WELKOM! BIJ DE WORKSHOP VAN DE FENELAB TECHNISCHE COMMISSIE ASBEST

Transcriptie

1 WELKOM! BIJ DE WORKSHOP VAN DE FENELAB TECHNISCHE COMMISSIE ASBEST

2 AGENDA Welkomstwoord Door middagvoorzitter Hans van der Wart Wat heeft Fenelab bereikt het afgelopen jaar? Door Victor van der Hoeven Eindcontrole van saneringsprojecten. Door Victor Kin Voorbeelden in de praktijk. Door Oebele Struijk PAUZE

3 AGENDA Diverse ontwikkelingen in beleid en regelgeving, door Udo Waltman Het belang van kleefmonsters, door Jan Tempelman Discussie, o.l.v. Hans van der Wart NEN2990 Interpretatiedocument SLUITING EN BORREL

4 WORKSHOP FENELAB TC ASBEST Lancering NEN2990 interpretatiedocument

5 Interpretatiedocument NEN Eenduidige interpretatie, uniformiteit in eindcontrole - Invulling op vragen vanuit markt - Document niet compleet! - Terugkoppeling naar NEN Input/vragen: edwinzoontjes@misa-advies.nl

6 De leden van de Fenelab TC Asbest, danken u voor uw bijdrage en aanwezigheid! Tot een volgende keer! Vergeet u niet het evaluatieformulier in te vullen? DANK U!

7 Even voorstellen: Victor van der Hoeven

8 Deelnemers TC Asbest ACMAA MM Lab Fibrecount Analyse - ABS - IC Laboratorium Services Find Inspecties en Analyses AFR Services TNO RPS analyse SGS Nederland AMOS Milieutechniek Detect Milieu Services Search Laboratorium Alcontrol Laboratories Emmtec Services Dekkingspercentage eindinspecties: ca. 85%

9 Aandachtsgebieden TC Asbest Analyses: - Analyse van asbest in materiaal (NEN 5896) - Analyse van asbest middels SEM (ISO 14966) - Analyse van asbest in grond en puin (NEN 5707/5897) Inspectie: - Eindcontrole na asbestverwijdering (NEN2990)

10 Doelstellingen TC Asbest - Verder professionaliseren van asbestlabs - Uniformiteit in wijze waarop analyse en eindcontrole wordt verricht - Overleg met verschillende stakeholders in keten - Participeren in normontwikkeling en wet- en regelgeving - Informatie delen!

11 Deelname in/overleg met: - NEN commissie - CCvD - SMA-rt gebruikersraad - Afstemmingsoverleg iszw - Uitvoeringsgroep Grenswaarden - VIA (industrieel overleg) - RvT Ascert - LAVS - Collega brancheverenigingen

12 Ontwikkelingen - Extern secretariaat - Afkeursysteem - Opstellen eindtermen opleiding analist - Interpretatiedocument NEN 2990

13 Toekomst - Uniformiteit in eindcontrole (interpretatiedocument) - Keramische vezels - NEN Onder accreditatie Aanleveren data t.b.v. risicoklasse-indeling en grenswaardendiscussie

14 Vragen?

15 Eindcontroles door de bril van de Inspectie SZW Victor Kin Arbeidsinspecteur Asbest Inspectie Team

16 Inspectie SZW organisatie Ministerie SZW Inspectie SZW Werk Participatie en Inkomenswaarborg MHC AMF Opsporing Werk en inkomen Arbo 16 teams waarvan 1 asbestinspectieteam

17 Meer dan inspecteren alleen 13 inspecteurs 1 teamleider 1 projectleider 2 specialisten certificering 0,5 specialist chemische veiligheid 0,3 communicatieadviseur 0,3 onderzoeker inspecties 560 inspecties in gecertificeerde sector

18 Doelen in 2015 Risicobewustzijn in overige sectoren (b.v. brandweer) vergroten Samenwerking met mede-toezichthouders gericht op malafide saneerders Naleving bij gecertificeerde bedrijven moet zijn gestegen Om het risico op blootstelling aan asbest te verminderen

19 Inzoomen op de inspecties bij laboratoria Gerichte inspecties Als verlengde van reguliere inspecties Onvoldoende representatief om een algemene uitspraak te doen Primair gericht op arbeidsomstandigheden Daarnaast toetsen aan NEN2990 Handhaving conform algemeen beleid I-SZW Klachten met kopie aan RvA

20 Resultaten inspecties 12 gerichte / geplande inspecties 8 toeval inspecties 12 klachtbrieven + kopie RvA 3 boeterapporten 9 maal restanten, stof, etc. aangetroffen 10 overige afwijkingen overtredingen

