HANDLEIDING OP WEG NAAR HET LAGERHUIS

Transcriptie

1 1 HANDLEIDING OP WEG NAAR HET LAGERHUIS Seizoen jaargang

2 Voorwoord 1 Toen de meeste deelnemers nog geboren moesten worden, of misschien net in de luiers lagen, waren wij al bezig met het spektakel dat Op Weg naar het Lagerhuis heet. De houten bankjes, de klok, de hekjes van het één-op-ééndebat en de gewichtige jurytafel: aan de meubelstukken is weinig veranderd. Goed, door geslepen cameravoering en doordachte belichting oogt het geheel nu uiteraard ontzettend 2016, maar OWNHL ademt nog steeds de sfeer van het maatschappelijk debat op het scherpst van de snede, actueel, snel en betrokken en als het even kan gelardeerd met een flinke dosis humor. Met als deelnemers scholieren die, soms met het zweet in de handen, soms met een koelbloedigheid waar menig Tweede Kamerlid jaloers op zou zijn, onverschrokken de strijd met elkaar aangaan. De belangrijkste verandering van de laatste jaren is de toevoeging van een extra wedstrijd: die tussen de beste speechers van het land. Solo staan ze achter het katheder, met een spot op zich gericht en de dure plicht om drie minuten lang hun zielenroerselen met de zaal en de kijkers thuis te delen. Samen met de debaters zijn deze speechers dappere, moderne en geëngageerde woordkunstenaars in een format dat zichzelf telkens weer vernieuwt. Ik wens jullie behalve succes ook veel plezier; en als het even tegenzit, droom dan alvast maar een beetje van die reis met HOPE XXL naar de Verenigde Naties in New York! Menno Bentveld jaargang

3 Inleiding 3 Dit seizoen gaat de VARA voor de achttiende keer op zoek naar het beste debat- en speechtalent in Nederland! Op weg naar Het Lagerhuis is de grootste debat- en speechcompetitie voor jongeren in het voortgezet onderwijs en de laagste klassen van het middelbaar beroepsonderwijs. Elk jaar strijden zo n tweehonderd teams om de titel van beste debatschool van Nederland en wordt uit zo n tweeduizend leerlingen de beste redenaar van Nederland gekozen. Deelname aan Op weg naar Het Lagerhuis is een unieke ervaring waarbij je veel nieuwe vaardigheden en technieken leert! Bij Op weg naar Het Lagerhuis gelden er geen ingewikkelde spelregels en zijn de aanspreekvormen informeel. Hierdoor kunnen ook beginnende debaters zich in een kort tijdsbestek voorbereiden op deelname. Echter, alleen teams die zich zorgvuldig voorbereiden en regelmatig hun debattechniek oefenen, zullen daadwerkelijk kans maken op een finaleplaats tijdens de provinciale voorronde. Het traditionele slotstuk is de landelijke finale die wordt uitgezonden op NPO 2. Het winnende team én de beste redenaar brengen samen met jongerenorganisatie HOPE XXL een bezoek aan de Verenigde Naties in New York. Er staat dus wat op het spel! Stedelijk Gymnasium JvO uit Amersfoort met HOPE XXL bij de Verenigde Naties in New York (juni 2015) jaargang

