Aangeboden door NIVE Opleidingen De controller met ICT competenties De huidige samenleving is nauwelijks meer voor te stellen zonder informatisering.

Nadere informatie

Onderzoeksrapport Onderzoek auditcharter en controlstatuut AGT. definitief

Onderzoeksrapport Onderzoek auditcharter en controlstatuut AGT. definitief Onderzoeksrapport Onderzoek auditcharter en controlstatuut AGT definitief Colofon Titel Uitgebracht aan Onderzoek auditcharter en controlstatuut AGT E.L.M. Eurlings Datum 24 januari 2019 Kenmerk 2019-0000013634

Nadere informatie

Geïntegreerd jaarverslag Gasunie 2013

Geïntegreerd jaarverslag Gasunie 2013 Risicomanagement We onderkennen een aantal algemene risico s. De aard van onze werkzaamheden brengt daarnaast nog specifieke risico s met zich mee. Om deze zo goed mogelijk te beheersen en waar mogelijk

Nadere informatie

4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen

4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden. 4.3 Het toepassingsgebied van het milieumanagementsystee m vaststellen 4 Context van de organisatie 4 Milieumanagementsysteemeisen 4.1 Inzicht in de organisatie en haar context 4.2 Inzichten in de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden 4.3 Het toepassingsgebied

Nadere informatie

Profiel lid raad van commissarissen

Profiel lid raad van commissarissen Profiel lid raad van commissarissen Profiel lid raad van commissarissen Doel Het houden van toezicht op het beleid van de directie en op de algemene gang van zaken van Agrico B.V. en de daaraan verbonden

Nadere informatie

De interne auditfunctie als onderdeel van de internal

De interne auditfunctie als onderdeel van de internal De interne auditfunctie als onderdeel van de internal governance van een organisatie Philip Wallage en Oscar van Leeuwen SAMENVATTING Dit artikel beschrijft de ontwikkeling en positionering van de internal

Nadere informatie

Reglement voor de Auditcommissie UWOON

Reglement voor de Auditcommissie UWOON Reglement voor de Auditcommissie UWOON Vastgesteld tijdens de vergadering van de Raad van Commissarissen op 23 april 2018 Artikel 1 - Status en inhoud reglement 1. Dit reglement is opgesteld ter uitwerking

Nadere informatie

Frequentiemodel Internal Audit Friesland Bank. K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005

Frequentiemodel Internal Audit Friesland Bank. K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005 Frequentiemodel Internal Audit Friesland Bank K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005 Agenda 1) Algemeen Internal Audit 2) Waarom frequenteren van onderzoeken 3) Totstandkoming en inhoud Missie Internal

Nadere informatie

Reglement audit committee van de raad van commissarissen

Reglement audit committee van de raad van commissarissen Reglement audit committee van de raad van commissarissen Vaststelling en wijziging reglement. Artikel 1. 1.1. Dit reglement is vastgesteld door de raad van commissarissen met ingang van 1 januari 2016.

Nadere informatie

drs. Martine Koedijk RA RE Gemeenteaccountant Amsterdam Directeur auditdienst ACAM

drs. Martine Koedijk RA RE Gemeenteaccountant Amsterdam Directeur auditdienst ACAM Governance in een publieke omgeving drs. Martine Koedijk RA RE Gemeenteaccountant Amsterdam Directeur auditdienst ACAM Inhoud Politieke governance Organisatorische governance IAF in de code en het publieke

Nadere informatie

Implementatie Code Banken

Implementatie Code Banken Implementatie Code Banken Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bngbank.nl BNG Bank is een handelsnaam van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten, statutair gevestigd te Den Haag, KvK-nummer

Nadere informatie

Internal Audit Monitor 2017

Internal Audit Monitor 2017 Internal Audit Monitor 2017 Goed bestuur en toezicht verdient een goede Internal Audit Functie Robert Bogtstra & Remko Renes Internal Audit Monitor 2017 Goed bestuur en toezicht verdient een goede Internal

Nadere informatie

Ontbreken Internal Auditfunctie is sluimerend risico. Seminar Internal Auditfunctie bij Nederlandse beursfondsen

Ontbreken Internal Auditfunctie is sluimerend risico. Seminar Internal Auditfunctie bij Nederlandse beursfondsen Ontbreken Internal Auditfunctie is sluimerend risico Seminar Internal Auditfunctie bij Nederlandse beursfondsen Op 16 januari 2018 vond het seminar over de Internal Auditfunctie bij Nederlandse beursfondsen

Nadere informatie

Profielschets Raad van Commissarissen 2017 KAS BANK N.V.

