Stappen naar een Klimaatneutraal Mechelen

Transcriptie

1 Stappen naar een Klimaatneutraal Mechelen Emissie-inventaris Stad Mechelen 2015 Broeikasgassen Finale versie V4.0-24/10/2017

2 Inhoudstafel Inleiding Managementsamenvatting 3 Resultaten binnen de scope voor de Covenant of Mayors 3 Vergelijking emissies 2015 versus 2011 Covenant of Mayors 3 Kloof ten opzichte van ambities Stedelijke diensten en vloot 5 Top 10 - emissieposten 2015 CoM 6 Resultaten volledige emissie-inventaris Top 10 - emissieposten Scope 9 Categorie 9 Studiegebied 10 Emissies 10 Scope 10 Resultaten emissie-inventaris Covenant of Mayors 11 Resultaten emissie-inventaris Resultaten per sector Covenant of Mayors 12 Huishoudens 12 Tertiaire sector 14 Mobiliteit 16 Industrie (niet-ets) 19 Elektriciteitsproductie 21 Stedelijke diensten 22 Stedelijke vloot 24 Resultaten volledige emissie-inventaris 25 Resultaten per sector volledige emissie-inventaris 26 Mobiliteit 26 Natuur en Landbouw 28 Conclusie 29 Vergelijking emissies 2015 versus 2011 Covenant of Mayors 29 Vergelijking emissies 2015 versus 2011 Volledige emissie-inventaris 30 Op weg naar een klimaatneutraal Mechelen? 31 Top 10 - emissieposten 2015 CoM 33 Resultaten volledige emissie-inventaris Top 10 - emissieposten Stedelijke diensten en vloot 35 Bijlagen 36 Bijlage 1: Emissiefactoren 36 Belgische emissiefactor elektriciteit 36 Lokale emissiefactor 37 Berekening lokale emissiefactor elektriciteit 37 Bijlage 2: Scope 3 emissies 38 Bijlage 3: Graaddag correctie 39 Huishoudens 39 Handel en diensten 39 Impact klimaatopwarming op graadcorrectie 40 Bijlage 4: Overzicht premies Milieubarometer Eandis Mechelen 41 Bijlage 5: Omzettingsfactoren premies en leningen 42 Bijlage 6: Overzicht bronnen 43 Bijlage 7: Verklaring subsectoren Tertiaire sector (Tertiair) 44 Bijlage 8: Verklarende woordenlijst 46 Bijlage 9: Update nulmeting 2011 en Effect op nulmeting Bijlage 10: Vlaanderen Conclusies op Vlaams niveau

3 Inleiding Steden spelen een cruciale rol om klimaatverandering binnen de perken te houden. Meer dan de helft van de wereldbevolking woont momenteel in steden (in Europa zelfs 70%), over een paar jaar zal dat driekwart zijn. Hoewel steden minder dan 1% van de oppervlakte van de aarde beslaan, consumeren ze ongeveer 75% van de energie en produceren ze meer dan 75% van de broeikasgassen. De gemeenteraad van Mechelen ondertekende op 27 maart 2012 de toetreding tot het Europese Burgemeestersconvenant (Covenant of Mayors). Dit initiatief heeft tot doel alle burgemeesters van vooruitstrevende Europese steden te verenigen in een permanent netwerk ter bevordering van energie-efficiëntie en reductie in de stedelijke omgeving. De deelnemende steden moeten één jaar na de ondertekening van de Convenant een actieplan voor een duurzaam energiebeleid indienen bij de Europese Commissie. Dit plan bestaat uit een CO2-eq.-nulmeting (Baseline Emission Inventory (BEI) of Inventarisatie Uitgangswaarden Emissies (IUE)) en een opsomming van de maatregelen om de doelstelling te bereiken (Sustainable Energy Action Plan (SEAP) of Actieplan voor Duurzame Energie). Verder wordt er elke twee jaar een voortgangsrapport ingediend bij de Europese Commissie waarin de acties geëvalueerd worden. De doelstellingen zijn deze: De CO2e-uitstoot tussen 2011 en 2020 met 20% te verminderen; De energie-efficiëntie met 20% te verhogen; Het aandeel van duurzame energiebronnen in de totale energiemix tot 20% te verhogen. Futureproofed werd door Mechelen in 2015 aangesteld om de emissie-inventaris van de jaren 2013, 2015 en 2017 op te stellen. Dit rapport bevat de emissie-inventaris van 2015 betreffende de uitstoot van broeikasgassen (CO2, CH4 en N2O) veroorzaakt door direct verbruik van brandstoffen en lokale procesemissies (scope 1 emissies) en indirect verbruik van elektriciteit (scope 2 emissies) op het grondgebied van de Stad Mechelen. Het eerste deel van dit rapport focust op de emissie-inventaris zoals deze moet ingediend worden bij de Covenant of Mayors met de sectoren: huishoudens, tertiaire sector, mobiliteit (zonder snelwegen), industrie (niet-ets) 1, energieproductie (niet-ets), stedelijke diensten en vloot. Het tweede deel van dit rapport stelt de volledige emissie-inventaris voor. Deze omvat de volgende bijkomende categorieën: mobiliteit (snelwegen: federale bevoegdheid waarop een stad vrijwel geen invloed kan uitoefenen), landbouw en natuur. Eventuele andere optionele sectoren zoals industrie ETS, energieproductie ETS, luchtvaart en zeevaart zijn niet aanwezig op het grondgebied Mechelen en worden bijgevolg niet behandeld. 1 Sinds 2005 vormt het Europees Emissieshandelssysteem (of ETS) het centraal beleidsinstrument voor regulering van de broeikasgasuitstoot door grote emissiebronnen (industriële installaties). Industrie die niet onder dit systeem vallen worden met niet-ets aangeduid. 2

4 " Managementsamenvatting Resultaten binnen de scope voor de Covenant of Mayors Tabel 1 Resultaten binnen scope Covenant of Mayors Emissiejaar 2015 kton CO2-eq Huishoudens Tertiair Mobiliteit (excl. snelwegen) Industrie (niet-ets) Energieproductie (niet-ets) Totaal Sectoren CoM 150,4 108,4 84,1 110,0 1,7 454,6 Stedelijke diensten 5,4 5,4 Stedelijke vloot 0,5 0,5 Openbare verlichting 0,0 0,0 Totaal 150,4 113,8 84,6 110,0 1,7 460,5 Aandeel in het totaal 33% 25% 18% 24% 0% 100% De totale emissies van stedelijk grondgebied Mechelen die onder de rapportering van Covenant of Mayors vallen, bedroegen 460,5 kton in Het aandeel hierin van de stedelijke diensten was 1,2% en dat van de stedelijke vloot bedroeg 0,1%. De sector huishoudens blijft de belangrijkste, hoewel hier ook al de grootste reductie heeft plaatsgevonden. Vergelijking emissies 2015 versus 2011 Covenant of Mayors 500 Grafiek 1: Vergelijking emissies 2015 vs Covenant of Mayors 400 kton CO2e Huishoudens Tertiair Stedelijke diensten Mobiliteit Stedelijke vloot Industrie (niet-ets) Energieproductie (niet-ets) Tabel 2 Vergelijking emissies 2015 versus CoM kton CO2-eq Huishoudens Tertiair (excl stedelijke diensten) Stedelijke diensten (incl. openbare verlichting) Mobiliteit (excl stedelijke vloot) Stedelijke vloot Industrie (niet- ETS) Energieproductie (niet-ets) Totaal , , , , , ,7 460 Verschil t.o.v % -4% -7% 8% -10% -7% 70% -6,4% 3

