NADER BERICHT. Periodiek Preventief Medisch Onderzoek SPECIAL PPMO. PPMO: een nieuwe keuringsmethodiek. De brandbestrijdingstest

Transcriptie

1 Personeelsmagazine van de Brandweer in NADER BERICHT jaargang 11 september 2013 SPECIAL PPMO Periodiek Preventief Medisch Onderzoek PPMO: een nieuwe keuringsmethodiek De brandbestrijdingstest App: de Brandweer Coach

2 PPMO: een nieuwe keuringsmethodiek Vanaf 1 januari 2014 laat Brandweer haar repressieve medewerkers op een andere manier keuren. Hiermee komt de huidige maximale fietsproef te vervallen. We spreken over PPMO, dat staat voor Preventief Periodiek Medisch Onderzoek. PPMO is de verzamelnaam voor de keuring én voor de conditietest die alle repressieve medewerkers moeten afleggen. Waarom PPMO? Met het afschaffen van het functioneel leeftijdsontslag (FLO) werd de belastbaarheid van medewerkers op landelijk niveau onderwerp van gesprek voor werkgevers en vakbonden. Doordat de leeftijdsnorm kwam te vervallen, moest worden gezocht naar nieuwe manieren om te bepalen in hoeverre iemand in staat is om het relatief zware en mentaal belastende brandweervak uit te voeren. Binnen deze context hebben de vakbonden het Coronel Instituut de opdracht gegeven een brandweerspecifieke aanstellingskeuring (AK) en periodieke medische keuring (PPMO) te ontwikkelen. Het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid is een afdeling van het AMC in Amsterdam. Taakspecifiek keuren De AK en PPMO zijn gebaseerd op veertien functie-eisen die kenmerkend zijn voor het brandweervak. Beide testen gaan uit van dezelfde functie-eisen die zijn opgenomen in de CAR-UWO. Denk hierbij aan klimmen, tillen, zicht, gehoor, verhoogde waakzaamheid en emotionele piekbelasting. Voor manschappen en bevelvoerders gelden andere functie-eisen dan voor de (hoofd)officieren van dienst. Uit de testen komen signalen van verminderde belastbaarheid per functie-eis naar boven. Dat is ook het doel van de keuring: inzicht geven in de huidige en toekomstige belastbaarheid van een medewerker. Daarmee is PPMO een instrument om vast te kunnen stellen of brandweermedewerkers zonder gevaar voor zichzelf, voor collega s en voor anderen hun werk kunnen doen. Onderdelen PPMO is opgebouwd uit twee delen: een medisch en een functioneel/fysiek deel. Elk deel bestaat uit twee of meer verschillende testen, namelijk: 1. de signaaltesten (vragenlijsten over mogelijke gezondheidsklachten); 2. de biometrische testen (o.a. lengte, gewicht, bloeddruk en oogtest); 3. de brandbestrijdingstest (twaalf vaardigheden); 4. de traplooptest (piekbelasting). PPMO Medisch Functioneel/Fysiek Signaaltesten testen dingstest Biometrische Brandbestrij- Traplooptest Jaarlijkse conditietest Voor wie? De keuringen zijn verplicht voor brandweermedewerkers (beroeps en vrijwilligers) in de functie van manschap A, manschap B en bevelvoerder. Op basis van CAR-UWO is PPMO landelijk niet verplicht voor (hoofd)officieren van dienst. Brandweer heeft besloten hen wel mee te nemen in de PPMO-keuringssystematiek, vanwege het feit dat er voor de (hoofd)officieren van dienst eveneens functie-eisen zijn bepaald die met onderdelen uit het PPMO-instrument goed te testen zijn. Bij hen is de brandbestrijdingstest ingekort, zodat deze alleen nog oefeningen bevat die relevant zijn voor hun functie. Frequentie De frequentie van de keuringen blijft hetzelfde: <40 jaar: 1x in de 4 jaar jaar: 1x in de 2 jaar >50 jaar: jaarlijks Jaarlijkse conditietest De CAR-UWO schrijft voor dat de werkgever jaarlijks een conditietest afneemt. In komt die conditietest overeen met het functionele/fysieke deel van de PPMO-test. Een argument hiervoor is het streven naar uniformiteit. Daarnaast raken medewerkers vertrouwd met de brandbestrijdingsbaan en de traplooptest als ze deze jaarlijks afleggen. Enkele onderdelen van de brandbestrijdingstest komen terug op de oefenkaarten. Met het succesvol voltooien van de conditietest kunnen direct enkele onderdelen van oefenkaarten worden afgetekend. Vanaf 2014 is de conditietest opgenomen in het oefenprogramma. Dennis van Zanten, regionaal commandant, vindt het een logische keuze. Eindelijk een conditietest die meer realistisch aansluit op de fysieke inspanningen die we leveren tijdens het uitvoeren van onze brandweertaken. Bovendien ligt de test nu in lijn met de inspanningen die bij de keuring worden gevraagd. Een ontwikkeling die zeker ten goede komt aan de kwaliteit van onze repressieve medewerkers en daarmee aan ons korps. 2