21 Resultaten 2014 Overige afwijkingen / overtredingen Geen toezicht op containment + geen verzegeling Decontaminatieprocedure niet correct Onterechte uitsluitingen (2) Pompen door DTA/DAV uit containment (2) Onjuiste rapportage (2) Geen ABM/PBM (2) Inboedel nog aanwezig 9 minuten inspectie (inclusief deco-procedure)

22 Wat komen we tegen

26 Mensenwerk Een inspecteur / laborant is: Professioneel Communicatief Zelfstandig Standvastig Nauwkeurig Onafhankelijk

27 Tot slot: Asbest saneren is vakwerk vrijgeven is meesterwerk

28 CASE FENELAB EINDCONTROLE LABORATORIA NEN 2990

29 Verwijderde spouwstroken uit kozijnen in werkgebied rk-2 open lucht. Vraag: valt dit werkgebied te inspecteren?

30 Asbest spouwstroken verwijderd in rk-2 open lucht. Vraag: kan dit werkgebied worden vrijgegeven?

31 Asbest restanten aanwezig achter folie-laag in containment. (weg geplakt?) Vraag: is het de bedoeling dat een folie-laag in containment verwijderd wordt door de een inspecteur?

32 Verwijderen van bekisting rk-2 buiten Vraag: na een nette sanering, kan een inspecteur dit vrijgeven?

33 Situatie- asbest besmetting in containment Vraag: mag deze kabelgoot afgeplakt zijn in containment (spanning op kabels)

34 Met lint afgezette afvalroute rk-2 open lucht. Vraag: kan deze afvalroute/dit werkgebied worden vrij gegeven?

35 Golfplaten dak rk-2 open lucht met en zonder folie over een mestput Vraag: dient de mestput intern nog te worden geïnspecteerd?

36 Afval container aanwezig in werkgebied rk-2 open lucht. Vraag: moeten alle afvalmaterialen in deze container geïnspecteerd worden?

37 Golfplaten dak verwijderd in rk-2 open lucht. Vraag: kan het maaiveld v/h werkgebied worden geïnspecteerd en vrijgegeven?

38 Verwijderde golfplaten rk-2 open lucht waarbij glaswol isolatie op het dak achterblijft. Vraag: kan dit werkgebied worden vrijgegeven?

39 Restanten verwijderd na brand in rk-2 open lucht, waarbij bladeren in het werkgebied liggen. Vraag: kan dit werkgebied worden vrijgegeven?

40 verpakt materiaal in containment Vraag: kan dit containment zo worden geïnspecteerd/vrijgegeven?

41 Aanvullende informatie in containment Vraag: dient deze deur gekleefd te worden?

42 Trap in containment rk-3 Vraag: kan deze zwaar beschadigde trap worden vrijgegeven?

43 Doorvoeren verwijderd uit muur, containment rk-2 Vraag: kan dit containment worden vrijgegeven?

44 Kabelgoot in besmette ruimte containment rk-3 Vraag: kan deze kabelgoot vrijgegeven worden? Op de kabels staat nog spanning

45 Restant plaatmateriaal achtergebleven na sanering, rk-2 open lucht. Vraag: mag dit plaatmateriaal achter blijven in het werkgebied?

46 Sluis voor toegang containment woning (zelf op te zetten) Vraag: mag je een containment via deze 3-traps sluis betreden?

47 Voorfilter ODM bij eindcontrole rk-2 Vraag: kun je dit containment vrij geven? ODM is in werking

48 Verwijderde pakkingen van tank in rk-3 containment Vraag: kun je deze tank vrijgeven?

49 (stofvrij maken) dak na verwijderen golfplaten rk-2 open lucht Vraag: wat gaan we doen met deze informatie?

50 Bij opslag van asbest dit goed nat houden Vraag: wat doen we met deze informatie?

51 BEDANKT VOOR UW AANDACHT NAMENS FENELAB TECHNISCHE COMMISIE ASBEST

52 Feiten wet-, regel-, normgeving Udo Waltman Bedrijfsdirecteur Search Laboratorium, Opleidingen en Consultancy

53 IN WELKE LEVENSFASE ZIT U?

54 Opbouw presentatie Heden Verleden Toekomst

55 Verleden 20 jaar asbest in Nederland: 85% in % nu Minimaal in Nederland Ongelooflijk veel gebeurd! o.a. Wetgeving opgeleide professionals Circa 500 bedrijven professioneel betrokken Marktontwikkeling recent: NEN 2990

56

57 Heden Aandacht voor onderwerp groeit SER, Aedes, UNETO etc. Internationale ontwikkelingen Veel meer bewustzijn Vezelconcentraties Veiligheidsbewustzijn