5 Kloof ten opzichte van ambities 2020 De ambities van Stad Mechelen voor het totaal van broeikasgassen conform de Covenant of Mayors is een reductie met 20% tegen 2020 ten opzichte van de emissies in In 2015 daalde de uitstoot met 6,4%. Wanneer de ambitie van -20% in 2020 lineair zou uitgezet worden, wordt een beoogde reductie van 8,9% in 2015 vooropgesteld. Strikt genomen zit de stad Mechelen dus niet op koers om de doelstelling te halen. Onderstaande grafiek tracht te verduidelijken welke sector op koers zit (huishoudens met -14,2%) en welke sectoren niet (tertiaire sector -4,5%, mobiliteit +7,7% en industrie -6,7%). Grafiek 2: % reductie 2015 ten opzichte van 2011 Huishoudens Tertiair Mobiliteit Industrie (niet-ets) Totaal (CoM) % toename of afname Op koers -20% tegen 2020 Methodiek graaddag correctie keert 2013 en 2015 om Opmerkelijk in Tabel 2 is het resultaat voor de sector Huishoudens en Tertiair dat hoger ligt in 2015 dan in Dit kan verklaart worden door twee effecten. Enerzijds is er de Belgische emissiefactor elektriciteit die in 2015 een stuk hoger ligt dan in 2013, anderzijds zijn net deze twee sectoren graaddag gecorrigeerd. Deze correctie gebeurt om warme en koude jaren met elkaar te kunnen vergelijken. Zulke correctie gebruikt een 30-jarig gemiddelde als referentiebasis, maar door de opwarming van de aarde volgt deze referentiebasis te traag. Koude jaren (zoals 2013) worden daardoor lichtjes bevoordeeld en warme jaren (zoals 2015) worden lichtjes afgestraft 2. Hoe zou het resultaat zijn zonder de slechtste leerling van de klas: Mobiliteit? Alle sectoren tekenen reducties op ten opzichte van 2011, uitgezonderd de mobiliteitssector met een stijging van 7,7%. Om de doelstellingen van -20% in 2020 realistisch te maken, zal er vooral in deze sector een sterke inhaalbeweging dienen te gebeuren. Specifiek de emissies afkomstig van personenwagens moeten sneller naar omlaag. Wanneer de sector mobiliteit even buiten beschouwing gelaten zou worden, bedraagt de totale reductie binnen CoM 9,1% waarmee de stad wél op koers zou liggen om de doelstellingen van -20% te halen. 2 In bijlage 3 wordt de methodiek uitgebreid toegelicht. 4

6 En wat is de invloed van de Belgische emissiefactor elektriciteit? De Belgische emissiefactor voor elektriciteit is gestegen met 17,4% tegenover De verdere evolutie van deze emissiefactor heeft een significante invloed op het resultaat en wordt zelf voor een groot deel mee bepaald door externe marktomwentelingen zoals kernuitstap, import uit buurlanden en stijging aandeel hernieuwbare energie. Wanneer we een constante Belgische emissiefactor zouden veronderstellingen van 2011 tot 2015 zou het resultaat binnen CoM op -10% liggen waarmee de stad wél op koers zou liggen om de doelstellingen van -20% te halen. Dit wordt duidelijk in onderstaande grafiek. Merk op dat er voornamelijk bij de sectoren tertiair en industrie een duidelijkere reductie merkbaar wordt wanneer we de emissiefactor elektriciteit constant veronderstellen. In deze sectoren zit er immers groter aandeel elektriciteit in hun energieverbruik. Grafiek 3: % reductie 2015 ten opzichte van 2011 met constante emissiefactor elektriciteit Huishoudens Tertiair Mobiliteit Industrie (niet-ets) Totaal (CoM) % toename of afname Op koers -20% tegen 2020 Stedelijke diensten en vloot De stedelijke gebouwen stootten in Ton CO2 uit. Dit is een reductie van 7,2% ten opzichte van de uitstoot in 2011, wat grotendeels toe te schrijven is aan de daling van het graadgecorrigeerd aardgasverbruik. De stad zelf en de verschillende diensten (Sociaal Huis, uitvoerende diensten en brandweer) noteren een significante daling van 10,5% in de emissies voor de vloot en machines. De Stad Mechelen stelt in haar beleidsakkoord dat ze tegen 2018 als organisatie klimaatneutraal wil zijn. In 2013 werd voor de stedelijke gebouwen een reductie van 25% en voor de stedelijke vloot een halvering (-50%) van de emissies vooropgesteld. Om die doelstellingen over een periode van 7 jaar ( ) te halen zou, in een lineaire vertaling, in 2015 een reductie van 14,2% moeten vastgesteld zijn voor de stedelijke gebouwen en een reductie van 28,6% voor de stedelijke vloot om op koers te zitten. Dit is nu -7,2% voor de stedelijke gebouwen en -10,5% voor de stedelijke vloot. 5

