SCHOLINGS- PROGRAMMA

Transcriptie

1 OPLEIDINGSMAGAZINE VAN HET NEDERLANDS PARAMEDISCH INSTITUUT september 2014 februari 2015 SCHOLINGS- PROGRAMMA KIJK OOK OP NIEUW EN VERNIEUWD: Fysiotherapie bij mensen met een verstandelijke beperking Lymfe-casuïstiek been Spelen met oefenstof en groepen Zie voordelen NPi-kortingskaart op npi.nl/kortingskaart

2 CURSUSAANBOD INHOUDSOPGAVE Voor nadere informatie over cursussen, de cursuskalender en inschrijfformulieren zie Voorwoord Tinus Jongert, directeur NPi 4 ALGEMEEN, ARBEID EN BEDRIJF 6 Scholing beheersmodel: In gesprek over goede zorg 6 Fysiotherapie: kunst en kunde 6 Motiverende gespreksvoering bij mensen met een chronische aandoening 6 Vervolgcursus Motiverende gespreksvoering 7 Fysiotherapie bij mensen met een verstandelijke beperking VERNIEUWD! 7 Klinische fysiotherapie 7 Aandacht voor de werkplek 7 Explain Pain 7 PSYCHOSOMATIEK 8 Mobilizing Awareness : sensomotorische reëducatie 8 Vervolgcursus Mobilizing Awareness 2e trap 8 Vervolgcursus Mobilizing Awareness 4e trap 8 Masterclass Mobilizing Awareness Clinical reasoning 8 BEKKENPROBLEMATIEK 10 Functiestoornissen van de bekkenbodem in breed perspectief (voor fysiotherapeuten) 12 Functiestoornissen van de bekkenbodem in breed perspectief (voor oefentherapeuten) 12 Functiestoornissen van de bekkenbodem bij kinderen (voor kinderfysiotherapeuten) 12 Verdiepingsdag Myofasciale triggerpoints in de bekken-buik-bilregio 12 Masterclass Dry Needling in de bekken-buik-bilregio 13 HART, VAAT EN LONGEN 14 Hart- en longtransplantaties 16 COPD en astma 16 Praktijkdagen COPD 16 Airway clearance technieken bij mensen met sputumretentie Masterclass casuïstiek COPD 16 Masterclass 'Niet-lineaire inspanningstraining 16 bij patiënten met ernstige COPD' 17 LYMFOLOGIE EN ONCOLOGIE 18 Basiscursus Therapeutische lymfedrainage en oedeemtherapie 20 Vervolgcursus Therapeutische lymfedrainage en oedeemtherapie/compressietherapie 20 Lymfe-casuïstiek arm NIEUW! 20 Lymfe-casuïstiek been 20 Oncologische cliënten: fysiotherapeutische mogelijkheden 20 Beweegprogramma s voor mensen met chronische aandoeningen (deel 2): moduul Oncologie 21 Behoud van fysieke fitheid tijdens chemotherapie 21 Masterclass The role of exercise in oncology rehabilitation: new insights 21 MUSCULOSKELETAAL 22 Lage-rugpijnklachten: a state of the art 24 Heup- en/of liesklachten: a state of the art 24 Schouderklachten: a state of the art 24 Snijzaaldag schouder 24 Schouderpijnsyndromen 25 Patroonherkenning: schouder 25 Cervicale, cervicobrachiale en cervicocephale pijnsyndromen 25 Praktijk vaardigheidstraining Nek / Thorax / Schouder / Elleboog 26 Masterclass Schouder 26 Mobilisation of the Nervous System 26 Reumatische aandoeningen 26 Traumatologie en fractuurbehandeling 26 Endoprothesen: het chirurgische en oefentherapeutische beleid 27 NEUROLOGIE 28 Klinisch-neurologisch onderzoek als sleutel voor behandeling 30 Circuittraining na een beroerte 30 Neuromusculaire aandoeningen 30 Inhaalcursus Neurorevalidatie/CVA 30 Neurorevalidatie/CVA 31 Neurorevalidatie/CVA/Ergotherapie 31 OUDEREN 32 Motoriek van de ouder wordende mens 34 Valpreventie en valtraining 34 Inspanningsfysiologie en fysieke training bij ouderen 34 Oefenprogramma s bij perifere vestibulaire en cervicogene duizeligheid 34 Functionele (fysio)therapie op een longstay somatiek-afdeling 34 Vervolgcursus Psychogeriatrie 35 Masterclass De kwetsbare oudere 35 Masterclass Fysieke activiteit voor de Older Low Physical Performer (OLoPP): Etiologie, klinimetrie, modaliteiten en oefentherapie 35 Perifeer arterieel vaatlijden en training 35 SPORTGEZONDHEIDSZORG 36 Master of Physical Therapy in Sports (MPTS 2014) 38 Beweegprogramma s voor mensen met chronische aandoeningen (deel 1) 38 Beweegprogramma s voor mensen met chronische aandoeningen (deel 2): moduul Oncologie 38 Moduul Preventie en gezondheid : belastbaarheidstraining van de (lage) rug 38 Specialisatie Rehaboom moduul 4 (uithoudingsvermogen) en moduul 5 (sportrevalidatieprogramma s) 39 Spelen met oefenstof en groepen VERNIEUWD! 39 Regio- en incompanyscholing 40 Wachtlijst Voor cursussen waarbij het maximum aantal deelnemers is bereikt kan digitaal worden aangemeld voor de wachtlijst door te klikken op de knop Wachtlijst die u aantreft bij de desbetreffende cursus. Degenen die zich digitaal aanmelden voor een wachtlijst ontvangen in volgorde van binnenkomst van de aanmelding een op het moment dat inschrijving mogelijk is. Als vervolgens binnen de daarvoor gestelde termijn wordt ingeschreven is plaatsing gegarandeerd. LET OP: als uw adres verandert, stuur dan uw nieuwe adres naar desk@npi.nl, met vermelding van het oude adres.

3 VOORWOORD Het NPi helpt u levenslang leren Het werken in de huidige tijd, waarin ontwikkelingen razendsnel gaan, vraagt van u als professional nieuwe competenties. Denk hierbij aan creativiteit, interdisciplinair samenwerken, intercultureel communiceren, het leveren van zorg aan patiënten met zeer complexe multi-morbiditeit en het snel tot u nemen van nieuwe kennis. Samen met het continue bijblijven met de recente wetenschappelijke ontwikkelingen vraagt dit om levenslang leren. Het NPi speelt hierop in en biedt u de gelegenheid op verschillende manieren kennis te vergaren en uw professionele handelen te verbeteren. Via de NPi-service blijft u met Nederlandstalige referaten op de hoogte van recente wetenschappelijke publicaties; de bijbehorende vertaalslagen van thema-experts maken het u eenvoudiger de bevindingen in de praktijk toe te passen. Ook bieden wij u webcasts en e-learning. De 10 thema s van de NPi-service zijn per 1 maart jl. gratis toegankelijk voor alle leden van het KNGF. Bent u KNGF-lid en maakt u nog geen gebruik van de NPi-service, ga dan nu naar anders mist u per jaar: 240 referaten, per referaat een vertaalslag naar de praktijk door thema-experts, 10 webcasts, 10 geaccrediteerde toetsen. Naar een persoonlijk opleidingsportfolio Naast de NPi-service helpt het NPi u bij life long learning met een groot aanbod aan cursussen en opleidingen van hoge kwaliteit binnen dezelfde 10 thema s. Bovendien hebben we binnen deze thema s leerlijnen gemaakt. Een leerlijn is een samenhangend scholingsaanbod, waarbij wordt aangegeven wat het ingangsniveau is en welke cursussen voorafgaand aan of na afloop van een cursus gevolgd kunnen worden. Hiermee biedt het NPi u de kans om een persoonlijk leertraject te kiezen dat direct aansluit op uw persoonlijke scholingswensen. Dat levert u een persoonlijk opleidingsportfolio op. Binnen het life long learning stelt het NPi centraal: het versterken van het professionele handelen en het klinisch redeneren. Kwaliteit Het NPi werkt hard aan de kwaliteit van haar diensten. Cursisten herkennen en waarderen dat; in 2014 beoordeelden zij de NPi-cursussen gemiddeld met het rapportcijfer 7,85. Daar zijn we trots op. Het afgelopen jaar zijn we gestart met de vorming van NPi-expertgroepen die een belangrijke rol hebben bij de kwaliteitsbewaking van ons cursusaanbod. Zij zorgen ervoor dat actuele wetenschappelijke ontwikkelingen in de cursussen worden meegenomen. Het NPi levert hierdoor een belangrijke bijdrage aan de implementatie van wetenschappelijk onderzoek. Tevens dragen de expertgroepen ideeën aan voor wetenschappelijk onderzoek. Vragen uit de praktijk dienen hierbij als uitgangspunt voor praktijkgericht onderzoek. In de afgelopen jaren heeft het NPi in diverse onderzoeksprojecten geïnvesteerd. Via cursussen en/of masterclasses kunt u de nieuwe kennis uit deze projecten vergaren. Indien u eenvoudig op de hoogte wilt blijven van actueel nieuws op paramedisch gebied vanuit de media (zoals dag- en weekbladen), dan downloadt u de gratis NPi-app of u volgt ons via Recent heeft het NPi haar website volledig vernieuwd om u nog beter te kunnen ondersteunen; u maakt een keuze uit ons scholingsaanbod en de leerlijnen worden zichtbaar. Tinus Jongert, hoofdredacteur, Directeur NPi, Lector Gezonde Leefstijl in een Stimulerende omgeving, Haagse Hogeschool tinus.jongert@npi.nl COLOFON Het NPi Scholingsprogramma is het opleidingsmagazine van het Nederlands Paramedisch Instituut (NPi). Met Issue (februari en september) vormt het NPi Scholingsprogramma (mei en november) een alternerende kwartaaluitgave. Oplage: exemplaren. Beide uitgaven zijn ook te vinden op de website van het NPi: Redactie Harm Askes Hans Bult Marleen Buruma Tinus Jongert Frans Lanting Michael Schermer Eindredactie Gabriëlle Kuijer Vormgeving Idem Dito, Kampen Contact Postbus BD Amersfoort T F I E info@npi.nl twitter.com/paramedisch Scan de QR-codes in deze uitgave met een QR-reader op uw smartphone of tablet. Zo komt u rechtstreeks bij de juiste webpagina. 4 Voorwoord Scholingsprogramma 5