4 4 Ontstaan Aantal voorrondes Wildcard Het ontstaan van de jongerendebatcompetitie Op weg naar Het Lagerhuis is onlosmakelijk verbonden met het in de jaren 90 zeer populaire televisieprogramma Het Lagerhuis van de VARA. Het programma werd rechtstreeks uitgezonden vanuit het Amsterdamse debatcentrum De Rode Hoed. Het Lagerhuis beoogde het debat over de politieke actualiteit zo levendig mogelijk in de huiskamer te brengen. Dat gebeurde volgens een vast stramien: discussies tussen de aanwezige panelleden; discussie met een uitgenodigde gast; een gesproken column van oud-minister Marcel van Dam en een discussie tussen een gast en Marcel van Dam. In elke uitzending werd één van de panelleden door een juryvoorzitter uitgeroepen tot de beste debater. Mede door het programma zijn enkele debaters landelijk bekend geworden: bijvoorbeeld de Hagenaars Henk Bres en VVD-wethouder Frits Huffnagel. De laatste jaren is Het Lagerhuis slechts incidenteel op tv. De laatste reguliere uitzending is gemaakt tijdens de landelijke verkiezingen in Daarentegen is de jongereneditie van het programma vanaf 1999 jaarlijks bij de VARA te zien. Op weg naar Het Lagerhuis Op weg naar Het Lagerhuis is in 1997 begonnen. Enerzijds om jongeren de mogelijkheid te bieden om hun debattechnieken en spreekvaardigheid te vergroten, anderzijds om hen de mogelijkheid te bieden om te ervaren wat de provinciale politiek inhoudt. Welke onderwerpen spelen in de provincie een rol? Op welke wijze komt besluitvorming op provinciaal niveau tot stand? Er is dan ook een mogelijkheid om je mening te delen met de politici in jullie provincie: de leden van Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten. Er zijn in totaal vijftien voorrondes in de twaalf provincies in Nederland. In de provincies Noord- Holland, Zuid-Holland en Gelderland worden twee voorrondes georganiseerd. Uiteindelijk spelen zestien debatteams in een landelijk finaletraject om een plaats in de finale. Er is sprake van een bijzondere wedstrijd dankzij de sterke betrokkenheid van de provincies. In de regel vinden de voorrondes plaats in het Provinciehuis. Voor iedereen is dit een unieke kans om deze prachtige politieke arena s van nabij te zien. Jongeren kunnen ervaren hoe het is om in de schoenen te staan van een politicus en wellicht stappen zetten naar een politieke carrière. Er zijn namelijk verschillende voorbeelden bekend van oud-deelnemers die nu politiek actief zijn! In 2012 is er binnen het wedstrijdformat een aantal vernieuwingen doorgevoerd. Daardoor ligt er nog meer nadruk op de inhoudelijke dialoog Na de laatste provinciale voorronde deelt de organistatie van Op weg naar Het Lagerhuis aan één debatteam een wildcard uit. De provinciale winnaars en de winnaar van de wildcard nemen het vervolgens tegen elkaar op in het landelijke finaletraject. bij maatschappelijke thema s. Daarom wordt er ook samengewerkt met Stichting HOPE XXL, een jongereninitiatief waarbij wordt nagedacht over de vraag hoe een toekomst te creëren waarin iedere bewoner van onze planeet zijn of haar leven kan waarderen met gemiddeld een 8. Dit komt in het bijzonder terug in de V-Rede, een speech waarin één deelnemer zijn of haar visie geeft op de toekomst. Verder komen in het vaak spectaculaire 360-graden debat verschillende perspectieven naar voren bij provinciale, landelijke en mondiale onderwerpen. Spreken leert men door te spreken. Cicero

5 6 Wedstrijd De wedstrijdopzet van iedere provincale voorronde is maatwerk, maar de basiselementen zijn in elke provincie gelijk. Er zijn drie verschillende wedstrijdonderdelen: het vaste rollen debat, het 360-graden debat en het 1-op-1 debat. Daarnaast zijn er twee speechonderdelen: de landelijke V-Rede en de provinciale V-Rede. 2 Op weg naar het Lagerhuis kent twee speechonderdelen. Wedstrijd onderdelen Ronde 1 voorronde V-Rede Vaste rollen debat 360-graden debat Tabel 1 Wedstrijdonderdelen per wedstrijdronde Elk team krijgt de mogelijkheid één keer de landelijke V-Rede (speech door één teamlid) te presenteren in wedstrijdverband en meerdere keren worden het vaste rollen debat, het 360-graden debat en het éénop-één debat gespeeld. Ronde 2 voorronde Vaste rollen debat De provinciale V-Rede is een zelfstandig wedstrijdonderdeel tijdens de voorrondes van Op weg naar Ronde 3 voorronde Vaste rollen debat Om deelnemende teams zoveel mogelijk te laten debatteren wordt er gespeeld in poules. Op weg naar Het Lagerhuis streeft ernaar om ieder debatteam ten minste drie wedstrijdrondes van één uur te laten spelen. Ronde 4 Halve finale Vaste rollen debat Ronde 5 Finale Vaste rollen debat 1-op-1 debat 1-op-1 debat 1-op-1 debat 360-graden debat 360-graden debat 360-graden debat Na de eerste drie wedstrijdrondes zijn de halve finalisten bekend. De overgebleven vier teams 7 Het Lagerhuis. Elk team krijgt de gelegenheid om van maken uit wie de winnaar wordt van de voorronde tevoren een video-opname van de provinciale V-Rede en doorspeelt in de landelijke achtste finales. Het 3 in te zenden. De beste provinciale V-Rede wordt tijdens de opening getoond aan alle deelnemers. De precieze wedstrijdprogramma is afhankelijk van het aantal deelnemers, beschikbare zalen en beschikbare winnaar wordt beloond met een speech-kit. Beide juryleden en wordt per voorrondedag op de website Naast de speechonderdelen zijn er drie debatonderdelen. Een uitgebreide beschrijving van alle wedstrijdonderdelen is te vinden op bladzijde 6. V-Redes mogen door dezelfde persoon worden uitgesproken. gepubliceerd. In de bijlage is een voorbeeld van het chronologisch programma te vinden. Doordat er rekening moet worden gehouden met een wisselend aantal deelnemers, de beschikbare capaciteit op de wedstrijdlocatie en het aantal juryleden kan bij sommige voorrondes van het voorbeeld wedstrijdprogramma worden afgeweken. Houd hiervoor in de gaten!