7 Top 10 - emissieposten 2015 CoM Onderstaande tabel geeft de top 10 belangrijkste emissieposten weer. Samen vertegenwoordigen deze 10 posten 92% van de totale emissies op het grondgebied Mechelen die binnen de Covenant of Mayors vallen. Tabel 3 Top 10-emissieposten 2015 CoM Sector Omschrijving kton CO2-eq % totale uitstoot 1 Huishoudens Verwarming en warm water % 2 Industrie Andere industrie 84 18% 3 Mobiliteit Personenwagens (excl. snelwegen) 63 14% 4 Tertiair Kantoren en administratie 53 12% 5 Huishoudens Elektriciteit 26 6% 6 Tertiair Handel 22 5% 7 Industrie Chemie 18 4% 8 Tertiair Andere 15 3% 9 Tertiair Horeca 11 2% 10 Mobiliteit Lichte vrachtwagens 9 2% Totaal Top Totale grondgebied Mechelen 92% De 5 bovenste emissieposten zijn samen goed voor 77% van de totale emissies en verdienen de komende jaren het meeste aandacht om het bereiken van de vooropgestelde doelstellingen mogelijk te maken. Aanbevelingen actieplan: 1. Hoewel de sector Huishoudens de beste leerling van de klas is en op koers ligt om de doelstellingen van 20% reductie tegen 2020 te halen, blijft het in absolute emissiecijfers de grootste emissiepost. Aanhoudende inspanningen dienen hier geleverd te worden om, voornamelijk in de bestaande bebouwing, het energieverbruik terug te dringen. 2. De emissies in de sector Industrie zijn voor een zeer groot deel afkomstig van een handvol bedrijven. Het is belangrijk om deze mee aan boord te krijgen in de dynamiek rond de klimaatdoelstellingen. Wellicht zijn zij al bewust met energie - efficiëntie bezig, maar zijn er mogelijkheden om samen te werken rond energie uitwisseling en/of de energievraag af te stemmen op het beschikbaar aanbod (Demand Side Management). 3. De emissies veroorzaakt door het verkeer (in hoofdzaak personenwagen) blijven jaar na jaar stijgen. Bovendien kunnen de verwachte bevolkingsgroei, de gezinsverdunning en een toename van de individuele activiteit het mobiliteitssysteem nog meer onder druk zetten in de toekomst. De problemen die ontstaan op de weg hangen in grote mate samen met het grote aantal verplaatsingen en afgelegde kilometers met de auto. Het autogebruik wortelt echter diep in de maatschappij en in eenieders gedrag. Ingrijpende maatschappelijke ontwikkelingen zijn nodig in combinatie met een aantal technologische ontwikkelingen. 4. De subsector Kantoren en administratie is een verzameling van een grote groep activiteiten die gebeuren in een kantooromgeving. Deze subsector tekent in Mechelen nog geen reductie op en als we naar Vlaanderen in zijn geheel kijken is dit een subsector die blijft toenemen qua energieverbruik en emissies, specifiek in de centrumsteden. Ook hier is het belangrijk om vnl. rond de bestaande bebouwing acties op te zetten. De aandacht moet hierbij zowel uitgaan naar het verminderen van het energieverbruik voor verwarming en warm water als naar het energieverbruik voor elektrische toepassingen (toestellen, verlichting, ICT, ), aangezien deze ongeveer 50/50 verdeeld zijn. 6

8 Een overzicht van de belangrijkste recente maatregelen: Huishoudens Tertiaire sector Mobiliteit 7796 premies via de netbeheerder in de periode Meer dan 200 verkochte energiezuinige toestellen Pilootproject collectieve renovatie Renovatie van de bestaande woningmarkt (bv. Oud Oefenplein) Benchmarking: open data van Eandis sinds 2016 & privé gebruikers op EnergieID 300 groene leningen sinds energiescans sinds 2017 & helpdesk, tool en mobiele renovatieshop vanaf november 2017 Verplichte dakisolatie vanaf 2020 Thermografische kaart tijdens komende winter met de hulp van 650 vrijwilligers 41 premies voor warmtepompen tussen 2012 en 2016 Promotie van Eandis premies & Vlaams energieadvies Project Zonneklaar: derde partij financiering voor zonnepanelen Onderzoek naar samenwerkingsmogelijkheden in EU project dat focust op hernieuwbare energie en energie-efficiëntie bij KMO s Paraat voor het klimaat : wedstrijd voor scholen waarbij geïnvesteerd werd in energie efficiëntie, waarvan door de stad. Investeringen in energie-efficiëntie van de eigen gebouwen en omschakeling naar LED s voor openbare verlichting Aankoop van groene stroom voor de stedelijke diensten fietsers gebruiken dagelijks de nieuwe fietssnelweg Mechelen - Antwerpen Fietssnelweg Mechelen - Brussel in aanleg 16 km nieuwe fietspaden en beperkte toegang voor auto s in het centrum Aanmoediging van autodelen waaronder één hybride wagen van de stad 180 burgers kochten een elektrische fiets via de groepsaankoop van de stad LEZ goedgekeurd in 2016 en project coördinator aangesteld Installatie van elektrische laadpalen + stimuleren aankoop elektrische wagens EU projecten Cyclelogistics en Novelog rond fietskoeriers en last mile delivery Onderzoek naar samenwerkingsmogelijkheden in EU project dat focust op mobilteitsbudgetten bij KMO s Industrie Onderzoek naar samenwerkingsmogelijkheden in EU project dat focust op hernieuwbare energie bij KMO s Promotie van Vlaams energieadvies Hernieuwbare energie 180 definitieve inschrijvingen voor de plaatsing van PV panelen Onderzoek naar haalbaarheid windmolens op het grondgebied BREEAM certificering met maximaal hernieuwbare energie 7

9 Resultaten volledige emissie-inventaris 2015 Tabel 4 Resultaten volledige emissie-inventaris 2015 kton CO2-eq Huishoudens Tertiair Mobiliteit Industrie (niet-ets) Energie- productie Natuur en Landbouw Totaal Sectoren 150,4 108,4 176,0 110,0 1,7 5,6 552,1 Stedelijke diensten 5,4 5,4 Stedelijke vloot 0,5 0,5 Openbare verlichting 0,0 0,0 Totaal 150,4 113,8 176,5 110,0 1,7 5,6 558,0 De totale uitstoot van de emissie-inventaris 2015 op het stedelijk grondgebied Mechelen bedroeg 558 kton CO2-eq. Mobiliteit Snelwegen blijft met een aandeel van 52% verantwoordelijk voor de grootste emissies binnen de categorie Mobiliteit. De totale mobiliteitssector tekent een stijging van de uitstoot met 6,3%. De totale afgelegde kilometers (incl. snelwegen) op het grondgebied Mechelen zijn met 6,8% toegenomen sinds Landbouw en natuur Algemeen kan worden bevestigd dat zowel de emissies als het sink-effect van de categorie Landbouw en Natuur geen significant aandeel hebben in het totaal van de emissie-inventaris. Top 10 - emissieposten 2015 Onderstaande tabel geeft de top 10 belangrijkste emissieposten weer. Samen vertegenwoordigen deze 10 posten 92% van de totale emissies op het grondgebied Mechelen. Voor een gedetailleerd overzicht van de verschillende subsectoren binnen de tertiaire sector kan Bijlage 7 achteraan geraadpleegd worden. Tabel 5 Resultaten emissie-inventaris 2015 Sector Omschrijving kton CO2-eq % totale uitstoot 1 Mobiliteit Personenwagens (incl. snelwegen) % 2 Huishoudens Verwarming en warm water % 3 Industrie Andere industrie 84 15% 4 Tertiair Kantoren en administratie 53 10% 5 Mobiliteit Zware vrachtwagens 30 5% 6 Huishoudens Elektriciteit 26 5% 7 Mobiliteit Lichte vrachtwagens 18 3% 8 Tertiair Handel 22 4% 9 Industrie Chemie 18 3% 10 Tertiair Andere 15 3% Totaal Top Totale grondgebied Mechelen (%) 92% 8