4 CURSUSAANBOD ALGEMEEN, ARBEID EN BEDRIJF SCHOLING BEHEERSMODEL: IN GESPREK OVER GOEDE ZORG Cursusnr Doelgroep: deelname aan deze scholing is alleen mogelijk voor fysiotherapeuten uit praktijken of instellingen die een beheers - audit hebben gehad waarvan de uitslag negatief is, met als consequentie dat een verbetertraject dient te worden doorlopen waar deze driedaagse scholing deel van uitmaakt. : zowel in het voorjaar als in het najaar van 2014 worden diverse cursussen In gesprek over goede zorg gepland (op vrijdagen en zaterdagen). De planning van de scholingsdata geschiedt op basis van het aantal fysiotherapiepraktijken / fysiotherapeuten dat zich voor de scholing aanmeldt. Postillion Hotel Arnhem. 750,- per deelnemer. Voor nadere informatie zie de website van het NPi: Voor de afstemming van de cursusplanning neemt u contact op met Michael Schermer ( michael.schermer@npi.nl of tel ). FYSIOTHERAPIE: KUNST EN KUNDE Cursusnr / / Doelgroep: fysiotherapeuten en andere geïnteresseerde paramedici. Datum nr : vr. 19 sept nr : vr. 31 okt nr : vr. 14 nov Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn. 195,- resp. 175,- met NPi-kortingskaart. Attentie: Voor een aantal NPi-cursussen vormt deze dag de eerste cursusdag. Als u deze dag na 2005 heeft gevolgd, kan de toenmalige cursusinhoud als afzetpunt gelden. Bij eerdere datum van participatie adviseren we u deelname aan deze dag. Deze dag kan uiteraard ook als op zichzelf staande cursusdag worden gevolgd. MOTIVERENDE GESPREKSVOERING BIJ MENSEN MET EEN CHRONISCHE AANDOENING Cursusnr Doelgroep: paramedici die hulp verlenen aan cliënten met een chronische aandoening. VERVOLGCURSUS MOTIVERENDE GESPREKSVOERING Cursusnr Doelgroep: paramedici. ma. 29 sept. en di. 30 sept WestCord hotel te Delft. 425,- resp. 385,- met NPi-kortingskaart. FYSIOTHERAPIE BIJ MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING Cursusnr do. middag en -avond 2 okt. en vr. 3 okt., do. middag en -avond 9 okt. en vr. 10 okt Hotel de Bilderberg te Oosterbeek. 880,- resp. 795,- met NPi-kortingskaart. KLINISCHE FYSIOTHERAPIE Cursusnr Doelgroep: beginnende tweedelijns, klinisch werkzame fysiotherapeuten of fysiotherapeuten die willen gaan werken in een ziekenhuis en daar geen werkervaring in hebben. do. middag en -avond 30 okt. en vr. 31 okt ,- resp. 395,- met NPi-kortingskaart. AANDACHT VOOR DE WERKPLEK Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten, oefentherapeuten en ergotherapeuten. wo. 24 sept. en wo. 15 okt EXPLAIN PAIN Bilderberg hotel De Buunderkamp te Wolfheze. 495,- resp. 445,- met NPi-kortingskaart. Cursusnr Doelgroep: ergotherapeuten, fysiotherapeuten en oefentherapeuten. vr. 12 sept. en za. 13 sept VERNIEUWD! wo. middag en -avond 5 nov. en do. 6 nov Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn. Abe Lenstra stadion te Heerenveen. 475,- resp. 425,- met NPi-kortingskaart. 425,- resp. 385,- met NPi-kortingskaart. Attentie: Deze cursus wordt gegeven in de Engelse taal. 6 Algemeen, Arbeid en Bedrijf Voor meer cursusinformatie zie 7

5 Advertentie CURSUSAANBOD PSYCHOSOMATIEK MOBILIZING AWARENESS : SENSOMOTORISCHE REËDUCATIE Cursusnr do. middag en -avond 2 okt., vr. 3 okt. (geen avondprogramma) en za. 4 okt ,- resp. 625,- met NPi-kortingskaart. MOBILIZING AWARENESS 2E TRAP Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten en oefentherapeuten die de (basis)cursus Mobilizing Awareness : sensomotorische reëducatie hebben gevolgd. de vier voordelen ma. middag en -avond 6 okt., di. 7 okt. (geen avondprogramma) en wo. 8 okt ,- resp. 625,- met NPi-kortingskaart. VERVOLGCURSUS MOBILIZING AWARENESS 4E TRAP Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten en oefentherapeuten die de (basis)cursus Mobilizing Awareness : sensomotorische reëducatie en de vervolgcursussen Mobilizing Awareness 2e trap en Mobilizing Awareness 3e trap hebben gevolgd. do. middag en -avond 9 okt., vr. 10 okt. (geen avondprogramma) en za. 11 okt ,- resp. 625,- met NPi-kortingskaart. MASTERCLASS MOBILIZING AWARENESS CLINICAL REASONING Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten en oefentherapeuten die de leerlijn Mobilizing Awareness tot en met de 5e trap, 4e trap of 3e trap hebben doorlopen. Datum ma. 13 okt Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn. 275,- resp. 250,- met NPi-kortingskaart. MASTER CLASS Financieel voordeel Betrouwbaarheid Fysio4deel is een netwerk speciaal voor fysiotherapeuten. Het netwerk heeft interessante inkoopvoordelen kunnen afspreken voor alle aangesloten fysiotherapeuten; voordelen op het gebied van scholing, verzekeringen, kantoorartikelen, trainingsapparatuur en vele andere Exclusiviteit Gemak praktijkbenodigdheden. Wanneer u zich aansluit bij Fysio4deel, kunt u gebruik maken van al deze voordelen. Het lidmaatschap van Fysio4deel is mogelijk voor alle fysiotherapiepraktijken en fysio - therapie afdelingen in instellingen. Wanneer de praktijk of fysiotherapieafdeling lid is van Fysio4deel kunnen zowel de praktijkeigenaren als alle fysiotherapeuten in loondienstverband óók gebruik maken van de vele voordelen van het fysiotherapeuten netwerk. Fysio4deel biedt naast financieel voordeel ook betrouwbaarheid, exclusiviteit en gemak. En dat scheelt tijd en geld. Kijk voor meer informatie en aanmelding op 8 Psychosomatiek