58 Heden

59 Heden Nieuw Arbobesluit vanaf 1 juli Inhoudelijke wijzigingen Nieuwe grenswaarden Andere risico-indeling Duidelijker onderscheid klassen Verschuiving deel klasse 1 naar 2

60

61

62

63

64 Toekomst 2015 nieuwe SC 540 en SC : SC 547 en SC nieuwe NEN 2991 en duidelijkere scheiding met SC 540 Aanpassingen noodzakelijk in NEN 2990

65 Toekomst LAVS (versie 3) en koppelingen met bureau s Ambitie verbod asbestdaken medio 2024 blijft gehandhaafd Schepen en internationale regelgeving geeft impact (2015) Keramische vezels komen onder de aandacht, grenswaarden en aanscherping richting asbestdossier

66 Normen, kleefmonsters en andere problemen door Jan Tempelman, TNO

67 Jan Tempelman (1950) Sinds 1970 in dienst van TNO Arbeidshygiëne, ontwikkeling meet- /analysetechnieken Asbest: vanaf 1972 Auteur NEN-normen asbest/ NEN-werkgroep Voorzitter ISO werkgroepen asbest Lid Duitse normcommissie VDI Oktober 2014: deeltijd-pensionaris (poging tot)

68 Onderwerpen Voortgang normen NEN 2991, NEN 2939 etc. ISO en VDI: wat is er bereikt, wat hebben wij daaraan? Grenswaarden: hoe nu verder? Kleefmonsters: wat heb ik eraan wat moet ik ermee?

69 Voortgang NEN 2991 (1) Geen spectaculaire wijzingen t.o.v. vorige versie, toch 100 pagina s commentaar! Commentaar inmiddels verwerkt Normtekst is nog lappendeken van revisies en wordt nu tot leesbaar document verwerkt VIA aan werkgroep toegevoegd (toepassing industrie)

70 Voortgang NEN 2991 (2) Moet passen in Bouwbesluit Methode kleefmonsters afgestemd met VDI 3877/ISO Tekst normatiever dus minder vrijblijvend Meetmethoden moet aansluiten bij lagere grenswaarden Betere aansluiting op SC 540

71 NEN 2990 (2012) Advies: onderdelen met * SEM/RMA te gaan toepassen voor hoog-risicosaneringen Óók bij interim-grenswaarde van 2000 v/m3 voor amfibool asbest Ervaring opdoen en meetgegevens verzamelen (opdracht SER!) Laag-risicosaneringen: vooralsnog met FCM (gevalideerd met 55 metingen FCM versus SEM) Na evaluatieperiode (o.a. Fenelab) beoordelen of aanpassingen nodig zijn (alle onderdelen)

72 NEN 2939 Onderdeel validatiemetingen in detail vastleggen Meetmethode aanpassen (SEM/RMA) Integratie meettechnische onderdelen SC 547, 548 Te registreren omstandigheden uitbreiden (aansluiten op SMart en Arbo-database) Aansluiting bij andere normen

73 Normen internationaal (per ) ISO : gereed (asbestos in settled dust = kleefmonsters) VDI : gereed (meetstrategie kleefmonsters) ISO : gereed. Asbest in materiaalmonsters (recepten monstervoorbehandeling complexe monsters, lage concentraties) ISO 14966: asbest in lucht SEM/RMA, update in 2015, onderdelen: state of the art RMA spectra 15 kv versnellingsspanning toelaten (mobiele SEM!)

74 Kleefmonsters: toepassing In NL als sinds 10 jaar in gebruik (NEN 2991) In Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland jaar Ook in de V.S. diverse methode voor settled dust Bedoeld als: Verlengstuk visuele inspectie op asbestresten Indicator voor mate van verontreiniging en potentieel risico Goed bruikbaar voor inkadering verontreinigde gebieden

75 Kleefmonsters: ontwikkelingen Ieder lab gebruikte eigen kleeftape en telregels: slecht reproduceerbaar en moeilijk onderling vergelijkbaar Voor VDI 3877/ISO : 8 typen tape onderzocht en gekozen voor dubbelzijdig C-tape Uniforme telregels opgesteld Prestatiekenmerken sterk verbeterd (blijkt uit ringtest) Verbeterde methode integraal opgenomen in NEN 2990 en NEN 2991 Score in 4 concentratieklassen (zoals in oude NEN 2991)