6 8 Vaste rollen debat 9 Wedstrijdonderdelen Debatteren leer je vooral door het te doen! Bij Op Er zijn drie verschillende debatvormen bij Op weg weg naar Het Lagerhuis kun je in verschillende naar Het Lagerhuis: wedstrijdonderdelen je debatvaardigheden laten - het vaste rollen debat (teamdebat) zien. Iedere debatvorm vraagt een net iets andere - het 1-op-1 debat tussen twee debaters aanpak. - het 360-graden debat (teamdebat) Het vaste rollen debat is een debat tussen twee teams van tien deelnemers. Er wordt gedebatteerd over een stelling en de loting bepaalt welk team de stelling moet verdedigen en welk team de stelling moet aanvallen. Het team dat de stelling verdedigt, is voor de stelling. Het team dat de stelling aanvalt, is tegen de stelling. Het vaste rollen debat is een teamdebat. Dit betekent dat het hele team voor de stelling of tegen de stelling is, je hebt hier dus geen keuze in. Het debat wordt geleid door een gespreksleider. Tijdens Op weg naar Het Lagerhuis wordt deze rol vervuld door een docent van één van de deelnemende scholen. De gespreksleider start het debat door aan het team dat voor is het woord te verlenen. Vervolgens mogen de tegenstanders reageren. Na deze eerste uitwisseling van argumenten is het aan de gespreksleider om de spreektijd op een eerlijke manier tussen de teams te verdelen. Tijdens het vaste rollen debat mag door de deelnemers enkel worden gesproken, nadat zij zijn opgestaan. De gespreksleider bepaalt wie op welk moment het woord heeft! De gespreksleider mag lange betogen afbreken en zorgt ervoor dat algemeen geldende fatsoensnormen in acht worden genomen. Het vaste rollen debat duurt tien minuten. De tijd wordt bijgehouden door de debatklok. Tijdens de laatste vijf seconden verandert de verlichting van de klok van kleur en mag er door de gespreksleider, deelnemers en eventueel publiek hardop worden afgeteld. De jury wijst pas aan het einde van de wedstrijdronde de winnaar aan. Het 1-op-1 debat Het 1-op-1 debat is een debat over een stelling tussen twee deelnemers uit het debatteam. De debatteams bepalen zelf welk teamlid het debat namens het team voert. Er is door loting bepaald welke deelnemer de stelling moet verdedigen en welke deelnemer de stelling moet aanvallen. Diegene die de stelling verdedigt, is voor de stelling en opent het debat. Diegene die de stelling aanvalt, is tegen de stelling. De gespreksleider stelt zich terughoudend op bij het 1-op-1 debat en opent het debat door aan de voorstander het woord te verlenen. Vervolgens mag de tegenstander hierop reageren. Na deze eerste uitwisseling van argumenten is het aan de deelnemers zelf om de spreektijd op een eerlijke manier te verdelen. Je mag elkaar dus (proberen te) onderbreken, mits dit op een nette manier gebeurt en de gespreksleider het toelaat.

