Samenwerking in Procesmanagement
|
|
- Rosalia van der Ven
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenwerking in Procesmanagement Sturing geven in complexe situaties 2013 OIO - Bureau voor Organisaties in Ontwikkeling Marie-Josée Dries Gert van der Kolk
2 Procesmanagement in een paradoxale omgeving De netwerksamenleving is voor ontwikkelingsprojecten een paradoxale omgeving. Enerzijds brengt zij onzekerheid en onduidelijkheid met zich omdat er geen persoon of partij valt aan te wijzen die het centrum van de macht vormt of die met succes de centrale regie kan claimen. Hoe komt dan een richtinggevende visie tot stand om ontwikkelingen in gang te zetten? Hoe en door wie laat zich macht mobiliseren om zaken door te zetten of af te dwingen? Anderzijds biedt de netwerksamenleving veel vrijheden en kansrijke verknopingen van inhoud en hulpbronnen, om zaken voor elkaar te krijgen die anders wellicht niet waren gelukt. Nieuwe zorgarrangementen bijvoorbeeld, die tot stand komen in een samenspel van zorgverleners, verzekeraars, beslissers en gebruikers. Ruimtelijke oplossingen als in de Waalsprong bij Nijmegen en de IJsseldelta Zuid, die gevonden worden door een voortdurend veranderende schikking van burgers, overheden, ontwerpers en private partijen. Sturing geven in deze complexe situaties is het leidend thema van deze leergang. Vloeibaar Wie in deze paradoxale omstandigheden sturend wil optreden, heeft er op de eerste plaats rekening mee te houden dat de verdeling van taken, rollen en verantwoordelijkheden tussen beleidsmakers, deskundigen, burgers, beslissers en belanghebbenden vloeibaar is. Zo hebben beleidsmakers belangen, worden burgers medebeslissers, huren belanghebbenden deskundigen in... Ten tweede heeft deze vervloeiing van taken, rollen en verantwoordelijkheden tot gevolg dat niet op voorhand en zondermeer duidelijk is, wie welke inhoud inbrengt en vanuit welk motief, om ontwikkelingen van een fundament te voorzien. En ten derde vraagt het ontbreken van een enkelvoudig en eenduidig centrum van besluitvorming om aandacht. De ruimtelijke schaal van ontwikkelvraagstukken is vaak een andere dan de territoriale schaal van traditionele besliscentra. Besluiten van diverse reikwijdte en betekenis worden genomen op allerlei, ook tijdelijke, knooppunten in onderling vervlochten netwerken. SPM 2013.doc 2
3 Procesmanagement als ondersteunende discipline met commerciële meerwaarde Om hierin stappen te zetten vormen personen en partijen veelal op ontwikkeling gerichte, tijdelijke netwerken. Daarin brengen zij middelen onder als geld, kennis, tijd en mandaat. En daarin geven zij iemand de taak en verantwoordelijkheid om sturing te geven aan een proces dat in beginsel drie soorten uitkomsten kent: een idee wordt zodanig ontwikkeld dat het kan worden uitgevoerd, obstakels worden uitgevoerd zodat de klus alsnog kan worden geklaard, een besluit wordt genomen dat wordt gestut door draagvlak én draagkracht. Procesmanagement is een ondersteunende discipline waarmee de manager van projecten en personen ordening en disciplinering brengt in paradoxale omstandigheden. Het biedt methoden en technieken om ordening aan te brengen, door wat vloeibaar is te stollen in tijdelijke arrangementen van taakverdeling, inhoud en besluitvorming. En het biedt methoden en technieken om disciplinering aan te brengen, door spelregels te ontwikkelen en te handhaven voor het verloop van een proces. De commerciële meerwaarde is meervoudig. Procesmanagement biedt hulpmiddelen om ingewikkelde klussen in complexe situaties tot resultaat te brengen, de commerciële potentie van een traject te benuttenen en de opdrachtgever te overtuigen van de meerwaarde van de aanpak. Doel van de leergang Samenwerking in Procesmanagement We werken aan de professionalisering van procesmanagement door díe kwaliteiten van deelnemers te versterken, die een bijdrage leveren aan het tot stand brengen van besluiten, het verder brengen van ideeën en het obstakelvrij maken van projecten. Elementen daarvan zijn: het sturen in complexe situaties; het ontwerpen en hanteren van resultaatgerichte besturingsmodellen; het gelijktijdig hanteren van verschillende perspectieven op de werkelijkheid; het pakken van een leidende rol in ingewikkelde processen en omgevingen; het managen van de omgeving; het omgaan met de verschillende belangen die het handelen van partijen motiveren; SPM 2013.doc 3
4 creativiteit in het verbinden van ideeën, bewegingen en strevingen van partijen in een gezamenlijke kijk op vraagstukken en oplossingen; het hanteren van de eigen onzekerheden en het reduceren van onzekerheden bij partijen; het toepassen van methoden en technieken voor complexe besluitvorming; het behouden van de persoonlijke geloofwaardigheid in een voortdurend wisselend kader van inhoud en besluitvorming. Inhoud en opbouw De procesmanager is een professional die zijn vaardigheden inzet om in complexe omgevingen besluitvorming (en dus keuzes) tot stand te laten komen die op draagkracht en draagvlak kunnen rekenen. Om daarin effectief te zijn is een goed gevulde gereedschapskist niet voldoende. Er hoort bij dat de professional inzicht heeft in de effecten van zijn handelen op zijn omgeving en met zijn handelen de klus resultaatgericht bestuurt. Het uitgangspunt voor adequate besluitvorming is steeds een goede balans tussen draagvlak, draagkracht en inhoud. Vanuit deze overwegingen is de leergang op diverse manieren een vlechtwerk van vaardigheden, context en persoonlijke