Ontwerp MILIEUJAAR- PROGRAMMA 2011

Transcriptie

1 Ontwerp MILIEUJAAR- PROGRAMMA 2011 (incl. rapportering 2010) MJP /96 Gemeente Schoten

2 INHOUDSOPGAVE INLEIDING INSTRUMENTARIUM Basis instrumentarium Gemeentelijke diensten Handhaving MMIS (Milieu Management Informatie Systeem) Milieuraad (lokale mina-raad) Gemeentelijk milieubeleid (Visienota gemeentelijk leefmilieu ) Onderscheidingsniveau instrumentarium Duurzaamheidsambtenaar en Lokaal Toezichter Milieubeleidsplan Milieubarometer: 53 indicatoren! MMIS Milieuraad Handhaving AFVAL Basis afval Afvalpreventie en hergebruik Selectieve inzameling en restafval Opruimen achtergelaten afvalstoffen Onderscheidingsniveau afval Acties mbt afvalpreventie en hergebruik Acties mbt selectieve inzameling Doelstelling mbt restafval Acties en maatregelen mbt illegaal ontwijkgedrag MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK Basis milieuverantwoord productgebruik Milieuverantwoord productgebruik binnen gemeentelijke diensten Passieve sensibilisatie Onderscheidingsniveau milieuverantwoord productgebruik Verplicht milieuverantwoord productgebruik binnen de gemeentelijke diensten Milieuverantwoord productgebruik bij burgers WATER Basis water Pesticidenreductie / zonder-is-gezonder Passieve sensibilisatie Projecten water Hemelwaterinstallaties en infiltratievoorzieningen Overzicht weg en rioleringswerken DULO-waterplannen Individuele afvalwaterbehandelingsinstallatie (IBA) HINDER Basis hinder Digitaal opvolgen milieuklachten Passieve sensibilisatie Onderscheidingsniveau hinder Beheer, opvolging en rapportering van milieuklachten Beleidskader geluidshinder Beleidskader geurhinder Beleidskader lichthinder Actieve sensibilisatie Hinder door niet-ingedeelde inrichtingen...41 MJP /96 Gemeente Schoten

3 5.2.7 Opstellen en bijhouden van een hinderinventaris ENERGIE Basis energie Elektronische opvolgingssysteem bouwaanvragen Uitvoering energieboekhouding en EPC Passieve sensibilisatie Onderscheidingsniveau energie Uitbreiden energieboekhouding naar andere gebouwen Opmaken EPC voor publieke gebouwen < 1000 m² Actieve sensibilisatie Aankoop minimum percentage groene stroom Opleiding energie Duurzame energiescan Opname energie-efficiëntie als criterium bij overheidsopdrachten Rapportage lager energieverbruik Stimuleren kleine energiebesparende maatregelen Openbare verlichting Hernieuwbare energie MOBILITEIT Basis mobiliteit Passieve sensibilisatie Gemeentelijke begeleidingscommissie mobiliteitsplan Onderscheidingsniveau mobiliteit Stimuleren milieuvriendelijk rijgedrag gemeentepersoneel Sneltoets GBC Luchtverontreiniging door verkeer Actieve sensibilisatie Milieuvriendelijke voertuigen Bedrijfsvervoersplannen NATUUR Basis natuur Bermbeheer Promotie streekeigen soorten Code van goede natuurpraktijk Onderscheidingsniveau natuur Subsidiereglement Vorming Deelname Dag van het Park Aanplanten streekeigen soorten Inventarisatie en actieplan kleine landschapselementen Soortenbeleid Natuurbeheer in gemeentelijke domeinen Bosgroep Antwerpen Noord Regionaal landschap de Voorkempen en Antitankgracht Ontsnippering Natuurgebied Bonte Hannek Bestrijding invasieve exoten en probleemsoorten Specifieke omstandigheden (heirkracht) BODEM Basis bodem Inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige Vergunnen tijdelijke grondopslagplaatsen (TOP) Onderscheidingsniveau bodem Acties en maatregelen binnen het Vlaamse bodembeleid...78 MJP /96 Gemeente Schoten

4 9.2.2 Erosiebestrijding Inventaris gemeentelijke gronden Inzamelplaats kleine partijen verontreinigde grond Tankslag : kaap 200 oude mazouttanks in zicht! Algemene info mbt bodemonderzoek DUURZAME ONTWIKKELING Basis duurzame ontwikkeling Passieve sensibilisatie Onderscheidingsniveau duurzame ontwikkeling Participerende en sensibiliserende initiatieven Duurzaam bouwen en wonen Maatschappelijk verantwoord ondernemen Initiatieven mbt duurzame ontwikkeling in een Noord-Zuidcontext Projecten ivm educatie voor duurzame ontwikkeling Vlaams implementatieplan educatie voor duurzame ontwikkeling MILIEUCOÖRDINATOR BEGROTING GEBRUIKTE AFKORTINGEN BIJLAGEN MJP /96 Gemeente Schoten

5 MILIEUJAARPROGRAMMA 2011 INLEIDING In 2010 werd een nieuw gemeentelijk milieubeleidsplan opgemaakt en unaniem door de Gemeenteraad goedgekeurd. Het zet de bakens en krijtlijnen uit voor de volgende 5 jaar, en het is verheugend dat een ingrijpend beleidsvoorstel rond milieu, natuur en duurzame ontwikkeling het breedst mogelijke politiek draagvlak krijgt. Bovendien is ook nog eens gebleken dat ook de adviesorganen zoals de milieuraad en het middenveld erg positief hebben gereageerd op het milieubeleidsplan en dat ook vertalen in hun dagelijkse werking naar de achterban toe. Acties rond biodiversiteit, duurzame energie (de samenaankoop zonnepanelen!), enzo krijgen heel veel respons en worden geïmplementeerd in de diverse actieprogramma s van wijken, verenigingen 2010 was wellicht ook op gemeentelijk vlak een doorbraakjaar voor tal van onderwerpen, gaande van de acceptatie van hernieuwbare energie bij bedrijven en publiek, meer aandacht voor biodiversiteit (het was tenslotte hét jaar van de biodiversiteit van de Verenigde Naties), duurzame producten. In 2011 gaan we natuurlijk op dit spoor verder. De gemeente zal verder moeten inzetten op een duurzaam beleid, dat niet alleen mag gefocust worden op het energievraagstuk, maar veel verder gaat. Bodemsanering, milieuhandhaving (het milieuhandhavingsdecreet is op volle toeren!), milieusparende aankopen van bedrijven, gemeente en publiek, gif weren uit tuinen en de openbare ruimte, het komt er allemaal aan. Vaak is dit een nieuwe manier van denken, met nieuwe procedures en uitdagingen, en dan zal er ook medewerking moeten gevraagd van iedereen op elk mogelijk niveau. Een beleid dat rekening zal houden met hernieuwbare energievormen, het spaarzaam omspringen met grondstoffen, het vermijden van afval, de aandacht voor randvoorwaarden bij de productie van materialen, toepassen van principes van integraal waterbeleid, ecologisch verantwoorde mobiliteit, enz kan ervoor zorgen dat de volgende generaties zonder comfortverlies verder kunnen leven. Dat principe is duurzame ontwikkeling en hierop moet iedereen volop inzetten. Dit milieujaarprogramma kwam tot stand binnen het raamwerk van het milieubeleidsplan en een bevragingsronde via ondermeer de milieuraad. Ik dank alle mensen van de milieudienst en grondgebiedszaken voor de input, maar ook de mensen die vanuit het beleid de zaken hebben opgevolgd met het nodige enthousiasme. We hopen dit verder te zetten in 2011, het UN-Jaar van het Bos. Dirk Vercammen diensthoofd gemeentelijke milieudienst Jacques De Meester, Voorzitter van de Confederatie Bouw: Het potentieel dat de koolstofarme economie aan de bouwsector biedt, is reusachtig. Duizenden nieuwe banen zullen in de bouw worden gecreëerd en die zullen op hun beurt duizenden andere jobs genereren in aanverwante sectoren. De samenwerking tussen de sector en de overheid zal de volgende jaren voortgezet worden om op die manier een stevig draagvlak te bieden aan aannemersbedrijven en bouwheren om te bouwen aan morgen. In Bouw & wonen, MJP /96 Gemeente Schoten

6 1 INSTRUMENTARIUM 1.1 Basis instrumentarium Gemeentelijke diensten Samenstelling milieudienst Naam medewerker Functie Aanstellingsniveau % VTE bezig met gemeentelijk milieu- en natuurbeleid Dirk Vercammen* Milieuambtenaardiensthoofd A statutair 100 Joke Ossaer Landschapsecoloog A statutair 80 (loopbaanonderbreking) afw van 14/2/ /09/2011 bev/zw Bie Vanderbeck* Milieucoördinator B statutair Afw sedert 1/5/2010 Jorg Helsen* Milieudeskundige B - bepaalde duur 100 Mattias Vercammen Milieudeskundige B interim 100 (vervanging Haidi) Haidi Leroy* Milieudeskundige B gesco 0 ( loopbaanonderbreking) Tony Van de Velde Afvalcoördinator C4-5 - statutair 100 (werkpost DDW) Katty Michielsen duurz.ambtenaar B bepaalde duur 100 Vanessa Dierckx admin.medewerker C gesco 100 Mieke van Gorp Projectmedewerker C gesco 80 (loopbaanonderbreking) (*) = tevens lokaal toezichter (B.VL.R ) De functie van milieuambtenaar en staf in het personeelsbehoeftenplan Al de functies in bovenstaande tabel werden opgenomen in het personeelsbehoeftenplan en goedgekeurd door de provinciale overheid. De milieudienst, als deel van de afdeling Grondgebiedzaken, werd ondergebracht in een gerenoveerd burgerhuis (Verbertstraat 7), vlak naast de Technische Dienst, met mogelijkheid tot gemeenschappelijke balie en goede verbindingen. Er is in de praktijk sprake van een gemeenschappelijk loket vergunningen en een centraal aanspreekpunt voor milieuklachten! In 2011 worden er geen wijzigingen voorzien. Bedoeling blijft dat er 3 mensen Vlarem-bevoegdheid behouden. Jorg Helsen volgde de cursus milieuhandhaving in 2010 met succes. De artikel 58- ambtenaren werden dit jaar omgevormd tot lokale toezichter zoals het handhavingsdecreet dit voorziet als overgangsmaatregel. Er wordt ook verder bekeken hoe de functie van duurzaamheidsambtenaar kan worden gebetonneerd in het kader van grondgebiedszaken, daar waar deze functie gesubsidieerd blijft maar reeds 14 jaar lang telkens wordt verlengd. De duurzaamheidsambtenaar is inmiddels ook energiecoördinator, en heeft dit jaar na een succesvolle langdurige opleiding een erkenning behaald als energiedeskundige type A en C meldpunt klachtenbehandeling De burger heeft tal van directe mogelijkheden om milieuklachten (in de meest ruime zin van de betekenis) te uiten en te laten onderzoeken/behandelen. Dit kan bij acute klachten 24/24 uur! De burger kan een klacht indienen via elektronische weg, en dit via de website Indien het een milieu -of natuurklacht betreft (ruim genomen!) zal de klacht worden doorgegeven aan de milieudienst. MJP /96 Gemeente Schoten

7 De milieudienst is steeds telefonisch of per mail te bereiken voor klachtenbehandeling. Tijdens de kantooruren is de permanentie van een medewerker van de milieudienst verzekerd! Dankzij een tussen de Gemeenteraad en de Politiezone Schoten afgesloten protocol neemt de politie na de werkuren dit aspect over, doch wel met bereikbaarheid van de milieudeskundigen in geval van rampsituaties, acute hinder, enzovoort. De oproepbaarheid kan gebeuren door Burgemeester, Rampenambtenaar, Politiechef of Procureur des Konings. Op de gemeentelijke website wordt onder het item milieuklachten aangegeven op welk telefoonnummer (politie) men buiten de kantooruren contact dient op te nemen. De politie maakt geregeld klachten over aan de milieudienst wanneer dit gaat om VLAREM ingedeelde inrichtingen. Ook de inspraakambtenaar Dominiek Diliën verwerkt klachten, die komen dan eerder via de kanalen van de buurtwerkingen. Ten slotte heeft de gemeente ook nog een afvallijn waar al eens klachten inzake zwerfvuil en sluikstort terecht komen. Sinds 2008 werd Tom Bresseleers aangesteld als coördinator integrale veiligheid. Door zijn contacten met burgers, wijkagenten, politie, horeca, enzovoort, speelt hij soms een intermediaire rol en kan hij de milieudienst knelpunten signaleren. In 2009 werd i.s.m. deze coördinator integrale veiligheid een actualisering gestart van de rampenplannen. Klachten worden ook meer en meer in synergie met andere diensten aangepakt. Een convenant drank- en muziekinrichtingen werd boven de doopvont gehouden (lawaai rond discotheken is vaak niet milieu gerelateerd maar burenhinder en moet een integrale aanpak krijgen). Er is een evenementenloket waar alle vergunningsaanvragen worden gecentraliseerd, maar waarbij de milieudienst en de politie nu milieuklachten kunnen voorkomen door specifieke maatregelen (bv sluitingsuur manifestatie). In 2010 werd Jorg Helsen aangesteld als lokaal milieutoezichter. De Vlarem 58-ambtenaren Haidi Leroy, Bie Vanderbeck en Dirk Vercammen hebben een transitie doorgemaakt naar lokaal milieutoezichter zoals voorzien in het handhavingsdecreet. Nogmaals: er wordt wel samengewerkt met politie, waarbij sedert 1987 de politie instaat voor het opstellen van PV s, terwijl de milieudeskundigen instaan voor de technische ondersteuning bij het opsporingswerk. Dit werd ook zo schriftelijk bevestigd door een samenwerkingsprotocol dat bekrachtigd werd in de gemeenteraad van 24 juni Voor welke taken wordt beroep gedaan op intercommunale medewerkers? De milieudienst is niet aangesloten bij de intercommunale milieudienst van IGEAN, behalve dan voor het aspect veiligheid, vertrouwenspersoon en afvalverwerking. Er is frequent overleg en een goede samenwerking. IGEAN heeft wel in het verleden diverse taken opgenomen binnen het werkingsveld van de ruimtelijke ordening (opmaak BPA s bijvoorbeeld). Voor bepaalde tijdelijke initiatieven zoals de projecten tankslag en de PMD-sorteerkampioen wordt op ad hoc basis goed samengewerkt met IGEAN. Er wordt bekeken in hoeverre IGEAN kan instaan als milieucoördinator A voor het containerpark (zie hoofdstuk interne milieuzorg over containerpark). Wegens langdurige afwezigheid van onze milieucoördinator zal dit in de loop van 2011 op punt worden gezet. MJP /96 Gemeente Schoten

8 1.1.2 Handhaving De milieudienst beschikt over 4 personen in het bezit van een bekwaamheidsbewijs (tussen haakjes het erkend opleidingsinstituut). - Dirk Vercammen (UIAntwerpen) (volgde tevens op Politieschool in functie van het attest KB77); - Bie Vanderbeck (OVO) (wel afwezig sedert 1/5/2010 tot? niet geweten tijdens opmaak MJP); - Haidi Leroy (OVO) voor 6 jaar afwezig met loopbaanonderbreking; - Jorg Helsen (Inovant) contract verbonden aan samenwerkingsovereenkomst (addendum reeds goedgekeurd). Haidi Leroy is (mits jaarlijkse verlenging) tot 31/12/2014 met loopbaanonderbreking. Ze werd vervangen door Mattias Vercammen - bachelor milieuadministratie. In 2010 nam Jorg Helsen deel aan de cursus van Inovant om aangesteld te worden als lokaal toezichthouder. Hij beëindigde de opleiding ook met vrucht. Tijdens de opleiding werd hij aangesteld als waarnemend toezichthouder zoals omschreven in het milieuhandhavingsdecreet en bijhorende besluiten tot april Nu hij de opleiding beëindigde wordt hij in het begin van 2011 verder aangesteld als lokaal toezichter. Met de politie bestaat een protocol waarbij PV s worden opgemaakt door de politiezone Schoten, doch met assistentie door de medewerkers van de milieudienst. Er zijn geen samenwerkingsovereenkomsten met naburige gemeenten of de intercommunale. Dit samenwerkingsprotocol werd bekrachtigd in de gemeenteraad van 24 juni Hierbij werd vastgesteld dat de politiezone Schoten instaat voor de opmaak van het PV en de milieudienst voor de opmaak van het verslag van vaststelling. De enige reden hiervoor is dat de milieu-inbreuken enkel kunnen worden vastgesteld door lokale toezichthouders die de nodige opleiding hebben genoten (bekwaamheidsbewijs, niet te verwarren met het bekwaamheidsbewijs voor de bestrijding van geluidshinder). De gemeente voert de klachten actief in op het MKROS. Er wordt ook veel aandacht besteed aan het digitaal opvolgen van de klachten (alle tussenstappen worden gedetailleerd ingegeven in MKROS). In 2010 werd het protocol met de politie geoptimaliseerd. In het nieuwe handhavingsdecreet staat het de lokale toezichthouders en officieren van de gerechtelijke politie toe om een kopie van het proces verbaal over te maken aan de bevoegde gewestelijke entiteit. De gemeente rapporteert over de uitgevoerde proactieve en reactieve controles aan de hand van het opgelegde format. In bijlage vindt u een omschrijving van de gevolgde werkwijze en een overzicht van de uitgevoerde controles. Er werden controles uitgevoerd naar aanleiding van: - klachten en incidenten; - vergunningsaanvragen of meldingen; - opgezette campagnes (bv. een bepaalde sector of bedrijvenzone); - routinematige controles. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de administratieve opvolging, de hercontrole enz. een veelvoud aan tijdseenheden vergt in vergelijking met de initiële controle op zich. In 2010 lag het accent van de controles vooral op de vergunning zoals vergund volgens ARAB stelsel en dewelke weldra zouden vervallen. Er werden een aantal raadgevingen/aanmaningen gestuurd naar bedrijven om hen in te lichten over het nakende verval van hun milieu- of exploitatievergunning en hen aan te sporen het nodige te doen opdat men in regel zou zijn met VLAREM. Ook enkele garages en carrosseriebedrijven werden bezocht evenals zaken die feestvuurwerk verkochten. Wat ook werd gecontroleerd was de regeling op grondverzet, hoewel dit eigenlijk geen materie is waar de lokale toezichters bevoegdheid in hebben ( ondanks interpretatie en verwarring met het afvalstoffendecreet zoals in het arrest Van de Walle ). Waar nodig, werd tussenkomst gevraagd van de dienst werftoezicht van OVAM. In de eindejaarsperiode werd ook controle uitgevoerd door de lokale politie. MJP /96 Gemeente Schoten

9 1.1.3 MMIS (Milieu Management Informatie Systeem) De gemeente beschikt over een internetverbinding. De gemeente voert vergunningen in op een milieudatabank van Remmicon, de klachten vinden hun weg naar het MKROS (het milieuklachtenregistratie- en opvolgingsysteem). Daarnaast houdt de gemeente een jaarlijkse inventaris van de gebruikte hoeveelheden bestrijdingsmiddelen bij in het kader van het pesticidenreductieprogramma. De gemeente is aangesloten op het elektronische opvolgingssysteem voor bouwaanvragen. Via deze weg worden de bouwaanvragen doorgestuurd naar de energieprestatiedatabank. De milieudienst houdt eveneens een gemeentelijke inventaris van de risicogronden bij Milieuraad (lokale mina-raad) De gemeentelijke milieuraad werkt conform de statuten en het huishoudelijke reglement dat door de gemeenteraad werd goedgekeurd. Alle milieuraden staan open voor de bevolking en er is spreekrecht. Uitnodigingen staan op de digitale gemeentelijke agenda ( en op de webstek Stukken zijn voor iedereen raadpleegbaar, ook voor niet leden van de milieuraad. De statuten en het huishoudelijke reglement werden vroeger reeds ingestuurd naar het gewest, maar blijven op eenvoudig verzoek ter beschikking. De milieuraad heeft een erg brede samenstelling en 1/3 van de leden is van het vrouwelijke geslacht. Het bewijs werd vorig jaar geleverd en is eveneens controleerbaar aan de hand van het jaarverslag van de milieuraad (bijlage). In 2010 werden de nieuwe statuten en het nieuwe subsidiereglement van de milieuraad, na gunstig advies van milieuraad zelf en RCMDO, goedgekeurd (Gemeenteraad 23 maart 2010). Ook het subsidiereglement duurzame ontwikkeling milieuraad waarin de voorwaarden voor de toekenning van de milieuprijs worden vastgelegd, werd in 2010 herwerkt (gemeenteraad 23 maart 2010). De milieuraad kende de milieuprijs 2010 toe aan het zwaluwenproject dat opgestart werd in het kader van de lopende actie Countdown Gemeentelijk milieubeleid (Visienota gemeentelijk leefmilieu ) De gemeente Schoten heeft een beleidsnota , die door de gemeenteraad werd goedgekeurd. In deze nota werd een hoofdstuk Milieu, groen en natuur opgenomen. In 2010 werd het ontwerp Milieubeleidsplan door de Gemeenteraad van 28 januari 2010 vastgelegd, na unaniem gunstig advies van milieuraad en RCMDO. Het openbaar onderzoek liep van 8 februari tot en met 8 april en er was een openbare hearing op 8 maart Opmerkingen van overheden, instellingen en burgers werden meegenomen in het eindrapport. De definitieve goedkeuring van het MBP gebeurde door de unanieme Gemeenteraad van 27 mei Het milieubeleidsplan is beschikbaar op de gemeentelijk website ( milieudienst, milieubeleidsplan) en de website van de milieuraad ( MJP /96 Gemeente Schoten

10 1.2 Onderscheidingsniveau instrumentarium Duurzaamheidsambtenaar en Lokaal Toezichter De verplicht gestelde duurzaamheidsambtenaar (B-niveau) werd aangesteld met een contract dat gelijk loopt met de duurtijd van de nieuwe samenwerkingsovereenkomst. De functiebeschrijving en het contract/aanstellingsbesluit is reeds bezorgd aan het Caplo. In het milieubeleidsplan wordt ingezet om deze functie een vast karakter te laten krijgen, vermits we reeds 14 jaar lang een voltijds duurzaamheidsambtenaar in dienst hebben. Bovendien is deze functie niet meer weg te denken uit het personeelskader, temeer omdat de duurzaamheidsambtenaar ook energiecoördinator is, het energieloket bemand, epc-attesten mag opstellen, instaat voor subsidies, alle administratie rond de samenwerkingsovereenkomst, inmiddels erkend werd als energiedeskundige A en C, enz. De lokaal toezichter werd aangesteld in het kader van het Handhavingsdecreet, en werd inmiddels door de Vrederechter beëdigd na het behalen van zijn erkenning Milieubeleidsplan De gemeente heeft een door de gemeenteraad unaniem goedgekeurd milieubeleidsplan Dit document wordt ondermeer afgestemd op de desiderata van het gewest, provincie en gemeente. Er was geen vacuüm zijn tussen de planperioden. Een openbaar onderzoek en inspraak werd voorzien. Input van Raden en commissies moet zorgen voor een breed maatschappelijk draagvlak in de gemeente. Zie hoger voor diverse data. De gemeenteraad van 17 mei 2010 legde het definitieve milieubeleidsplan vast. Het milieujaarprogramma 2011 wordt afgestemd op het nieuwe milieubeleidsplan en is vooral nodig voor een reflectie op het gevoerde beleid in Milieubarometer: 53 indicatoren! De milieubarometer is al enkele jaren een essentieel beleidsdocument, waarover ook op diverse fora wordt gecommuniceerd. Er zijn ondertussen al 53 indicatoren. De milieubarometer met interpretatie van de resultaten wordt in bijlage meegegeven. De volledige milieubarometer heeft tevens een vaste stek op de gemeentelijke website. De 53 indicatoren worden jaarlijks in de mate van het mogelijke (niet van alle parameters zijn de jaarlijkse gegevens beschikbaar) bijgehouden. Tevens trachten we ook de indicatoren jaarlijks in te geven in de milieubarometer zoals deze wordt aangereikt door WWF en Ecolife ( De bekomen resultaten werden vervolgens gecommuniceerd via infostanden in de bibliotheek. Sinds eind 2010 is de webapplicatie van ecolife niet meer beschikbaar en kunnen we geen nieuwe stand van zaken opmaken. In 2009 werd eveneens actief meegewerkt aan de duurzaamheidsspiegel. Dit is een ander beleidsdocument, maar het hangt toch samen met de doelen en resultaten van het duurzaamheidsbeleid, waarbij de milieubarometer een instrument is. Hierbij werd getracht om raden, commissies en diverse belanghebbenden buiten het milieulandschap actief en participatief te betrekken. Dit is niet de MJP /96 Gemeente Schoten

11 gemakkelijkste opdracht, vermits het bovenop de kerntaken van veel verenigingen en bestuurders komt. Omwille van tijdsgebrek werd in 2010 echter niet verder gewerkt aan de duurzaamheidsspiegel. Tenzij er een nieuw initiatief zou komen, leggen we ons liever in 2011 toe op de milieubarometer dan de duurzaamheidspiegel MMIS Zoals vermeld in worden onderstaande databanken nauwgezet aangevuld en opgevolgd: - digitaal loket van de Samenwerkingsovereenkomst (nog niet beschikbaar); - jaarlijkse inventaris gebruikt bestrijdingsmiddelen; - milieuvergunningendatabank; - MKROS; - Gemeentelijke inventaris van risicogronden; - Energieprestatiedatabank Milieuraad Elke milieuraad heeft sowieso een open karakter, mét spreekrecht voor het publiek. De burger kan op voorhand de stukken inzien de agenda wordt op voorhand op de websites van schoten en milieuraad gezet. Op de digitale kalender wordt tijdig de agenda gepubliceerd. De open milieuraad is een traditie anno Tot zover de inspraakbasis. De milieuraad is echter meer en meer het overlegforum tussen gemeente, fracties, natuur- en milieubeweging, gezinnen, wijkraden, landbouwers en andere belanghebbenden. De milieuraad wil echter ook participatief werken, ondermeer door een subsidiereglement voor basis- en bijkomende activiteiten op het vlak van duurzame activiteiten, het geven van een milieuprijs, het mede inrichten van vormingsavonden, de participatie aan diverse voordrachten en campagnes. In 2010 werd de website opnieuw intensief gebruikt als medium om verslagen en data en diverse beleidsdocumenten ter beschikking te stellen van het publiek en het middenveld. Tevens werden de nieuwe statuten voor de milieuraad goedgekeurd. In 2011 wordt verder gewerkt met deze Vlaamse website Handhaving De gemeente volgt vergunde sloopwerken met betrekking tot het selectief slopen op overeenkomstig het uitvoeringsplan milieuverantwoord materiaalgebruik en afvalbeheer in de bouw. (Ver)bouwers die sloopwerken uitvoeren worden hieromtrent mondeling geïnformeerd en kunnen verder informatie op de gemeentelijke website ( milieudienst, bouw en sloopafval) terugvinden. De afgeleverde sloopvergunningen worden opgelijst (lijst 2010 in bijlage) zodat hierop de nodige controles kunnen worden uitgevoerd. Dit geschiedt in zeer nauwe samenwerking met de stedenbouwkundige cel en de bouwtoezichter. De sloopvergunningen blijven steeds ter beschikking van de overheid. Bijkomend toezicht geeft voordelen op het vlak van preventie van asbestproblematiek, ongeoorloofde reliëfwijzigingen, sluikstort, enzovoort. De gemeentelijke bouwtoezichter bezoekt alle werven (tijdens of na afloop van de werken) waarvoor een stedebouwkundige vergunning werd afgeleverd. Tijdens deze werfbezoeken wijst hij de bouwheer MJP /96 Gemeente Schoten