6 BEKKEN- PROBLEMATIEK Als we de studies van onder andere O Dell (2007) bekijken, dan zien we dat forse verhoging van de buikdruk optreedt bij het trainen op verschillende fitnessapparaten en bij het tillen van verschillende gewichten. Maar zelfs persen (valsalva) levert een minder hoge vaginale druk op dan hoesten. Wie waarschuwt iemand met een verzakking voor langdurig hoesten? Is het niet van groot belang dat mensen behalve een advies ook een controle krijgen of ze het kunnen? En laten we ons daarbij realiseren dat deze drukken niet veranderen na een prolaps operatie (Mouritsen, 2007). In de literatuur zijn interessante publicaties te vinden over dit thema; zoek bijvoorbeeld eens op intra abdominal pressure of vaginal pressure in PubMed. De buikdruktoename is een interessant onderwerp waar zowel de patiënten als de therapeuten mee te maken hebben. Want wat heb je nodig om die buikdruk goed op te kunnen vangen? a. Je moet je bekkenbodem kunnen voelen. b. De bekkenbodem moet een redelijke kracht hebben. c. Iemand moet in staat zijn om een goede urethrale lift te maken (sluiten is dus niet genoeg...). d. Iemand moet de bekkenbodemcontractie goed kunnen timen om bij tillen en hoesten een adequate opvang van de buikdruk te kunnen genereren. e. De bekkenbodem moet ook bij sporten op een zinvolle manier gebruikt worden en daarbij kun je het bekende buikspierkwartiertje ernstig ter discussie stellen (zie: bekkenbodem-eerst.nl). Buikdrukopvang behoeft dus meer dan een lifestyle-advies; het is een competentie die gecontroleerd moet worden. Bij onvermogen zal de bekkenfysiotherapeut ingeschakeld moeten worden. DR. MARIJKE SLIEKER-TEN HOVE Directeur ProFundum Instituut, bekkenfysiotherapeut Buikdrukopvang behoeft meer dan een lifestyle-advies Wat is een lifestyle-advies? We komen ze tegen in studies en ze worden soms in één adem genoemd met bekkenbodemspieroefeningen. Buikdrukopvang heeft meer nodig dan een advies: het behoort tot de bekkenfysiotherapie. Strikt genomen zijn lifestyle-adviezen adviezen die iedere zorgverlener kan geven. Het betreft vaak algemene adviezen (vallend binnen universele of selectieve preventie) die iemand kan opvolgen zonder hulp of begeleiding, zoals: minder eten, meer bewegen, niet roken, minder stress. Nu vind ik dit al adviezen waarvan je je kunt afvragen of mensen dit allemaal zelf kunnen. In ons vak wordt vaak een advies gegeven waarmee ik veel moeite heb: het opvangen van de buikdruk. Gewoon je bekkenbodem aanspannen als je iets moet tillen, of misschien wel minder tillen, of helemaal niet. Denken we dat iemand dit zomaar kan? Bekkenfysiotherapie, ook collega Devreese wees hier al op, is meer dan iemand spierversterkende oefeningen geven. En toch wordt ons beroep vaak zo gezien. We zullen in wetenschappelijke onderzoeken meer aspecten van ons vak moeten laten zien dan deze oefeningen en we moeten ook de buikdrukregulatie een plaats geven in ons vak. De bekkenfysiotherapie richt zich met name op de geïndiceerde preventie, op het geven van individuele adviezen aan mensen met bekkenproblematiek, en op zorg gerelateerde preventie, waarbij de adviezen direct gekoppeld worden aan de uitgevoerde behandeling en de individuele zorgvraag van de patiënt. Dat weten wij als bekkenfysiotherapeuten; er is echter nog wel behoefte aan een verdere wetenschappelijke onderbouwing. Er moet meer onderzoek worden uitgevoerd naar de lange termijn effecten. Er zijn genoeg studies die aantonen dat de buikdruk hoog is bij bijvoorbeeld hoesten, maar er zijn nog geen wetenschappelijke studies naar het lange termijn effect van bekkenfysiotherapie op het verminderen van die hoest-druk bij bijvoorbeeld patiënten met verzakkingen. Tot die tijd blijft het een kwestie van logisch nadenken en van expert opinion, maar het betreft zeker geen lifestyle-advies Bekkenproblematiek Scholingsprogramma 11

7 CURSUSAANBOD BEKKEN- PROBLEMATIEK Voor nadere informatie over cursussen, de cursuskalender en inschrijfformulieren zie FUNCTIESTOORNISSEN VAN DE BEKKENBODEM IN BREED PERSPECTIEF (VOOR FYSIOTHERAPEUTEN) Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten. vr. 7 nov., za. 8 nov., vr. 21 nov. en za. 22 nov (vrijdagen inclusief avondprogramma). Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn. MASTERCLASS DRY NEEDLING IN DE BEKKEN-BUIK-BILREGIO Cursusnr MASTER CLASS Doelgroep: geregistreerde bekkenfysiotherapeuten die de tweedaagse cursus Myofasciale triggerpoints in de bekkenbuik-bilregio hebben gevolgd óf die in het verleden de eendaagse cursus Myofasciale triggerpoints in de bekken-buikbilregio én de aanvullende verdiepingsdag hebben gevolgd ,- resp. 970,- met NPi-kortingskaart. di. 9 dec., wo.10 dec en di. 2 juni FUNCTIESTOORNISSEN VAN DE BEKKENBODEM IN BREED PERSPECTIEF (VOOR OEFENTHERAPEUTEN) Cursusnr en Doelgroep: oefentherapeuten. Dry Needling Centrum Amsterdam. 660,- resp. 595,- met NPi-kortingskaart. za. 27 sept. (basisdag), vr. 7 nov., za. 8 nov., vr. 21 nov. en za. 22 nov (vrijdagen inclusief avondprogramma). Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn ,- resp ,- met NPi-kortingskaart. FUNCTIESTOORNISSEN VAN DE BEKKENBODEM BIJ KINDEREN (VOOR KINDERFYSIOTHERAPEUTEN) Cursusnr Doelgroep: kinderfysiotherapeuten. Voor dezelfde prijs: vr. middag en -avond 10 okt., za. 11 okt. en za. 15 nov Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn. 680,- resp. 610,- met NPi-kortingskaart. VERDIEPINGSDAG MYOFASCIALE TRIGGERPOINTS IN DE BEKKEN-BUIK-BILREGIO Cursusnr Doelgroep: geregistreerde bekkenfysiotherapeuten die in het verleden de eendaagse NPi-cursus Myofasciale triggerpoints in de bekken-buik-bilregio hebben gevolgd. di. 16 sept Naast: 10% korting op NPi-cursussen; 30% korting op NPi-congressen; 10% korting op publicaties van het NPi; 10% korting op de pro-versie van de NPi-service. Nu ook: Zonder kosten NPi-cursus(delen) inhalen Aanbiedingen bij NPi-cursuslocaties Hotel Papendal 220,- resp. 195,- met NPi-kortingskaart. Voor informatie en voorwaarden zie Heeft u al een kortingskaart? 12 Bekkenproblematiek Voor meer cursusinformatie zie 13

8 HART, VAAT EN LONGEN Traditioneel richt de longrevalidatie zich met duurtraining op het vergroten van het aeroob uithoudingsvermogen, bijvoorbeeld door fietsen en lopen. De afgelopen 15 jaar is daarnaast krachttraining een onmisbaar revalidatieonderdeel geworden. De praktijkrichtlijnen geven aan welke vormen van training ingezet kunnen worden: duur-, interval- en/of krachttraining. Welk protocol bij welke patiënt wanneer moet worden toegepast, staat nog niet of nauwelijks beschreven. Intervaltraining kan bijvoorbeeld worden ingezet bij patiënten met ernstige dyspneu en/of als tijdens inspanning desaturatie optreedt. In trials met COPD-patiënten zijn diverse intervalprotocollen gebruikt, maar welk protocol het meest geschikt is voor de individuele patiënt, is niet duidelijk. Uit recente systematische reviews is duidelijk geworden dat wat betreft verbetering van de inspanningscapaciteit er geen verschillen zijn in effectiviteit tussen interval- en duurtraining, noch tussen protocollen met een hoge intensiteit en protocollen met een lagere intensiteit. Fysieke revalidatieprogramma s worden over het algemeen aangeboden op groepsniveau. Kenmerkend voor de inhoud van deze programma s zijn niet-gevarieerde, lineair progressieve protocollen. De trainingsprotocollen binnen longrevalidatie sluiten aan bij de richtlijnen en trainingsprincipes voor gezonde volwassenen zoals deze onder meer zijn beschreven door het American College of Sports Medicine. Diverse trials hebben laten zien dat dit een succesvolle trainingsmethodiek is. Echter, het is ook duidelijk geworden dat 30 tot 40% van de patiënten met ernstige COPD geen verbetering laat zien van de inspanningscapaciteit na longrevalidatie; dit zijn de zogenaamde non-responders. DR. PETER KLIJN Klinisch inspanningsfysioloog Merem Astmacentrum Heideheuvel Masterclass Niet-lineaire inspanningstraining bij patiënten met ernstige COPD Uit de literatuur weten we dat training een effectieve interventie is voor het vergroten van de inspanningstolerantie van patiënten met ernstige COPD. Welke trainingsprotocollen zijn hierbij het meest effectief? En hoe kun je als fysiotherapeut zo n protocol afstemmen op elke individuele patiënt? Dat leert u tijdens de NPi-Masterclass 'Niet-lineaire inspanningstraining bij patiënten met ernstige COPD'. Als fysiotherapeuten zijn we op zoek naar trainingsprotocollen en strategieën om het fysiek inspanningsvermogen van elke individuele patiënt te vergroten; ook van de genoemde non-responders. In deze zoektocht moeten we niet uit het oog verliezen dat geen enkel trainingsprogramma voor ieder individu even effectief is. Op dit gebied kunnen we wat leren van de sport, waar verfijnde trainingsprotocollen en -strategieën worden gebruikt die zijn toegespitst op de individuele sporter en die gericht zijn op specifieke prestaties. Het is een uitdaging om voor COPD-patiënten, een populatie met multifactoriële oorzaken van beperkingen in inspanningstolerantie, trainingsprogramma s te ontwikkelen die zijn gebaseerd op individuele patiëntkarakteristieken. Ook zouden we de individuele respons op een trainingsprikkel moeten meenemen en de training moeten richten op specifieke individuele doelstellingen. Daarnaast zouden we variatie in de training moeten meenemen. Na herhaald inzetten van een bepaalde trainingsprikkel neemt de mate van adaptatie af. Na een nieuwe onbekende prikkel wordt het lichaam opnieuw uitgedaagd om zich aan te passen aan de veranderde omstandigheden. Concluderend kunnen we stellen dat er een tendens gaande is om de training van COPD-patiënten meer af te stemmen op de individuele situatie van de patiënt en om meer variatie aan te brengen in de trainingsprikkels. Het NPi heeft hiervoor de masterclass Niet-lineaire inspanningstraining bij patiënten met ernstige COPD ontwikkeld. 14 Hart, vaat en longen Scholingsprogramma 15

