LELYSTADSGELUIDEN. De mening van de inwoners gepeild. Woonbeleving 2017

Transcriptie

1 LELYSTADSGELUIDEN De mening van de inwoners gepeild Woonbeleving 2017

2 Colofon Dit is een rapportage opgesteld door: Onderzoek en Statistiek Afdeling Beleid Postbus AB Lelystad Voor feiten en cijfers en overige onderzoeks- rapporten kunt u terecht op onze website: Deze rapportage is te downloaden op onder de kop publicaties

3 Inleiding In september en oktober 2017 hebben inwoners van Lelystad een vragenlijst ingevuld over de leefbaarheid, de veiligheid en het wonen in Lelystad. Met het onderzoek is de mening gepeild over een veelheid aan thema s, zoals de voorzieningen, problemen en de sfeer in de buurt, gevoelens van onveiligheid en feitelijk slachtofferschap van misdrijven, de geschiktheid van de huidige woning, eventuele verhuiswensen en de binding met en de eigen betrokkenheid bij de woonbuurt en Lelystad. Deze enquête is voor een belangrijk deel een herhaling van vragen die al geruime tijd elke twee jaar aan inwoners van Lelystad en andere steden worden voorgelegd. Hiermee worden zowel trends in de tijd als vergelijkingen met andere steden mogelijk gemaakt. De uitkomsten van dit onderzoek zijn in een drietal rapportages samengevat. Dit deel gaat over wonen. In de andere twee rapportages komen veiligheid en leefbaarheid aan de orde. In het eerste gedeelte van deze rapportage komen het type woning, de eigendomssituatie en het oordeel over de woning aan de orde. In het tweede gedeelte wordt aandacht besteed aan de mate waarin de inwoners in 2017 al dan niet geneigd zijn te verhuizen. Verder wordt ingegaan op de verhuisredenen en de gewenste nieuwe woonsituatie. De onderzoeksuitkomsten worden weergegeven in de vorm van figuren die toegelicht en becommentarieerd worden met beknopte teksten. Alleen de belangrijkste verschillen die in de tabellen en figuren naar voren komen worden tekstueel beschreven. De beschreven verschillen geven aan waar waarden in 2017 significant afwijken ten opzichte van vorige jaren. Hetzelfde geldt voor relaties die gelegd kunnen worden bijvoorbeeld tussen rapportcijfer buurtvoorzieningen en stadswijk. Hierbij is een minimaal aantal ingevulde vragenlijsten nodig. Wanneer in een deelwijk bijvoorbeeld, te weinig mensen hebben deelgenomen aan het onderzoek, kunnen geen uitspraken worden gedaan over significante afwijkingen en worden ze meegenomen als onderdeel van de gehele wijk. Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

4 Samenvatting Een belangrijk kenmerk van de Lelystadse woningvoorraad is dat die voor een het overgrote deel bestaat uit eengezinswoningen. Maar liefst 83% behoort tot die categorie, duidelijk meer dan in de meeste andere steden van vergelijkbare omvang. Lelystedelingen zijn in behoorlijke mate tevreden over hun woning. Dat komt tot uiting in een evaluatiescore voor de woning, welke al vele jaren hoog is (7,9). De scores tussen diverse woningtypes, eigendomsvormen of bouwjaren verschillen wel van elkaar. Zo beoordelen bewoners van een vrijstaande woning deze met een gemiddelde van 9,1, terwijl appartementbewoners niet verder dan 6,8 uitkomen. Mensen in een koopwoning geven een bovengemiddelde score (8,5), waar huurders een veel lagere waardering hebben: 6,5. Wanneer beide factoren worden gecombineerd wordt het verschil groter: bewoners van een huurappartement scoren met 6,2 aanzienlijk lager dan het stadsgemiddelde. Als men tevreden over de woning is, blijft men er vaak lang wonen: Lelystedelingen die langer dan een jaar of tien in de huidige woning wonen, waarderen hun huis bovengemiddeld. Ruim een kwart van de inwoners wil binnen vier jaar gaan verhuizen. Onder huurders heeft een tweemaal zo groot aandeel (40%) een verhuiswens dan onder huiseigenaren (20%). Dit verschil wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door mensen die op de kortere termijn, d.w.z. binnen twee jaar, een andere woning willen. Het aandeel huurders dat binnen die termijn wil verhuizen is bijna tweeënhalf keer zo groot als dat van kopers (resp. 28% en 12%). Mensen die hun woning echt snel (binnen zes maanden) zouden willen verruilen voor een ander huis, geven de huidige woning een lage evaluatiescore: 6,1. Inwoners die willen verhuizen hebben nog altijd het vaakst de wens om naar een grotere, duurdere of luxere woning te gaan: 43% noemt dat als reden, de hoogste score sinds het begin van de metingen in Het omgekeerde, de belangstelling voor een kleinere/goedkopere woning, is met 21% in 2017 wat lager dan in de afgelopen twee peilingen (beide keren rond de 25%). Ruim een kwart van de verhuisgeneigden noemt de woonomgeving (buurt en/of buren) als motief en een op de zes (veranderde) privéomstandigheden. De typen woningen met de grootste voorkeur zijn, evenals in de afgelopen twee peilingen (2013 en 2015) tussenwoningen en appartementen. Respectievelijk 36% en 34% noemt deze als gewenste nieuwe woning. Vrijstaande woningen zijn in trek bij minder dan een vijfde deel van de Lelystedelingen die willen verhuizen. Voor mensen van 55+ geldt dat bijna driekwart een appartement als geschikte nieuwe woning bestempelt; andere typen komen voor hen nauwelijks in aanmerking. Mensen in de leeftijd 30 tot en met 39 zoeken vooral naar een twee-onder-één-kap of vrijstaande woning, terwijl jongeren onder de 30 zich het meest richten op tussen- of hoekwoningen. Door de tijd heen is een geleidelijk toenemende belangstelling te zien onder huurders om ook na een voorgenomen verhuizing te willen huren. Van de Lelystedelingen in een koopwoning wil nog geen 10% de overstap maken naar een huurwoning, het omgekeerde (van huur naar koop) laat een tweemaal zo groot aandeel zien. Tot slot is voor inwoners zonder verhuisplannen de tevredenheid met de woning en de buurt hiervoor het vaakst de aanleiding. Toch is er ook een deel dat bijvoorbeeld geen hoge score geeft aan de woning, maar desondanks niet wil verhuizen, met name om financiële redenen - verhuizen is eenvoudigweg te duur - of omdat men geen geschikte andere woning denkt te kunnen vinden. Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