12 op zijn verplichtingen betreffende het selectief inzamelen van bouw- en sloopafval. Wanneer inbreuken worden vastgesteld wordt de milieudienst hiervan op de hoogte gesteld. Wanneer alles in orde blijkt te zijn, wordt meestal geen verslag opgemaakt aangezien dit enkel een administratieve werklast zonder meerwaarde zou betekenen. Indien inbreuken worden vastgesteld zal de milieuhandhaver een verslag opmaken en de nodige verdere stappen ondernemen. In 2010 werden echter geen inbreuken vastgesteld. Daarnaast wordt vanaf 2011 standaard volgende bepaling bij elke stedenbouwkundige vergunning opgenomen: De bouwheer of zijn daartoe gemachtigde architect of afgevaardigde wordt erop gewezen dat sloopwerken volledig moeten gebeuren conform de eventuele sloopvergunning. Alle afvalstoffen waarvan men zich wil ontdoen, dienen op een selectieve manier te worden afgevoerd, waarbij de belangrijkste fracties hout, puin, zand, kunststoffen en asbest zijn. In het laatste geval is er ook een meldingsplicht (meer info bij de gemeentelijke milieudienst). In elk geval dient de bouwheer erop toe te zien dat de containerdienst een OVAM-erkenning heeft, en dat de gescheiden afvalstromen worden afgevoerd naar erkende verwerkingsinstallaties. Facturen met erkenningsnummer OVAM dienen bijgehouden te worden ifv controle en toezicht door de gemeente of OVAM. In 2011 zal begonnen worden met de afbraak van een oude gemeentelijke breekinstallatie. Hiervoor zal beroep gedaan worden op COPRO-gecertificeerde breekinstallatie op de grens Schoten/Deurne. Asbest wordt verwijderd door een erkende firma, en gedurende enkele dagen zal een tijdelijk breker (vergunningsdossier lopende) worden ingezet om ter plaatse de massa selectief te verkleinen, en daardoor ook minder vrachtwagens door de wijk te moeten sturen. Ook in 2011 zullen er opnieuw controles (visueel + analyse effluent in gemeentelijk labo) van individuele afvalwaterbehandelingsinstallaties (IBA s) door de milieudienst uitgevoerd worden. Dit gebeurt meestal in het kader van een subsidieaanvraag of de aanvraag voor de vrijstelling van de saneringsbijdrage. Vooral deze laatste categorie zal in 2011 heel veel tijd in beslag nemen. Er zijn namelijk een 60-tal IBA s waarvoor een nieuw attest van de burgemeester voor vrijstelling van de saneringsbijdrage moet worden afgeleverd (vorige attesten dateren uit 2006 en zijn maximaal 5 jaar geldig dus liepen af op 31/12/2010). Dit betekent dus dat in 2011 een zeer groot aantal controles/analyses (en bijhorende administratieve afhandeling van de dossiers) dienen uitgevoerd te worden. In 2011 staat de aankoop van een aantal nieuwe meettoestellen op het programma. Het gaat o.a. om een ph meter, geleidbaarheidsmeter en een meter voor opgeloste zuurstof, meters die hier initieel in 1989 werden aangekocht en aan vervanging toe zijn Zulke apparatuur is onontbeerlijk voor een milieudienst die regelmatig proactieve en reactieve controles uitvoert, maar ook kan opgevorderd worden in het kader van het handhavingsdecreet door de Procureur, bevolking of politie. Verder zijn er een aantal handhavingsdossiers die in 2011 verder zullen worden opgevolgd. Zoals de Paintball te Dennenbad. Hiervoor werd een vergunning op proef verleend, met daarin een aantal bijzondere voorwaarden opgenomen. De implementatie hiervan zal strikt worden opgevolgd. Uiteraard zal ook het dossier geurhinder asfalt in 2011 opnieuw de nodige aandacht krijgen. Zo is er reeds een vergadering gepland op 8 november In geval van nieuwe informatie of bij een abnormaal hoog aantal klachten, kan deze vergadering uiteraard worden vervroegd. Ook verwachten we nog evolutie na het antwoord van minister Crevits in het Vlaamse Parlement en op het schrijven van de milieudienst m.b.t. het opnemen van lage temperatuur (LT) asfalt in de standaardbestekken. De gemeente heeft het addendum milieuhandhaving ondertekend en streeft ernaar om in 2011 een 40-tal proactieve controles uit te voeren. De controles zullen verdeeld worden over een 15-tal klasse 2 en 25- tal klasse 3 inrichtingen. In totaal verwachten we meer dan 150 controles te doen in MJP /96 Gemeente Schoten

13 2 AFVAL 2.1 Basis afval Afvalpreventie en hergebruik Het gemeentebestuur verklaart op erewoord dat: - dankzij de compostmeesterwerking de bevolking de beschikking krijgt over middelen om thuis te composteren (aan te kopen via containerpark) (zie en dan doorklikken naar compostmeesterwerking); - de snoeihoutophaling is van tweemaal/jaar naar eenmaal per jaar (najaar) gegaan omwille van het feit dat dit weinig rendabel bleek te zijn. De voorjaarse ophaling was een maat voor niets. Tegelijkertijd (voorjaar = composteringtijd = verhakseltijd) is dit een ideale moment om het composteren/verhakselen te promoten. - er nog steeds antireclamestickers gratis ter beschikking worden gesteld (+ promotie robinsonlijst!); - de gemeente een overeenkomst heeft afgesloten met een door OVAM erkende kringwinkel, - de gemeente een ophaler huis-aan-huis van textiel heeft erkend, naast de reeds bestaande inzameling op containerpark en met kledingsboxen, - de gemeente de selectieve ophaling en inzameling organiseert van huishoudelijke afvalstoffen. De rapportering hierover gebeurt via de jaarlijkse enquête van OVAM; - in 2010 werd ook verder gesensibiliseerd om bestrijdingsmiddelen in te leveren op het containerpark, dit in het kader van de selectieve inzameling van kga; - het een betrachting blijft van de gemeente om de fractie restafval beneden de 100 kg/inwoner/jaar te krijgen. Hoe dan ook zit de gemeente Schoten al jàren onder de opgelegde norm van 150 kg/jaar (in 2010 ongeveer 102 kg, OVAM). Doordat wegwerpluiers niet langer meer bij het GFT mogen maar bij restafval moeten, zal dit resulteren in een verhoogde kg restafval/inwoner; - er herhaaldelijke passief gesensibiliseerd (via website, afvalkrant en media) wordt mbt afvalpreventie en hergebruik. In bijlage zijn de gepubliceerde artikels mbt afvalpreventie en hergebruik terug te vinden. In 2011 wordt bekeken in hoeverre er een belasting kan ingevoerd worden voor niet geadresseerd reclamedrukwerk (cfr Brasschaat en Schilde). Ook zou eens moeten nagedacht worden over een ja/ja sticker (omgekeerde werking, wie sticker kleeft wil wel reclamedrukwerk) Selectieve inzameling en restafval Worden ondermeer selectief ingezameld/opgehaald: restafval, papier, karton, kga, glas, snoeihout, GFT+, PMD, metaal, groenafval, batterijen, piepschuim, grof vuil, puin, afbraakhout, frituurvet, afvalolie, dierlijk afval, asbesthoudend afval, elektrische en elektronische toestellen, hout, niet-pmd kunststofafval. De gemeente beschikt over een vergund containerpark waarop inwoners gratis terecht kunnen. Hechtgebonden asbesthoudend afval wordt hier ingezameld overeenkomstig de bepalingen van het vigerende Uitvoeringsplan voor huishoudelijke afvalstoffen. Bermmaaisel wordt in een bosrijke en verstedelijke gemeente nauwelijks geproduceerd, maar indien dit terecht komt in de maai- en opzuigmachines, worden deze afgevoerd naar de intercommunale composteringsunit van IGEAN (of afgevoerd indien gecontamineerd). De gemeentelijke website bevat onder de dienst milieudienst een vaste rubriek bouw en sloopafval. Sinds 2009 wordt tevens een infofiche omtrent selectief slopen en sorteren van MJP /96 Gemeente Schoten

14 bouwafval meegegeven aan het loket van de stedebouwkundige dienst aan (ver)bouwers (infofiche in bijlage) Opruimen achtergelaten afvalstoffen Er werden dit jaar gelukkig geen partijen achtergelaten gevaarlijke afvalstoffen gevonden en/of afgevoerd. Uiteraard voeren we wel een proactief beleid inzake opruimen van zwerfvuil en dergelijke. Wanneer er ergens sluikstort wordt gevonden, wordt dit zo snel mogelijk gesaneerd. De gemeente heeft capaciteit om igv het voorkomen van chemisch sluikstort de nodige bewarende maatregelen te nemen. Er is ook een overeenkomst met de civiele bescherming ifv mobiele koolwaterstofafscheiders en pompen. 2.2 Onderscheidingsniveau afval Acties mbt afvalpreventie en hergebruik Ondersteunen compostmeesterwerking De gemeente ondersteunt de compostmeesterwerking door: - de organisatie en inhoudelijke begeleiding door de afvalcoördinator (avondvergaderingen, jaarlijkse evaluatie met etentje, ); - de ter beschikking stelling van kledij om de herkenbaarheid van de compostmeesters bij huisbezoeken, begeleiding van wijkgroepen en verenigingen of de compoststands te bevorderen; - het ter beschikking stellen van een uitplooibaar marktkraam (opvouwbare tent), een houtversnipperaar en een aanhangwagen voor sensibiliseringsacties op de publieke markten en evenementen (bijvoorbeeld Dag v/h Park, Schotense evenementen, openbare markt,...); - de mogelijkheid voor de compostmeesters om cursussen van VLACO e.d. te volgen, - de participatie aan de maand van de compost (juni 2011) met een compostlus. Infostand compostmeesters wijkmarkt infostand compostmeesters Dag van het Park (2010) Inrichten demonstratieplaats thuiscomposteren De gemeente bouwde een demoplaats op het containerpark uit. Compostmeesters zijn aanwezig om het publiek uitleg te geven. Er worden verschillende manieren om compost te maken voorgesteld. De financiële middelen en logistiek wordt ter beschikking gesteld door de gemeente en gecoördineerd door de vrijgestelde afvalcoördinator. In 2011 zal het proefproject rond wijkcomposteren in de wijk Atheneum verder uitgewerkt worden. De buurtbewoners die zelf niet kunnen composteren kunnen hierdoor hun groente- en fruitafval naar het compostpaviljoen in deze wijk brengen. De compostmeesters en enkele verantwoordelijken van de wijken begeleiden het project. De contacten met de wijkvereniging en de aangrenzende school werden reeds gelegd en de nodige materialen werden aangekocht. Een bouwschets werd opgemaakt, en voorziet in een onderrichtingsruimte, compostunit, omheining in kastanjepalen, FSC-houten constructies. MJP /96 Gemeente Schoten

15 Uitvoeren actieve sensibilisatieactie afvalpreventie 1 afvalstof Bedoeling is jaarlijks een andere afvalstof te kiezen, met de nadruk op preventie. Ook in 2010 werd o.a. gesensibiliseerd rond hout- en bladafval. Het kan niet de bedoeling zijn dat mensen met grote tuinen geen compostering of snoeihoutstapels opzetten, en alles blijven afvoeren naar het containerpark (en waarbij de gemeenschap veel kosten moet maken voor transport, versnipperen en afvoer naar IGEAN). Juni is de traditionele compostmaand en wordt het snoeihout aangepakt, dus dit sluit mooi aan. Affiche juni 2010 compostmaand In juni, de compostmaand, hebben de compostmeesters zich vol overgave gestort op het kringlooptuinieren. Op de openbare markt hadden ze een goed uitgebouwde demo/infostand (o.a. groot lcdscherm met visualisatie kringlooptuinieren, composteren,...) uitgewerkt. Sinds 1 januari 2009 worden naast compostbakken, eveneens compostvaten via de gemeente verkocht Aantal verkochte compostbakken Aantal verkochte compostvaten Stimuleren gebruik herbruikbare bekers De jeugddienst stelt herbruikbekers ter beschikking van jeugdcentra en verenigingen. Die kunnen gratis ontleend worden, mits de vereniging zich schikt naar de lokale feest- en fuifgids en de daarin voorgestelde vereisten inzake lawaaibeheersing, selectieve inzameling, vergunningen, enzovoort. Afvalarme evenementen In september 2007 reeds werd het politiereglement op het voorkomen, sorteren en verwijderen van huishoudelijke afvalstoffen aangepast in kader van de organisatie van afvalarme evenementen. Alle organisatoren van evenementen zijn nu verplicht in te staan voor de voorkoming en de selectieve inzameling en verwijdering van de vrijgekomen afvalstoffen. Het ondertekenen van het afvalplan wordt verplicht. In de herwerkte evenementengids werd een hoofdstuk mbt afvalbeheersing op activiteiten opgenomen. In dit hoofdstuk wordt onder andere gesteld dat de organisator een afvalplan dient te onderschrijven. Als de organisator voldoende inspanningen levert leent de gemeente (naast restafvalcontainers) gratis containers uit voor plastiek en gft. Alleen voor de restafval dient betaald te worden. Indien niet voldoende gesorteerd wordt, wordt de afgekeurde container als restafvalcontainer aangerekend. Op deze wijze tracht de gemeente organisatoren van evenementen ertoe aan te zetten afval te voorkomen en te sorteren. Bijkomend kunnen verenigingen de toelating tot het containerpark vragen om bepaalde, geselecteerde afvalfracties gratis aan te bieden Acties mbt selectieve inzameling Textielafval De gemeente Schoten volgt het keurmerk SolidAir en sluit in het licht daarvan verder contracten af met een inzamelfirma voor oud textiel. In 2009 was dit, net zoals de vorige jaren, Oxfam Solidariteit via kledingcontainers (wijk en recyclagepark). Ook wordt er huis-aan-huis kleding ingezameld door de kringloopwinkel. MJP /96 Gemeente Schoten

16 In 2010 werd de inzameling op het containerpark en de textielcontainers aangevuld met een huis-aanhuisophaling via een erkende ophaler. Hierbij werden ook de principes van schone kleren in het oog houden. Aankondigingen gebeuren met FSC-papieren flyers en vegetale inkten. Selectief slopen De gemeente gebruikt zelf COPRO-gecertificeerd puin in bepaalde werken. Het is daarom ook evident dat er wordt toegezien op het selectief slopen, en het passief sensibiliseren hierover. De gemeente Schoten was één van de eerste gemeenten om (nog voor de verplichting!) selectief asbesthoudend puin in te zamelen op het containerpark. Wij zetten die lijn uiteraard verder in het belang van de volksgezondheid. Het cementgebonden asbest wordt conform het afvalstoffenplan ingezameld op het containerpark. In 2010 werden de sloopvergunningen verder opgelijst & opgevolgd, dankzij een intern waarschuwingsmechanisme tussen dienst stedenbouw en milieudienst. Bermbeheersplan Alhoewel Schoten zich kenmerkt door weinig natuurlijke bermen (veelal bosgebied en geen landbouwgemeente) beschikt het over een goedgekeurd bermbeheersplan dat stapsgewijze uitgevoerd en geëvalueerd wordt. De evaluatie naar Agentschap Natuur & Bos wordt bestendigd. Het eerste bermbeheersplan dateert van In 2010 lieten we dit bermbeheersplan actualiseren door de Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid (DMN) van de provincie waarbij ook een evaluatie werd gemaakt van het gevoerde beheer. Hierbij werden 73 locaties geïnventariseerd. In totaal werden 159 plantensoorten gevonden. Het gemiddeld aantal soorten per berm is 13. Het hoogste aantal soorten werd aangetroffen in de Peerdsbosbaan (25 soorten). Andere soortenrijke bermen: Hoogmolendijk en Eksterdreef (24 soorten), Sint-Jobsebaan (23 soorten). De meeste bermen zijn vrij breed (gemiddeld 3 m). Enkele opvallende of kenmerkende soorten zijn Geel nagelkruid, Breedbladige wespenorchis, Dalkruid en Gewoon biggenkruid. In Schoten komen 6 bermtypes voor. Op schaduwrijke plaatsen: bosbermtype en bosrandtype (De Zeurt). Op meer zonnige plaatsen het voedselarme en ijle bermtype (De Zeurt en Peerdsbosbaan + omgeving Ruusbroeckplein - Koningshof) en op voedselrijke plaatsen het ruigbermtype (Schotenhof) of de overgangsbermen. Dit laatste type bevat bermen die in de overgang van voedselarm naar voedselrijk of omgekeerd zitten. Bermen van bosrandtype, bosbermtype, voedselarme en ijle bermtype worden best slechts eenmaal per jaar gemaaid. Overgangsbermen en bermen van het ruigbermtype worden best tweemaal per jaar gemaaid. Japanse duizendknoop (woekerende exoot) vormt een probleem in een aantal bermen. Op basis van de resultaten van de inventarisaties en de vergelijking van de opnames van 2001 zien we dat het huidige maaibeheer voor de Schotense bermen goede resultaten oplevert. De verschuivingen die plaatsvonden tussen 2001 en 2010 wijzen erop dat de meeste bermen in de juiste richting evolueren. MJP /96 Gemeente Schoten

17 Enkel een stabiel maaibeheer met voldoende hoge frequentie kan verruiging en vergrassing van de ruigere bermen tegengaan en het schrale karakter van de voedselarmere bermen behouden. Over het algemeen is de soortenrijkdom en samenstelling vrij goed. Typisch voor Schoten zijn de dreven met volgroeide bomen en daarbij horende ondergroei. Er zijn ook heel wat schrale waardevolle bermen, vooral op brughellingen. In het rapport wordt uitgebreid aandacht besteed aan het verwerken van het maaiafval, zodat het bermbeheersplan tegemoet komt aan de samenwerkingsovereenkomst gemeente-vlaams gewest. Sommige bermen worden éénmaal gemaaid, anderen tweemaal en dit in functie van de voedselrijkheid en/of veiligheid van de weg. De bermen met de meeste ecologische potenties werden gemaaid door een aannemer. De overige bermen werden door de gemeente gemaaid. Het maaien gebeurt telkens met afvoer van maaisel. Er wordt gemaaid met een slagmaaier. Enkel op locaties die te smal zijn voor een slagmaaier in combinatie met opraapwagen kan gebruik gemaakt worden van een klepelmaaier met afzuiginstallatie. Totaal aantal kilometer berm dat gemaaid wordt: 86 km Aantal kilometer berm waarvoor een door ANB goedgekeurd bermbeheersplan opgemaakt is: 63,5 km Aantal kilometer dat gemaaid wordt volgens een door het ANB goedgekeurd bermbeheersplan: 57,5 km Planning 2011: - nieuw lastenboek cfr. geactualiseerd bermbeheersplan zodat aanpassingen in het maaischema vanaf 2012 kunnen worden uitgevoerd; - verderzetting ecologisch bermbeheer cfr. bermbeheersplan Rapportage bedrijfsafvalstoffen gemeentelijke diensten De gemeente zal verder aan OVAM rapporteren waar fracties als bermmaaisel, ruimingsspecie, veegvuil, puin, grond en rioolkolkenslib naar wordt afgevoerd (en door wie). In het kader van het IMVJ wordt de afvalstoffenmelding digitaal overgemaakt. De milieucoördinator maakt jaarlijks een verslag op dat wordt overgemaakt aan de OVAM, AMI. en AMV en uiteraard ook aan zijn werkgever. Dit moet voor 15 maart 2011 ingediend worden. Het document gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen wordt verder verzorgd mbt afvalpreventie, selectieve inzameling, restafval en illegaal ontwijkgedrag. Bedoeling is dat onze cijfers ook effectief kunnen gehomologeerd worden door OVAM. Er wordt geen wijziging voorgesteld naar 2011 toe. Dierlijk afval Schoten en Gent waren de eerste gemeenten die een inzamelplaats inrichtten voor dierlijk afval. Wij ervaren dit als een zeer nuttig instrument om bepaalde problemen te kunnen ondervangen (bv verkeersslachtoffers), of het illegaal begraven van huisdieren in de tuin te kunnen vermijden. Bovendien is het ook niet hygiënisch om dode dieren in het straatbeeld te laten verdwijnen. We zullen deze inzamelplaats dus verder uitbouwen, en hierover ook communiceren met de bevolking. Ook in 2010 bleek dit project nog steeds succesvol. De Schotense bevolking kent dit project goed. De verplichte aanstelling van een milieucoördinator B voor deze inzameling, verviel en dit t.g.v. verregaande wijzigingen aan de indelingslijst uit Vlarem I ( ). Wegwerpluiers De gemeente zamelde tot en met 1 september 2009 wegwerpluiers tweewekelijks in, samen met het GFT. De luiers werden afgevoerd naar de IGEAN Dranco-installatie en hier verwerkt. In het najaar van 2009 werd deze regeling stopgezet en nu moeten de luiers bij het restafval. De gemeente anticipeerde met het aanschrijven van OVAM en IGEAN (gemeente is tegen het op de markt brengen van materialen MJP /96 Gemeente Schoten

18 die meer afval genereren dan een vorige generatie producten) en het inrichten van een studieavonden die erg succesvol blijken te zijn. Infoavonden herbruikluiers 19 mei 2010 en 26 november 2010 In 2010 sensibiliseerden we verder. In de maanden mei en november werden in nauwe samenwerking met gezinsraad, OCMW onthaalmoederdienst, infoavonden georganiseerd. Op deze infoavonden werd telkens een startpakket verloot. We voorzien tevens een infopakket, praktische opleiding van de aanstaande moeders en een geboortepremie kan worden omgezet in een startpakket herbruikbare luiers (in samenwerking met lokale kinderwinkel aangesloten bij de middenstandsorganisatie AMBS). In 2011 wordt verder gegaan, maar er wordt gewerkt met voorinschrijvingen op deze 9-maandelijkse cyclus in samenwerking met het OCMW-Schoten. Bedrijfsafval De gemeente wenst zich niet als concurrent op de markt te begeven inzake bedrijfsafval. Bedrijven en KMO s dienen zich te richten tot de private containersector. Uitzondering wordt gemaakt voor de ophaling van papier & karton. Het gemeentebestuur sensibiliseert echter actief naar de bedrijven toe, met name mbt Val-i-Pack, verplichtingen inzake (verpakkings- of sectoraal) afval, sorteerverplichtingen, enzovoort. De gemeente heeft een convenant lopen met middenstanders, dit met het oog op het binnenbrengen van niet problematisch afval (meestal papier en karton) op het containerpark. Indien een diftarregeling zou worden opgestart, kan aan de eis van het gewest inzake marktconforme prijzen een verschil gemaakt worden tussen particulieren en bedrijven. Met scholen loopt een apart convenant, waar we liefst niet aan raken alhoewel het dient geactualiseerd te worden. MOS-scholen hebben een specifieke werking mbt afvalpreventie! Er zijn nog enkele zwarte punten die in 2011 moeten opgelost worden. In 2010 werd heel wat cijfermateriaal per school verzameld Doelstelling mbt restafval De gemeente blijft verder werken om de doelstelling restafval minder dan 150 kg/inwoner/jaar te blijven halen. Hiervoor wordt een diftarproject met 9 jaar verlengd met ingang van 1 september 2009, gelet op de spectaculaire resultaten die we de afgelopen 10 jaar behaalden. De gemeente verzorgt jaarlijks een rapport aan OVAM via de jaarlijkse gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen. In 2009 was het cijfer restafval (grof vuil + gemeentevuil + huisvuil) voor de gemeente Schoten 111 kg/inwoner. We zijn er in 2010 niet in geslaagd om het cijfer te doen dalen. Het staat momenteel op 111 kg (raming, homologatie door OVAM dient nog plaats te vinden). Het verschil is te verklaren door het verschuiven van de luiercijfers van het GFT naar het restafval (sensibilisering sinds september 2009) en het feit dat het veegvuil voor 20% wordt geregistreerd als terminaal te verwijderen afval. Ter MJP /96 Gemeente Schoten

19 vergelijking: als het veegvuil niet wordt aangerekend komt de gemeente op 106 kg/inwoner ipv 111 kg/inwoner. Het aantal inwoners is ook sterk gestegen, van naar inwoners. Raming op basis van op beschikbaar cijfermateriaal (nog geen goedgekeurde cijfers). De exacte tabel zal aan CAPLO worden nagestuurd. Voor 2011 blijven we streven naar een daling tot beneden de 100 kg. Het Diftar-project wordt als zeer positief geëvalueerd, en na een Europese aanbesteding opnieuw langdurig toegewezen aan Plastic Omnium. De gemeente is nu opnieuw zelf huisvuil gaan inzamelen, en heeft hiervoor 2 nieuwe vuilniskarren met diftar-belading aangekocht, 7 mensen extra aangeworven en 1 bestaande vuilniskar als reserve uitgebouwd met diftar-instrumenten Acties en maatregelen mbt illegaal ontwijkgedrag Zwerfvuilactie Schoten heeft in samenwerking wijkvereniging Atheneum een zwerfvuilopruimactie georganiseerd binnen het kader van in de vuilbak. Bijkomend is dat hieruit een mooi buurtproject is voortgekomen, waarbij de wijk ook actief heeft ingespeeld op onze Behaagactie. Er ontwikkelt zich nu een speelhoekje, compostdemo, zitbanken, kortom een verblijfsruimte voor de wijkbewoners (site ligt naast Rijksschool op grond school). MJP /96 Gemeente Schoten