Profielschets Raad van Commissarissen 2017 KAS BANK N.V. 2017 KAS BANK N.V. PROFIELSCHETS RAAD VAN COMMISSARISSEN 2017 Vastgesteld door de Raad van Commissarissen van KAS BANK N.V. d.d. 1-3- 2017. Deze profielschets is vastgesteld door de Raad van Commissarissen

Nadere informatie

II. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING

II. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING II. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING 2. VERSTEVIGING VAN RISICOMANAGEMENT Van belang is een goed samenspel tussen het bestuur, de raad van commissarissen en de auditcommissie, evenals goede communicatie met

Nadere informatie

College-onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid o.g.v. art. 213a Gemeentewet

College-onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid o.g.v. art. 213a Gemeentewet College-onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid o.g.v. art. 213a Gemeentewet Commissie Rekening & Audit 25 november 2015 Besturing & controlling/ Auditteam Onderwerpen Wat zijn college onderzoeken

Nadere informatie

Concerncontrol Velsen Concerncontrol in de gemeente Velsen: de praktijk

Concerncontrol Velsen Concerncontrol in de gemeente Velsen: de praktijk Concerncontrol Velsen Concerncontrol in de gemeente Velsen: de praktijk Jörg Schlunke jorgschlunke@bmc.nl 06-506 908 92 12 juni 2014 Inhoud Opdracht concerncontroller Velsen Visie op control Rol, taken

Nadere informatie

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VAN ACCELL GROUP N.V.

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VAN ACCELL GROUP N.V. REGLEMENT AUDITCOMMISSIE VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VAN ACCELL GROUP N.V. 1. VASTSTELLING EN REIKWIJDTE 1.1. Dit reglement voor de auditcommissie van de raad van commissarissen van Accell Group N.V.

Nadere informatie

DATA DRIVEN CONTROLLING IN HET MKB

DATA DRIVEN CONTROLLING IN HET MKB DATA DRIVEN CONTROLLING IN HET MKB Data, ook voor controlling het duizend dingen doekje Auteurs: Edward Ammerlaan, Ensior B.V., Making Business Intelligence Work Bart Bernecker, Audit Innovators Inleiding

Nadere informatie

Controller Huisvesting

Controller Huisvesting Profielschets Controller Huisvesting Centraal Orgaan opvang asielzoekers ERLY the consulting company Opdrachtgever: COA Datum: juni 2014 Adviseur: Lilian Vos Centraal Orgaan Opvang asielzoekers Het Centraal

Nadere informatie

Rechtmatigheidsverantwoording Annemarie Kros RA (PWC) & Marieke Wagemakers RA (gemeente Uden)

Rechtmatigheidsverantwoording Annemarie Kros RA (PWC) & Marieke Wagemakers RA (gemeente Uden) Rechtmatigheidsverantwoording Annemarie Kros RA (PWC) & Marieke Wagemakers RA (gemeente Uden) Planning & control Samenwerken Verbinder Adviseren sportief Pro-actief Register- Accountant ruim 10 jaar ervaring

Nadere informatie

Commissarissen Symposium

Commissarissen Symposium Commissarissen Symposium Wijzigingen Corporate Governance Code Rollen Internal Audit Functie en Commissarissen 13 september 2016 1 1 Uw dagvoorzitter Wim Eysink RA CIA Senior Partner Governance Services,

Nadere informatie

EEN VAN ONZE EXPERTS

EEN VAN ONZE EXPERTS EEN VAN ONZE EXPERTS For every situation, there is a suitable line from a song Een netwerk van hoog opgeleide, ervaren zelfstandig FM-professionals. Wij zijn gepassioneerd bezig met ons vakgebied, zijn

Nadere informatie

Controller waar gaat gij heen?

