Bloedingen. Bloedvaten en bloedsomloop

Transcriptie

1 Kris Segerink Kris Segerink Bloedingen Bloedvaten en bloedsomloop 1

2 Bloedingen Bloedvaten en bloedsomloop Bloedingen Bloedvaten en bloedsomloop Bloedingen Samenstelling bloed PLASMA VASTE STOFFEN Rode bloedcellen O 2 CO 2 Witte bloedcellen afweer Bloedplaatjes stolling Andere stoffen vitamines, voedingstoffen.. 2

3 Bloedingen Hoeveelheid bloed Wat denkt u? 1/13 de van het lichaamsgewicht (volwassene: 70 ml per kilogram lichaamsgewicht ) > persoon 65kg 5 liter bloed Pasgeborene: Zuigeling: Kind: ml per kilogram lichaamsgewicht ml per kilogram lichaamsgewicht ml per kilogram lichaamsgewicht Bloedingen ernstige bloedingen Herkennen & beoordelen uitwendige bloeding haarvatenbloeding > bloed sijpelt uit de wonde aderlijke of veneuze bloeding > bloed stroomt uit de wonde Bloedingen ernstige bloedingen Herkennen & beoordelen uitwendige bloeding slagaderlijke of arteriële bloeding > bloed gutst met stoten uit de wonde 3

4 Bloedingen ernstige bloedingen Ingrijpen bij ernstige uitwendige bloedingen Veiligheid! Controleer vitale tekens > Bewustzijn? Ademhaling? > Geruststelling! > Vraag medische hulp indien nodig 112 Bloedingen ernstige bloedingen Ingrijpen bij ernstige uitwendige bloedingen Veiligheid! Controleer vitale tekens Stelp de bloeding > hoogstand > directe druk op de wonde - wondverband - propere doek - hand Bloedingen ernstige bloedingen Ingrijpen bij ernstige uitwendige bloedingen Veiligheid! Controleer vitale tekens Stelp de bloeding > indirecte druk op de wonde 4

5 Bloedingen ernstige bloedingen Ingrijpen bij ernstige uitwendige bloedingen Veiligheid Controleer vitale tekens Stelp de bloeding Opgelet voor vreemde voorwerpen! > deze niet in de wond duwen > het vreemd voorwerp niet verwijderen Bloedingen ernstige bloedingen Ingrijpen bij inwendige bloedingen Wat? > Uitstromen van bloed in één van de lichaamsholten - bijv. hersenbloeding - bijv. leverscheur - bijv. scheur liesslagader na heupfractuur > Mogelijk in korte tijd levensbedreigende toestand! > Te weinig (hypo) volume = hypovolemie HYPOVOLEMISCHE SHOCK => 112! Kris Segerink dienst100@aalst.be 5

6 Afdekkend verband Snelverband Steriel gaas > steriel = vrij van micro-organismen > hydrofiel = in staat vocht op te nemen > voldoende groot om de wonde te bedekken Afdekkend verband Snelverband Aanleggen Afdekkend verband Snelverband Doorweekt verband niet verwijderen! Breng een nieuw verband aan, over het andere. 6

7 Kris Segerink Algemeen Bouw en functie van de huid volwaardig orgaan verschillende functies - beschermen tegen mechanische en chemische dreiging - beschermen tegen micro-organismen (infecties) - regelen van de lichaamstemperatuur Algemeen Bouw en functie van de huid volwaardig orgaan verschillende functies 3 lagen - opperhuid - lederhuid - onderhuids weefsel Opperhuid Lederhuid Onderhuid Spierweefsel 7

8 Algemeen Oorzaken Gedeeltelijke of volledige beschadiging van de huid Jaarlijks : ca opnames in Belgische ziekenhuizen +50% bij kinderen jonger dan 5 jaar!! Meest frequente oorzaak : hete vloeistoffen & stoom Brandweerman : inschatten ernst + eerste zorg Algemeen Voorkomen rechtstreeks contact met vuur contact met hete vloeistoffen > water, stoom, olie contact met hete voorwerpen straling (zon) elektriciteit chemische brandwonden vrieswonden wrijving Ernst van brandwonden Inschatting uitgebreidheid van het letsel diepte van de brandwonde plaats van de brandwonde leeftijd slachtoffers andere letsels medische toestand slachtoffer voor verbranding 8

9 Ernst van brandwonden Uitgebreidheid van het letsel Methode van Wallace ~ regel van negen > Huidoppervlak is opgedeeld in delen van 9% of 9 x (..) Hoofd : 9% Romp : 18% Rug : 18% Arm : 9% (2x) Been : 18% (2x) Scrotum : 1% 100% Ernst van brandwonden Uitgebreidheid van het letsel Handpalmmethode > Handpalm slachtoffer = ±1% totale lichaamsoppervlakte Handafdruk ca. 0,8% TBSA Ernst van brandwonden Uitgebreidheid van het letsel + 9% OPGEPAST Shock (hypovolemisch) (de patiënt lekt ) Wees u bewust van het verschil baby s kinderen - volwassenen 9