7 graden debat te plaatsen of een nieuw punt te maken. Alleen wanneer de spreker stilvalt, gaat Wie goed in staat is om zowel voor als tegen te geven zal hier door de jury voor beloond worden 11 De gespreksleider grijpt alleen in wanneer het debat dreigt te ontsporen. De gespreksleider intervenieert bijvoorbeeld wanneer de debaters elkaar voortdurend niet laten uitpraten, sterk afdwalen van het onderwerp of als zij algemeen geldende fatsoensnormen overschrijden. Het 1-op-1 debat duurt 5 minuten. De tijd wordt bijgehouden met behulp van de debatklok. Tijdens de laatste vijf seconden mag er door de gespreksleider, deelnemers en eventueel publiek hardop worden afgeteld. Ook bij het 1-op-1 debat bepaalt de jury aan het einde van de wedstronde de winnaar. Het 360-graden debat is een variant op het vaste rollen debat. Het 360-graden debat wordt gespeeld op dezelfde manier en volgens dezelfde regels als het vaste rollen debat, maar er is één groot verschil: beide teams zijn afwisselend voor en tegen de stelling. Het 360-graden debat is tevens een teamdebat. Dit betekent dat het hele team voor de stelling of tegen de stelling is. Het debat wordt op dezelfde wijze geopend als het vaste rollen debat. De klok bepaalt wie bij de start van het debat de stelling verdedigt. Na enkele minuten debat klinkt er een zoemer. Vanaf dat moment zijn de beurt naar het andere team. Het debat duurt, net als het vaste rollen debat, tien minuten. De tijd wordt bijgehouden door de debatklok. Tijdens de laatste vijf seconden verandert de verlichting van de klok van kleur en mag er door de gespreksleider, deelnemers en eventueel publiek hardop worden afgeteld. De jury let tijdens het 360-graden debat met name op het gebruik van verschillende invalshoeken. in deze debatvorm. Daarbij wordt er ook gelet op originaliteit. Wie na de wissel dezelfde argumenten gebruikt als het andere team zojuist heeft gedaan geeft weinig blijk van een brede argumentatie. Zorg er dus voor dat je goed thuis bent in de argumenten voor en tegen de stelling. Alleen dan zul je het 360-graden debat naar je toe kunnen trekken. Op de website van Op weg naar het Lagerhuis zijn verschillende voorbeeld 360-graden debatten te vinden. Ook kun je er een oefenklok vinden waarin de wissels zijn opgenomen. de rollen omgekeerd. De verdedigers worden de aanvallers en de aanvallers de verdedigers. Het team dat voor is, is vanaf dan tegen en vice versa. Tegen het eind van het debat zal de zoemer nog één keer klinken en worden de rollen weer omgedraaid. De wissel is een belangrijk moment tijdens dit debat. Nadat de zoemer heeft geklonken behoudt de deelnemer die aan het woord is het spreekrecht. De deelnemer krijgt de gelegenheid Als student kwam ik erachter dat ik goed kon spreken in het openbaar en ik besefte: nu is alles mogelijk. Barack Obama

8 12 HOPE XXL: Join the future! 13 HOPE XXL wil eraan bijdragen dat iedereen zijn of haar leven met een acht of hoger kan waarderen. Daarom ontwikkelt HOPE XXL samen met jongeren van over de hele wereld een nieuwe visie op de toekomst. Dit hebben ze de Liemers List genoemd, naar de regio in Gelderland waar HOPE XXL is begonnen. Het is een lijst van dingen die moeten gebeuren met artikelen over duurzaamheid, mensenrechten, internationale samenwerking en nog veel meer. In 2015 heeft HOPE XXL de wereldwijde Liemers List aangeboden bij de Verenigde Naties nadat deze met studenten van de University for Peace was afgerond. Duizenden jongeren van over de hele wereld hebben meegedacht over de Liemers List. Waaronder de deelnemers aan Op weg naar Het Lagerhuis de afgelopen drie seizoenen. Ook tal van prominenten steunen HOPE XXL. Onder meer Alexander Rinnooy Kan, Jan Peter Balkenende, Louise Fresco, Jan Jaap van der Wal, Hanna Verboom, Ruud Lubbers en Gerrit Zalm steunen het initiatief, evenals 80 professoren die de Liemers List voor minimaal 80 % onderschrijven. Daarnaast wordt HOPE XXL onder meer gesteund door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. In 2015 is de lijst afgerond tijdens de HOPE XXL Global Summit in Costa Rica. De lijst is echter nooit helemaal klaar en HOPE XXL blijft bezig om de Liemers List te verbeteren. Daarnaast wordt de Liemers List in de Liemers uitgevoerd met steun van de vier gemeenten. De jongeren van HOPE XXL zijn zeer benieuwd naar jullie argumenten bij de stellingen van Op weg naar Het Lagerhuis! Wil je actief worden bij HOPE XXL? Bezoek de website en neem contact op!