5 Woningtype Lelystad heeft een groot aandeel eengezinswoningen: maar liefst 83% van de woningvoorraad valt in deze categorie 1. In grote steden in Nederland zijn eengezinswoningen over het algemeen juist in de minderheid. Zo bestaat in Amsterdam slechts 12% van de woningvoorraad uit eengezinswoningen. Het overgrote gedeelte behoort daar tot de 'gestapelde bouw'. Almere is een bijzonder geval voor wat betreft grote steden. Deze stad heeft een woningvoorraad die voor 74% bestaat uit eengezinswoningen. Deze atypische verdeling komt voort uit de zeer recente ontstaansgeschiedenis van Almere. Net als in Lelystad werden in de beginjaren van deze steden voornamelijk eengezinswoningen gebouwd. Wanneer we kijken naar gemeenten met een inwoneraantal tussen en inwoners, dan ligt het aandeel eengezinswoningen op 67%. 2 Dat is nog altijd een aanzienlijk lager aandeel eengezinswoningen dan in Lelystad. Het zijn vooral landelijke gemeenten met minder dan inwoners die een vergelijkbaar aandeel eengezinswoningen als Lelystad hebben. Een ander opvallend kenmerk van de Lelystadse woningvoorraad is dat de woningen relatief ruim zijn. Het gemiddelde woonoppervlak van de Lelystadse woningen is 126 m 2, waar dat zowel bij de vergelijkbare gemeenten ( inwoners) als landelijk 119 m 2 is. 3 In grafiek 1 is te zien dat meer dan de helft een woonoppervlakte heeft van 120 m 2 of groter, terwijl dat landelijk voor ruim een derde van de woningen geldt. Maar ook ten opzichte van het eerder genoemde Almere, een stad die eveneens een groot aandeel eengezinswoningen heeft, zijn de Lelystadse woningen ruim bemeten. Grafiek 1. Woningen naar oppervlakteklasse Lelystad 7% 36% 56% Almere 10% 54% 36% Amsterdam 52% 40% 9% Nederland 16% 48% 36% < 70 m m2 120 m2 Bron: Basis Administratie Gebouwen 2017 (BAG) 1 Bron: Basis Administratie Gebouwen 2017 (BAG). 2 CBS Statline. 3 CBS Statline. Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

