Dyscalculie Inleiding Wat is dyscalculie?

Transcriptie

1 Dyscalculie Inleiding Dit dyscalculiebeleid is opgesteld om leerlingen met dyscalculie en hun ouders op een zo optimaal mogelijke manier te begeleiden en aan te geven wat leerlingen kunnen verwachten gedurende hun schoolloopbaan op Lyceum Sancta Maria. Wat is dyscalculie? Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen met het leren en vlot/accuraat oproepen/toepassen van reken-/wiskundekennis. Leerlingen op de basisschool met een rekenstoornis kennen bijvoorbeeld niet de getalnamen uit het hoofd of kunnen niet vlot beschikken over de uitkomsten van de tafels. Op de middelbare school hebben deze leerlingen moeite met getalbegrip, beheersing van rekenkundige bewerkingen, informatieverwerking, planning en probleemoplossende vaardigheden. Ook na heel veel les of onderwijs, zijn dit blijvende problemen voor leerlingen met een rekenstoornis. Zij kunnen deze informatie als het ware niet of moeilijk in hun geheugen opslaan. Wanneer de rekenproblemen ernstig en hardnekkig zijn en de rekenprestaties significant afwijken van het IQ en de overige schoolprestaties, is er sprake van dyscalculie. Hardnekkig betekent dat de rekenproblemen nauwelijks verbeteren ondanks intensieve, gespecialiseerde begeleiding. Om dyscalculie vast te stellen moet er voldaan worden aan drie criteria: Criterium van ernst; Criterium van achterstand; Criterium van didactische resistentie: de leerling heeft minstens een half jaar intensieve remediërende rekenhulp gehad. Deze criteria zijn vastgesteld bij de leerling in samenhang met het onderzoek door een speciaal op dyscalculie gespecialiseerde orthopedagoog of psycholoog. Consequenties van dyscalculie: Zowel in wiskunde, als in andere vakken zoals natuurkunde, scheikunde, aardrijkskunde, economie en techniek, is gebrek aan basale rekenvaardigheid een handicap. Gedurende de hele schoolloopbaan én in het maatschappelijke verkeer blijft deze beperkte rekenvaardigheid storend, vanwege het praktische ongemak en door de sociaal-emotionele gevolgen. Problemen met de basisvaardigheden blijven ook op latere leeftijd bestaan en daarmee de invloed op de beroepsperspectieven en maatschappelijke redzaamheid. Sommige beroepsopleidingen zijn geblokkeerd en bepaalde beroepen zijn uitgesloten. Wij adviseren de leerling en de ouders, om tijdens de profielkeuze in de derde klas, hier rekening mee te houden. Het is raadzaam in gesprek te gaan met de decaan van de leerling. 1

2 Schoolbeleid Leerlingen die in het bezit zijn van een dyscalculieverklaring met onderzoeksverslag, uitgegeven door een officieel erkende psycholoog of orthopedagoog met een specialisatie dyscalculie, hebben recht op bepaalde faciliteiten. Het volledige onderzoeksrapport dient op school te zijn volgens de richtlijnen van de inspectie van het onderwijs. Daarnaast kunnen afspraken worden gemaakt over aanvullende maatregelen. Vakdocenten worden geïnformeerd over de leerlingen met een dyscalculieverklaring en houden zich aan de afspraken die met de leerling zijn gemaakt. Begeleiding op school Bij vaststelling van de dyscalculie vindt er een intakegesprek plaats met de dyscalculiecoach om de afspraken over de faciliteiten voor de leerling te bespreken. Voor leerlingen die extra hulp nodig hebben vanwege hun rekenproblemen is het raadzaam om buiten school extra remediale hulp te zoeken. De school biedt deze begeleiding op maat niet. Een leerling kan altijd op afspraak terecht bij de dyscalculiecoach of bij een van de remedial teachers. De dyscalculiecoach, mevrouw Laout, begeleidt de leerling met dyscalculie op gebied van de faciliteiten waarvan de leerling gebruik mag maken. Daarnaast is de dyscalculiecoach het aanspreekpunt voor ouders en vakdocenten. Dyscalculiecoach: Simone Laoût, Remedial teachers: Sabrina Alamudi, en Heleen Waardenburg, Faciliteiten voor leerlingen met een dyscalculieverklaring Leerlingen met een officiële dyscalculieverklaring hebben recht op bepaalde faciliteiten. Aan het begin van het schooljaar worden de docenten van de betreffende leerling met een dyscalculieverklaring op de hoogte gesteld door de dyscalculiecoach. Als geheugensteuntje voor de docent krijgt de leerling aan het begin van het schooljaar kleine lichtgevende gele stickertjes om op bepaalde proefwerken te plakken. De leerling kan ook boven zijn proefwerk schrijven dat hij dyscalculie heeft. Extra tijd: Leerlingen met een dyscalculieverklaring hebben bij vakken waarbij een beroep wordt gedaan op de rekenvaardigheden van de leerling recht op tijdverlenging van 20 procent voor proefwerken en schriftelijke overhoringen. Het gaat om de vakken wis- schei- en natuurkunde evenals Nask, rekenen, economie en aardrijkskunde. Als er tijdens de afname van de toets geen mogelijkheid is om extra tijd te bieden, dient er voor de leerling een kortere toets te worden aangeboden. De docent bepaalt van vooraf welke vragen uit de toets niet gemaakt worden en past de beoordeling daarop aan. Bij schoolexamens en proefwerkweken wordt de tijdverlenging centraal ingeroosterd. Deze leerlingen hebben ook recht op gebruik van extra tijd bij het maken van de rekentoets. 2