9 14 Jurering De jury beoordeelt de debatten aan de hand van drie criteria: argumentatie, presentatie en teamwork/strategie, waarbij de argumentatie het zwaarst weegt. Per onderdeel wordt in het bijzonder gelet op de elementen die zijn benoemd in drie wordclouds. Deze wordclouds zijn op de website te vinden. Vorig jaar hebben verschillende oud-deelnemers van Op weg naar Naast Het de speechonderdelen Lagerhuis opnieuw meegedaan, zijn er drie debatonderdelen. maar dan als jurylid. Oud-deelnemers Een uitgebreide beschrijving die ook willen jureren van alle kunnen wedstrijdonderdelen zich aanmelden is te vinden via de op website. bladzijde %. 3 Er zijn drie word clouds te vinden op de website. Puntentelling & Juryberaad Bij Op weg naar Het Lagerhuis wijst een jury van drie personen per wedstrijdonderdeel een winnaar aan. Daaruit volgt automatisch de winnaar van de wedstrijdronde. Per wedstrijdronde worden namelijk drie wedstrijdonderdelen gespeeld. In iedere wedstrijdronde zijn er in totaal 3 punten te verdelen (1 punt per wedstrijdonderdeel) en per onderdeel wordt bepaald welke school heeft gewonnen en het punt krijgt. De jury is verplicht per wedstrijdonderdeel een winnaar aan te wijzen. Gelijkspel is dus niet mogelijk! Om eventuele gelijke standen in de poulefase te voorkomen (zoals een gelijk aantal gewonnen wedstrijdrondes en een gelijk aantal gewonnen wedstrijdonderdelen) kent de jury per wedstrijdronde en per debatteam tevens een tiebreaker-score toe. De tiebreaker-score is een score op schaal 0,0 tot 10,0 die de algehele debatkwaliteit van het debatteam representeert van die wedstrijdronde. Uiteraard wijst de jury altijd het hoogste cijfer toe aan de winnaar van de ronde en ook hier is gelijkspel niet mogelijk. De jury heeft na afloop van de ronde maximaal 10 minuten de tijd om alle indrukken te verwerken, de winnaar te bepalen én haar keuze met argumenten te onderbouwen. Dit is geen eenvoudige taak! De jury stelt zichzelf vaak de vraag welke school voor de gehele wedstrijdronde (dus alle debatonderdelen bij elkaar) de meeste aanspraak maakt op de overwinning. Zij focussen vervolgens in het overleg op de verschillende wedstrijdonderdelen en bereiden de terugkoppeling voor. Juryuitslag Tijdens de juryuitslag aan het eind van elke ronde wordt het juryoordeel aan de deelnemers bekend gemaakt. De jury wordt door de organisatie gevraagd om ook een helder inzicht te geven in de weging die zij heeft toegepast. Het oordeel illustreert zij aan de hand van voorbeelden en zij geven tijdens de terugkoppeling een antwoord op bijvoorbeeld de volgende vragen: Waarom en wanneer was team A beter dan team B?; Wat gaf naar de mening van de jury de doorslag?; Welke argumentatie heeft indruk gemaakt?; Wie bespeelde het publiek het beste?; Welk debatteam heeft het beste teamwork getoond? Op het eindoordeel wordt nooit teruggekomen. De jury vult na afloop de definitieve uitslag in op het wedstrijdformulier voor de wedstrijdleiding. Dit formulier is openbaar en leerlingen mogen dit dan ook inzien. De persoonlijke aantekeningen van de juryleden zijn echter geheim. 15

10 16 Interview met Frits Bloemberg Presentator van de voorrondes 17 Wat vind jij zelf leuk aan deze wedstrijd? Het is een heel dynamische wedstrijd, er gebeurt heel veel. De kracht van het Lagerhuis-debat is dat iedereen mee kan doen en je dus ook veel verschillen ziet in de manier van debatteren tussen teams. En niet alleen de inhoud bepaalt wie er wint. Ook de presentatie, en zaken als humor spelen een grote rol. Ik heb zelf meegedaan in de tijd dat deze wedstrijd nog op scholen werd georganiseerd en ben toen enthousiast geraakt voor het debatteren. De voorrondes zijn voor ons als organisatie ook een feest. Sinds twee jaar maakt de V-Rede onderdeel uit van de wedstrijd. In de tv-finale was dit vorig jaar ook een belangrijk onderdeel geworden. Ik denk dat de V-Rede een grote aanwinst is voor de wedstrijd. Overtuigen doe je niet alleen met een debat: de speech is immers de oudste vorm van overtuigen die er is. De technieken die door de Grieken en Romeinen zijn beschreven zie je straks weer toegepast worden door jonge speechtalenten. Door bij de V-Rede de nadruk te leggen op de toekomst kunnen leerlingen ook wat van zichzelf blootgeven. Er is al zoveel pessimisme, juist met de V-Rede kun je andere mensen inspireren. Als je jong bent kan het effect hiervan heel groot zijn omdat het heel geloofwaardig is. Is het niet verwarrend dat er zo weinig regels zijn? Er zijn bij Op weg naar Het Lagerhuis bepaalde basisingrediënten, zoals de tijd (met de klok) en een gespreksleider die het debat in goede banen moet leiden. Maar hoe de teams het debat invullen is aan hen. Wel is het raadzaam om je te verdiepen in de beoordelingscriteria. Zo is het bij deze wedstrijd niet nodig om het debat op een formele manier te voeren zoals het debat officieel te openen met de woorden Beste jury, beste tegenstanders, geacht publiek... of elkaar met u aan te spreken. Ook debatteer je niet via een voorzitter maar spreek je elkaar rechtstreeks aan. Voor leerlingen die meedoen aan andere debatwedstrijden kan dit wel eens verwarrend zijn, maar ik vind de kracht van deze wedstrijd juist deze laagdrempeligheid. Er is tijdens het debat veel vrijheid, iedereen is gelijk. Soms zie je dat iemand een ander wil onderbreken in zijn betoog, en dit mag ook als de gespreksleider het toestaat en als de ander debater het laat gebeuren. Zoek de kracht dus vooral bij jezelf zou ik willen zeggen. Overtuigingskracht bestaat uit een heel scala van factoren en ook het gevoel speelt hierin mee. We werken overigens wel met een wedstrijdreglement waarin is vastgelegd hoe de competitie in elkaar zit en wat er wel en niet mag. Zo mogen scholen niet ineens teamleden vervangen, dit moet altijd via de wedstrijdleiding. Tip Wees vooral jezelf en laat vooral zien dat je debatteren en speechen leuk vindt. De jury waardeert het als je wat van jezelf laat zien. Zij willen ook verrast worden, er wordt dus niet van je verwacht dat je een debat uit de Tweede Kamer naspeelt. Zorg er verder voor dat je als een team debatteert. In de finale van de voorronde willen we immers de beste teams zien, die bovendien op de wedstrijddag hebben bewezen dat zij in staat zijn om indruk te maken met hun overtuigingskracht. En natuurlijk mag er ook wat gelachen worden!

