Waar gaat men wonen? Percentage van de inwoners van jaar waarvan de grootouders ook al in dezelfde gemeenten woonde. Bron: Meertens Instituut

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Waar gaat men wonen? Percentage van de inwoners van jaar waarvan de grootouders ook al in dezelfde gemeenten woonde. Bron: Meertens Instituut"

Hugo Visser
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 2 Kunnen gemeenten afgestudeerden voor hun eigen arbeids-

Presentatie voor de Workshop Soort zoekt soort:

juni 2013 Pakhuis de Zwijger, Amsterdam Prof.dr.

Viktor Venhorst Economische Geografie, FRW-RUG De meeste

overgrootouders! Email: jouke.van.dijk@rug.nl Email: v.a.venhorst@rug.

grootouders ook al in dezelfde gemeenten woonde.

buiten de provincie gaan verhuizen, gaan ze ver weg!

1 1 2 Kunnen gemeenten afgestudeerden voor hun eigen arbeids- en woningmarkt behouden? Waar gaat men wonen? Presentatie voor de Workshop Soort zoekt soort: sociaal-economische scheidslijnen in Nederland Donderdag 13 juni 2013 Pakhuis de Zwijger, Amsterdam Prof.dr. Jouke van Dijk Dr. Viktor Venhorst Economische Geografie, FRW-RUG De meeste mensen blijven in dezelfde provincie wonen als hun overgrootouders! jouke.van.dijk@rug.nl v.a.venhorst@rug.nl 3 4 Percentage van de inwoners van jaar waarvan de grootouders ook al in dezelfde gemeenten woonde. Bron: Meertens Instituut Maar als Zeeuwen en Noorderlingen buiten de provincie gaan verhuizen, gaan ze ver weg! Gemiddeld > 50 km 5 6 Het roltrap model: jongeren gaan naar de stad voor hoger onderwijs Hoger opgeleiden concentreren zich in stedelijke gebieden

Overlast&Veiligheid + - Smaken verschillen!

bevolking per dorpstype 1998-2010 Leeftijdsopbouw naar leeftijdscohort en dorpstype 2010 Index 1998=100

De stad wint, Verhuisde personen naar dorpstype maar er is ook sprake van ruimtelijke uitsortering: men

2 7 8 Waar willen we wonen? Haren nr. 1! Scores Woonfactoren Ommeland/Stad Woonomgeving + - Basisvoorzieningen - + Plusvoorzieningen - + Overlast&Veiligheid + - Smaken verschillen! Bron: Bureau Louter, Waar willen we wonen 2012 Bron: Bureau Louter, Waar willen we wonen 2011 Ontwikkeling bevolking per dorpstype Leeftijdsopbouw naar leeftijdscohort en dorpstype 2010 Index 1998=100 Bron: SCP, Dorpenmonitor, Bron: SCP, Dorpenmonitor, De stad wint, Verhuisde personen naar dorpstype maar er is ook sprake van ruimtelijke uitsortering: men verhuist naar hetzelfde dorpstype! Ofwel: soort zoekt soort! Grote forensen stromen over steeds langere afstanden van van vooral hoger opgeleiden: ZZP-ers + het Nieuwe Werken: geen vaste werklocatie cruciaal: + Mooi Wonen + Broadband ICT Bron: SCP, Dorpenmonitor, Bron: Stad en Land, CPB, 2010

3 Brain drain? Brain drain? Het algemene beeld Dubbele Brain Drain? - Beweging thuisregio naar studiestad - Beweging studiestad naar eerste baan - In beide gevallen netto stroom naar Randstad Verhuizen van studie naar eerste baan - HBO lagere verhuiskans dan WO Gemeenten en regio s in Nederland Thuisgemeente (woonplaats op 16 jarige leeftijd) - Gelijk verdeeld over Nederland Van studiestad naar eerste baan en andere woonplaats - Concentratie in de steden - Werken sterker geconcentreerd dan wonen Woonplaats van afgestudeerden op 16 jarige leeftijd Venhorst, V.A. (2013), Graduate Migration and Regional Familiarity. Tijdschrift voor economische en sociale geografie 104 (1), Venhorst, V.A. (2013), Graduate Migration and Regional Familiarity. Tijdschrift voor economische en sociale geografie 104 (1), Eigen afgestudeerden: woonlocatie 16jr, huidige werken woonlocatie (WO) Datum Brain drain? Gemeenten en regio s in Nederland Studiesteden houden per saldo afgestudeerden vast Gaat ten koste van omliggende regio Grote verschillen naar studierichting Gaan de besten weg Stad wint, regio verliest Winst stad compenseert verlies regio