20 De link met de campagne Zwerfvuil in de vuilbak wordt herhaaldelijk gemaakt. Het herkenbare logo (met vermelding van de campagnewebsite) wordt o.a. geplaatst op communicatiemiddelen (afvalkrant) en de gemeentelijke vuilkar. In 2011 wordt uiteraard verder gewerkt, maar ook vanuit de structurele werking van de Dienst der Werken (per wijk verantwoordelijken). Prioriteit zal worden gelegd naar de woonkernen, vermits het straatbeeld erg belangrijk is voor het welzijn van de omwonenden. De gemeentediensten zullen zelf ook enkele zwarte punten saneren indien geen vrijwillige medewerking kan bekomen worden. De Coördinator integrale veiligheidszorg start in het voorjaar 2011 ook een project Gemeentelijke Administratieve Sanctie (GAS) op. Aan de preventieve, educatieve en curatieve acties komt derhalve een repressief sluitstuk. Straatvuilbakjes De gemeente zal een beleidsplan straatvuilbakjes actualiseren, waarbij kan worden geëvalueerd waar en wanneer de bakjes geledigd moeten worden, en hoe de verspreiding over het grondgebied efficiënter kan gemaakt worden. Momenteel staan er 450 bakjes in het straatbeeld en in de gemeentelijke domeinen. Er werd bekeken in hoeverre de registraties i.s.m. de sectorverantwoordelijken manueel kunnen verlopen, of dat er op termijn moet gewerkt worden met GIS (GPS-gerelateerd) of chips. Door een betere controle en afstemming werden alvast goede resultaten gehaald. Het dure (!) project met GPS werd derhalve afgevoerd, na evaluatie van een project in de gemeente Mol. In 2010 zijn de straatvuilnisbakken van de Paalstraat (winkel-wandelstraat) vervangen door nieuwe exemplaren. Dit zal een mooie test-/onderzoekscase worden, o.a. met betrekking tot veiligheid, brandwerend, sluikstortwerend,... Ook in 2011 vormen straatvuilnisbakjes de ruggengraat van het zwerfvuilbeleid, doch ingaan op alle vragen zou de fractie gemeentevuil enorm doen stijgen. Er moet dus een goede mix worden gevonden naar verspreiding, dichtheid, lediging en het ongeschikt maken voor kunststof zakjes gevuld met huisvuil. Ook hier zal GAS (zie boven) een belangrijke rol kunnen spelen. Gemeentevuil De afvalcoördinator registreert de afgevoerde hoeveelheden gemeentevuil (zwerfvuil, straatvuilbakjes, sluikstorten, enz). Hieromtrent wordt gerapporteerd aan OVAM. Er zijn ondanks diftar geen stijgingen in volumes vast te stellen, ook al wordt er alerter gereageerd door diensten en burgers. Sluikstorten en sluikverbranden Het verbranden van ALLE afval (ook groen) is verboden op het grondgebied van Schoten. Klachten leiden onmiddellijk tot inspecties en controles, eventueel opmaken van PV (via politiezone). Hier wordt ook over gecommuniceerd met de bevolking. De Dienst der Werken heeft ook een ploeg die onmiddellijk na registratie klacht overgaat tot sanering van een sluikstort. Hierbij worden ook controles uitgevoerd naar de mogelijke identiteit van de sluikstorter(s). Er waren in 2010 geen aanvragen voor een kerstboomverbranding. Volgens de heemkundige kring is dit ook geen traditie in deze gemeente. Kerstbomen zijn niet gedroogd en het verbranden ervan geeft bijzonder veel hinderlijke rook, gevaar en problemen voor omwonenden. Het is bovendien al te gek dat deze biomassa wordt herleid tot brandstof (CO2-uitstoot!) ondanks de andere nuttige toepassingen. MJP /96 Gemeente Schoten

21 Uitvoeren van controleacties huisvuil Dankzij het diftarsysteem (containers met chip) kunnen handhavingsacties worden opgezet naar de burgers toe. Er kan automatisch worden bekeken wie nooit restafval op de stoep zet, en daar (zoals in het verleden) een specifieke communicatie over voeren. Hetzelfde kan worden gedaan met GFT+. Het diftarsysteem van de gemeente is gebaseerd op het principe van lediging. M.a.w. een aangeboden container die wordt als vol aangerekend, ook al is hij maar halfvol. In dit laatste geval moet er worden overgeschakeld naar een kleinere container. Daarentegen dienen containers die overvol worden aangeboden (met zak erboven op bijvoorbeeld) geweigerd te worden. De aanbieder dient in dit geval een grotere container te krijgen, wat in de meeste gevallen mogelijk is (tot 240 liter). Ook in 2011 zullen systematisch te volle containers worden geweigerd (na waarschuwing). Door expliciet de te volle containers te weigeren, wordt de burger gelijk berechtigd. Wie meer wil buiten zetten, kan dat. In de individuele communicatie (label met duidelijke tekst aan container en meestal ook de individuele begeleiding) met de burger wordt trouwens de GRATIS service (!) gegeven om een groter volume te bekomen. De oude container wordt op individuele afspraak aan huis opgehaald, en een nieuwe chipcontainer wordt geplaatst, zonder echter ook te vergeten de expliciete boodschap mee te geven dat de vervuiler betaalt. Dat blijkt ook uit de veelvuldige berichten en teksten in onze media en informatiekanalen. Wat GFT-containers betreft, deden we ook in 2010 inspanningen om mensen tot thuiscompostering aan te zetten, uit de cijfers en de massale reacties mbt de werking van de compostmeesters is dit aantoonbaar gelukt! Het is dus niet zo dat de volle containers zomaar blijven staan. Deze actie (aangekondigd in info Schoten) is een bewustmakingsproces. Ze worden geregistreerd, en bij herhaling komen ze zelfs in een zgn black-list (lediging onmogelijk). Er hangt ook sensibilisering aan vast. Wat de containers betreft die niet gebruikt worden, daarvoor werden eind 2009 honderden brieven geschreven op basis van de computerdata. Het werd eind 2009, begin 2010 een stormloop op de milieudienst, alsook een lawine aan telefoons bij de gratis afvallijn van de gemeente. Het resultaat is dat er veel grote volumes ingewisseld werden, dat we massa's oneigenlijk gebruik van bedrijfscontainers hebben opgespoord, en zelfs stappen hebben kunnen nemen om afvaltoerisme naar buurgemeenten te voorkomen. De sensibiliseringsgolf heeft als secundair effect ook een opfrissing van preventieregels. MJP /96 Gemeente Schoten

22 3 MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 3.1 Basis milieuverantwoord productgebruik Milieuverantwoord productgebruik binnen gemeentelijke diensten Hout en breekpuin (interne werking) De gemeente implementeert het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout in de werking van de gemeentelijke diensten. De gemeente neemt standaard in elk bestek voor de aankoop van hout en houtproducten het standaardbestek duurzaam geëxploiteerd hout op. De Vlaamse Overheid stelt dit bestek immers ter beschikking. Verder neemt de gemeente ook het gebruik van gekeurd breekpuin op in de bestekken. Voor de rapportering zal gebruik gemaakt worden van de copro-attesten en de regels van de Chain-of- Custody Certificering (hiervoor bestaat nog geen Nederlandstalig synoniem vermits het een gedeponeerde term of keurmerk is in de houtnijverheid). Bestekken zullen ter beschikking gehouden worden van het gewest. Enkele voorbeelden waar de gemeente in 2010 duurzaam geëxploiteerd hout gebruikt heeft: toepassing aangekochte houtsoort speeltuigen Narcislaan grenen hout brug Braamstraat Cumaru FSC vloer bureau MD speeltuig (1000-poot) robinia Fietsbrug ter hoogte van Klein Schijn FSC tropisch hardhout voor damwanden en kespen Azobé Brug Braamstraat in FSC vloer bureau milieudienst in FSC Passieve sensibilisatie Via de website en de media wordt passief gesensibiliseerd naar het publiek toe ivm FSC-hout, compost, kantoormateriaal, catering, bioproducten, schoonmaakmiddelen, houtverduurzaming en verf. Zo werd er bijvoorbeeld in de gemeentelijke bibliotheek een infostand rond het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout en producten van eerlijke handel voorzien. MJP /96 Gemeente Schoten

23 Infostand duurzame aankopen bibliotheek (maart 2010) In 2010 werden verschillende berichten mbt milieuverantwoord productgebruik gepubliceerd. Een overzicht van de gepubliceerde artikels en verdeelde brochures is in bijlage terug te vinden. Enkele voorbeelden: - Artikel ivm ecologische bureaumaterialen; - Artikel ivm gemeentelijke premie voor het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout en het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout (o.a. houten tuinmeubelen); - Artikel ivm ecologisch poetsen; - Brochures omtrent bio-producten, FSC-hout, Sinds 1 januari 2010 voorziet de gemeente tevens een gemeentelijke subsidie voor het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout. In 2010 ontvingen we slechts 3 subsidieaanvragen. Naar de toekomst toe zullen we trachten het gebruik van duurzaam geëxploiteerd nog meer in de kijker te plaatsen. Deze actie wordt in 2011 verder gezet! De subsidiëringformule blijft bestaan. 3.2 Onderscheidingsniveau milieuverantwoord productgebruik Verplicht milieuverantwoord productgebruik binnen de gemeentelijke diensten De gemeente verklaart op erewoord dat werk werd gemaakt van het gebruik van: - compost met VLACO-label; - gekeurd breekpuin (copro); - milieuverantwoorde bureaumaterialen; - milieuverantwoorde catering; - milieuverantwoorde schoonmaakmiddelen; - gebruik van verantwoorde verven en vernissen. Uiteindelijk is dit een verderzetting van onze acties die opgestart werden met Presti V, inmiddels al enkele jaren geleden. Waar mogelijk zal worden gewerkt met het berekeningsmodel. Vlaco-compost In 2010 werd 169,55 ton Vlaco-compost afgehaald bij IGEAN voor het planten van bomen en struiken. Bijgevoegde tabel betreft de opgehaalde hoeveelheden. MJP /96 Gemeente Schoten

24 LOGNr Weegbon Nrplaat Datum Netto(kg) Leverancier Transporteur Afval B ACG627 02/02/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 03/02/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 04/02/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 19/04/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 21/04/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 23/04/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 26/05/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 18/06/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 28/09/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 29/09/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 30/09/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 06/10/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 06/10/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 22/10/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 19/11/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST B ACG627 24/11/ SCHOTEN SCHOTEN COMPOST Er werd geen turf meer aangekocht, want ook compost kan de bodem luchtig en vochtig houden, zeker in combinatie met de houtsnippers die door het containerpark en de mobiele breker van de groendienst worden gefabriceerd igv kappings- of snoeiwerken. Turfwinning is een erg ingrijpende activiteit, die oergebieden in bv Ierland volledig van de kaart veegt. Er bestaat duurzame turf, voortspruitende uit natuurbeheerswerken, maar in een openbaar bestuur kan perfect zonder deze zure spons worden gewerkt. Gekeurd breekpuin Volgende werken werden in 2010 uitgevoerd met met COPRO-gecertificeerde recuperatiematerialen: - Weg- en rioleringswerken Zilverstraat, startdatum: ; - Weg- en rioleringswerken wijk Bloemendaal fase 3, startdatum: ; - Asfaltherstellingen Zeurtebaan, startdatum: ; - Vernieuwen voetpad voor gemeentehuis, startdatum: In lastenboeken wordt steeds de COPRO vermelding opgenomen. Naar de toekomst toe zal het als gelijkwaardig beschouwde certificaat Quarea hieraan toegevoegd worden. Milieuverantwoorde schoonmaakmiddelen Na veel voorbereidingswerk werd in het voorjaar 2010 het bestek de levering van ecologische onderhoudsproducten voor alle gemeentediensten en de politie toegewezen. Volgende gunningscriteria werden in het bestek opgenomen: - ecologie (45 %); - prijs (40 %); - vorming en opleiding (15 %). Zes firma s schreven op de opdracht in. De ecologische weging werd uitgevoerd door middel van zogenaamde ecologische fiches die werden opgesteld op basis van de webapplicatie Producttest van OVAM. MJP /96 Gemeente Schoten

25 Zoals in vele bestekken wordt bij de algemene richtlijnen gemeld dat de gemeente Schoten bij aankopen en aanbestedingen voorrang geeft aan producten die op een mens- en milieuvriendelijke wijze werden geproduceerd en volgens de principes van de eerlijke handel werden aangekocht. Daarbij wordt dus verwezen naar eerlijke handelscriteria, sociale criteria en ecologische criteria. Na toewijzing van de opdracht werd een bezoek voorzien aan de fabriekshallen van Ecover en een opleidingsvoormiddag mbt ecologisch schoonmaken. Deze werd als zeer positief ervaren bij de deelnemende sanitaire medewerkers. Opleidingsvoormiddag en bezoek fabriekshallen Ecover (27 mei 2010) Tevens werd in 2010 het bestek wassen ramen gemeentelijke gebouwen uitgeschreven. Ook hierin werd het milieuaspect als beoordelingscriteria opgenomen (gunningscriteria: 70 % prijs, 30 % milieuvriendelijkheid). Het milieuaspect had enerzijds betrekking op de milieuvriendelijkheid van de schoonmaakfirma (o.a. ISO gecertificeerd, gebruik makend van doseersystemen, scheiding afval, ) en anderzijds op de milieuvriendelijkheid van de gebruikte producten (beoordeeld op basis van de producttest van OVAM). In 2011 is een evaluatie en opleidingsmoment van het gebruik van de poetsproducten door de poetsdames (in samenwerking met de opleidingscoördinator) gepland. Milieuverantwoorde catering Er werd in 2008 een nieuwe aanbesteding voor de aankoop van koffie voor het gemeentehuis en de politiediensten uitgeschreven. Enkel aanbieders van koffie met het Max Havelaar keurmerk of gelijkwaardig, werden bij de beoordeling in aanmerking genomen. De overeenkomst werd afgesloten voor een duurtijd van één jaar vanaf 1 januari 2009, verlengbaar met maximaal drie jaar (dus ten laatste tot 31 december 2012). Voor 2011 werd de opdracht alvast verlengd. MJP /96 Gemeente Schoten

26 Het bewijs inzake de gemeentelijke aankoop van FairTrade koffie (facturen en aangekochte hoeveelheden in 2010) dat aan FairTradeGemeente werd bezorgd, werd in bijlage toegevoegd. Aangekochte hoeveelheden 2010 koffiebonen Gemalen koffie politie 148 kg 45 kg Overige gemeentediensten 120 kg 688 kg totaal 268 kg 733 kg Wanneer milieudienst of milieuraad recepties of informatieavonden organiseren wordt steevast gekozen voor fairtrade & bioproducten. Voor een aantal gemeentelijk evenementen en infosessies werd de catering uitbesteed aan de Oxfam-Wereldwinkel met de vraag enkel biofruitsappen en wijn te verkopen. Alle diensten (dus ook op alle vergaderingen, commissies, raden) zorgen voor water en melk in glazen flessen. Die worden trouwens aangeleverd door een lokale melkboer en een brouwer. Suiker, melk, thee worden op deze vergaderingen aangeboden in bulk en echte servies, dus geen onhandige melkvlootjes, suikerzakjes en plastieken roerstokjes! Milieuverantwoorde kantoormaterialen Wat betreft de aankoop van papier voor intern gebruik wordt gekozen voor FSC-gelabelde papierproducten of 100 % gerecycleerde papiersoorten (blauwe engel). Ook het gemeentelijke infoblad InfoSchoten wordt op 100 % gerecycleerd papier (Blauwe Engel-label) gedrukt. Met het oog op vermindering van het gemeentelijk papiergebruik, wordt sinds midden 2007 het papiergebruik van de verschillende diensten (aan de hand van de maandelijkse datagegevens van de printers) opgevolgd. De gemeente ging in 2010 op dezelfde weg verder. Met ingang van 1/1/09 werd een centrale aankoopdienst opgericht, die intensief samenwerkt met het economaat/bodendienst. De duurzaamheidsambtenaar wordt betrokken bij het vergroenen van het kantoormateriaal. In 2010 werd zo het bestek leveren kleine ecologische kantoormaterialen gemeentediensten opgesteld. In dit bestek werd een productenlijst van 40 kantoormaterialen opgenomen. De gunningscriteria waren volgende: - Milieuvriendelijkheid: 1/3 van de punten - Prijs: 1/3 van de punten - Kwaliteit: 1/3 van de punten De beoordeling van de milieuvriendelijkheid diende te gebeuren op basis van de fiches die werden opgesteld (webapplicatie producttest van OVAM). De opdracht werd echter niet toegewezen. In 2011 zal een nieuw bestek met dezelfde gunningscriteria opgesteld worden. Opmerkelijk is ook de uitgave van het boek Schoten in beeld, een fotoboek dat werd gedrukt op FSCpapier met vegetale inkten. Het logo van FSC staat prominent op de binnencover van dit prestigieuze fotoboek over geschiedenis, bevolking en natuurgebieden in Schoten. Ook de GROS-folder wordt gedrukt op FSC-gelabeld papier Milieuverantwoord productgebruik bij burgers Via verschillende infostanden en demonstratiemateriaal wordt actief gesensibiliseerd naar het publiek toe ivm FSC-hout (of gelijkwaardig), compost, schoonmaakmiddelen, schone kleren, milieuverantwoord schoolmateriaal en bioproducten. Dit gebeurt o.a. door middel van infostanden die in de gemeentelijke bibliotheek of op beursmomenten worden opgesteld. MJP /96 Gemeente Schoten

27 Infostand bibliotheek milieubewust naar school (september 2010) & schone kleren (maart 2010) Jaarlijks wordt tijdens de Dag van het Park een infostand met betrekking tot FSC-hout opgesteld. Op de gemeentelijke milieudienst is een brochure met betrekking tot het gebruik van FSC-hout verkrijgbaar. Ook de gemeentelijke Ecoklas werd ommanteld met 4 verschillende FSC-houtsoorten. De gemeente beschikt eveneens over houtstalenkistjes met verschillende FSC-houtsoorten en bijhorende technische uitleg. Dit didactisch materiaal wordt o.a. gebruikt bij infostanden. Infostand gros ontmoetingsdag (28 februari 2010) Sinds 1 januari 2010 voorziet de gemeente tevens een gemeentelijke subsidie voor het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout. In 2010 ontvingen we nog maar 3 subsidieaanvragen. Naar de toekomst toe zullen we trachten het gebruik van duurzaam geëxploiteerd nog meer in de kijker te plaatsen. In de loop van de maand mei 2010 werden 64 Schotense handelaren aangeschreven mbt het aanbieden van duurzaam geëxploiteerd hout, de gemeentelijke subsidie die voorzien wordt en de mogelijkheid tot het deelnemen aan de opleiding (in het kader van het Silvanus Project) die op 11 en 12 juni in Kamp C werd voorzien. De verstuurde brief en de lijst van aangeschreven handelaren worden in bijlage toegevoegd. De Schotense horeca werd aangeschreven (voorjaar 2009) mbt het gebruik van eerlijke handelproducten (ism het horecaloket). Tevens werden (najaar 2009) alle horecazaken uitgenodigd op een infovergadering omtrent Fairtrade producten (door de trekkersgroep). Aangezien deze infovergadering niet succesvol bleek, werd in het voorjaar 2010 ism de trekkersgroep FairTrade een rondgang van alle Schotense horecazaken georganiseerd. Alle bezochte handelaren ontvingen bijgevoegde infomap met MJP /96 Gemeente Schoten

28 meer informatie omtrent het aanbod aan fairtrade producten. In 2011 zal verder samengewerkt worden met de trekkersgroep om het gebruik van fairtrade producten te stimuleren. Infostand gros ontmoetingsdag (28 februari 2010) Overzicht verkochte winkels, horecazaken, scholen en bedrijven in Schoten (januari 2010): WINKELS PRODUCTEN Bakkerij de Keersmaecker (ook met restaurantgedeelte) Koffie, fruitsapjes Carrefour Koffie, thee, rijst, cacao, honing, fruitsap, vers fruit, confituur, yoghurt Colruyt Koffie, cacao, vers fruit, suiker, rijst, thee Delhaize De Leeuw Koffie, thee, suiker, rijst, cacao, honing, fruitsap, vers fruit, koekjes, snoep, non-food, frisdranken GB s Koffie, thee, suiker Koffie, thee, suiker, rijst, cacao, honing, fruitsap, bananen, Oxfam Wereldwinkel koekjes, wijn, chips, confituur, conserven, sterke drank, noten, sauzen, specerijen, snoep HORECA PRODUCTEN De Foyer Fruitsap, wijn, noten, bier Den Trol Wijn Scota s koffiehuis Fruitsap, wijn Zaal Laagland Koffie, wijn SCHOLEN PRODUCTEN Basisschool St Cordula Koffie Basisschool St Eduardus Fruitsap De Tuimelaar vzw Koffie, fruitsap, wijn Leefschool Elshout Koffie, thee, fruitsap, koekjes, wijn, snoep, pralines Kindsheid Jesu Koffie, fruitsap Sint Cordula Instituut Koffie, fruitsap Sint Jozef Bloemendaal Koffie, thee, suiker Sint Michiels college Koffie, thee, fruitsap, noten, snoep Vita et pax college Koffie BEDRIJVEN PRODUCTEN MJP /96 Gemeente Schoten

29 Dexia Kantoor Schoten Donk Koffie DVV Verzekeringen Thee, koekjes Kelkro Koffie ORGANISATIES PRODUCTEN 62 master van Bladel scouts Koffie, thee, fruitsap, wijn Chiro St Filippus Wijn Chiro Ter Donck Wijn Groen! Fruitsap, koekjes, wijn, snoep Jeugdhuis Kaddish Koffie, thee, fruitsap, koekjes, chips, snoep Jong CD&V Schoten Fruitsap, wijn Spa Schoten Wijn Tibetaans Instituut Koffie, honing, vers fruit, koekjes VELT afdeling Schoten Suiker, fruitsap, koekjes, wijn, snoep, bier Vredeseilanden Schoten MJP /96 Gemeente Schoten

30 4 WATER 4.1 Basis water Pesticidenreductie / zonder-is-gezonder Risico-evaluatie De gemeente dringt het gebruik van bestrijdingsmiddelen terug en voert een risico-evaluatie door. Dit gebeurt aan de hand van de lijst met gedoogde producten die de Vlaamse Overheid jaarlijks aanpast en publiceert op De gemeente volgt het gebruik van bestrijdingsmiddelen nauwgezet op aan de hand van de jaarlijks bijgewerkte rapportering en inventaris van de gebruikte bestrijdingsmiddelen. De gemeente gebruikt GEEN herbiciden in parken, plantsoenen, beken, sloten, vijvers! Eventuele kruidruimingen gebeuren enkel machinaal of, in de kwetsbare gebieden, manueel. In 2010 werd de sociale werkplaats van Natuurpunt ingehuurd voor de manuele ruiming van een beek die langsheen een natuurreservaat t Asbroek stroomt Pesticidentoets Om het pesticidenvrij beheer efficiënter te laten verlopen en betaalbaar te houden, is een heraanleg of omvorming van het openbaar domein vaak aangewezen. Dit kan zich beperken tot het aanbrengen van voegvulmiddelen maar kan ook de heraanleg van een volledig terrein inhouden. Alle nieuwe ontwerpen dienen getoetst te worden aan de pesticidentoets. In 2010 werden op basis van de pesticidentoets een aantal straten uit het lastenboek voor onkruidbestrijding via Selectspraymethode geschrapt. Op het vlak van sensibilisatie kregen al de bewoners van de wijken Deuzeld en De Lek een bewonersbrief om hen attent te maken op hun taak om het voetpad onkruidvrij te houden zonder gebruik van pesticiden. Hierbij werden tips meegegeven hoe dit concreet kan worden aangepakt samen met tips voor onkruidbeheer in eigen tuin. Ook de aanleg van een geveltuintje werd hierbij onder de aandacht gebracht. Planning 2011: - toepassing pesticidentoets op nieuwe ontwerpen - onderzoeken alternatieven voor selectspray-methode - sensibilisatie bevolking (ondermeer nieuw politiereglement) Passieve sensibilisatie De gemeente Schoten sensibiliseert blijvend rond integraal waterbeleid, met name het belang van (sterf)grachten, waterlopen, beken, oevervegetatie, gebruik milieusparende kuisproducten, wadi s, biodiversiteit, rationeel watergebruik, enzovoort. Het materiaal dat we hiervoor aanmaken wordt ook ter beschikking gesteld van het gewest. Omtrent de gemeentelijke premies voor infiltratie en hergebruik van hemelwater wordt uitgebreid gecommuniceerd. Een overzicht van de gepubliceerde artikels is in bijlage terug te vinden. In de adviezen die worden opgemaakt bij de milieuvergunningsaanvragen, wordt - indien technisch mogelijke en mits respecteren van het BATNEEC-principe - opvang en hergebruik en/of infiltratie van hemelwater, opgelegd. MJP /96 Gemeente Schoten

31 In 2010 werd op dezelfde manier verder gewerkt. Er werden opnieuw bijkomende grachten gegraven om zo de zuiveringsgraad op te trekken, doch ook om infiltratie in de hand te werken Gemeentelijk verbruik leidingwater per VTE (m³) 4,27 4,64 4,93 6,91 7,18 5,02 5,26 8,81 Drinkwaterverbruik per aangesloten inwoner (m³/jaar) 42,74 42,80 41,81 42,30 40,32 42,88 41,31 40,01 Opvolging gemeentelijke verbruiken (administratieve diensten en inwoners) 4.2 Projecten water Hemelwaterinstallaties en infiltratievoorzieningen De premie voor hemelwatervoorzieningen en infiltratievoorzieningen werd ook in 2010 op de begroting ingeschreven. In het jaar 2010 verleende de gemeente een subsidie van maximaal 500 euro per hemelwaterinstallatie en/of infiltratievoorziening. Eind 2008 werd het subsidiereglement en aanvraagformulier 2009 aangepast aan de hand van het voorbeeldreglement dat door de Vlaamse Overheid ter beschikking wordt gesteld. Dit reglement werd in december 2008 ter goedkeuring aan het Caplo voorgelegd en aanvaard. In 2010 werd datzelfde reglement gehanteerd (geen wijzigingen). In 2010 behandelde de gemeente 10 aanvragen (waarvan 4 goedgekeurd) voor het hergebruik van een hemelwaterinstallatie en geen enkele aanvraag voor de plaatsing van een infiltratievoorziening. De weigeringen hadden betrekking op enerzijds hemelwaterputten horende bij een nieuwbouw (en bijgevolg verplicht te voorzien) en anderzijds putten die te klein waren in vergelijking met de aangesloten dakoppervlakte (voorwaarden subsidiereglement). overzicht goedgekeurde subsidies hemelwater sinds de invoering in 2001: Aantal goedgekeurde subsidies hemelwater In 2011 blijft hetzelfde reglement van kracht Overzicht weg en rioleringswerken 2010 Volgende projecten gingen in 2010 in uitvoering : - Weg- en rioleringswerken Zilverstraat - Weg- en rioleringswerken Grote Singel - Weg- en rioleringswerken Struikenlei - Vernieuwen van de waterzuivering in het gemeentepark Alle projecten houden volgende werkzaamheden in: - Aanleg van riolering; - Afkoppeling van hemelwater. In de Laarsebeekdreef wordt er voor de opvang en afvoer van het regenwater met grachten gewerkt. In 2011 wordt één van de grootste werken van het laatste decennium voorzien, zijnde de heraanleg van de Horstebaan met gescheiden fietspaden, en het op punt stellen van afwatering van de wegen via de MJP /96 Gemeente Schoten