3 Het brandweervak centraal In 2006 hebben Harrie van Son en Marcel Jonkman samen de kar getrokken van het project Gezamenlijke inkoop medische keuring. Geen wonder dat de directie hen heeft gevraagd of ze gezamenlijk het projectleiderschap PPMO willen vervullen. is één van de vijf startregio s. Om die reden maken Harrie en Marcel ook onderdeel uit van het landelijke kernteam PPMO. Harrie van Son (links), clustercommandant Maas en Waal en Marcel Jonkman (rechts), hoofd Meldkamer Brandweer. functioneert, hieraan ook kan voldoen. Je mag maximaal negentien minuten over de baan doen. De meesten hebben er zo n veertien minuten voor nodig. we in goede ervaringen hadden met het testen op locatie, zijn we op Omdat zoek gegaan naar een alternatief voor de traplooptest, vertelt Harrie. Landelijk was men eerst van plan dit in vaste trappenhuizen te doen. Maar, zijn die überhaupt beschikbaar? Wij zagen dat in onze regio niet zitten. Via via kwamen wij op het spoor van de traploopmachine. Namens hebben we dit alternatief aan het kernteam voorgesteld. Na maanden experimenteren en toetsen, samen met het Coronel Instituut, is in april 2013 de Stairmaster aangewezen als geschikt alternatief. Daarmee was er groen licht voor de volgende projectfase: de uitvoering. Taakspecifiek De taakspecifieke insteek is een groot verschil met de oude brandweerkeuring. Marcel: We toetsen alleen vaardigheden die je in de praktijk ook echt tegenkomt. Daarnaast is het een totaalpakket. Bij het traplopen heb je je benen heel erg nodig, maar bij andere onderdelen staat bijvoorbeeld armkracht centraal. De test is zo opgebouwd dat iedereen met een redelijke tot goede conditie deze tot een goed einde kan brengen. Welke onderdelen als lastig worden ervaren verschilt per persoon. Lange of wat zwaardere mensen hebben bijvoorbeeld weinig moeite met het slepen van de dummy, maar vinden het gehurkt onder de poort doorlopen zwaar. Voor kleinere mensen geldt juist het tegenovergestelde. De testleider ziet waar iemand moeite mee heeft en kan op basis van zijn analyse in combinatie met de hartslaggegevens een gericht sportadvies geven. Zo word en blijf je vakbekwaam, aldus Marcel. Ik heb het idee dat het erg leeft onder vrijwilligers, zegt Harrie. Dat ze moeilijk kunnen inschatten hoe zwaar de test is en er daarom een beetje tegenop zien. Persoonlijk denk ik dat iedereen die de fietsproef kan en bij een uitruk normaal Roadshow De projectleiders vinden het belangrijk dat iedereen voldoende tijd en gelegenheid krijgt om te wennen aan de nieuwe keuringsmethodiek. In het najaar organiseren ze een PPMOroadshow langs alle clusters. Die roadshow moet je zien als een eerste kennismaking, vervolgt Marcel. Op een kazerne wordt de brandbestrijdingsbaan helemaal opgebouwd. Geïnteresseerde collega s zijn welkom om de baan en Stairmaster te bekijken én te ervaren. Kijken is toch anders dan zelf doen. Daarnaast wordt er een presentatie met uitleg gegeven en is er volop gelegenheid voor het stellen van vragen. Nulmeting Voorjaar 2014 staat een nulmeting gepland. Tijdens deze ronde langs alle clusters kunnen medewerkers de test doorlopen, zonder dat daar consequenties aan verbonden zijn. Harrie: De nulmeting vindt zes maanden voor de daadwerkelijke keuring plaats, zodat iedereen ruim de tijd heeft om zijn of haar prestaties te verbeteren. Een beetje behendigheid met de onderdelen werkt absoluut in je voordeel. Eerste indruk Ronald Fortuin, groepschef C-ploeg cluster Nijmegen: Ik vind het echt een verbetering dat we gaan testen op taakspecifieke onderdelen, die je in het veld kunt tegenkomen. Zo laat je jouw brandweervaardigheden zien en dat is toch iets anders dan de Coopertest of een roeitest. Onbekend maakt onbemind, maar ik ben van mening dat het te doen is voor iedereen met een basisconditie. Nader Bericht september