3 Lay-out proefwerken: De lay-out van proefwerken en schriftelijk overhoringen is duidelijk volgens standaardformaat. Er worden geen toetsen gedicteerd, toetsen staan altijd op papier. Herkansingen: Een leerling uit klas 1 en 2 mag per periode een toets waarbij rekenen een belangrijk onderdeel is, herkansen als deze toets onvoldoende is gemaakt door aan dyscalculiegerelateerde fouten. Deze herkansing moet aangevraagd worden bij de docent en de dyscalculiecoach, en wordt na goedkeuring van beiden ingehaald in het centrale inhaalmoment van de onderbouw. Dispensatie: Aangezien de wet geen ruimte toelaat om vrijstelling te verlenen voor vakken waarbij gerekend wordt, kan geen vrijstelling geven voor leerlingen met een dyscalculieverklaring. Eventuele andere afspraken worden gemaakt in overleg met de leerling. Daarbij is de verklaring van de leerling leidraad voor de te nemen maatregelen. Vakdocenten worden op de hoogte gesteld van de aanvullende faciliteiten die de betreffende leerling mag gebruiken. Bij het verlenen van faciliteiten wordt rekening gehouden met de toegestane middelen tijdens het eindexamen. Bij centrale examens en de (centrale) rekentoets VO zijn de toegestane hulpmiddelen vastgelegd in de regels van het College voor Examens, gebaseerd op het Eindexamenbesluit VO. De ontwikkelingen en veranderingen ten aanzien van het eindexamen worden goed in de gaten gehouden. Enkele mogelijke aanvullende maatregelen: De leerling mag op de opgave van zijn toets schrijven, formules en delen tekst arceren. In overleg met de rekendocent kan gebruik worden gemaakt van de door de VO toegestane bestaande rekenkaarten. Dit materiaal wordt door de rekendocent aangeboden. Gebruik van eigen kaarten of van docenten is niet toegestaan. De leerling mag gebruik maken van een rekenmachine. Een leerling wordt niet beoordeeld op zijn rekenvaardigheid bij een toets waarbij deze vaardigheid niet centraal staat. De leerling krijgt geen onverwachte beurt in de klas. 3