32 nieuw te graven of uit te baggeren hofgrachten/sterfgracht alsook de IBA s van de nabijgelegen woningen DULO-waterplannen De goedgekeurde deelbekkenbeheerplannen werden reeds aan de Vlaamse regering overgemaakt. In de (deel)bekkenwerkgroepen worden de dulo-waterplannen verder geconcretiseerd. Schoten volgt deze besprekingen mee door het aanleveren van de actieve trekker van de ambtelijke werkgroep (milieuambtenaar) en een afgevaardigde in de stuurgroep (schepen van leefmilieu). Milieudienst en conducteur volgen ook het lokaal wateroverleg en de ad hoc groepen rond overstromingsgebieden, duiker Klein Schijn, enzovoort. De provincie is in 2010 gestart met de opbouw van een oppervlakte- en grondwatermeetnet in de vallei van de Laarse Beek. Dit om meer zicht te krijgen op de verdrogingsproblematiek. In het najaar werden er peilbuizen geplaatst. In een latere fase wordt de werking van de huidige vistrappen verbeterd. De milieudienst volgt deze plannen van nabij op Individuele afvalwaterbehandelingsinstallatie (IBA) De premie voor de plaatsing van individuele afvalwaterbehandelingsinstallaties werd ook in 2010 op de begroting ingeschreven. In het jaar 2010 verleende de gemeente een subsidie van maximaal euro. In 2011 wordt het gemeentelijke subsidiereglement behouden. We verwachten een influx wegens de stedenbouwkundige reglementering mbt iba s eind Aantal goedgekeurde subsidiedossiers Geen administratieve formaliteit maar effectieve controle in het veld! Ook in 2011 zullen er opnieuw controles (visueel + analyse effluent in gemeentelijk labo) van IBA s door de milieudienst uitgevoerd worden. Dit gebeurt meestal in het kader van een subsidieaanvraag of de aanvraag voor de vrijstelling van de saneringsbijdrage. Vooral deze laatste categorie zal in 2011 heel veel tijd in beslag nemen. Er zijn namelijk een 60-tal IBA s waarvoor een nieuw attest van de burgemeester voor vrijstelling van de saneringsbijdrage moet worden afgeleverd (vorige attesten dateren uit 2006 en zijn maximaal 5 jaar geldig dus liepen af op 31/12/2010). Dit betekent dus dat in 2011 een zeer groot aantal controles/analyses (en bijhorende administratieve afhandeling van de dossiers) dienen uitgevoerd te worden. In 2011 staat de aankoop van een aantal meettoestellen op het programma. Het gaat o.a. om een ph meter, geleidbaarheidsmeter en een meter voor opgeloste zuurstof. Zulke apparatuur is onontbeerlijk voor een milieudienst die regelmatig proactieve en reactieve controles uitvoert. MJP /96 Gemeente Schoten

33 5 HINDER 5.1 Basis hinder Digitaal opvolgen milieuklachten De gemeente maakte in 2010 intensief gebruik van de registratie- opvolgingsmodule in MKROS, afkorting voor het milieuklachten registratie- en opvolgingssysteem. Deze werkwijze werd al toegepast via het reguliere klachtensysteem van de gemeente Schoten zelf maar in samenspraak met de duurzaamheidsambtenaar, en de link naar de samenwerkingsovereenkomst, werd finaal gekozen voor de verdere uitwerking via MKROS Passieve sensibilisatie De gemeente communiceert met de bevolking over de mogelijkheid om milieuklachten in te dienen, en wat er vervolgens mee gedaan wordt. Daarnaast worden jaarlijks verschillende infostanden rond geluids-, geur-, stof-, rook- en/of lichthinder uitgewerkt en opgesteld. Een overzicht van de gepubliceerde artikels is in bijlage terug te vinden. 5.2 Onderscheidingsniveau hinder Beheer, opvolging en rapportering van milieuklachten Analyseren en rapporteren (+ opvolgen) van hinderklachten De gemeente zorgt voor de uitvoering van deze verplichting via MKROS. In 2010 werden er 162 klachten gerapporteerd. De meeste klachten gaan over geur -en geluidshinder, een toename met 27%!. Reden hiervoor zijn vooral de influx aan geurhinderklachten, en het beter bekend zijn van de manier waarop een klacht dient ingediend te worden. Type klacht Geurhinder Geluidshinder Waterverontreiniging/-overlast/-hinder Lichthinder Bodem/grondverzet/grondwater Vragen rond gevaarlijke producten Andere aantal 109 klachten 24 klachten 7 klachten 4 klachten 3 klachten 1 klacht 17 klachten Elke ontvangen klacht werd geregistreerd en onderzocht. Sommige klachten gingen over meerdere thema s, vandaar dat de som van de klachten in de tabel hierboven meer dan 162 bedraagt. De klagers worden steeds op de hoogte gebracht van de ondernomen acties. In veel gevallen staat 1 klacht voor wekenlange activiteiten m.b.t. aanvraag, dossier, controle, enzovoort Analyse van de opvolging van hinderklachten (volgens opvolgingsmodule MKROS) De gemeente analyseert de klachten via de opvolgingsmodule van MKROS. Digitaal opvolgen milieuklachten Iedere klacht wordt onderzocht. Afhankelijk van de aard van de klacht wordt er contact opgenomen met het desbetreffende bedrijf en de toezichthoudende instantie (OVAM, gewestelijke milieu-inspectie, technische dienst, politie). Deze samenwerking verloopt goed. MJP /96 Gemeente Schoten

34 Via het samenwerkingsverband tussen milieudienst en politie worden de klachten die binnenkomen na de kantooruren ook overgemaakt aan de milieudienst. Elke bedrijfsgerelateerde klacht wordt ook in het dossier van het desbetreffende bedrijf gestoken. De klachten worden mee in overweging genomen bij een eventuele hervergunning van het bedrijf. Daarnaast beschikt de gemeente ook over een databank van REMMICON. Aan elke vergunning worden via deze databank ook de klachten gelinkt, zodat bij een bedrijfsbezoek de klachtenhistoriek eenvoudig kan worden nagegaan. De gemeente heeft eveneens een opvolgingssysteem voor klachten (in het algemeen), met e-knop op en automatische doorsturing naar de bevoegde dienst. Klachten betreffende geurhinder dienen wel zo snel mogelijk ingediend te worden. Indien dit niet gebeurt, is het zeer moeilijk voor de milieudienst om de bron op te sporen. Analyse van de opvolging van hinderklachten De gemeente bracht ook in 2010 traditiegetrouw zijn klachten in het MKROS (milieuklachten registratie- en opvolginssysteem). Vooral de tool opvolging werd in 2010 intensief gebruikt (zie de gedetailleerde opvolgingsstappen in MKROS). Deze werkwijze werd al toegepast via het reguliere klachtensysteem van de gemeente Schoten zelf maar in samenspraak met de duurzaamheidsambtenaar werd gekozen voor de verdere uitwerking via MKROS (In het kader van de SO). In 2011 gaan we op dit elan voort. Dit betekent registratie en gedetailleerde opvolging in MKROS. aantal klachten per jaar jaar 2006 jaar 2007 jaar 2008 jaar 2009 jaar 2010 milieuklachtendossiers per jaartal in Schoten MJP /96 Gemeente Schoten

35 Aantal klachten Bodem Fauna en flora Geluid Licht Lucht Varia Water verhouding van het type klachten die in 2010 zijn geregistreerd aard klachten sinds Bodem 10 Fauna en flora 10 Geluid 104 Licht 5 Lucht 401 Varia 38 Water 17 Aard klachten die sinds 2006 zijn geregistreerd in het MKROS Opvallend is dat er in Schoten vooral veel klachten binnen komen m.b.t. geurhinder (opgenomen partim lucht). In 2006 bereikte het aantal klachten rond geurhinder een piek. Eén van de bedrijven werd mede door de stortvloed van klachten aangemaand om zich aan te passen aan de BBT. De aanpassingen vonden vooral in 2007 plaats waardoor het aantal klachten in de materie lucht in 2007 gevoelig afnam. Er bleven echter klachten binnen komen. Op basis hiervan werd beslist om in samenwerking met gewestelijke milieu-inspectie een intensieve campagne op te starten. De gemeente beschikt sinds 2008 over de code van de goede praktijk voor het uitvoeren van snuffelmetingen. Het is reeds enkele jaren de bedoeling dat we bij klachten onmiddellijk ter plaatse gaan en het onderzoek uitvoeren zoals beschreven 1 MJP /96 Gemeente Schoten

36 in de code van de goede praktijk voor het uitvoeren van snuffelmetingen. Daarna volgt er feedback met het bedrijf omtrent de productie en daarna eventueel nog met gewestelijke milieu-inspectie en natuurlijk met de klagers zelf. De klachten worden nadien gelinkt aan meteogegevens en in het interne klachtenregister ingegeven en daarna ook in MKROS. In 2010 vonden er zo n 37 van deze metingen plaats. Dankzij deze zeer arbeidsintensieve campagne werd al in 2008 ontdekt dat er meerdere bedrijven zijn die geurhinder veroorzaken (m.a.w. zorgde niet alleen het bedrijf dat zich in in regel stelde voor geurhinder, maar waren er nog twee bedrijven die te pas en onpas geurhinder veroorzaakten). In 2009 werden ook de twee andere bedrijven gewezen op hun verantwoordelijkheden en de noodzaak om de BBT toe te passen Als we de cijfers van 2010 bekijken valt op dat er nog steeds veel klachten binnen komen. De bedrijven doen al het nodige om zich aan te passen (hiervoor worden reeds technieken gebruikt die nog niet in de BBT zijn opgenomen) en er vindt op geregelde tijdstippen overleg plaats. De bewuste BBT studies zijn trouwens verouderd en vaak aan herziening toe. Er kwamen in 2010 nog wel enkele klachten binnen uit Schoten van bedrijven gelegen buiten het grondgebied Schoten. Hier werd in nauwe samenwerking met milieu-inspectie en stadstoezicht getracht om een oplossing te vinden voor dit probleem. Het ging hier veelal over geurklachten. De meeste klachten die dit jaar binnen kwamen waren van bedrijven die onder het toezicht van milieuinspectie vallen en niet-ingedeelde inrichtingen. Hier werden de klachten behandeld in samenspraak met de bedrijven, milieu-inspectie en de lokale politie. Geluidshinder In het kader van geluidshinder kwamen de meeste meldingen binnen van inwoners van Schoten die hinder ondervonden van inrichtingen ingedeeld in de 1 ste klasse van het Vlarem I en niet-ingedeelde inrichtingen. Eerstgenoemde klachten/meldingen werden steeds anoniem doorgegeven aan het bedrijf en aan Milieu-inspectie. Enkele andere bedrijven werden eveneens op de hoogte gebracht van het feit dat zij geluidshinder veroorzaakten. Bij de niet-ingedeelde inrichtingen werden de klagers op de hoogte gebracht van de gepaste wetgeving. Geurhinder Gezien de hoeveelheid klachten rond geurhinder (asfalt) werd samengewerkt met milieu-inspectie aan een soort van monitoring programma. Sinds de opstart van dit programma in 2008 zijn 90 metingen uitgevoerd, waarvan 37 in de loop van Er volgt steeds een grondige feedback met de betrokken bedrijven, milieu-inspectie én de klagers. Enkele bedrijven op grondgebied Schoten hebben reeds geursaneringen uitgevoerd. In 2010 werden er vreemd genoeg wel opnieuw meer geurklachten geregistreerd dan in 2008 en 2009, en dit ondanks de positieve evolutie van de voorbije jaren. Er werden 2 piekmomenten geregistreerd waarop er zeer veel klachten over asfaltgeur binnenkwamen. Het eerste was eind juni/begin juli 2010 en werd door het veroorzakende bedrijf verklaard als defect aan de ontgeuringsinstallatie. Het tweede piekmoment deed zich voor in de periode half oktober tot begin november De verklaring hiervoor is driedelig: ten eerste was er een defect in het circuit van de vernevelingsinstallatie (werd opgelost door het vervangen van de sproeikoppen). Ten tweede had het bedrijf toen een zeer grote opdracht waarbij asfalt met verhoogde stijfheid (AVS asfalt) moet gebruikt worden. De hardere bitumen die hiervoor nodig zijn vereisen een hogere productietemperatuur wat rekening houdend met het exponentiële verband tussen geur en temperatuur meer geurhinder veroorzaakt. Ten derde moest de opdracht gebeuren tussen begin oktober en eind november. In deze periode is er een lagere omgevingstemperatuur waardoor er een hogere asfalttemperatuur nodig is en dus ook de productietemperatuur omhoog moet (met weer meer geurhinder tot gevolg). Voor de rest van het jaar was de situatie vergelijkbaar met 2009, wat als een ontgoocheling kan beschouwd worden aangezien het streefdoel toch steeds een vermindering van het aantal klachten is. MJP /96 Gemeente Schoten

37 Op 9 november 2010 werd er alleszins weer een overlegvergadering georganiseerd in aanwezigheid van alle betrokken partijen, deze keer aangevuld met een Medisch Milieukundige en iemand van Toezicht Volkgezondheid Antwerpen. Vooral het aspect lage temperatuur (LT) asfalt kwam als mogelijke duurzame oplossing naar voren. Hieromtrent werd dan ook vanuit de milieudienst een schrijven gericht aan de bevoegde minister. In 2011 verwacht de milieudienst een antwoord op deze brief. Verder is er al opnieuw een vergadering gepland om zo het dossier geurhinder asfalt te blijven opvolgen. De vastgelegde datum is 8 november 2011, maar deze kan uiteraard vervroegd worden in bepaalde gevallen (bij nieuwe informatie/op vraag van een van de partijen/bij een abnormaal hoog aantal klachten/ ). De recente/aanhoudende hinder legt ook de pijnpunten van de BBT-studies bloot. Ook in 2011 zullen enkele bedrijven nog aanpassingen doorvoeren in hun productieproces. Het gaat te ver om in een algemeen beleidsdocument alle specifieke gevallen te beschrijven. Soms is geurhinder eerder te situeren als een vrederechterdossier, maar staan we de buurtbewoners en/of de bedrijfsleider toch bij om tot een milieuverantwoorde oplossing te komen. Een voorbeeld is bv de frituurproblematiek, waarbij niemand een dergelijk bedrijf in een kmo-zone wil situeren, maar waar de aanwezigheid in een woonzone soms als hinderlijk wordt beschouwd voor bepaalde omwonenden Beleidskader geluidshinder In 2009 werden de eerste stappen gezet om het gemeentelijke politiereglement te herwerken. De hoofdstukken mbt geluidshinder werden herzien en aangepast op basis van het voorbeeldreglement dat door de Vlaamse Overheid ter beschikking wordt gesteld. Het ontwerp politiereglement wordt in bijlage toegevoegd. Normaliter werd dit goedgekeurd in gemeenteraadszitting van februari Dirk Vercammen heeft in 1989 een attest van de Antwerpse politieschool inzake het KB van 1977 behaald, het is echter na 10 jaar niet verlengd wegens het behalen van een hoger vlarem-attest aan de UIAntwerpen. Er zal worden bekeken hoe deze situatie kan worden geactualiseerd, maar in de praktijk zijn dergelijke delicten toch eerder het terrein van de politiezone Schoten die hierover eveneens beschikken over iemand die het bekwaamheidsbewijs heeft behaald (en een sonometer bezit). In 2010 werden de campagnes die in 2008 (ondermeer rond horeca) werden opgestart in samenwerking met de coördinator integrale veiligheid en de lokale politie verder gezet. Gezien de positieve resultaten kunnen we hier spreken over een klein succes. In 2010 boekte men een definitieve doorbraak in het dossier A.S. Hier werd na ettelijke jaren een oplossing gevonden voor een aanslepend probleem. Sinds enkele maanden hebben wij rond dit dossier geen klachten meer ontvangen. Minpunt is dat er nu een ander bedrijf voor gelijkaardige hinder zorgt. De scherpe scheiding wonen/werken blijft ons parten spelen. Jammer genoeg betreft het hier een nieuw bedrijf nadat een hinderlijk bedrijf de plaats heeft geruimd. Vandaar het nut van duurzame bedrijfsterreinen. Ook de samenwerking met de bedrijven en de desbetreffende milieucoördinatoren verloopt vlot. De toegenomen knowhow betekent een grote stap voorwaarts in de afhandeling van hinderdossiers (o.a. plaatsing geluidsschermen aan de E19). In 2010 werd een nieuwe integrerende klasse 1 geluidsmeter aangekocht door de milieudienst. Reden was dat de oude geluidsmeter niet meer voldeed aan de wettelijke bepalingen (beoordeling tonaal karakter/geluiden die minder dan 10% van de tijd voorkomen). In 2010 werd in samenwerking met de lokale politie enkele malen controle uitgeoefend op de naleving van het KB van MJP /96 Gemeente Schoten

38 De milieudienst organiseerde in 2010 ook een training in eigen huis m.b.t. het gebruik van de nieuwe geluidsmeter. In 2010 vonden er een 7-tal officiële geluidsmetingen plaats (Vlarem +KB van 1977), naast een aantal oriënterende metingen her en der. Het is evident dat deze activiteiten in 2011 op dezelfde leest zullen geschoeid worden. Er is een goede samenwerking met politie, maar ook meer en meer met de jeugddienst (deze zijn betrokken bij het dossier ten gevolge van de heisa rond de maximum waarden die Minister Schauwvlieghe wenst te implementeren) Beleidskader geurhinder In 2010 werd in de blauwdruk van het politiereglement een partim geurhinder toegevoegd gebaseerd op het voorbeeldreglement dat de Vlaamse overheid ter beschikking stelt. Voor zover relevant zal een milieuhandhaver worden uitgestuurd voor een opleiding geur meten en beoordelen (wij gaan ervan uit dat een houder van een vlarem-attest deze bijkomende opleiding niet moet volgen). Het politiereglement zal worden goedgekeurd in gemeenteraad van februari Beleidskader lichthinder Ook wat betreft lichthinder werd in de blauwdruk van het politiereglement een deel lichthinder toegevoegd, gebaseerd op het voorbeeldreglement dat de Vlaamse overheid ter beschikking stelt. De gemeente blijft hierbij een vernieuwend beleid nastreven, waarbij er structureel wordt gekozen voor lage energielampen, betere armaturen, lichtonderzoek, advisering van sportclubs en middenstanders, energieboekhouding, enzovoort. Hiervoor wordt samengewerkt met de Vereniging Lichthinder Vlaanderen. De nacht van de duisternis wordt jaarlijks georganiseerd om te sensibiliseren. In 2010 zijn diverse bedrijven aangeschreven na klachten van omwonenden of gedepriveerde gebruikers van de openbare weg. Er werd door EANDIS ook een quickscan uitgevoerd, en voorstellen voor openbare verlichting worden nu gescreend door de energiecoördinator (= duurzaamheidsambtenaar). Dit gebeurt in nauw overleg met grondgebiedzaken, de verkeersconsulent en de conducteur Actieve sensibilisatie Er wordt actief gesensibiliseerd rond de preventie van sluikstoken en jaarlijks worden bepaalde hinderthema s via infostanden in de focus gesteld. Geluidshinder Infostand bibliotheek geluidshinder (augustus/september 2010) MJP /96 Gemeente Schoten

39 Lichthinder Op 27 maart 2010 organiseerde WWF voor de tweede maal Earth Hour in België. De gemeente nam symbolische deel aan deze actie door het voeren van de nodige communicatie (aankondiging actie via affiches en website). Daarnaast werd de klemtoonverlichting op de openbare gebouwen (van het gemeentehuis, het kasteel, de beelden in het park) gedoofd. Infostand rond energiezuinig verlichten en lichthinder (februari 2010) Op 25 september 2010 vond een studiedag omtrent energiezuinig verlichten plaats. Een expert van Groen Licht Vlaanderen belichtte er tevens de lichthinderproblematiek van spots in de tuin, alsook van passende veiligheidsverlichting ipv het massaal uitlichten van opritten en gevels. Naar jaarlijkse gewoonte nam de gemeente deel aan de nacht van de duisternis (16 oktober 2010). Die nacht wordt speciale aandacht gevraagd voor lichtverontreiniging. Klemtoonverlichting werd het ganse weekend gedoofd. Aan de Schotense inwoners en horeca werd, via de plaatselijke pers en via een persoonlijk schrijven, gevraagd de tuin- en buitenverlichting die nacht te doven. In park Vordenstein werd een sterrenkijkactiviteit begeleid door de Volkssterrenwacht Urania van Hove. Daarnaast begeleidde een gids van de Vlaamse Vereniging voor Entomologie het spotten van nachtinsecten. Ook in 2011 zal opnieuw deelgenomen worden aan deze sensibilisatieactie. Infostand bibliotheek lichthinder (oktober 2010) MJP /96 Gemeente Schoten

40 In de periode voorafgaand aan de Nacht van de duisternis (oktober 2010) werd een infostand rond lichthinder in de bibliotheek opgesteld (o.a. met tips voor gezinnen met tuinen, gevelverlichting, enzovoort). Verschillende handelaren werden tevens aangeschreven de nodige aandacht voor lichthinder te hebben. Ook enkele bedrijven die lichthinder veroorzaakten werden aangeschreven (raadgeving) met de vraag zich te houden aan o.a. de bepalingen uit VLAREM II. Naar aanleiding van de aanpassing van het politiereglement (ontwerp opgesteld in 2009, goedkeuring voorzien in gemeenteraad februari 2011) zal een communicatiecampagne omtrent de nieuwe verplichtingen mbt lichthinder gevoerd dienen te worden (zowel naar handelaren als particulieren toe). Rookhinder Het stookverbod in Schoten blijft gedurende de ganse planperiode van kracht. Het verbranden van tuinen bosafval (toegestaan krachtens veldwetboek, KB tegen luchtverontreiniging, bosdecreet) veroorzaakt in een dichtbevolkte gemeente als Schoten steeds luchtverontreiniging. Bovendien zijn er voldoende alternatieven om deze secundaire grondstof niet te verbranden, en zo de verspreiding van dioxines in de lucht te vermijden. Volgens onze informatie werd er in 2010 geen enkele kerstboomverbranding meer uitgevoerd door een wijkgroepering of vereniging. Milieukundig gezien zou het jammer zijn dat een wijkgroep nog een kerstboomverbranding organiseert omwille van een gemeenschapsgevoel. Dat is aan te moedigen maar kan evengoed gebeuren door middel van droog houtbrandkorven. De verspreiden tenminste geen PAKS of andere carcinogene stoffen. We blijven hierrond sensibiliseren. Infostanden tuin en bladafvalverbranding (september 2010) & slimmer stoken (december 2010) Naar jaarlijkse gewoonte werd er een infostand rond vuurtjes in de tuin en bladafvalverbranding in de bibliotheek opgebouwd. De gemeente verspreidt hieromtrent eveneens informatieve folders (o.a. slimmer stoken en dioxine-uitstoot door vuurtjes in de tuin ) aan het loket van de verschillende diensten. De milieudienst krijgt via klachten ook vaak melding van particulieren die hinder ondervinden van het stookgedrag van hun buren. Deze mensen worden hiervan op de hoogte gesteld en standaard wordt een folder slimmer stoken gevoegd bij het schrijven. Zwerfkattenproblematiek De gemeente Schoten heeft sinds enkele jaren het initiatief genomen om de zwerfkattenproblematiek op een structurele wijze aan te pakken. Het gemeentebestuur heeft op 20 december 2007 een samenwerkingsverband opgezet met het Schotense dierenasiel en de daaraan verbonden dierenartsen. Zwerfkatten worden gevangen en gecastreerd of gesteriliseerd. Dan worden ze opnieuw uitgezet en mogen ze alleen nog gevoederd worden door erkende MJP /96 Gemeente Schoten

41 houders van een kattenvoederpas. Met dit pasje kunnen ze zich legitimeren aan de politie want in principe is het verboden zwerfkatten en andere wilde dieren te voederen. In 2010 werden 57 katten gesteriliseerd of gecastreerd en werden 24 katten geëuthanaseerd. Het dierenasiel is soms verplicht dit te doen omdat de gevangen katten te ziek zijn door jarenlange verwaarlozing. Dit gebeurt uiteraard door een dierenarts die aan het asiel verbonden is. In 2011 gaan we hiermee door, niet allen omwille van dierbeschermingsredenen, de voorkoming van zoönosen, maar ook omdat een verzamelplaats voor verwilderde poezen stinkt en heel veel sluikafval aantrekt, en zo de verloedering van een plantsoen of wijk in de hand werkt! Geurhinder Het gebeurt wel eens dat de milieudienst klachten binnen krijgt van particulieren die last hebben van de composthoop van de buren. Hier proberen we dan om de buurman contact te laten opnemen met de gemeentelijke compostmeesters. De compostmeesters zijn ook op de meeste evenementen aanwezig met een eigen infostand om de burger bij te staan met raad en daad (o.a. met praktisch advies omtrent het vermijden van geurhinder). Onze gemeentelijke afvalambtenaar is tevens lid van de compostmeesters. Het aantal verkochte compostvaten is een parameter van de gemeentelijke milieubarometer en wordt er reeds gedurende enkele jaren mee in verwerkt Aantal verkochte compostbakken Aantal verkochte compostvaten X X X X X X Vanaf 1 januari 2009 worden eveneens compostvaten via de gemeente verkocht. Hier wordt verder mee gegaan in Hinder door niet-ingedeelde inrichtingen De gemeente wordt dagelijks geconfronteerd met hinderproblemen die niet verbonden zijn aan vlaremplichtige activiteiten of opslag. We denken hier aan burenruzies, kappen van bomen, schaduw, ratten, zwerfpoezen, enzovoort. De milieudienst geeft deze door aan de Dienst der Werken, jeugddienst, enz. afhankelijk van de aard van de hinder. In sommige gevallen begeleidt de inspraakambtenaar ze mee naar een oplossing toe. Mbt groen wordt wel heel vaak de bemiddeling van de milieudienst verwacht. Tot op zekere hoogte kan dat wel, maar een gemeente mag zich niet mengen in een private burentwist. Het is dus soms op eieren lopen Opstellen en bijhouden van een hinderinventaris In 2010 werd mede door het grote aantal klachten nog geen werk gemaakt van de uitwerking van een hinderinventaris. Natuurlijk worden alle klachten ingegeven in MKROS, en houden we ze ook per dossier en per bedrijf actief bij! De gegevens gaan dus zeker niet verloren. Wel is het zo dat bedrijven die hinder veroorzaakten regelmatig bezoek kregen van medewerkers van de milieudienst. MJP /96 Gemeente Schoten

42 6 ENERGIE 6.1 Basis energie Elektronische opvolgingssysteem bouwaanvragen De gemeente werkt mee aan de implementatie van de energieprestatieregelgeving. Ze is aangesloten op het elektronische opvolgsysteem voor bouwaanvragen. Hierdoor worden de gegevens van stedebouwkundige vergunnningen automatisch elektronisch doorgestuurd naar het Vlaams Energieagentschap (VEA) en is er vanuit de gemeente geen extra verplichte rapportering nodig Uitvoering energieboekhouding en EPC De gemeente inventariseert het energieverbruik van de gemeentelijke infrastructuur. Hiertoe wordt een energieboekhouding uitgevoerd voor onderstaande gebouwen. Bij de screening van de gebouwen werd enerzijds rekening gehouden met de selectie van de grootverbruikers en anderzijds de verplichting tot het beschikken van een energieboekhouding voor gebouwen die dienen te beschikken over een EPC. De meterstanden van gas, elektriciteit en water worden maandelijks genoteerd en ingegeven in het energieboekhoudprogramma Comeet van de netbeheerder Eandis. Enkel voor de sporthal Vordenstein en het gemeentelijke ontmoetingscentrum worden de meterstanden telemetrisch bijgehouden. Voor alle gebouwen met een bruikbare vloeroppervlakte van meer dan m² en een loketfunctie werd een energieprestatiecertificaat (EPC) opgesteld en uitgehangen. Overzicht opgevolgde openbare gebouwen Gemeten Kengetal EPC Gemeentelijk energieverbruik vergelijkbaar gebouw (kwh/m²) gebouw (kwh/m²) Energieboekhouding Comeet Jaarrapport (bijlage) GAMW 354,51 241,0 Ja Ja Bibliotheek 341,25 322,0 Ja Ja GOC => LDC 482,19 322,0 Ja (telemetrisch)** Nee Sporthal Vordenstein 358,61 301,0 Ja (telemetrisch) Ja Kasteel 311,52 322,0 Ja Ja Sporthal De Zeurt 206,65 301,0 Ja Ja Gemeentehuis* 167,19 281,0 Ja Ja De Kaekelaar 269,35 322,0 Ja Ja Politiekantoor 263,63 281,0 Ja Ja Milieudienst Geen EPC Ja Ja Kunstacademie Geen EPC Ja Ja Brandweerkazerne Geen EPC Ja Ja Dienst der werken Geen EPC Ja Ja Schildersatelier Geen EPC Ja Ja (een hoger kengetal betekent een minder energiezuinig gebouw en dus hogere energiekosten) MJP /96 Gemeente Schoten