ontwikkeling: Deelnemers bereiden zich door middel van een intakegesprek en een persoonlijk werkvraagstuk voor op de leergang; In een startbijeenkomst (1 dagdeel) worden groepsafspraken gemaakt over leren en aanspreken, de essenties van professionaliteit verkend en een eerste duiding van procesmanagement in zijn context gegeven; In vier colleges (elk een dagdeel) worden voor besluitvorming essentiële omgevingsfactoren en de ontwikkeling daarin door gastdocenten onder de loep genomen. In de workshops (5 dagdelen per workshop) komen vaardigheden, context en persoonlijke ontwikkeling in hun onderlinge samenhang terug: o Workshop 1: meervoudig kijken (procesmanagement en partijen) o Workshop 2: meervoudig handelen (procesmanagement en procesaanpak) o Workshop 3: meervoudig vertellen (procesmanagement en storytelling) SPM 2013.doc 4
5 Daarnaast vormen de deelnemers intervisiegroepen, die in 5 bijeenkomsten (van ieder een dagdeel) met begeleiding individuele, actuele werkvraagstukken oplossingsgericht verbinden aan wat in colleges en workshops wordt geboden. Overzicht en planning van het gehele traject Workshop 1: meervoudig kijken (het managen van de omgeving) We introduceren een aantal basisbegrippen van de leergang. Wie effectief wil handelen in een fluïde omgeving treedt ordenend en disciplinerend op door partijen en personen met behulp van spelregels te binden aan ideeën en doelen. De procesmanager organiseert een optocht, zet daartoe een aantal welomschreven vaardigheden in en behoudt daarbij de meervoudigheid van kijken, om de fluïde context optimaal te benutten. Dat begint met diagnostiek: heb ik met een proces van doen en zo ja, welke onderdelen en omstandigheden maken dit tot een proces? Dat geeft de aanzet tot het verkennen en verduidelijken van de behoeftestelling van opdrachtgever en betrokkenen: waarom wil je dit, waartoe wil je dit en wanneer ben je met wat tevreden? De oplossing die je vindt is een functie van de behoeftestelling van waaruit je vertrokken bent; en de inhoud van je handelen is een functie van de vorm die je ervoor kiest. Daarom is na diagnostiek en behoeftestelling de techniek van het opspannen van een procesruimte aan de orde. Dat gaat over de spelers, het krachtenveld dat zij samen maken, en interventies van de procesmanager om de dynamiek daarin te benutten en optimaliseren. Ook komt het creëren aan de orde van een speelveld met een optimale bewegingsvrijheid om het spel te spelen. door spelers aan te moedigen hun standpunten te verlaten en met elkaar het gesprek te voeren over hun belangen, behoeften en randvoorwaarden. En tot het opspannen van een procesruimte behoort het formuleren, afspreken en handhaven van spelregels. Workshop 2: meervoudig handelen (procesmanagement en ontwerpen van de procesaanpak) In workshop 1 hebben we geïntroduceerd, hoe de procesmanager de procesruimte opspant. Hij stelt deelnemers in staat, in die ruimte uitkomsten met draagvlak en draagkracht te genereren, die input zijn voor een volgende ronde. Een voorlopig eindpunt van een proces is bereikt als vrijheden en onzekerheden zodanig zijn geordend dat een ander type sturing, zoals een projectmatige, programmatische of routinematige, beter past. Voor het zover is heeft de procesmanager te maken met de dynamiek van de procesruimte, met vrijheden, onzekerheden en instabiliteiten die voor SPM 2013.doc 5
6 hem een gegeven zijn. Een goed gevulde gereedschapskist en een meervoudig handelingspatroon helpen hem, in deze omstandigheden met betrokkenen interventies te vinden en deelnemers te faciliteren tot acceptabele uitkomsten. We behandelen methoden en technieken om processen te ontwerpen en te besturen en daarin groepsdynamische effecten te integreren. Verder introduceren we criteria waaraan een procesverloop moet voldoen om ideeën zich adequaat te laten ontwikkelen, obstakels op te ruimen en last but not least krachtige besluiten met inhoudskwaliteit op te leveren. Workshop 3: meervoudig vertellen (procesmanagement en storytelling) De procesmanager organiseert een optocht door personen en partijen zich te laten verbinden aan ideeën en doelen. Dat vereist dat hij zijn persoonlijke verhaal op orde heeft en dat hij in staat is het verhaal van het proces en zijn uitkomsten flexibel en consistent te vertellen. Het persoonlijke verhaal van de procesmanager is idealiter een geloofwaardige en authentieke representatie van de eigen stijl en vaardigheden. We besteden aandacht aan het construeren van dat verhaal door een antwoord te zoeken op de volgende vragen. Welke competenties breng je tot ontwikkeling? Welke stijlelementen blokkeren resp. bevorderen voortgang en binding? Wat krijgt de klant in ruil voor zijn vertrouwen, wat maakt dat je je geld waard bent? Hoe geloofwaardig is je verhaal over jezelf en jouw bijdrage in de ogen van de ander? Een flexibel en consistent verhaal van proces en uitkomsten vervult een verbindende functie langs diverse wegen. Drie daarvan krijgen in deze workshop methodisch-technisch een uitwerking: 1. Met een procesverhaal geef je een politiek-bestuurlijke, moreelethische en communicatieve grondslag aan de interactie tussen personen en partijen en aan de wisselwerking tussen inhoud, proces en macht. Welke grondslagen hebben de deelnemers verwoven in hun procesverhalen? Van welke vormgevende veronderstellingen gaan zij uit? 2. Verhalen sluiten personen en partijen in en uit en sturen zodoende de mogelijkheden tot participatie. Hoe verloopt dat in de processen die deelnemers vormgeven? 3. Verhalen mobiliseren en ontmoedigen verwachtingen, en geven ordening aan de definiëring van problemen, hun interpretaties en de oplossingen die mogelijk zijn.. Welke constructies en representaties maken deelnemers van de werkelijkheid die zij aantreffen? Hoe framen zij hun verhaal? Hoe gaan zij om met tegenverhalen? SPM 2013.doc 6