Controller waar gaat gij heen? Controller waar gaat gij heen? Business partner? Of ook politieagent? Concerncontrol binnen de Gemeente Seminar de Reehorst Ede 15 maart 2018 rob@schapink.nl Achtergrond / aanleiding seminar Seminar concern

Nadere informatie

EXAMENPROGRAMMA. Vakopleiding Bedrijfsadministratie & Accountancy (VBA ) Examen Accounting Information Systems niveau 6 Niveau

EXAMENPROGRAMMA. Vakopleiding Bedrijfsadministratie & Accountancy (VBA ) Examen Accounting Information Systems niveau 6 Niveau EXAMENPROGRAMMA Diplomalijn(en) Financieel-Administratief Diploma('s) Vakopleiding Bedrijfsadministratie & Accountancy (VBA ) Eamen Accounting Information Systems niveau 6 Niveau Vergelijkbaar met hbo

Nadere informatie

SAP Risk-Control Model. Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen

SAP Risk-Control Model. Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen SAP Risk-Control Model Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen Agenda 1.Introductie in Risicomanagement 2.SAP Risk-Control Model Introductie in Risicomanagement Van risico s naar intern

Nadere informatie

NBA T.a.v. de heer J. Scheffe RA RO CIA Postbus 7984 1008 AD AMSTERDAM. Per email: j.scheffe@nba.nl. Geachte heer Scheffe,

NBA T.a.v. de heer J. Scheffe RA RO CIA Postbus 7984 1008 AD AMSTERDAM. Per email: j.scheffe@nba.nl. Geachte heer Scheffe, NBA T.a.v. de heer J. Scheffe RA RO CIA Postbus 7984 1008 AD AMSTERDAM Per email: j.scheffe@nba.nl Den Haag 3 december 2012 Referentie: 2012078 GK / DT Betreft: Reactie VEB op Discussierapport NBA Het

Nadere informatie

RISICOMANAGEMENT Sprengenland Wonen

RISICOMANAGEMENT Sprengenland Wonen 1 RISICOMANAGEMENT Sprengenland Wonen Versie : 2013-001 Ingangsdatum : 1 december 2013 Vastgesteld door het bestuur : 7 november 2013 Goedgekeurd door de Raad van Commissarissen : 25 november 2013 2 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Duurzaam (kosten)effectief uitbesteden

Duurzaam (kosten)effectief uitbesteden Duurzaam (kosten)effectief uitbesteden Agenda Kiezen voor uitbesteding Uitbestedingsfeiten Wenselijke situatie Eisen volgens ISO5500X Showstoppers Aandachtspunten Afsluiting Kiezen voor uitbesteding Ontbreken

Nadere informatie

Strong Controllership

Strong Controllership Strong Controllership Als ik gemekker wil, koop ik wel een geit Hoe verandert onze functie? Welke competenties zijn er nodig op ons vakgebied gezien de veranderende context? Wat betekent dit voor de inrichting

Nadere informatie

SAMENWERKINGSSTICHTING KANS & KLEUR. Algemeen. Context FUNCTIEPROFIEL: CONCERNCONTROLLER. Functieprofiel: Concerncontroller

SAMENWERKINGSSTICHTING KANS & KLEUR. Algemeen. Context FUNCTIEPROFIEL: CONCERNCONTROLLER. Functieprofiel: Concerncontroller SAMENWERKINGSSTICHTING KANS & KLEUR FUNCTIEPROFIEL: CONCERNCONTROLLER Algemeen Samenwerkingsstichting Kans & Kleur is verantwoordelijk voor alle basisscholen in de gemeente Wijchen. Daaronder vallen scholen

Nadere informatie

Montae kennissessie 4 juli Rob Kragten

Montae kennissessie 4 juli Rob Kragten IORP en sleutelfuncties Ervaringen Unilever APF Montae kennissessie 4 juli 2018 Rob Kragten Agenda Unilever APF Governance model Integraal risicomanagement Sleutelfuncties IORP Slide 2 Agenda Unilever

Nadere informatie

Toezicht op Financiën. Wim Touw 17 april 2013

Toezicht op Financiën. Wim Touw 17 april 2013 Toezicht op Financiën Wim Touw 17 april 2013 Agenda OMGEVING FINANCIEEL MANAGEMENT SOFT CONTROLS DE ROL VAN DE ACCOUNTANT SPECIFIEKE VRAGEN 1 OMGEVING 2 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

Nadere informatie

14.Financieel Analist (Financial Reporting) (FSK 12,11,10,9)