9 CURSUSAANBOD HART, VAAT EN LONGEN HART- EN LONGTRANSPLANTATIES Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten. vr. middag en -avond 7 nov. en za. 8 nov Bilderberg hotel de Buunderkamp Wolfheze. 440,- resp. 395,- met NPi-kortingskaart. COPD EN ASTMA Cursusnr vr. 10 okt. en za. 11 okt., vr. 12 dec. en za. 13 dec (vrijdagen incl. avondprogramma). MASTERCLASS NIET-LINEAIRE INSPANNINGSTRAINING BIJ PATIËNTEN MET ERNSTIGE COPD Cursusnr / / Doelgroepen: fysiotherapeuten en oefentherapeuten die de cursus COPD en astma hebben gevolgd. Datum nr : do. 16 okt nr : vr. 14 nov nr : do. 20 nov nr : WestCord Hotel te Delft. nr : Abe Lenstra stadion te Heerenveen. nr : AFAS AZ stadion te Alkmaar. 220,- resp. 195,- met NPi-kortingskaart. MASTER CLASS Bilderberg hotel de Buunderkamp te Wolfheze ,- resp ,- met NPi-kortingskaart. PRAKTIJKDAGEN COPD Cursusnr / Doelgroep: fysiotherapeuten en oefentherapeuten die de NPicursus COPD en astma hebben gevolgd en minimaal een half jaar met COPD-patiënten werken. en nr : do. 30 okt. en vr. 31 okt in het UCCZ plaats Dekkerswald te Nijmegen. nr : do. 20 nov. en vr. 21 nov in het UMCG Beatrixoord te Haren. Blijf op de hoogte van het laatste (cursus)nieuws met de NPi-nieuws-app of via Twitter (@paramedisch) 550,- resp. 495,- met NPi-kortingskaart. AIRWAY CLEARANCE TECHNIEKEN BIJ MENSEN MET SPUTUMRETENTIE Cursusnr Datum wo. 8 okt Bilderberg hotel de Buunderkamp te Wolfheze. 220,- resp. 195,- met NPi-kortingskaart. MASTERCLASS CASUÏSTIEK COPD Cursusnr: Doelgroep: fysio- en oefentherapeuten die de NPi-cursus 'COPD en astma' hebben gevolgd. Datum ma. 29 sept MASTER CLASS Hampshire Hotel te Groningen 220,- resp. 195,- met NPi-nieuws 16 Hart, vaat en longen Voor meer cursusinformatie zie 17

10 LYMFOLOGIE EN ONCOLOGIE MICHAEL SCHERMER Coördinator Deskundigheidsbevordering NPi Oncologische leerlijn voor optimale begeleiding oncologiepatiënten In 2013 is het NPi gaan samenwerken met de Stichting Onconet, een netwerk van fysiotherapeuten met specifieke deskundigheid op het terrein van het trainen van oncologiepatiënten tijdens de medische behandelfase. De missie van Onconet is het realiseren van optimale fysiotherapeutische begeleiding van oncologiepatiënten tijdens elke fase van de oncologische behandeling. Door de samenwerking tussen het NPi en Onconet breiden de scholingsmogelijkheden voor fysiotherapeuten zich verder uit tot een volledige oncologische leerlijn. Sinds vijf jaar biedt het NPi fysiotherapeuten scholing aan op het gebied van de oncologie. De cursus Oncologische cliënten: fysiotherapeutische mogelijkheden is al vanaf de start in 2009 een succes. Sinds maart 2012 is het mogelijk de cursus Beweegprogramma s (deel 2): moduul Oncologie te volgen; deze sluit aan bij de KNGF-standaard Beweeginterventie oncologie. In juli 2012 is de masterclass The role of exercise in oncology rehabilitation: new insights aan de oncologische leerlijn toegevoegd, voor fysiotherapeuten met de nodige ervaring in de begeleiding van oncologiepatiënten. Door de samenwerking met Stichting Oconet komt er meer aandacht voor andere fasen van de behandeling dan de (in opzet) curatieve fase. Hierdoor zal het aantal fysiotherapeuten dat mensen met kanker tijdens hun medische behandeling kan begeleiden, toenemen. In het najaar van 2013 is de door Onconet ontwikkelde scholing Behoud van fysieke fitheid tijdens chemotherapie geactualiseerd en toegevoegd aan het oncologische scholingsaanbod van het NPi. De oncologische leerlijn van het NPi ziet er daardoor nu als volgt uit: Fysiotherapeuten die - al dan niet bij het NPi - de nodige scholing op het gebied van de oncologie hebben gevolgd, kunnen zich na toetsing van hun deskundigheid met e-learningtoetsen, op de zorgzoeker van Stichting Onconet ( laten registreren. Via deze zorgzoeker kunnen cliënten en verwijzers u vinden als deskundig begeleider van oncologiepatiënten bij het handhaven of verbeteren van hun fitheid. Oncologische cliënten: fysiotherapeutische mogelijkheden 1 dag Beweegprogramma s (deel 1) 1 dag Beweegprogramma s (deel 2): moduul Oncologie 1 dag Behoud van fysieke fitheid tijdens chemotherapie 1,5 dag Masterclass The role of exercise in oncology rehabilitation 1 dag Van de therapeuten die op de zorgzoeker vermeld zijn, wordt verwacht dat zij deelnemen aan de jaarlijkse bijscholingsactiviteit en de daaraan gekoppelde toetsing. Het uitgangspunt van Stichting Onconet is namelijk dat continue scholing, die bovendien getoetst wordt, een voorwaarde is voor de realisatie van optimale zorg voor oncologiepatiënten. 18 Lymfologie en oncologie Scholingsprogramma 19