7 Een en ander mondt uit in een bewerking, omwerking en reconstructie van het persoonlijke én het procesverhaal van deelnemers. Intervisie In workshop 1 verdelen de deelnemers zich in intervisiegroepen, die gedurende de leergang in die samenstelling bijeen blijven. Het doel van intervisie is, zicht te krijgen op je eigen handelen in situaties, omgevingen of vraagstukken die met het werk te maken hebben. Wat is je voorkeursgedrag, waar liggen je valkuilen, in welke omstandigheden neemt je effectiviteit af? Intervisie levert de deelnemers: verbinding van persoonlijk handelen met de dynamiek van ingewikkelde positioneringsvraagstukken; zelf invloed uitoefenen op ontwikkelingen in samenwerking; inzicht in en vergroting van het eigen handelingsrepertoire; per saldo autonomer optreden in een complexe context; gedeelde taal en betekenissen; de ervaringen in de modules op een andere manier verdiepen. Wat kan de deelnemer na afloop? De deelnemer kan na afloop (beter) de bijdrage van procesmanagement en zijn eigen aandeel daarin resultaatgericht beschrijven, onderkennen en ernaar handelen. Hij weet, met behoud van flexibiliteit, ordenend en disciplinerend op te treden en kan partijen en belangen herkennen met behulp van aangereikte modellen en instrumenten, alsmede een keuze maken voor de wijze waarop besluitvormingsprocessen op gang gebracht en gehouden kunnen worden. Daarnaast heeft de deelnemer het vermogen verder ontwikkeld, zijn persoonlijke én procesverhaal aan te scherpen om zo de bijbehorende interventies effectief in te zetten. Praktische zaken Groepsgrootte: maximaal 15. Plaats: extern conferentieoord, inclusief overnachtingen (voor de workshops en de daarop aansluitende intervisiebijeenkomsten). Doorlooptijd: 5 tot 6 maanden. Kosten: 5.500,- euro per persoon, exclusief BTW en exclusief reis- en verblijfskosten. SPM 2013.doc 7
8 Data , onder voorbehoud 17/09 start 25-27/09 module 1 30/10 college + intervisie 27-29/11 module 2 08/01 college + intervisie 05-07/02 module 3 05/03 slotdag Productie, begeleiding en intervisie Marie-Josée Dries en Gert van der Kolk (OIO) verzorgen de productie van SPM. Zij zijn de vaste begeleiders van de workshops, de colleges en de intervisie. Daarnaast is Jan van Tatenhove (WUR) kerndocent in workshop 3. Marie-Josée Dries (OIO) Mensen in beweging krijgen en houden, en professionals laten leren zijn de opgaven waar zij zich mee bezighoudt. De optimale mix van persoonlijke drive, professionele ontwikkeling en organisatiebelang staat daarbij centraal. Zij is gespecialiseerd in het benutten van het hier-en-nu, het instrumenteren van trajecten voor vernieuwing en verandering, het verzorgen van trainingen en het bieden van individuele coaching. Gert van der Kolk (OIO) Hij maakt graag concrete en overzichtelijke voorstellingen van ingewikkelde vraagstukken die eenvoudig zijn om te zetten in handelen. Hij houdt zich graag bezig met vraagstukken van samenwerking, strategie en bestuur. Het organiseren van oplossingen door grote zaken klein te maken is een kernelement in zijn werk. Jan van Tatenhove (WUR) Is socioloog en geïnteresseerd in politiek en beleidsvraagstukken. Hij promoveerde in 1993 op de institutionalisering van het Nederlandse milieubeleid. Momenteel is hij hoogleraar Marine Governance aan de WUR (Wageningen University & Research Centre). Zijn onderwijs en onderzoek richten zich op de institutionalisering van (innovatieve) beleidsarrangementen in onder andere het milieu-, water- en natuurbeleid, interactieve besluitvorming en participatie en multi-level governance in de Europese Unie. Zijn huidige onderzoek richt zich op nieuwe vormen van beleid en sturing van marine activiteiten, zoals visserij, scheepvaart, olie- en gasproductie en windparken. SPM 2013.doc 8
9 Team van gastdocenten en collegevers Daarnaast treden in SPM gastdocenten op en collegegevers. Zij zorgen voor andere verbindingen met de praktijk, geven inzichten die in de hoofdstroom van het programma niet aan bod komen en bewandelen significante zijpaden. In voorgaande edities traden op: * Jan Hartman Werkzaam bij Grontmij op het gebied van vervoer. Hij heeft veel processen op dit gebied gemanged. * Robert Jan Jonker Werkzaam op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling bij Grontmij. * Jaap Meindersma Adjuntdirecteur bij de Gemeente Almere, thans bij ruimtelijk beheer en hiervoor bij stedelijke ontwikkeling * André Pettinga Werkzaam op het gebied van proces- en projectmanagement in de ruimtelijke opgave bij Grontmij * Herman Romeijn Gemeentesecretaris van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk, heeft veel te maken met de bestuurlijke opgaven. * Henny den Bieman Directeur ontwikkeling bij de gemeente Houten. Hij heeft de afgelopen jaren veel gedaan aan uitbreiding van het gebouwde gebied. * Jan Bouman Werkt bij Grontmij op het gebied van ruimtelijke en recreatieve ontwikkeling. * Chris Schaapman Directeur stadsontwikkeling bij de gemeente Alphen aan den Rijn. SPM 2013.doc 9
Intervisie Geeft een extra gelegenheid tot verbinding van theorie en praktijk door elkaars werkvraagstukken oplossingsgericht te bespreken.