14.Financieel Analist (Financial Reporting) (FSK 12,11,10,9) 14.Financieel Analist (Financial Reporting) (FSK 12,11,10,9) Taakbeschrijving Functiefamilie : Ondersteuning Functieprofiel : Academisch expert C, Expert A, B, C Roepnaam : Adviseur Financieel Analist

Nadere informatie

De invloed en meerwaarde van extern bouwprojectmanagement

De invloed en meerwaarde van extern bouwprojectmanagement Afstudeerpresentatie, P5 De invloed en meerwaarde van extern bouwprojectmanagement Voor professioneel opdrachtgevende partijen n. Alexander van der Pol # 1321307 d. 23.06.09 m.1. m.2. m.3. dhr. prof.dr.ir.

Nadere informatie

Kernproject risicomanagement

Kernproject risicomanagement Kernproject risicomanagement 1 Inhoudsopgave 1. Inkadering kernproject... 1 2. Probleemstelling en achtergronden... 2 3. Randvoorwaarden en uitgangspunten... 3 4. Deelprojecten en op te leveren eindproducten...

Nadere informatie

Reglement Raad van Toezicht Bijlage G: profielschets bestuurssecretaris Bijlage H: profielschets controller

Reglement Raad van Toezicht Bijlage G: profielschets bestuurssecretaris Bijlage H: profielschets controller Reglement Raad van Toezicht Bijlage G: profielschets bestuurssecretaris Bijlage H: profielschets controller Versie: 2017.01 Vastgesteld door Raad van Toezicht: 23 november 2017 Inhoudsopgave 1. Profielschets

Nadere informatie

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE RAAD VAN COMMISSARISSEN STICHTING WOONSTAD ROTTERDAM

REGLEMENT AUDITCOMMISSIE RAAD VAN COMMISSARISSEN STICHTING WOONSTAD ROTTERDAM REGLEMENT AUDITCOMMISSIE RAAD VAN COMMISSARISSEN STICHTING WOONSTAD ROTTERDAM 25 april 2012 pagina 2 Artikel 1 Doelstelling De Auditcommissie maakt onderdeel uit van de Raad van Commissarissen van de Stichting

Nadere informatie

HR Performance Management

HR Performance Management HR Performance Management Door: Bernadette van de Laak Inleiding Bij Performance Management (PM) gaat het erom dat menselijk kapitaal binnen een organisatie dusdanig wordt georganiseerd, dat stijging van

Nadere informatie

IN CONTROL STATEMENT IN HET ONDERWIJS

IN CONTROL STATEMENT IN HET ONDERWIJS IN CONTROL STATEMENT IN HET ONDERWIJS OVER GOVERS ONDERWIJS ACCOUNTANTS OVER GOVERS ONDERWIJS ACCOUNTANTS Ruim 25 jaar ervaring in de controle en advisering van onderwijsinstellingen Sinds 1 juli 2013

Nadere informatie

Afdeling : Planning & Control Organisatie : Thuisvester Functie : Medewerker Planning & Control Datum : augustus 2014

Afdeling : Planning & Control Organisatie : Thuisvester Functie : Medewerker Planning & Control Datum : augustus 2014 FUNCTIEDOCUMENT CONTEXT De afdeling Planning & Control richt zich op de effectieve en efficiënte uitvoering van planning & controlcyclus governance, financiering & treasury en risicomanagement. De medewerker

Nadere informatie

Profielschets Raad van Toezicht Augustus 2014

Profielschets Raad van Toezicht Augustus 2014 Profielschets Raad van Toezicht Augustus 2014 Profielschets Raad van Toezicht Woningbouwvereniging Helpt Elkander Nuenen Algemeen profiel Raad van Toezicht Het hoofddoel van de RvT is toezicht te houden

Nadere informatie

Gezocht: Krachtige Stafmanager Financiën en Bedrijfsvoering. Voel jij je aangetrokken tot de dynamische ontwikkelingen binnen Primair Onderwijs?

