Praktijkvoorbeelden Corporaties

Transcriptie

1 Praktijkvoorbeelden Corporaties Tuinwijk, De Huismeesters, Groningen Thema: Bewonersparticipatie Herstructurering verbetert aanzien wijk Energetische problemen opgelost met eenvoudige maatregelen Snelle acceptatie projectplan en huurverhoging dankzij communicatie Communicatiepilot zorgt voor betrouwbare gegevens over energieverbruik Gedoseerde informatie: campagne energiebesparing na afloop project Het belang van energiebesparing wordt organisatiebreed onderkend Herstructurering Tuinwijk verloopt soepel dankzij bewonerscommunicatie De Groningse Tuinwijk is een levendige wijk, gekenmerkt door karakteristieke jaren 20 bouw. In 2005 was sloop nog één van de opties voor de toen sterk verouderde woningen, maar onder andere vanwege het bijzondere stedenbouwkundig karakter van de wijk besloot de Groningse woningcorporatie De Huismeesters eerst tot een woonwensenonderzoek. Hieruit bleek dat, ondanks de sociale problemen in de wijk, de bewoners Tuinwijk graag in ere hersteld wilden zien. Wij betrekken, zeker in het geval van een grootscheepse renovatie, de bewoners intensief bij de plannen, vertelt Jos Idema, adviseur Strategisch Vastgoedbeleid. Dit kan in de uitvoering tijdswinst opleveren en het zorgt voor tevreden bewoners en een goed verhuurbare woningvoorraad. In Tuinwijk had het woonwensenonderzoek duidelijk laten zien dat bewoners ontevreden waren over het comfortniveau in hun huizen, terwijl ze dat wel belangrijk vonden. Het was tochtig en vochtig en er bleek behoefte aan grotere woningen met een andere indeling en een betere geluidsisolatie. Ook de indeling van de openbare ruimte moest veranderen. Met deze woonwensen in het vizier werd een projectplan voor de 284 woningen tellende Tuinwijk gemaakt, waarbij De Huismeesters zich een duidelijk doel stelde: een sterke volksbuurt creëren waar ook studenten, allochtonen en (eenouder)gezinnen met hun verschillende leefstijlen goed en prettig met elkaar wonen.

2 Klankbordgroep De huurdersraad van de Huismeesters was actief betrokken bij de duurzame renovatie van Tuinwijk. Daarnaast werd bij aanvang van het planproces een aantal huurders uitgenodigd om in een klankbordgroep mee te praten over de indeling van de woningen, de optiepakketten voor badkamers en keukens en de herinrichting van de openbare ruimte in de Tuinwijk. Wij vroegen ook kritische bewoners om zitting te nemen in de klankbordgroep, aldus Claudia Scholte, adviseur Communicatie. Zij stellen vragen die de kwaliteit van de plannen en de communicatie ten goede komen. Idema merkt op dat dit sparren met bewoners verantwoordelijkheden met zich meebrengt voor beide partijen. "De klankbordgroep moet zich verdiepen in de wijk, de bewoners en het projectplan. De woningcorporatie is verplicht om in het geval van een meningsverschil duidelijk te communiceren waarom zij het niet eens is met de klankbordgroep. Het projectplan werd tijdens een aantal bewonersavonden gepresenteerd aan alle bewoners van Tuinwijk. Het ging om een behoorlijk ingrijpend plan en een huurverhoging van gemiddeld veertig euro per maand, maar toch was er geen weerstand onder de bewoners. De klankbordgroep had namelijk al met bekenden over de plannen gepraat, dus de meeste bewoners wisten dat er wat moest gebeuren en dat een goede aanpak nou eenmaal geld kost, zegt Roelof Jong, voormalig projectleider in de Tuinwijk. Projectplan Het projectplan omvatte onder andere het verdwijnen van een aantal kleinere woningen van krap vijftig vierkante meter door samenvoeging met de boven- of naastgelegen woning. Er kwamen nieuwe raamkozijnen, voordeuren en openslaande tuindeuren, alle met HR++ glas. Daken werden voorzien van nieuwe dakplaten en gedeeltelijk nieuwe dakpannen, dakkapellen werden vergroot. De geisers in de benedenwoningen werden vervangen door een HR-ketel en er werd een decentraal ventilatiesysteem met warmteterugwinning geïnstalleerd in de woonkamer. Ook werden de woningscheidende wanden en vloeren geïsoleerd om geluidsoverlast tegen te gaan. In het voorjaar van 2011 werd de vernieuwde Tuinwijk opgeleverd. Jos Idema, adviseur Strategisch Vastgoedbeleid De 284 woningen in de wijk waren aangepast tot 210 huurwoningen en 35 ruime kluswoningen voor de verkoop. Jong: Deze woningen die de kopers zelf verder moesten opknappen waren voor de verkoop op basisniveau gebracht zodat alle woningen in de wijk van goede kwaliteit zouden zijn. Communicatiepilot Het herstructureringsproject in Tuinwijk is afgerond, maar dat geldt niet voor de communicatie naar en met de bewoners. Eind 2011 is De Huismeesters gestart met een communicatiepilot met als thema Steek energie in uw woonlasten. Na persoonlijke uitnodiging hebben zich ongeveer twintig huishoudens aangemeld om voor langere tijd samen met De Huismeesters aan de slag te gaan met energiebesparing. Twee stookseizoenen lang vraagt de corporatie bij deze bewoners de verbruiksgegevens op en geeft gerichte energiebesparingsadviezen. Hieraan zijn prijzen gekoppeld voor wie het meest bespaart. Idema: Zo stimuleren we huurders om zuinig om te gaan met energie en krijgen we elke maand zeer betrouwbare informatie over het werkelijke energieverbruik in deze woningen. Dit zetten we vervolgens af tegen de berekende verbruiksgegevens. Naast dit project biedt De Huismeesters haar huurders sinds kort een aangepaste versie van energiemanageronline.nl, een online tool voor het administreren van het energieverbruik. Nadat minstens drie keer het verbruik is ingevuld, krijgt de gebruiker feedback op zijn verbruik en tips om energie te besparen. Idema: Gebruikers van De Huismeesters energiemanager kunnen een vinkje aanzetten en ons zo inzicht geven in de verbruiken die ze invullen. Dit geeft ons extra informatie naast de communicatiepilot. Organisatiebreed enthousiasme Idema benadrukt dat interne communicatie een belangrijke rol speelt bij succesvolle externe communicatie over energiebesparing. Alle medewerkers die contact hebben met huurders kregen een cursus om hun kennis over energiebesparing en besparende maatregelen te vergroten. Verder leerden medewerkers de beginselen van proactieve communicatie over energiebesparing. Roelof Jong, voormalig projectleider in de Tuinwijk

