11/5/2012. Systeem Aarde aan het begin van het Paleozoicum. Praecambrium (tot ~540 m. j.)

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "11/5/2012. Systeem Aarde aan het begin van het Paleozoicum. Praecambrium (tot ~540 m. j.)"

Melanie Verbeek
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Systeem Aarde aan het begin van het Paleozoicum Praecambrium (tot ~540 m. j.) Paleozoicum ( m.j.) Start: ~ Cambrische Explosie (skeletvormers, biomineralisatie) Einde: supercontinent Pangea (massa-extinctie) Begin Paleozoicum Atmosfeer: toename O 2, nog geen afdoende ozonlaag Lithosfeer: losse continenten, geen terrestrische ecosystemen Hydrosfeer: calcitische oceanen (sterke tektoniek) Biosfeer: sterke toename diversiteit, predatie bioturbatie (substraat revolutie) alle leven in zee vorming biogene gesteenten Systeem Aarde 4: Evolutie van de landplanten Een prominente rol van de biosfeer 1

) Start: ~ Cambrische Explosie (skeletvormers, biomineralisatie) Einde: supercontinent Pangea (massa-extinctie) Begin Paleozoicum Atmosfeer: toename O

2 Fotosynthese De voedselketen: planten aan de basis (producenten:leggen koolstof vast) Consumenten: de andere organismen Koolstofdioxide + water > energie en zuurstof Planten zijn de primaire producenten! 2

andere organismen Koolstofdioxide + water > energie

3 Koolstof wordt gerecycled: de koolstofcyclus Fotosynthetische organismen zetten per jaar ~100,000,000,000 ton koolstof om in biomassa Menselijk gebruik per jaar: ~ 16 terawatt Energie opgeslagen in fotosynthetische processen: ~100 terawatt Terawatt: Watt watt is gelijk aan 1 kilowatt (kw) kilowatt is gelijk aan 1 megawatt (MW) megawatt is gelijk aan 1 gigawatt (GW) gigawatt is gelijk aan 1 terawatt (TW) Gloeilamp van 60W 3

processen: ~100 terawatt Terawatt: 10 12 Watt 1.000 watt is gelijk aan 1 kilowatt (kw) 1.

4 Fotosynthetische organismen Cyanobacteria Algen Planten Start fotosynthese ~ 3.6 miljard jaar geleden Eerste zuurstof opgeslagen in ijzeroxiden: BIF s Cyanobacteria: ~ 2 miljard jaar geleden: vrije atmosferische zuurstof; ontwikkeling protisten (een- of meercellig zonder gespecialiseerde weefsels) ~ 1 Miljard jaar geleden: protist in symbiose met cyanobacterie: voorloper algen en planten Eerste landplanten Cyanobacteria, algen Levermos (liverworts) Haarmos (mosses) Sporen, geen vaatsysteem Maximum 4

atmosferische zuurstof; ontwikkeling protisten (een- of meercellig zonder gespecialiseerde weefsels) ~ 1 Miljard jaar

5 Vaatplanten met sporen Wolfsklauw (lycopods and clubmosses) Paardestaart (horsetails) Varen (ferns) Wolfsklauw (Lycopodia) Vaatplanten met zaden Gymnospermen Vaatplanten met zaden: Angiospermen Gingko Coniferen Cycas 5

Wolfsklauw (Lycopodia) Vaatplanten met zaden

6 Verschillen water-land milieu Aquatisch milieu: water in overvloed grotere dichtheid van water (t.o.v. lucht) hoge warmtecapaciteit geringere T variatie laag zuurstof gehalte licht intensiteit neemt met diepte af Terrestrisch milieu: minder water geringere dichtheid van lucht (t.o.v. water) lage warmtecapaciteit grote T variatie hoog zuurstof gehalte hoge licht intensiteit Van water naar land Van water naar land Problemen: Poikilohydrisch (variabel) Afhankelijk van waterig milieu Geen mechanisme tegen uitdroging Straling -UV beschadiging (ozonlaag) Temperatuur - Uitdroging Hoeveelheid water beschikbaar Verspreiding groene algen, cyanobacteria, korstmossen, mossen Twee ecotypes: - poikilohydrisch - homoiohydrisch 6

o.v. water) lage warmtecapaciteit grote T variatie hoog zuurstof gehalte hoge licht intensiteit Van water naar land Van water naar land Problemen: Poikilohydrisch (variabel)

7 Homoiohydrisch (evenwicht) Het watergehalte wordt constant gehouden door: Cuticula Stomata Xyleem (waterhuishouding) planten, bomen Aanpassingen aan o.a.: Zout>zoet>land Weefsels Straling Temperatuur Korstmos: symbiose van een schimmel en een alg, bv een cyanobacterie Schimmel: watervoorziening Cyanobacterie: fotosynthese Chara: zoetwater alg Veenmos 7

a Xyleem (waterhuishouding) planten, bomen Aanpassingen aan o.a.: Zout>zoet>land

8 Sommige varens en bloeiende planten keren terug: van homoio naar poikilohydrisch Speciaal : evolutie van halophyten; via landplanten naar zout tolerantie 4 3 Azolla Zeekraal m.j (Mid Eoceen): Azolla event Mangrove Zeegrassen 8

halophyten; via landplanten naar zout tolerantie 4 3

9 Einde Ordovicium/begin Siluur Ozonlaag compleet Lege continenten Geen bodems Leeg leven Nieuwe niche! Cooksonia Midden Siluur (420 m.j.) 9

