HIER FOTO INVOEGEN BREEDTE 210mm x HOOGTE 99mm. Desk Research Arbeidsmarkt, sectorfoto horeca

Transcriptie

1 HIER FOTO INVOEGEN BREEDTE 210mm x HOOGTE 99mm Desk Research 2011 Arbeidsmarkt, sectorfoto horeca

2 2011 Guidea - Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw Deze informatie werd met de grootste zorg samengesteld. Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw stelt zich echter niet aansprakelijk voor de juistheid van de aangeboden informatie. In geen geval is Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van of in verband met de aangeboden informatie uit deze publicatie.

3 1 Synthese 5 Trends in de economie 5 Werkzaamheid 5 Werkzoekenden 6 Vacatures en opleidingen VDAB 6 Werknemersstromen 6 Toelichting van de bronnen 7 1 Nace-bel code 7 2 Ondernemingen 8 3 Faillissementen 8 4 Loontrekkende werknemers 8 5 Zelfstandigen 9 6 Enquête naar de arbeidskrachten (EAK) 9 7 Werkzoekenden 10 8 Vacatures en horecaopleidingen VDAB 10 9 Werknemersstromen Macro-economische analyse van de horecasector 11 Trends in de economie 13 1 Bruto Binnenlands Product (BBP) 14 2 Faillissementen in de horecasector 15 4 Tijdelijke werkloosheid in de horecasector 17 3 Ondernemingen in de horecasector 19 5 Uitgaven per huishouden 21 Werkzaamheid 23 1 Aantal werknemers in de horecasector 23 2 Aantal zelfstandigen in de horecasector 26 3 Tewerkstelling van studenten met een studentencontract 28 4 Tewerkstellingsvooruitzichten in de horecasector 29 5 Arbeidsduur, werken op onregelmatige uren en tijdelijke arbeid Werknemers Gewone gemiddelde wekelijkse werktijd 31

4 Effectieve gewone arbeidsduur op weekbasis Werken op onregelmatige uren Tijdelijke arbeid en types tijdelijke tewerkstelling Zelfstandigen Gewone gemiddelde wekelijkse werktijd Effectieve gewone arbeidsduur op weekbasis Werken op onregelmatige uren 42 Werkzoekenden 47 1 Niet werkende werkzoekenden 47 2 In- en uitstroom van werkzoekenden 49 Vacatures en horecaopleidingen VDAB 51 1 Vacatures VDAB Ontvangen vacatures Ontvangen vacatures per subsector Belangrijkste beroepen en vacatures in de horecasector + knelpuntberoepen 55 2 Opleidingen VDAB Aantal beëindigde opleidingen bij de VDAB Opleidingsaanbod bij de VDAB Winteropleidingen horeca Andere horecaopleidingen VDAB Individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) 62 Werknemersstromen 65 1 Sectorale dynamiek In- en uitstroomgraad Werknemersdynamiek naar leeftijd 68 2 Instroom Instroom naar statuut van oorsprong Instroom naar statuut van oorsprong en leeftijd 71 3 Uitstroom Uitstroom naar statuut van bestemming Uitstroom naar statuut van bestemming en leeftijd 73 4 Werknemersstromen tussen paritaire comités 74

5 3 4.1 Instroom van andere paritaire comités naar PC Uitstroom van PC 302 naar andere paritaire comités 75 Macro-economische analyse van de horecasector 77 1 Financiële gezondheid van de horecaondernemingen 78 2 Belang van de horecasector in de Belgische economie Toegevoegde waarde Primaire directe input en gecumuleerde input Bijdrage van de productie van en de vraag naar horecadiensten tot het BBP Investeringen De horecasector: een arbeidsintensieve bedrijfstak 82 Bijlage: cijfers per Vlaamse provincie 85 Aantal ondernemingen 85 Conjunctuurindicatoren 86 Evolutie van het aantal faillissementen in de horecasector in de Vlaamse provincies 86 Evolutie van het aantal dagen economische werkloosheid in de Vlaamse provincies per kwartaal 87 Evolutie van het aantal studentenjobs in de Vlaamse provincies per kwartaal _ 88 Openstaande vacatures 89

6 4

7 5 Synthese Trends in de economie De economische crisis was vooral zichtbaar in België vanaf de tweede helft van In totaal kromp de economie met 2,7% in 2009 ten opzichte van Het bruto binnenlands product steeg in 2010 met 2,1% ten opzichte van Daarmee herstelt de Belgische economie zich iets sterker dan de Europese. In het eerste kwartaal van 2011 zet de positieve evolutie zich door. Het Belgische BBP is gestegen met 3% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Het aandeel van de horeca in het BBP bedraagt bij benadering 1,65% in Er zijn 936 faillissementen in de horecasector in Vlaanderen in Dit is een daling van 7% ten opzichte van Toen telden we nog faillissementen. Het hoogste absolute aantal faillissementen vinden we terug bij de restaurants (500 faillissementen). Toch is er procentueel een daling van het aantal faillissementen bij de restaurants (-15%). Bij de drinkgelegenheden is er procentueel een stijging (+5% of 388 faillissementen). Het aantal dagen economische werkloosheid geeft de invloed weer van de economische crisis. In het eerste kwartaal van 2011 zijn er in Vlaanderen dagen economische werkloosheid geteld. Dit is een daling van 9,7% ten opzichte van het eerste kwartaal van Vlaanderen telt in horecaondernemingen. In 2010 is dit aantal licht gestegen tot horecaondernemingen. Procentueel betekent dit dat het aantal ondernemingen in 2010 stabiel gebleven is ten opzichte van Enkel bij de vakantieverblijven is er een stijging van 14%, in absolute cijfers een stijging van 88 ondernemingen. Gemiddeld 5,72 % van het huishoudbudget gaat in 2009 naar horeca, een stijging ten opzichte van Werkzaamheid In 2010 werken werknemers in de Vlaamse horecasector, dit is een stijging van 938 werknemers t.o.v Tussen 2006 en 2010 is er een stijging van 701 loontrekkende werknemers. Daarnaast telt de Vlaamse horeca in zelfstandigen. Sinds 2008 neemt het aantal zelfstandigen toe. Wat het aantal studentenjobs betreft zijn er grote verschillen tussen de vier kwartalen. In het derde kwartaal (zomer) van 2010 zijn er in de horeca in Vlaanderen arbeidsplaatsen voor studenten. In het eerste kwartaal , in het tweede kwartaal en in het vierde kwartaal Het aantal studentenjobs in de vier kwartalen van 2010 is daarmee groter dan het aantal in West- Vlaanderen stelt het vaakst studenten met een studentencontract te werk. Volgens de Barometer voor de tewerkstellingsvooruitzichten van Manpower hebben werkgevers in de horecasector bescheiden rekruteringsintenties in het vierde kwartaal van 2011 (seizoensgezuiverde prognoses = +1%).