6 Eigendomsverhouding Van de respondenten in het onderzoek huurt 33% een woning. Dit wijkt niet veel af van de werkelijke verhouding in de Lelystadse woningvoorraad (38%). 4 Overigens staan in Lelystad in verhouding weinig huurwoningen. Vergelijken we het aandeel huurwoningen in Lelystad met gemeenten van vergelijkbare grootte (tussen en inwoners), of met geheel Nederland, dan is het aandeel huurwoningen 4 tot 5% lager, zie grafiek 2. 5 Hierin zijn ter vergelijking ook weer Almere en Amsterdam opgenomen, waaruit valt af te lezen dat Almere nog een iets hoger aandeel koopwoningen kent dan Lelystad. In een stad als Amsterdam is de eigendomsverhouding geheel anders, met minder dan een derde deel eigen woningen. Grafiek 2. Eigendomsverhouding woningen Almere Amsterdam Nederland Gemeenten Lelystad Bron: CBS Statline Huur Koop Beoordeling woning In dit deel van de rapportage wordt ingegaan op de vraag wat de Lelystedelingen van hun eigen woning vinden. Om dit aan de weet te komen wordt al vanaf 2003 een viertal stellingen voorgelegd die vervolgens omgerekend wordt tot een schaal die van nul tot tien loopt 6. Een score van tien betekent dat de men zeer tevreden is over de huidige woning, terwijl een score van nul staat voor zeer ontevreden. Evaluatiescore naar type woning De gemiddelde score in 2017 in Lelystad is 7,9. Deze score is niet veel veranderd sinds het begin van de meting, zie grafiek 3. Verschillende woningtypen laten wel duidelijk andere scores zien en vertonen iets meer schommeling, maar hun onderlinge verschil verandert niet dramatisch door de jaren heen. Bewoners van een vrijstaande woning zijn, met een gemiddelde score van 9,1, het meest positief. Lelystedelingen die in een flat/appartement wonen beoordelen hun woning met de laagste score (6,8). Daarmee lijkt echter wel een eind gekomen aan de dalende trend die tussen 2005 en 2015 zichtbaar was (van 7,2 naar 6,7). Dat de gemiddelde score van appartementen het laagst is, hangt samen met het feit dat een heel groot deel (81%) van de appartementen een huurwoning is. Mensen in een huurwoning oordelen duidelijk negatiever over hun woning (6,5) dan mensen die hun woning in eigendom hebben (8,5). De subgroep die de laagste score geeft zijn bewoners met een huurappartement (6,2). 4 CBS Statline. Hiervan is zo n 28% eigendom van een woningcoöperatie en 10% eigendom van overige verhuurders 5 De verhouding huur/koop van CBS Statline wijkt licht af van die in de Basis Adminsitratie Gebouwen (BAG). Dit verschil komt voor het belangrijkste deel door de benadering van de categorie 'Bijzondere woongebouwen'. Zo worden bijv. kamers in een instelling voor gehandicapten als individuele huurobjecten geteld door het CBS, in de BAG niet. 6 De vier stellingen zijn: (1) De indeling van de woning waarin ik woon is geschikt, (2) De woning waarin ik woon is te klein, (3) De woning waarin ik woon is slecht onderhouden en (4) De woning waarin ik woon ademt een goede sfeer uit. Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

7 Grafiek 3. Evaluatiescore van de woning 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7,0 Vrijstaande woning Twee-onder-éénkap Stadsgemiddelde Eengezinswoning 6, Flat/ apparte-ment Evaluatiescore naar woonduur Mensen die al wat langer in hun woning wonen, geven een positiever oordeel over de eigen woning. In grafiek 4 zien we dat dit vanaf een woonduur van zo'n 10 jaar geldt. Dat wil overigens niet zeggen dat, als men maar lang genoeg in een woning blijft woont, de waardering daarvoor vanzelf toeneemt. Het zal eerder andersom zijn: naarmate men positiever over de woning is, blijft men er langer wonen. Hierop wordt nader ingegaan in het gedeelte over verhuiswensen en verhuizen. Grafiek 4. Evaluatiescore van de woning, naar woonduur 8,5 8,0 7,5 7,0 0 t/m 4 jaar 5 t/m 9 jaar 10 t/m 14 jaar 15 t/m 19 jaar 20 t/m 24 jaar 25 t/m 29 jaar 30 jaar of langer Evaluatiescore naar wijk en eigendomssituatie Per wijk zijn er verschillen te constateren in de tevredenheid met de woning, zie figuur 1. In deze figuur wordt de score per wijk afgezet tegen het stadsgemiddelde in het gekozen basisjaar Vooral de Zuiderzeewijk scoort onder dat gemiddelde, een situatie die al sinds 2007 bestaat. De bewoners in deze wijk met een eigen woning beoordelen die minder positief (7,7) dan het stadsgemiddelde voor eigen woningen (8,5), zie daarvoor ook figuur 3 op de volgende pagina. Verder telt de wijk naar verhouding veel huurwoningen, die eveneens de score drukken. Ook in de Boswijk is men gemiddeld gezien minder tevreden over de woningen. Daar is qua waardering sinds 2009 een dalende tendens zichtbaar. De Atolwijk is de derde stadswijk die beneden gemiddeld scoort, maar in mindere mate. De wijken het hoogst scoren zijn de Kustwijk, Havendiep en Lelystad-Haven. Wanneer wordt gekeken naar de ontwikkeling tussen 2015 en 2017, dan is de waardering voor de woningen in De Bolder het meest vooruit gegaan, in de Zuiderzeewijk en Boswijk juist het meest achteruit. Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