43 * Het EPC van het gemeentehuis (verbruiksperiode viel tijdens de verbouwingwerken en is bijgevolg niet representatief) en het gemeentelijke ontmoetingscentrum (het GOC wordt omgebouwd tot lokaal dienstencentrum) dienen binnen afzienbare tijd herzien te worden. ** de telemetrische uitlezing van de verbruiken werd tijdelijk stopgezet bij Cenergie aangezien de verbruikskost tijdens de werken werd overgedragen aan de bouwheer. In het voorjaar van 2011 zal deze opvolging verdergezet worden. Naast deze gebouwen verzamelt de gemeente ook het verbruik van alle aansluitingspunten voor elektriciteit, gas en water binnen de gemeentelijke infrastructuur. De duurzaamheidsambtenaar stelt als energiecoördinator jaarlijks een rapport op dat tot doel heeft een beeld te geven van het gemeentelijke verbruik voor elke entiteit op zich. In dit verslag worden naast de resultaten ook een prognose en enkele aanbevelingen om tot betere resultaten te komen, meegegeven. Het volledige energiejaarverslag wordt in bijlage toegevoegd. Op basis van de gefactureerde verbruiksgegevens werd alvast onderstaande evolutie van het jaarverbruik opgesteld. We stellen vast dat het verbruik van alle energiebronnen binnen de gemeentelijke gebouwen in 2010 toegenomen is. Dit resulteert in een stijging van de CO 2 -uitstoot van 12,48 % tov Passieve sensibilisatie Via de media en de gemeentelijke website wordt de nodige communicatie aan de bevolking, doelgroepen en eigen diensten mbt rationeel energiegebruik en hernieuwbare energie gevoerd. Een overzicht van de gepubliceerde artikels is in bijlage terug te vinden. Aan het loket van de technische dienst en de milieudienst is tevens een uitgebreid gamma aan brochures terug te vinden. MJP /96 Gemeente Schoten

44 6.2 Onderscheidingsniveau energie Uitbreiden energieboekhouding naar andere gebouwen De gemeente blijft de energieboekhouding op de voet volgen, en communiceert over de resultaten met het Gewest, de eigen diensten en de bevolking. Hierin wordt ook een stuk voorbeeldgedrag geuit naar de bevolking toe. De tabel onder geeft weer welke gebouwen in de energieboekhouding blijvend worden opgevolgd. In 2010 werd geen nieuw gebouw toegevoegd. De jaarverbruiken worden voor alle gemeentelijke aansluitpunten bijgehouden (rapport in bijlage). In 2010 werd een update van de inventaris uitgevoerd. Hiervoor werd een rondgang in alle gemeentelijke gebouwen georganiseerd. Er werd tevens een dienstoverschrijdende energiewerkgroep samengesteld. Op basis van de verzamelde gegevens zal systeembeheer in 2011 een webapplicatie uitwerken waar halfjaarlijks of maandelijks (afh. van het gebouw) de meterstanden zullen worden ingegeven door de gebouwverantwoordelijken. Dit moet het eenvoudiger maken om onregelmatigheden vroeger vast te stellen Opmaken EPC voor publieke gebouwen < 1000 m² In 2010 werd niet de tijd gevonden om bijkomende EPC s op te maken voor publieke gebouwen waarbij de opmaak van een EPC niet verplicht is. Deze bepaling blijft in het energiebeleid opgenomen, met de bedoeling er werk van te kunnen maken in de loop van De interne deskundige (Wim van Hoof, technisch toezicht van de gemeentelijke technische dienst) zal hiervoor verder worden ingezet. De verslaggeving verloopt via het Vlaams Energie Agentschap Actieve sensibilisatie De gemeente onderneemt verschillende doelgerichte acties mbt actieve sensibilisatie naar de burgers toe. Hierbij wordt tevens aandacht besteed aan de socio-economisch zwakkere bevolkingslaag. Hiertoe wordt intensief samengewerkt met het OCMW van Schoten. Communicatie gemeentelijke premie zonne-energie en rationeel energiegebruik Het subsidiereglement zonne-energie werd vanaf januari 2008 uitgebreid zodat de gemeente eveneens subsidies verleent voor fotovoltaïsche zonne-installaties. Dit bleek zeer succesvol. Naast de vele informatievragen steeg het aantal subsidieaanvragen voor zowel zonneboilers als fotovoltaïsche installaties exponentieel. Een overzicht van de goedgekeurde premieaanvragen: Gemeentelijke subsidie Aantal goedgekeurde dossiers zonneboilers Aantal goedgekeurde dossiers PV-installaties / / / / / Het groot aantal subsidieaanvragen voor de installatie van een fotovoltaïsche installaties zorgde ervoor dat het geïnstalleerd vermogen aan fotovoltaïsche zonnecellen (particulier, op basis van subsidieaanvragen) eind 2010 bijna de kaap van kwp of 1 MW bereikte! Het gemeentelijke subsidiereglement wordt op actieve wijze gepromoot. Naast de traditionele gemeentelijke infokanalen (website, infobladen, brochures, loket) worden de subsidies voor zonneenergie gepromoot o.a. op onze informatiekramen en infoavonden (o.a. infoavond zonne-energie ikv de samenaankoop). We besteden hierbij steeds de nodige aandacht aan het algemene kader betreffende de MJP /96 Gemeente Schoten

45 energieproblematiek. Tijdens deze infoavond werd o.a. aandacht besteed aan de noodzaak van een vermindering van het gebruik van fossiele brandstoffen. De gemeente stelde een informatiebundel met betrekking tot zonne-energie samen zodat ook burgers aan het loket de nodige informatie ontvangen. Op de milieudienst en aan de infobalie van de gemeente Schoten worden tevens verschillende algemene brochures rond rationeel energiegebruik en hernieuwbare energie ter beschikking gesteld. Vragen omtrent REG en HE zijn dagelijkse materie voor de medewerkers van de milieudienst. Schotenaren hebben eveneens de mogelijkheid om gratis een energiemeter te ontlenen op de milieudienst. Van deze mogelijkheid wordt frequent gebruik gemaakt. Infostand energiezuinige verlichting (januari-februari 2010) Via de infostand in de bibliotheek wordt ook regelmatig een energiethema belicht. Zo kwam in het voorjaar van 2010 het thema energiezuinige verlichting aan bod. Opvallend is het groot aantal vragen van bedrijfsleiders die de weg naar de PV-installaties massaal hebben gevonden. Er zijn diverse grootschalige projecten in Schoten uitgevoerd. De installatie van de SolarTunnel haalde zelfs de internationale pers, omdat alle zonnepanelen op de koker van de hogesnelheidstrein evenveel electriciteit produceren dan wat alle treinen in België op 1 werkdag nodig hebben! Dat 1 % van het treinareaal dus op Schotense zonne-instraling kan rondrijden is een vermelding waard. De gemeenten Schoten/Brasschaat hebben geïnvesteerd in dit projecten van Infrabel/enfinity- SPS. Project huishoudelijke energiescans Het besluit van de Vlaamse Regering d.d. 2 maart 2007 inzake de openbare dienstverplichtingen ter bevordering van het rationeel energiegebruik, stelt in hoofdstuk III enkele actieverplichtingen voor de elektriciteitsdistributie-netbeheerders vast. Eén van deze actieverplichtingen omvat de verplichting voor de netbeheerder in de periode een aantal energiescans uit te voeren bij specifieke doelgroepen van huishoudelijke afnemers (artikel 3 4). Het aantal uit te voeren energiescans per gemeente bedraagt 2 per 100 huishoudelijke toegangspunten op het elektriciteitsnet. Voor Schoten komt dit neer op 279 scans uit te voeren in de periode ( aansluitpunten). De adressenwerving hiervoor gebeurde via het OCMW (prioritair) en via de gemeente (open oproep). Deze scans werden uitgevoerd door het scanbedrijf Imtech (aangesteld door de netbeheerder). Op 16 oktober 2009 ontvingen we een mail van de netbeheerder dat alle 279 toegekende scans werden uitgevoerd. Een nieuw besluit van de Vlaamse regering d.d. 18 december 2008 voorziet per gemeente in de uitvoering van extra energiescans bij ongeveer 0,5 % van het aantal huishoudelijke afnemers uit te voeren voor eind 2011 en vanaf 2010 jaarlijkse bij 1 % van het aantal huishoudelijke afnemers. Voor MJP /96 Gemeente Schoten

46 Schoten betekent 70 extra energiescans voor de periode en vanaf extra energiescans per jaar. De gemeente Schoten laat deze bijkomende scans uitvoeren door de sociaal economie organisatie Goed Wonen vzw. Deze werkt volgens de kwaliteitsnormen van Komosie (Koepel van de energiesnoeiers). Dit is een sociaal economieproject waarbij aandachtsvragende arbeidskrachten (o.a. laaggeschoolden, langdurig werklozen, ) op de arbeidsmarkt onder leiding van ervaren werkleiders nieuwe tewerkstellingskansen in de energiemarkt aangeboden krijgen. De energiesnoeiers van Goed Wonen specialiseren zich in energiebesparende maatregelen met prioriteit voor eenvoudige en kwetsbare gezinnen. De energiesnoeiers gingen eind 2009 van start met het uitvoeren van de huishoudelijke energiescans. Op 4 oktober 2010 ontvingen we van de netbeheerder een stand van zaken van de uitgevoerde scans op datum van 30 juni Op deze datum werden in totaal 335 scans ( ) binnen Schoten uitgevoerd. In de tussentijdse rapportering wordt geen onderscheid gemaakt tussen de scans uitgevoerd bij OCMW-inschrijvers en de open oproep-inschrijvers. Dit maakt het moeilijk algemene besluiten omtrent de ontvangen cijfers te maken. We stellen algemeen vast dat er reeds in beperkte mate aandacht bestaat voor energiebesparende maatregelen. Binnen de bezochte doelgroep is er echter nog veel ruimte voor verbetering (bv. 31 % enkele beglazing, 47 % geen spaardouchekop, 57 % gewone radiatorkranen, ). De scanners plaatsten in totaal 115 m aan buisisolatie, 167 m aan radiatorfolie, 125 spaardouchekoppen en spaarlampen. Uit deze cijfergegevens blijkt dat vooral de spaarlampen worden verdeeld. Ook in 2011 wordt op dezelfde wijze verder samengewerkt met het OCMW en het energiesnoeibedrijf Goed-Wonen vzw. Campagne Klimaatwijken (oktober 2009 juni 2010) De campagne Klimaatwijken heeft tot doel gezinnen aan te sporen om in groep min. 8 % energie te besparen. De klemtoon van de campagne ligt op energiebesparing via gedragsverandering. Dankzij kleine veranderingen in gewoontes wordt de energiefactuur minder zwaar. Van de deelnemende gezinnen wordt verwacht dat zij eenvoudige besparingstips toepassen om tot het vereiste resultaat te komen. De gemeente ondersteunt deze campagne waar nodig, maar in de eerste plaats trekken de energiemeesters en deelnemers zelf de kar! Voor de campagne werd opnieuw intensief samengewerkt met het OCMW. Het OCMW vaardigde een energiemeester af die een groep van 8 gezinnen intensief begeleidde. Dit houdt o.a. in dat er regelmatig plaatsbezoeken worden afgelegd en de deelnemende gezinnen op verbeteringsmogelijkheden gewezen worden. In totaal participeerden een 90-tal gezinnen aan de campagne. KLIMAATWIJK ENERGIEMEESTER RESULTAAT AANTAL GEZINNEN 'T KLIMATHEUM Patrick Vinck -14,0% 14 gezinnen DE COMFORTBEHOUDERS Rudi Piron -7,0% 8 gezinnen DE BEZUINIGERS Sander De Schutter -5,5% 5 gezinnen ECOTRIPPERS Lieve Vandenbussche -4,5% 12 gezinnen DEUZELD 2009 Wiebe Eekman -3,5% 30 gezinnen ENERGIEFRAKTUUR Johan Vijgen 2,5% 7 gezinnen DE SLIMME METERS Sandra Voets 6,0% 5 gezinnen totale besparingscijfer Schoten -5,00% 41 ton CO 2 totale besparingscijfer provincie Antwerpen -7,40% 600 ton CO 2 MJP /96 Gemeente Schoten

47 De lagere besparingsresultaten van enkele groepen dienen verschillend verklaard te worden. Mogelijke redenen kunnen zijn bv. de deelnemers van deze groepen waren voor de actie al zeer energiezuinig bezig en hun besparingspotentieel was hierdoor beperkter, of er vond een verandering in hun woonsituatie plaats die zorgde voor een meerverbruik of men heeft de ontvangen tips niet nauwgezet toegepast. Ook het verschil in werkwijze en enthousiasme van de energiemeester bleek opnieuw een duidelijke invloed op de resultaten te hebben. Het was dit jaar niet altijd even makkelijk gelet op de soms tegenvallende (en onbegrijpbare) resultaten. Dit jaar heerste er veel discussie omtrent de gehanteerde berekeningsmethode. Het was in vele gevallen onmogelijk om de (dikwijls tegenvallende) resultaten te verklaren. De berekeningsmethode houdt onder andere rekening met de temperatuursomstandigheden (dmv graaddagen). Andere weersomstandigheden zoals zonnestraling (passieve zonnewarmte) en windhoeveelheid blijken (vooral bij ongeïsoleerde woningen) eveneens een aanzienlijke invloed te hebben, waardoor het zeer moeilijk wordt een berekeningsmethode op te stellen die dit alles in rekening breng. De berekeningsmethode is wetenschappelijk correct maar blijkt soms moeilijk verklaarbaar (ingewikkelde meettechniek). Voorgaande zorgde ervoor dat sommige deelnemers tijdens de afgelopen campagne ontmoedigd geraken. Overzicht deelname campagnes klimaatwijken : Aantal Aantal Behaalde periode deelnemers groepen besparing ,45 % ,40 % ,10 % ,00 % Uitreiking prijzen door schepen van leefmilieu op het slotmoment (6 juni 2010) Zowel op de tussentijdse energieborrel als op het slotmoment van de campagne Klimaatwijken ontvingen de deelnemers kleine energiebesparende maatregelen (o.a. spaarlamp, waterklok, buisisolatie, verdeelstekker). Ondanks dat de gemeente de afgelopen campagnes telkens kon rekenen op een groot aantal deelnemers, werd besloten niet deel te nemen aan de nieuwe campagne de energiejacht Wel zullen er herhaaldelijk infosessies met betrekking tot rationeel energiegebruik georganiseerd worden en wordt bekeken of een nieuwe energiebeurs kan georganiseerd worden in het najaar van MJP /96 Gemeente Schoten

48 Groepsaankoop zonne-energie (januari - oktober 2010) Samen met de buurgemeenten Brasschaat, Kapellen en Stabroek organiseerde de gemeente een groepsaankoop zonne-energie. Bedoeling van deze groepsaankoop om was in groep en onder toezicht van een werkgroep die begeleid werd door een onafhankelijke instantie Dialoog vzw, betere voorwaarden te bedingen bij leveranciers en zo de stap naar de plaatsing van een zonne-installatie te verkleinen. Deze voorwaarden hadden dan niet alleen betrekking op de kostprijs maar ook op o.a. de garantievoorwaarden en de technische aspecten van de installaties. De gemeente zelf sloot geen contracten af, maar zorgde enkel voor de logistieke ondersteuning en het sensibiliserende aspect. Gelet op het grote aantal ingeschreven geïnteresseerden beschouwen we de actie als zeer geslaagd (ondanks de gerechtelijke procedure die door één van de kandidaat installateurs werd aangespannen, maar waar de gemeente van de kortgedingrechter over de ganse lijn gelijk kreeg). Tijdens een algemene infosessie rond zonne-energie werd enerzijds meer info verleend omtrent zonneboilers en fotovoltaïsche installaties. Anderzijds werd de procedure voor de groepsaankoop verduidelijkt en konden geïnteresseerden zich aanmelden. Zij werden gedurende het ganse project op de hoogte gehouden van het verloop. Voor Schoten melden 130 (fotovoltaïsche installaties) en 35 (zonneboiler) personen zich als geïnteresseerde aan. De werkgroepen bestonden uit 22 (fotovoltaïsche installaties) en 8 (zonneboilers) geïnteresseerde burgers. Beide werkgroepen kwamen vier maal samen, telkens onder begeleiding van Dialoog vzw. De door de werkgroep gekozen firma mocht haar voorstel onder grote belangstelling komen toelichting op een infoavond (in Schoten op 8 september 2010). Infosessie Schoten (22 april 2010) Infoavond Schoten (8 september 2010) Het aantal effectief geplaatste installaties zal pas duidelijk worden in de loop van het voorjaar 2011 (aan de hand van de binnengekomen subsidieaanvragen). Op onderstaande (voorlopige) grafiek zien we alvast dat vanaf december 2010 (de eerste plaatsingen ikv groepsaankoop vonden in oktober 2010 plaats) bijna 50 % van de ingediende subsidiedossiers, dossiers van de door de door de werkgroep gekozen installateur betroffen. De hoge piek in februari 2010 is te wijten aan het grote aantal installaties dat eind 2009 nog geplaatst werd naar aanleiding van de daling van de groenestroomcertificaten van 450 euro naar 350 euro per kwh geproduceerde elektriciteit. De grafiek werd op basis van de behandelde dossiers tot midden februari 2011, opgesteld. We verwachten (gelet op de uiterste indieningsdatum 1 maart 2011) nog een piek van subsidieaanvragen in de maand februari MJP /96 Gemeente Schoten

49 Infoavond energiezuinig verlichten (25 februari 2010) In samenwerking met GroenLichtVlaanderen werd een infoavond omtrent energiezuinige verlichting georganiseerd. Veelgehoorde vragen zoals waar je op moet letten bij de aankoop van een lamp of een armatuur, wat LED-verlicthing is of spaarlampen nu echt giftig zijn werden beantwoord door een deskundige spreker van GroenLichVlaanderen. Tevens werd gezorgd voor het nodige demomateriaal. Groepsaankoop groene stroom (mei tot november 2010) De provincie Antwerpen organiseerde een groepsaankoop groene stroom waaraan de gemeente Schoten actief deelnam. Alle inwoners konden vrijblijvend intekenen op een groepsaankoop van 100% groene stroom. Tijdens een online veiling gecoördineerd door het bedrijf ichoosr brachten verschillende energieleveranciers hun beste bod uit. Niet minder dan 578 Schotense gezinnen melden zich als geïnteresseerde aan! MJP /96 Gemeente Schoten

50 De gemeente maakte van de campagne gebruik om de keuze voor groene stroom en de milieu-impact bijkomend onder de aandacht te brengen. Bij een nieuwe organisatie van een gelijkaardige groepsaankoop in 2011 zal de gemeente opnieuw deelnemen. Infosessies energiepremies (6 en 13 december 2010) De infomomenten omtrent (dak)isolatie werden steeds voorafgegaan door een infosessie omtrent de beschikbare energiepremies van de duurzaamheidsambtenaar. Geïnteresseerden konden ervoor kiezen om enkel deze infosessie te volgen of deze te combineren met het infomoment omtrent dakisolatie. Infosessie isoleren van bestaande woningen en workshop dakisolatie (6 en 13 december 2010) Gelet op het belang van de correcte plaatsing van de juiste isolatiematerialen, de algemene vraag naar deskundige informatie hieromtrent en het specifieke aanbod van de provincie Antwerpen in het kader van haar energietoer, werd in de loop van december een infosessie en workshop omtrent isolatie georganiseerd. Tijdens de infosessie werden vooral de principes van isoleren uitgelegd (voldoende dik isolatiepakket, aandacht voor koudebrugvrije en lucht-en winddichte plaatsing). Aan de workshop konden slechts een beperkt aantal deelnemers inschrijven en werd meer aandacht besteed aan de persoonlijke situatie van de aanwezigen. Aantal deelnemers infosessie: 50-tal Aantal deelnemers workshop: 21 MJP /96 Gemeente Schoten

51 Ook in 2011 zullen verschillende actieve sensibilisatieacties (zoals infoavonden) omtrent rationeel energiegebruik en hernieuwbare energie georganiseerd worden Aankoop minimum percentage groene stroom De gemeente koopt haar energie in groep aan. Eind juli 2008 liep het contract met de elektriciteitsleverancier ten einde. In het lastenboek voor de samenaankoop van elektriciteit werd de bepaling opgenomen dat 50 % van de geleverde stroom, groene stroom diende te zijn. Het nieuwe contract loopt van 1 augustus 2008 tot 31 december 2011 (Electrabel, 50 % groene stroom). Eind december 2009 ontving de gemeente het aanbod van Electrabel om voor een beperkte meerprijs gedurende één jaar over te schakelen naar 100 % groene stroom. De gemeente ging in op dit aanbod zodat de gemeente voor het ganse jaar % groene stroom aankoopt. In de loop van 2011 zal gestart worden met de opmaak van een nieuw lastenboek voor de aankoop van elektriciteit (vanaf 1 januari 2012). Ook in dit nieuwe lastenboek zal gepleit worden voor de opname van de aankoop van 100 % groene stroom. Er zal ook worden ingetekend op groene stroom in 2011 (vanaf 1 februari), aktename in Gemeenteraad van februari na gunstig onthaald te zijn in Collegezitting Opleiding energie Zowel medewerkers van de technische dienst als medewerkers van de milieudienst volgen occasioneel aangepaste cursussen en infodagen waar mogelijk en nuttig. Wat? Wie? Organisator? Opleiding Comeet duurzaamheidsambtenaar Eandis (energieboekhoudprogramma) Opleiding energiedeskundige Type A* duurzaamheidsambtenaar Artesis Hogeschool Studiedag warmtepompen Technicus gebouwen Syntra * attest in bijlage Duurzame energiescan De gemeente bekijkt de mogelijkheid tot het opmaken van een digitale duurzame energiescan en/of de opmaak van een gemeentelijk plan inzake aanpak van duurzame energie Opname energie-efficiëntie als criterium bij overheidsopdrachten Het is evident dat een energieboekhouding louter registreert. Het is echter de bedoeling dat het verbruik van de gemeente structureel daalt. Bij de aankoop van wagens, toestellen, installaties is het daarom billijk dat de leverancier aangeeft hoe energie-efficiënt zijn aanbieding is. Dit kan gebeuren met labels (bv bij koelkasten of auto s), of met een specifiek rapport. Bij de aankoop van andere elektrische toestellen wordt er steeds gewezen op de opname van energieefficiëntie als beoordelingscriterium. Op vraag van systeembeheer werd er in 2010 advies verleend betreffende het gebruik van locale printers versus het gebruik van multifunctionals. In 2011 zal een evaluatie gemaakt worden van het bestaande arsenaal aan printers en wordt een nieuwe opdracht voor de aankoop en het onderhoud van printtoestellen. De milieudienst pleit hier alvast voor de opname van milieucriteria en stelde hiertoe een ecologische fiche op basis van de producttest van OVAM op. MJP /96 Gemeente Schoten

52 De milieudienst zal begin 2011 een nota maken over waterkoelmachines in vgl met flessenwater. In vergaderzalen en op bepaalde diensten wil men van flessen af, en wil men op het waterleidingnet een dispender voor bruisend water voorzien. De gevolgen hiervan zullen in kaart gebracht moeten worden Rapportage lager energieverbruik Zoals elk jaar wordt gestreefd naar een minderverbruik in elk gemeentelijk gebouw. Hierover wordt uitgebreid gerapporteerd in het jaarverslag van de energiecoördinator (bijlage). Dit is alleszins voor 2010 niet gelukt. En voor 2011 kan niet worden gegarandeerd dat de jarenlange lagere tendens kan worden aangehouden, vermits er plannen bestaan om nieuwe airco en waterkoelers in diverse kantoren te voorzien. Globaal zien we dat de reflex om energie te besparen veel te klein is. Dat merk je bij een rondgang s avonds waarbij overal nog schermen, printers, faxen, copiers blijven functioneren. Sensibilisering ism systeembeheer is nodig. Bovendien lijkt iedereen een airco te willen plaatsen, ongeacht de energie dat deze vragen en soms aanleiding geven tot SBS (sick building syndrome) en chronische verkoudheden. Dat vooral een te warme werkomgeving niet aangenaam is, blijkt evident maar had zeker kunnen voorkomen worden met structurele maatregelen. Het mag een les zijn voor toekomstige bouwsels Stimuleren kleine energiebesparende maatregelen Interne acties Alle kleintjes maken een groot! Die kennis indachtig wordt op de werkvloer gevraagd aandacht te hebben voor sluimerverbruik, maatregelen als relighting, uitdraaien overbodige lampen, gebruik thermos ipv warmhoudplaat koffie, enzovoort. Verder sensibiliseert de duurzaamheidsambtenaar het gemeentepersoneel doorlopend aan de hand van een milieutip op de interne website. Enkele onderwerpen die aan bod kwamen: - maak je PC energiezuinig; - energiezuinig een nieuw jaar tegemoet; - energiezuinig verlichten; - bespaar samen energie; - uw energierekening een koude douche? - Kiest u ook voor groene stroom? - Geef sluimerverbruik geen kans! - Vlaamse Dikke Truiendag In 2010 nam de gemeente tevens voor de derde maal deel aan de Dikke Truiendag. Die dag werd er extra aandacht besteed aan rationeel energiegebruik en werden extra besparingstips verspreid onder het personeel. De verwarming werd enkele graden lager gezet. Tevens werd met een brei-campagne de actie op ludieke wijze bijkomend onder de aandacht gebracht. Binnen de gemeentelijke gebouwen worden de traditionele gloeilampen systematisch vervangen door energiezuinige modellen (spaarlampen). Bij renovaties wordt er in de eerste plaats aandacht besteed aan de vervanging van oude verwarmingsketels, de vervanging van enkel glas door hoogrendementsglas en MJP /96 Gemeente Schoten