8 6 Werkzoekenden In 2010 zijn er gemiddeld niet-werkende werkzoekenden in Vlaanderen in de groep hotel- en keukenpersoneel. Ten opzichte van 2009 is er een toename met 8,7%. De toename is het grootst bij de mannen. Uit de werkzoekendenstromen blijkt dat zowel het aantal mensen dat instroomt in de werkloosheid vanuit horeca als het aantal mensen dat uitstroomt uit de werkloosheid naar horeca in het tweede kwartaal van 2011 gedaald is ten opzichte van het tweede kwartaal van Vacatures en opleidingen VDAB In 2010 zijn er in totaal ontvangen VDAB-vacatures in de horecasector. In 2009 waren er nog ontvangen vacatures bij de VDAB in de horecasector. De economische crisis lijkt zich dus te herstellen met een stijging van het aantal vacatures met 18%. Het grootste aantal ontvangen VDAB-vacatures in de horecasector in 2010 is gesitueerd in West- Vlaanderen. Het gevraagde studieniveau is eerder laag en in 46% van de gevallen wordt een ervaring verwacht van minder dan zes maanden. In 2010 vinden we 54% van de ontvangen vacatures bij de restaurants en 20% bij de hotels. In 2010 werden bij de VDAB horecaopleidingen beëindigd. 72% van deze opleidingen zijn opleidingen voor keukenpersoneel, 19% zijn opleidingen voor zaalpersoneel en 9% zijn opleidingen voor ander horecapersoneel. Daarnaast werden bij de VDAB 590 horeca webopleidingen beëindigd. In 2010 telt de horecasector 737 individuele beroepsopleidingen (IBO) in de onderneming. Werknemersstromen De horecasector kent een grote dynamiek en jobmobiliteit: instroom, uitstroom en interne mobiliteit is groter dan in alle sectoren samen. Tussen eind 2006 en eind 2007 is ongeveer één derde van alle werknemers vertrokken en vervangen door andere werknemers. Tussen eind 2006 en eind 2007 hebben loontrekkende werknemers die eind 2006 actief waren in Vlaanderen de horecasector verlaten. Dit komt neer op een uitstroomgraad van 30,8%. Omgekeerd was er een instroomgraad van 29,7% werknemers stroomden de sector in. 17% van de nieuwe werknemers in 2007 stroomt PC 302 in vanuit een ander paritair comité. 31% van de werknemers die PC 302 uitstroomt, stroomt naar een ander paritair comité.

9 7 Toelichting van de bronnen Deze publicatie geeft een beeld van de Vlaamse arbeidsmarkt. De cijfers die we hiervoor gebruiken, komen vanuit verschillende instanties. Waar er cijfers specifiek voor de horecasector bestaan, worden deze gegeven. We kijken zo veel mogelijk vanuit een Vlaams perspectief. Dit omwille van meerdere redenen: Enkele bronnen zoals het Departement voor Werk en Sociale Economie en de VDAB beschikken enkel over cijfers voor Vlaanderen. Deze publicatie komt er op vraag van de Vlaamse sociale partners. 1 Nace-bel code Guidea maakt zo veel mogelijk gebruik van de nace-bel nomenclatuur om de horecasector af te bakenen. Volgens de nace-bel indeling van 2003 omvat de sector de volgende activiteiten (die vallen onder sectie H: Hotels en Restaurants ). Nace-bel 2003: 55 Hotels en restaurants 55.1 Hotels 55.2 Overige accommodatie voor kortstondig verblijf 55.3 Restaurants 55.4 Drankgelegenheden 56.1 Kantines en catering In 2008 werd een nieuwe nace-indeling in gebruik genomen die beter aansluit bij de huidige economische realiteit. Toch is het voorlopig enkel de RSZ die al gebruik maakt van deze nieuwe indeling. Hierdoor ontstaat er onvermijdelijk een trendsbreuk in de tijdreeksen van de RSZ. Bij de FOD Economie ADSEI is men bezig met de voorbereiding van de omschakeling, deze is voor binnenkort voorzien. De verschillende activiteiten vallen onder de sectie I: verschaffen van accommodatie en maaltijden. Deze bevat de opsplitsing in codes 55 (accommodaties) en 56 (eet-en drinkgelegenheden). Nace-bel 2008: 55 verschaffen van accommodatie 55.1 Hotels en dergelijke accommodatie 55.2 Vakantieverblijven en andere accommodatie voor kort verblijf 55.3 Kampeerterreinen en kampeerauto- en caravanterreinen 55.9 Overige accommodatie 56 Eet- en drinkgelegenheden 56.1 Restaurants en mobiele eetgelegenheden 56.2 Catering en overige eetgelegenheden 56.3 Drinkgelegenheden

10 8 2 Ondernemingen Het aantal ondernemingen wordt bepaald aan de hand van de btw-plichtigen, die in de kruispuntbank van ondernemingen zijn opgenomen. De weergegeven situatie is altijd deze op 31 december van het jaar. We verkiezen de gecentraliseerde 1 statistieken om meerdere redenen. Vooreerst bestaat de horeca hoofdzakelijk uit kleinschalige ondernemingen, dus zijn de afwijkingen tussen de gecentraliseerde en de gedecentraliseerde gegevens eerder beperkt. Bovendien zijn de gecentraliseerde cijfers iets sneller beschikbaar. De ondernemingsstatistieken moeten met de nodige omzichtigheid worden geïnterpreteerd: Niet alle ondernemingen zijn btw-plichtig. De economische activiteit vindt niet altijd plaats op het adres van de maatschappelijke zetel. Denk maar aan een bedrijf met verschillende vestigingen, maar met de hoofdzetel in Brussel. Tendensen die uit administratieve gegevens worden afgeleid kunnen de weerspiegeling zijn van administratieve wijzigingen. 3 Faillissementen Het aantal faillissementen van ondernemingen is gebaseerd op aangiften van de handelsrechtbanken. Deze sturen de gegevens over de faillissementen door naar de Directie Statistiek. Deze informatie wordt aangevuld met gegevens uit de Kruispuntbank van ondernemingen. De weergegeven situatie is deze op 31 december van het jaar. 4 Loontrekkende werknemers Voor de cijfers over de loontrekkende werkgelegenheid in de horecasector doen we een beroep op de cijfers van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). We verkiezen de gecentraliseerde statistieken: het bedrijf - en dus ook zijn werknemers - wordt ingedeeld in de sector van zijn hoofdactiviteit. De cijfers in dit rapport geven de toestand van het tweede kwartaal (30 juni) weer. De telling is een momentopname. De RSZ bepaalt het aantal arbeidsplaatsen door per werkgever een telling te maken van het aantal werknemers in dienst. Personen met meerdere jobs bij verschillende werkgevers worden dus meermaals geteld. Hoewel de cijfers het aantal arbeidsplaatsen weergeven, gebruiken we om praktische redenen de term aantal werknemers in dit rapport. 1 Eén activiteit (de hoofdactiviteit) en één enkele lokalisatie (de hoofdzetel) wordt in aanmerking genomen. Een onderneming met meerdere vestigingen maar met maatschappelijke zetel in Brussel, zal bij Brussel worden gerekend. Dergelijke onderneming wordt bovendien slechts één keer geteld.