8 Figuur 1. Verschil in evaluatiescore van de woning per wijk ten opzichte van het stadsgemiddelde van De verschillende kleuren geven de verschillen weer. Per wijk zijn de verschillen per meetjaar weergegeven. Hiervoor werd al aangegeven dat de evaluatiescore een duidelijk verschil laat zien tussen eigenaren en huurders. Daarbij zijn ook verschillen naar wijk geconstateerd, zoals in de figuren 2 en 3 wordt weergegeven. Bewoners van een huurwoning in de Boswijk (5,3) en Waterwijk (5,6) scoren onder het stadsgemiddelde voor alle huurwoningen (6,5). In figuur 2 is te zien dat dit ook geldt voor Lelystad- Haven, maar dat oordeel is afkomstig van een te klein aantal respondenten om hier conclusies aan te verbinden; in die wijk zijn naar verhouding weinig huurwoningen. Huurders in Havendiep (7,2) en vooral in De Bolder (7,6) waarderen de woning bovengemiddeld. Huurders die in de Zuiderzeewijk, Kustwijk en Atolwijk wonen scoren in de buurt van het stadsgemiddelde. De verschillen naar eigendomssituatie van de woning komen ook duidelijk naar voren in de beantwoording van de stelling "de woning waarin ik woon is slecht onderhouden", dat is een van de vier stellingen die de basis vormen van de evaluatiescore. Van de woningeigenaren is maar een klein deel (5%) die mening toegedaan, waar dat onder huurders een kwart is. Daarbij maakt het geen verschil of deze huurwoningen al dan niet van een corporatie zijn. De variatie in de score tussen de wijken onder huiseigenaren is minder groot dan onder huurders: van 0,8 onder het stadsgemiddelde (Zuiderzeewijk) tot 0,4 erboven (Waterwijk). Dat laatste is opmerkelijk, omdat diezelfde Waterwijk juist 0,9 punt lager dan het gemiddelde liet zien bij de huurders in deze wijk. Daarmee geven huurders in deze wijk gemiddeld een van de laagste wijkscores en kopers de hoogste. De scores van de koopwoningen worden gepresenteerd in figuur 3. Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

9 Figuur 2. Evaluatiescore huurwoningen per wijk Figuur 3. Evaluatiescore koopwoningen per wijk Verhuizen Er kunnen veel redenen zijn waarom mensen al dan niet willen verhuizen, deze worden verderop besproken. Om te beginnen wordt bekeken welk deel van de Lelystedelingen überhaupt een verhuiswens heeft. Verhuisgeneigdheid Ruim een kwart (27%) van de respondenten heeft aangegeven binnen vier jaar de huidige woning te willen verruilen voor een andere. Dit aandeel is iets hoger dan in de voorgaande jaren. Sinds 2001 was er een licht dalende tendens zichtbaar, zoals grafiek 5 laat zien, maar daaraan lijkt een eind gekomen. Op korte termijn, d.w.z. binnen één jaar, wil ongeveer 11% verhuizen, nog eens 7% binnen twee jaar. Vooral dat eerste percentage is een duidelijke toename ten opzichte van Grafiek 5. Verhuisgeneigdheid inwoners Lelystad binnen vier jaar binnen twee jaar binnen één jaar Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

10 Eén op de vijf woningeigenaren hoopt binnen vier jaar te verhuizen, zie grafiek 6. Dat percentage verandert maar weinig door de jaren heen. Het aandeel dat op de kortere termijn, binnen één à twee jaar, wil verhuizen is in 2017 iets hoger dan in 2015, het omgekeerde geldt voor de groep die meldt binnen vier jaar te willen verhuizen. Bewoners van huurwoningen hebben tweemaal zo vaak een verhuiswens als huiseigenaren: voor tweevijfde van hen geldt dat ze binnen vier jaar van huis willen veranderen. Het zijn dan ook nog eens vooral huurders die op de kortere termijn, binnen twee jaar, wil verhuizen. Dat percentage steeg tussen 2015 en 2017 van 17 naar 28. De in grafiek 5 geconstateerde toename in de verhuisgeneigdheid is dus bijna in zijn geheel toe te schrijven aan mensen in een huurwoning die al op de kortere termijn willen verhuizen. Grafiek 6. Verhuisgeneigdheid naar eigendomssituatie 30% % 20% 15% 10% 5% 0% huur koop huur koop wil verhuizen binnen 1 à 2 jaar wil verhuizen binnen vier jaar Naarmate de huidige woning hoger wordt gewaardeerd, wordt de wens om binnen afzienbare tijd te gaan verhuizen kleiner. Mensen die binnen een jaar zouden willen verhuizen, komen uit op een gemiddelde evaluatiescore voor hun woning van 6,1, terwijl degenen die binnen twee tot vier jaar denken te verhuizen tot een 7,0 komen. De Lelystedelingen die de komende tijd geen verhuisplannen hebben, geven een waarderingsscore van 8,3 aan hun woning. Een soortgelijk verband is te zien tussen de waardering en de periode dat men in de huidige woning woont. Hoe hoger men de woning waardeert, hoe langer men er blijft wonen. In grafiek 7 is te zien dat van de mensen die al 20 jaar of langer in hetzelfde huis woont, slechts 15% binnen vier jaar denkt te gaan verhuizen. Bij mensen die er minder dan vijf jaar wonen is dat meer dan het dubbele percentage. Wanneer we de stad op wijkniveau bekijken, dan blijken in de Boswijk verhoudingsgewijs de meeste verhuisgeneigde bewoners te wonen (34%). Maar ook in de Waterwijk is circa een derde van plan om te gaan verhuizen (32%). De wijken waar dit het laagst is zijn de Atolwijk (20%) en Kustwijk (23%). Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