10 Scope Dit rapport bevat de emissie-inventaris van 2015 betreffende de uitstoot van broeikasgassen (CO2, CH4 en N2O) veroorzaakt door direct verbruik van brandstoffen en lokale procesemissies (scope 1 emissies) en indirect verbruik van elektriciteit (scope 2 emissies) op het grondgebied van de Stad Mechelen. Categorie Het eerste deel van dit rapport focust op de emissie-inventaris zoals deze moet ingediend worden bij de Covenant of Mayors met de sectoren: huishoudens (energieverbruik gebouwen); tertiaire sector (energieverbruik gebouwen); mobiliteit (zonder snelwegen); industrie (niet-ets) 3; energieproductie (niet-ets); stedelijke diensten (zowel energieverbruik van gebouwen als de emissies van de vloot en machineparken van de uitvoerende diensten, Sociaal Huis, Politie en Brandweer). Het tweede deel van dit rapport stelt de volledige emissie-inventaris voor. Deze omvat de volgende bijkomende categorieën: mobiliteit (snelwegen): snelwegen zijn een federale bevoegdheid waarop een stad vrijwel geen invloed kan uitoefenen. landbouw en natuur (zowel emissies als opslag van CO2). Eventuele andere optionele sectoren zoals industrie ETS, energieproductie ETS, luchtvaart en zeevaart zijn niet aanwezig op het grondgebied Mechelen en worden bijgevolg niet behandeld. Grafiek 4: Scope emissie-inventaris: CoM in blauw, volledige rapportage is inclusief groene sectoren 3 Sinds 2005 vormt het Europees Emissieshandelssysteem (of ETS - European Trading Scheme) het centraal beleidsinstrument voor regulering van de broeikasgasuitstoot door grote emissiebronnen (industriële installaties). Industrie die niet onder dit systeem vallen worden met niet-ets aangeduid. 9

11 Studiegebied Het studiegebied omvat de stad en haar deelgemeenten Walem, Heffen, Hombeek en Leest. Het gaat dus om postcodes 2800, 2801, 2811 en Emissies Volgende broeikasgassen werden in rekening gebracht: koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4) en lachgas (N2O). Deze werden allen omgezet naar CO2-equivalenten 4 (CO2-eq). Scope De emissie-inventaris bevat emissies veroorzaakt door direct verbruik van brandstoffen en lokale procesemissies (scope 1 emissies) en indirect verbruik van elektriciteit (scope 2 emissies). Scope 3 emissies maken geen deel uit van deze studie. Scope 1: dit zijn directe emissies uit bronnen op het studiegebied van de stad, bijvoorbeeld energieverbruik van gebouwen of mobiliteit. Scope 2: dit zijn indirecte emissies die voortvloeien uit het gebruik van elektriciteit, warmte en stoom, door derden buiten het grondgebied van de stad gegenereerd maar binnen de geografische grenzen van het gebied geconsumeerd. Scope 3: dit zijn indirecte emissies die het gevolg zijn van activiteiten op het grondgebied van de stad maar waarvan de bronnen zich niet op het grondgebied bevinden. Sector CoM Volledig Wat Energieverbruik voor gebouwen Huishoudens X X Aardgas, elektriciteit en andere brandstoffen Handel en diensten X X Aardgas, elektriciteit en andere brandstoffen Stedelijke diensten X X Aardgas, elektriciteit en andere brandstoffen Openbare verlichting X X Elektriciteit Industrie niet-ets X X Aardgas, elektriciteit en andere brandstoffen Mobiliteit Landbouw x Aardgas en elektriciteit en andere brandstoffen Stedelijke vloot X X Verbruik diesel, benzine en aardgas Bus verkeer X X Verbruik diesel Wegverkeer (genummerde X X Afgelegde kilometers en niet-genummerde wegen) Wegverkeer snelwegen / X Afgelegde kilometers Lokaal spoorverkeer (tram, nvt metro, lokale treinen) nvt Grafiek 5: Tabel systeemgrenzen CoM vs volledige emissie-inventaris Off-road verkeer / X CO2 (landbouwvoertuigen & werfverkeer) Niet-energetisch emissies Landbouw / X CH4, N2O Emissies ten gevolge van / X CH4, CO2 landgebruik, -wijziging en bosbouw Energieproductie Brandstoffen voor nvt elektriciteitsproductie Brandstoffen voor warmte- nvt of koudeproductie nvt nvt 4 Omzettingsfactoren: CH4 naar CO2e: x 21, N2O naar CO2e: x

12 " Resultaten emissie-inventaris Covenant of Mayors Resultaten emissie-inventaris 2015 Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de spreiding van de broeikasgassen over de verschillende sectoren voor het jaar De sector huishoudens blijft de belangrijkste, hoewel we verderop zullen zien dat hier ook al de grootste reductie heeft plaatsgevonden. Grafiek 6: Verdeling sectoren 150 Grafiek 7: Resultaten emissie-inventaris % 33% % 25% kton CO2-eq Huishoudens Tertiair Mobiliteit Industrie (niet-ets) Energie-productie (niet-ets) 0 Huishoudens Tertiair Mobiliteit Industrie Energieproductie CoM Stedelijke diensten Stedelijke vloot De totale emissies van stedelijk grondgebied Mechelen die onder de rapportering van Covenant of Mayors vallen, bedroegen 460,5 kton CO2-eq in Het aandeel hierin van de stedelijke diensten was 1,2% en dat van de stedelijke vloot bedroeg 0,1%. Tabel 6 Resultaten emissie-inventaris CoM 2015 kton CO2-eq Huishoudens Tertiair Mobiliteit Industrie (niet-ets) Energieproductie (niet-ets) Totaal CoM (excl. Stad) 150,4 108,4 84,1 110,0 1,7 454,6 Stedelijke diensten 5,4 5,4 Stedelijke vloot 0,5 0,5 Totaal 150,4 113,8 84,6 110,0 1,7 460,5 11

13 Resultaten per sector Covenant of Mayors Huishoudens 1. Totaalresultaat Onderstaande tabel geeft de energieverbruiken weer van de Mechelse huishoudens. Deze verbruiken zijn graaddag gecorrigeerd 5 om een vergelijking van warme en koude jaren mogelijk te maken. Tabel 7 Covenant of Mayors Huishoudens in MWh MWh % t.o.v Elektriciteit % Aardgas % Stookolie % Biomassa % Andere (LPG, Benzine + kolen) % Zonneboilers % Totaal % De verbruiken van elektriciteit, aardgas, stookolie en andere brandstoffen in de residentiële sector zijn in 2015 goed voor MWh. Aardgas domineert de cijfers. Tabel 8 Covenant of Mayors Huishoudens in kton CO2-eq kton CO2-eq % t.o.v Elektriciteit % Aardgas % Stookolie % Biomassa Andere (LPG, Benzine +kolen) % Zonneboilers Totaal % De verbruiken van elektriciteit, aardgas, stookolie en andere brandstoffen in de residentiële sector zijn in 2015 goed voor 150 kton CO2-eq. 5 Van de verschillende brandstoffen wordt verondersteld dat 15% gebruikt wordt voor warmwaterproductie en 85% gebruikt wordt voor ruimteverwarming. Van het elektriciteitsverbruik wordt verondersteld dat 4% gebruikt wordt voor ruimteverwarming. Enkel dat gedeelte voor ruimteverwarming wordt graaddag gecorrigeerd. 12

