BC<#

Transcriptie

1 BC<# # VOORSTELLING LESGEVERS EXTERNE DIENST PBW Afdeling Risicobeheersing o Discipline arbeidsveiligheid Karlien Baert, preventieadviseur arbeidsveiligheid Geert Coorevits, preventieadviseur arbeidsveiligheid Taken o Ondersteuning interne diensten PBW o Onderzoek van ernstige arbeidsongevallen in D en C- ondernemingen #"

2 ENKELE CIJFERS AO IDEWE-ONDERNEMINGEN ondernemingen werknemers arbeidsongevallen 1000 ernstige arbeidsongevallen 350 EAO onderzocht door IDEWE (D en C-) 40 met blijvend letsel 8 met dodelijke afloop $" Arbeidsongevallen - Verplichtingen Aangifte aan arbeidsongevallenverzekering (vergoeding slachtoffer) Onderzoek van het arbeidsongeval (preventiemaatregelen) Opmaken arbeidsongevallensteekkaart Melding (in bepaalde gevallen) aan FOD WASO TWW Melden aan de Externe Dienst PBW Onmiddellijke herhaling van het ernstig arbeidsongeval vermijden door treffen van bewarende maatregelen door de werkgever (hiërarchische lijn) %"

3 Arbeidsongevallen - Arbeidsongevallenaangifte # Wat? Elk arbeidsongeval of ongeval op de weg naar en van het werk Door werkgever of zijn aangestelde (kan ook door slachtoffer of rechthebbende) Aan de verzekeraar met wie de werkgever een arbeidsongevallenverzekering (verplicht) heeft afgesloten Binnen de 8 kalenderdagen (vanaf de dag die volgt op die van het ongeval) &" Arbeidsongevallen - Arbeidsongevallenaangifte Door middel van het aangifteformulier (door de verzekeraar ter beschikking gesteld) of via het elektronisch portaal.! De aangifte bestaat uit rubrieken met gegevens over: de werkgever de getroffene het ongeval het letsel de verzorging de gevolgen de preventie de vergoeding. Aangifteformulier + Medisch attest + Loonstaat '"

4 Arbeidsongevallen - Arbeidsongevallenaangifte (" Arbeidsongevallen - Arbeidsongevallenaangifte )"

5 Arbeidsongevallen Onmiddellijke melding aan FOD WASO TWW - zeer ernstige AO Wat? Een dodelijk ongeval Ongeval met blijvende arbeidsongeschiktheid tot gevolg Wanneer : onmiddellijk Aan FOD WASO directie Toezicht Welzijn op het Werk (TWW) bevoegd voor het ambtsgebied waarin het ongeval plaatsvindt (zie website FOD WASO) Verplichting berust bij : de werkgever. # # *" Arbeidsongevallen - Onderzoek van arbeidsongevallen Doel : oorzaken van het ongeval achterhalen met het oog op het uitwerken van # preventiemaatregelen om herhaling van het ongeval te voorkomen ###### Alle arbeidsongevallen Preventiedienst van de werkgever Voor intern gebruik en ter inzage van FOD WASO TWW Ernstige arbeidsongevallen Onmiddellijk opdracht aan preventiedienst geven Preventiedienst van werkgever indien niveau I of II anders EDPBW Omstandig verslag Aan de FOD WASO TWW binnen 10 kalenderdagen na het ongeval!+"

6 Arbeidsongevallen - Onderzoek van arbeidsongevallen # onderzoek van (ernstige) arbeidsongevallen door FOD WASO TWW # De met het toezicht belaste ambtenaren kunnen een deskundige aanstellen of zelf ter plaatse gaan en een onderzoek starten. Doel hiervan is de oorzaken van het (ernstig) arbeidsongeval opsporen met het oog op het vaststellen van verantwoordelijkheden voor het gebrek aan preventie die tot het ongeval hebben geleid.!!" Arbeidsongevallen - Arbeidsongevallensteekkaart Met het oog op preventie en/of toezicht door de overheid: Het opmaken van een arbeidsongevallensteekkaart Wat? Voor elk ongeval met ten minste 4 dagen ongeschiktheid (de dag van het ongeval niet inbegrepen). Wie? De werkgever moet ervoor zorgen dat de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming een steekkaart opstelt. Hoe? Op basis van de gegevens uit het onderzoek : medewerking hiërarchische lijn!#"

