Standaard Eurobarometer 86. Die publieke opinie in de Europese Unie

Transcriptie

1 Die publieke opinie in de Europese Unie Opiniepeiling besteld en gecoördineerd door de Europese Commissie, Directoraat-generaal Communicatie. Dit rapport werd opgesteld voor de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in. Dit document vertegenwoordigt niet het standpunt van de Europese Commissie. De interpretaties en opinies in dit document verbinden alleen de auteurs. Golf EB86.2 TNS opinion & social

2 DE PUBLIEKE OPINIE IN DE EUROPESE UNIE NEDERLAND Opiniepeiling besteld en gecoördineerd door de Europese Commissie, Directoraat-generaal Communicatie. Dit rapport werd opgesteld voor de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in. Dit document vertegenwoordigt niet het standpunt van de Europese Commissie. De interpretaties en opinies in dit document verbinden alleen de auteurs.

3 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE 2 KERNBEVINDINGEN 3 I. DE NEDERLANDSE BURGER EN DE EUROPESE UNIE 4 1 Imago van de Europese Unie 4 2 Vertrouwen in de Europese instellingen en organen 4 3 Huidige en toekomstige situatie van de Europese Unie 4 a. De Europese Unie en het buitenland 5 II. PRIORITEIT IN BELEID 5 1 Belangrijke kwesties op persoonlijk niveau 5 2 Belangrijke kwesties in 6 3 Belangrijke kwesties in de Europese Unie 6 a. Immigratie- en vluchtelingenbeleid 6 1. Immigratiebeleid 6 a) Europees migratiebeleid 6 b) Immigratie van EU-burgers 7 c) Immigratie van niet-eu-burgers 7 2. Vluchtelingenbeleid 7 b. Energie- en klimaatbeleid 8 1. Klimaatdoelen 8 c. Economische situatie en werkgelegenheid 9 1. Huidige en toekomstige economische situatie 9 2. De invloed van de EU op de economische situatie 9 3. Huidige en toekomstige werkgelegenheidssituatie De invloed van de EU op de werkgelegenheidssituatie 11 Dit is geschreven door Anne Tilanus en Rick Heldoorn voor de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in. 1

4 INTRODUCTIE Dit is het se rapport met de belangrijkste bevindingen uit het Standaard Eurobarometer onderzoek. Dit onderzoek is gehouden tussen 5 november 2016 en 14 november 2016 in alle 28 lidstaten van de Europese Unie. Alle socio-demografische data in dit rapport (geslacht, huidige leeftijd, leeftijd waarop men zijn/haar opleiding beëindigde en beroepscategorie) hebben betrekking op de se steekproef. 2

5 KERNBEVINDINGEN De se burger en de Europese Unie Een derde (33%) van de ers heeft een positief beeld bij de Europese Unie. De termen beschermend (60%) en democratisch (58%) passen goed bij het beeld dat ers van de Europese Unie hebben. Echter wordt de EU ook gezien als inefficiënt (78%), nietvooruitkijkend (51%) en technocratisch (47%). Ruim zes op de tien (63%) ers menen dat het de verkeerde kant opgaat met de EU en bijna twee derde (64%) wil geen uitbreiding van de EU (versus 51% in de EU-28). Een vierde van de ers (42%) heeft vertrouwen in de Europese Unie en de helft heeft vertrouwen in het Europees Parlement (52%) en de Europese Commissie (51%). Het vertrouwen in de Europese instellingen ligt in hoger dan gemiddeld in de EU (in de EU-28: respectievelijk 36%, 42% en 38%). Acht op de tien ers (79%) zijn het oneens met de stelling dat een betere toekomst buiten de Europese Unie zou hebben. De meest genoemde positieve resultaten van de EU zijn vrede en het vrije verkeer tussen de lidstaten. Prioriteit in beleid ers vinden immigratie en terrorisme de belangrijkste zaken die op dit moment in de Europese Unie spelen. Voor zowel in het algemeen als de se burger worden gezondheidszorg en sociale zekerheid ook belangrijke kwesties gevonden. Zeven op de tien ers (69%) zijn vóór een gemeenschappelijk buitenlands beleid. Ruim acht op de tien ers zijn vóór een gemeenschappelijk migratiebeleid (83%) en vóór het vrije verkeer van EU-burgers (84%). Negen op de tien ers (87%) vinden dat er aanvullende maatregelen nodig zijn om illegale immigratie te voorkomen. Een derde van de ers (31%) is negatief over immigratie van mensen binnen de EU; 53 procent is negatief over immigratie van mensen buiten de EU. De helft (49%) van de ers vindt dat immigranten een grote bijdrage leveren aan. Een grote meerderheid (87%) van de ers vindt dat vluchtelingen zou moeten helpen; dit is meer dan het EU-gemiddelde (66%). Drie kwart van de ers (77%) is vóór een gemeenschappelijk energiebeleid. Het ontwikkelen van hernieuwbare energie en het tegengaan van het versterkte broeikaseffect moeten prioriteit krijgen. Ongeveer de helft vindt de huidige klimaatdoelstellingen goed: broeikasgassen verminderen (48%), hernieuwbare energie gebruiken (52%) en de energieefficiëntie verhogen (57%). ers vinden de economische situatie in vaker goed dan dat ze de economische situatie in de EU goed vinden (81% versus 53%). Zes op de tien ers (60%) vinden de werkgelegenheidssituatie in goed. Ruim een derde (38%) denkt dat de werkgelegenheidssituatie komend jaar zal verbeteren, terwijl 13 procent denkt dat deze zal verslechteren. Drie kwart van de ers (77%) is vóór een economische en monetaire unie. Acht op de tien ers (83%) menen dat zakendoen in Europa makkelijker is gemaakt door de EU. 3