14 " 2. Vergelijking met nulmeting Grafiek 8: Covenant of Mayors Huishoudens kton CO2-eq kton CO2-eq Elektriciteit Aardgas Stookolie Biomassa Andere De sector huishoudens heeft in 2015 een totaal resultaat dat 14,2% lager ligt dan in 2011 in kton CO2-eq. Wat de effectieve verbruikte kilowatturen betreft is er een daling met 12,8%. Elektriciteit: Er is een stijging van 5% merkbaar voor de Scope 2 emissies elektriciteit. Hoewel het elektriciteitsverbruik is afgenomen met 9% sinds 2011 is er toch een stijging merkbaar van de CO2- emissies door de sterke stijging van de Belgische emissiefactor (+17,4%). Wanneer deze stijging van de Belgische emissiefactor buiten beschouwing gelaten wordt, zouden de emissies de verbruiksafname volgen met ook hier een daling van 9% als resultaat. Aardgas: Opmerkelijk is het resultaat dat hoger ligt in 2015 dan in Dit kan verklaart worden door de graaddag correctie. Deze correctie gebeurt om warme en koude jaren met elkaar te kunnen vergelijken. Zulke correctie gebruikt een 30-jarig gemiddelde als referentiebasis, maar door de opwarming van de aarde volgt deze referentiebasis te traag. Koude jaren (zoals 2013) worden daardoor lichtjes bevoordeeld en warme jaren (zoals 2011 en 2015) worden lichtjes afgestraft 6. Stookolie: Volgens de enquête voor particulieren in opdracht van de VREG blijkt dat de provincie Antwerpen het hoogste aandeel aardgasgebruikers heeft voor ruimteverwarming (74% in 20157). Het aandeel gezinnen in Vlaanderen die hoofdzakelijk verwarmen op stookolie is gezakt van 43% naar 32%. Tabel 9 Aandeel huishoudens dat verwarmt op aardgas Provincie Antwerpen 72% 77% 77% 73% 74% Vlaams Gewest 57% 62% 64% 65% 68% Biomassa: Ten opzichte van 2011 is het gebruik van hout en andere biobrandstoffen verdrievoudigd. In overeenkomst met de SEAP-handleiding werd een emissiefactor van 0 Mton CO2-eq/TWh gehanteerd. Tenslotte hebben de toename van de bevolking en de toename van het aantal huishoudens een invloed op de emissies. Over de periode is de bevolking in Mechelen gestegen met 2,5%. Op pagina 31 wordt er verder ingezoomd op de relatieve voetafdruk van een Mechelaar. 6 In bijlage 3 wordt de methodiek uitgebreid toegelicht. 7 Resultaten enquête particulieren 2015: Gedrag en ervaringen van huishoudelijke afnemers op de vrijgemaakte Vlaamse energiemarkt sites/default/files/document/rapp pdf 13

15 Tertiaire sector 1. Werkwijze Voor alle jaren is volgende werkwijze gehanteerd: Aardgas en elektriciteit: deze gegevens worden aangeleverd door Eandis; Bijschatting andere brandstoffen: per subsector wordt er op basis van de Energiebalans Vlaanderen een bijschatting gedaan voor de overige brandstoftypes volgens de subsectoren in de energiebalans. Graaddagen: op basis van de Discussienota Tertiaire sector (VITO i.o.v. Vlaamse overheid) werden in onderstaande tabel percentages toegekend per subsector voor gebruik als ruimteverwarming. Op dit gedeelte gebeurt de correctie voor de graaddagen. De overige kwh en worden aangewend voor sanitair warm water. Tabel 10 Verondersteld percentage van de fossiele brandstoffen gebruikt voor ruimteverwarming % Ruimteverwaming Handel 93% Hotels en restaurants 82% Kantoren en administratie 92% Onderwijs 93% Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening 72% Andere gemeenschaps-, sociale en persoonlijke dienstverlening 86% 2. Totaalresultaat en per subsector Tabel 11 Covenant of Mayors Tertiair in MWh MWh % t.o.v Handel % Hotels en restaurants % Kantoren en administratie (incl. stedelijke diensten) % Onderwijs % Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening % Andere gemeenschaps-, sociale en persoonlijke dienstverlening % Totaal % De totale energieverbruiken binnen de categorie tertiair (incl. stedelijke diensten) komen neer op MWh in

16 Tabel 12 Covenant of Mayors Tertiair in kton CO2-eq kton CO2-eq % t.o.v Handel % Hotels en restaurants % Kantoren en administratie (incl. stedelijke diensten) % Onderwijs % Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening % Andere gemeenschaps-, sociale en persoonlijke dienstverlening % Totaal % De totale emissies binnen de categorie tertiair (incl. stedelijke diensten) komen op 114 kton CO2-eq in Op basis van deze onderverdeling kan worden opgemerkt dat de subsector Kantoren en administratie veruit de grootste categorie is, gevolgd door Handel. 3. Vergelijking nulmeting Grafiek 9: Covenant of Mayors Tertiair kton CO2-eq 96 kton CO2-eq Handel Hotels en restaurants Kantoren en administratie (excl. stedelijke diensten) Onderwijs Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening Andere gemeenschaps-, sociale en persoonlijke dienstverlening De sector tertiair (incl. stedelijke diensten) heeft een totaal resultaat dat 4,5% lager ligt dan in Een daling van 2% ten opzichte van 2011 is dankzij een lager energieverbruik. De overige daling is ten gevolge van een verschuiving van de gebruikte brandstoffen voor ruimteverwarming van stookolie richting aardgas. De grootste afname in emissies is waar te nemen in de subsector Onderwijs hoewel er niet met zekerheid kan gesteld worden dat het hier gaat om een structurele reductie. De kans bestaat immers dat er door aanmelding onder een andere NACE code bepaalde onderwijsactiviteiten uit 2011 nu in een andere subsector terecht gekomen zijn. 15