SPM 2011 in een oogopslag Samenwerking in Procesmanagement (SPM) is een leergang voor ervaren professionals die hun vermogen willen vergroten om verbindende, doel- en resultaatgerichte samenwerking te
Nadere informatieSamenwerken in Procesmanagement ACE en Ancora
Samenwerken in Procesmanagement ACE en Ancora Het leertraject SPM bestaat vanaf 2014 uit 3 modules die verspreid over 2 jaar gevolgd kunnen worden. Iedere module heeft een omvang van 4 x 2 dagdelen, verspreid
Nadere informatieBeïnvloeden van processen Hoe je vanuit de inhoud actief grip krijgt op processen
Beïnvloeden van processen Hoe je vanuit de inhoud actief grip krijgt op processen Aanleiding Procesmanagement is voor medewerkers van Grontmij een steeds belangrijker onderdeel van het werk geworden. Dit
Nadere informatieDit zijn de nieuwe trainingen en workshops van Mankind Mens & Organisatie in 2016:
Mankind Mens & Organisatie gelooft in de kracht van dromen en drijfveren in relatie tot ondernemerschap en leiderschap. Dromen en drijfveren vormen de grond waarop ambitie kan groeien. Passie zorgt vervolgens
Nadere informatieLeergang Talentontwikkeling Groeien in persoonlijk leiderschap
Leergang Talentontwikkeling Groeien in persoonlijk leiderschap 2014 Leergang Talentontwikkeling Groeien in persoonlijk leiderschap Je bent hoger opgeleid, zit aan het begin van je carrière en hebt de ambitie
Nadere informatieLEERGANG MIDDLE MANAGEMENT
LEERGANG MIDDLE MANAGEMENT Voor wie? Deze leergang is ontwikkeld voor middle managers in een productieomgeving, die de operatie via bijvoorbeeld lijnmanagers aansturen, motiveren en stimuleren. Wat levert
Nadere informatieLEERGANG MIDDLE MANAGEMENT
LEERGANG MIDDLE MANAGEMENT Voor wie? Deze leergang is ontwikkeld voor middle managers in een productieomgeving, die de operatie via bijvoorbeeld lijnmanagers aansturen, motiveren en stimuleren. Wat levert
Nadere informatieManager van nu... maar vooral van morgen
Manager van nu... maar vooral van morgen Leidinggeven met inhoud en in verbinding, met inspiratie, energie en plezier, en dat binnen je organisatie mogelijk maken Er kan zoveel meer Uitgaan van klanten,
Nadere informatieJe effectiviteit als projectleider wordt door drie factoren bepaald:
Projectmatig Werken/Werken in Projecten 1. Aanleiding Projectmatig werken en het werken in projecten zijn in veel organisaties bekende termen en procedures. Hun toepassing wordt gezien als een effectieve
Nadere informatieleergang KLEUR BEKENNEN Kleedkamergesprekken over leiderschapsontwikkeling
leergang KLEUR BEKENNEN Kleedkamergesprekken over leiderschapsontwikkeling editie 2011 Leiderschap zit vol met paradoxen. De tegenstelling tussen betrokkenheid en distantie, tussen innovatie en behoudendheid,
Nadere informatieCompetentieprofiel voor coaches
Competentieprofiel voor coaches I. Visie op coaching Kwaliteit in coaching wordt in hoge mate bepaald door de bijdrage die de coach biedt aan: 1. Het leerproces van de klant in relatie tot diens werkcontext.
Nadere informatieLeergang Transformatief Leiderschap
feedback geven living labs advie processen/bijeenkomsten transformatief leiderschap coach perso Leergang Transformatief Leiderschap Anderen bewegen begint bij jezelf Succesvol mensen en organisaties in
Nadere informatieOndernemend werken in welzijnsorganisaties
Training & Advies Ondernemend werken in welzijnsorganisaties Betere resultaten met nieuwe competenties Ondernemend werken in welzijnsorganisaties De welzijnssector is sterk in beweging, dat weet u als
Nadere informatieLeergang Regiegemeente worden: effectiever (be)sturen
Leergang Regiegemeente worden: effectiever (be)sturen De gemeentelijke regierol Veel gemeenten ontwikkelen zich vandaag de dag tot regiegemeente. Dat betekent veelal dat ze meer taken uitbesteden, waarbij
Nadere informatieEen leergang over talent en ambitie voor vrouwen die het heft in eigen hand nemen Vrouwen maken het Verschil
Een leergang over talent en ambitie voor vrouwen die het heft in eigen hand nemen Vrouwen Vrouwen verschil is een leergang voor vrouwen die zich herkennen in de begrippen maatschappelijke betrokkenheid,
Nadere informatieMaatwerk voor nieuwe ROS-adviseurs Informatiebijeenkomst en Leergang 2013
Maatwerk voor nieuwe ROS-adviseurs Informatiebijeenkomst en Leergang 2013 Leergang Procesbegeleiding samenwerking, organisatie en innovatie in de eerste lijn voor nieuwe ROS-adviseurs (code L13-2) Voor
Nadere informatieLEERGANG GEBIEDSGERICHT WERKEN VOOR YOUNG PROFESSIONALS START OP 22 SEPTEMBER 2008 OPEN INSCHRIJVING
LEERGANG GEBIEDSGERICHT WERKEN VOOR YOUNG PROFESSIONALS START OP 22 SEPTEMBER 2008 OPEN INSCHRIJVING GEBIEDSGERICHT WERKEN Op bijna geen enkel werkterrein gebeurt zoveel als in het gebiedsgericht werken.