11 totaal koopwoning huurwoning Grafiek 7. Verhuisgeneigdheid naar woonduur in de huidige woning Woonduur in huidige woning 0 t/m 4 jaar t/m 9 jaar t/m 14 jaar t/m 19 jaar jaar of langer Totaal % 100% geen verhuisplannen binnen 4 jaar binnen 1 à 2 jaar Een ander onderscheid kan worden gemaakt op basis van het opleidingsniveau van de bewoners. Daarbij is een verschil te vinden onder de bewoners van huurwoningen. Grafiek 8 laat zien dat van de hoog opgeleide huurders de helft een verhuisbehoefte heeft, gelijk aan de situatie in Onder de lager opgeleiden in een huurwoning zegt een duidelijk lager percentage (30%) binnen vier jaar te willen verhuizen, maar dat percentage is wel tweemaal zo hoog als in Onder middelbaar opgeleiden is een overeenkomstige toename van het aantal verhuisgeneigden. De behoefte om te gaan verhuizen van Lelystedelingen met een lage opleiding die een koopwoning bezitten is in 2017 ongeveer gelijk aan die van middelbaar en hoger opgeleiden. Twee jaar eerder was dat binnen de groep lager opgeleiden ruwweg de helft van de beide andere groepen, dus ook daar is de verhuisbehoefte toegenomen, alleen niet in dezelfde mate als onder laag opgeleide huurders. Grafiek 8. Verhuisgeneigdheid naar opleidingsniveau en eigendomssituatie huidige woning laag opgeleid middelbaar opgegeleid hoog opgeleid laag opgeleid middelbaar opgegeleid hoog opgeleid laag opgeleid middelbaar opgegeleid hoog opgeleid % 100% geen verhuiswens binnen 4 jaar wel verhuiswens binnen 4 jaar Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

12 De verhuisgeneigdheid neemt af met de leeftijd. Waar van de jongeren tussen de 18 en 29 jaar zo n 56% aangeeft binnen vier jaar te willen verhuizen, is dit percentage slechts 16% onder inwoners van 55 jaar of ouder. Ouderen (55+) die wonen in een huurwoning (21%) willen vaker verhuizen dan ouderen in een koopwoning (13%). Onder jongeren is dit verschil nog groter (67% vs 43%). Overigens vertegenwoordigen 55+ in absolute zin wél de grootste groep. Verhuismotieven Waarom mensen zouden willen verhuizen kan allerlei aanleidingen hebben. Men kan bijvoorbeeld gezinsuitbreiding hebben gehad of gaan krijgen, waardoor een groter huis wenselijk of noodzakelijk is. Of het gezinsinkomen is toegenomen, waardoor een duurder of luxer huis binnen bereik is gekomen. Een stap in omgekeerde richting kan ook, voor mensen die wat ouder zijn en bij wie de kinderen al enig tijd de deur uit zijn: men heeft al die ruimte toch niet meer nodig, vindt het huis en/of de tuin te groot en gaat daarom liever kleiner wonen. Verder zijn er diverse andere factoren denkbaar bijvoorbeeld dat iemand een nieuwe baan krijgt aan de andere kant van het land, gaat trouwen/samenwonen of juist scheiden. Dit zijn allemaal factoren die amper te beïnvloeden zijn door de (gemeentelijke) beleidsmakers. Voor hen zijn verhuismotieven die verband houden met omgevingsfactoren interessanter. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om het feit dat de eigen woonbuurt niet bevalt of dat men overlast van de buren of van hangjongeren heeft. Dit zijn factoren die eerder te beïnvloeden zijn, zodat de verhuiswens, welke om die - negatieve - redenen is ontstaan, verdwijnt. In deze peiling is net als de voorgaande keren gevraagd welke reden(en) men heeft om te willen verhuizen. Al sinds de peiling van 2003 is de wens om naar een grotere, duurdere en/of luxere woning door te stromen de belangrijkste reden te willen verhuizen. In 2017 geldt dit voor 43% van de verhuisgeneigden, dat is het hoogste niveau sinds het begin van de peilingen. Binnen deze groep heeft bijna iedereen in elk geval behoefte aan een groter huis, terwijl luxer/beter door bijna de helft gewenst wordt; duurder hoeft het maar voor een enkeling te zijn. De omgekeerde aanleiding, de wens tot een kleinere en/of goedkopere woning, is met 21% wat lager dan in afgelopen twee peilingen. Eveneens gedaald is een verhuiswens om privéomstandigheden, nu nog door één op de zes als aanleiding genoemd. Voor een kwart van de mensen die een ander huis zoeken is het de omgeving die (mede) aanleiding is om te willen verhuizen, verderop wordt hierop nader ingegaan. Verder zien we in grafiek 9 onder meer dat de redenen om dichterbij familie of vrienden te wonen, een grotere tuin te willen of vanwege het werk, in 2017 niet noemenswaardig afwijken ten opzichte van de voorgaande peilingen. Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