Gezocht: Krachtige Stafmanager Financiën en Bedrijfsvoering. Voel jij je aangetrokken tot de dynamische ontwikkelingen binnen Primair Onderwijs? Gezocht: Krachtige Stafmanager Financiën en Bedrijfsvoering Voel jij je aangetrokken tot de dynamische ontwikkelingen binnen Primair Onderwijs? Ben jij de krachtige, financiële duizendpoot die behalve

Nadere informatie

Interne beheersing en Vernieuwing accountantscontrole. Juss van de Lisdonk, concerncontroller 5 februari 2018, commissie AFE

Interne beheersing en Vernieuwing accountantscontrole. Juss van de Lisdonk, concerncontroller 5 februari 2018, commissie AFE Interne beheersing en Vernieuwing accountantscontrole Juss van de Lisdonk, concerncontroller 5 februari 2018, commissie AFE Inhoud en achtergrond In Control zijn op basis presentatie 4 December Scenario

Nadere informatie

Februari Goed mkb-bestuur en accountant: een waardevolle combinatie

Februari Goed mkb-bestuur en accountant: een waardevolle combinatie Februari 2018 Goed mkb-bestuur en accountant: een waardevolle combinatie De tekst van deze brochure is een samenvatting van het NEMACC-rapport MKB Goed bestuur en toezicht in Nederland, een verkennend

Nadere informatie

Business Controller in PO

Business Controller in PO Business Controller in PO Utrecht, 27 maart 2014 VERMICON Van Erck Management B.V. handelend onder de naam VERMICON; Keizer Karelweg 83; 1185 HP Amstelveen ABN AMRO Bank 44.33.24.832; IBAN NL36ABNA0443324832

Nadere informatie

Verbetersleutels voor informatiemanagement. Henk Kuiper, informatiemanager (Friesland College) Theo Osse (Up Learning) mmv Kai van den Berg (MACAW)

Verbetersleutels voor informatiemanagement. Henk Kuiper, informatiemanager (Friesland College) Theo Osse (Up Learning) mmv Kai van den Berg (MACAW) Verbetersleutels voor informatiemanagement Henk Kuiper, informatiemanager (Friesland College) Theo Osse (Up Learning) mmv Kai van den Berg (MACAW) Bij de start van een nieuw studiejaar Friesland College

Nadere informatie

BluefieldFinance Samenvatting Quickscan Administratieve Processen Light Version

BluefieldFinance Samenvatting Quickscan Administratieve Processen Light Version BluefieldFinance Samenvatting Quickscan Administratieve Processen Light Version Introductie Quickscan De financiële organisatie moet, net zo als alle andere ondersteunende diensten, volledig gericht zijn

Nadere informatie

De RvC bestaat uit vijf leden.

De RvC bestaat uit vijf leden. 1. Naleving en handhaving van "de code" (Governance principes) Elk jaar aandacht in het jaarverslag en op de website op welke wijze wij de Code naleven. Hier wordt o.a. aangegeven in hoeverre de bepalingen

Nadere informatie

Prof dr Philip Wallage 2 JUNI 2010 AMSTERDAM SEMINAR EUMEDION, NIVRA EN VBA

Prof dr Philip Wallage 2 JUNI 2010 AMSTERDAM SEMINAR EUMEDION, NIVRA EN VBA Wat is de feitelijke rol van de accountant ten aanzien van het jaarverslag en elders opgenomen niet financiële informatie? In hoeverre matcht deze rol met de verwachtingen van beleggers? Prof dr Philip

Nadere informatie

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V.

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V. Datum: 15 april 2013 Versie 1.0 1. Inleiding Het Risk & Compliance Charter (charter) bevat de uitgeschreven principes, doelstellingen en bevoegdheden

Nadere informatie

Business Continuity Management conform ISO 22301

Business Continuity Management conform ISO 22301 Business Continuity Management conform ISO 22301 Onderzoek naar effecten op de prestaties van organisaties Business continuity management gaat over systematische aandacht voor de continuïteit van de onderneming,

Nadere informatie

Reglement RvC Bijlage C: profielschets bestuur

Reglement RvC Bijlage C: profielschets bestuur Reglement RvC Bijlage C: profielschets bestuur Versie: 2019.01 Vastgesteld door RvC: oktober 2016 Opnieuw vastgesteld: 6 maart 2019 Gezien door de bestuurder: 6 maart 2019 Inhoudsopgave 1. Profielschets

Nadere informatie

Categoriemanagement voor inhuur van derden. PIANOo-Congres 4 juni 2009. Annemiek Jacobs: Projectmanager Bert Zwiep: Senior Interim inkoopadviseur