Nadere informatieOpleiding Regisseur Maatschappelijk Domein
Kennis van de Overheid Opleiding Regisseur Maatschappelijk Domein Sturing van (jeugd)zorg, welzijn en participatie Regisseren in het maatschappelijk domein In het maatschappelijk domein krijgt de gemeente
Nadere informatieJe beste jaar! De kracht van kiezen en doelen stellen
Je beste jaar! De kracht van kiezen en doelen stellen 2014 Je beste jaar! De kracht van kiezen en doelen stellen Je wordt als professional gewaardeerd binnen de organisatie waar je werkt. Je bent duidelijk
Nadere informatieProject-, Programma- en AdviesCentrum. Resultaten die eruit springen PPAC
Project-, Programma- en AdviesCentrum Resultaten die eruit springen PPAC Binnen Veiligheid en Justitie groeit het belang van projectmatig en programmatisch werken. Ook neemt de behoefte toe om medewerkers
Nadere informatie!!!! !!!! 1. Professioneel adviseren
Professioneel adviseren In deze zesdaagse opleiding krijg je de kans om in een veilige omgeving de eigen sterkere en zwakkere kanten te onderkennen en te werken aan je ontwikkelpunten als consultant. Je
Nadere informatieW1 Workshop "Lopen op eieren", leiding geven en aanspreken
W1 Workshop "Lopen op eieren", leiding geven en aanspreken Deze workshop wordt door 98% van de deelnemers beoordeeld met een 9,1 gemiddeld Inleiding 2 daagse workshop Veel (meewerkend) leidinggevenden
Nadere informatieomgeving wereld regie vanuit de jongere Jongeren leren organiseren
Jongeren leren organiseren Hoe kunnen jongeren regie hebben over eigen handelen en toch in verbinding zijn met alles om hen heen? Hoe verstaan jongeren de kunst om te bouwen aan netwerken, om een positie
Nadere informatieOpleidingsprofiel MPPM
Opleidingsprofiel MPPM De ontwikkelingen in het beroepenveld Fysiek vooruitgangsdenken op basis van een eindontwerp in de ruimtelijke inrichting heeft in de loop van de afgelopen eeuw moeten plaatsmaken
Nadere informatieFiT. Mastering Financiality. In tien maanden tijd je circle of influence vergroten
FiT Mastering Financiality. In tien maanden tijd je circle of influence vergroten Vergroot je circle of influence Niemand kan de financiële gevolgen van strategische beslissingen beter inzichtelijk maken
Nadere informatieCentrum voor Jeugd en Gezin. Bouwstenen voor de groei
Centrum voor Jeugd en Gezin Bouwstenen voor de groei Moduleaanbod Stade Advies Centrum voor Jeugd en Gezin; Bouwstenen voor de groei Hoe organiseert u het CJG? Plan en Ontwikkelmodulen: Module Verkenning
Nadere informatieASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf
ASSERTIVITEIT beter communiceren vanuit jezelf Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij
Nadere informatieVERBETERINGSGERICHT LEIDINGGEVEN
VERETERINGSGERICHT LEIDINGGEVEN Rob ertels 1 SITUATIE Leidinggeven aan verandering - of beter gezegd: continue verbetering - vraagt van de manager van vandaag het vermogen om zowel krachtig te sturen op
Nadere informatieHR professionaliseringstraject het nieuwe aanbod 2016
HR professionaliseringstraject het nieuwe aanbod 2016 Het aanbod bestaat uit de modules van 2015 om iedereen de gelegenheid te bieden deze eventueel nog te volgen. Er is een aantal nieuwe modules en een
Nadere informatieCOMMUNICEREN VANUIT JE KERN
COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie
Nadere informatiede plek van de leider
Wat komt er kijken bij succesvol leiderschap? Deze en andere vragen stellen wij tijdens de Leergang Leiderschap. We gaan samen op zoek naar de essentie van leiderschap. Zo ontwikkel je een geoefend oog
Nadere informatieDe weg naar zinvolle dagbesteding voor mensen met dementie. begeleidingsprogramma voor organisaties die zorg leveren aan mensen met dementie
De weg naar zinvolle dagbesteding voor mensen met dementie begeleidingsprogramma voor organisaties die zorg leveren aan mensen met dementie Context Het aanbieden van welzijn, dagbesteding of zingevingactiviteiten
Nadere informatieOntwikkeling. Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling
Ontwikkeling Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Waarom? Ik heb het idee dat ik wel eens tekortschiet als het erom gaat anderen duidelijk te maken wat ik bedoel. Ik
Nadere informatieMaster in. Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING:
Master in Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING: Master in Leadership: Weet jij wat jouw hart sneller doet kloppen? Communiceren en continue verbeteren met
Nadere informatieTalent Ontwikkel Programma. Kleurrijk ontwikkelprogramma voor Young Professionals
Talent Ontwikkel Programma Kleurrijk ontwikkelprogramma voor Young Professionals Het Talent Ontwikkel Programma van Koffie & Bubbels is een energiek en intensief ontwikkelprogramma voor Young Professionals.
Nadere informatieDe 6 Friesland College-competenties.
De 6 Friesland College-competenties. Het vermogen om met een open enthousiaste houding nieuwe dingen aan te pakken. Het vermogen jezelf steeds beter te leren kennen. Het vermogen om in te schatten in welke
Nadere informatieEFFECTIEF LEIDINGGEVEN. Een gave of een vak?
EFFECTIEF LEIDINGGEVEN Een gave of een vak? Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij voegen
Nadere informatieTraining Teamleiderschap
Training Teamleiderschap Versterk uw rol als boegbeeld van uw team In vier dagen een effectief Teamleider Training Teamleiderschap U bent als teamleider het boegbeeld van uw team. Uw teamleden verwachten
Nadere informatieVOOR COACHES EN BEGELEIDERS DAVERENDE DILEMMA S. Francine ten Hoedt & Philine Spruijt
33 DAVERENDE DILEMMA S Francine ten Hoedt & Philine Spruijt VOOR COACHES EN BEGELEIDERS Beste coach, Een van de basisvereisten om coach te zijn is, volgens ons, willen ontwikkelen en willen leren. Hoe
Nadere informatieBestuurssecretaris en...
het Zijlstra Center for Public Control and Governance www.hetzijlstracenter.nl Bestuurssecretaris en... Oriëntatie op de functie bestuurssecretaris het Zijlstra Center for Public Control and Governance
Nadere informatieOpleidingsprogramma DoenDenken
15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor
Nadere informatieBROCHURE Workshop Coachend Leidinggeven. Coachend Leidinggeven. Sales Force Consulting
BROCHURE Workshop Coachend Leidinggeven Coachend Leidinggeven Sales Force Consulting inleiding Leidinggeven aan de alledaagse uitvoering van het werk, is één van de belangrijkste kerntaken van elke manager.