4 De brandbestrijdingstest De baan 13 7 De brandbestrijdingstest, ook wel de baan genoemd, bestaat uit twaalf onderdelen. Op deze en de volgende pagina vind je meer informatie over de onderdelen. 1. Inzetgereed maken 2. Omhangen 3. Slang afleggen 4. Beklimmen handladder met spullen 5. Deur forceren 6. Slang trekken 7. Redden persoon 8. Lopen over smalle richel 9. Slang doorvoeren 10. Over obstakel klimmen 11. Aanvalsweg met hogedruk-slang 12. Sloopwerkzaamheden plafond De onderdelen twee tot en met vijf worden uitgevoerd in uitruktenue met ademluchttoestel. Bij de onderdelen zes tot en met twaalf wordt de ademlucht ook aangesloten. De brandbestrijdingstest moet technisch juist, veilig en binnen de gestelde tijd van negentien minuten worden uitgevoerd. Aan het einde van de test wordt de hartslag geregistreerd

5 Eerste indruk Peter Jansen, coördinator technische dienst cluster Nijmegen, na afloop van het demonstreren van de brandbestrijdingstest en traplooptest: 2 4 Het lopen van de baan is goed te doen. De PPMO-baan lijkt veel op de baan die we in Nijmegen hadden. De laatste twintig treden op de Stairmaster zijn het zwaarst. Daarom is het prettig dat je in overleg met de instructeur de snelheid kunt bepalen. Na afloop geeft de test je wel een goed gevoel. Nader Bericht september

6 De Stairmaster In het verleden moesten medewerkers meestal de fietsproef afleggen. Binnen PPMO is gekozen voor de traplooptest. Om de praktische reden dat het realistischer is dat een brandweerman tijdens zijn werk een trap zal moeten beklimmen met ademlucht op dan dat hij op de fiets stapt. In gesprek met Willy Harhuis, sportinstructeur Nijmegen en testleider PPMO. Binnen vijftien tot zestig minuten na afronding van de brandbestrijdingstest wordt de traplooptest uitgevoerd. Iedere medewerker moet binnen twee minuten een afstand van twintig meter afleggen: in bluskleding, met ademlucht op en een tilbelasting van twee opgerolde tweeduims-aanvalsslangen. Je draagt een slang onder elke arm, waardoor je tijdens het traplopen geen trapleuning kunt vasthouden. Twintig meter komt overeen met honderd traptreden. Willy: De traplooptest is een combinatie van snelheid en coördinatie. Tijdens het lopen moet je je balans weten te behouden met alle attributen erbij. Daarbovenop komt het feit dat je je in korte tijd dermate inspant, dat er sprake is van een piekbelasting. De Stairmaster kun je vergelijken met een oneindige trap. Het gaat maar door. Meteen na de test wordt de Eerste indruk Gerrit van Ginkel, specialist Opleiden & Oefenen cluster Bommelerwaard: Eindelijk een wijze van keuren die recht doet aan ons werk bij de brandweer. Ik vind het zeker nuttig dat je zo continu weet waar je staat wat betreft je conditie. Daarnaast is het wel een uitdaging om de ruim 140 brandweermensen van ons cluster jaarlijks binnen het bestaande oefenprogramma de fysieke test te laten uitvoeren. hartslag afgelezen en doorgegeven aan de keuringsarts. Willy Harhuis wordt het gezicht van PPMO. Als eerste testleider is hij intensief betrokken geweest bij het hele voortraject. Na de implementatie van PPMO blijft hij een rol vervullen in de coördinatie en logistieke voorbereiding van de testen en keuringen. Goede graadmeter het bestuur vinden we PPMO een belangrijk Binnen onderwerp. Belangrijk, omdat we een professionele en geoefende brandweer willen. Het is een vak. Wij spreken nog steeds over beroeps en vrijwilligers. Daar is niets mis mee. Maar tegenwoordig zijn vrijwilligers gewoon parttime medewerkers die aan dezelfde eisen moeten voldoen als de fulltime 24-uurs brandweerlieden of de kantoormedewerkers met een operationele taak. Eén van die eisen is dat je fit blijft en dat regelmatig toetst. Volgens mij wordt het dan ook veiliger voor jezelf én jouw collega s om het brandweerwerk te doen. Periodieke keuringen zijn een goede graadmeter voor de gezondheid en de conditie. Als werkgever voelen we ons mede verantwoordelijk voor die gezondheid. Persoonlijk vind ik het een geruststellend idee dat de brandweerkeuringen een preventief effect hebben. Recent hebben we in Druten daar een concreet voorbeeld van gehad. Een brandweerman viel uit tijdens de keuring en werd op basis van de keuringsuitslag nader onderzocht. Kort daarop is hij geopereerd en inmiddels doet hij weer volop mee. Dat geeft aan dat een goede, intensieve keuring bijdraagt aan de gezondheid van onze brandweermensen en ervoor zorgt dat zij hun taak kunnen blijven uitoefenen. Luciën van Riswijk Burgemeester gemeente Druten en portefeuillehouder P&O in het Algemeen Bestuur van de VRGZ. 6