7 Arbeidsongevallen - Arbeidsongevallensteekkaart Een kopie van het aangifteformulier kan de steekkaart vervangen, op voorwaarde dat de bevoegde preventiedienst de gegevens over het ongeval heeft ingevuld.!$" DOEL VAN DE WERKSESSIE Situering opdracht onderzoek van arbeidsongevallen o Inzicht verwerven in ongevallen o Aanleren van de principes van het ongevalsonderzoek o Praktische benadering en oefening o Bezinning over oorzaken preventiemaatregelen primaire/secundaire/ tertiaire oorzaken o Inbreng van psychosociale factoren!%"

8 Bijna-ongeval Incident EHBO-ongeval licht ongeval Arbeidsongeval WAT IS EEN ONGEVAL? o Ongeval op weg van of naar het werk verkeersongeval o Ongeval op de werkplaats EAO - ZEAO Wat is een ongeval volgens de wettelijke bepalingen? Plotse gebeurtenis met een uitwendige oorzaak die een werknemer overkomt tijdens en door de uitvoering van de arbeidsovereenkomst en die een letsel veroorzaakt!&" ONDERZOEK VAN ONGEVALLEN Opdracht voor leidinggevenden? o Volgens interne regeling Vaak beperkt tot correct melden en meewerking met ID Opdracht voor preventieadviseur Diepgaand onderzoek o Analyseren o Formuleren van preventiemaatregelen,"einddoel!'"

9 Complex gebeuren! Iets aan te doen! Noodlot! Ongeluk! Niets aan te doen! Ongeval Fout? Schuldige? Alles kan vermeden worden!!(" HET ALGEMEEN PRINCIPE VAN EEN ONDERZOEK Doel = aan preventie doen, NIET zoeken van schuldigen In samenwerking met de hiërarchische lijn 1. Verzamelen van feitenmateriaal (getuigen, foto s, ) (ASAP) 2. Opstellen van een ongevalrelaas (feiten) (ASAP) 3. Analyse van het ongevalgebeuren! deelstappen die leidden tot ongeval (bv. oorzakenboom) 4. Het afleiden van mogelijke preventiemaatregelen 5. Het opstellen van een actieprogramma Verslag!)"

10 HOE GEBEUREN ONGEVALLEN? Illustratie met films!*" K09$#/%9970L# #+"

11 ONGEVALLEN GEBEUREN Onverwachts Erg snel De oorzaken (zeker de onderliggende) zijn niet direct zichtbaar Na het ongeval: o slachtoffer vaak getraumatiseerd o paniek... o aangeslagen personen (getuigen?...) Conclusie: Verzamelen van feiten???? - moeilijke kwestie Beperkte bevoegdheid PA geen autoritaire bevoegdheid voor ondervraging Bovendien vergt een onderzoek ter plaatse met individuele contacten tijd (tijd = geld ) #!" STAP 1 VERZAMELEN FEITENMATERIAAL - PLAATSBEZOEK Steeds met medewerking van de betrokkenen (wie?) o Peilen naar wat er gebeurd is o De belangrijke documenten inkijken en kopieën vragen o Betrokken personen spreken o Foto s nemen van plaats / arbeidsmiddel Stap 1 is de moeilijkste! - wat is de waarde van getuigenissen? ##"

12 K09$#.4/..&M0,4,#.$1'%460:;,6,4# #$" OPMERKINGEN EN BEDENKINGEN BIJ DE FILM Is de benadering, die de verantwoordelijke in de rol van onderzoeker volgt, de aangewezen weg? o Hoe ga je als onderzoeker het feitenmateriaal inzamelen? De onderzoeker gaat zijn verslag schrijven - o Wat is hierbij de eerste stap? o Wat is de volgende stap? Wat is uw indruk van het bedrijf inzake veiligheid? Op welke domeinen is er de laatste jaren vooruitgang geboekt? #%"