11 9 5 Zelfstandigen Voor de gegevens over de zelfstandigen in de horecasector doen we een beroep op de gegevens van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ). Deze instantie gebruikt een andere activiteitenindeling, los van de nace-bel codes. De horecasector valt hier onder de subbedrijfstak 407. De regionale indeling gebeurt bij de RSVZ op basis van de woonplaats van de zelfstandige. Dit stemt niet noodzakelijk overeen met de plaats waar de beroepsactiviteit wordt uitgeoefend, maar dit laatste gegeven is door de RSVZ niet geweten. De statistieken geven het aantal verzekeringsplichtigen. Dit is de som van het aantal zelfstandigen en helpers. Een zelfstandige is een persoon die in België een beroepsbezigheid uitoefent zonder hiervoor door een arbeidsovereenkomst of statuut met een werkgever verbonden te zijn. Een helper is een persoon die in België een zelfstandige bijstaat of vervangt in de uitoefening van zijn beroep en dit zonder dat hij door een arbeidsovereenkomst met de zelfstandige verbonden is. Zowel de zelfstandige als de helper zijn verplicht een verzekering te nemen en bijdragen te betalen. In het rapport vind je cijfers terug over de aard van de bezigheid. De RSVZ onderscheidt drie categorieën: Zelfstandige in hoofdberoep Zelfstandige in bijberoep: dit is het geval als men samen met de zelfstandige activiteit nog een andere beroepsbezigheid uitoefent voor een werkgever. Of, als men als zelfstandige ook een loonvervangend inkomen krijgt uit een andere, weggevallen beroepsactiviteit als werknemer of ambtenaar. Zelfstandige actief na pensioen(leeftijd): hier moet de zelfstandige rekening houden met een aantal voorwaarden. Zo zijn de inkomsten uit de beroepsbezigheid begrensd. Starters zijn personen van wie verondersteld wordt dat ze in het lopende jaar begonnen zijn, na een periode van niet-aansluiting. Stoppers zijn personen van wie verondersteld wordt dat ze in het lopende jaar gestopt zijn, na een periode van aansluiting. De cijfers in dit rapport geven de toestand op 31 december van het betreffende jaar weer. 6 Enquête naar de arbeidskrachten (EAK) Het Bureau voor de Statistiek van de Europese Gemeenschappen (Eurostat) voert in samenwerking met de nationale instituten voor de statistiek de Belgische Enquête naar de arbeidskrachten bij huishoudens uit. In deze enquête komen de omvang, de structuur en de evolutie van de werkgelegenheid en de werkloosheid aan bod. De EAK levert ook een aantal cijfers over de werksituatie van werknemers die je bij andere organisaties niet vindt. Voorbeelden zijn gegevens over het opleidingsniveau van werknemers, soorten tijdelijke arbeid, arbeidsduur. De EAK steunt op de Resolutie over de statistieken van de actieve bevolking, de werkgelegenheid, de werkloosheid en het tekort van de werkgelegenheid. Deze resolutie werd goedgekeurd door de 13de Internationale Conferentie van Arbeidsstatistici. Bij de cijfers van de EAK wordt een opsplitsing gemaakt naar de niet-loontrekkenden (zelfstandigen) en de loontrekkenden. Nog enkele bemerkingen: Het gaat hier om een enquête dus zijn enkel de verhoudingen van belang en niet de absolute waarden. De resultaten geven een totaalbeeld van de horecasector (geen opsplitsing per subsector) in België en Vlaanderen.

12 10 7 Werkzoekenden De Vlaamse werkloosheid wordt geoperationaliseerd aan de hand van de inschrijving als nietwerkende werkzoekende (nwwz) bij de VDAB 2. De groep van nwwz bestaat uit de uitkeringsgerechtigde volledig werklozen (uvw s), de schoolverlaters in wachttijd, de vrij ingeschreven niet-werkende werkzoekenden en andere verplicht ingeschreven niet-werkende werkzoekenden (onder andere OCMW). De meting van de nwwz vindt plaats op het einde van elke maand (bron: departement WSE) Het verloop van het aantal nwwz schommelt sterk omwille van seizoensinvloeden. Zo is er ondermeer tijdens de zomermaanden steeds een sterke toename van het aantal werkzoekenden: de werkzoekende schoolverlaters. We verkiezen daarom om in deze publicatie enkel een jaargemiddelde weer te geven 3. De VDAB geeft het aantal nwwz naar beroepsgroep voor arbeiders en bedienden 4. De indeling gebeurt steeds op basis van het hoofdberoep van de werkzoekende. Het hoofdberoep is het voorkeurberoep dat door de werkzoekende wordt opgegeven. Tot slot geven we in dit hoofdstuk ook nog de werkzoekendenstromen. Voor deze cijfers kunnen we terecht bij het Departement WSE. Het gaat hier om de instroom in werkloosheid vanuit horeca en de uitstroom uit werkloosheid naar horeca. 8 Vacatures en horecaopleidingen VDAB Voor de vacatures kijken we naar de ontvangen VDAB-vacatures. De voornaamste beperking bij het VDAB-bestand is dat deze slechts een deel van de totale vacaturemarkt omvat. Werkgevers kunnen vacatures ook verspreiden via andere kanalen zoals jobsites, uitzendkantoren of mond-aan-mondreclame. De vacaturemarkt wordt in dit hoofdstuk beschreven aan de hand van het totaal aantal ontvangen vacatures uit het Normaal Economisch Circuit (NEC) zonder interimopdrachten. Het omvat de vacatures uit het AMI-systeem 5 en Jobmanager 6 uit de vaste en tijdelijke circuits (uitgezonderd interim). In de vaste circuits gaat het om jobs met een contract voor onbepaalde of lange duur, jobs die werken en leren combineren en jobs ter vervanging van het brugpensioen. De tijdelijke circuits omvatten arbeidsovereenkomsten voor korte duur, studentenjobs en tijdelijke jobs in de horeca. Daarnaast bekijken we ook welke opleidingen de VDAB aanbiedt. We baseren ons hiervoor op cijfers van de VDAB. 2 Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding 3 Meer cijfers per maand zijn te vinden op de website van de VDAB ( 4 Cijfers via ARVASTAT ( 5 AMI-systeem is een arbeidsmarktinformatiesysteem dat door VDAB-consulenten wordt gebruikt om vacatures te beheren en op te volgen. Werkzoekenden met een geschikt profiel worden doorverwezen naar de vacatures en de invulling van de vacatures wordt opgevolgd. 6 Jobmanager is een computersysteem waarmee werkgevers op zelfstandige basis online vacatures kunnen plaatsen en beheren. De werkzoekenden kunnen autonoom de vacatures raadplegen op de VDAB-website.