10 Aglaophyton (Onder Devoon) Tussen mossen en vaatplanten in Spin Rhynia flora en fauna (Onder Devoon van Schotland) Evolutie Verspreiding: boundary layer (wind) Competitie: > hoger groeien Wat nodig : > water transport (vaten) Kost energie (waar vandaan?) Meer fotosynthese (energie) Grotere bladeren (hoger, meer energie) 10

Competitie: > hoger groeien Wat nodig : > water transport (vaten) Kost energie

11 Gilboa forest, M-Devoon (~380 m.j.) New York Bomen 3-9 m. hoog Wattieza Sporen Geen takken Pertica (390 m.j.) ca 1.80 m hoog Oudste bos CO 2 opname Afkoeling atmosfeer Archeopteris: oerboom (20 m.) Sporen Takken Progymnospermen m.j. 11

80 m hoog Oudste bos CO 2 opname Afkoeling atmosfeer

12 Medullosa noei Zaadplant Crossotheca Onder Carboon: eerste zaadplanten Relatie met insekten Consequenties voor Systeem Aarde: Ontwikkeling van terrestrische milieu s Ontwikkeling van diepwortelende bomen: verwering, afbraak Dalend CO 2 gehalte CO 2 gehaltes in het laat Siluur keer hoger; in het laat Devoon 2-5 keer hoger dan nu Koelere atmosfeer 12

Ontwikkeling van diepwortelende bomen: verwering, afbraak Dalend CO 2 gehalte CO 2

13 Bodemvorming 13

14 Beaumes de Venise Histoire Appellation Terroir Si le fruit de la vigne est à l origine du vin, le caractère de chaque cru est déterminé par le terroir où la plante puise ses racines et développe son feuillage : la nature du sol, leur exposition et le climat qui y règnent sont autant de facteurs essentiels à la qualité de chaque vin pour chaque parcelle. Les rouges de Beaumes de Venise sont issus de trois terroirs : - Terres du Trias - Terres Blanches de Bel Air du Crétacé - Terres Grises des Farisiens du Jurassique Vinicultuur: Terroir org 14

essentiels à la qualité de chaque vin pour chaque parcelle.

15 Eerste landdieren Potentiele nieuwe voedselbron, maar (eerst) alleen voor herbivoren Ontwikkeling tetrapoden Ontwikkeling (gevleugelde) insecten Tiktaalik Evolutie landdieren Lepidodendron Carboon, maximale verspreiding tropische wouden 15

(gevleugelde) insecten Tiktaalik Evolutie landdieren Lepidodendron

16 Carboon: warm en vochtig Reuze paardestaarten en varens; steenkooltijdperk De recente paardestaarten zijn veel kleiner, maar vertonen nog steeds het patroon van kale stengel-leden met op de knopen een bladerkrans. Ze zijn rijk aan silica Cyathea (boomvaren) Lepidodendron: randje xyleem, weinig phloeem >wortels 16

van kale stengel-leden met op de knopen een bladerkrans.

17 Uitgestrekte regenwouden Begin landplanten Pangea Wortelstelsel Lepidodendron Perm: Glossopteris Zaadplanten 17

18 Zaadplanten: bevruchting vindt op de plant plaats Sporeplanten: (zelf)bevruchting buiten de plant Zaadplanten: meer mogelijkheden voor genetische aanpassing en evolutie Glossopteris Wegener, continental drift Mesozoicum, Age of the Dinosaurs Ginkgo Tussen naald- en loofbomen in Cycas 18

genetische aanpassing en evolutie Glossopteris Wegener, continental

19 Voorkomen van barnsteen (Jurassic Park) Araucaria Gymnospermen (naaktzadigen) Vanaf midden Krijt: ontwikkeling van de bloeiende planten (angiospermen, bedektzadigen) 19

20 Archeofructus sinensis Oudste bloeiende plant (China) 120 m.j (Relatie met insecten evolutie) Belangrijke stap: het ontstaan van de Himalaya en het moesson regime De ZW moesson is ontstaan na het ontstaan van de Himalaya s. Tijdens de zomer blaast de ZW moesson. In de winter omgekeerd. In het Mioceen de evolutie van het savanne landschap 20

het moesson regime De ZW moesson is ontstaan na het ontstaan van de Himalaya s.

21 De roofdieren ontwikkelden zich sterk tijdens het Mioceen. Het antwoord van de grazers was een evolutie tot grotere en snellere dieren Evolutie van de paarden Samenvatting evolutie landplanten Mossen: stengels en bladeren; sporen Paardestaarten/varens: wortels, stengels, bladeren, vaatbundels; sporen Archeopteris: plus stam, bladeren; sporen Invloed op Systeem Aarde CO 2 omlaag, O 2 omhoog Afkoeling atmosfeer Vorming bodems Nieuwe voedselbron Nieuwe ecologische niche Grote invloed op de evolutie Vastleggen energie Invloed op hydrosfeer Glossopteris: stam, bladeren; zaden Naaktzadigen/bedektzadigen 21

22 Vegetatie en klimaat Huidige vegetatie zones Klimaats zones Exoten Turkije ca

23 Zuid Afrika ca 1650 Amerika vanaf ca 1520 Azie vanaf 17de eeuw Holland

Vergelijkbare documenten

Paleozoicum ( m.j.) Start: ~ Cambrische Explosie (skeletvormers, biomineralisatie) Einde: supercontinent Pangea (massa-extinctie)

Paleozoicum ( m.j.) Start: ~ Cambrische Explosie (skeletvormers, biomineralisatie) Einde: supercontinent Pangea (massa-extinctie) Systeem Aarde aan het begin van het Paleozoicum Praecambrium (tot ~540 m. j.) Paleozoicum (540-245 m.j.) Start: ~ Cambrische Explosie (skeletvormers, biomineralisatie) Einde: supercontinent Pangea (massa-extinctie)