4 De rekentoets Leerlingen met een dyscalculieverklaring kunnen, het hoeft niet, via school de ER-toets (Ernstige Rekenproblemen toets) aanvragen voor het eindexamen. De ER-toets kan een aanleiding zijn voor sommige vervolgopleidingen om niet aangenomen te worden. Een keuze voor de ER-toets heeft dus invloed op de keuze voor een vervolgopleiding. Een 6 voor de aangepaste toets duidt immers een andere, lagere vaardigheid aan dan een 6 voor de reguliere toets. De aangepaste toets (ER-toets) houdt het volgende in: Aangepaste lagere eisen. Bij alle opgaven kan een rekenmachine worden gebruikt. De opgaven zijn daarop aangepast. De kandidaat mag een door het CvTE vastgestelde rekenkaart of toegestane rekenkaart gebruiken. De toetsduur is ruimer. De kandidaat kan desgewenst terugbladeren. Het leerlingdossier bij de ER-toets De voorwaarde voor deelname aan de ER-toets is dat er een dossier is aangelegd waarin een beschrijving van onderstaande punten is toegevoegd. Verklaringen en/of informatie uit het voorafgaand onderwijs inzake de beperking en de maatregelen die toen zijn genomen in het onderwijs en de toetsing (indien aanwezig). Een korte beschrijving van de analyse die door de school is gemaakt over de (on)haalbaarheid van de rekentoets 2F of 3F. Een korte beschrijving van het gerichte traject waarin inspanning heeft plaatsgevonden door zowel school als leerling ter voorbereiding op de ER-toets. De deskundigenverklaring. Een verklaring dat de leerling kiest voor de ER-toets en op de hoogte is van het feit dat deelname aan de ER-toets mogelijke consequenties heeft. Meer informatie over examens voor leerlingen met dyscalculie is terug te vinden op ( zoeken op dyscalculie) of in de brochure "Kandidaten met een beperking die wordt uitgegeven door het CvTE en ook te downloaden is op voorgaand genoemde website. Studietips voor leerlingen De leerling is zich ervan bewust dat hij vanwege zijn handicap zich (veel) meer zal moeten inzetten om meer overeenkomstig zijn capaciteiten te presteren. Hij is bereid de handvatten die hij krijgt aangereikt om met dyscalculie om te gaan, te gebruiken. 4

5 Huiswerk: Zoek een rustige werkplek. Zorg voor vaste leermomenten. Gebruik je agenda en maak een planning. Begin op tijd met het voorbereiden van een toets. Werk iedere dag, werk vooruit. Herhaal de stof regelmatig. Neem de tijd om oplossingsmethodes onder de knie te krijgen. Probeer stapjes te snappen. Zorg voor afwisseling tussen huiswerk en ontspanning. Lees de opgaven nog eens als je die niet meteen snapt. Oefen extra met de basisvaardigheden. Houd de tafels bij. Tijdens de les: Zorg voor goede aantekeningen/schrijf de aangeboden tussenstappen op. Maak zo nodig en in overleg met de docent een foto van de aantekeningen. Schrijf het huiswerk goed op. Vraag indien nodig om hulp. Ga voor in de klas zitten. Tips voor ouders Zorg er altijd voor dat wanneer een kind een toets uit zijn eigen schrift moet leren, dit schrift gecontroleerd en verbeterd is. Ondersteun het kind thuis bij zijn of haar schoolwerk. Zorg voor hulp buiten school als dat nodig is. Bespreek en zoek tijdig uit wat de mogelijkheden zijn na de middelbare school. Handige websites De wiskunde site die bij de methode hoort is toegankelijk via magister Tips voor docenten Vraag na waar de leerling het meest bij gebaat is. Zorg ervoor op de hoogte te zijn (blijven) van het dyscalculiebeleid van de school. Houd je aan het dyscalculiebeleid. Bespreek de aanpak van huiswerk. Bespreek de plaats van de leerling in de klas. Plaats de leerling naast een sterke leerling. Leg extra uit, oefen en herhaal rekenprocedures, rekenregels, tussenstappen en oplossingswijzen. Bied een vaste strategie aan voor het aanleren van verschillende bewerkingen. Laat tussenstappen opschrijven. Kijk goed welke opdracht de leerling met dyscalculie kan overslaan. Een leerling met dyscalculie heeft moeite met andere opdrachten dan een leerling met dyslexie. Ook de leerling met dyscalculie heeft recht op de bonusvraag. 5

6 Bespreek toetsen. Ga ervan uit dat de leerling zijn best doet, bespreek met de leerling als je denkt dat het beter kan. Controleer voor afname van een toets of de leerling de toegestane rekenkaart bij zich heeft. Schakel de mentor en dyscalculiecoach als dat nodig is. 6