13 STAP 2 - HET SCHRIJVEN VAN HET ONGEVALSRELAAS Wat zou je van dit ongeval noteren? o Relaas van de feiten N = beschrijving van het voorval: op dag x, om XX.xx uur waren. het slachtoffer werd en had volgende letsels o Bijkomende vaststellingen (omstandigheden preventiebeleid ) Zie voorbeeld: ongeval film #&" STAP 3 ANALYSE VAN HET ONGEVAL Ongevallen ontstaan door een complex samenspel tussen de 5 bedrijfselementen Ongevallen zijn een gevolg van een multifactorieel gebeuren #'"

14 Het bedrijfsmodel: 5 bedrijfselementen BEDRIJFSMODEL N.V. Mens (werknemers, derden...) Uitrusting (materieel, arbeidsmiddelen, gebouwen, installaties, gereedschappen...) Materiaal (grondstoffen, producten, hulpproducten...) Organisatie (management, bestuur, regels, procedures, juridisch, financieel...) Omgeving (externe, interne omgeving, ruimte, klimaat, fysische factoren...) #(" WAT IS HET ANALYSEREN VAN EEN ONGEVAL? Het in kaart brengen van de oorzakelijke factoren en hun onderlinge verbanden. Werkwijze: Gebaseerd op: o Multifactorieel o Dominotheorie #)"

15 Het ultieme feit wordt voorafgegaan door opeenvolgende onderliggende factoren Dominomodel Basisoorzaken Onderliggende oorzaken Directe oorzaken Veroorzaking schade #*" Opsporing van onderliggende factoren Basisoorzaken Onderliggend e oorzaken Directe oorzaken Veroorzaking schade $+"

16 DE OORZAKENBOOM Schade Contactfase Postcontactfase Basisoorzaken Basisoorzaken Onderliggende oorzaken Onderliggende oorzaken Pre-contactfase Directe oorzaken Directe oorzaken $!" DE OORZAKENBOOM Een oorzakenboom is een schematische weergave van het ongevalsgebeuren aan de hand van de oorzakelijke factoren en hun verbanden. Het schema wordt opgebouwd en gelezen van rechts naar links. Vertrekkend van het ultieme feit (het letsel) wordt gezocht naar rechtstreekse, onderliggende en tenslotte basisoorzaken Een oorzakenboom is een logisch denkschema dat inzicht geeft in het ongevalgebeuren en toelaat preventiemaatregelen af te leiden. Een oorzakenboom feitenboom foutenboom $#"

17 DE OORZAKENBOOM PRAKTISCHE WERKWIJZE Letsel Opsporing van een onderliggende factor: Wat was er nodig? Was dit noodzakelijk? Was dit voldoende? >> waren er nog andere factoren in het spel? Controle: was deze factor er niet geweest, zou de volgende dan opgetreden zijn? $$" OEFENING IN TEKENEN VAN OORZAKENBOOM $%"

18 $&" $'"

19 ONDERZOEK ONGEVAL FILM ONVOORZIENE OMSTANDIGHEDEN Oefening: teken een oorzakenboom op basis van het relaas 37 $(" OORZAKENBOOM ONGEVAL FILM Hoe ziet de oorzakenboom eruit van het ongeval dat gebeurd is in de film onvoorziene omstandigheden? Zie je de verbanden tussen de factoren? Kan je de mensgebonden, de organisatiegebonden, de machinegebonden, de omgevingsgebonden en de materiaalgebonden factoren onderscheiden? Kan je reeds aangeven hoe het ongeval had kunnen vermeden worden $)"

20 ONDERZOEK ERNSTIG ARBEIDSONGEVAL Federaal Actieplan voor de Reductie van Arbeids- Ongevallen Invoering opdracht onderzoek EAO sinds 2005 In D en C- bedrijven verplicht uit te voeren door PA niveau 1 van externe dienst PBW $*" PROCEDURE ONDERZOEK VAN EEN ERNSTIG ARBEIDSONGEVAL EAO? Ja Werkgever geeft onmiddellijk opdracht aan bevoegde preventiedienst voor onderzoek Onderzoek EAO Verslag Aanvullen verslag door werkgever(s) Sturen omstandig verslag naar TWW (binnen 10 dagen) %+"