Nadere informatie7 e Leergang De regionale ambtenaar als regisseur
7 e Leergang De regionale ambtenaar als regisseur RegioAcademie 2012-2013 De regionale samenwerking De regionale samenwerking tussen gemeenten is niet meer weg te denken in bestuurlijk Nederland. Ruwweg
Nadere informatieManagers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS
@ ----- Managers en REC-vorming ----- AB ZONDER VOORTREKKERS GEEN VOORUITGANG De wereld van de REC-vorming is volop beweging. In 1995 werden de eerste voorstellen gedaan en binnenkort moeten 350 scholen
Nadere informatieIntervisie. 1. Wat is intervisie? 2. Wanneer en waarom intervisie? 3. Voor wie? 4. Wat levert het op? 5. Methodiek 6. De rol van de begeleider
Intervisie 1. Wat is intervisie? 2. Wanneer en waarom intervisie? 3. Voor wie? 4. Wat levert het op? 5. Methodiek 6. De rol van de begeleider 1. Wat is intervisie? Intervisie laat zich kort omschrijven
Nadere informatieLEIDERS VAN MORGEN MD NETWERK VOOR HR EN MD PROFESSIONALS
LEIDERS VAN MORGEN MD NETWERK VOOR HR EN MD PROFESSIONALS Graag vertel ik u in deze brochure over Leiders van Morgen, een Management Development (MD) netwerk dat october 2010 van start gaat. Voor meer
Nadere informatieMEDEZEGGENSCHAP EN SUCCESFACTOREN. Ruysdael onderzoek 2015
MEDEZEGGENSCHAP EN SUCCESFACTOREN Ruysdael onderzoek 2015 Succes maak je samen Ruysdael is gespecialiseerd in innovatie van mens en organisatie. Vanuit de overtuiging dat je samen duurzame meerwaarde creëert.
Nadere informatieLEIDINGGEVEN AAN VERANDERING IN DE PRAKTIJK
LEIDINGGEVEN AAN VERANDERING IN DE PRAKTIJK Real change by real people The Human Effect INLEIDING Dit leertraject is speciaal ontworpen voor mensen die leiding geven aan veranderingsprocessen met een bepaalde
Nadere informatie4P4. een leertraject over samenwerking, macht en context. docenten:
4P4 een leertraject over samenwerking, macht en context docenten: Igor Wladimiroff Inger de Vrede Frans Verhaaren Paul Valens Pieter Parie Martin Hetebrij Frank van Dooren Productie en begeleiding: OIO,
Nadere informatieVergroot je projectsucces met interactieve bijeenkomsten. De projectleider als facilitator
Vergroot je projectsucces met interactieve bijeenkomsten. De projectleider als facilitator Dit is een samenvatting van de interactieve presentatie voor BPUG NL, gegeven op 13 oktober 2011 in Soest. Agenda
Nadere informatieYour Career in Control Potential Programma voor logistiek en Supply Chain management
Potential Programma voor logistiek en Supply Chain management Programma en doelgroep Your Career in Control voorziet in de ontwikkelbehoefte van potentials in de logistieke en supply chain omgeving. Het
Nadere informatieIntervisie wat is het?
Intervisie wat is het? Intervisie is: a. een gestructureerde methode om b. van elkaars c. werkvraagstukken d. te leren Ad a: Intervisie is een gestructureerd gesprek. De structuur is er om effectief en
Nadere informatieEtuConsult. cursus Cultuur en Creativiteit. Voor pedagogisch medewerkers
EtuConsult cursus Cultuur en Creativiteit in de BSO Voor pedagogisch medewerkers Cultuureducatie is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Daarom bieden steeds meer bso s culturele activiteiten
Nadere informatieBrochure Leergang Voor kwaliteit en resultaat in stad en wijk Open inschrijving januari juni 2005
Brochure Leergang Voor kwaliteit en resultaat in stad en wijk Open inschrijving januari juni 2005 blooming (Rienk van Wingerden en Peter van Zutphen) samen met H/Kwadraat (Hans Hoogvorst) en Kars Advies
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het
Nadere informatieTraining Resultaatgericht Coachen
Training Resultaatgericht Coachen met aandacht voor zingeving Herken je dit? Je bent verantwoordelijk voor de gang van zaken op je werk. Je hebt alle verantwoordelijkheid, maar niet de bijbehorende bevoegdheden.
Nadere informatieTalent Ontwikkel Programma. Prikkelend ontwikkelingstraject voor jonge talenten die vooruit willen.