11 CURSUSAANBOD LYMFOLOGIE EN ONCOLOGIE BASISCURSUS THERAPEUTISCHE LYMFEDRAINAGE EN OEDEEMTHERAPIE Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten. vr. 3 en za. 4 okt., vr. 21 en za. 22 nov., vr. 12 en za. 13 dec. 2014, vr. 9 en za. 10 jan., vr. 6 en za. 7 febr (vrijdagen incl. avondprogramma) ,- resp ,- met NPi-kortingskaart. VERVOLGCURSUS THERAPEUTISCHE LYMFEDRAINA- GE EN OEDEEMTHERAPIE/COMPRESSIETHERAPIE Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten die de basiscursus Thera peutische lymfedrainage en oedeemtherapie hebben gevolgd vóór Vanaf 2010 is het onderdeel Compressietherapie onderdeel van de basiscursus geworden. di. 7 okt., di. 4 nov. en di. 18 nov ,- resp. 595,- met NPi-kortingskaart. LYMFE-CASUÏSTIEK ARM Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten die de basiscursus Therapeutische lymfedrainage en oedeemtherapie hebben gevolgd. Datum di. 11 nov BEWEEGPROGRAMMA S VOOR MENSEN MET CHRONISCHE AANDOENINGEN (DEEL 2): MODUUL ONCOLOGIE Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten die de cursus Oncologische cliënten: fysiotherapeutische mogelijkheden of een vergelijkbare scholing hebben gevolgd, alsmede de cursus Beweeg pro - gramma s voor mensen met chronische aandoeningen (deel 1). een vr. middag en -avond en za. in jan. of febr (data zijn in juli 2014 bekend). 465,- resp. 425,- met NPi-kortingskaart. BEHOUD VAN FYSIEKE FITHEID TIJDENS CHEMOTHERAPIE Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten. Ingangsniveau: De cursist moet voldoen aan minimaal één van de onderstaande voorwaarden: heeft de opleiding Oncologiefysiotherapie (van Avans+) afgerond; heeft de masterclass Oncologische revalidatie én de module Medische oncologie en fysiotherapie (van Avans+) afgerond; heeft de scholing Herstel en Balans (van het IKNL) gevolgd; heeft een basisscholing betreffende oncologie en fysiotherapie gevolgd (bijv. de NPi-cursus Oncologische cliënten: fysiotherapeutische mogelijkheden ) én een scholing betreffende de Standaard Beweeginterventie Oncologie. vr. 31 okt. en za. 1 nov ,- resp. 215,- met NPi-kortingskaart. UMC Utrecht te Utrecht. LYMFE-CASUÏSTIEK BEEN Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten die de basiscursus Thera peutische lymfedrainage en oedeemtherapie hebben gevolgd. Datum di. 2 dec NIEUW! 240,- resp. 215,- met NPi-kortingskaart. ONCOLOGISCHE CLIËNTEN: FYSIOTHERAPEUTISCHE MOGELIJKHEDEN Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten die werkzaam zijn in de eerstelijns gezondheidszorg. 330,- resp. 295,- met NPi-kortingskaart. MASTERCLASS THE ROLE OF EXERCISE IN ONCOLOGY REHABILITATION: NEW INSIGHTS Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten die een ruime ervaring hebben met het begeleiden van oncologische cliënten en de nodige scholing op het terrein van de oncologische fysiotherapie hebben gevolgd. Datum wo. 10 sept ,- resp. 250,- met NPi-kortingskaart. MASTER CLASS za. 15 nov., vr. middag en -avond 5 dec. en za. 6 dec ,- resp. 595,- met NPi-kortingskaart. 20 Lymfologie en oncologie Voor meer cursusinformatie zie 21

12 MUSCULOSKELETAAL Voor nadere informatie over cursussen, de cursuskalender en inschrijfformulieren zie is een expressie van persoonlijke verwachtingen. Deze persoonlijk verwachtingen weerspiegelen de gedachten, gedachtegangen en gevoelens die verbonden zijn met een eigen set van levenswaarden. Even zo verwijst dit verstoorde bewegen soms naar een anatomische stoornis of een aandoening. Het leveren van een professionele bijdrage aan het oplossen van pijnproblemen vergt van fysiotherapeuten dat zij, met voldoende evenwichtigheid voor zowel de perceptuele als de fysieke dimensie ervan, deze problemen in al haar gelaagdheid en complexiteit kunnen ontrafelen. Anatomische, (patho)fysiologische en pathologische kaders zijn voor het redeneren over pijn een essentiële voorwaarde. JOHN BOS MSC Docent opleiding Fysiotherapie, Hogeschool Rotterdam Fysiotherapeut Cursusleider/docent NPi LEO HAGENAARS Docent opleiding Fysiotherapie, Hogeschool Rotterdam Fysiotherapeut Cursusleider/docent NPi Pijn en pijnlijk bewegen in scholing en praktijk Het vertrekpunt van de NPi-scholingsactiviteiten is het Beroepsprofiel Fysiotherapeut Het thema Musculo - skeletaal doet een appel op de kennis over pijn en pijnlijk bewegen. Dit deel van het fysiotherapeutische werkveld speelt zich af in een continuüm tussen pijn mét en pijn zónder duidelijk aanwijsbare oorzaak, pijn die kan worden begrepen als gerelateerd aan actuele, perifere sensorprikkeling en pijn zonder deze perifere prikkeling. Dit artikel beschrijft op welke wijze dit gedachtegoed in de NPi-cursussen naar voren komt. In de eerstelijnsfysiotherapie krijgen fysiotherapeuten vaak te maken met hulpvragen van cliënten die klachten hebben over pijn en ongemak. Deze klachten interfereren negatief met de dagelijkse persoonlijke gewoonten en behoeften. Problemen verwijzen naar een persoonlijke gedachtegang (over de eigen toekomst) waarin deze persoonlijke waarden niet of niet meer op een aanvaardbare wijze kunnen worden vervuld. De complexheid van pijnproblemen is steeds verschillend, zowel in biomedische als in persoonlijke zin. Pijnproblemen komen tot uitdrukking in zowel de persoonlijke verhalen als in een verstoord bewegen van cliënten. Dit verstoorde bewegen, dat zich grotendeels onderbewust voltrekt, Kwaliteit van fysiotherapeutische hulpverlening Fysiotherapeutische hulpverlening is persoonlijk en gericht op zelfmanagement. Het goede doen en goed doen zijn geen synoniemen. Kwalitatief hoogstaande fysiotherapie vraagt om een hulpverlener die niet alleen bereid is openheid te geven aan anderen, maar die er ook van doordrongen is dat kritisch inhoudelijk doorvragen (door anderen) over genomen of te nemen beslissingen, voorwaardelijk is. Het kritisch bevraagbaar zijn door andere deskundigen over het professionele handelen is een voorwaarde voor de borging van de kwaliteit van de hulpverlening. Veranderingsbereidheid als onderdeel van een professionele attitude vindt z n vertrekpunt in kritische reflectie. Musculoskeletale leerlijnen De cursussen binnen het themagebied Musculoskeletaal zijn onderverdeeld in subthema s als state of the art, pijnsyndromen, patroonherkenning en sensomotore vaardigheidstraining. Verschillende cursussen samen vormen een Musculoskeletale leerlijn, zoals de leerlijn Schouder, zie pagina 25. De cursussen state of the art presenteren de actuele body of knowledge van het aan de orde zijnde thema. De kennisdomeinen waaruit wordt geput zijn onder andere anatomie, kinesiologie, pathofysiologie, pathomorfologie en psychologie. Enkele leerlijnen bevatten naast de state of the art -cursus ook nog een snijzaaldag, waarmee de anatomische kennis nog meer kan worden vergroot. In de cursussen pijnsyndromen wordt aan de hand van voorbeelden van cliënten het klinisch redeneerproces uitgesproken, getoetst en bediscussieerd. Ook dossiervorming komt aan de orde. De cursussen patroonherkenning hebben als thema: het eerste beslismoment over een al dan niet verder fysiotherapeutisch diagnostisch proces. Aan de hand van cliëntprofielen worden besluiten kritisch met elkaar besproken, met als referentiekennis rode vlaggen en predicting rules. Met de cursussen sensomotore vaardigheidstraining willen we fysiotherapeuten behulpzaam zijn bij het verbeteren van diagnostische en therapeutische sensomotore vaardigheden. Voor therapeuten die reeds de nodige scholing over een bepaald thema hebben gevolgd, biedt het NPi masterclasses aan. Dit zijn scholingsactiviteiten, gegeven door een (inter)nationaal expert, die qua inhoud vernieuwend zijn voor therapeuten die zich in een bepaalde richting hebben gespecialiseerd. 22 Musculoskeletaal Scholingsprogramma 23

13 CURSUSAANBOD MUSCULOSKELETAAL Voor nadere informatie over cursussen, de cursuskalender en inschrijfformulieren zie LAGE-RUGKLACHTEN: A STATE OF THE ART Cursusnr SCHOUDERPIJNSYNDROMEN Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten oefentherapeuten. Ingangsniveau: de eendaagse NPi-cursus Fysiotherapie: kunst en kunde (voorheen Basisdag Meerdimensionaal belastingbelastbaarheidsmodel ) dient na 2005 te zijn gevolgd of te worden gevolgd voorafgaand aan deze cursus. vr. 12 dec. en za. 13 dec Ingangsniveau: de eendaagse NPi-cursus Fysiotherapie: kunst en kunde (voorheen Basisdag Meerdimensionaal belastingbelastbaarheidsmodel ) dient na 2005 te zijn gevolgd of te worden gevolgd voorafgaand aan deze cursus. wo. 12 nov. en wo. 19 nov Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn. 440,- resp. 395,- met NPi-kortingskaart. 440,- resp. 395,- met NPi-kortingskaart. HEUP- EN/OF LIESKLACHTEN: A STATE OF THE ART Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten, manueeltherapeuten en oefentherapeuten. Ingangsniveau: de eendaagse NPi-cursus Fysiotherapie: kunst en kunde (voorheen Basisdag Meerdimensionaal belastingbelastbaarheidsmodel ) dient na 2005 te zijn gevolgd of te worden gevolgd voorafgaand aan deze cursus. vr. 28 nov. en za. 29 nov Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn. 440,- resp. 395,- met NPi-kortingskaart. SCHOUDERKLACHTEN: A STATE OF THE ART Cursusnr Ingangsniveau: de eendaagse NPi-cursus Fysiotherapie: kunst en kunde (voorheen Basisdag Meerdimensionaal belastingbelastbaarheidsmodel ) dient na 2005 te zijn gevolgd of te worden gevolgd voorafgaand aan deze cursus. vr. 3 okt. en za. 4 okt PATROONHERKENNING: SCHOUDER Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten, manueeltherapeuten en oefentherapeuten. Datum vr. 19 dec Postillion Hotel Arnhem te Arnhem. 220,- resp. 195,- met NPi-kortingskaart. CERVICALE, CERVICOBRACHIALE EN CERVICOCEPHALE PIJNSYNDROMEN Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten en manueeltherapeuten. Ingangsniveau: de eendaagse NPi-cursus Fysiotherapie: kunst en kunde (voorheen Basisdag Meerdimensionaal belastingbelastbaarheidsmodel ) dient na 2005 te zijn gevolgd of te worden gevolgd voorafgaand aan deze cursus. za. 1 nov. en za. 15 nov Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn. 440,- resp. 395,- met NPi-kortingskaart. Hotel Bergse Bossen te Driebergen. 440,- resp. 395,- met NPi-kortingskaart. Fysiotherapie: kunst en kunde dag 1 SNIJZAALDAG SCHOUDER Cursusnr Snijzaaldag schouder dag 1 Schouderklachten: a state of the art 2 dagen Datum za. 27 sept UMC Utrecht, universiteitsgebouw Stratenum te Utrecht. Patroonherkenning: schouder 1 dag Masterclass schouder 2 dagen Schouderpijnsyndromen 2 dagen 230,-, resp. 210,- met NPi-kortingskaart. Praktijk vaardigheidstraining Nek / Thorax / Schouder / Elleboog 3 dagen Verschillende cursussen samen vormen een Musculoskeletale leerlijn, zoals de leerlijn Schouder. 24 Musculoskeletaal Voor meer cursusinformatie zie 25