13 Grafiek 9. Verhuismotieven , als percentage van inwoners met een verhuiswens 43 Wens tot grotere/ duurdere/ luxere woning Omgeving (buurt/ buren) Wens tot kleinere/ goedkopere woning Verandering privéomstandigheden 2009 Wens tot grotere tuin Liever dichter bij familie/ vrienden Werkgerelateerd Het aandeel senioren (55+) dat wil verhuizen is in 2017 bijna een vijfde van alle Lelystadse verhuisgeneigden; bijna 60% van hen wil kleiner gaan wonen. Lelystedelingen jonger dan 40 noemen deze reden amper. Het omgekeerde is te zien bij de wens om te gaan verhuizen naar een groter/duurder/luxer huis: dat is voor nog geen 10% van de 55-plussers een verhuismotief, waar dit geldt voor ruim 60% van de inwoners onder de 40. Woonomgeving als verhuisreden % Zoals eerder aangegeven, is de woonomgeving (buurt en/of buren bevallen niet) de voornaamste factor die beïnvloed zou kunnen worden door de gemeente, andere partijen als woningcoöperaties en inwoners zelf. In 2013 werd deze iets vaker genoemd als reden om te willen verhuizen dan in voorgaande onderzoeken. In het huidige onderzoek is dat aandeel (26%) op het hoogste niveau sinds 2009 (toen ca. 20%). Bewoners van een huurwoning noemen de woonomgeving beduidend vaker (33%) als reden tot verhuizen dan bewoners van een koopwoning (19%). Wanneer dit wordt bekeken voor de verschillende Lelystadse wijken, dan springen er twee wijken uit: Boswijk en Kustwijk. Van de mensen uit deze wijken die willen gaan verhuizen is de woonomgeving bij ruim een derde gedeelte (mede) de aanleiding. In de andere wijken varieert dat tussen 20% en 25%. Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

14 Ouderen (55+) voelen zich blijkbaar het vaakst dusdanig prettig in hun buurt dat daar geen reden in ligt om te willen verhuizen. Voor niet meer dan 16% is dat wel het geval, circa de helft minder dan de inwoners jonger dan 55. De ontevredenheid met de buurt en/of de buren laat ook een duidelijk verband zien met de waardering voor de eigen woning. Lelystedelingen met een verhuiswens die vanwege de woonomgeving willen verhuizen, komen uit op een gemiddelde evaluatiescore van niet meer dan 5,4. Verhuisgeneigden waarvoor de omgeving niet (mede) de aanleiding vormt waarderen hun woning met een 7,1. Voorkeur woningtype na verhuizing In de peiling is gevraagd naar wat voor soort woning men zou willen verhuizen. Hierbij konden meerdere antwoorden worden gegeven. Appartementen en tussenwoningen zijn de typen die nog altijd het meest in trek zijn, alhoewel de voorkeur voor beide typen wel wat is teruggelopen sinds Twee-onder-één-kap en vrijstaande woningen laten door de tijd heen een wat wisselend beeld zien, waarbij deze laatste categorie weer voor minder dan 20% een wenselijk type woning is, evenals in 2013 het geval was. In grafiek 10 worden deze gegevens gepresenteerd. Grafiek 10. Type woning waar men naartoe zou willen verhuizen, in % van alle inwoners met een verhuiswens Flat/appartement 36 Tussenwoning Hoekwoning Twee-onder-één-kap Vrijstaande woning Overige % Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