17 " Mobiliteit 1. Rekenmethodiek Het departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) levert het aantal voertuigkilometers per wegtype (snelwegen, genummerde wegen, niet-genummerde wegen) en voertuigtype (lichte voertuigen en zware voertuigen) aan. De verdeling van de voertuigkilometers per voertuigtechnologie is afkomstig uit COPERT (doorrekeningen aangeleverd door de VMM), alsook de energieconsumptiefactoren per voertuigtechnologie afkomstig uit COPERT. Het verbruik van diesel, benzine en E85 wordt gecorrigeerd voor het aandeel biobrandstof. De berekening van de voertuigkilometers gebeurt op basis van een complex model op basis van netwerken met de hoofdwegen en alle genummerde wegvakken, aangevuld met met een selectie van de belangrijkste lokale wegen die een ontsluitende functie hebben. Op lokaal niveau zijn niet alle (woon-)straten opgenomen, maar er wordt getracht om alle autoen vrachtverplaatsingen te capteren in het verkeersmodel. 2. Totaalresultaat en per wegtype Tabel 13 Vergelijking per wegtype mobiliteit (excl. snelwegen) kton CO2-eq % t.o.v Genummerde wegen ,8% Niet-genummerde wegen ,8% Openbaar vervoer ,5% Totaal ,7% De totale mobiliteit (excl. snelwegen) sector stootte in kton CO2-eq uit. 100 Grafiek 10: Covenant of Mayors Mobiliteit kton CO2-eq 80 kton CO2-eq Genummerde wegen Niet-genummerde wegen Openbaar vervoer 16

18 3. Afgelegde kilometers en voertuigtype Onderstaande tabel geeft de afgelegde voertuigkilometers mee in miljoenen kilometers. Tabel 14 Afgelegde kms (excl. snelwegen) Afgelegde kms (in miljoenen kms) % t.o.v Personenwagens ,4% Lichte Vrachtwagens ,9% Zware vrachtwagens ,8% Totaal ,8% Bevolkingsaantal Mechelen ,5% De totale afgelegde kilometers (excl. snelwegen) op grondgebied Mechelen zijn met 7,8% toegenomen. Het aantal personenkilometers is daarmee sneller gestegen dan het bevolkingsaantal (+2,5%). Tabel 15 Vergelijking per type wagen (excl. snelwegen) kton CO2-eq % t.o.v Personenwagens ,3% Lichte Vrachtwagens ,5% Zware vrachtwagens ,1% Openbaar vervoer ,5% Stedelijke vloot ,6% TOTAAL ,6% Personenwagens Een stijging van afgelegde afstanden door personenwagens met 7,4% in Mechelen is rechtstreeks terug te vinden in de totale emissies van die personenwagens (+7,3%). Het resultaat van een betere energie-efficiëntie van de verbrandingsmotoren is uit deze cijfers dan ook (nog) niet merkbaar. Door de verplichte normen die de EU oplegt aan de auto-constructeurs voor de CO2-emissie van nieuwe wagens kwamen er nochtans meer energiezuinige wagens op de markt. In Vlaanderen is de gemiddelde CO2-emissie van nieuwe wagens sinds 2011 gedaald met 3% tot 126 g/km 8 in CO2-emissie nieuw verkochte personenwagens (g/km) Grafiek 11: CO2-emissie van nieuw verkochte personenwagens (België, ; Vlaanderen, ) België Vlaanderen CO2-emissie van nieuw verkochte personenwagens (België, ; Vlaanderen, ) Bron: VITO op basis van DIV en RDW 17

19 Lichte vrachtwagens De afgelegde kilometers en de bijhorende emissies door lichte vrachtwagens zijn met ongeveer 35% gestegen sinds Dit is deels te verklaren door het aantal bestelwagens dat jaar na jaar blijft stijgen. FOD mobiliteit en Vervoer 9 legt uit dat de laatste 4 jaar het aantal met 11% is gestegen van voertuigen in 2011 naar in In 2017 is dit reeds toegenomen tot , mede door de invoering van de kilometerheffing die voertuigen van minder dan 3,5 Ton niet treft. De voornaamste gebruikers van deze bestelwagens zijn de bouwsector en handel. Zware vrachtwagens Bij de zware vrachtwagens is er een lichte daling waarneembaar. Deze daling ligt uitsluitend bij de gewone vrachtwagens terwijl het aantal opleggertrekkers en het aantal autocars gestegen zijn

20 Industrie (niet-ets) 1. Totaalresultaat Vooraleer de cijfers voor Industrie in detail te bekijken, is het belangrijk om te begrijpen hoe ze tot stand komen. Er wordt vetrokken van twee bronnen van gegevens: De verbruiken (kwh en) voor elektriciteit en aardgas, aangeleverd door Eandis; Energiebalans Vlaanderen 10, opgemaakt door VITO. Aan de hand van de harde verbruiken voor elektriciteit en aardgas per jaar kan via de Energiebalans de verbruiken voor andere brandstoftypes 11 geschat worden. Deze cijfers zijn weergegeven in MWh in onderstaande tabel. Tabel 16 Covenant of Mayors Industrie in MWh MWh % t.o.v De verbruiken van elektriciteit, aardgas, stookolie en de overige brandstoffen in de industriesector (niet-ets) zijn in 2015 goed voor MWh. Opvallend is de verschuiving van de subsector met het grootste aandeel in deze verbruiken van Chemie in 2011, naar Voeding in 2013, naar Andere in De NACE-code classificatie methode verklaart deels deze toename. De toekenning van bedrijven aan specifieke subsectoren gebeurt immers op basis van een NACE-code 12. Eandis kan aan de hand van deze classificatie aansluitingen per subsector onderverdelen. In 2012 werd een fabriek gelegen in Mechelen verkocht aan een groot voedingsconcern wat vermoedelijk een NACE-code wijziging tot gevolg heeft gehad. Voor de verbruiken van 2015 werd deze fabriek in de categorie Andere geplaatst omwille van de privacy-wetgeving. ijzer en staal (niet-ets) % non ferro (niet-ets) % chemie (niet-ets) % voeding (niet-ets) % papier (niet-ets) % minerale niet-metaal (niet-ets) % metaalverwerkende nijverheid (niet-ets) % textiel (niet-ets) % andere (niet-ets) % Totaal % Om van deze verbruiken naar CO2-eq-cijfers te komen zijn de MWh uit bovenstaande tabel omgezet volgens de juiste emissiefactoren 13. De bekomen CO2-eq-cijfers zijn terug te vinden in onderstaande tabel. 10 Het opstellen van de energiebalans (EB) is één van de referentietaken van VITO in het kader van EMIS, het Energie en Milieu-Informatiesysteem voor het Vlaamse Gewest. 11 In de energiebalansen voor Vlaanderen zijn van jaar op jaar beduidende sprongen merkbaar voor de kolom Andere brandstoffen. Aangezien deze andere brandstoffen in Vlaanderen grotendeels gerecupereerde brandstoffen zijn uit de krakers van de chemische industrie en deze op het grondgebied van Mechelen niet aanwezig zijn, hebben we voor alle emissiejaren en sector deze op nul gezet in de gebruikte energiebalansen. 12 Het NACE-systeem is een classificatiesysteem die bedrijven per bedrijfsactiviteit groepeert IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories Volume 2, Chapter 2, Table