14 CURSUSAANBOD MUSCULOSKELETAAL Voor nadere informatie over cursussen, de cursuskalender en inschrijfformulieren zie PRAKTIJK VAARDIGHEIDSTRAINING NEK / THORAX / SCHOUDER / ELLEBOOG Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten. ENDOPROTHESEN: HET CHIRURGISCHE EN OEFENTHERAPEUTISCHE BELEID Cursusnr di. 30 sept., di. 18 nov. en di. 9 dec do. middag- en avond 6 nov. en vr. 7 nov Hotel de Bilderberg te Oosterbeek. 660,- resp. 595,- met NPi-kortingskaart. 440,- resp. 395,- met NPi-kortingskaart. MASTERCLASS SCHOUDER Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten die reeds één of meerdere nascholingscursussen op het gebied van de schouder hebben gevolgd en manueeltherapeuten. za. 7 febr. en zo. 8 febr MASTER CLASS 475,- resp. 430,- met NPi-kortingskaart. Attentie: deze masterclass wordt gegeven in de Engelse taal. Bent u KNGF-lid? Dan kunt u gratis gebruikmaken van de NPi-service. MOBILISATION OF THE NERVOUS SYSTEM Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten en manueeltherapeuten. binnenkort op de website. 495,- resp. 445,- met NPi-kortingskaart. Attentie: Deze cursus wordt gegeven in de Nederlandse taal. REUMATISCHE AANDOENINGEN Cursusnr ma. middag en -avond 8 sept. en di. 9 sept., wo. middag en -avond 1 okt. en do. 2 okt., ma. middag en -avond 27 okt. en di. 28 okt., ma. middag en -avond 3 nov. en di. 4 nov Leids Universitair Medisch Centrum te Leiden ,- resp ,- met NPi-kortingskaart. TRAUMATOLOGIE EN FRACTUURBEHANDELING Cursusnr Voor meer cursusinformatie zie 27 ma. 29 sept., ma. 27 okt. en ma. 10 nov Bilderberg hotel de Buunderkamp te Wolfheze. 660,- resp. 595,- met NPi-kortingskaart. Kijk op 26 Musculoskeletaal Voor meer cursusinformatie zie 27

15 NEUROLOGIE De herziene KNGF-richtlijn Beroerte implementeren in de drie cursussen Neurorevalidatie/CVA. Adviseren over het opleidingsplan tot docent Neurorevalidatie. Verdere aansluiting zoeken met CVA-relevante kennisgroepen en -netwerken. JIP KAMPHUIS, MSC Fysiotherapeut neurorevalidatie Centrum voor Revalidatiegeneeskunde ViaReva, Apeldoorn Cursusleider/docent NPi MARLEEN BURUMA Coördinator Deskundigheidsbevordering NPi, fysiotherapeut Neurorevalidatie en het NPi In december 2013 is de overeenkomst ondertekend waarmee de Docenten Vereniging Neurorevalidatie (DVNR) haar werkzaamheden overdraagt aan twee NPi-expertgroepen neurorevalidatie. Dit artikel laat zien dat het NPi voortdurend onderwijs en onderzoek integreert en dat er volop variatie en verdieping is in het najaarsscholingsprogramma voor het thema Neurologie. De twee NPi-expertgroepen betreffen Neurorevalidatie/CVA en Kinderneurorevalidatie/CP. De eerstgenoemde expertgroep had op 4 maart jl. de eerste bijeenkomst, onder voorzitterschap van Jip Kamphuis en begeleid door NPi-coördinator Marleen Buruma. De NPi-expertgroepen hebben een belangrijke rol bij de kwaliteitsbewaking van de NPi-diensten zoals de cursussen en NPiservice. Zij zorgen ervoor dat de cursussen aansluiten op de scholingswensen vanuit de praktijk en dat recente wetenschappelijke kennis in de cursussen wordt geïmplementeerd. Tevens kunnen de experts onderwerpen aandragen voor onderzoeksprojecten. De belangrijkste aandachtspunten van de expertgroep Neurorevalidatie/CVA zijn voor 2014: Betekenisvolle leerlijnen vormgeven, passend binnen het concept van life long learning. Adviseren over de inhoud van de theoretische dagen van de verschillende cursussen waarin recente ontwikkelingen vakinhoudelijk, wetenschappelijk en maatschappelijk worden gedoceerd door specialisten op hun vakgebied. De cursussen In september 2014 starten drie verschillende cursussen Neurorevalidatie/CVA : 1. Neurorevalidatie/CVA voor fysiotherapeuten, 2. Neurorevalidatie/CVA voor ergotherapeuten, 3. Inhaalcursus Neurorevalidatie/CVA (speciaal voor reeds NDTgeschoolden). De praktijkdagen worden gegeven in verschillende revalidatiecentra; de theoriedagen hebben als locatie Hotel Papendal in Arnhem. In het najaar starten ook de cursussen Circuittraining na een beroerte (19 september 2014) en Neuromusculaire aandoeningen (20 en 21 november 2014). NPi-service thema Neurologie De NPi-service biedt toegang tot de NPi-webcast waarin Janne Veerbeek, MSc. Klinische gezondheidswetenschappen en eerste auteur van de in 2014 herziene KNGF-richtlijn Beroerte, een overzicht geeft van deze richtlijn en de aanpassingen ten opzichte van de vorige richtlijn. Deze webcast maakt deel uit van de NPiservice 'Neurologie' waar, behalve abonnees vanaf maart 2014 alle KNGF-leden gratis gebruik van kunnen maken. De expertgroep Neurorevalidatie/CVA wil vanuit de specifieke deskundigheid en ervaring van de expertleden, onderwijs en onderzoek blijvend integreren en anticiperen op de scholings - wensen vanuit de praktijk. De deelnemers van de NPi-expertgroep Neurorevalidatie/CVA zijn: 1. Drs. Jip Kamphuis (voorzitter), fysiotherapeut en docent Neurorevalidatie, MSc Klinische Gezondheidswetenschappen. Centrum voor Revalidatiegeneeskunde ViaReva, Apeldoorn. 2. Drs. Hans Kerstens, fysiotherapeut/onderzoeker en docent Neurorevalidatie, MSc Bewegingswetenschappen. Hogeschool Arnhem Nijmegen en Radboudumc, Nijmegen. 3. Prof. dr. Alexander Geurts, hoogleraar Revalidatiegeneeskunde. Radboudumc, Nijmegen. 4. Prof. dr. Gert Kwakkel, hoogleraar Neurorevalidatie. VUmc en Reade Revalidatie, Amsterdam (op uitnodiging). 5. Prof. dr. Caroline van Heugten, hoogleraar Klinische Neuropsychologie. Maastricht UMC+. 6. Dr. Jaap Buurke, clustermanager revalidatie technologie/fysiotherapeut. Roessingh Research and Development, Enschede. 7. Yvonne Lie, ergotherapeut en docent Neurorevalidatie. Revant Revalidatiecentrum, Breda. 28 Neurologie Scholingsprogramma 29