15 Van de 55-plussers die willen verhuizen wil bijna driekwart graag een appartement of seniorenwoning als nieuwe woning. Deze beide varianten worden door hen ongeveer even vaak (elk ruim 60%) als voorkeur genoemd; in totaal opteert 72% voor een van beide of alle twee. In de andere leeftijdsgroepen is de interesse voor appartementen veel geringer en blijft onder de 30%. In grafiek 11 is de ontwikkeling zichtbaar voor verschillende levensfasen. Voor de Lelystedelingen onder de 30 ligt de interesse in hoofdzaak op het terrein van de eengezinswoningen, waarbij de tussenwoning het meest in trek is en wellicht ook het meest - financieel gezien althans - haalbaar. Vrijstaande woningen zijn niet in beeld bij deze groep. Bij de inwoners tussen 30 en 54 zijn die wel duidelijk in beeld (ca. 30%). Met het vorderen van de leeftijd neemt de interesse in tussenwoningen gestaag af: van 54% bij de jongste groep via 43 en 33% naar 10% bij de senioren. Binnen de groep van 40 t/m 54 jaar is de belangstelling voor de verschillende woningtypen het meest divers. Grafiek 11. Gewenst woningtype naar leeftijdsgroep jaar jaar jaar 55-plus 17 9 Appartement/senioren Tussenwoning Hoekwoning 2-onder-1-kap Vrijstaand Anders Een kleine 60% van de mensen die willen verhuizen heeft een voorkeur voor slechts één specifiek woningtype. Een kwart richt zich op twee typen, de rest (15%) zoekt breder in de woningmarkt. Ook daarbij zijn duidelijke verschillen tussen de verschillende leeftijdsgroepen: de senioren richten zich voor driekwart op één type woning, voor de groep tussen 40 en 54 is dat tweederde, terwijl de helft van degenen onder de 40 tenminste twee of drie typen woningen overweegt. Gewenste eigendomsverhuizing na verhuizing Driekwart van de mensen wil na verhuizing een huis met dezelfde eigendomsvorm als voor de verhuizing. Grafiek 12 laat zien dat er wel geleidelijk aan meer huurders zijn die ook na hun voorgenomen verhuizing willen blijven huren: was dat in 2011 minder dan een vijfde, in 2017 is dat bijna een derde. Het minst geneigd is men om vanuit een koopwoning over te stappen naar een huurwoning. Grafiek 12. Eigendomsvorm huidige woning en gewenste vorm na verhuizing % 18% 42% 9% % 14% 48% 9% % 22% 35% 16% % 20% 46% 14% 0% huur huur huur koop koop koop koop huur 100% Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

16 Van de huidige huurders die willen verhuizen, wil in 2017 ruim de helft blijven huren. Ongeveer een derde wil switchen naar een koophuis en de rest heeft geen voorkeur. Twee derde van de huiseigenaren wil opnieuw een koophuis. Van de mensen die een koopwoning zoeken, is circa 60% het meest geïnteresseerd in een bestaande woning. Bijna een derde deel geeft de voorkeur aan een nieuwe woning in een project en een op de tien aan een andere vorm, zoals nieuwbouw op een eigen kavel. Van degenen die naar een rij-, hoek- of twee-onder-één-kapwoning willen verhuizen, geeft tweederde de voorkeur aan een koophuis, een derde deel wil liever huren. Een omgekeerd beeld is te zien bij appartementen, waar bijna driekwart wil huren. Het zal geen verbazing wekken dat van de mensen die een vrijstaande woning zoeken, bijna iedereen dat huis het liefst koopt. In grafiek 13 staan deze voorkeuren weergegeven. Grafiek 13. Gewenst woningtype, naar gewenste eigendomsvorm rij/hoek/2-onder-1-kap appartem./ senioren vrijstaand 6 94 anders Inwoners zonder verhuisplannen 60 huur koop 0% 100% In dit deel van de rapportage is het tot nu toe vooral gegaan om het kwart van de Lelystedelingen die binnen afzienbare tijd willen verhuizen. Maar circa driekwart van de bewoners heeft daarvoor echter voorlopig geen plannen. Daaraan kunnen vele motieven ten grondslag liggen. Men kan simpelweg geen reden zien om te gaan verhuizen omdat men grotendeels tevreden is: de woning en de buurt bevallen goed en het werk is dichtbij. Het kan ook dat men eigenlijk wel weg zou willen, maar er omstandigheden zijn die het in feite onmogelijk maken, bijvoorbeeld dat er geen geld is of dat de kansen om een geschiktere woning te vinden klein worden geacht. In het onderzoek van 2017is voor de eerste keer gevraagd om een of meer redenen aan te geven waarom men voorlopig niet denkt te gaan verhuizen. In grafiek 14 worden deze gepresenteerd. Duidelijk is dat de tevredenheid met het huis en de buurt waar men woont de hoofdrol speelt. Toch zegt ook een op de zes dat het ligt aan de financiële situatie, bijvoorbeeld omdat men onvoldoende hypotheek krijgt om door te stromen naar een andere woning of omdat het huis, qua hypotheek althans, 'onder water staat' 40 Grafiek 14. Belangrijkste redenen om niet te willen verhuizen, in % van niet-verhuisgeneigden Tevreden met woning Tevreden met woonomgeving Wil niet weg uit buurt Verhuizen kost teveel Woont er nog niet zo lang Wil thuis blijven wonen Wil dichtbij werk of studie wonen Kan geen geschikte woning vinden Huizenmarkt is ongunstig Te oud om te verhuizen Verbouwt liever Anders Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