13 11 Er is ook informatie terug te vinden over de individuele beroepsopleiding in de onderneming. (IBO). Voor de cijfers baseren we ons op cijfermateriaal van de VDAB. De individuele beroepsopleiding in de onderneming (IBO) is een opleidingsvorm waarbij een werkzoekende door een werkgever wordt opgeleid op de werkvloer. De werkgever betaalt geen loon of RSZ, enkel een productiviteitsvergoeding, verplaatsingskosten en een verzekering tegen arbeidsongevallen. De werkzoekende krijgt een premie bovenop zijn uitkering, waardoor het inkomen vergelijkbaar is met een nettoloon. Na deze opleiding van 1 tot 6 maanden is het bedrijf verplicht de werkzoekende een contract voor onbepaalde duur te geven. 9 Werknemersstromen In een laatste deel bekijken we het werknemersverloop in de sectoren en hoe mobiel werknemers zijn gedurende hun loopbaan. We baseren ons op cijfergegevens van het Steunpunt Werk en Sociale Economie. De sector wordt afgebakend op basis van het paritair comité 302. Meer specifiek worden via het Datawarehouse Arbeidsmarkt & Sociale Bescherming van de KSZ werknemers gegevens gedurende vijf opeenvolgende kwartalen aan elkaar gekoppeld, zodat de transities die deze werknemers doormaakten gedurende één kalenderjaar in kaart gebracht worden. De meest recente data hebben betrekking op de jaren 2006 en Macro-economische analyse van de horecasector Het Federaal Planbureau publiceerde in februari 2011 de working paper Analyse van de horecasector in België. Hierin komen onder andere volgende onderwerpen aan bod: het belang van de horecasector voor de Belgische economie de evolutie sinds het midden van de jaren negentig de financiële gezondheid van de horecaondernemingen De studie doet beroep op verschillende bronnen: de nationale rekeningen , de input-outputtabellen 2005, de jaarrekeningen van de ondernemingen 2007, gegevens van de BTW en de Sociale Zekerheid en enquêtegegevens. De nationale rekeningen bevatten bovendien per bedrijfstak een schatting van de belastingsfraude en zwartwerk. Het Federaal Planbureau gebruikt meestal de oude NACE-codes van 2003 in dit rapport. Ze splitsen voor hun analyses de horecasector in twee groepen op: hoteldiensten (NACE 55.1 en 55.2) restaurantdiensten (NACE 55.3, 55.4 en 55.5) In andere gevallen gebruikt het Federaal Planbureau de nieuwe NACE-codes van 2008.

14 12

15 13 Trends in de economie Vooraleer te focussen op de arbeidsmarkt, willen we eerst dieper ingaan op de economische situatie in Vlaanderen. De vraag en het aanbod van de arbeid wordt immers in grote mate bepaald door economische ontwikkelingen. Inzicht in economische ontwikkelingen vertelt ons heel wat over de toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Eerst bespreken we een aantal conjunctuurindicatoren zoals het Bruto Binnenlands Product, het aantal faillissementen in horeca, het aantal oprichtingen, het aantal economisch werklozen en het aantal dagen economische werkloosheid. Deze indicatoren geven een beeld van de algemene conjuncturele toestand en hebben een voorspellende waarde voor de toestand op de arbeidsmarkt. Bovendien lijkt horeca een sector te zijn die snel met een conjuncturele beweging mee evolueert (bron: Graydon, publicaties 01/03: faillissementen, p. 2 ; Tenslotte geven we cijfers uit het huishoudbudgetonderzoek, namelijk de gemiddelde uitgaven per huishouden die gaan naar horeca.

16 14 1 Bruto Binnenlands Product (BBP) Het bruto binnenlands product of BBP van een land of van een regio is de marktwaarde van alle goederen en diensten die op één jaar tijd worden geproduceerd. Het is een veel gebruikte maatstaf voor de welvaartscreatie van een land of regio. Grafiek: Evolutie van de economische groei op jaarbasis (België en EU-27; Q Q2 2011) Bron: Nationale Bank van België (Bewerking Departement WSE) Bovenstaande grafiek geeft de evolutie van de economische groei per kwartaal ten opzichte van het kwartaal in het voorgaande jaar voor België en de EU-27. Het gaat hierbij om seizoensgezuiverde en voor kalendereffecten gecorrigeerde veranderingspercentages ten opzichte van de overeenstemmende periode van het voorgaande jaar van het Bruto Binnenlands Product (BBP) naar volume in kettingeuro s 7 (referentiejaar 2005). (Bron: Steunpunt WSE) Ons land werd vooral getroffen door de economische crisis in de tweede helft van 2008 en in 2009: De groei van het Belgisch BBP op kwartaalbasis (ten opzichte van het vorige kwartaal) is stilgevallen in het derde kwartaal van In het vierde kwartaal van 2008 was er een negatieve groei van -2,1%. In het crisisjaar 2009 kromp de Belgische economie met 2,7% ten opzichte van het voorgaande jaar. Gemiddeld in de EU-27 kromp de economie dat jaar met 4,2%. Het bruto binnenlands product steeg in 2010 met 2,1% ten opzichte van Daarmee herstelt de Belgische economie zich iets sterker dan de Europese. Gemiddeld in de EU-27 groeide de economie in 2010 met 1,8%. In het eerste en tweede kwartaal van 2011 zet de positieve evolutie zich door. Het Belgische BBP is met respectievelijk 3% en 2,5% gestegen ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. (bron: Steunpunt WSE). Het aandeel van de horeca in het BBP bedraagt bij benadering 1,65% in 2008 (BBP in kettingeuro's) (Bron: Nationale Bank van België). 7 Om de volumegroei van het bbp en zijn componenten te meten is het nodig om uit de waarde-evolutie het effect van de prijsveranderingen te elimineren, door de prijzen a.h.w. constant te houden.