16 CURSUSAANBOD NEUROLOGIE KLINISCH-NEUROLOGISCH ONDERZOEK ALS SLEUTEL VOOR BEHANDELING Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten en manueeltherapeuten. za. middag 1 nov., vr. middag en -avond 19 dec. en za. 20 dec ,- resp. 515,- met NPi-kortingskaart. CIRCUITTRAINING NA EEN BEROERTE Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten die werkzaam zijn met CVApatiënten. Datum vr. 19 sept ,- resp. 225,- met NPi-kortingskaart. NEUROMUSCULAIRE AANDOENINGEN Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten, oefentherapeuten, ergotherapeuten en logopedisten. do. 20 nov. (incl. avondprogramma) en vr. 21 nov Hotel Bergse Bossen te Driebergen. NEUROREVALIDATIE/CVA Cursusnr Doelgroep: deze cursus is primair bedoeld voor fysiotherapeuten en oefentherapeuten. Het werken met CVA-patiënten is een voorwaarde om deel te kunnen nemen aan de cursus. 20 contactdagen verdeeld over de periode september 2014 mei Zie voor de data de NPi-cursuskalender op de praktijkdagen vinden plaats in Revalidatiecentrum de Hoogstraat te Utrecht; de vier centrale theoriedagen in 4.400,- resp ,- met NPi-kortingskaart. NEUROREVALIDATIE/CVA/ERGOTHERAPIE Cursusnr Doelgroep: ergotherapeuten. Het werken met CVA-patiënten is een voorwaarde om deel te kunnen nemen aan de cursus. 16 contactdagen verdeeld over de periode september 2014 mei Zie voor de data de NPi-cursuskalender op de praktijkdagen vinden plaats in Revalidatiecentrum Blixembosch te Eindhoven; de vier centrale theoriedagen in 3.075,- resp ,- met NPi-kortingskaart. 550,- resp. 495,- met NPi-kortingskaart. INHAALCURSUS NEUROREVALIDATIE/CVA Cursusnr Doelgroep: deze cursus is toegankelijk voor fysiotherapeuten die in het verleden een NDT-cursus hebben afgerond. Het werken met CVA-patiënten is een voorwaarde om deel te kunnen nemen aan de cursus. Aangezien deze groep qua ingangsniveau zeer divers is, zal er een ingangstoets worden afgenomen waarbij de uitslag bepalend is voor definitieve deelname. 11 contactdagen verdeeld over de periode september 2014 april Zie voor de data de NPi-cursuskalender op In juni 2015: Masterclass Balance Rehabilitation: Translating Research into Evidence-based Practice De praktijkdagen vinden plaats in Revalidatiecentrum Adelante Zorggroep te Hoensbroek. De vier centrale theoriedagen vinden plaats in Hotel Papendal te Arnhem ,- resp ,- met NPi-kortingskaart. Balance Rehabilitation: A Teachers Course Zie de NPi-cursuskalender op 30 Neurologie Voor meer cursusinformatie zie 31

17 OUDEREN 2006). Paratonie is een progressief motorisch probleem. In het beginstadium is paratonie slechts voelbaar als een lichte weerstand tegen bewegen, in het laatste stadium is de spierspanning dusdanig hoog dat bewegen bijna onmogelijk is geworden. De gevolgen zijn: een verdere afname van de mobiliteit, ernstige contracturen en pijn (Hobbelen 2006). Door paratonie neemt de kwaliteit van leven sterk af en wordt de verzorging steeds zwaarder. Een significante verslechtering van de functionele motoriek wordt al gezien bij beginnende dementie bij het ontstaan van paratonie (Hobbelen 2011). Het is bekend dat een verslechtering van de functionele motoriek een belangrijke risicofactor is voor valincidenten (Härlein 2009). HANS DRENTH Master Geriatrie Fysiotherapeut en promovendus DR. HANS HOBBELEN Lector Healthy Lifestyle, Ageing and Health Care, Lectoraat Transparante Zorgverlening Hanzehogeschool Groningen, NPi-thema expert Ouderen PARAGE: de rol van AGE s bij paratonie bij mensen met dementie Dit jaar is het onderzoek PARAGE van start gegaan. PARAGE staat voor Paratonie en AGE s (Advanced Glycation Endproducts) en het is onderdeel van het promotieonderzoek van Hans Drenth, Master Geriatrie Fysiotherapeut. PARAGE onderzoekt onder andere de hypothese dat een toename van AGE s bij de ziekte van Alzheimer bijdraagt aan de stijfheid/hypertonie zoals we die zien bij beginnende paratonie. Het onderzoek wordt uitgevoerd vanuit het lectoraat Transparante Zorgverlening van de Hanzehogeschool Groningen, in samenwerking met de afdeling Huisarts genees - kunde UMCG met subsidie van Alzheimer Nederland. Bij dementie ontstaan er naast het cognitieve verval ook motorische problemen (Scherder 2011, Souren 1997). Paratonie, een specifieke vorm van hypertonie, is één van deze motorische stoornissen. De geschatte prevalentie is 10% in het beginstadium van dementie; deze loopt op tot % in de laatste fase (Souren 1997, Hobbelen Het is niet duidelijk waarom paratonie ontstaat bij mensen met dementie. Naast een duidelijke centraal neurologische oorzaak wordt paratonie waarschijnlijk versterkt door perifere biomechanische veranderingen. Recent onderzoek gaat uit van de rol van eiwitten die onherstelbaar beschadigd raken door verbindingen met suikers. Deze beschadigde eiwitten worden in het Engels Advanced Glycation Endproducts (AGE's) genoemd. De vorming van AGE's is een proces dat voorkomt bij normale veroudering. Bij bepaalde ziektes worden echter meer AGE's gevormd, zoals bij de ziekte van Alzheimer en bij diabetes mellitus (Monier 2005, Ahmed 2007, Rahmadi 2011). Interessant hierbij is dat onderzoek heeft aangetoond dat patiënten met dementie en met diabetes mellitus een bijna 11 keer grotere kans hebben om paratonie te ontwikkelen. De hypothese is dat een toename van AGE s bij de ziekte van Alzheimer bijdraagt aan de stijfheid/hypertonie zoals we die zien bij beginnende paratonie. Of er een relatie is en welke rol AGE s hebben bij de ontwikkeling van paratonie, wordt in PARAGE onderzocht. Als AGE's een rol spelen bij paratonie, dan biedt dit mogelijkheden voor het ontwikkelen van (preventieve) fysiothera peutische behandelingen; beweging kan de vorming van AGE's namelijk tegengaan. Bovendien zorgt bewegen ervoor dat de beschadiging van bijvoorbeeld spieren door AGE's wordt verminderd. Het PARAGE onderzoek Het onderzoek wordt uitgevoerd bij thuiswonende patiënten met beginnende Alzheimer die een dagbehandeling/dagverzorging bezoeken. Bij hen wordt vastgesteld of er sprake is van paratonie en zo ja, in welke mate. Daarnaast wordt gekeken naar de hoeveelheid AGE's in de huid. Dit kan via een eenvoudige, pijnloze meting via de arm met een AGE-reader. De functionele motoriek wordt in kaart gebracht met de Timed Up and Go-test (opstaan uit een stoel, drie meter lopen, omdraaien, teruglopen en gaan zitten) en door het gebruik van een stappenteller. Aan de hand van vragenlijsten wordt de ervaren kwaliteit van leven en de dagelijkse activiteit bepaald. Deelnemers aan het onderzoek worden gedurende een jaar gevolgd en ondergaan in totaal drie metingen (bij de start, na een half jaar en na een jaar) op de eigen locatie. Inmiddels hebben diverse instellingen in het noorden en het midden van Nederland hun medewerking aan het onderzoek toegezegd en zijn de eerste metingen begonnen. Eind 2015 worden de resultaten gepubliceerd en besproken in de NPi Masterclass 'Paratonie en andere motorische stoornissen bij dementie'. 32 Ouderen Scholingsprogramma 33