11 18 De V-Rede Spreken in de spotlight 19 De V-Rede is sinds een paar jaar onderdeel van de wedstrijd en het doet een beroep op heel andere overtuigingsvaardigheden. Tegenwoordig is het Tips voor de V-Rede van groot belang dat een individu in staat is om een publiek te informeren, te inspireren of te overtuigen. 1. Start niet door jezelf voor te stellen. Dit doet de presentator. Formele plichtplegingen zijn bij Op weg Met de V-Rede krijgen jonge mensen de kans om hun naar Het Lagerhuis overbodig. Maak contact met het visie te geven op de toekomst. Jouw toekomst! Want publiek en probeer zo min mogelijk naar je papier te wie zou er durven twijfelen aan de geloofwaardigheid van jouw verhaal? Juist met jeugdig idealisme ben je in staat om andere mensen te raken en te vertellen hoe het anders moet. Hoe het beter kan. Hoe mensen het verschil kunnen maken. Dát is waarom we jou vragen om een speech te schrijven! We zijn benieuwd naar jouw verhaal. Realiseer je dat de V-Rede veel vraagt van een spreker. Je moet het verhaal soepel kunnen voordragen, kijken. Wie naar de tekst kijkt en tegelijkertijd spreekt verliest na verloop van tijd het contact met het publiek. 2. Zoek naar een pakkende opening! Iets waar mensen door gegrepen worden. Het is van belang dat je direct de aandacht van de kijker en luisteraar hebt en zij benieuwd zijn naar wat er gaat komen. Een al te formele of plechtige opening kan tot gevolg hebben dat mensen afhaken. Denk dus goed na over hoe je de 4. Hou rekening met de 150 seconden die je maximaal hebt! Overbodige passages kun je beter schrappen omdat voor deze speech geldt: kort, maar krachtig! Een uitgeschreven V-Rede bestaat in de regel uit 200 tot 400 woorden. 5. Denk na hoe je jouw publiek kunt inspireren. Wat is écht belangrijk? Waar zou het publiek over napraten, nadat ze jouw speech hebben gehoord. speech van Obama of Mandela zo goed? Van grote redenaars uit het verleden kun je veel leren. Een aantal hoogtepunten uit de retorica kun je bijvoorbeeld vinden in het boek Speeches That Changed The World. 8. Oefen je speech uitvoerig. Het liefst voor een (nog onbekend) publiek. De speech laten opnemen en terugkijken is zeer waardevol, bijvoorbeeld voor het wegslijpen van stopwoordjes. zonder dat het ingestudeerd overkomt. Je moet het contact kunnen maken met het publiek, zonder dat je hierin overdrijft. Je verhaal moet goed in elkaar zitten en de inhoud moet staan als een huis. Kortom: speech wil beginnen. 3. Hou het dicht bij je zelf en maak het niet té verheven. Mensen hebben over het algemeen meer 6. Een goede speech bevat altijd een kernboodschap. Werk liever één aspect uitvoerig uit dan er van alles bij te slepen. 9. De meeste sprekers spreken te snel en verliezen daardoor snel de aandacht van het publiek. Spreek woorden duidelijk uit en raffel de speech niet af. het schrijven en voordragen van de V-Rede vraagt de nodige aandacht. sympathie voor de onbevangen spreker of een enthousiast persoon dan de wijsneus die alles beter weet. 7. Laat je inspireren door de beste en beroemdste speeches uit de geschiedenis. Wat maakt die ene