17 15 2 Faillissementen in de horecasector Een tweede belangrijke conjunctuurindicator is het aantal faillissementen. Bij opleving van de economie daalt het aantal faillissementen, bij achteruitgang stijgt het aantal faillissementen. We geven het aantal faillissementen op jaarbasis weer. Hierdoor worden cyclische schommelingen, waarbij gewoontegetrouw de maanden mei, juli en augustus lagere cijfers tonen en de maanden maart, september en oktober systematisch hogere afgevlakt (bron: Graydon, publicaties 02/06/2010: faillissementen, p.3; Tabel: Aantal faillissementen in de horecasector in Vlaanderen per subsector n % Hotels 9 1% Vakantieverblijven 5 1% Kampeerterreinen 4 0% Overige accommodatie 2 0% Restaurants % Catering 28 3% Drinkgelegenheden % Totaal % Bron: FOD Economie - ADSEI In 2010 is 53% van de 936 failliete horecaondernemingen in Vlaanderen een restaurant, 41% is een drankgelegenheid. 3% van de faillissementen vindt plaats in de subsector catering en 2% in de hotels. Tabel: Evolutie van het aantal faillissementen in de horecasector in Vlaanderen per subsector -2007/ t.o.v n n n n n % Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants % Catering % Drinkgelegenheden % Totaal % Bron: FOD Economie - ADSEI Het aantal faillissementen in de horecasector in Vlaanderen kent in de periode tussen 2007 en een opwaartse beweging. In 2010 is er een daling in het aantal Vlaamse faillissementen van 7% (of 71 faillissementen) t.o.v. het voorgaande jaar. 8 Voor de jaren 2007, 2008 en 2009 zijn de cijfers herberekend van de (oude) nace-bel nomenclatuur 2003 naar de (nieuwe) nace-bel nomenclatuur 2008 volgens een probabilistische methode (eerder een schatting). Dit maakt een evolutie mogelijk over meerdere jaren.

18 16 Grafiek: Evolutie van het aantal faillissementen in de horecasector 9 in Vlaanderen t.o.v % Restaurants -15 Catering -7 Drinkgelegenheden 5 Bron: FOD Economie - ADSEI Ten opzichte van 2009 zien we de volgende evoluties in de subsectoren: Bij de restaurants neemt het aantal faillissementen af met 15%. Bij de catering neemt het aantal faillissementen af met 7%. Bij de drinkgelegenheden neemt het aantal faillissementen toe met 5%. 9 Hotels en andere logiesmogelijkheden zijn weggelaten omwille van te lage aantallen.

19 17 4 Tijdelijke werkloosheid in de horecasector Een derde conjunctuurindicator en dus een voorspeller van de toekomstige evolutie van de werkgelegenheid is de tijdelijke werkloosheid (bron: RVA). Wanneer de tijdelijke werkloosheid daalt, stijgt de werkgelegenheid en omgekeerd. De evolutie van de conjunctuur loopt bovendien quasi parallel met de evolutie van de tijdelijke werkloosheid. We spreken van tijdelijke werkloosheid als de uitvoering van de arbeidsovereenkomst tijdelijk wordt opgeschort met behoud van de contractuele band. Zo kan de onderneming het hoofd bieden aan een tijdelijke vermindering of onderbreking van de bedrijfsactiviteit 10. We focussen hier op de tijdelijke werkloosheid omwille van economische redenen, omdat deze de invloed van de crisis weergeeft 11. Tabel: Het aantal dagen economische werkloosheid in de horecasector per kwartaal in Vlaanderen -1 ste kwartaal 2007 t.e.m. 1 ste kwartaal Andere vormen Economische van tijdelijke Totaal werkloosheid werkloosheid Kwartaal Kwartaal Kwartaal Kwartaal Totaal Kwartaal Kwartaal Kwartaal Kwartaal Totaal Kwartaal Kwartaal Kwartaal Kwartaal Totaal Kwartaal Kwartaal kwartaal 3 ' kwartaal 4 ' Totaal kwartaal 1 ' Bron: Departement WSE In bovenstaande tabel geven we het aantal dagen economische werkloosheid in de horecasector in Vlaanderen per kwartaal Deze kan meerdere oorzaken hebben: bv. economische redenen, slechte weersomstandigheden, technische storingen, overmacht, jaarlijkse vakantie, staking of lock-out. 11 De tijdelijke werkloosheid komt voornamelijk voor bij arbeiders. Door de crisis werd besloten om tijdelijke werkloosheid ook voor bedienden toe te laten. Aangezien in de horecasector in Vlaanderen 91% (2010) als arbeider werkt, vermoeden we dat deze uitbreiding een beperkte invloed zal hebben op het aantal tijdelijk werklozen in de horecasector.

20 18 Binnen de horecasector oefent het seizoen een invloed uit op het aantal dagen tijdelijke werkloosheid: Het eerste kwartaal telt het meeste aantal dagen. Het derde kwartaal telt het minste aantal dagen. Vanaf het eerste kwartaal van 2009 is er een toename van het aantal dagen economische werkloosheid (stijging van 13,7% t.o.v. het eerste kwartaal van 2008). In het tweede kwartaal van 2010 komt de ommekeer en is er opnieuw een daling te zien in het aantal dagen economische werkloosheid (daling van 1,8% t.o.v. het tweede kwartaal van 2009). In het eerste kwartaal van 2011 zijn er in Vlaanderen dagen economische werkloosheid geteld. Dit is een daling van 9,7% ten opzichte van het eerste kwartaal van Grafiek: Evolutie van het aantal dagen economische werkloosheid in de horecasector in Vlaanderen -1 ste kwartaal 2007 t.e.m. 1 ste kwartaal Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q Dagen economische werkloosheid Trendlijn Bron: Departement WSE 12 We werken met het aantal dagen en niet met het aantal personen. Naarmate de crisis verergert is het immers mogelijk dat de werkgever besluit om zijn werknemers langer tijdelijk werkloos te maken. Werken met het aantal dagen tijdelijke werkloosheid geeft daarom de impact van de crisis preciezer weer.