6 I. DE NEDERLANDSE BURGER EN DE EUROPESE UNIE 1 Imago van de Europese Unie QA9, QA12 Een derde van de ers heeft een positief beeld bij de Europese Unie (33%), terwijl de Europese Unie bij 28 procent van de ers een negatief beeld oproept. Het merendeel is echter neutraal (39%). Dit komt overeen met het gemiddelde van de EU-28 (35% positief, 25% negatief en 38% neutraal). Als ers moeten aangeven in hoeverre bepaalde termen hun beeld van de EU goed of slecht omschrijven, geven zes op de tien ers aan dat de termen democratisch (58% goed; 38% slecht) en beschermend (60% goed; 35% slecht) hun beeld van de EU goed omschrijven. Een meerderheid vindt dat de termen efficiënt (17% goed; 78% slecht) en vooruitkijkend (42% goed; 51% slecht) hun beeld niet goed omschrijven. Bijna de helft (47%) vindt dat technocratisch hun beeld van de EU goed omschrijft (slecht: 36%). 2 Vertrouwen in Europese instellingen en organen QA8a14, QA15.1,2 Vier op de tien ers (42%) hebben vertrouwen in de Europese Unie; dit ligt boven het EUgemiddelde van 36%. Het vertrouwen van ers in het Europees Parlement (52%) ligt ook hoger dan het EU-28 gemiddelde (42%). De helft (51%) van de ers heeft vertrouwen in de Europese Commissie terwijl het gemiddelde in de EU-landen lager ligt, namelijk op 38 procent. 3 Huidige en toekomstige situatie van de Europese Unie QD4a,b, QA17.3, QA19.5 Als meest positieve resultaat van de Europese Unie noemen ers vrede tussen de lidstaten van de EU (40%), gevolgd door het vrije verkeer van mensen, goederen en diensten binnen de EU (29%). Gemiddeld in de EU-28 zijn deze twee resultaten ook het vaakst genoemd (resp. 35% en 36%). Een kwart van de ers (25%) vindt dan ook dat het de goede kant op gaat met de Europese Unie. Dit is vergelijkbaar met het EU-28 gemiddelde (23%). Echter, ruim zes op de tien ers vinden dat het de verkeerde kant op gaat (63%). Mensen die hun opleiding voor hun zestiende hebben beëindigd, vinden vaker dat het de verkeerde kant op gaat met de EU (77%). Twee derde (64%) van de ers is tegen een uitbreiding van de EU, in vergelijking met gemiddeld de helft (51%) van de EU-inwoners. Acht op de tien ers (79%) zijn het oneens met de stelling dat beter af zou zijn buiten de Europese Unie. Gemiddeld in de EU zijn zes op de tien mensen (58%) het er niet mee eens dat hun land beter af zou zijn buiten de EU. 4

7 QA1a9.5 Vertelt u mij in welke mate u het eens of oneens bent met elk van de volgende uitspraken. (ONS LAND) zou de toekomst beter aankunnen buiten de EU (% - TOTAAL MEE EENS ) a. De Europese Unie en het buitenland QA17.2, QA19a3 Zeven op de tien ers (69%) zijn vóór een gemeenschappelijk buitenlands beleid van de 28 EU-lidstaten. Mannen hier zijn vaker vóór dan vrouwen (74% tegenover 65%). Van de EU-burgers is twee derde (66%) vóór, terwijl een kwart (25%) tegen is. Een op de vijf ers (19%) is het niet eens met de stelling de stem van de EU telt mee in de wereld. De gemiddelde EU-burger is het hier vaker mee oneens (25%). II. PRIORITEIT IN BELEID 1 Belangrijke kwesties op persoonlijk niveau QA4a Bij de gemiddelde er zijn op persoonlijk niveau op dit moment vooral kwesties omtrent gezondheidszorg en sociale zekerheid (35%) en het onderwijsstelsel (23%) belangrijk. Met de leeftijd neemt het belang van kwesties omtrent gezondheidszorg en sociale zekerheid toe en neemt het belang van kwesties omtrent het onderwijsstelsel af. 5

8 De gemiddelde inwoner van de EU vindt zowel gezondheidszorg en sociale zekerheid als het onderwijsstelsel minder belangrijke onderwerpen dan de gemiddelde er. EU-inwoners hechten gemiddeld meer waarde aan de hoge kosten van levensonderhoud dan ers (EU: 28%, NL: 14%). 2 Belangrijke kwesties in QA3a Bijna de helft van de ers (49%) vindt gezondheidszorg en sociale zekerheid de belangrijkste zaken die momenteel in spelen, gevolgd door immigratie (34%). Bij ers tussen de 15 en 24 jaar wordt na immigratie werkloosheid als belangrijkste kwestie genoemd (32%), terwijl deze kwestie bij hogere leeftijdscategorieën minder speelt. De gemiddelde EU-burger vindt werkloosheid (31%) en immigratie (26%) de belangrijkste kwesties in zijn eigen land. Het percentage dat gezondheidszorg en sociale zekerheid noemt, ligt lager (18%). 3 Belangrijke kwesties in de Europese Unie QA5 Meer dan de helft van de ers (56%) noemt immigratie als belangrijkste kwestie in de Europese Unie op dit moment; terrorisme komt op de tweede plaats (33%). Deze mening wordt gedeeld door de gemiddelde EU-burger (immigratie: 45%, terrorisme: 32%). se vrouwen vinden terrorisme vaker een belangrijke kwestie (40%) dan mannen (26%). Mannen vinden na immigratie de staat van de overheidsfinanciën van lidstaten het belangrijkst (28%). Immigratie en terrorisme waren vorig jaar ook de belangrijkste twee zaken in de EU, maar het percentage ers dat deze onderwerpen noemt, is afgenomen (2015: 62% en 39%). Klimaatverandering (van 7% naar 11%) en de invloed van de EU in de wereld (van 13% naar 19%) worden dit jaar vaker belangrijk gevonden. a. Immigratie- en vluchtelingenbeleid QA17.6, QD Immigratiebeleid a) Europees migratiebeleid Ruim acht op de tien ers (83%) geven aan vóór een gemeenschappelijk Europees beleid te zijn inzake migratie; 15 procent van de ers zegt hier tegen te zijn. In vergelijking met het gemiddelde in de EU-28 zijn ers relatief vaak vóór een gemeenschappelijk Europees migratiebeleid. Gemiddeld zijn zeven op de tien Europeanen (69%) vóór een gemeenschappelijk Europees migratiebeleid; een kwart van de Europeanen zegt hier tegen te zijn (25%). Ongeveer de helft van de ers (49%) geeft aan dat zij het eens zijn met de stelling dat immigranten een grote bijdrage leveren aan ; dit ligt in lijn met het gemiddelde in de EU- 28 (44%). Eveneens ongeveer de helft (47%) van de ers geeft aan het oneens te zijn met de stelling dat immigranten een grote bijdrage leveren aan ; ook dit ligt in lijn met het gemiddelde in de EU-28 (49%). 6

9 QA17.9, QB4.1 b) Immigratie van EU-burgers Ruim acht op de tien ers (84%) geven aan vóór het vrije verkeer van EU-burgers te zijn, die waar dan ook in de EU kunnen wonen, werken, studeren en zaken kunnen doen. Van de se studenten geeft 91 procent aan vóór het vrije verkeer van EU-burgers te zijn. ers liggen op dit vlak redelijk in lijn met de gemiddelde inwoner van de EU-28. Gemiddeld is 81 procent van de Europeanen namelijk vóór het vrije verkeer van EU-burgers. Op de vraag of immigratie van mensen van andere EU-lidstaten een positief of negatief gevoel oproept, geeft twee derde van de ers (66%) aan dat dit een positief gevoel oproept; bij bijna een derde van de ers (31%) roept dit een negatief gevoel op. Immigratie van mensen van andere EU-lidstaten roept gemiddeld bij zes op de tien Europeanen (61%) een positief gevoel op. Bij een derde van de Europeanen (33%) roept dit een negatief gevoel op. Van de ers die op hun 15e of eerder zijn gestopt met naar school gaan, geeft bijna de helft (46%) aan dat de immigratie van mensen van andere EU-lidstaten een negatief gevoel oproept; onder ers die op hun 20e of later zijn gestopt met studeren is dit ongeveer een kwart (27%). QB4.2 c) Immigratie van niet-eu-burgers Immigratie van mensen van buiten de EU roept bij meer dan de helft van de ers (53%) een negatief gevoel op; dit ligt in lijn met het gemiddelde in de EU-28 (56%). Bij 44 procent van de ers roept immigratie van mensen van buiten de EU een positief gevoel op; gemiddeld is dit bij 37 procent van de Europeanen het geval. Het blijkt dat immigratie van mensen van buiten de EU vaker een negatief gevoel oproept bij ers die tussen hun 16e en 19e levensjaar zijn gestopt met studeren (60%) dan bij ers die na hun 20e levensjaar zijn gestopt met studeren (49%). 2. Vluchtelingenbeleid QB5, QD9.5 In totaal vinden bijna negen op de tien ers (87%) dat er aanvullende maatregelen moeten worden genomen om niet-gereguleerde immigratie van mensen van buiten de EU te bestrijden. Zeven op de tien ers (70%) vinden dat dit bij voorkeur op EU-niveau moet gebeuren, 14 procent van de ers geeft aan dat dit bij voorkeur op nationaal niveau gebeurt. Een tiende van de ers (11%) zegt dat er naar hun mening geen aanvullende maatregelen nodig zijn om nietgereguleerde immigratie van mensen van buiten de EU te bestrijden. Bijna negen op de tien ers (87%) zijn het eens met de stelling dat vluchtelingen zou moeten helpen; een tiende van de ers (10%) is het hiermee oneens. In vergelijking met de gemiddelde Europeaan vinden ers relatief vaak dat hun land vluchtelingen zou moeten helpen. Gemiddeld is twee derde van de Europeanen (66%) het eens met de stelling dat hun land vluchtelingen zou moeten helpen; ruim een kwart van de Europeanen (28%) is het oneens met deze stelling. 7

10 QD9.5 Wilt u mij voor elk van de volgende stellingen aangeven in hoeverre u het daar mee eens of mee oneens bent? (ONS LAND) zou vluchtelingen moeten helpen (% - TOTAAL MEE EENS ) b. Energie- en klimaatbeleid QA17.7, QB3 Drie kwart van de ers (77%) geeft aan vóór een gemeenschappelijk energiebeleid van de EU-lidstaten te zijn; een op de vijf ers zegt tegen te zijn (20%). Dit ligt in lijn met het gemiddelde in de EU-28 (vóór: 73%, tegen: 18%). ers geven aan dat de volgende doelstellingen topprioriteit moeten worden gegeven in een Europese energie-unie: het ontwikkelen van hernieuwbare energie (47%), het bestrijden van het versterkte broeikaseffect (47%), milieubescherming (39%), en het verminderen van het energieverbruik (39%). Volgens de gemiddelde EU-burger zijn de belangrijkste drie doelstellingen het ontwikkelen van hernieuwbare energie (42%), milieubescherming (38%), en het garanderen van redelijke energieprijzen (36%). 1. Klimaatdoelen QB1.3,4,5 ers hebben hun mening gegeven over klimaatdoelstellingen die de EU in 2020 bereikt wil hebben. De eerste doelstelling houdt in dat de uitstoot van broeikasgassen in de EU met ten minste 20% verminderd moet worden ten opzichte van Een op de drie ers (31%) vindt deze doelstelling te ambitieus. De helft van de ers (48%) vindt de doelstelling goed en een vijfde (19%) vindt het te bescheiden. 8