7 Keuring afgestemd op PPMO Veilig en verantwoord aan het werk Er worden hoge eisen aan brandweerpersoneel gesteld, fysiek en emotioneel. Daarom is het logisch dat een brandweerwerkgever de medische geschiktheid van haar medewerkers regelmatig toetst. Aan het woord is Ron Berkhout, één van de twee P&O-adviseurs van Brandweer Sinds 2011 is PPMO als nieuwe, uniforme keuringssystematiek opgenomen in de CAR-UWO en vanaf 1 januari 2014 dienen alle vijfentwintig brandweerregio s deze nieuwe systematiek ook daadwerkelijk uit te gaan voeren. Daarmee zou een einde moeten komen aan de huidige regionale verschillen tussen aanstellingskeuringen en periodiek keuren. En is er dus sprake van één landelijke, uniforme wijze van brandweerkeuringen, aldus Ron. De systematiek en inhoud van de keuringen veranderen ingrijpend per 1 januari 2014, maar de arbeidsrechtelijke aspecten blijven zo goed als ongewijzigd. De frequentie van periodiek keuren blijft hetzelfde en ook de consequenties van een negatief keuringsresultaat blijven bestaan. Wanneer uit de PPMO-test blijkt dat iemands conditie onder de maat is, zal hij in de meeste gevallen van de testleider een trainingsschema krijgen met tips en uitleg om zijn vaardigheden en/of conditie te verbeteren. Na drie maanden vindt vervolgens een herkeuring plaats. In de clusters leven veel vragen over het wel of niet mogen uitrukken bij een onvoldoende testresultaat, gaat Ron verder. Eigenlijk moet je daar als werkgever heel strikt mee omgaan. Wanneer je niet voldoende bent opgeleid kun je niet mee met een uitruk en dat geldt dus ook wanneer blijkt dat je onvoldoende fit bent. Immers, vakbekwaamheid betekent ook dat je geestelijk en lichamelijk fit bent om repressief op te treden. Maar, eerlijk gezegd, verwacht ik dat bijna iedereen de PPMO-test glansrijk gaat doorstaan. In ieder geval bieden we alle medewerkers de gelegenheid om de nulmeting te doen voordat we starten met de officiële testen. In mijn optiek komt PPMO voort uit een visie op goed werkgeverschap. Het uitgangspunt hierbij is, dat je altijd veilig en verantwoord je werk kunt doen. En dan gaat het niet alleen om je eigen veiligheid, maar ook om die van je collega s en die van de burger. De aanstellingskeuring wordt afgestemd op PPMO. Dat betekent dat nieuwe medewerkers in principe dezelfde test afleggen. Uiteraard wordt er wel rekening mee gehouden dat nieuwe medewerkers de brandweeropleiding nog niet hebben gevolgd. Onderdelen zoals het opbouwen van de waterwinning mogen ze overslaan. Het ademluchttoestel wordt wel gedragen, maar niet aangesloten. In aanvulling op de PPMO-test wordt getest op hoogtevrees met behulp van een ladderwagen of hoogwerker. Twee keuringsmomenten De aanstellingskeuringen worden centraal georganiseerd. Jaarlijks zijn er twee keuringsmomenten voor nieuwe collega s: net voor de zomer en aan het einde van het jaar. Zo sluit de aanstellingskeuring goed aan bij de start van de brandweeropleiding manschap A. Eerste indruk Lenneke Duindam, groepschef A-ploeg cluster Nijmegen: De PPMO-test is in mijn ogen realistisch en kwaliteit verhogend. De planning vind ik erg ambitieus, dus ik hoop dat het projectteam erin slaagt voor iedereen voldoende oefenmomenten te creëren. Sommige onderdelen vergen een bepaalde techniek en dan is het fijn als je de kans krijgt om jouw behendigheid te verbeteren. Nader Bericht september