10 Ernst van brandwonden Diepte van het letsel Eerste graad Opperhuid Lederhuid Onderhuid Spierweefsel > de opperhuid is intact > de opperhuid is rood en geïrriteerd > pijnlijk > mogelijk lichte zwelling > weinig kans op infectie > spontane genezing binnen de week Ernst van brandwonden Diepte van het letsel Tweede graad Opperhuid Lederhuid Onderhuid Spierweefsel > de opperhuid komt los van de lederhuid > hierdoor blaarvorming, gevuld met vocht > bodem wonde rood en vochtig > zeer pijnlijk > gevaar op infectie > genezing na dagen indien geen infectie Ernst van brandwonden Diepte van het letsel Derde graad > de opperhuid is verdwenen > lederhuid en onderliggend weefsel is aangetast > droog > mogelijk verkoold tot zwart verkleurd weefsel > mogelijk matte witte vlekken die zwart worden (na dagen) - voelen aan als karton, geen gevoel (zenuwuiteinden zijn weg) 10

11 Ernst van brandwonden Diepte van het letsel Praktisch Bij grote brandwonden => 3de graad? 2 de en 1 ste graad? Vaak wordt de diepte van de brandwonde onderschat. Ernst van brandwonden Leeftijd en medische toestand slachtoffer Ernst van brandwonden Geassocieerde letsels 11

12 Realiteit Realiteit Realiteit 12

13 Realiteit Realiteit Realiteit 13

14 Realiteit Realiteit Realiteit 14

15 Realiteit Realiteit Realiteit Arcus tgv elektrische brandwonde (120 Volt) Linker knie nr Rechter knie 15

16 Handschoenen Instortingsgevaar Koolstofmonoxide Interventiekledij Voorbijsnellend verkeer Toxische stoffen Ontploffingsgevaar Veiligheid! Handschoenen Instortingsgevaar Koolstofmonoxide Interventiekledij Voorbijsnellend verkeer Toxische stoffen Ontploffingsgevaar Beperk de schade Evacuatie slachtoffer uit de gevarenzone Verwijder de bron van verbranding Doof kledij dmv rollende beweging + H 2 O 16

17 Beperk de schade Evacuatie slachtoffer uit de gevarenzone Verwijder de bron van verbranding Doof kledij dmv rollende beweging + H 2 O Controleer vitale functies Vitale functies gaan voor op behandeling letsels! Ondersteun vitale functies Geef 100% zuurstof! Vraag medische bijstand 112 Eerst water de rest komt later! STOP verdere verbranding door overvloedig spoelen met H 2 O (15 ) Gebruik bij voorkeur lauw stromend water Verwijder kledij en ringen indien niet ingebrand Opgelet met onderdompeling! (snelle onderkoeling) Koeling > vermindering diepte brandwonde > vermindering zwelling > afname pijnsensatie 17

18 Eerst water de rest komt later! STOP verdere verbranding door overvloedig spoelen met H 2 O (15 ) Gebruik bij voorkeur lauw stromend water, alternatief? > koud stromend water > niet stromend water > water autopomp (bacteriën!) > water natuurlijke stroom... Wonde steriel afdekken Groot gevaar voor infectie > bescherming huid is aangetast/vernietigd Voorkom onderkoeling slachtoffer Groot gevaar voor verlies lichaamstemperatuur > bescherming huid is bij verbranding aangetast/vernietigd > nooit aluminiumdeken rechtstreeks op de wonde 18

19 Voorkom onderkoeling slachtoffer Gebruik aluminiumdeken > onderkoeling = hypothermie - verdrinking, brandwonden, koude, ongeval - goud = koud > gouden zijde naar buiten > zilveren zijde naar de patiënt > verhitting = hyperthermie - hitteslag, extreme inspanning zonder afgifte warmte - zilver = terugkaatsen > patiënt niet afdekken! Geassocieerde letsels Denk steeds aan bijkomende traumata zoals CO-intox, inhalatieverbranding, hals- en ruggewervelletsel burn patient = trauma patient Niet onwaarschijnlijk bij ontploffing, verkeersongeval, Kris Segerink dienst100@aalst.be 19

20 Kris Segerink Botbreuken Algemeen Beenderen kunnen breken Ca. 200 botten in ons lichaam Platte beenderen > ribben, borstbeen, Pijpbeenderen > beenderen armen en benen, Botbreuken Algemeen Beenderen kunnen breken Botweefsel > hard > stevig > weinig elastisch 20