21 19 3 Ondernemingen in de horecasector Aantal ondernemingen in de horecasector per subsector Vlaams Brussels Waals gewest gewest gewest België niet gekend Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal horeca Vlaams Brussels Waals gewest gewest gewest België Hotels 3% 4% 4% 3% Vakantieverblijven 2% 2% 1% 2% Kampeerterreinen 1% 1% 0% 1% Overige accommodatie 0% 1% 0% 0% Restaurants 51% 51% 64% 53% Catering 9% 9% 5% 9% Drinkgelegenheden 33% 32% 25% 32% Totaal horeca 100% 100% 100% 100% Bron: FOD Economie - ADSEI Aantal ondernemingen in de horecasector per subsector Vlaams Brussels Waals gewest gewest gewest België niet gekend Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen Overige accommodatie Restaurants Catering Drinkgelegenheden Totaal horeca Vlaams Brussels Waals gewest gewest gewest België Hotels 3% 4% 4% 3% Vakantieverblijven 2% 2% 1% 2% Kampeerterreinen 1% 1% 0% 1% Overige accommodatie 0% 0% 0% 0% Restaurants 51% 52% 63% 53% Catering 10% 9% 5% 9% Drinkgelegenheden 33% 31% 26% 32% Totaal horeca 100% 100% 100% 100% Bron: FOD Economie - ADSEI

22 20 Er zijn in Vlaanderen In horecaondernemingen 13 In horecaondernemingen De verdeling over de verschillende subsectoren is vrij gelijklopend tussen Vlaanderen en België. Tabel: Evolutie van het aantal ondernemingen in de horecasector in Vlaanderen per subsector -2009/ t.o.v n n n % Hotels % Vakantieverblijven % Kampeerterreinen % Overige accommodatie % Restaurants % Catering % Drinkgelegenheden % Totaal horeca % Bron: FOD Economie - ADSEI In 2010 zijn er in de horecasector in Vlaanderen 33 ondernemingen meer dan in Procentueel betekent dit dat het aantal ondernemingen in 2010 stabiel gebleven is ten opzichte van In de verschillende subsectoren blijft het aantal ondernemingen vrij stabiel. Enkel in de subsector vakantieverblijven zien we in 2010 een toename in het aantal ondernemingen met 14% ten opzichte van In 2008 gebeurt de indeling in subsectoren op basis van de nieuwe nace-bel 2008 indeling. De omschakeling is echter niet evident. Dit heeft tot gevolg dat nog niet van alle ondernemingen gekend is waar de hoofdzetel van de onderneming gevestigd is. De cijfers dienen nog met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd te worden.

23 21 5 Uitgaven per huishouden Een laatste belangrijke indicator zijn de gemiddelde uitgaven per huishouden die gaan naar horeca. De FOD Economie schat elk jaar, via het huishoudbudgetonderzoek, de uitgaven van de Belgische huishoudens op basis van een representatieve steekproef. In de enquête wordt o.a. gevraagd naar de gemiddelde uitgaven per huishouden die gaan naar horeca. Tabel: Gemiddelde uitgaven per huishouden en per jaar in euro in Vlaanderen (%) -2008/ Voeding, dranken, tabak 15,31% 14,95% Kleding en schoeisel 4,67% 4,81% Bruto huur 18,17% 19,55% Verwarming, verlichting, water 5,44% 6,30% Inrichting en onderhoud van huis en tuin 6,21% 6,46% Gezondheid 4,65% 4,98% Vervoer en communicatie 16,08% 15,16% Cultuur, onderwijs en vrije tijd 7,99% 7,56% Lichaamsverzorging en persoonlijke artikelen 2,39% 2,52% Horeca 5,69% 5,72% Restaurants en cafés 5,30% 5,47% Hotel 0,39% 0,25% Toeristische reizen 5,62% 4,01% Financiële diensten, verzekeringen 4,92% 5,00% Overige 2,86% 2,98% Bron: FOD Economie ADSEI Gemiddeld gaat er 5,72% van het huishoudbudget in 2009 naar de horeca. Dit gaat dan om uitgaven in restaurants en cafés, in hotel en soortgelijke huisvestingsdiensten in België. Daarnaast gaat 4,01% van het huishoudbudget in 2009 naar toeristische reizen. Dit gaat dan om de uitgaven verbonden aan reizen naar het buitenland en volledig verzorgde toeristische reizen in België. De gemiddelde uitgaven voor toeristische reizen liggen in Vlaanderen in 2009 lager dan in Dit is vooral te wijten aan een daling in de besteding aan reizen naar het buitenland.

24 22 Grafiek: Gemiddelde uitgaven in de horecasector per huishouden en per jaar in Vlaanderen (%) -2005/2009-7,00% 6,50% 6,00% 5,50% 5,00% 4,50% 5,78% 6,00% 5,69% 5,69% 5,72% 4,00% Horeca Bron: FOD Economie ADSEI De gemiddelde uitgaven van het huishoudbudget in de horecasector schommelt tussen 2005 en In 2006 werd er 6% van het huishoudbudget gespendeerd in de horeca. Sinds 2007 liggen de uitgaven iets lager op afgerond 5,7%.

25 23 Werkzaamheid Om een beeld te krijgen van het aantal werkenden in de horecasector in Vlaanderen geven we in dit hoofdstuk een overzicht van het aantal werknemers, het aantal zelfstandigen en het aantal studentenjobs tewerkgesteld in de Vlaamse horeca. De data betreffen het jaar Daarnaast is het ook interessant een beeld te krijgen van de toekomstige evoluties in tewerkstelling. De Manpower Barometer geeft ons een idee van de recruteringsvooruitzichten voor het derde kwartaal van De conclusies zijn gebaseerd op een rondvraag bij een representatieve steekproef van werkgevers. Tenslotte bespreken we cijfers over arbeidsduur, werken op onregelmatige uren en tijdelijke arbeid 1 Aantal werknemers in de horecasector In totaal werken in 2010 in België, over alle sectoren heen, werknemers (3,5%) werknemers werken in de horecasector werknemers (57%) werken in de Vlaamse horecasector. dit is een stijging van 938 werknemers t.o.v Grafiek : Aantal loontrekkende werknemers in de horecasector in Vlaanderen -2006/ Vlaanderen Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Tussen 2006 en 2010 is er een stijging van 701 loontrekkende werknemers (1%).