Categoriemanagement voor inhuur van derden. PIANOo-Congres 4 juni 2009. Annemiek Jacobs: Projectmanager Bert Zwiep: Senior Interim inkoopadviseur Categoriemanagement voor inhuur van derden PIANOo-Congres 4 juni 2009 Annemiek Jacobs: Projectmanager Bert Zwiep: Senior Interim inkoopadviseur 1 Agenda Aanleiding onderzoek Opzet onderzoek Analyses Inkoopstrategieën

Nadere informatie

Profielschets voorzitter Raad van Toezicht

Profielschets voorzitter Raad van Toezicht Profielschets voorzitter Raad van Toezicht Ieder lid van de Raad van Toezicht beschikt over specifieke deskundigheid die noodzakelijk is voor de vervulling van zijn specifieke taak, binnen de Raad van

Nadere informatie

Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds

Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds Stichting Achmea Algemeen Pensioenfonds Profielschets risicomanager Datum: 25 juli 2016 vergunning van De Nederlandsche Bank voor het uitoefenen van het bedrijf van algemeen pensioenfonds als bedoeld in

Nadere informatie

Profielschets. 4 leden Raad van Commissarissen Provides

Profielschets. 4 leden Raad van Commissarissen Provides Profielschets 4 leden Raad van Commissarissen Provides ERLY the consulting company Opdrachtgever: Provides Datum: april 2015 De Raad De Raad van Commissarissen (RvC) van Provides heeft tot taak toezicht

Nadere informatie

Internal Audit Charter De Nederlandsche Bank

Internal Audit Charter De Nederlandsche Bank Internal Audit Charter De Nederlandsche Bank 1. Inleiding In dit Internal Audit Charter heeft de Interne Audit Dienst (IAD) van de Nederlandsche Bank (DNB) vastgelegd haar: missie en doelstelling (hoofdstuk

Nadere informatie

Plan van aanpak accountantscontrole 2015 gemeente Woudrichem. Woudrichem 22 september 2015 Rein-Aart van Vugt Dennis van Vollevelde

Plan van aanpak accountantscontrole 2015 gemeente Woudrichem. Woudrichem 22 september 2015 Rein-Aart van Vugt Dennis van Vollevelde Plan van aanpak accountantscontrole 2015 gemeente Woudrichem Woudrichem Rein-Aart van Vugt Dennis van Vollevelde Aanscherping vereisten accountantscontrole: ontwikkelingen vanaf 2014 Meer focus op IT-omgeving

Nadere informatie

Profiel RvT, versie 1.4,

Profiel RvT, versie 1.4, Profiel Raad van Toezicht Woonstichting Gendt 1. Algemeen Er is een personele unie met een zorginstelling op niveau van Raad van Bestuur gevormd. De Raad van Toezicht is intern toezichthouder en houdt

Nadere informatie

Cloud Computing, een inleiding. ICT Accountancy & Financials congres 2013: Cloud computing en efactureren. Jan Pasmooij RA RE RO: jan@pasmooijce.

Cloud Computing, een inleiding. ICT Accountancy & Financials congres 2013: Cloud computing en efactureren. Jan Pasmooij RA RE RO: jan@pasmooijce. Cloud Computing, een inleiding ICT Accountancy & Financials congres 2013: Cloud computing en efactureren 10 december 2013 Jan Pasmooij RA RE RO: jan@pasmooijce.com 10 december 2013 1 Kenmerken van Cloud

Nadere informatie

Implementatie Code Banken

Implementatie Code Banken Implementatie Code Banken Koninginnegracht 2 2514 AA Den Haag T 070 3750 750 www.bngbank.nl BNG Bank is een handelsnaam van N.V. Bank Nederlandse Gemeenten, statutair gevestigd te Den Haag, KvK-nummer

Nadere informatie

Risicomanagement voor het MKB. Remko Renes Ruud Snoeker

Risicomanagement voor het MKB. Remko Renes Ruud Snoeker Risicomanagement voor het MKB Remko Renes Ruud Snoeker Agenda 1. Introductie risico-dialoog 2. Voorbereiding & risico-gesprek 3. Rapporteren & afstemming 4. Uitvoering & evaluatie De aanpak bestaat uit

Nadere informatie