21 " Tabel 17 Covenant of Mayors Industrie in kton CO2-eq kton CO2-eq (energetisch) % t.o.v ijzer en staal (niet-ets) 0,1 0,1 0,0-100% non ferro (niet-ets) 0,1 0,1 0,0-100% chemie (niet-ets) 78,7 21,0 17,6-78% voeding (niet-ets) 2,2 72,3 1,2-47% papier (niet-ets) 7,4 5,9 2,3-68% minerale niet-metaal (niet-ets) 0,2 0,2 0,0-84% metaalverwerkende nijverheid (niet-ets) 18,7 14,7 5,3-72% textiel (niet-ets) 0,1 0,1 0,0-92% andere (niet-ets) 10,3 5,4 83,6 710% Totaal kton CO2-eq (energetisch) 117,9 119,8 110,0-6,7% 2. Vergelijking nulmeting 2011 De verbruiken van elektriciteit, aardgas, stookolie en andere brandstoffen in de industriële sector zijn in 2015 goed voor 110 kton CO2-eq. Dit is een afname van -6,7%. 150 Grafiek 12: Covenant of Mayors Industrie kton CO2-eq 120 kton CO2-eq Ijzer en staal Non ferro Chemie Voeding Papier Minerale niet-metaal Metaalverwerkende nijverheid Textiel Andere 20

22 Elektriciteitsproductie 1. Energieopwekking in MWh Tabel 18 Elektriciteitsopwekking Mechelen in MWhe MWhe % t.o.v Wind (niet-ets) Zon % Waterkracht % Totaal % % Hernieuwbaar 100,0% 100,0% 100,0% In totaal werd in MWhe lokaal geproduceerd. De elektriciteitsopwekking op Mechels grondgebied is volledig hernieuwbaar. Merk op dat er in 2015 veel minder elektriciteit is opgewekt door middel van waterkracht. Dit was te wijten aan faling van de uitbater van de installatie. Binnen de scope van deze emissie inventaris hebben deze hernieuwbare elektriciteitsopwekkingen geen directe emissies op het grondgebied van Mechelen. Sinds 2011 zijn er ook geen conventionele installaties bijgekomen die emissies met zich kunnen meebrengen. De opgewekte hernieuwbare MWh zijn gestegen met 117%. Deze toename is uitsluitend te danken aan de toename van de zonne-energie productie. 2. Energieverbruik van de energiedistributie sector Naast energieopwekking verbruikt de NACE sector Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht ook aardgas en elektriciteit voor eigen toepassingen en gebouwen. Tabel 19 Emissies ten gevolge van energieverbruik sector Energie in Ton CO2-eq Ton CO2-eq % t.o.v Aardgas % Elektriciteit % Totaal % Hoewel de emissies van deze sector met 70% gestegen zijn, blijft het aandeel van deze sector beperkt tot 0,4% van het totaal. 21

23 Stedelijke diensten 1. Totaalresultaat In dit hoofdstuk worden de resultaten besproken van de stedelijke diensten zonder de stedelijke vloot. De emissies van stedelijke vloot worden nadien afzonderlijk besproken. Onderstaande data werden graaddag gecorrigeerd. Tabel 20 Evolutie verbruik en uitstoot stedelijke diensten in MWh en Ton CO2-eq Brandstof MWh Ton CO2-eq MWh CO2-eq Met graaddag correctie % t.o.v % t.o.v Aardgas % -8% Gebouwen Elektriciteit % - Stookolie % -43% Openbare verlichting Elektriciteit % - Machine -park Uitvoerende diensten Stookolie % 13% Brandweer Benzine % 137% Totaal % -7% Totaal (excl. openbare verlichting) % -7% De verbruiken van aardgas, stookolie en elektriciteit (incl. openbare verlichting) van de stedelijke diensten waren in 2015 goed voor Ton CO2-eq. Sinds 2009 is het stadsbestuur overgeschakeld op groene stroom voor alle stadsdiensten en openbare verlichting waardoor er hier geen emissies zijn binnen scope 1 en 2. Zonder die aankoop van groene stroom zou de totale uitstoot Ton CO2-eq bedragen. Deze maatregel is goed voor 39% reductie van de voetafdruk van de stedelijke diensten, hoewel dit in een vergelijking met het jaar 2011 niet zichtbaar is. De brandweer is opgegaan in de zone Rivierenland waardoor het aantal interventies verhoogd is. Dit is merkbaar in de verbruiken en emissies van Het weer heeft impact op de verbruiken van de uitvoerende diensten. Bij sneeuw en vriesweer dient er meer geruimd te worden. Daarnaast heeft de verplichting om vanaf 1 januari 2015 alternatieve onkruidbestrijding te gebruiken, het verbruik omhoog doen gaan. 22

24 " Tabel 21 Evolutie verbruik en uitstoot stedelijke diensten per brandstof in MWh en Ton CO2-eq MWh Ton CO2-eq MWh CO2e % t.o.v % t.o.v Stookolie % 7% Aardgas % -8% Elektriciteit Benzine % 137% Totaal % -7% Totaal (excl. openbare verlichting) % -7% Sinds 2011 kan een daling van 7% van de totale CO2-eq uitstoot vastgesteld worden voor de stedelijke diensten. Deze daling is grotendeels toe te schrijven aan de daling van het aardgasverbruik met 8%. 2. Vergelijking nulmeting Grafiek 13: Covenant of Mayors Stedelijke diensten (incl. openbare verlichting) kton CO2-eq Ton CO2-eq Aardgas gebouwen Elektriciteit gebouwen Stookolie gebouwen Openbare verlichting Stookolie MP Uitvoerende diensten Benzine MP Brandweer De stedelijke diensten (incl. openbare verlichting) vertonen een daling van 7% ten opzichte van de CO2-cijfers in 2011, wat grotendeels toe te schrijven is aan de afname van het aardgasverbruik. 23

25 Stedelijke vloot 1. Totaalresultaat en per sector Tabel 22 Evolutie stedelijke vloot in MWh en Ton CO2-eq Brandstof MWh Ton CO2-eq MWh CO2e % t.o.v % t.o.v Diesel % -23% Sociaal Huis Benzine % 99% Aardgas % -1% Uitvoerende diensten Diesel & Benzine % -12% Brandweer Diesel % -0% Stedelijke vloot Biobrandstof* % - Totaal % -10% * De stedelijke diensten verbruikten biobrandstof via het normaal benzine en diesel gebruik. Belgische brandstofproducenten hebben op nationaal vlak immers de verplichting een vast percentage 14 biobrandstoffen te mengen in transport brandstoffen zoals diesel en benzine. Voor diesel betreft het de toevoeging van methylestervetzuur (MEZV) 15 en voor benzine ethanol of ethylalcohol 16. In totaal stootte de stedelijke vloot in Ton CO2-eq uit. Merk op dat de politievloot niet meer is opgenomen in de inventaris. Aangezien de politie recentelijk is opgegaan in de zone Mechelen-Willebroek is er geen afzonderlijke verbruiksdata meer beschikbaar voor het grondgebied Mechelen. Bovendien is de politievloot geen eigendom van de stadsdiensten en kunnen er vanuit de stad ook geen maatregelen opgelegd worden. 2. Vergelijking nulmeting 2011 Grafiek 14: Covenant of Mayors Stedelijke vloot kton CO2-eq Ton CO2-eq Sociaal Huis Uitvoerende diensten Politie De totale emissies van de stedelijke vloot kennen een daling van 10% ten opzichte van De grootste relatieve daling situeert zich bij het dieselverbruik van de Sociaal Huis vloot. De grootste absolute daling met 50 Ton CO2-eq tekent zich op bij de Uitvoerende diensten. Momenteel worden er bij de stedelijk vloot elektrische wagens aangekocht die op groene stroom rijden. Het effect hiervan zal in de toekomst merkbaar worden. 14 Voor 2011 kwam dit percentage neer op 3,9% van de totale brandstof. 15 Methylestervetzuur (MEVZ) wordt vervaardigd op basis van plantaardige olie of dierlijk vet door middel van een veresteringsprocedé. Methylesters worden voornamelijk vervaardigd op basis van koolzaadolie of een mengsel van koolzaad-, soja- en palmolie. 16 Ethylalcohol geproduceerd op basis van suikerhoudende planten (zoals bieten) of zetmeelhoudende planten (zoals tarwe). 24