26 24 Overzicht horecasector n % Vlaanderen België Vlaanderen België Totaal aantal % 100% Gewesten Vlaanderen % Wallonië % Brussel % Vlaamse provincies West-Vlaanderen % -- Oost-Vlaanderen % -- Antwerpen % -- Vlaams-Brabant % -- Limburg % -- Subsector Hotels % 14% Vakantieverblijven % 3% Kampeerterreinen % 0% Overige accommodatie % 1% Restaurants % 56% Catering % 13% Drinkgelegenheden % 12% Dimensiegrootte 1 tot 4 werknemers % 23% 5 tot 9 werknemers % 21% 10 tot 19 werknemers % 18% 20 tot 49 werknemers % 16% 50 of meer werknemers % 23% Arbeiders/bedienden Arbeiders % 88% Bedienden % 12% Geslacht Man % 49% Vrouw % 51% Arbeidsregime Voltijds % 35% Deeltijds % 53% Specialen % 12% Gemiddeld bruto kwartaalloon Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek, situatie op 30/06 Vlaanderen België euro euro

27 25 Een profielschets: In 2010 werkt 57% van de horecawerknemers in Vlaanderen, 21% in Wallonië en 22% in Brussel. In 2010 werkt 58% van de horecawerknemers in Vlaanderen in een restaurant. 14% werkt in een drinkgelegenheid, 12% in een hotel, 11% in de catering en 4% in een vakantieverblijf. In Vlaanderen ligt, in vergelijking tot het nationaal gemiddelde, het aandeel werknemers in vakantieverblijven, restaurants en drinkgelegenheden iets hoger. Het aandeel werknemers in hotels, overige accommodatie en catering ligt iets lager. In 2010 werkt 23% van de werknemers in Vlaanderen in een horecaonderneming met één tot vier werknemers. 22% werkt in een horecaonderneming met vijf tot negen werknemers, 21% in een horecaonderneming met tien tot negentien werknemers en 17% in een horecaonderneming met 20 tot 49 werknemers. De overige 17% werkt in een horecaonderneming met 50 of meer werknemers. De verdeling van de werkgelegenheid per dimensiegrootte is voor Vlaanderen en België nagenoeg gelijk. België stelt wel meer werknemers in een onderneming met 50 werknemers of meer te werk (23% t.o.v. 17% voor Vlaanderen). Vlaanderen stelt op zijn beurt meer werknemers in een onderneming met tien tot negentien werknemers te werk (21% t.o.v. 18% voor België). In 2010 is 91% van de werknemers in de Vlaamse horeca arbeider. Dit percentage ligt iets boven het nationale gemiddelde. De overige 9% zijn bedienden. In 2010 is in Vlaanderen 53% van de loontrekkende werknemers in de horecasector vrouw en 47% man. In Vlaanderen ligt het aandeel vrouwen in de horeca iets boven het nationale gemiddelde, 53% versus 51% in België. In 2010 werkt 33% van de werknemers voltijds in de Vlaamse horeca. Het aandeel deeltijdse werknemers bedraagt 50%. Het aandeel specialen bedraagt 17%. Het aandeel voltijdse en deeltijdse werknemers ligt iets lager dan het nationale gemiddelde. Het aandeel specialen ligt hoger dan het nationale gemiddelde. In 2010 bedroeg het berekende gemiddeld brutokwartaalloon voor een horecawerknemer in Vlaanderen euro. In België is dit euro. Voor meer detail kan je de Desk Werknemers 2011 raadplegen.

28 26 2 Aantal zelfstandigen in de horecasector In totaal telt België in 2010, over alle sectoren heen, zelfstandigen zelfstandigen (4,1%) werken in de horecasector zelfstandigen (64%) van de zelfstandigen in de horecasector werken in Vlaanderen. Grafiek: Aantal zelfstandigen in de horecasector -2005/ Bron: RSVZ Het aantal zelfstandigen in de horecasector daalde van in 2005 naar in In 2009 zien we een toename van 993 zelfstandigen. In 2010 zien we een verdere stijging tot zelfstandigen.

29 27 Tabel: Aantal zelfstandigen in de horecasector n % Vlaanderen België Vlaanderen België Totaal aantal % 100% Gewesten Vlaanderen % Wallonië % Brussel % Aard van bezigheid Hoofdbezigheid % 80% Bijkomende bezigheid % 15% Actief na pensioen % 5% Geslacht Man % 56% Vrouw % 44% Leeftijd <25 jaar % 3% 25 tot 35 jaar % 17% 35 tot 50 jaar % 45% 50 tot 65 jaar % 31% >65 jaar % 4% Starters en stoppers Starters Stoppers Bron: RSVZ Een profielschets: In 2010 werkt 64% van de zelfstandigen in Vlaanderen, 30% in Wallonië en 6% in Brussel. In 2010 werkt 80% van de zelfstandigen in Vlaanderen in de horeca als hoofdbezigheid. 16% is zelfstandige in bijberoep. 4% is actief als zelfstandige na het bereiken van de pensioenleeftijd. De verdeling van de zelfstandigen per aard van bezigheid is voor Vlaanderen en België nagenoeg gelijk. In 2010 is in Vlaanderen 54% van de zelfstandigen in de horecasector man en 46% vrouw. In Vlaanderen ligt het aandeel vrouwelijke zelfstandigen in de horeca iets boven het nationale gemiddelde, 46% versus 44% in België. 46% van de Vlaamse zelfstandigen is tussen 35 en 50 jaar oud. 30% is tussen 50 en 65 jaar oud. Een minderheid is ouder dan 65 jaar of jonger dan 35 jaar. Deze leeftijdsverdeling is gelijkaardig aan die voor België. In 2010 zijn zelfstandigen van start gegaan in de Vlaamse horecasector zelfstandigen zijn gestopt. Op nationaal vlak zien we eveneens meer starters dan stoppers. Voor meer detail kan je de Desk Zelfstandigen 2010 raadplegen.

30 28 3 Tewerkstelling van studenten met een studentencontract Het aantal studenten wordt weergegeven in aantal arbeidsplaatsen. Dit cijfer wordt bekomen door per werkgever het aantal tewerkgestelde studenten gedurende het kwartaal te tellen. Het gaat om statistische informatie over studentenjobs (geen onderwerping aan de sociale zekerheid maar met een solidariteitsbijdrage). We merken vrij grote schommelingen tussen de vier kwartalen, met de meeste studentenjobs in het derde kwartaal (zomerperiode). Dit is ook logisch te verklaren: tijdens de zomer zijn de meeste studenten vragende partij om een centje bij te verdienen. Omwille daarvan kiezen we ervoor om een cijferoverzicht te geven per kwartaal. Belangrijk om op te merken is ook dat een arbeidsplaats kan lopen over meerdere kwartalen. Sommeren heeft in dit geval dus ook weinig zin. Grafiek: Aantal studentenjobs in de horecasector per kwartaal in Vlaanderen -Q1 2008/Q Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q Bron: RSZ, gecentraliseerde statistiek In 2010 vinden we de meeste studentenjobs in de horecasector in het derde kwartaal ( arbeidsplaatsen). Gevolgd door het tweede kwartaal (16.338) en het vierde kwartaal (12.917). De minste studentenjobs vinden we in januari, februari en maart (10.011). In 2010 merken we een verdere toename in het aantal arbeidsplaatsen voor studenten in de horecasector. Zo zijn er arbeidsplaatsen in het derde kwartaal van 2010, in 2009 was dit nog (stijging met 13%). Ook in het eerste, tweede en vierde kwartaal van 2010 zien we een toename met respectievelijk 24%, 23% en 26% ten opzichte van 2009.