53 de plaatsing van bijkomende isolatie. Zo werd het bureau van de duurzaamheidsambtenaar in het voorjaar 2010 voorzien van vloerisolatie (houtvezel) en radiatorfolie. De mogelijke vervanging van een monumentale luster in het kasteeel heeft alleszins al tot verhitte discussie geleid. Op zich is dat goed omdat iedereen dan op zijn niveau en binnen zijn/haar discipline meedenkt aan het energiezuiniger maken van het gemeentebedrijf. Renovatiewerken kantoor duurzaamheidsambtenaar (maart 2010) Externe acties Met betrekking tot het stimuleren van kleine energiebesparende maatregelen gaat onze speciale aandacht opnieuw naar een specifieke socio-economisch zwakkere bevolkingsgroep. Zij krijgen o.a. voorrang voor inschrijving voor het ontvangen van een huishoudelijke energiescan. Ook de deelnemers van klimaatwijken ontvingen verschillende energiebesparende maatregelen (o.a. stekkerdoos, waterklok, een rol radiatorfolie of een pakket tochtstrips en een spaarlamp). Bij de klimaatgroep van het OCMW bracht een medewerker een bezoek aan elk deelnemend gezin en gaf hij advies op maat met betrekking tot de plaatsing van deze energiebesparende maatregelen Openbare verlichting Openbare verlichting neemt een groot deel (meer dan de helft!) van het gemeentelijke elektriciteitsverbruik voor haar rekening. Dit komt overeen met een jaarlijks energieverbruik van ongeveer 2 GWh of een verbruikskost van ongeveer /jaar voor de openbare verlichting. (toch even ter vergelijking : in oude BEF is dat per jaar over 10 jaar 126 miljoen frank ) Op dit vlak zijn er dus nog heel wat besparingsmogelijkheden. Enerzijds heeft de keuze van het armatuur een aanzienlijke invloed. Dit is vooral belangrijk bij de nieuwe inrichting van straten/pleinen. Anderzijds dient het gemeentebestuur een keuze te maken omtrent het brandregime (alternerende doving, dimming, volledige doving tussen bepaalde uren). Dergelijke beheerssystemen zorgen voor zowel een energiebesparing, als een vermindering van lichthinder, als een daling van de onderhoudskosten! In het verleden werd frequent het veiligheidsaspect aangehaald om besparende brandregimes te weren. Studies allerhande hebben echter uitgewezen dat overvloedige verlichting niet zonder meer leidt tot een betere veiligheidssituatie. In de loop van 2010 vonden besprekingen met de netbeheerder plaats omtrent de mogelijkheden omtrent energiebesparing. De netbeheerder voerde in opdracht van de gemeente een quickscan uit. Deze quickscan bestudeert het besparingspotentieel als wordt ingegrepen op het vermogen. MJP /96 Gemeente Schoten

54 Uit de algemene analyse van deze quickscan blijkt dat Schoten ten opzichte van vergelijkbare steden en gemeenten een aanzienlijk (90 %) hoger opgesteld vermogen per kilometer gemeenteweg (en dus ook hoger verbruik) heeft. Het besparingspotentieel is dus zeker nog groot! Bedoeling is om op basis van deze quickscan een visiedocument (masterplan) op lange termijn uit te werken (verdere uitwerking in 2011). Hoe doet Schoten het tov vergelijkbare steden & gemeenten (bron EANDIS) (De gemiddelde score van vergelijkbare gemeenten is 1. Lager = minder energieverbruik) MJP /96 Gemeente Schoten

55 Hernieuwbare energie Solartunnel bovenop koker van de HSL grondgebied Schoten Eind 2008 werd van de Staatssecretaris Schouppe vernomen dat Infrabel belast zou worden met de technische uitwerking van het door Schoten gesuggereerde project zonnetunnel, waarbij bovenop de HSL-koker een PV-installatie zou gelegd worden. In december 2009 vernamen we het goede nieuws dat het project mbt de oprichting van een zonne-energiecentrale, concrete vormen aanneemt. Infrabel (als eigenaar van de koker) slaat de handen in elkaar met gemeenten Schoten en Brasschaat, investeerders en een zonne-energiefirma. Met de plaatsing van de panelen op de tunnelkoker is gestart in de zomer van Over een lengte van 3,4 km werden in totaal zonnepanelen geplaatst. De totale oppervlakte bedraagt m². De installatie produceert gemiddeld op jaarbasis een 3,3 miljoen kwh (geraamd!), dit betekent een jaarlijkse vermindering van ton CO 2 -uitstoot! Infrabel zal de opgewekte groene stroom gebruiken voor de installaties en treinen van de Antwerpse Noord-zuid verbinding. Over een periode van twintig jaar wordt er zo ongeveer 47,3 miljoen kilogram CO 2 -uitstoot vermeden Het totale kostenplaatje bedraagt 14,5 miljoen euro. Schoten is fier in dit project als een beleidskatalysator te hebben opgetreden! Eigen gemeentelijke gebouwen De duurzaamheidsambtenaar maakt deel uit van de gemeentelijke overlegorganen voor nieuwe (ver)bouwprojecten. Voor de afgelopen werkzaamheden werd er door de milieudienst steeds voor gepleit een ontwerper te kiezen die aandacht heeft voor duurzaam bouwen en rationeel energiegebruik. Dit resulteerde o.a. in de plaatsing van een zonneboiler op de nieuwe sporthal en de aanleg van een groendak op het gemeentehuis. In de plannen van het gemeentelijke ontmoetingscentrum (renovatie ) werd alvast de plaatsing van een zonneboiler en de aanleg van een groendak opgenomen. In 2010 werd een eerste analyse gemaakt van de gemeentelijke gebouwen die in aanmerking kunnen komen voor de plaatsing van een fotovoltaïsche installatie en/of zonneboiler. Tevens werden verschillende financieringsmogelijkheden bekeken (leasing, recht van opstal en eigen investering). Deze analyse heeft tot gevolg dat op dit moment gewerkt wordt aan een lastenboek betreffende de installatie van een fotovoltaïsche installatie op sporthal Vordenstein. Gebouw Oriëntatie Dakoppervlakte Schaduwval Verbruikspatroon Sporthal De Zeurt ZZW + ++ beperkt + + Sporthal Vordenstein ZZW + ++ geen ++ + Gemeentehuis Z ++ + geen Politiekantoor ZW + + Dakhoogten 0 ++ Brandweerkazerne Z ++ + toren 0 + Kunstacademie ZZW + + geen ++ + Dienstencentrum t Dorp Z geen Serviceflats Z ++ + geen MJP /96 Gemeente Schoten

56 Rusthuis Z ++ + geen Kantine Simikos ZW + 0 geen ++ 0 Lokalen korfbal/pingpong ZW + + lichtpaal + 0 In 2011 voorzien we de opmaak van een richtlijnenbundel inzake duurzaam bouwen die als leidraad kan dienen bij gemeentelijke verbouw en bouwprojecten. Windmolenpark Wytschot Met het windmolenpark werd vertraging opgelopen. De windmolens werden dan wel voorzien in het ruimtelijke structuurplan Schoten en het BPA Oude Stort / Weytschot, er werden nog een concrete werken uitgevoerd aan de oude stortplaats. Het feit dat een erfpachthouder (de vroegere ACR) de terreinen niet wil verlaten, zorgde voor overleg dat in 2009 werd verder gezet. Toen we echter vernamen dat IGEAN en de Provincie Antwerpen een soort windplan moesten uitwerken voor de Vlaamse Regering, werd het dossier uiteraard terug op wachten gezet, maar wel met opgave dat Schoten nog steeds een tot twee grote windmolens wil (laten) inplanten langsheen het Albertkanaal. In februari 2010 werd deze optie inderdaad op het haalbaarheidsplan qua locaties ingeplant door provincie Antwerpen, en mag verwacht worden dat verder kan gewerkt worden in het raamwerk van het masterplan nieuwe DDW (oude stortplaats). In 2011 moet verder bekeken worden in hoeverre dit project toch niet kan losgekoppeld worden van het dossier oud stort, temeer om het ruimtelijk structuurplan Schoten, het windplan provincie Antwerpen, en het aloude windplan deze locatie als geschikt beoordelen. MJP /96 Gemeente Schoten

57 7 MOBILITEIT 7.1 Basis mobiliteit Passieve sensibilisatie De gemeente sensibiliseert blijvend omtrent een veilige en milieuvriendelijke mobiliteit. Een overzicht van de gepubliceerde artikels is in bijlage terug te vinden. Infostand bibliotheek (november 2010) Gemeentelijke begeleidingscommissie mobiliteitsplan In de GBC-vergadering zetelen zowel de milieuschepen, milieuambtenaar als landschapsecoloog en de duurzaamheidsambtenaar indien de noodzaak zich opdringt (afhankelijk van de agenda). 7.2 Onderscheidingsniveau mobiliteit Stimuleren milieuvriendelijk rijgedrag gemeentepersoneel In 2007 werd een cursus ecodriving voor het gemeentepersoneel (in casu voor diegene die frequent gebruik maken van de dienstwagens) georganiseerd. De ontvangen milieutips worden via de interne website (milieutip) blijvend gecommuniceerd. De milieubarometer wordt hierbij als evaluatie instrument ingezet (opvolging brandstofverbruik dienstvoertuigen sinds 1 januari 2006). MJP /96 Gemeente Schoten

58 Planning 2011: - Brandstofverbruiken dienstwagens verder opvolgen en communiceren; - Tips milieuvriendelijk rijden continu verspreiden; - Opleiding ecologisch rijden opnieuw in samenwerking met de opleidingsambtenaar organiseren. - CNG of hybride wagens? Sneltoets GBC In 2009 werd de sneltoets ter evaluatie van het gevoerde gemeentelijke mobiliteitsbeleid uitgevoerd. Hiervoor vond overleg tussen de gemeentelijke verkeersdeskundige en de milieudienst plaats (sneltoets in bijlage). De conclusie van deze sneltoets was dat het gemeentelijke mobiliteitsplan geactualiseerd dient te worden (spoor 3: bevestigen - actualiseren). Op 7 oktober 2010 kwam de gemeentelijke begeleidingscommissie samen om de te actualiseren punten en een voorstel van actietabel te overlopen. De stuurgroepvergadering vond op 13 oktober 2010 plaats. Momenteel wordt het mobiliteitsplan geactualiseerd door de gemeente aan de hand van de verschillende suggesties en opmerkingen van de verschillende inspraakorganen Luchtverontreiniging door verkeer In 2011 bekijkt de duurzaamheidsambtenaar samen met de gemeentelijke verkeersdeskundige of het zinvol is de knelpunten van luchtverontreiniging door verkeer op haar grondgebied in kaart te brengen d.m.v. het stratenmodel CAR Vlaanderen. Eventueel zal deze opdracht gegeven worden aan een stagiair Actieve sensibilisatie De gemeente ondernam verschillende sensibilisatieacties in verband met mobiliteit met een duidelijke milieulink. MJP /96 Gemeente Schoten

59 Trage Wegen Inzake trage wegen werden volgende zaken in 2010 behandeld: - De tragewegenkaart die in 2009 werd gemaakt werd verder onder de aandacht gebracht om zo de bevolking te stimuleren het trage wegennetwerk verder te ontdekken en daadwerkelijk te gebruiken als milieuvriendelijk alternatief voor het autoverkeer over kleine afstanden. Verder is de kaart gratis te verkrijgen aan de balie van het gemeentehuis, technische dienst, dienst vrije tijd, bibliotheek en op de milieudienst. - Op de Dag van het park werden 2 tragewegen-wandelingen georganiseerd in samenwerking met wandelclub Scota. Verder werd de tragewegenkaart ter beschikking gesteld van alle geïnteresseerde bezoekers en wandelaars. - Deelname aan de Open monumentendag in september 2010 in het teken van de 4 elementen: er werden 4 tragewegen-wandelingen georganiseerd in samenwerking met wandelclub Scota. De wandeling kende ondanks het slechte weer een groot succes. Zo n wandeling draagt zeker ook bij tot de betere bekendheid van het tragewegennetwerk in Schoten. Alle deelnemers kregen ook de nieuwe tragewegen-kaart van Schoten mee. - Vervolg besprekingen inrichting fietspad langsheen Antitankgracht. - De tragewegverbinding tussen OCMW en Hendrik Consciencestraat werd aangelegd - De trage weg tussen Brechtsebaan en nieuwe Jupiterlaan t.h.v. nieuwe verkaveling werd reeds aangelegd. - De nieuwe brug over Klein Schijn op trage wegverbinding naar Schilde aan Iepenburg werd gerealiseerd. In 2011 wordt de aankoop van het pad verder gerealiseerd als voorbereiding van de heraanleg van het pad. - De denkpiste om de Patappeltorenweg door te trekken doorheen domein Schijndael levert voorlopig niets op. Er vond een gesprek plaats met de eigenaar van het domein maar die ziet een trage weg doorheen zijn domein niet zitten ook niet langsheen de rand ervan. - De nieuwe denkpiste om via een brug over het Klein Schijn aan het einde van de Valkenlaan naar de kant van Wijnegem over te steken en hier via een trage weg de loop van de beek te volgen tot aan de Victor Frislei zal worden voorgelegd aan gemeente Wijnegem. - De uitbouw van een wandelnetwerk Kempense Hoven via het Regionaal Landschap de Voorkempen en Toerisme Provincie Antwerpen werd actief mee gevolgd via de stuurgroep waarbij de haalbaarheid van de voorgestelde wandelpistes voor Schoten onderzocht werd en de nodige contacten werden gelegd voor de realisatie van het startpunt aan Taverne Den Horst. Dit netwerk wil naar analogie met fietsknooppunten een knooppuntennetwerk creëren voor wandelaars. Doorheen Schoten wordt via Vordenstein een verbinding gemaakt naar het Peerdsbos om zo ook aan te sluiten op het wandelnetwerk van de Kempense Heide. - Voor de trage wegen Parklaan en Bremdonckdreef werd in 2010 een beheeroverdracht gesloten met ANB. Op die manier sluiten de beheerswerken beter aan op het geplande bosbeheer wat logischer is dan een apart beheer door de gemeente. Deze overeenkomst werd goedgekeurd in de gemeenteraad van 28/10/ In 2010 werd de brochure bij de GNOPfietsroute geactualiseerd en opnieuw in druk gebracht zodat ze weer volop te verkrijgen zijn via de infobalies en bibliotheek. Planning 2011: - Beplanting voorzien langsheen de nieuwe trage weg tussen OCMW en Hendrik Consciencestraat - Aankoop van de trage weg tussen Schilde en Schoten aan Iepenburg om de verbetering van deze weg te kunnen realiseren (aanbrengen milieuvriendelijke verlichting + voorbereiden dossier verbetering pad) - Verder meewerken aan de uitbouw van het Wandelnetwerk De Voorkempen samen met Regionaal Landschap de Voorkempen - Dossier aanleg fietspad langsheen Antitankgracht verder opvolgen: vergunningsaanvraag loopt - Verderzetten van een gezamenlijk tragewegenproject met de gemeente Schilde in de vallei van het Klein Schijn - Opvolgen dossier herstel afgekalfde oever E10-plas door NV De Scheepvaart - Opfrissen GNOP-fietsroute MJP /96 Gemeente Schoten

60 - Herstel brugje dat Ganzendreef met Peerdsbos verbindt - Opvolging plannen functionele fietsverbinding tussen Antwerpen en Brech (station) langsheen de HSL-lijn. Voor Schoten en Brasschaat is ontwerper Stockmans aangesteld om een visie te ontwikkelen. Voor Schoten vormt het om het ontbrekende stuk tussen de Laarsebeekdreef en E10-plas en aansluiting op AT-gracht de prioriteit. - Langsheen het woonproject Borgeind zijn 2 trage wegen voorzien: een doorsteek naar de Papenaardekensstraat richting Sint Michielscollege en een wandelpad langs de buitengrens van het woonproject. - De Sintjobsebaan moet plaatselijk worden vernieuwd. - Opmaak wandelkaart Schoten (sportdienst) Ik Kyoto In 2010 werd besloten niet meer deel te nemen aan de actie. De actie werd niet echt enthousiast opgevolgd door de fietsende collega s. Er was ook geen sprake van collega s die, door de actie aangemoedigd, het initiatief namen om voortaan met de fiets naar het werk te komen en de echt trouwe fietsers werden niet beloond. Planning 2011: - Deelname aan actie Bike to work van de Fietsersbond. Deze actie belooft meer impact te hebben op de fietsende collega s omdat elkeen kan scoren met spaarpunten. Door de waardevolle goederen die men met deze punten kan aanschaffen worden niet fietsers aangespoord om voortaan ook fietsend naar het werk te komen. Met Belgerinkel naar de winkel (8 mei tot 12 juni 2010) De gemeente organiseerde in 2010 opnieuw de actie Met belgerinkel naar de winkel. Deze actie is een initiatief van de Bond Beter Leefmilieu, Unizo en CM in samenwerking met de gemeente Schoten en de lokale handelaren, en heeft tot doel de burgers te sensibiliseren met betrekking tot duurzaam verplaatsinggedrag (in dit geval woon-winkelverkeer). Aantal binnengekomen volle spaarkaarten: 715 Planning 2011: - Deelname Met belgerinkel naar de winkel met een meer uitgewerkt startmoment. Er wordt weer een marktje georganiseerd met fietsgelinkte activiteiten zoals: een infostand van de Provincie Antwerpen met fietsinfo allerlei, een politiestand met fietsgravering en preventie, een stand van de CM met een fitheidstest, van Toerisme Voorkempen, van de Fietsersbond, van een fietskarren bedrijf, van de Vereniging van de Fietsroute, van onze milieudienst.. Startevenement duurzame mobiliteit (7 mei 2010) We organiseerden dit jaar een mobiliteitsevenement als officiële startmoment van de Belgerinkelactie. Op het schotense marktplein stonden verschillende standen rond duurzame mobiliteit: - infokraam milieudienst; - infokraam Toerisme Voorkempen; - een demostand met Fietskarren; - een fietsgraveeratelier; - de verkoop van tweedehandsfietsen door de lokale Kringwinkel; - een stand voor het meten van de bandenspanning van auto s van Ecolife. Onder de aanwezigen werd alvast een fietskar en een abonnement van De Lijn verloot. Ondanks het slechte weer waren er toch heel wat geïnteresseerden! MJP /96 Gemeente Schoten

61 fietskarrenstand fietsgravering Tweedehands fietsen kringwinkel infostanden Ecospanning-stand Verloting fietskar Ook in 2011 wordt een gelijkaardig startevenement rond duurzame mobiliteit gepland. Week van vervoering De week van vervoering werd, in 2010, weer uitgewerkt door de verkeersconsulent en de projectmedewerker van de milieudienst. De gemeente wenst door bovenstaande acties jongeren te laten nadenken over hun verplaatsingsgedrag en de gevolgen voor meer veiligheid en minder vervuiling. En wordt aangemoedigd om alternatieve vervoerswijzen andere dan de auto te gebruiken. Eveneens wordt getracht de ouders te bereiken. Ouders verbieden soms uit ongerustheid over de maturiteit van de jongeren in het verkeersgedruis, om met de fiets naar school te gaan. Gedurende 2 weken werd getracht de jongeren aan te leren, zich op een veiligere manier te verplaatsen in het verkeer. Dit jaar werd er geen dodehoekspiegel voor de Schotense basisscholen georganiseerd maar werd er geopteerd om de Mobibuzz te laten parkeren in de gemeente. In deze nieuwe versie van de Mobibuzz kregen de secundaire scholen van Schoten de kans om een zeer volledige informatie bijeen te sprokkelen over het verkeer in al zijn facetten in de vorm van een gesprek met de Mobibuzzmedewerker, dmv film, computerspel, een quiz en een simulatiemoment op de, in de bus opgestelde fiets en moto. Aantal middelbare school klassen die de mobibuzz bezochten: 16 klassen Planning 2011: - In 2011 wordt er opnieuw - gedurende een week - een dode hoekopstelling geïnstalleerd voor de derde graad van de basisscholen. Fietsbrevetten basisscholen Om de fietsvaardigheid van de schoolgaande kinderen te verbeteren, zodat ouders vanaf de middelbare school geruster hun kinderen zelfstandig per fiets naar school zouden sturen, werkten de basisscholen van Schoten in samenwerking met de gemeente en de lokale politie het project verkeersbrevetten uit, naar voorbeeld van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde. Alle zesdejaars van de basisscholen worden aangemoedigd deel te nemen aan het fietsexamen dat jaarlijks de eerste dinsdag van juni plaatsvindt. Er wordt een heel schooljaar op een vaste route van ca. 13 km geoefend, langsheen verschillende bewust gekozen moeilijke punten. MJP /96 Gemeente Schoten

62 In 2010 legden jarigen het fietsexamen af. Het merendeel was geslaagd en ontving op de aansluitende happening hun fietsvaardigheidsbrevet van de burgemeester. Een vermeerdering van het aantal woon-schoolverplaatsingen per fiets betekent automatisch een vermindering van het aantal verplaatsingen per auto in de schoolomgeving, wat zowel de verkeersveiligheid als de leefbaarheid en milieukwaliteit ten goede komt. Ook in 2011 wordt deze actie voorzien Milieuvriendelijke voertuigen Evaluatie wagenpark dmv programma Milieutoetsing Voertuigenpark In het verleden (2003 en 2005) maakte de gemeente reeds een inventaris en evaluatie van het wagenpark d.m.v. het programma Milieutoetsing voertuigenpark (MTV). Sinds 2005 is het wagenpark echter opmerkelijk vernieuwd, zodat een actualisatie van de inventaris aangewezen was. In 2009 werd een analyse van het gemeentelijke voertuigenpark uitgevoerd. Deze analyse werd uitgevoerd aan de hand van het programma MTV (Milieutoetsing Voertuigen) van het VITO. Hieruit blijkt dat het gemeentelijke voertuigenpark een ecoscore heeft van 46,24 (juni 2009). Deze analyse werd begin 2011 geactualiseerd met de nieuw aangekochte wagens in Het gemeentelijke voertuigenpark heeft een ecoscore van (december 2010). Op basis van deze ecoscore zal een resultaatsverbintenis vastgesteld worden. De analyse liet duidelijk blijken dat er nog veel ruimte voor verbetering is. Het reële brandstofverbruik speelt een belangrijke rol in de bepaling of een voertuig al dan niet milieuvriendelijk is. Onderstaande grafiek geeft een overzicht van de gemiddelde ecoscore per voertuigtype voor het gemeentelijke wagenpark. Grafiek: gemiddelde ecoscore per voertuigsegment Om de totale ecoscore te verbeteren (verhogen) dienen bij de aankoop van nieuwe voertuigen milieulastvoorwaarden opgenomen te worden. Deze verschillen van type dienstvoertuig en hebben betrekking op volgende aspecten: - Minimale ecoscore ( MJP /96 Gemeente Schoten

63 - EURO-norm - CO 2 -label met maximale uitstoot van x gr/km - Voertuig met maximale recyclagegraad - Milieuvriendelijke technologie (o.a. elektrisch, hybride, roetfilter) - Brandstof (elektriciteit, benzine, diesel, LPG, aardgas) Overzicht verdeling gemeentelijke voertuigen per segment Alle brandstoffen Diesel Benzine Alle types Personenwagen Kleine bestelwagen Grote bestelwagen 2 2 Minibus 2 2 Kleine vrachtwagen Zware vrachtwagen 4 4 We stellen vast dat het overgrote deel van het wagenpark dieselvoertuigen betreft. Ook voor nieuwe aankopen wordt meestal gekozen voor dieselvoertuigen. Diesel is echter voor korte afstanden en lage snelheden typisch gemeenteverkeer - minder geschikt vermits de uitstoot van roetdeeltjes aanzienlijk hoger is dan bij benzine. Zelfs dieselvoertuigen met roetfilter doen het slechter omdat de motor niet op bedrijfstemperatuur geraakt en de dieselfilter dus niet zijn werk kan doen. Dieselen over korte afstanden met filter zal zelfs leiden tot motorfalen Opmaak actieplan milieuvriendelijk(er) voertuigenpark Na de aankoop van de Smart 4four wordt bekeken hoe het contingent milieuvriendelijke wagens kan worden uitgebreid. Vermits alle voertuigen overwegend binnen de gemeentegrenzen rijden (en korte afstanden doen) zijn wagens met hoge motorvermogens niet zinvol en blijken op termijn CNG-wagens, elektrische wagens (mits hoog % groene elektriciteit door de gemeente aangekocht wordt) of hybrides een degelijk alternatief. Planning 2011: MJP /96 Gemeente Schoten

64 - vastleggen resultaatsverbintenis op basis van de uitgevoerde vlootevaluatie - bekijken in hoeverre hybridevoertuigen of CNG-voertuigen kunnen worden geïntegreerd in de gemeente Opname milieu-aspecten in bestek De milieudienst pleit er steeds voor milieucriteria in haar bestekken voor de aankoop van voertuigen op te nemen. Op dit vlak is er echter nog veel marge voor verbetering. Het in het milieubeleidsplan vastgestelde draaiboek dient hier als leidraad te gelden (draaiboek in bijlage). Bij de aankoop van nieuwe voertuigen dient, afhankelijk van het voertuigtype en het geplande gebruik, geopteerd te worden voor brandstoffen zoals CNG, elektriciteit en benzine. Nieuwe voertuigen dienen aan onderstaande voorwaarden mbt de ecoscore te voldoen. Type Personenwagen Bestelwagen klasse I Lichte vracht klasse II (MTM kg) Lichte vracht klasse III (MTM > kg) Minimale ecoscore Planning 2011: - Toepassing flowchart bij aankoop van nieuwe dienstvoertuigen Bedrijfsvervoersplannen De gemeente geeft al jaren een fiets- of wandelvergoeding, betaalt bus- en treinabonnementen terug, en zal op deze weg verder gaan. In 2009 werd een personeelsenquête uitgewerkt maar wegens ITproblemen werd deze nog niet uitgevoerd. Op basis van deze enquête zal een evaluatie gemaakt worden van het woon-werkverkeer. Er zal eveneens gesensibiliseerd en bijkomende maatregelen genomen worden om het dienstverkeer milieusparender te maken. Planning 2011: - Uitvoering mobiliteitsenquête personeel MJP /96 Gemeente Schoten

65 8 NATUUR 8.1 Basis natuur Bermbeheer Alhoewel Schoten zich kenmerkt door weinig natuurlijke bermen (veelal bosgebied en geen landbouwgemeente) beschikt het over een goedgekeurd bermbeheersplan dat stapsgewijze uitgevoerd en geëvalueerd wordt. De evaluatie naar Agentschap Natuur & Bos wordt bestendigd. Het eerste bermbeheerplan dateert van In 2010 lieten we dit bermbeheerplan actualiseren door de Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid (DMN) van de provincie waarbij ook een evaluatie werd gemaakt van het gevoerde beheer. Hierbij werden 73 locaties geïnventariseerd. In totaal werden 159 plantensoorten gevonden. Het gemiddeld aantal soorten per berm is 13. Het hoogste aantal soorten werd aangetroffen in de Peerdsbosbaan (25 soorten). Andere soortenrijke bermen: Hoogmolendijk en Eksterdreef (24 soorten), Sint-Jobsebaan (23 soorten). De meeste bermen zijn vrij breed (gemiddeld 3 m). Enkele opvallende of kenmerkende soorten zijn Geel nagelkruid, Breedbladige wespenorchis, Dalkruid en Gewoon biggenkruid. In Schoten komen 6 bermtypes voor. Op schaduwrijke plaatsen: bosbermtype en bosrandtype (De Zeurt). Op meer zonnige plaatsen het voedselarme en ijle bermtype (De Zeurt en Peerdsbosbaan + omgeving Ruusbroeckplein - Koningshof) en op voedselrijke plaatsen het ruigbermtype (Schotenhof) of de overgangsbermen. Dit laatste type bevat bermen die in de overgang van voedselarm naar voedselrijk of omgekeerd zitten. Bermen van bosrandtype, bosbermtype, voedselarme en ijle bermtype worden best slechts eenmaal per jaar gemaaid. Overgangsbermen en bermen van het ruigbermtype worden best tweemaal per jaar gemaaid. Japanse duizendknoop (woekerende exoot) vormt een probleem in een aantal bermen. Op basis van de resultaten van de inventarisaties en de vergelijking van de opnames van 2001 zien we dat het huidige maaibeheer voor de Schotense bermen goede resultaten oplevert. De verschuivingen die plaatsvonden tussen 2001 en 2010 wijzen erop dat de meeste bermen in de juiste richting evolueren. Enkel een stabiel maaibeheer met voldoende hoge frequentie kan verruiging en vergrassing van de ruigere bermen tegengaan en het schrale karakter van de voedselarmere bermen behouden. Over het algemeen is de soortenrijkdom en samenstelling vrij goed. Typisch voor Schoten zijn de dreven met volgroeide bomen en daarbij horende ondergroei. Er zijn ook heel wat schrale waardevolle bermen, vooral op brughellingen. In het rapport wordt uitgebreid aandacht besteed aan het verwerken van het maaiafval, zodat het bermbeheerplan tegemoet komt aan de samenwerkingsovereenkomst gemeente-vlaams gewest. Sommige bermen worden éénmaal gemaaid, anderen tweemaal en dit in functie van de voedselrijkheid en/of veiligheid van de weg. De bermen met de meeste ecologische potenties werden gemaaid door een aannemer. De overige bermen werden door de gemeente gemaaid. Het maaien gebeurt telkens met afvoer van maaisel. Er wordt gemaaid met een slagmaaier. Enkel op locaties die te smal zijn voor een slagmaaier in combinatie met opraapwagen kan gebruik gemaakt worden van een klepelmaaier met afzuiginstallatie. Totaal aantal kilometer berm dat gemaaid wordt: 86 km Aantal kilometer berm waarvoor een door ANB goedgekeurd bermbeheersplan opgemaakt is: 63,5 km Aantal kilometer dat gemaaid wordt volgens een door het ANB goedgekeurd bermbeheersplan: 57,5 km MJP /96 Gemeente Schoten