12

13 22 Veelgestelde vragen zien zijn op televisie in de uitzending van de landelijke afgevaardigd. 23 finale van Op weg naar Het Lagerhuis. Verschillen: De landelijke V-Rede is een Hoe zien de landelijke finales eruit? Kunnen leerlingen zich zelfstandig inschrijven voor Op weg naar Het Lagerhuis? Nee, het is enkel voor de begeleidende docent(en) mogelijk om een team in te schrijven. Inschrijven kan via het inschrijfformulier op de website. Is het mogelijk om met meer dan één team van een school deel te nemen? In principe is de inschrijving bij Op weg naar Het Lagerhuis beperkt tot één team per school. De reden hiervoor is dat we zoveel mogelijk scholen de kans willen geven om deel te nemen. Uit hoeveel leerlingen bestaat een Op weg naar Het Lagerhuis-team? Per schoollocatie (middelbare school of mboinstelling) kan één team van tien debaters (en twee junior-debaters) deelnemen aan Op weg naar Het Lagerhuis. Junior-debaters kunnen in het kader van opleiding de wedstrijd als toeschouwer meemaken. Wat is de precieze rol van de junior-debaters? De junior-debater is een leerling die niet behoort tot het basisteam, maar in het kader van opleiding de dag kan meemaken als toeschouwer. Junior-debaters zijn van harte welkom tijdens de voorronde maar nemen tijdens de debatronde plaats in het publiek en debatteren zelf in beginsel niet. Enkel in het geval van overmacht (bijvoorbeeld ziekte, stremmingen etc.) is het mogelijk dat een junior-debater invalt. Wel mogen zij de V-Rede uitspreken.. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen de provinciale V-Rede en de landelijke V-Rede? Overeenkomsten: De landelijke V-Rede en de provinciale V-Rede zijn de speechonderdelen bij Op weg naar Het Lagerhuis. Voor beide speeches is een aparte speechopdracht te vinden op de website. Beide speeches hebben een maximale duur van 150 tellen. Tijdens de voorronde krijgt elke redenaar de gelegenheid om zijn of haar speech op video te laten opnemen door een cameraman van de VARA. Scouts van de VARA en Het Debatbureau bekijken al deze opnames (landelijke en provinciale V-Redes) en selecteren vervolgens een tiental redenaars voor een auditie in Hilversum. De beste redenaars zullen terug te wedstrijdonderdeel tijdens de eerste wedstrijdronde van Op weg naar Het Lagerhuis. (Tenzij omstandigheden ertoe noodzaken om een ander wedstrijdprogramma te hanteren.) De opdracht voor deze speech heeft een mondiaal thema. De provinciale V-Rede is een zelfstandige speechwedstrijd en de opdracht voor de speech heeft een provinciaal thema. Leerlingen krijgen de mogelijkheid om voorafgaand de provinciale voorronde hun provinciale V-Rede op video in te sturen naar Op weg naar Het Lagerhuis. Deze video s worden door een jury beoordeeld en tijdens de voorronde van Op weg naar Het Lagerhuis wordt de beste provinciale V-Rede bekendgemaakt. Deze redenaar met de beste provinciale V-Rede wordt beloond met vertoning van het filmpje tijdens de opening en een speechkit. Is het toegestaan om een leerling die geen deel uitmaakt van het debatteam (10 debaters) de speechonderdelen te laten uitvoeren? Dat is toegestaan voor de provinciale V-Rede. Let wel: omwille van de maximale deelnemerscapaciteit van de debatlocaties mogen er in totaal niet meer dan twaalf leerlingen per schoollocatie worden Zestien scholen spelen in Hilversum tegen elkaar in de achtste finales. Vanaf dan is het er op of er onder. Win je de wedstrijd dan speel je door in de volgende ronde. Zo wordt er toegewerkt naar de finale met bijbehorende tv-uitzending. De scholen die hun voorronde weten te winnen worden vanzelf geïnformeerd over de landelijke finales. Ik heb een andere vraag. Wat nu? Op de website van Op weg naar Het Lagerhuis wordt deze lijst aangevuld met vragen die binnenkomen. Mocht deze lijst ook geen soelaas bieden, dan kunt u contact opnemen met Het Debatbureau, de organiserende partner van de wedstrijd. Vragen kunnen per worden gesteld of via het contactformulier op de website. Verhef je stem niet, verbeter je argument Desmond Tutu Handleiding Op weg naar Het Lagerhuis jaargang