21 Botbreuken Soorten en kenmerken Onderscheid Gesloten breuk > bot is gebroken maar de huid is intact Open breuk > bot is gebroken maar de huid is niet meer intact > er is contact met de buitenlucht Botbreuken Soorten en kenmerken Onderscheid Andere letsels: verstuiking en ontwrichting Botbreuken Soorten en kenmerken Kenmerken van een breuk Pijn Zwelling Immobiliteit > niet meer kunnen bewegen Abnormale stand Waarneming slachtoffer > iets gehoord of gevoeld Abnormale beweeglijkheid > beweging die normaal niet mogelijk is 21

22 Botbreuken Handelen bij botbreuken Veiligheid Controle vitale functies (opgelet bij belangrijke breuken) Geruststelling + comfortabele houding Immobilisatie (spalken) en/of ondersteunen Dek een open wonde af met een steriel verband Botbreuken Hoe immobiliseren? Spalken met - opblaasbare spalk - vervormbare spalk - vacuümspalk - geïmproviseerde spalk Botbreuken Handelen bij botbreuken Informatief (R) ICE = IJS koelen (zwelling); (R) Rust! Spotzetten activiteiten ; I = Immobiliseer het lidmaat ; C = Compressie (licht drukkend) ; E = Elevatie (lidmaat in de hoogte) ; 22

23 Botbreuken Algemene principes bij spalken Doel > bewegen lidmaat en breuk voorkomen > comfort slachtoffer verhogen > beperken bloedverlies en verergeren vermijden Botbreuken Algemene principes bij spalken Doel Regels bij spalken > 2 hulpverleners > steeds spalken voor transport tenzij... > informeer het slachtoffer > steeds gewricht boven en onder inspalken > controleer lidmaat tijdens spalken > spalk ondersteunen bij het verplaatsen Botbreuken Algemene principes bij spalken Doel Regels bij spalken Draagdoek > schouder- en sleutelbeenletsels > letsels aan de boven- en onderarm > letsels aan de elleboog > letsels aan de pols en de hand 23

24 Botbreuken Algemene principes bij spalken Doel Regels bij spalken Draagdoek > knoop niet achter de nek aanbrengen Botbreuken Algemene principes bij spalken Botbreuken Hals- en rugletsels 24

25 Botbreuken Hals- en rugletsels Botbreuken Hals- en rugletsels Botbreuken Hals- en rugletsels Vermoeden van hals- en rugletsels Val van grote hoogte Duik in ondiep water Frontale botsing Geweld, gericht op de nek en rug Bewusteloosheid 25

26 Botbreuken Hals- en rugletsels Vermoeden van hals- en rugletsels Gevoelsstoornissen, tintelingen en verlammingen Pijn in hals en rug Krachtverlies in de ledematen Bij elk ernstig ongeval in verkeer, sport, arbeid... Botbreuken Hals- en rugletsels Veiligheid Patiënt enkel verplaasten in lengte-as Hoofd slachtoffer onbeweeglijk houden Harde halskraag Bij noodzakelijke verplaatsing op de rug > blokrol Botbreuken Hals- en rugletsels Harde halskraag 26

27 Botbreuken Hals- en rugletsels Harde halskraag Botbreuken Hals- en rugletsels vroeger Botbreuken Hals- en rugletsels Gebruik schepbrancard 27

28 Botbreuken Hals- en rugletsels Gebruik schepbrancard Botbreuken Hals- en rugletsels Gebruik vacuümmatras Botbreuken Hals- en rugletsels Gebruik wervelplank spinal board 28

29 Botbreuken Hals- en rugletsels Gebruik bevrijdingsharnas - KED Kris Segerink dienst100@aalst.be Vergiftigingen Algemeen Wat? Vergiftiging of intoxicatie is de toestand die ontstaat na het in- of opnemen van een voldoende hoeveelheid van een bepaalde stof om tekens bij de persoon te veroorzaken. Is water giftig? 29

30 Vergiftigingen Algemeen Wijze van opname Inademing Opname via spijsvertering Contact met de huid Injectie Vergiftigingen Algemeen Voorkomen van giftige of toxische stoffen Gas > CO, butaan, propaan, rottingsgassen Nevel of damp > chloordamp, broomdamp Vloeistof > huishoudelijke middelen, allesreinigers, ontstoppers... Vaste stof > geneesmiddelen, drugs, giftige planten, verdelingsmiddelen in korrelvorm... Vergiftigingen Algemeen Wijze van opname - stelsel via de luchtwegen door inademing via de spijsvertering door eten, drinken, roken via de huid door contact 30