4 Eigen afgestudeerden: woonlocatie 16jr, huidige werken woonlocatie (HBO) Stad wint, regio verliest Datum Winst stad compenseert verlies regio Bekendheid met de regio Als gevolg van: Opgroeien / thuisregio Studietijd Bekendheid leidt tot grotere kans op langer verblijf Dit geldt sterker voor wonen dan voor werken Geldt ook sterker voor HBO-ers dan voor WOers Woonstad 16 jaar en Werkstad na afstuderen Meer binding als je er met 16 jaar ook al woont! En HBO meer dan WO 21 Woonstad 16 jaar en Woonstad na afstuderen Wonen bindt meer dan werken als je er met 16 jaar ook al woont, maar anders bindt werk meer! 22 Starters op de arbeidsmarkt: waar hebben ze gestudeerd? (HBO en WO) Waar halen steden hun werknemers / inwoners vandaan? Studielocaties van afgestudeerden die in je stad aan de slag zijn Vooral eigen kweek? Uitruil met andere locaties dichtbij of verder weg? Regionale verschillen: noorden veel zelfvoorziening, zuiden veel uitruil door specialisatie instellingen, westen trekt uit hele land Landelijk gezien wijkt de G4 echter niet zo veel af van andere steden in het westen, of steden in de andere landsdelen 23 Zelfvoorzienend of import? 24

5 25 26 Hoe zit het op de langere termijn na afstuderen? Verhuisintensiteit van afgestudeerden HBO en WO Afnemende verhuiskansen Belang lange afstandsmigratie neemt daarbinnen ook af, dus als er al verhuisd wordt is dat op relatief korte afstand Verhuisintensiteit 27 Hoe zit het op de langere termijn na afstuderen? Hoger opgeleiden en stedelijkheid? Trek naar de steden tijdens de studie Na afstuderen vangt vrijwel meteen de migratie naar minder stedelijke en rurale gebieden aan Ruraal Type woonregio van afgestudeerden Stedelijk 29 Hoe zit het op de langere termijn na afstuderen? Stedelijkheid woonomgeving: 2 en 10 jaar na afstuderen Stedelijkheid van de wijk Vergelijken we de stedelijkheid van de woonwijk twee jaar na afstuderen met tien jaar na afstuderen: - Veel persistentie - Of beweging naar soortgelijke omgeving

6 Hoe zit het op de langere termijn na afstuderen? 31 Verandering huishoudenssamenstelling Verhuiskansen verschillen naar huishoudenpositie Kansen lager voor gezinnen Periode na afstuderen veel dynamiek op dat vlak Huishoudenformatie, kinderen Steden verschillen naar bevolkingssamenstelling Alleenstaand Partner zonder kinderen Partner met kinderen Alleenstaanden versus paren met kinderen Gevolgen voor: woningvraag en vertrekkansen Kind bij ouders Mobiliteit afgestudeerden Amsterdam Rotterdam Groningen 33 Conclusies Soort zoekt soort! Ook bij hoger opgeleiden Brain Drain? Netto stroom naar het westen, maar dat is niet het hele verhaal Bindingseffecten: beslissing van studiestad erg belangrijk, wonen bindt meer dan werken Woonvoorkeuren en huishoudensamenstelling cruciaal voor keuze Stedelijk en nietstedelijk 34 Aandeel afgestudeerden dat in de genoemde steden woont. Zwolle, Deventer, Emmen vrij constant na afstuderen. Ook hoogste aandelen gezinnen. Conclusies Centrale vraag: Kunnen gemeenten afgestudeerden voor hun eigen arbeids- en woningmarkt behouden? (Moet dat eigenlijk?) Antwoord: velen blijven generaties lang in dezelfde gemeente wonen, men is erg honkvast. Maar: dat heeft niet zoveel met gemeentelijk beleid te maken. Beleid kan alleen effectief zijn als de doelgroepen met de woonwensen goed in kaart zijn gebracht in relatie met de eigen aantrekkelijkheden (amenities)! 35 Dank voor uw aandacht 36

Vergelijkbare documenten

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig?

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig? Presentatie voor de werkconferentie Het Vitale Noorden Martiniplaza, Groningen, 22 mei 2013 Prof.dr. Jouke van Dijk, Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse