Zone 30 BASISONDERWIJS. Doelgroep. Eindtermen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie

Transcriptie

1 Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS Zone 30 Doelgroep Derde of vierde leerjaar Eindtermen Lager onderwijs: Mens en maatschappij - mens: De leerlingen drukken in een niet-conflictgeladen situatie, eigen indrukken, gevoelens, verlangens, gedachten en waarderingen spontaan uit kunnen beschrijven wat ze voelen en wat ze doen in een concrete situatie en kunnen illustreren dat zowel hun gedrag als hun gevoelens situatiegebonden zijn. Mens en maatschappij - verkeer en mobiliteit: De leerlingen: kunnen de gevaarlijke verkeerssituaties in de ruimere schoolomgeving lokaliseren.

2 Lesdoel De kinderen kunnen verwoorden waarom een zone 30 op bepaalde plaatsen (schoolomgeving, woonwijken ) van kracht is; verwoorden wat de gevaren en gevolgen zijn van te snel rijden; de boodschap Beloof om niet te snel te rijden overbrengen naar hun ouders, grootouders, Materiaal 1 kwartetspel per 3 leerlingen (bijlage, uitgeknipt) 1 kleurplaat per leerling (bijlage) PowerPoint Zone 30 (bijlage) Les TIP: als je aansluitend op deze les ook een sensibiliserende actie wil houden aan de schoolpoort kan je het Actiepakket Zone 30 aanvragen. Hierin zit materiaal om ouders aan de schoolpoort te sensibiliseren om niet te snel te rijden. Als leerkracht kan je dit pakket bestellen via Verkeersouders kunnen het pakket GRATIS aanvragen op Heeft je school nog geen verkeersouders? Maak hier dan snel werk van: laat een contactpersoon verkeer (best iemand van de ouderraad, het oudercomité of de werkgroep verkeer) zich gratis registreren als verkeersouder op

3 Beginsituatie In steeds meer steden en gemeenten mag je in het centrum en de woonwijken niet sneller dan 30 km/u rijden. Dat geldt ook voor alle schoolomgevingen. Niet toevallig plaatsen waar je als bestuurder de weg deelt met fietsers en voetgangers. Een zone 30 is één zaak, maar mensen moeten zich natuurlijk ook aan de opgelegde snelheidslimiet houden. Daarom is het belangrijk om ook je leerlingen hiervan bewust te maken. Zij kunnen de boodschap vervolgens doorgeven aan hun ouders, grootouders, Verwerking Kwartet sorteren Lesbeschrijving Instapfase Toon de leerlingen het filmpje van de Beloofd-campagne over te snel rijden: Stel hen nadien de volgende vragen: Wat vinden jullie ervan dat deze mensen al eens te snel gereden hebben en geflitst zijn? Wie kan er uitleggen wat geflitst zijn wil zeggen? Wat gebeurt er dan precies? (Een auto/motor wordt automatisch gefotografeerd als hij een snelheidsovertreding begaat. Daarna: boete of rijbewijs kwijt) Vind je dat de auto s in de buurt van de school soms te snel rijden? Voel je je dan minder veilig? Hoe snel mogen auto s in de buurt van de school rijden? (30 km/uur) Vertel de leerlingen dat auto s in de buurt van de school maximum 30 km/uur mogen rijden omdat de school in een zone 30 ligt. Verdeel de leerlingen in groepjes van drie en deel aan elke groep een kwartet (16 uitgeknipte kaartjes) uit. Geef ze de opdracht om de kaartjes in vier juiste groepen te verdelen. Bovenaan de kaartjes staat er nog geen overkoepelend thema ingevuld. Ze moeten dus wat zoeken. Laat de leerlingen vertellen welke verdeling ze gemaakt hebben: Verkeersborden Plaatsen/locaties Redenen Hulpmiddelen 1. Plaats waar veel 1. School 1. Auto staat sneller stil 1. Verkeersdrempel kinderen komen 2. Begin van de zone Woonwijk 2. Meer tijd om te 2. Obstakel reageren 3. Einde van de zone Fietsstraat 3. Bestuurder ziet meer 3. Wegversmalling 4. Elektronisch bord zone Dorpscentrum 4. Grotere overlevingskans 4. Zebrapad Kies een thema uit en vraag de leerlingen welke overkoepelde naam ze bij deze kaartjes zouden schrijven. Als ze het thema gevonden hebben, mogen ze dat bovenaan de kaartjes schrijven. Vervolgens bespreek je elk thema klassikaal. Dat kan je doen met de PowerPoint.

4 A. Verkeersborden (slide 2): Leg de leerlingen kort uit dat deze verkeersborden een zone 30 of het einde van een zone 30 aangeven. Het eerste bord (plaats waar veel kinderen komen) komt vaak in combinatie voor met het zone 30-bord. Het elektronisch bord zone 30 geldt alleen als het bord oplicht. Dat elektronisch bord geeft tijdens de schooluren en bij naschoolse activiteiten dat een zone 30 van kracht is, maar op rustige momenten staat het bord niet aan en mag je er dus sneller rijden. B. Plaatsen/locaties (slide 3): Op deze plaatsen vind je vaak een zone 30 terug: 1. De buurt van de school: sinds 1 september 2005 is elke schoolomgeving in België verplicht een zone Een woonwijk: een gebied (wijk) in een gemeente waar voornamelijk woningen staan. Omdat hier regelmatig kinderen op straat spelen, is er vaak een zone 30 van kracht. In tegenstelling tot een schoolomgeving is dat niet altijd het geval. 3. Een fietsstraat: een straat waar fietsers de belangrijkste weggebruikers zijn, maar waar ook auto s, moto s zijn toegelaten. In een fietsstraat mogen auto s (of andere motorvoertuigen) de fietsers niet inhalen. De maximumsnelheid is hier altijd 30 km/uur. 4. In een dorpscentrum: in veel dorpscentra is de maximum toegelaten snelheid 30 km/uur. Hier zijn vaak drukke straten met veel voetgangers en fietsers. C. Redenen: Er zijn verschillende redenen waarom een zone 30 ingevoerd wordt: 1. Auto staat sneller stil (remafstand) (slide 4): Hoe sneller je rijdt, hoe meer afstand je nodig hebt om tot stilstand te komen. Met 30 km/u bedraagt de stopafstand op een droog wegdek ongeveer 13 meter (op een nat wegdek 15 meter). Als je 50 km/u rijdt dan sta je pas na ongeveer 28 meter stil. De stopafstand is dus aanzienlijk kleiner als de wagen 30 km/u rijdt.

5 2. Bestuurder ziet meer (slide 4): Met 30 km/u heeft de bestuurder een veel breder gezichtsveld dan bij hogere snelheden. Zo ziet hij beter wat er links en rechts van je gebeurt en kan je op tijd reageren op onverwachte situaties of hindernissen. Bij 30 km/u heeft letterlijk en figuurlijk veel meer oog voor andere weggebruikers en verkleint het risico op een ongeval. 3. Meer tijd om te reageren (reactieafstand) (slide 5): De normale reactietijd (de tijd die je nodig hebt om iets te zien, te evalueren en te reageren = je rempedaal in te drukken) bedraagt ongeveer één seconde. Met een snelheid van 30 km/u legt de auto op die ene seconde 8 meter af vóór je het rempedaal indrukt. Stel dat er 15 meter voor de wagen plots een dier de weg op rent, dan kan de bestuurder nog op tijd stilstaan. Met een snelheid van 50 km/u leg je op die ene seconde 14 meter af (vóór je het rempedaal indrukt). Rijd je 120 km/u dan wordt dat 33 meter. TIP: Stap met je leerlingen op de speelplaats de 8 en de 14 meter eens af zodat ze zien dat dit toch wel een heel groot verschil is. 4. Grotere overlevingskans bij ongeval (slide 6): Hoe sneller je rijdt, hoe groter de krachten die vrijkomen bij een botsing. Wanneer je met een hoge snelheid tegen een vast voorwerp botst, overleef je de klap meestal niet. Je kan de klap die op je af komt het best vergelijken met een vrije val. Hoe harder je rijdt, hoe hoger die vrije val wordt. Zo komt een botsing met 50 km/u tegen een vast voorwerp overeen met een val van de derde verdieping (10 meter). Bots je met 120 km/u, dan is het effect in verhouding veel groter. Want die klap is te vergelijken met een vrije val van de 19de verdieping (57 meter)! Slide 7: een filmpje ter verduidelijking. D. Hulpmiddelen (slide 8): In een zone 30 zijn vaak hulpmiddelen ingevoerd die er mee voor zorgen dat autobestuurders niet te snel kunnen rijden. Verkeersdrempels, obstakels op de weg zoals bloembakken, paaltjes en wegversmallingen zorgen dat de bestuurders moeten afremmen. Op een zebrapad heb je als voetganger altijd voorrang dus ook hier moeten de bestuurders remmen om de voetgangers over te laten. Belangrijk! Leg uit aan de leerlingen dat ze er wel heel zeker van moeten zijn dat de autobestuurder hen gezien heeft en stopt om hen over te laten vooraleer ze de straat oversteken.

6 Afsluitfase Kwartet sorteren Laat de leerlingen in groep het kwartet spelen. Het is de bedoeling zoveel mogelijk setjes van vier kaarten (kwartetten) te verzamelen. Door goed op te letten bij andere beurten kan je achterhalen wie welke kwartetkaarten heeft. Degene met de meeste kwartetten wint. Alle kaarten worden onder de spelers verdeeld. Het kan zijn dat sommige spelers meer kaarten hebben dan andere spelers. Een willekeurige speler begint. Als je aan de beurt bent, vraag je aan één van de andere spelers een kaart die je niet hebt. Dit moet een kaart zijn van een kwartet waarvan je zelf minstens één kaart in je hand hebt. Noem de overkoepelende naam van het kwartet en vraag naar de kaart die je wil hebben. Als de speler die kaart heeft, dan moet hij die aan je afgeven en mag je doorgaan met kaarten vragen. Dit mag aan dezelfde of een andere speler. Als je een setje van vier kaarten hebt, roep je Kwartet! en leg je de vier bij elkaar horende kaarten voor je neer op tafel. Heeft de speler de gevraagde kaart niet, dan is je beurt voorbij en is de speler aan wie je het laatst een kaart vroeg aan de beurt. Het spel is afgelopen als alle kwartetten compleet zijn. Kleurplaat: Geef elke leerling een kleurplaat en toon de klas slide 9 van de PowerPoint. Leg uit dat de mensen op deze affiche beloofd hebben om niet te snel te rijden. Leg de leerlingen uit dat ze via de kleurplaat aan hun mama, papa, oma kunnen vragen om niet te snel te rijden. Laat de leerlingen dit op de kleurplaat schrijven en de plaat inkleuren. TIP: Werk je met het Actiepakket Zone 30 dan kan je nu de flyers met de Beloofd!-stickers voor de ouders uitdelen en vragen aan de leerlingen om ook op deze manier hun ouders de belofte te laten maken. TIP: In het pakket zit ook een Beloofdkrijtsjabloon. Zo kan je met je leerlingen de zone 30 ook zichtbaar maken in het straatbeeld. Met dit Beloofd!-sjabloon maak je van de straat of stoep een Beloofd!-straat. Dat is een straat die volledig in het teken staat van verkeersveiligheid voor alle kinderen. Iedereen in de straat houdt zich aan deze belofte! TIP: Via snelheid kan je de leerlingen ook een gepersonaliseerde Beloofd-affiche laten maken.