21 INHOUD VERSLAG Identificatie slachtoffer en werkgever(s) Gedetailleerde beschrijving plaats ongeval Gedetailleerde omschrijving van de omstandigheden (incl. beeldmateriaal) Vastgestelde primaire, secundaire, tertiaire en psychosociale oorzaken Aanbevelingen om herhaling te voorkomen Identificatie van betrokken personen en preventiediensten Identificatie van opstellers verslag Identificatie bestemmelingen van het verslag %!" OORZAKEN TE VERMELDEN IN HET VERSLAG? KB BELEID ART. 26 Vaststellingen - Opmerkingen? %#"

22 OPMERKING: DE VISIE VAN DE OVERHEID INZAKE OORZAKEN VAN ONGEVALLEN IS HET ONTBREKEN VAN MATERIËLE VOORZIENINGEN %$" %%"

23 %&" OEFENING Welke factoren in de oorzakenboom zijn te bestempelen als primaire, secundaire en tertiaire oorzaken? Wat is uw conclusie? %'"

24 WETGEVER VRAAGT Materialistische visie o Oorzaken = ontbrekende materiële afwendingsmaatregelen De multifactoriële benadering van oorzaken geeft een ruimer beeld o Directe factoren o Onderliggende factoren o Basisfactoren %(" VAN WAAR KOMT DEZE VISIE? Wettelijke principes: Zie art 5 Welzijnswet Zie art 9 KB Beleid %)"

25 DE PREVENTIEHIËRARCHIE (KB BELEID VAN 27 MAART 1998 ART. 9)? %*" RUIME RISICOBEHEERSINGSVISIE Brongericht &+"

26 Directe oorzaken Basisoorzaken &!" AANPASSING SINDS 2014 &#"

27 OEFENING Welke psychosociale factoren zou je vermelden onder punt d)? Hoe zou je die formuleren? &$" RAPPORTERING Omstandig verslag = Verslag preventieadviseur + Aanvullingen door de werkgever &%"

28 AANVULLINGEN VERSLAG DOOR WERKGEVER 1. De beslissingen i.v.m. de maatregelen om herhaling van gelijkaardige ongevallen te vermijden 2. Het actieplan 3. Het advies van het Comité PBW (of opmerkingen van de werknemers...) &&" DOEL VAN HET ONDERZOEK VAN EAO o Formuleren van preventiemaatregelen om betreffende ongevallen te voorkomen N Tekortkomingen in preventiebeleid detecteren en bijsturen. = structurele aanpak PBW bevorderen EAO kunnen echter wel een juridisch staartje krijgen... &'"

29 Het is niet de bedoeling om fouten, overtredingen of schuldigen te zoeken VERMELDING IN OMSTANDIG VERSLAG: &(" ONDERZOEK VAN BIJNA-ONGEVALLEN Bijna-ongeval = ongewenste en plotse gebeurtenis die onder andere omstandigheden had kunnen leiden tot schade en/of lichamelijk letsel Bv. een hamer valt op een werf van een steiger en raakt een andere werknemer die gewond geraakt. Dit is een arbeidsongeval. Wanneer deze hamer in zijn val niemand treft, dan gaat het om een bijna-ongeval. Bijna-ongevallen zijn belangrijk, omdat ze het gevaar aantonen dat schuilt in een bepaalde situatie of handeling. De volgende keer kunnen er wel gewonden vallen. &)"

30 STATISTIEKEN &*" STATISTIEKEN '+"

31 STATISTIEKEN '!" STATISTIEKEN '#"

32 STATISTIEKEN C,&:,90OL,4#$,'#6,#1,P'.&#Q#M0,#;R31QSST,6&01U8,S49S;.$,# C,&:,90OL,4#$,'#/.&0:,#O%&,4#8044,4#,0:,4#8,6&0OT# C,&:,90OL,4#$,'#%46,&,#/,15:04:,4#/%4#7V#8,6&0OT# '$" STATISTIEKEN '%"

33 STATISTIEKEN '&" ONGEVALSANALYSE H4%9W1,#/%4#6,#.4:,/%99,4#.3#8,6&0OT140/,%7# o B&04P03,Q#.3#8%101#/%4#;,'#O%%&./,&M0P;'#/%4#6,#HD# o D31',99,4#/%4#./,&M0P;',4## Naar functie of locatie Naar oorzaak (agens / vorm) Naar letsel (aard / plaats) ''"

34 ONGEVALSANALYSE '(" ONGEVALSANALYSE ')"

35 '*"