8 Active Living: partner voor PPMO Keuringsinstantie Active Living is sinds 2008 voor veel korpsen al de partner voor de brandweerkeuringen. Het bedrijf ondersteunt organisaties bij het ontwikkelen van vitaliteitbeleid en heeft ruime ervaring op het gebied van keuringen. De planners van de clusters leveren Active Living een overzicht aan met medewerkers die gekeurd moeten worden, inclusief dagindeling. Wij nodigen de deelnemers per uit voor de brandweerkeuring, vertelt Karin Nieuwenhuijsen, projectmanager bij Active Living. In die staat een link naar de online vragenlijst. Deze vragenlijst is het eerste onderdeel van PPMO: de signaaltesten. Iedereen moet de vragenlijst ruim voor de keuring invullen. Op basis van de resultaten bepaalt de keuringsarts of je mag deelnemen. Ook kunnen de resultaten ertoe leiden dat de arts aanvullende testen afneemt, zoals het maken van een ECG (hartfilmpje). Op de keuringsdag is een team van Active Living aanwezig. Dit team bestaat uit een arts, onderzoeksassistenten en testleiders. Voor aanvang ontvang je een vragenlijst over jouw gezondheidssituatie op dat moment: de PAR-Q test. Daarna start het medisch onderzoek. Het tweede PPMO-onderdeel bestaat o.a. uit: lengte, gewicht en Body Mass Index; functionele gehoortest; longfunctietest (optioneel); ogentest voor veraf en dichtbij; kleurenblindheidtest. Maatwerk Aanvullend op het verplichte keuringsonderzoek bieden we deelnemers namens de werkgever de mogelijkheid om hun cholesterol te laten meten en een urine- en bloedonderzoek uit te laten voeren, aldus Karin. Deze niet-verplichte onderdelen vallen niet onder de brandweerkeuring. Een deelnemer kan hierop dus ook niet worden afgekeurd. Uiteraard krijgt iemand bij afwijkende waarden wel een advies mee of wordt hij doorverwezen naar de huisarts. Hiermee continueert Brandweer de aanpak die in veel clusters al van toepassing was. Afsluitend gesprek en advies Na het medisch gedeelte, de brandbestrijdingstest en de traplooptest vindt een eindgesprek met de keuringsarts plaats. Deze arts zal direct een uitspraak doen over iemands geschiktheid. Bij twijfel zal de arts een deelnemer voorlopig goedof afkeuren en afspraken maken over het vervolg. Indien nodig geeft de arts je aanvullende adviezen over een meer gezonde leefstijl of tips om blessures te voorkomen. App: de Brandweer Coach Colofon Nader Bericht is het personeelsblad van de brandweer in. Redactieadres Veiligheidsregio Communicatie Postbus 1120, 6501 BC Nijmegen Telefoon (024) De Brandweer Coach is een mobiele app voor I-phone en Android die je helpt bij de voorbereiding op PPMO. De verschillende onderdelen van de brandbestrijdingstest worden toegelicht. Ook zijn er korte instructiefilmpjes van de baan en de traplooptest te zien. Met de app kun je je testresultaten bekijken en deze vergelijken met de gemiddelde scores van je collega s. Redactie Ellen van Hees, Mossa Helga Gerrits, VRGZ Marcel Jonkman, VRGZ Harrie van Son, VRGZ Shera Williams, VRGZ Oplage exemplaren Ook kun je het sportadvies van de keuringsarts teruglezen. Zodra de app beschikbaar is, krijg je hierover bericht. Meer weten Op Infonet is een speciale pagina aangemaakt over PPMO. De belangrijkste informatie uit deze Nader Bericht kun je daar teruglezen. Je vindt de pagina over PPMO in de rubriek Thema s. Vormgeving Slooves Grafische Vormgeving, Grave Druk Roto Smeets GrafiServices, Eindhoven Foto s Ellen van Hees en VRGZ