Talent Ontwikkel Programma Prikkelend ontwikkelingstraject voor jonge talenten die vooruit willen. Een intensief trainingsprogramma vol interessante onderwerpen en handvatten om zelf mee aan de slag te
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke
Nadere informatieStrategisch bedrijfsplan 2013-2016. Het Algemeen Maatschappelijk Werk werkt voor mens en maatschappij
Strategisch bedrijfsplan 2013-2016 Het Algemeen Maatschappelijk Werk werkt voor mens en maatschappij 1 2013-2016 Maatschappelijk werk beweegt zich van oudsher tussen de vragen van de lokale maatschappij
Nadere informatieGandhitraining. Ongekende effecten in de praktijk
Gandhitraining Ongekende effecten in de praktijk Van persoonlijk naar inspirerend leiderschap Wil je jouw persoonlijke leiderschap verdiepen tot inspirerend leiderschap; je ambities vormgeven en anderen
Nadere informatieProfessionalisering en Positionering HRM- en P&O-adviseurs (PP&O)
INTERUNIVERSITAIR CENTRUM VOOR ORGANISATIE- EN VERANDERKUNDE Newtonlaan 209 3584 BH Utrecht Tel. 030-291 30 00 fax 030-291 30 13 email sioo@sioo.nl web www.sioo.nl Professionalisering en Positionering
Nadere informatieZelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties
Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties Het gaat om de volgende zeven verandercompetenties. De competenties worden eerst toegelicht en vervolgens in een vragenlijst verwerkt. Veranderkundige
Nadere informatieTeamontwikkeling. Modulair programma voor de ontwikkeling van zelfstandige en effectieve teams. zorgadviseurs
Teamontwikkeling Modulair programma voor de ontwikkeling van zelfstandige en effectieve teams zorgadviseurs Visie op teamontwikkeling Een$effectief$team$maakt$de$client$$ tevredener,$de$zorg$beter$en$het$werk$leuker
Nadere informatieleergang projectontwikkeling
Inleiding Professionalisering van het vak is in alle NEPROM-opleidingen hét uitgangspunt Een goede samenwerking tussen overheid en smaatschappijen bevorderen, staat bij de NEPROM hoog op de agenda. Daarnaast
Nadere informatieEssentieel leiderschap; moeiteloos manifesteren Een leergang over balans tussen jouw waarden en jij als leider in het medisch speelveld
Essentieel leiderschap; moeiteloos manifesteren Een leergang over balans tussen jouw waarden en jij als leider in het medisch speelveld wat zien wij? De ontwikkelingen in de zorg gaan razend snel. De complexiteit
Nadere informatieDuiden, verbinden en vakmanschap
Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap www.divosa.nl Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap dr. Duco Bannink, Chris Goosen Het management van sociale
Nadere informatieONTWIKKEL EEN GEZAMENLIJKE VISIE OP HET DUURZAAM BODEMGEBRUIK. Bijeenkomst XXX dag-maand-jaar, Locatie
ONTWIKKEL EEN GEZAMENLIJKE VISIE OP HET DUURZAAM BODEMGEBRUIK Bijeenkomst XXX dag-maand-jaar, Locatie OPZET VAN DE PRESENTATIE Bodemvisie Waarom? Doel Middel Ingrediënten SPRONG Wie, wat, waarom? Het proces
Nadere informatieEffectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Nadere informatieYoung Professional programma. Voorbeeld van de opbouw van een YP programma
Young Professional programma Voorbeeld van de opbouw van een YP programma 1 Flow van het programma: Het programma Intake (½ dag) Ik & mijn leiderschap (2 dagen groepsprogramma) Ik & de ander (2 dagen groepsprogramma)
Nadere informatieDe nieuwe ambtenaar in de praktijk
De nieuwe ambtenaar in de praktijk Handwerk voor de nieuwe ambtenaar Deze praktijk oriëntatie ontleend aan: Beleid begint bij de samenleving van Leo Klinkers Verdraaide organisaties van Wouter Hart Essenties
Nadere informatieVisie op duurzaam Veranderen
Visie op duurzaam Veranderen Ruysdael Ruysdael is een gerenommeerd bureau dat zich sinds haar oprichting in 1994 heeft gespecialiseerd in het managen van veranderingen. Onze dienstverlening kent talloze
Nadere informatieLeiderschapsontwikkeling: inspiratie en resultaat
OPEN YOUR EYES Leiderschapsontwikkeling: inspiratie en resultaat Leiderschap ontwikkeling vanuit de kern Leiderschap is van grote invloed op de resultaten van de organisatie. Hoe kunnen we onze ambities
Nadere informatieProfessional Coach Week
Professional Coach Week Een week intensief werken aan de coach in jezelf. 2-6 september 2013 27-31 januari 2014 associatie voor coaching DORPSSTRAAT 1 5735 EA AARLE-RIXTEL TEL. 0492-385544 WWW.ASSOCIATIEVOORCOACHING.COM
Nadere informatieMacht. Weten waarvoor je staat. Regievoeren als sturingsvorm. Hans Licht. Doorzettingsmacht versus Creatiemacht. Sturingsparadigma creatiemacht
Weten waarvoor je staat Regievoeren als sturingsvorm Hans Licht 06 5370 6898 Hans.licht@organisatieregie.nl Macht Doorzettingsmacht versus regie 1 Traditioneel machtsbegrip Macht is het vermogen om een
Nadere informatieGemeentelijke regisseurs. Regisseren en de kunst van de verleiding
Gemeentelijke regisseurs Regisseren en de kunst van de verleiding Van traditioneel management naar modern regisseren De gemeente heeft de regie dat gebeurt niet zomaar, en ook niet van de ene op de andere
Nadere informatieBantopa (Samen)werken aan Samenwerken
Bantopa (Samen)werken aan Samenwerken Masterclass - Alliantievaardigheden Een praktische leidraad voor toekomstige alliantiemanagers Samenwerken als Kerncompetentie De complexiteit van producten, processen
Nadere informatieOntwikkelingstraject Omgevingswet
Ontwikkelingstraject Omgevingswet Drieluik begrijpen, ervaren en organiseren In 2021 wordt de Omgevingswet ingevoerd. Door sommige wordt dit wel de belangrijkste stelselwijziging sinds Thorbecke genoemd.
Nadere informatieMenukaart Loopbaanevents. Investeer in jouw talent
Menukaart Loopbaanevents Investeer in jouw talent Inhoud 1. LOOPBAANEVENTS OP LOCATIE... 3 Inleiding... 3 Praktisch... 3 2. TALENT ONTWIKKELEN ( TALENTMANAGEMENT)... 4 (her)ken je Talent/ Kernkwaliteiten...
Nadere informatieW A A R D E V O L L E I D E R S C H A P
W A A R D E V O L L E I D E R S C H A P I N S P I R E E R M A N A G E C O A C H Waardevol klantcontact LEERGANG VOOR TEAMLEIDERS Waardevol leiderschap Jouw creativiteit heeft ruimte nodig Een klantcontactcentrum
Nadere informatiewww.ludenstraining.nl Trainingen voor Young Professionals
www.ludenstraining.nl Trainingen voor Young Professionals Rendement van talent Porties VAN GOED NAAR Ludens Talentontwikkeling is een jong trainingsbureau met veel ervaring. Wij zijn gespecialiseerd in
Nadere informatieSamenvatting: Help, weer een verandering!?