18 CURSUSAANBOD OUDEREN Voor nadere informatie over cursussen, de cursuskalender en inschrijfformulieren zie MOTORIEK VAN DE OUDER WORDENDE MENS Cursusnr di. 9 sept., di. 7 okt. en di. 11 nov Hotel de Bilderberg te Oosterbeek. 660,- resp. 595,- met NPi-kortingskaart. VALPREVENTIE EN VALTRAINING Cursusnr / nr : vr. middag en -avond 19 dec. en za. 20 dec nr : vr. middag en -avond 19 dec en za. 10 jan Hotel Papendal te Arnhem en Sint Maartenskliniek te Nijmegen. VERVOLGCURSUS PSYCHOGERIATRIE Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten, oefentherapeuten en ergotherapeuten die werkzaam zijn op een PG-afdeling en die de basiscursus Psychogeriatrie hebben gevolgd. ma. 3 nov., ma. 10 nov., ma. 17 nov., wo. 26 nov. en ma. 15 dec Verpleeghuis Waelwick te Ewijk ,- resp. 985,- met NPi-kortingskaart. MASTERCLASS DE KWETSBARE OUDERE Cursusnr Datum do. 2 okt MASTER CLASS Bilderberg hotel De Buunderkamp te Wolfheze. 480,- resp. 430,- met NPi-kortingskaart. 240,- resp. 210,- met NPi-kortingskaart. INSPANNINGSFYSIOLOGIE EN FYSIEKE TRAINING BIJ OUDEREN Cursusnr ma. 8 sept., ma. 22 sept. en ma. 24 nov. (halve dag) MASTERCLASS FYSIEKE ACTIVITEIT VOOR DE OLDER LOW PHYSICAL PERFORMER (OLOPP) Cursusnr MASTER CLASS do. middag en -avond 30 okt. en vr. 31 okt Bilderberg hotel De Buunderkamp te Wolfheze. 550,- resp. 495,- met NPi-kortingskaart. 440,- resp. 395,- met NPi-kortingskaart. OEFENPROGRAMMA S BIJ PERIFERE VESTIBULAIRE EN CERVICOGENE DUIZELIGHEID Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten en manueeltherapeuten. PERIFEER ARTERIEEL VAATLIJDEN EN TRAINING Cursusnr / vr. middag en -avond 19 sept. en za. 20 sept ,- resp. 395,- met NPi-kortingskaart. FUNCTIONELE (FYSIO)THERAPIE OP EEN LONGSTAY SOMATIEK-AFDELING Cursusnr nr : wo. 3 sept. en vr. 12 sept nr : wo. 3 sept. en vr. 19 sept Bilderberg hotel de Buunderkamp te Wolfheze en Revalidatie Zonnestraal te Hilversum. 460,- resp. 415,- met NPi-kortingskaart. vr. middag en -avond 19 sept., za. 20 sep., vr. middag en -avond 3 okt. en za. 4 okt Bilderberg hotel de Buunderkamp te Wolfheze, verpleeg- en verzorgingshuis de Rijnhof te Renkum en verpleeghuis Waelwick te Ewijk. 850,- resp. 765,- met NPi-kortingskaart. Zoek cursussen met het uitgebreide zoekfilter op 34 Ouderen Voor meer cursusinformatie zie 35

19 SPORT- GEZONDHEIDSZORG IGOR TAK MSC Sportfysiotherapeut, Fysiotherapie Utrecht Oost Opleidingscoördinator en kerndocent MPTS ROB LANGHOUT MMT Manueeltherapeut, Fysiotherapie Dukenburg, Nijmegen Kerndocent masterclass 4 MPTS Mogelijkheden voor onderzoek en projecten binnen de MPTS De Master Physical Therapy in Sports (MPTS) streeft naar een sterke verbinding tussen het patiëntgebonden werkveld, de onderzoekswereld en het onderwijs in de opleiding. Deze inspanning heeft inmiddels geleid tot meerdere samenwerkingsverbanden met diverse instituten. Dit biedt de sportfysiotherapeut in opleiding veel mogelijkheden voor verbreding en verdieping. Een mooi voorbeeld van zo n samenwerkingsverband is die met het lectoraat Sportzorg van de Hogeschool van Amsterdam (HvA), TNO Life Style, diverse universiteiten en het Aspetar Orthopaedic and Sports Medicine Hospital in Doha, Qatar. De MPTS-docenten, de onderzoeksinstituten en de betaald voetbal organisaties hebben in het voorjaar van 2014 een subsidieaanvraag gedaan om grootschalig onderzoek te doen naar liespijn bij betaald voetballers. Dit onderzoeksproject is bedoeld om nieuwe kennis te vergaren die de kwaliteit van de behandeling van sportfysiotherapeuten kan verbeteren. In de lopende opleidingen doen inmiddels meerdere studenten hun afstudeeropdracht binnen een promotiestudie van een van de docenten. Zo begeleidt Maarten Barendrecht twee studenten in zijn studie naar sportblessures bij ALO-studenten en Dennis van Poppel MSc, de NVFS-sportfysiotherapeut van het jaar 2013, begeleidt twee studenten binnen zijn promotiestudie naar hardloopblessures bij de kenniskring van Avans Hogeschool in Breda. Naast deze projecten lopen onderzoeken via het lectoraat van dr. Janine Stubbe (HvA) en voor de honkbalacademies via drs. Tinus Jongert. In samenwerking met TNO, de Vereniging voor Sportgeneeskunde (VSG) en de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Sportgezondheidszorg (NVFS) heeft het NPi in 2013 geparticipeerd in het project Return to Play. De doelstelling van dit project was om enerzijds meer inzicht te krijgen in de risicofactoren voor het ontstaan van voetbalblessures en specifiek knieblessures, en anderzijds meer kennis te krijgen over bevorderende en belemmerende factoren bij de behandeling van voorste kruisbandletsels. Als student van de MPTS kunt u in de opleiding en/of masterclasses kennisnemen van deze nieuwe kennis. Vanuit het lectoraat van Tinus Jongert aan de Haagse Hogeschool is vorig jaar in de Schilderswijk in Den Haag een leefstijlcentrum voor kinderen met overgewicht /obesitas geopend. Inmiddels hebben meer dan kinderen dit centrum bezocht. Ook via deze weg zijn er volop mogelijkheden voor interessante afstudeerprojecten. De NVFS brengt op dit moment alle contacten, lopend en recent afgesloten onderzoek bij universiteiten, promovendi, lectoraten en hogescholen in kaart. Hierin wordt ook goed gekeken naar het onderzoek binnen het Landelijk Overleg Sportgezondheids Onderzoek (LOSO). Zo wordt het makkelijker om snel een overzicht te krijgen en te weten wie waar mee bezig is in Nederland. De MPTS biedt dus veel mogelijkheden om te participeren in bestaande onderzoekslijnen, om op de hoogte te blijven van nationale en internationale ontwikkelingen en om kennis te maken met (inter)nationaal gerenommeerde sprekers en docenten. 36 Sportgezondheidszorg Scholingsprogramma 37

20 CURSUSAANBOD SPORT- GEZONDHEIDSZORG Voor nadere informatie over cursussen, de cursuskalender en inschrijfformulieren zie MASTER OF PHYSICAL THERAPY IN SPORTS (MPTS 2014) Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten. Start vr. 7 nov Avans+ te Breda en Hotel & Sportcentrum Papendal te Arnhem ,- BEWEEGPROGRAMMA S VOOR MENSEN MET CHRONISCHE AANDOENINGEN (DEEL 1) Cursusnr / Doelgroep: fysiotherapeuten. nr : vr. 26 sept. en do. ochtend, -middag en -avond 9 okt nr : vr. 10 okt. en ma. ochtend, -middag en -avond 27 okt Postillion Hotel Arnhem en Hotel Papendal te Arnhem. SPECIALISATIE REHABOOM MODUUL 4 (UITHOUDINGSVERMOGEN) EN MODUUL 5 (SPORTREVALIDATIEPROGRAMMA S) Cursusnr / Doelgroep: (sport)fysiotherapeuten die zich willen specialiseren in de sportrevalidatie. Een gedegen kennis over de Rehaboom is een vereiste voor deelname. nr : vr. middag en -avond 28 nov. en za. 29 nov nr : vr. middag en -avond 19 dec. en za. 20 dec per moduul 550,- resp. 495,- met NPi-kortingskaart. SPELEN MET OEFENSTOF EN GROEPEN Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten. VERNIEUWD! vr. middag en -avond 26 sept. en za. 27 sept ,- resp. 530,- met NPi-kortingskaart. BEWEEGPROGRAMMA S VOOR MENSEN MET CHRONISCHE AANDOENINGEN (DEEL 2): MODUUL ONCOLOGIE Cursusnr Doelgroep: fysiotherapeuten die de cursus Oncologische cliënten: fysiotherapeutische mogelijkheden of een vergelijkbare scholing hebben gevolgd, alsmede de cursus Beweegpro - gramma s voor mensen met chronische aandoeningen (deel 1). een vr. middag en -avond en za. in jan. of febr (data zijn in juli 2014 bekend). 495,- resp. 445,- met NPi-kortingskaart. Start masteropleiding sportfysiotherapie: 7 november ,- resp. 425,- met NPi-kortingskaart. MODUUL PREVENTIE EN GEZONDHEID : BELASTBAARHEIDSTRAINING VAN DE (LAGE) RUG Cursusnr vr. middag en -avond 14 nov. en za. 15 nov ,- resp. 495,- met NPi-kortingskaart. Zoek cursussen met het uitgebreide zoekfilter op Suzan Verduijn, paralympisch atleet sprint (100 en 200 m) en verspringen 38 Sportgezondheidszorg Voor meer cursusinformatie zie 39