31 Vergiftigingen Gevaar van CO koolstofmonoxide CO-intoxicatie (CO-vergiftiging) Koolstofmonoxide > Niet-irriterend - kleurloos geurloos smaakloos > Komt vrij door onvolledige verbranding > Binding tussen CO en het bloed verloopt 240 x sneller dan zuurstof met het bloed Vergiftigingen Gevaar van CO koolstofmonoxide Herkennen van CO-intoxicatie Symptomen afhankelijk van ingeademde hoeveelheid > prikkelbaarheid, braakneigingen, hoofdpijn, misselijk > eerst hyperventilatie, nadien trage ademhaling > snelle hartslag > toenemende daling bewustzijn Daling bewustzijn => coma => dood Vergiftigingen Gevaar van CO koolstofmonoxide CO-intoxicatie Veiligheid => onder andere perslucht Evacuatie Verbod inspanningen te doen Alarmering 112 Zuurstof > slachtoffer ademt: stabiele zijligging + zuurstof > slachtoffer ademt niet: reanimatie 31

32 Vergiftigingen Gevaar van CO koolstofmonoxide CO-intoxicatie Vergiftigingen Gevaar van CO koolstofmonoxide CO-intoxicatie Vergiftigingen Gevaar van CO koolstofmonoxide Preventie CO-intoxicatie 32

33 Vergiftigingen Via huid of luchtwegen Bijtend gif op kleding of huid Veiligheid! Alarmering 112 Geruststelling Verwijder besmette kledij + frisse lucht Spoel de huid met veel koud stromend water > sproeistraal verdunnende werking langdurig spoelen + steriel afdekken Vergiftigingen Via huid of luchtwegen Bijtend gif op kleding of huid Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie Vergiftigingen Via huid of luchtwegen Inademing van bijtend gif Veiligheid! Alarmering 112 Geruststelling Frisse lucht 33

34 Vergiftigingen Via huid of luchtwegen Inademing van bijtend gif Bewust? > halfzittende houding ademhalingsprobleem > zuurstof Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie Vergiftigingen Via huid of luchtwegen Inademing van zuurstofverdringend gas Veiligheid! Alarmering 112 Geruststelling Bewust? > halfzittende houding ademhalingsprobleem > zuurstof Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie CO 2 Vergiftigingen Via huid of luchtwegen Intoxicatie met verdelgingsproducten Opname via de huid of via inademing > huid vooral toegankelijk wanneer warm en bezweet Verlamming (ademhalings-) spieren Symptomen: > misselijkheid > slecht zicht > ademhalingsproblemen 34

35 Vergiftigingen Via huid of luchtwegen Intoxicatie met verdelgingsproducten Veiligheid! Alarmering 112 Geruststelling Verwijder besmette kledij + frisse lucht Spoel de huid met veel koud stromend water > sproeistraal verdunnende werking Vergiftigingen Via huid of luchtwegen Intoxicatie met verdelgingsproducten Bewust? > halfzittende houding ademhalingsprobleem > zuurstof (tenzij anders in msds-fiche) Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof (tenzij anders in msds-fiche) Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie Vergiftigingen Via spijsvertering Inname niet-bijtend gif Bewust? > halfzittende houding > zuurstof Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie 35

36 Vergiftigingen Via spijsvertering Inname bijtend gif Bewust? > halfzittende houding > mond laten spoelen met water (verdunning mond-keel) > zuurstof Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie Vergiftigingen Informatie ANTIGIFCENTRUM 070/ Vergiftigingen Informatie ANTIGIFCENTRUM 070/

37 Kris Segerink Shock Algemeen Definitie Reactie van het lichaam op een algemeen zuurstoftekort Druk in de bloedvaten wordt te laag om de vitale stelsels in stand te houden Reactie van het lichaam => levensbedreigende toestand Shock Algemeen Oorzaken acuut bloed- en vochtverlies > bijv brandwonde, slagaderlijke bloeding onvoldoende of slechte hartwerking > bijv hartinfarct mechanische belemmeringen > bijv bloedklonter functionele stoornissen > bijv na wespensteek 37

38 Shock Algemeen Vormen hypovolemische shock cardiogene shock obstructieve shock anafylactische shock neurogene of spinale shock septische shock Shock Algemeen Kenmerken bewustzijnsgraad neemt af (angstig ) het slachtoffer ziet opvallend bleek het gelaat lijkt ingevallen met holle ogen typisch spitse neus klam, koud zweet Shock Algemeen Kenmerken ademhaling is snel, soms oppervlakkig / luidruchtig polsslag versneld en zwak (lage bloeddruk); bij controle capillaire pols traag 38

39 Shock Algemeen Veiligheid! Controle bewustzijn, ademhaling en hartslag Geruststelling Alarmering 112 Shock Algemeen Geef zuurstof Ernstige bloedingen stelpen Optillen benen Preventie onderkoeling Nooit een slachtoffer te eten/drinken geven (tenzij...) PRAKTIJK Afspraken Veiligheid: ieders verantwoordelijkheid! Volledige interventiekledij > praktijkdocent beslist over de noodzaak Voordeel theoretische leerstof te kennen! 39

40 40