76 Kleefmonsters: beperkingen en valkuilen Bedoeld als indicator (4 klassen!) dus beperkte nauwkeurigheid Dus geen: 128,3 vezels/cm2 s.v.p.!!!! Voorspellende waarde naar vezels in de lucht: Correlatie bestaat zeker, maar is afhankelijk van veel factoren Beste correlatie bij amfibool-asbest (=worst case) activiteit is overheersende factor Voor chrysotiel is relatief veel meer activiteit nodig om de vezels in de lucht te brengen

77 Kleefmonsters: analyse met SEM/RMA

78

79 Kleefmonsters: indeling in 4 groepen Concentratie Structuren/cm2 Niet aantoonbaar omschrijving Geen asbest aangetroffen Sporen asbest aangetroffen Oppervlak duidelijk met asbest verontreinigd Oppervlak zeer sterk met asbest verontreinigd Verontreinigsniveau - +/- + ++

80 Kleefmonsters: Wand met kabeldoorvoer voorbeeld inkadering / / / / /- +/ /

81 Kleefmonsters: indicatie Mate van activiteit in de ruimte (zie ook tabel 6) kleef / lucht a Verontreinigingsni veau kleefmonsters - +/ Laag Gemiddeld Hoog Geen verhoogde asbestconcentratie in de lucht aantoonbaar (< 200 vezels/m 3 ) Geen verhoogde asbestconcentratie in de lucht aantoonbaar Geen verhoogde asbestconcentratie in de lucht aantoonbaar (< 200 vezels/m 3 ) Licht verhoogde asbestconcentratie in de lucht ( vezels/m 3 ) Geen verhoogde asbestconcentratie in de lucht aantoonbaar (< 200 vezels/m 3 ) Geen verhoogde asbestconcentratie in de lucht aantoonbaar (< 200 vezels/m 3 ) Licht verhoogde asbestconcentratie in de lucht ( vezels/m 3 ) Duidelijk verhoogde asbestconcentratie in de lucht ( vezels/m 3 ) Geen verhoogde asbestconcentratie in de lucht aantoonbaar (< 200 vezels/m 3 ) Licht verhoogde asbestconcentratie in de lucht ( vezels/m 3 ) Duidelijk verhoogde asbestconcentratie in de lucht ( vezels/m 3 ) Sterk verhoogde asbestconcentratie in de lucht (> 5000 vezels/m 3 ) a De aangegeven indicatieve concentratieniveaus moeten als 'worst case' worden beschouwd, en gelden dus voor asbestvezels van het amfibooltype. Chrysotielvezels worden minder makkelijk in de lucht geresuspendeerd. Concentraties in de lucht die de grenswaarden overschrijden, zijn dan alleen te verwachten bij een verontreinigingsniveau ++ in combinatie met een hoge activiteit.

82 Kleefmonsters: +/- en + amosiet en chrysotiel in Aangezogen Concentratie de kleefmonsters, bij vegen Omschrijving monster volume chrysotiel [m van de ruimte 3 ] [vezels>5µm/m 3 ] Concentratie amfiboolasbest [vezels>5µm/m 3 ] L01 Pasmeting 0, [ ] 1600 [ ] amosiet L02 Pasmeting 0, [ ] 3600 [ ] amosiet L03 Stationaire meting 0,960 < [ ] amosiet L04 Stationaire meting 0, [ ] 2800 [ ] amosiet

83 Kleefmonsters bij eindcontroles NEN 2990: zegen of plaag? (1) Feit: bij veel oude saneringen van spuitasbest of amosietplaat zijn nog asbestresten achtergebleven die ook tot blootstelling kunnen leiden Aanscherping van de eisen bij vrijgave is dus nodig NEN 2990 * stelt: + en ++ op kleefmonsters = vervuild Saneringsbranche: kleefmonsters zijn zo gevoelig, dat we niet tot op dat niveau kunnen reinigen en we krijgen op die manier dus nooit een vrijgave!

84 Kleefmonsters bij eindcontroles NEN 2990: zegen of plaag? (2) Ervaringen tot nu toe: Op een aantal locaties zeker haalbaar, maar vraagt veel meer inspanning van saneerders dan gebruikelijk Op complexe locaties (ruwe muren, bepaalde industriële toepassingen etc.) met huidige saneringstechnieken niet haalbaar Oplossingen?

85 Kleefmonsters bij eindcontroles NEN 2990: zegen of plaag? Mogelijke oplossingen Doe ervaring op met de methode, dus Pas voor hoog-risico saneringen de complete NEN 2990* procedure toe Neem, naast de visuele inspectie, ook kleefmonsters conform norm en verzamel resultaten in database In proefperiode: tel analyseresultaten van de kleefmonsters nog niet mee voor de vrijgave Evalueer na proefperiode alle meetresultaten en trek dan conclusies over haalbaarheid, uitzonderingssituaties etc.