14 24 Partners bij de voorrondes Wedstrijddata Alle wedstrijddata zijn onder voorbehoud van wijzigingen Flevoland donderdag 21 januari Groningen vrijdag 22 januari Noord-Holland (dag I) woensdag 27 januari Noord-Brabant vrijdag 29 januari Noord-Holland (dag II) woensdag 3 februari Gelderland (dag I) donderdag 4 februari Gelderland (dag II) vrijdag 5 februari Overijssel donderdag 11 februari Utrecht vrijdag 12 februari Zeeland dinsdag 16 februari Friesland vrijdag 19 februari Drenthe dinsdag 23 februari Limburg donderdag 25 februari Zuid-Holland (dag I) donderdag 3 maart Zuid-Holland (dag I) vrijdag 4 maart Achtste finales donderdag 10 maart

15 26 TIJD ACTIVITEIT BESCHRIJVING uur Registratie Elk team wordt verzocht bij binnenkomst zich direct te registreren bij de inschrijfbalie. 27 Bijlage Voorbeeld chronologisch programma provinciale voorronde uur Opening en loting Plenaire opening en loting voor de provinciale voorronde van Op weg naar Het Lagerhuis. vanaf uur Filmopnames V-Rede door VARA Gedurende de hele dag kunnen deelnemers hun V-Rede laten opnemen door de VARA. De beste V-Redenaars maken tevens kans om tijdens de uitzending van de landelijke finale hun V-Rede op tv terug te zien uur Ronde 1 OWNHL Tijdens elke debatronde van Op weg naar Het Lagerhuis worden drie wedstrijdonderdelen gespeeld. De eerste debatronde van Op weg naar Het Lagerhuis bestaat uit de V-Rede, het vaste rollen debat en het 360-graden debat, tenzij dit door omstandigheden niet mogelijk is.

16 28 TIJD ACTIVITEIT BESCHRIJVING uur Ronde 2 OWNHL De tweede debatronde van Op weg naar Het Lagerhuis bestaat uit het vaste rollen debat, het 1-op-1 debat en het 360-graden debat uur Lunch uur Ronde 3 OWNHL De derde debatronde van Op weg naar Het Lagerhuis bestaat uit het vaste rollen debat, het 1-op-1 debat en het 360-graden debat uur Uitslagen De bekendmaking van de halve finalisten. Debatteams die niet in de halve finale staan mogen in het publiek plaatsnemen voor de halve finale en finale. Graag zelfs! uur Ronde 4 (halve finale) De vier beste debatteams spelen de halve finales. De halve finale bestaat uit één debatonderdeel. Dit is het vaste rollen debat uur tot uiterlijk uur Ronde 5 (finale) De finale van de provinciale voorronde van Op weg naar Het Lagerhuis en de prijsuitreiking. 29

17 30 Colofon 31 Het vfonds wenst de deelnemers van Op weg naar Het Lagerhuis veel succes! HANDLEIDING OP WEG NAAR HET LAGERHUIS 18e editie, 2015 We moeten onze vrijheid niet voor lief nemen. Het vfonds wil daarom het maatschappelijke debat over vrede en veiligheid op gang brengen en houden. HOPE XXL past daarom uitstekend bij de doelstelling van het vfonds om bij te dragen aan vrede, democratie en rechtsstaat. De Op weg naar Het Lagerhuis debatten activeren deze discussie en prikkelen studenten om actief bezig te zijn met de vrede. Daarom steunen we OWNHL. Investeren in vrede. Je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen. Ton Heerts, directeur vfonds Tekst Het Debatbureau / Op weg naar Het Lagerhuis Foto s Amrah Schotanus: voorkant, 4, 8,10, 12, 15, 18-2, 19-1, 19-2, 19-3, 19-4, 27; VARA Lilian van Rooij: 6, 9,17; Provincie Limburg Alf Mertens: 20-1, 20-3; Provincie Noord-Brabant Wim Hollemans: inleg, 18-4, 20; Alain Dikken: 1, 3, achterkant; Anne Makaske: 12; Het vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg) zet zich in voor oorlogs- en dienstslachtoffers van de Nederlandse overheid waar ook ter wereld. Het vfonds richt zich vooral op het vergroten van de erkenning en waardering voor veteranen, het herinneren van oorlogen, herdenken van slachtoffers en het vieren van bevrijding. Daarnaast zet het vfonds zich in voor vrede, democratie en rechtsstaat. Correspondentieadres Het Debatbureau info@hetdebatbureau.nl Op weg naar Het Lagerhuis dankt de volgende provincies voor het mede mogelijk maken van het evenement: Drenthe, Flevoland, Friesland, Gelderland, Groningen, Limburg, Noord-Brabant, Noord-Holland, Zuid-Holland, Overijssel, Utrecht en Zeeland.

18 Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door het vfonds met middelen uit de Nationale Postcode Loterij. Het vfonds ondersteunt projecten die betrokkenheid bij democratie, grondrechten en rechtsstaat aanwakkeren en de internationale rechtsorde, en de Nederlandse inzet in dat kader, onder de aandacht brengen.