66 Planning 2011: - Voorbereidingen voor nieuw lastenboek cfr. geactualiseerd bermbeheersplan zodat aanpassingen in het maaischema vanaf 2012 kunnen worden uitgevoerd; - Verderzetting ecologisch bermbeheer cfr. bermbeheersplan Promotie streekeigen soorten Sinds 2006 nemen we jaarlijks deel aan de behaagactie in samenwerking met Natuurpunt. Het college bevestigde in 2008 dat dit een jaarlijks terugkerende actie kan zijn gelet op het succes en de sensibilisatie naar de burgers toe. In 2010 namen weer 66 gezinnen deel aan de actie, evenveel als in Ondanks het wegvallen van het beukenhaagpakket werden er meer pakketten dan vorig jaar verkocht. 245 pakketten vlogen de deur uit samen met 7 bomen, 38 knotwilgpotten en 60 klimplanten. Toppers waren de veldesdoorn- en haagbeukenhaag. Ook de taxushaag die voor het eerst aan het assortiment werd toegevoegd deed het erg goed, gevolgd door de bloesembessenhaag en het leuke sneukelbosje. Ook het vogelbosje speciaal voor de kleinere tuintjes was een succes. Naast de gebruikelijke infokanalen (website, balie, Info Schoten) werd de behaagactie extra onder de aandacht gebracht via een infostand in de bibliotheek. De grafiek hieronder geeft overzicht van de bestellingen voorbije 4 jaar pakketten bomen klimplanten deelnemers Een deel van het aanbod bestond in 2010 ook uit gecertificeerd autochtoon plantmateriaal. Haagbeuk Carpinus betulus VB 1034 Hayesbos VB 1051 Bertembos Zomereik Quercus robur VBO 249 Kapellekensbos Meidoorn Crataegus monogyna VB 1053 Op de Bosch Sleedoorn Prunus spinosa VB 1074 Kriephoek VB 1073 Meikensbossen Hondsroos Rosa canina VB 1045 Heidebos Hazelaar Corylus avellana VB 1067 Zoerselbos Sporkehout Frangula alnus VB 1023 Steentjesbos Lijsterbes Sorbus aucuparia VB 1024 Steentjesbos MJP /96 Gemeente Schoten

67 Es Fraxinus excelsior VB 1001 t Hoge Bos Zoete kers Prunus avium WBO 588 Ciergnon De behaagactie draagt haar steentje bij tot de biodiversiteit in Schoten. Insecten en vogels worden door de hagen en houtkanten aangetrokken. Naast voedsel leveren ze ook heel wat nestgelegenheid. Langzaam maar zeker evolueren de deelnemende Schotense tuinen zo tot natuurstapstenen binnen een overwegend cultuurlandschap. Los daarvan wordt er ook actief gesensibiliseerd voor het gebruik van streekeigen soorten via de media, info Schoten, brochures, compostmeesterwerking, de demonstratietuin Ecotuin, en bij de heraanplantingsvoorwaarden bij kapvergunningen en stedenbouwkundige vergunningen. De tuin wordt in een gemeente als Schoten aanzien als een belangrijke groene stapsteen of zelfs biotoop. Planning 2011: - organisatie behaagactie 2011; - sensibilisatie via de media Code van goede natuurpraktijk Deze code wordt gehanteerd in de lastvoorwaarden voor groene aannemingswerken, en het onderhoud en beheer van groengebieden door de eigen dienst der werken (groendienst). In 2010 werd hier ondermeer rekening mee gehouden bij het onderhoud van de groendomeinen. In 2010 werden geen natuurvergunningen aangevraagd. Een aantal natuurvergunningsplichtige activiteiten werd aangevraagd via stedenbouwkundige vergunning. Verder wordt sowieso ook advies gevraagd aan de milieudienst voor stedenbouwkundige vergunningsdossiers in de nabijheid van bomen. Aantal aanvragen natuurvergunningen: 0 Aantal stedenbouwkundige vergunningen in landbouwgebied met voorwaarden: inzake aanplantingen en omheining: 1 Aantal stedenbouwkundige vergunningen met opleg groenscherm: 8 Aantal stedenbouwkundige vergunningen in woonparkgebied vlak naast waterloop met voorwaarden ivm aanplantingen en natuur: 1 Aantal stedenbouwkundige vergunningen ivm aanleg van bos: 1 Aantal stedenbouwkundige vergunningen met voorwaarden inzake bomen, aanplantingen en omheiningen en eventuele fauna of flora-elementen: 89 De info op de gemeentelijke website omtrent de Code van goede natuurpraktijk werd uitgebreid waarbij ook de overzichtelijke brochure van de provincie als te downloaden document ter beschikking werd gesteld. Planning 2011: - verdere implementering van de code van goede natuurpraktijk in de reguliere werking van de eigen gemeentelijke diensten; - sensibilisatie via gemeentelijke website. 8.2 Onderscheidingsniveau natuur Subsidiereglement De gemeente beschikt over een subsidiereglement voor de aanleg van groendaken. Dit werd in 2009 substantieel opgetrokken tot per aanvrager. Ook in 2010 werd dit subsidiebedrag aangehouden. Het reglement wordt in voldoende mate gepromoot o.a. met behulp van een demonstratie groendak (aan de ecoklas). MJP /96 Gemeente Schoten

68 aantal m² groendak gesubsidieerd aantal goedgekeurde subsidieaanvragen m² 229,96 m² 758 m² 55 m 2 32 m² 510,3 m² 480 m² 742 m² groendak gemeentehuis 2010 demostand aan ecoklas (containerpark) Eveneens werd het reglement voor gevelbegroening (geveltuintjes) weer onder de aandacht gebracht. Dit is een nieuw begrip (Prof Dr Martin Hermy, KULeuven). Gevelbegroening heeft niet alleen voordelen voor de woning zelf, maar filtert fijn stof, werkt verkeersremmend, vormt een biotoop en assimileert lawaai. Sinds 2008 werd de behaagactie overigens al uitgebreid met een luik rond gevelbegroening. Voor dit project werden extra klimplanten door de gemeente toegevoegd aan het assortiment van Natuurpunt (Klimhortensia, Wilde wingerd en klimop) en dit tegen gunstige aankoopprijs. In 2010 werd deze actie verder gezet. Het aantal bestellingen voor klimplanten bij de behaagactie evolueerde verder in stijgende lijn. Tijdens de dag van het park van 2010 werd ook een wedstrijd georganiseerd die de bevolking opriep om mee te dingen voor de prijs van het mooiste geveltuintje. Ook de tragewegenwandelingen liepen langs een paar interessante geveltuintjes om de meerwaarde ervan in het straatbeeld onder de aandacht te brengen. Planning 2011: - verderzetting sensibilisatie en subsidiëring groendaken - verderzetting sensibilisatie geveltuintjes via behaagactie Vorming Het beheer van het openbaar groen dient zorgvuldig te gebeuren. Bovendien zijn er ook specifieke kennisvereisten op het vlak van maaien, herbicidenreductie, enzovoort. De groenarbeiders en medewerkers van de milieudienst worden daarom uitgestuurd naar specifieke vormingsinitiatieven (vaak van VVOG). - Studiedag juridische aspecten en beheer van bomen (VVOG): 1 deelnemer - Studiedag bodemverdichting (Inverde): 1 deelnemer - Studiedag problematiek stierkikker (provincie): 1 deelnemer - provinciale milieudag klimaat en biodiversiteit: 1 deelnemer - Studiedag biodiversiteit (provincie): 1 deelnemer - Praktijkdagen trage wegen en ecologische inrichting (RLV en vzw Trage Wegen): 3 deelnemers - Cursus onderhoud tuinmachines (Escala vzw): 3 deelnemers - Beoordelingscriteria voor risicobomen (VVOG): 1 deelnemer - Dag van de Openbare Ruimte (organisatie Steunpunt Straten): 1 deelnemer - Cursus controle boomveiligheid (Escala vzw): 3 deelnemers MJP /96 Gemeente Schoten

69 - Opleiding snoeien van bomen en heesters (Escala): 2 deelnemers - Vakbeurs groenmachines (organisatie Demogroen): 1 deelnemer planning 2011: - afhankelijk van het aanbod en specifieke noodwendigheden worden cursussen en studiedagen gevolgd Deelname Dag van het Park Schoten nam ook in 2010 deel aan de Dag van het Park. Het thema dit jaar was Groen in je buurt. De milieudienst werkte samen met ANB in het domein Vordenstein de activiteiten uit. ANB begeleidde de wandelingen rond domeinbeheer. Tuinpunt legde zich volledig toe op het vijverthema en wateronderzoek en hield ook een verkoopstand van plantjes open. Natuurpunt organiseerde wandelingen met als thema s: Park en levend erfgoed, Park en water, Park en landschap en Park en natuurwaarde en bood, in de groene winkel, o.a. wateronderzoeksmateriaal aan. Velt hield een kruiden- en theestand open. De Fauna Flora Fotoclub hield een fototentoonstelling en er was een kinderanimatiekraam met aanbod van kinderschmink en een sneltekenaar, de compostmeesters gaven info aan tuinders door, een biobakker, een stand van de cactussen- en vetplantenclub, een FairTradekraam, een mineralogiekraam boden hun producten aan. Bij de kramen van het Vogelreservaat, het Dierenasiel, de Fietsersbond, een demostand van fietskarren en toerisme Voorkempen kon men info krijgen over hun werking en een biofrituur lokte de deelnemers met gezonde snacks. Medewerkers van de milieudienst bemanden een kraam rond duurzaam bouwen en energiesubsidies. Gidsen van de wandelclub Scota gidsten wandelaars doorheen Vordenstein en langs Trage wegen in het centrum. Infostand biodiversiteit Blije Bloemen-mobiel Bio-frituur Infostand compostmeesters Infostand VELT Infostand ANB De milieudienst richtte ook een wedstrijd Het mooiste geveltuintje van Schoten voor de inwoners van onze gemeente, in. Op de Dag van het Park werden de voorkeursstemmen verzameld. In de Oranjerie werd aansluitend een infostand Biodiversiteit opgesteld. De Blije Bloemenmobiel vroeg aandacht voor het bewust aankopen van bloemen. MJP /96 Gemeente Schoten

70 Natuurpunt Schoten liet, op deze dag, schepen van Leefmilieu Gerd Adriaensen, het biodiversiteitscharter ondertekenen. Dit alles ging door in domein Vordenstein. Aantal bezoekers ongeveer Planning 2011: - Deelname aan dag van het park: Het thema dit jaar is groen in een verstedelijkte omgeving en de kansen die ook dat groen biedt voor de biodiversiteit. De slagzin van de campagne is Meer groen, t zou deugd doen. - Nieuw dit jaar is dat de milieudienst dit evenement niet meer samen met ANB uitbouwt in Vordenstein maar samen met andere gemeentelijke diensten zoals onder andere de cultuurdienst en met de Gezonsbond in het gemeentepark. - Er wordt een bevraging onder de bevolking gedaan naar een nieuwe invulling van het gemeentepark in het teken van het vastleggen van het landschap- en bosbeheer van het park. Er zal gevraagd worden naar de mening van de parkgebruiker over de huidige toestand of over een droombeeld van hoe het park er voor hen zou kunnen uitzien. - Er zal hiervoor ook een bevraging worden gedaan bij de kinderen en jongeren. Activiteiten van de dag zelf in het park zullen daarbij veelal aansluiten Aanplanten streekeigen soorten In het verlengde van de behaagactie trachten we zoveel mogelijk inheems en zelfs streekeigen groen aan te planten. Voor straatmeubilair (incluis laanbomen) wordt wel eens omwille van kleur, aangepaste eigenschappen en verschijningsvorm op deze regel afgeweken. In buitengebied hebben inheemse bomen en struiken altijd prioriteit. Ook bij het uitreiken van kapvergunningen of het opleggen van groenschermen wordt telkens een lijst meegegeven met de streekeigen bomen en struiken die aangewend kunnen worden bij de verplichtte heraanplanting. Autochtoon materiaal is erg moeilijk te vinden, en vooral erg belangrijk in natuurreservaten. Zie verder ook punt Bij de behaagactie was alvast een groot deel van het plantmateriaal van autochtone oorsprong (zie punt 8.1.2). De groendienst maakte hier ook gebruik van voor diverse hagen en houtkanten verspreid over de gemeente. Planning 2011: - opvolging aanbod autochtoon materiaal - verdere realisatie van aanplanting met streekeigen soorten Inventarisatie en actieplan kleine landschapselementen Binnen het GNOP werden KLE s geïnventariseerd. We beschikken echter niet over een aparte digitale versie hiervan. Om dit grondig aan te kunnen pakken, zou dit uitbesteed moeten worden want binnen het huidige personeelskader vinden we niet de tijd hiervoor Soortenbeleid Het model van samenwerkingsovereenkomst voorziet geen aanmoedigingen voor soortenbeleid. De acties voorzien bij milieubeleidsplan zullen nochtans verder uitgevoerd worden, en waar mogelijk worden vertaald in subsidieerbare projecten. In Schoten loopt nog steeds het project bonte en grauwe vliegenvanger waarbij geïnteresseerde burgers gratis een nestkast krijgen in ruil voor jaarlijkse broedinformatie. Een gelijkaardig project loopt voor de gierzwaluw. In 2009 werd ook een subsidiereglement opgemaakt voor zwaluwnesten bij particulieren. De milieuraad keurde dit reglement goed en paste dit in 2010 toe als actie voor de milieuprijs zodat het geld dat ze hiervoor vrijmaken, ter beschikking komt van burgers die zich inzetten voor zwaluwen en de aanwezige broedplaatsen respecteren. Het startschot van de actie vond plaats op de Dag van het Park waarbij de MJP /96 Gemeente Schoten

71 milieuraad en de schepen van leefmilieu tevens het charter biodiversiteit ondertekenden. Ondanks de oproep via de gebruikelijke infokanalen, een infostandje aan onze balie en persoonlijke contacten met mogelijke kandidaten was de respons maar lauw zodat er amper gebruik werd gemaakt van het beschikbare budget. Om het geld toch zinvol te besteden werden nieuwe gierzwaluwnestkasten besteld die in de loop van winter 2011 zullen worden opgehangen bij bewoners die zich hiervoor opgaven na oproep via website, Info Schoten en via de wijkverenigingen. Hiervoor was de responsgraad gelukkig beter. Na controle van de geschiktheid van de locatie (oriëntatie, hoogte, omgeving) werden 7 gezinnen weerhouden die samen goed zijn voor 12 extra nestkasten. Verder werden de bewoners ook in algemene zin gesensibiliseerd rond de gierzwaluw met de oproep om bij dakrenovatiewerken rekening te houden met eventueel aanwezige vogels en de mogelijkheden om hun dak meteen aantrekkelijker te maken voor de gierzwaluwen. Ook boerenzwaluw en huiszwaluw werden in het subsidiereglement opgenomen maar hiervoor kregen we geen enkele melding binnen van broedgevallen terwijl ze tot vorig jaar zeker nog gebroed hebben op de landbouwgebieden aan het Wijtschot en aan de Laarsebeekdreef. Tijdens de landbouwtelling werden de boeren warm gemaakt voor deelname (aanvraagformulieren werden bezorgd) en werd ook reclame gemaakt voor de acties rond zwaluwen in samenwerking met het Regionaal Landschap de Voorkempen (folder meegegeven). Aan de Laarsebeekdreef gaven drie gezinnen de toestemming om zwaluwnesten op te hangen. Deze zullen in 2011 worden aangebracht door medewerkers van het Regionaal Landschap de Voorkempen. Om de sensibiliserende actie rond zwaluwen extra onder de aandacht te brengen stelden we in de bibliotheek een tijdelijke tentoonstelling hierover op. De folders van de actie worden ook ter beschikking gesteld aan onze balie. Ook het mussenproject werd verder gezet: In het verleden werden aan de schuur van de groendienst al mussenpotten opgehangen die het zeer goed doen bij de aanwezige mussenkolonie. De mussenkolonie aan het Arsenaal kan terecht in de mussenappartementen bij de aanpalende bewoner en aan de nabijgelegen parking van de bibliotheek. In 2009 werd de mussenkolonie in de Seringenlaan ondersteund met mussenpotten bij een aantal bewoners, en blijkbaar bleek dit aanstekelijk vermits we in 2010 tal van aanvragen van particulieren kregen (nestkasten werden betaald met middelen milieuprijs milieuraad). Ophanging mussenpotten door Dienst der Werken (café den Trol) Verder wordt jaarlijks de mussenteldag onder de aandacht gebracht. Dit jaar werd de oproep van Vogelbescherming Vlaanderen om je op te geven als officiële mussenteller extra in de verf gezet op de gemeentelijke website. Tevens werd de bevolking extra gesensibiliseerd omtrent de mogelijkheden in eigen tuin. Daarnaast stelt de milieudienst bouwschema s ter beschikking van de bevolking voor zelf te maken nestkasten. Om de aanwezigheid van een mussenkolonie in de Vordensteinstraat onder de aandacht te brengen werd contact opgenomen met de eigenaar van het braakliggend perceel. In onderlinge afspraak werd overeengekomen dat in de loop van 2011 een aantal mussenpotten tussen de klimop mogen worden aangebracht door de gemeente. Ook in 2010 vond een paddenoverzetactie plaats in wijk de Zeurt uitgewerkt en uitgevoerd door de wijkvereniging en vrijwilligers uit de buurt. Het materiaal hiervoor werd geleverd door de gemeente. In MJP /96 Gemeente Schoten

72 totaal werden 110 amfibieën waargenomen in de emmers (90 kikkers, 15 padden en 5 salamanders). Er waren nog steeds weinig padden maar wel al meer dan in 2009 (toen werden er in totaal maar 6 padden uit de emmers gehaald). Hoofdperiode: maart 2010 (in 2009: maart): met zachte temperaturen en regen. De gemeente plaatste tevens waarschuwingsborden om de automobilisten attent te maken op de paddentrek. Door slechte coördinatie is wel een veel te drastische ruiming van ALLE grachten/sloten op het sportgebied De Zeurt nefast geweest voor tal van herpetofauna. Ruiming dient planmatig te gebeuren en telkens met aanduiding van vluchtzones voor de bedreigde dieren. Paddenoverzetactie De Zeurt In functie van de kerkuil werd onderzocht of een opening in de gevel van de milieudienst ingericht kon worden maar onderzoek wees uit dat het gat langs binnen niet meer bereikbaar is. Zo n gat diende vroeger om een balk in te steken om een katrol aan te hangen om zo grote voorwerpen naar boven te hijsen. Ook voor de renovatie van de Sint Cordulakerk vraagt de milieudienst om alleszins rekening te houden met de kerkuil en mogelijkheden voor vleermuizen. De nodige documentatie werd bezorgd aan het architectenbureau dat de werken mee begeleid. Dit wordt ook mee opgevolgd door de technische dienst. In het kader van het jaar van de Biodiversiteit werd in 2010 het charter voor biodiversiteit met Natuurpunt ondertekend op de Dag van het Park. Hierbij was ook de tentoonstelling rond biodiversiteit te bezichtigen die nadien verhuisde naar de bibliotheek. Voor de lagere school organiseerde de bibliotheek i.s.m. de milieudienst een biodiversiteitsevenement (auteur en muzikanten) in het kader van het project Roodwaternacht van de provincie. De landschapsecoloog nam ook deel aan de internationale dag van de Biodiversiteit in het landschapshuis Zoersel onder de titel Roodwaternacht. Het thema Biodiversiteit kwam ook ruim aan bod in Info Schoten, gekoppeld aan een artikel over vlinders en tips voor het verhogen van de ecologische waarde van eigen tuin. Ook voor de vlindermee-telactie van Natuurpunt werd extra reclame gemaakt via de gemeentelijke website. In 2011 wordt een voordracht georganiseerd rond biodiversiteit en klimaat in samenwerking met Natuurpunt en de provincie. De organisatie werd al gedeeltelijk voorbereid in ANB is in 2010 begonnen met de informatievergaderingen en overleg rond de natuurdoelen voor de Natura 2000-gebieden of de Speciale Beschermingszones. Voor Schoten gaat het om de vallei van de Laarsebeek evenals het Fort van Schoten (beiden habitatrichtlijngebied). De milieudienst volgt de plannen hieromtrent op. Planning 2011: - verderzetting lopende projecten soortenbeleid - ophangen nestkasten voor gierzwaluw bij bewoners - organiseren voordracht biodiversiteit en klimaat i.s.m. provincie Antwerpen en Natuurpunt gekoppeld aan poëziewedstrijd biodiversiteit en de biodiversiteitstentoonstelling - opvolgen opmaak natuurdoelen voor Natura 2000-gebieden. MJP /96 Gemeente Schoten

73 8.2.7 Natuurbeheer in gemeentelijke domeinen Het herinrichtingsproject voor de vijver van het gemeentepark werd in 2009 uitgevoerd en in 2010 voorlopig opgeleverd. De vijver werd geruimd en de oevers kregen een ecologische herinrichting. De steile oevers werden afgeschuind waardoor een voor planten interessante overgang van nat naar droog ontstaat. Oeverplanten zoals kattenstaart en groot hoefblad helpen ook de bodem mee vast te houden. De vooroever, aangelegd met gevlochten wilgentakken, beschermt de oever en de moeraszone tegen uitspoeling en erosie. Achter het wilgenvlechtwerk ligt een moeraszone met zuurstofleverende moerasplanten. Deze planten staan mee in voor de natuurlijke zuivering van het water. Om de planten een goede start te geven werden de verwilderde eenden op de vijver weggevangen en tijdelijke beschermingsnetten geïnstalleerd. Verder werd een infobord geplaatst waarop de werken worden toegelicht en de bezoekers worden aangespoord om de eenden niet meer te voeren in het belang van de vijverbiotoop en de eenden zelf. In 2010 werden de planten die niet goed aangeslagen waren, vervangen door nieuwe, zo werd ondermeer het eilandje helemaal opnieuw aangeplant: nu met meer succes. Tevens vonden de eerste besprekingen plaats met ANB en Onroerend Erfgoed rond de plannen om een landschapsbeheerplan te laten opmaken voor het gemeentepark dat een beschermd landschap is. In dit beheerplan kan meteen een bosbeheerplan worden geïntegreerd voor de bosbestanden van het park. Op die manier kunnen nadien makkelijker subsidies verkregen worden voor beheerwerken en wordt het beheer duidelijk vastgelegd voor een lange termijn. De firma verantwoordelijk voor het beheer van de pijpleidingenstrook doorheen Schoten heeft een studiebureau onder de arm genomen om het traject weer boomvrij te maken. Hiervoor vonden een aantal besprekingen plaats waarbij de waarde van de monumentale eiken werd beklemtoond. Ook ANB is van mening dat eerst moet gezocht worden naar alternatieven vooraleer kan worden overgegaan tot het rooien van deze waardevolle eiken. De boomvrije strook moet beheerd worden als hooiland. Samen met de politie werd onderzocht of er nog extra aanplantingen mogelijk zijn aan het nieuwe politieplein. Er was nog ruimte voor 12 extra lindebomen, 3 gleditsia s en 1 notelaar. Deze werden in het plantseizoen van 2010 geplant. Het beheer van het gemeentelijke natuurgebied t Asbroek door Natuurpunt werd opgevolgd en in de GNOP-commissie besproken. In 2010 werden de wandelpaden weer grondig vrijgemaakt en bramen onder controle gehouden. Nu de populieren naast de Marnixschool gekapt zijn, werd onderzocht of hier extra buffering mogelijk is van de Horstebeek. Jammer genoeg ziet de eigenaar van de grond dit enkel zitten mits de gemeente het terrein overkoopt of pacht. De vraagprijs is echter niet realistisch voor de gemeente. In 2010 werd ook het 2 de monitoringsrapport voor het Asbroek goedgekeurd door ANB waarbij tevreden werd vastgesteld dat de poelen werden vrijgemaakt van blad. De schaduwdruk rond de poelen wordt best nog verminderd door een strook van 15 m rond de poel in hakhout om te zetten. Dit zal gunstige invloed hebben op de reeds aanwezige Bruine kikker, Kleine- en Alpenwatersalamander en de vinpootsalamander. Pluspunt hierbij is het hout in hopen stapelen zodat bij sterke droogte de amfibieën hier een schuilplaats vinden. Verder is het opvallend hoe rijk de beek is aan waterplanten sinds deze enkel handmatig wordt geruimd. De Horstebeek werd in 2010 opnieuw manueel geruimd. De verbraming is een spijtige evolutie maar zal teruggedrongen worden eenmaal de natuurlijke verjonging (es, els, lijsterbes, berk, esdoorn) voldoende ontwikkeld is. De exotenbestrijding (Rhododendron en Amerikaanse vogelkers) moet een aandachtspunt blijven. Het Asbroek is de enige vindplaats in Antwerpen voor de Witte rapunzel. Het ruig klokje neemt toe in aantal door het gevoerde exotenbeheer. MJP /96 Gemeente Schoten