Samenvatting: Help, weer een verandering!? Communicatie als integraal onderdeel van effectieve verandering Vanuit de eisen van de omgeving of ambities van de organisatie ontstaan vele veranderingen. Die
Nadere informatieDe oplossingsgerichte flowchart
De oplossingsgerichte flowchart Inleiding De oplossingsgerichte flowchart is een hulpmiddel om de werkrelatie te beschrijven tussen cliënt en hulpverlener. Het instrument kan bij elke client-hulpverlener
Nadere informatiePost HBO opleiding Management in Zorg en Welzijn
Zorg en Welzijn Algemeen De post-hbo opleiding Management in Zorg en Welzijn is een opleiding van 1,5 jaar voor mensen met een afgeronde hbo-opleiding die werkzaam zijn in de sector zorg en welzijn en
Nadere informatieACADEMIE VOOR SAMENWERKEN
ACADEMIE VOOR SAMENWERKEN Verbeteren van samenwerking tussen organisaties Vormgeven aan nieuwe verhoudingen Nieuwe kijk op inkoop, contractering en managen van projecten Over de Academie voor Samenwerken
Nadere informatieLeergang Regiegemeente worden: effectiever (be)sturen
Leergang Regiegemeente worden: effectiever (be)sturen De gemeentelijke regierol Veel gemeenten ontwikkelen zich vandaag de dag tot regiegemeente. Even afgezien van de term, daar valt op af te dingen: het
Nadere informatiePersoonlijk Leiderschap in het Onderwijs. "Van reactief naar creatief"
Persoonlijk Leiderschap in het Onderwijs "Van reactief naar creatief" In veel scholen is het klassiek hiërarchisch leiderschap niet langer toereikend. De veranderingen in de maatschappij en daarmee ook
Nadere informatieHR Performance Management
HR Performance Management Door: Bernadette van de Laak Inleiding Bij Performance Management (PM) gaat het erom dat menselijk kapitaal binnen een organisatie dusdanig wordt georganiseerd, dat stijging van
Nadere informatieDe Bakfiets. Jobcoaching. De Bakfiets. Onze dienstverlening. Coaching / Persoonlijke ondersteuning
Jobcoaching De Bakfiets Onze dienstverlening Coaching / Persoonlijke ondersteuning De Bakfiets Dit is de persoonlijke begeleiding van de werknemer. Afhankelijk van de het doel van de coaching vindt de
Nadere informatieCompetentiemeter docent beroepsonderwijs
Competentiemeter docent beroepsonderwijs De beschrijving van de competenties in deze competentiemeter is gebaseerd op: - de bekwaamheidseisen uit de Algemene Maatregel van Bestuur als uitwerking van de
Nadere informatieTest over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden
Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden zeker gedeeltelijk niet 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Voor discussies heb ik geen tijd, ík beslis. Medewerkers met goede voorstellen
Nadere informatieopleiding Leergang Train de Trainer Trainers in
Trainers in opleiding Leergang Train de Trainer Het is niet de sterkste die overleeft, ook niet de slimste, maar degene die het meest openstaat voor verandering. Unieke insteek! De wereld om ons heen verandert
Nadere informatieProject Start Up Wat is het? Wie nemen er deel? Wanneer kies je voor een PSU? Hoe werkt het?
Project Start Up Wat is het? De Project Start Up (PSU) is een krachtige interventie bij aanvang van het project. De PSU is een workshop waarin je de belangrijke aspecten van het project met elkaar inventariseert
Nadere informatieMaster in. Leadership MAAK HET VERSCHIL IN 2015 VERBIND HART EN HARD START: FEB 2015 KLANTWAARDERING:
Master in Leadership MAAK HET VERSCHIL IN 2015 VERBIND HART EN HARD START: FEB 2015 KLANTWAARDERING: Master in Leadership Weet jij wat jouw hart sneller doet kloppen? Collega s die precies doen wat jij
Nadere informatieOrganisatieaspecten van publiek opdrachtgeverschap in de bouw
Organisatieaspecten van publiek opdrachtgeverschap in de bouw Prof.dr.ir. Marleen Hermans Dr.ir. Leentje Volker TU Delft / Bouwkunde / RE&H Leerstoel Publiek Opdrachtgeverschap in de Bouw Publiek opdrachtgeverschap
Nadere informatieEen Project Management model. Wat is IASDEO?
Een Project Management model Project Management betekent risico s beheersen, voldoen aan allerlei vereisten, klanten tevreden stellen, beslissingen nemen, producten leveren, activiteiten coördineren, inputs
Nadere informatieMeer doen in minder tijd én met minder stress!
Meer doen in minder tijd én met minder stress! Is Werken in Flow iets voor jou? Wil jij grip op je overvolle inbox? Een opgeruimde werkomgeving? Een halve tot een hele werkdag tijdswinst per week? Een
Nadere informatieLEREN DOE JE DOOR TE DOEN.
2015 LEREN DOE JE DOOR TE DOEN. FCE. Vakmanschap in ontwikkeling. Leergang Veranderpraktijk Beweging creëren in verandervraagstukken De leergang veranderpraktijk is een praktijkgericht leertraject voor
Nadere informatieTRAINING Professioneel adviseren voor interne adviseurs Adviseren als tweede beroep - open inschrijving -
TRAINING Professioneel adviseren voor interne adviseurs Adviseren als tweede beroep - open inschrijving - Het vak van intern adviseur De meeste interne adviseurs hebben vaak twee beroepen: naast het vak
Nadere informatieadviseren vanuit je kern
adviseren vanuit je kern De wereld wordt er niet beter van, de werkomgeving wordt er niet ideaal van, maar je leert te roeien met de riemen die je hebt, te accepteren wat de kwaliteiten zijn waar je mee
Nadere informatieCursus Leiderschapsvaardigheden
Cursus Leiderschapsvaardigheden Persoonlijk Leiderschap Strategisch Leidinggeven Samenwerken Beleid en Organisatie Leiderschapsvaardigheden en Managementtools Algemene informatie De opleiding Leiderschapsvaardigheden
Nadere informatie