17 Een andere invalshoek die hierbij kan worden gebruikt is door de tevredenheidscore van de eigen woning erbij te betrekken. Volgens verwachting geven de niet-verhuisgeneigden die "Ik ben tevreden met mijn woning" als reden opgeven, een duidelijk hogere score (8,7) aan hun woning dan degenen voor wie dit geen aanleiding is om niet te willen verhuizen (6,7). Interessanter is het om te kijken naar stellingen waarbij het omgekeerde effect optreedt. Dan blijken er twee stellingen uit te springen. Degenen die kiezen voor "Verhuizen kost teveel", geven een lagere score aan hun woning (7,2) dan degenen die deze stelling niet onderschrijven (8,6). Blijkbaar is men niet bijster tevreden met de woning, maar heeft men om financiële redenen geen verhuisplannen. Vergelijkbaar is de uitkomst bij de stelling "Ik kan (waarschijnlijk) geen geschikte woning vinden": ook hier scoort de woningtevredenheid 7,3 voor de mensen die het hiermee eens zijn, tegen 8,4 voor de anderen. Zij maken dus maar geen verhuisplannen omdat er, vermoeden ze, toch wel niets van hun gading te vinden zal zijn. Wanneer de inkomenspositie erbij wordt betrokken, dan blijkt voor de lagere inkomensgroepen in een kwart van de gevallen de kosten van het verhuizen (mede) de reden te zijn om dat dan maar te laten. Voor een heel klein deel (6%) van de hogere inkomens is dit een argument om in de huidige woning te blijven. Tot slot is er nog iets dat opvalt als wordt gekeken naar de Lelystadse wijken. Eerder in de rapportage zagen we dat de Kustwijk een van de wijken was met het hoogste percentage mensen die willen verhuizen omdat de omgeving (buurt en/of buren) hen niet bevalt. Deze wijk scoort opnieuw als een van de hoogste, maar nu aan de andere kant: men heeft voorlopig geen verhuisplannen omdat men tevreden is met de woonomgeving en niet weg wil uit de buurt. Blijkbaar is er een soort tweedeling tussen aan de ene kant verhoudingsgewijs veel Kustwijkbewoners (36% van de verhuisgeneigden) die weg willen omdat de buurt/buren niet bevallen en aan de andere kant relatief veel (68% van de niet-verhuisgeneigden) die er willen blijven wonen omdat men het juist een prettige plek vindt. Het omgekeerde zien we in de Zuiderzeewijk, waar voor maar 20% de buurt een aanleiding voor de verhuisplannen is, waar bij de mensen die voorlopig niet willen verhuizen maar voor een minderheid (45%) de woonomgeving een van de bindende factoren is. Grafiek 15 laat het beeld voor de Lelystadse wijken zien. Grafiek 15. Mate waarin de woonomgeving de wens tot verhuizen beïnvloedt, per wijk Lelystad totaal Zuiderzeewijk Atolwijk Boswijk Waterwijk Bolder Kustwijk Havendiep Lelystad- Haven Wel verhuiswens (% i.v.m. "buurt bevalt niet" en/of "vanwege de buren") Geen verhuiswens (% i.v.m. "tevreden met woonomgeving" en/of "wil niet weg uit deze buurt") Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,

18 Beknopte onderzoeksverantwoording Het onderzoek Wonen, Leefbaarheid en Veiligheid 2017 is uitgevoerd in september en oktober van dat jaar. Er is een steekproef van inwoners van 18 jaar en ouder uit de Lelystadse Basisregistratie Personen (BRP) getrokken. Daarnaast een aanvullende steekproef van inwoners woonachtig in wijken waar Centrada veel woningen verhuurt. Verder zijn er twee kleine aanvullende steekproeven gedaan onder specifieke ondervertegenwoordigde wijken/groepen: de Jol (200 Centrada-huurders) en Lelystad-haven (112). Ook zijn de leden van het LelyStadsPanel (LSP) uitgenodigd om mee te doen aan dit onderzoek. De respons van de steekproeven kwam neer op 20%. Van het LSP respondeerde 54%. De laatste groep respondenten kwam via een melding op de Facebookpagina van de gemeente Lelystad: via dat kanaal hebben 389 inwoners de enquête ingevuld. Alles bij elkaar hebben Lelystedelingen meegewerkt aan het onderzoek. Een meer uitgebreide onderzoeksverantwoording, inclusief een overzicht van de gebruikte vragen en de responsverdelingen, is te vinden op Woontevredenheid Onderzoek en Statistiek,