74 Ook het beheer van het gemeentelijke natuurgebied Het Wijtschot werd opgevolgd en in de GNOPcommissie besproken. De Japanse duizendknoop wordt zo goed als kan manueel gedund. Op een klein stuk is achteruitgang van de Japanse duizendknoop zichtbaar. Planning 2011: - Gemeentepark: opmaak lastenboek landschapsbeheerplan aanstellen ontwerper - Opvolgen vrijmaken zone pijpleidingen in park (de oude eiken worden voorlopig gevrijwaard) - Asbroek: verder afzetten van aantal bomen rond poelen voor meer licht + verder onderzoek buffering Horstebeek in Asbroek en knelpunt wateroverlast Marnixschool + opmaak lastenboek voor grondige waterstudie omgeving Asbroek - Vordenstein - Wijtschot: wilgenstruweel uitdunnen en terugdringen Bosgroep Antwerpen Noord Privé-bossen en domeinen zijn een belangrijke schakel in de groene gordel rondom Schoten. De landschapsecoloog maakt deel uit van de raad van bestuur van de bosgroep Antwerpen Noord en volgt zo de acties en projecten op die lopen in privé-bossen in Schoten en omgeving. De bosgroep streeft een vrijwillig samenwerkingsverband na tussen verschillende boseigenaars, zowel openbare als privé. In Schoten is een groot deel van het aanzienlijke areaal bos in privébezit. De bosgroep ondersteunt privéboseigenaars zodat ze een optimaal beheer van hun eigendom kunnen verwezenlijken. De natuurwaarde en recreatieve waarde van het bosareaal kan hierdoor aanzienlijk bevorderd worden. Door aanwezigheid van een vertegenwoordiger van de gemeente in de Raad van Bestuur van de bosgroep kan de gemeente haar visie op het beheer, het natuurverbindende karakter en recreatieve medegebruik van het bosareaal in Schoten verder in de praktijk brengen. In 2010 volgden we de afronding op van een uitgebreid bosbeheerplan van nabij op voor openbare en private bossen in de zone Kapellen / Brasschaat / Schoten waartoe ook het Peerdsbos evenals een aantal privébossen in Schoten behoren. Planning 2011: - Uitvoering van dunningen gepland in privédomeinen in Schoten mee opvolgen - verdere deelname aan bosgroep Antwerpen Noord Regionaal landschap de Voorkempen en Antitankgracht Ook via deelname aan het Regionaal landschap de Voorkempen kunnen we de aandacht blijven vestigen op het belang van de groene gordel rondom Schoten. In 2008 werd de overstap van landschapspark naar regionaal landschap een feit. In 2010 werden de stuurgroepvergaderingen van het Regionaal landschap de Voorkempen evenals de projectgroep Antitankgracht intensief opgevolgd en bijgewoond. Ook het ontbrekende stuk fietspad langsheen de Antitankgracht in Schoten en deel van Brecht werd verder besproken in onderling overleg met Regionaal landschap de Voorkempen, AWV, VMM, Toerisme Provincie Antwerpen en met Brecht. Samen met Brecht willen we werk maken van dit fietspad. Realisatie van het fietspad is gepland in In 2010 werden de administratieve voorbereidingen getroffen. De provincie heeft een PDPO dossier opgemaakt. de dienst Toerisme Provincie Antwerpen wordt de trekker van dit dossier. In het kader van het planprogramma dat de VLM werd nagegaan of een landinrichtingsproject voor de Voorkempen mogelijk is. We kregen echter het nieuws dat dit project niet werd weerhouden door de minister en dus niet wordt verdergezet. In 2009 is de provincie gestart met een gebiedsgericht project omtrent de fortengordels rond Antwerpen. Daar ook het fort van Schoten hier deel van uitmaakt (buitenste fortengordel), volgen we dit project nauwgezet mee op. Doelstelling van deze studie is de ruimtelijke samenhang van beide fortengordels rond Antwerpen versterken evenals de ecologische, landschappelijke en cultuurhistorische waarden. MJP /96 Gemeente Schoten

75 Tevens wil men zoeken naar een optimale invulling van de fortengordels en een verhoging van de toegankelijkheid. Planning 2011: - opvolgen werking regionaal landschap de voorkempen - realiseren van het fietspad langsheen Antitankgracht samen met buurgemeente Brecht en Toerisme provincie Antwerpen - zaken met betrekking tot natuuraspecten in Schoten op de agenda houden - opvolgen gebiedsgericht provinciaal project fortengordels rond Antwerpen Ontsnippering Ontsnippering is belangrijk voor het intact houden en verbeteren van de groene gordel. Ontsnipperingsmaatregelen zoals plannen rond bermbrug/ecoduct Peerdsbosbaan, advisering bij verbreding Albertkanaal worden op de voet gevolgd door de landschapsecoloog. Voor het Albertkanaal werd onder meer het planmer verder mee opgevolgd via de stuurgroep. De ecoduikers en ecotunnels onder de E19 moeten beter worden onderhouden. Dit knelpunt werd nogmaals overgemaakt aan ANB. AWV is nog altijd bezig met een rapport over de bermbrug die het Peerdsbos met Vordenstein zal verbinden. De jonge bosaanplanting aan de sportvelden de Zeurt vormt belangrijke schakel en is goed aangeslagen maar moet verder opgevolgd worden en bijgestuurd waar nodig. Eens het bos volgroeid is, kan het gebruikt worden als speelbosje voor de buurt. Het afsluiten van de Zeurtebaan blijkt voor de aanwezige paddenpopulatie alleszins een succes te zijn. Ook reemigratie over de weg verloopt een pak veiliger. Om eekhoorns en andere kleine zoogdieren veilig de Botermelkbaan te laten kruisen werd de aanleg van eekhoornbruggen over de weg besproken met AWV. De aanleg van dergelijke boombruggen wordt verder onderzocht in het kader van de geplande heraanleg van de Botermelkbaan. De studie rond boombruggen die recent werd opgemaakt in opdracht van het Brussels hoofdstedelijk gewest werd alvast meegegeven aan AWV samen met de door de milieudienst opgemaakte kaart inzake de mogelijke locaties. Inzake de beheeroverdracht van de Parklaan en de Bremdonckdreef en een stukje bos aansluitend aan Vordenstein van de gemeente aan ANB werd gewerkt aan een juridisch sluitende overeenkomst. Dit werd gefinaliseerd in 2010 zodat de overdracht rond is.op die manier sluiten de beheerswerken beter aan op het geplande bosbeheer wat logischer is dan een apart beheer door de gemeente. Deze overeenkomst werd goedgekeurd in de gemeenteraad van 28/10/2010. In het kader van de heraanleg van de Horstebaan werden de mogelijkheden in verband met amfibietunnels en boombruggen onderzocht. Het schepencollege heeft deze voorstellen echter niet weerhouden. Er komen wel nieuwe wildspiegels langsheen de Horstebaan die overstekende dieren waarschuwen voor aankomende auto s zodat er minder verkeersslachtoffers vallen onder de plaatselijke fauna. Aan de grens met Merksem, achter het Leonard Gorisplein, liggen verwaarloosde achtergronden. De stad Antwerpen werd in 2009 aangeschreven met de vraag of zij een aankoop van de terreinen zagen zitten gelet op de aansluiting met het park van Merksem. Deze piste werd in 2010 onderzocht maar ligt voorlopig stil omdat Antwerpen de kosten voor een doorsteek naar Merksem graag wil delen met Schoten. Het schepencollege van Schoten wenst hier echter niet op in te gaan. Op de hoek Molenbaan Brechtsebaan staat een bosperceel te koop. De milieudienst stelt voor het perceel aan te kopen in het kader van het bestendigen en verbeteren van de groene gordel rondom het centrum van Schoten. Dit wordt verder onderzocht. MJP /96 Gemeente Schoten

76 De milieudienst volgde de besprekingen op rond de geplande velling van Amerikaanse eiken langsheen het Kempisch kanaal gelet op risico s voor hoogspanningsleiding van Elia. De bomenrij heeft een belangrijke landschappelijke en ecologische functie. Er moet dus alleszins gezorgd worden voor een nieuwe bomenrij. Het voorstel is om de huidige bomen te vervangen door knoteiken. Het beheer van de bomen langsheen het kanaal werd in 2010 door Elia vastgelegd in een bomenbeheerplan zodat de ecologische functie gegarandeerd blijft. In 2011 wordt de vergunning voor het vellen van de bomen aangevraagd. Bij Tucrail werd voor de zoveelste keer aangedrongen op verdere verwezenlijking van de houtkant langsheen de HSL echter zonder gevolg op terrein. Ook privétuinen spelen een belangrijke rol in ontsnippering. Om verdere versnippering door drastische kappingen in tuinen beter in de hand te hebben werd in 2010 in samenwerking met de bomenwerkgroep binnen de gemeentelijke minaraad gewerkt aan een bomenprotocol waarin de regelgeving rond het vellen van bomen nog eens wordt opgelijst en ook het invoeren van een borgsysteem wordt voorgesteld. Dit bomenprotocol moet nog worden bekrachtigd door de gecoro en de gemeenteraad. De tekst i.v.m. vuistregels bij werkzaamheden in de nabijheid van bomen werd op de website ter beschikking gesteld. Planning 2011: - bermbrug tussen Vordenstein en Peerdsbos over E19 op de agenda houden - bij Tucrail blijven aandringen op verdere aanvulling houtkant langsheen HSL - bomenprotocol voorleggen aan gecoro en gemeenteraad - vergunning vervanging eiken langsheen het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten opvolgen - dossier verbreding Albertkanaal opvolgen - dossier verwerving en inrichting achtergronden Leonard Gorisplein opvolgen - mogelijkheid aanleg boombruggen over de Botermelkbaan opvolgen - onderzoek mogelijke aankoop bosperceel Molenbaan-Brechtsebaan Natuurgebied Bonte Hannek Vooral de gemeentelijke milieuraad is trekker om dit dossier levend te houden. Zoals geweten, diende de eigenaar een stuk bos af te staan in ruil voor een verkaveling De List (dateert al van 1985). De overdracht is echter nooit gerealiseerd, en de gemeente en het gewest hebben een advocaat op dit dossier gezet om deze 30 ha park en vijverlandschap (grenzend aan het Peerdsbos) toch in rechtmatige eigendom te kunnen krijgen. De Bonte Hannek is, blijkens de aquanaut en de provinciale herinrichtingsplannen van de Laarsebeek, erg belangrijk voor de waterhuishouding, en met broedvogels als fuut, dodaars en ijsvogel (en visarend als jaarlijkse doortrekker!) ook van belang voor de lokale avifauna. Planning 2011: - juridisch dossier rond dit dossier opvolgen en op de agenda houden (ook die van het Gewest) - ter beschikking stelling voorschotten voor de landmeter (provisie) Bestrijding invasieve exoten en probleemsoorten De gemeente Schoten voert ook een bestrijding door van reuzenbalsemien, japanse duizendknoop en waternavel waar deze soorten zich manifesteren. Dit gebeurt meestal door kruidruiming (beken) of door maaien en afvoeren. Een en ander wordt afgestemd op het provinciaal plan terzake. Een zeer specifiek probleem wordt gevormd door de processierups, waarvoor we laanbomen, parkbomen, bomen in Scholen en deelnemende tuinen preventief spuiten met een bacterie, en curatief optreden in de zomer. In 2010 werden 1391 zomereiken preventief behandeld en noteerden we 26 aanvragen voor bestrijding van nesten of rupsen in private tuinen en scholen. Waar de eigen diensten erbij kunnen worden ze in eigen beheer bestreden. Elders gebeurt het verwijderen van de nesten door MJP /96 Gemeente Schoten

77 een gespecialiseerde firma. De bewoners die nesten laten verwijderen in eigen tuin betalen hiervoor een retributie. In 2010 nam de landschapsecoloog ook deel aan een studiedag in Breda rond de problematiek van de stierkikker. Op de website werd nog eens extra aandacht geschonken aan de gevaren van reuzenberenklauw. Planning 2011: - verder zetten exotenbestrijding - verder gaan met preventieve bestrijding van processierupsen en het verwijderen van nesten waar ze hinder kunnen veroorzaken Specifieke omstandigheden (heirkracht) Het CAPLO dient ermee rekening te houden dat wegens zwangerschaps- en bevallingsverlof van Joke Ossaer, de landschapsecoloog uit de running is van 14/02 tot en met 6/9/2011. Hierdoor vallen veel projecten en diverse administratieve taken tijdelijk weg. Het programma biodiversiteit zou normaliter geen achterstel mogen oplopen. MJP /96 Gemeente Schoten

78 9 BODEM 9.1 Basis bodem Inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige Begin 2010 vond er een schadegeval plaats op het domein van de gemeente Schoten. Dit werd binnen de termijn (14 dagen) meegedeeld aan OVAM. OVAM legde de gemeente verdere maatregelen op. Via de saneringsaansprakelijke werd een strategie uitgewerkt waarbij de verontreiniging werd afgegraven door een erkende bodemsaneringsdeskundige (Esher). Het eindevaluatierapport werd bezorgd aan OVAM die het onderzoek conform verklaarde. In 2010 werd de laatste hand gelegd aan een overeenkomst voor het inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige bij schadegevallen, het document zal begin 2011 in de gemeenteraad worden behandeld voor eventuele bekrachtiging Vergunnen tijdelijke grondopslagplaatsen (TOP) Tot op heden werden geen TOPs binnen de gemeente vergund. Er werd enkel een advies opgemaakt voor een TOP in de randgemeente Brecht. Gelet op het feit dat deze nieuwe inrichting op minder dan 100m van de gemeente Schoten gesitueerd is, werd de gemeente Schoten verzocht haar inwoners hiervan te informeren en werd dit advies geformuleerd. Hierbij werd vanzelfsprekend rekening gehouden met de code van goede praktijk, opgesteld door OVAM. 9.2 Onderscheidingsniveau bodem Acties en maatregelen binnen het Vlaamse bodembeleid De gemeente zal bekijken welke van volgende acties of maatregelen binnen het kader van het Vlaamse bodembeleid in de loop van 2011 kunnen opgestart worden: - uitvoeren van een inventarisatie voor een bepaalde woonzone op potentieel verontreinigde grond; - inrichten van een inzamelplaats voor kleine partijen verontreinigde grond van schadegevallen bij particulieren; - oplijsten gemeentelijke gronden waarop een historische risicoactiviteit plaats vond; - uitvoeren inventarisatie inzake andere bodemproblemen Erosiebestrijding Erosie vormt geen knelpunt in Schoten zodat hieromtrent geen actieve sensibilisatie-acties dienen georganiseerd of een gemeentelijk erosiebestrijdingsplan dient opgesteld te worden Inventaris gemeentelijke gronden De gemeente maakt een inventaris op van de gemeentelijke gronden i.f.v. de eventuele historische risico-activiteiten. De gegevens worden ingevoerd in de remmicom-databank. De gemeentelijke risicogronden worden nu nog verwerkt in een access databank. In de toekomst zal er een opname in het GIS gebeuren en bekeken worden hoe de verontreiniging grafisch kan worden voorgesteld. In 2010 werd de Access databank aan OVAM overgemaakt. In 2011 zal werk worden gemaakt van de omzetting van de Access databank naar een XML-bestand, op vraag van OVAM, om de overdracht te vergemakkelijken. MJP /96 Gemeente Schoten

79 Begin december woonde iemand van de milieudienst een vergadering bij georganiseerd door OVAM in Malle. Het ging hier meer bepaald om de inventarisatie van de risicogronden, de periodieke onderzoeksplicht en de gegevensuitwisseling tussen OVAM en de gemeentes. De gemeente Schoten staat hier reeds ver in. De gegevens van eventuele risicogronden gelegen in beschermingszone/waterwingebied werden reeds overgemaakt aan OVAM en ook aan PIDPA Inzamelplaats kleine partijen verontreinigde grond Er zal worden bekeken in hoeverre de gemeente hierin kan instappen. In de praktijk zullen particulieren echter maximaal worden doorverwezen naar de verzekeraars, die zelf afvoer naar een TOP of erkende verwerker kunnen organiseren. Vraag is of de gemeente in geval van heirkracht niet over een kleine stockageruimte dient te beschikken (ook voor eigen diensten). Probleem stelt zich in de voorwaarden én dito aanvragen voor dergelijke TOP s. Deponie in waterdichte containers zou wellicht nog de gemakkelijkste manier van stockeren zijn. Dit project werd eerder in 2008 (intern) niet weerhouden voor verdere uitwerking. Nochtans heeft OVAM met het nieuwe bodemdecreet de gemeenten deels de autonomie (en verantwoordelijkheid) gegeven om de schadegevallen lokaal op te lossen. Gezien het feit dat schadegevallen toch wel een redelijk recent gegeven zijn (analoog met de actie tankslag) wordt toch gekeken of deze piste in 2011 niet opnieuw kan geopend worden Tankslag : kaap 200 oude mazouttanks in zicht! De gemeente neemt deel aan het project dat werd opgestart door de intercommunale IGEAN. Schotenaren die een ondergrondse stookolietank bezitten en deze wensen te verwijderen of laten opvullen, konden zich inschrijven. Mourik werd door IGEAN geselecteerd om de werken uit te voeren. Het voordeel van dit project is dat de kostprijs van de werken wordt gedrukt en de burger minder administratief werk dient uit te voeren. Hierdoor zijn mensen sneller geneigd hun ongebruikte tank te laten verwijderen of op te laten vullen. Op deze wijze komt de actie het milieu ten goede. De gemeente communiceerde ook in 2010 uitgebreid over deze actie en de wettelijke verplichtingen omtrent oude stookolietanks. Tijdens de actieperiode werden reeds 198 oude stookolietanks via deze actie verwijderd (of indien dit onmogelijk bleek; opgevuld). Gelet op het succes werd alvast beslist om de actie verder te laten lopen in Een wachtlijst wordt opgesteld met het oog op een nieuwe actie door IGEAN/Mourik Algemene info mbt bodemonderzoek Opleggen oriënterend bodemonderzoek De gemeente Schoten heeft een lijst risicogronden opgemaakt op basis van de hedendaagse en vroegere vergunningen die zijn uitgereikt. Gezien de gemeente Schoten één van de eerste gemeenten was met een milieuambtenaar en gezien er in het verleden grootscheepse handhavings- en regularisatierondes werden georganiseerd zijn de meeste bedrijven, KMO s en ambachten destijds wel vergund. Van de nietvergunde bedrijven is vaak een verslag en/of proces verbaal te vinden in de databank. Daarenboven werd er door de provincie na de inwerkingtreding van het bodemsaneringsdecreet een lijst bezorgd met risicogronden. Het betrof hier vooral gronden die vroeger gekend stonden als stortplaats. Daarenboven beschikt de provincie nog over een lijst met OVAM sites die al bekend waren bij de OVAM op het moment van de inventarisatie. Deze dossiers zijn niet opgenomen in de gemeentelijke inventaris omdat zij reeds gekend zijn bij OVAM. De lijst van de gemeente en de lijst van de provincie zijn intussen samengevoegd. MJP /96 Gemeente Schoten

80 Indien deze lijst actueel is, zal de gemeente met vrij grote duidelijkheid kunnen zeggen op welke verkavelingen bodemverontreiniging is. Bijgevolg is er geen behoefte om een bodemonderzoek op te leggen omdat men zeker is van het feit of er op deze percelen al dan niet sprake is van bodemverontreiniging. Het opleggen van een bodemonderzoek bij nieuwe verkavelingen kan wel interessant zijn voor percelen waar vroeger stookolietanks aanwezig waren. Ook de reglementering inzake grondverzet zorgt ervoor dat er een bijkomende controle-instrument komt om verontreinigde grond op te sporen. Bodemonderzoek gemeentelijke gronden Gelet op de gemeentelijke voorbeeldfunctie, zijn de meest milieuhinderlijke inrichtingen van de gemeente reeds vergund. Indien op deze percelen activiteiten die bodemverontreiniging kunnen veroorzaken plaatsvonden of plaatsvinden, worden deze op de reglementaire tijdstippen onderzocht. Dit heeft in het verleden geleid tot een 3-tal saneringen van gemeentelijke gronden. De gronden van de gemeente waar bodemverontreiniging op kan plaatsvinden inzake ingedeelde inrichtingen, zijn reeds onderzocht. De gronden van de gemeente waar schadegevallen op plaats vinden of vonden worden doorgegeven aan de dienst IVS-schadegevallen van OVAM die maatregelen zal opleggen aan de gemeente. Hierover verder meer. Schadegevallen De gemeente heeft een budget van euro op het budget 2011 staan voor het inschakelen van een erkende bodemsaneringsdeskundige bij schadegevallen. Dit bedrag zal naar alle waarschijnlijkheid moeten opgetrokken worden tot euro. Het bedrag is evenwel ontoereikend voor de kosten van ontgraving, transport en verwerking van de verontreinigde grond. De gemeente maakte in 2010 werk rond de uitwerking van mogelijke schadegevallen (oa informeel onderhoud met het PIH). Dit resulteerde in een begroot bedrag van euro voor de behandeling van schadegevallen (ontgraving, transport en verwerking van de verontreinigde grond) in In geval van bodemverontreiniging bij particulieren worden er door de burgemeester binnen de 30 dagen maatregelen opgelegd. Gelet op het feit dat de meeste particulieren hoegenaamd niet weten hoe ze dergelijke situatie moeten aanmaken, gebeurt het vaak dat er een afgevaardigde van de gemeente ter plaatse gaat om de mensen te begeleiden. Vaak kunnen particulieren via hun brandverzekering een deel van de kosten of soms zelfs de volledige kost, recupereren. MJP /96 Gemeente Schoten

81 10 DUURZAME ONTWIKKELING 10.1 Basis duurzame ontwikkeling Passieve sensibilisatie De gemeente tracht zoveel mogelijk te sensibiliseren rond duurzame ontwikkeling en tracht daarbij objectieve bondgenootschappen aan te gaan met de gemeentelijke raad voor ontwikkelingssamenwerking, cultuurraad, bibliotheek, enzovoort. Een overzicht van gepubliceerde artikels met betrekking tot duurzame ontwikkeling is in bijlage terug te vinden Onderscheidingsniveau duurzame ontwikkeling De gemeente besteedt bijzondere aandacht aan de samenhang en synergie tussen de ecologische, sociale en economische aspecten van haar beleidsdomeinen. De gemeente gaat na waar duurzame ontwikkeling geïntegreerd kan worden in de werking van het gemeentebestuur Participerende en sensibiliserende initiatieven Het gevoerde gemeentelijke duurzaamheidsbeleid wordt gescreend met behulp van de duurzaamheidsspiegel ontwikkeld door SLA 21. Hierbij werd getracht om raden, commissies en diverse belanghebbenden buiten het milieulandschap actief en participatief te betrekken. Dit is niet de gemakkelijkste opdracht, vermits het bovenop de kerntaken van veel verenigingen en bestuurders komt. Op de startvergadering (voorjaar 2009) werden verschillende adviesraden uitgenodigd. De respons was echter zeer beperkt (met uitzondering van de milieuraad). Omwille van tijdsgebrek werd in 2010 niet verder gewerkt aan de duurzaamheidsspiegel. Tenzij er een nieuw initiatief zou komen, leggen we ons liever in 2011 toe op de milieubarometer dan de duurzaamheidsspiegel. De werking van de milieuraad werd geëvalueerd op basis van de vragenlijst die ter beschikking wordt gesteld door Tandem (resultaat in jaarverslag milieuraad, thema instrumentarium) Duurzaam bouwen en wonen De gemeente ondersteunt duurzaam bouwen en wonen op actieve wijze. Naast de belangrijke uitgebreide infoverlening tijdens de kantooruren (en elke donderdagavond), is de milieudienst op grote gemeentelijke evenementen (bv. Dag van het Park, infoavonden, wijkevenementen) aanwezig met een informatiestand omtrent duurzaam (ver)bouwen en wonen. Deze informatiestanden worden telkens ruim vooraf aangekondigd. Naast informatie omtrent de financiële tegemoetkomingen, wordt eveneens uitleg verschaft omtrent de basisprincipes van duurzaam bouwen (isolatie, verwarming, ventilatie, hernieuwbare energietoepassingen, ). Indien nodig wordt beroep gedaan op een architect die gespecialiseerd is in duurzame bouwprojecten (bv. Dag van het park of tijdens de energiebeurs) of wordt doorverwezen naar gespecialiseerde centra zoals Kamp C. We stellen vast dat deze wijze van informatieverlening in hoge mate geapprecieerd wordt door de Schotenaren! De gemeente Schoten is een middelgrote gemeente met een uitgebouwde bestaffing van de milieudienst (9 personen) en een 14-jarige werking op het vlak van duurzame ontwikkeling. Het is voor een gemeente als Schoten echter niet mogelijk een volstrekt autonoom infopunt duurzaam bouwen aan te bieden. Hiervoor is de gemeente te klein, en bovendien zorgt de synergie tussen de duurzaamheidsambtenaar enerzijds en het gezamenlijke loket met de milieu- en R.O.-dienst, gekoppeld aan de werking van de 2 huisvestingsambtenaren (!) ook voor een zeer degelijke begeleiding van de bevolking en de bouwheren/architecten in het bijzonder. MJP /96 Gemeente Schoten

82 De stedenbouwkundige dienst tracht in haar vergunningsvoorwaarden zo veel mogelijk de nadruk te leggen op duurzame bouwaspecten zoals passieve zonneoriëntatie en de aanleg van groendaken. Zo werd in 2010 bijvoorbeeld de aanleg van een groendak in 21 vergunningsdossiers aanbevolen. Planning 2011: - Communicatie voeren rond het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout en toepassing subsidiereglement; - opmaak brochure die aan alle aanvragers voor een stedenbouwkundige vergunning kan worden meegegeven; - opname van ecologische criteria in vergunningenbeleid/stedenbouwkundige verordening; - uitwerking leidraad voor gemeentelijke (ver)bouwprojecten; - verderzetting van de duurzaamheidsambtenaar als infopunt voor duurzame bouwen en wonen, energie en subsidies Maatschappelijk verantwoord ondernemen Eerlijke Handel (FairTrade) De gemeente houdt in haar aankoopbeleid naast milieuaspecten ook rekening met sociale aspecten. Eerlijke handel werd als belangrijk begrip ingeschreven in de gemeentelijke beleidsnota. Op 14 maart 2005 startte Schoten haar campagne om de FairTradeGemeentetitel te behalen. Hiervoor werd een werkgroep opgericht met leden van verschillende Schotense organisaties en gemeentelijke raden, zoals de milieuraad en de raad voor ontwikkelingssamenwerking onder leiding van Bruno Buytaert. Daarnaast sprongen ook enkele Schotense horecazaken, bedrijven en jeugdverenigingen mee op de kar van eerlijke handel. Op 9 december 2006 behaalde Schoten de titel van FairTradeGemeente. Met het behalen van het FairTrade label bewijst de gemeente dat ze achter de principes van eerlijke handel staat. Om deze erkenning te behalen werd een werkgroep opgericht. Het gemeentebestuur geeft het goede voorbeeld door koffie met een Max Havelaar keurmerk en eerlijke te schenken. Daarnaast wordt er op recepties of informatieavonden van de milieudienst, milieuraad of GROS steevast gekozen voor fairtrade producten. Sinds 2009 wordt tevens op de nieuwjaarsreceptie van de gemeente voor de bevolking Schoten Schol eerlijke handel-dranken aangeboden. Het aantal bezoekers op deze happening wordt geschat op een tal. De Schotense horeca werd aangeschreven (voorjaar 2009) mbt het gebruik van fairtrade producten (ism het horecaloket). Tevens werden (najaar 2009) alle horecazaken uitgenodigd op een infovergadering omtrent Fairtrade producten. Aangezien deze infovergadering niet succesvol bleek, werd in het voorjaar 2010 ism de trekkersgroep FairTrade een rondgang van alle Schotense horecazaken georganiseerd. Alle bezochte handelaren ontvingen een uitgebreide infomap met meer informatie omtrent het aanbod aan fairtrade producten. MJP /96 Gemeente Schoten