26 " Resultaten volledige emissie-inventaris Het tweede deel van dit rapport stelt de volledige emissie-inventaris voor. Deze omvat de volgende bijkomende categorieën: mobiliteit (snelwegen: federale bevoegdheid waarop een stad vrijwel geen invloed kan uitoefenen), landbouw en natuur. 180 Grafiek 15: Resultaten volledige emissie-inventaris kton CO2-eq Huishoudens Tertiair Mobiliteit Industrie EnergieproductieNatuur en landb CoM Sted. diensten en vloot niet-com Tabel 23 Resultaten volledige emissie-inventaris kton CO2-eq Huishoudens Tertiair Mobiliteit Industrie Energie- productie Natuur en Landbouw Totaal CoM (incl. op. verlichting) sectoren Sted. diensten en vloot Sectoren niet- CoM* Totaal * De niet-com emissieposten vertegenwoordigen snelwegen en Natuur en Landbouw De totale uitstoot in 2015 op het stedelijk grondgebied Mechelen bedroeg 558 kton CO2-eq. In de totale broeikasgas-inventaris van 2015 maken de stedelijke diensten en vloot samen slechts 1% uit. 25

27 Resultaten per sector volledige emissie-inventaris Mobiliteit 1. Totaalresultaat en per sector Onderstaande tabel geeft een overzicht van de afgelegde voertuigkilometers op Mechelse bodem. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen personenwagens, lichte en zware vrachtwagens. Het vermelde openbaar vervoer betreft bussen van De Lijn. Tabel 24 Afgelegde voertuigkilometers per vervoerstype en wegtype Afgelegde km per jaar Personen wagens Lichte vrachtwage ns Zware vrachtwage ns Openbaar vervoer Totaal kilometers % t.o.v. totale afgelegde kilometers Snelwegen % Genummerde wegen % Niet-genummerde wegen % Totale afgelegde kilometers % t.o.v. totale afgelegde kilometers % 91% 3% 5% 0% 100% In totaal worden er kilometers per jaar gereden in Mechelen. Het overgrote deel hiervan (91%) zijn personenwagens. Tabel 25 Emissies per vervoerstype en wegtype Emissies (Ton CO2-eq) Personen wagens Lichte vrachtwage ns Zware vrachtwage ns Openbaar vervoer Totaal Uitstoot % CO2 t.o.v. totale uitstoot Snelwegen % Genummerde wegen % Niet-genummerde wegen % Totaal Uitstoot % % Ton CO2-eq tegenover totaal transport 71% 10% 17% 2% 100% De totale emissies van de sector mobiliteit bedragen 177 kton CO2-eq. De categorie snelwegen blijft de grootste emissiepost binnen de categorie Mobiliteit met 52% van de totale emissies (incl. stedelijke vloot). 26

28 2. Vergelijking nulmeting Grafiek 16: Evolutie afgelegde kilometers per wegtype kton CO2e Snelwegen Genummerde wegen Niet-genummerde wegen Openbaar vervoer De emissies voor mobiliteit zijn ten opzichte van 2011 met 6,3% gestegen. Deze stijging is iets hoger dan de stijging van 4,4% op Vlaams niveau. 17 De uitstoot door personenwagens overheerst de totale uitstoot voor de sector mobiliteit met een aandeel van 73%. Het aandeel nieuw verkochte wagens met een lage CO2-uitstoot blijft stijgen. Maar doordat het wagenpark blijft groeien en het aantal kilometer dat gereden wordt op jaarbasis blijft stijgen, nemen de CO2-emissies door personenwagens nog altijd toe. 17 VMM rapport-lozingen-in-de-lucht : Deel I Emissies per sector 3. Emissies door het verkeer p66 27

29 " Natuur en Landbouw 1. Totaalresultaat en per sector Tabel 26 Overzicht energetisch en niet-energetisch aandeel kton CO2-eq % t.o.v Niet-energetisch % Energetisch % Niet-energetisch sink % Totaal % Op niet-energetisch niveau gaat het over uitstoot door vertering veeteelt, mestmanagement, zoetwater en emissies of sinkeffect (opname van CO2) van de verschillende types grondgebruik. Op energetisch vlak betekent dit het brandstofverbruik in land- en tuinbouw en elektriciteit en aardgas. De categorie vervat dikwijls een groot aandeel oneigenlijk gebruik: aannemers die voertuigen inschrijven als landbouwvoertuigen. Bovendien worden deze emissies toegewezen aan de postcode waar het bedrijf als hoofdzetel staat ingeschreven. 2. Vergelijking nulmeting 2011 De totale emissies voor de sector landbouw en natuur zijn met 21% afgenomen dankzij de afname in het fossiele energieverbruik en toegenomen sink effect. Dit heeft geen grote impact op de volledige emissie-inventaris omdat Natuur en Landbouw maar een aandeel van 1% heeft. Grafiek 17: Evolutie emissies landbouw en natuur kton CO2-eq Elektriciteit Aardgas Brandstoffen N2O-emissies landbouw Vertering + mestmanagement Verandering bodemopslag grasland Verandering bodemopslag akkerland Zoetwater CH4-emissies Boskap Bosbodem opslag Bovengrondse opslag Deze grafiek geeft meer detail in de emissies in de categorie Natuur en Landbouw. De groene kleur vertegenwoordigt het aandeel natuur, waarvan bosbodem en bovengrondse opslag een sink-effect creëren. Boskap resulteert dan weer in een emissie. Verandering bodemopslag grasland en akkerland, vertering van vee, mestmanagement en N2O-emissies van de landbouw vormen samen de niet-energetische emissies. Energetische emissies zijn de verbruiken van aardgas, elektriciteit en andere brandstoffen. 28