31 29 4 Tewerkstellingsvooruitzichten in de horecasector Op basis van de Manpower Barometer krijgen we een idee van de rekruteringsintenties in de nabije toekomst in horeca. De Manpower Barometer voor de tewerkstellingsvooruitzichten voor het 4 de kwartaal van 2011 in België is gebaseerd op een rondvraag bij een representatieve steekproef van 750 werkgevers in Brussel, Vlaanderen en Wallonië. Alle respondenten hebben op dezelfde vraag geantwoord: Hoe zal de totale werkgelegenheid in uw onderneming zich het komende kwartaal dus tot het einde van december 2011 ontwikkelen in vergelijking met het huidige kwartaal? In hun rapport gebruikt Manpower de term Nettotewerkstellingsprognose. Deze waarde berekenen ze door van het percentage van werkgevers die een stijging van de totale werkgelegenheid verwachten, het percentage af te trekken van werkgevers die aan een daling denken. Het resultaat is dus een nettosaldo van tewerkstellingsvooruitzichten dat positief of negatief kan zijn. Op deze prognose wordt een seizoenszuivering uitgevoerd. Deze seizoensgezuiverde gegevens zijn op lange termijn betrouwbaarder. Volgens de seizoensgezuiverde prognose verwachten de werkgevers uit 8 van de 10 gepeilde activiteitensectoren een stijging van hun personeelsbestand in het vierde kwartaal De rekruteringsintenties in de horeca zijn bescheiden (+1%). Grafiek : Nettotewerkstellingsvooruitzichten alle sectoren in België voor vierde kwartaal 2011 Bron: Manpower Barometer voor de tewerkstellingsvooruitzichten België

32 30 Grafiek : Netto tewerkstellingsvooruitzichten horeca in België -vierde kwartaal Bron: Manpower Barometer voor de tewerkstellingsvooruitzichten België Volgens de seizoensgecorrigeerde gegevens, verwachten de werkgevers uit de horecasector in het volgende kwartaal een stagnerende rekruteringsactiviteit van +1%. Niet gecorrigeerd voor seizoensinvloeden, bedraagt de Nettotewerkstellingsprognose 0%, een aanzienlijke daling van 8 punten ten opzichte van het vorige kwartaal.

33 31 5 Arbeidsduur, werken op onregelmatige uren en tijdelijke arbeid In de Belgische Enquête naar de arbeidskrachten bij huishoudens vinden we informatie over arbeidsduur, werken op onregelmatige uren en tijdelijke arbeid. Eerst bespreken we de werknemers, daarna de zelfstandigen. 5.1 Werknemers Gewone gemiddelde wekelijkse werktijd Tabel: Gewone gemiddelde werktijd bij horecawerknemers in uren per woonplaats per gewest Vlaanderen Wallonië Brussel België Voltijds loontrekkenden 39 uren 47 min. 41 uren 59 min. 39 uren 43 min. 40 uren 23 min. Deeltijds loontrekkenden 18 uren 54 min. 19 uren 35 min. 20 uren 19 min. 19 uren 21 min. Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2010, NACE_2008=55 of 56 Voltijdse werknemers in de horecasector presteren per week gemiddeld 40 uren en 23 minuten. Deeltijdse werknemers presteren per week gemiddeld 19 uren en 21 minuten. Bij de voltijdse werknemers ligt de gemiddelde wekelijkse werktijd het hoogst in Wallonië, bij de deeltijdse werknemers ligt de gemiddelde wekelijkse werktijd het hoogst in Brussel. Tabel: Evolutie gewone gemiddelde werktijd bij horecawerknemers in uren per woonplaats in Vlaanderen -2007/ Voltijds loontrekkenden 41 uren 50 min. 40 uren 40 min. 40 uren 16 min. 39 uren 47 min. Deeltijds loontrekkenden 18 uren 55 min. 19 uren 12 min. 18 uren 37 min. 18 uren 54 min. Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2010, NACE_2008=55 of 56 De gemiddelde werktijd bij horecawerknemers is bij voltijds loontrekkenden vanaf 2007 lichtjes gedaald. Bij deeltijds loontrekkende nam de gemiddelde werktijd in 2008 lichtjes toe om in 2009 terug te dalen tot onder het niveau van In 2010 is de gemiddelde werktijd voor een deeltijds loontrekkende opnieuw gelijk aan 2007.

34 Effectieve gewone arbeidsduur op weekbasis In de onderstaande tabel wordt de spreiding van de gewerkte uren op weekbasis weergegeven. Werknemers die weet niet geantwoord hebben, zijn niet opgenomen in de tabel. Tabel: Aantal loontrekkenden per geslacht per effectieve gewone arbeidsduur op weekbasis (%) Vlaanderen België Mannen Vrouwen Totaal Mannen Vrouwen Totaal 1-20 uren 22% 43% 34% 21% 44% 33% uren 15% 23% 19% 15% 21% 18% uren 52% 31% 41% 52% 32% 42% > 40 uren 11% 2% 6% 12% 3% 7% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2010, NACE_2008=55 of 56 34% van de horecawerknemers in Vlaanderen werkt 1 tot 20 uren per week. 19% van de horecawerknemers in Vlaanderen werkt 21 tot 36 uren per week. 41% van de horecawerknemers in Vlaanderen werkt 37 tot 40 uren per week 6% van de horecawerknemers in Vlaanderen werkt 41 uren of meer per week. Er zijn enkele verschillen tussen mannen en vrouwen. Het aandeel vrouwen dat in Vlaanderen minder dan 37 uren op weekbasis werkt is hoger: 66% van de vrouwen werkt minder dan 37 uren per week, voor mannen ligt dit percentage lager (37%). 52% van de mannen werkt 37 tot 40 uren per week, voor vrouwen ligt dit percentage lager (31%). De resultaten voor België liggen in dezelfde lijn. Tabel: Evolutie aantal loontrekkenden per geslacht per effectieve gewone arbeidsduur in Vlaanderen op weekbasis (%) -2007/ Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen 1-20 uren 22% 45% 16% 43% 28% 37% 22% 43% uren 13% 18% 10% 22% 14% 20% 15% 23% uren 49% 33% 58% 32% 52% 38% 52% 31% > 40 uren 15% 4% 16% 4% 6% 5% 11% 2% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Enquête naar de arbeidskrachten 2010, NACE_2008=55 of 56 Over de jaren heen merken we enkele schommelingen in de arbeidsduur per geslacht. Zo schommelt het aantal mannen dat meer dan 37 uren per week werkt over de jaren heen. In 2008 was er een stijging van 9 procentpunten bij de mannen (tot 58%) die tussen de 37 en 40 uren werken per week.