11 De tweede doelstelling is om het percentage duurzame energie in de EU te vergroten met 20%. Een kwart van de ers (26%) vindt dit te ambitieus, de helft (52%) vindt het ongeveer goed en een vijfde van de ers (20%) vindt deze doelstelling te bescheiden. De derde doelstelling beoogt het vergroten van de energie-efficiëntie in de EU met 20%. Een kwart van de ers (25%) vindt het een te ambitieuze doelstelling. Meer dan de helft van de ers (57%) vindt deze doelstelling ongeveer goed en 13 procent vindt het te bescheiden. c. Economische situatie en werkgelegenheid 1. Huidige en toekomstige economische situatie QA1a1,2, QA2a2,6 Als ers wordt gevraagd hoe zij de huidige economische situatie in beoordelen, geeft vier vijfde (81%) aan deze als goed te beoordelen; een vijfde (18%) beoordeelt deze als slecht. In vergelijking tot de EU-28 zijn ers relatief positief over de huidige economische situatie in hun land. Gemiddeld geven vier op tien Europeanen (41%) aan de huidige economische situatie in hun land als goed te beoordelen; 56 procent in de EU-28 beoordeelt deze als slecht. ers die 15 jaar of jonger waren toen zij hun studie beëindigden, beoordelen de huidige economische situatie minder vaak als goed (63%) dan mensen die jaar waren (76%) of 20 jaar of ouder (86%). Wat betreft de verwachtingen voor de economische situatie in voor de komende 12 maanden zijn ers relatief positief. Een derde van de ers (35%) verwacht dat de economische situatie in de komende 12 maanden beter zal worden; in de EU-28 is dit een vijfde (22%). Ook de huidige situatie van de Europese economie beoordelen ers relatief vaak als goed (53%) vergeleken met de gemiddelde inwoner van de EU-28 (39%). Vier op de tien ers (41%) beoordelen de huidige economische situatie in Europa echter als slecht. Wel zijn ers relatief sceptisch over de economische situatie in de EU in de komende 12 maanden. Een derde van de ers (34%) verwacht dat de economische situatie in de EU de komende 12 maanden slechter zal worden; in de EU-28 denkt 28 procent dit. Van de ers denkt 15 procent dat de economische situatie in de EU de komende 12 maanden beter zal worden (EU-28: 18%). 2. De invloed van de EU op de economische situatie QA17.1,8 Drie kwart van de ers (77%) zegt voorstander te zijn van een Europese economische en monetaire unie met één munteenheid, de euro; bijna een kwart van de ers zegt tegenstander te zijn (22%). Gemiddeld is meer dan de helft (58%) van de Europeanen voorstander van een Europese economische en monetaire unie met één munteenheid; ruim een derde van de Europeanen is echter tegen (36%). Wat betreft het voornemen voor een digitale interne markt zijn zes op de tien ers vóór (63%). Het aantal ers dat vóór is, ligt iets hoger dan het gemiddelde van de EU-28 (59% vóór; 21% tegen). 9

12 QA17.1 Hoe denkt u over elk van de volgende voorstellen? Wilt u mij voor elk voorstel zeggen of u voor of tegen bent. [Een Europese economie en monetaire unie met één munteenheid, de euro] 3. Huidige en toekomstige werkgelegenheidssituatie QA1a5, QA2a4 ers beoordelen de werkgelegenheidssituatie in eigen land beter dan de gemiddelde Europeaan. Zes op de tien ers (60%) beoordelen de huidige werkgelegenheidssituatie in eigen land als goed; in de EU-28 is dit gemiddeld een derde (34%). Bijna twee derde van de Europeanen (63%) beoordeelt de huidige werkgelegenheidssituatie in eigen land als slecht; in beoordeelt 38 procent de huidige werkgelegenheidssituatie als slecht. In zijn 55-plussers het vaakst kritisch over de huidige werkgelegenheidssituatie; bijna de helft (48%) van de se 55-plussers beoordeelt deze als slecht. Ongeveer de helft van de ers (47%) verwacht dat de werkgelegenheidssituatie in in de komende 12 maanden onveranderd zal blijven. Ruim een derde van de ers (38%) verwacht een verbeterde werkgelegenheidssituatie en 13 procent verwacht dat de situatie op het gebied van werkgelegenheid zal verslechteren. De gemiddelde Europeaan is sceptischer met betrekking tot de werkgelegenheidssituatie in de komende 12 maanden. Ongeveer een kwart van de Europeanen (26%) verwacht dat de werkgelegenheidssituatie de komende 12 maanden zal verslechteren; eveneens een kwart (23%) verwacht dat deze zal gaan verbeteren. 10

13 4. De invloed van de EU op de werkgelegenheidssituatie QA13.1,2 Vier de op de tien ers (41%) zeggen het eens te zijn met de stelling dat de EU de omstandigheden creëert die nodig zijn voor meer banen in Europa; de helft van de ers (50%) is het hier echter mee oneens. In de EU-28 is gemiddeld 48 procent het eens met de stelling dat de EU de omstandigheden creëert die nodig zijn voor meer banen in Europa. Daarnaast zeggen acht op de tien ers (83%) dat de EU het zaken doen in Europa eenvoudiger maakt; een tiende van de ers (12%) is het hier mee oneens. In de EU-28 zijn zeven op de tien (70%) het ermee eens dat de EU het zakendoen eenvoudiger maakt (versus 22% oneens). 11