3 Jong: Zo kan bijvoorbeeld de telefoniste meedenken met een bewoner die belt met een klacht dat het muf ruikt in de woning. De telefoniste weet dat de woning is voorzien van ventilatie met warmteterugwinning en ze weet ook dat een verstopte filter de oorzaak kan zijn van het bedompte binnenmilieu. Niet alle collega s hoeven alles te weten, maar het is heel nuttig als iedereen basiskennis heeft en over de maatregelen kan communiceren met onze huurders. Idema: Iedere medewerker weet dat energiebesparing belangrijk is om onze woningvoorraad in de toekomst verhuurbaar te houden. De Huismeesters is mede-initiatiefnemer van de uitgave Bewonerscommunicatie bij duurzame woningverbetering. Deze publicatie is als module toegevoegd aan op de Toolkit Bestaande Bouw van uitgeverij Aeneas. Gerrie Wijlhuizen, tijdens het renovatieproject lid van de klankbordgroep, woont sinds drieënhalf jaar in Tuinwijk en is erg tevreden met de energetische verbetering van de woningen. Voor de renovatie hadden veel mensen last van tocht en vocht en was er ook schimmelvorming in veel huizen. De behoefte aan meer comfort in de woningen was groot, benadrukt Wijlhuizen. De Huismeesters heeft goed naar haar huurders geluisterd door tijdens de renovatie ook energiebesparende maatregelen te nemen. Nu de woning is geïsoleerd en er mechanische ventilatie is aangebracht, is het veel behagelijker in huis en behoort de schimmel tot het verleden. Ook merkt Wijlhuizen dat sinds de renovatie de energierekening een stuk lager is. Ik heb ook rondvraag gedaan bij veel buurtbewoners. is de energierekening zo n twintig procent lager dan voorheen. Wijlhuizen neemt deel aan het energiebesparingsproject van De Huismeesters dat eind 2011 in Tuinwijk van start is gegaan. Ze vindt de ondersteuning door de corporatie prettig. Ik had er nooit zo over nagedacht dat de energieprijs stijgt en dat energiekosten dus een steeds groter deel uitmaken van mijn maandlasten, vertelt ze. De Huismeesters geeft haar huurders de mogelijkheid om energie te besparen door te zorgen voor energiezuinige woningen en voorlichting te geven over het onderwerp. Zo kunnen we invloed op onze maandlasten uitoefenen, omdat we zelf bepalen hoeveel energie we verbruiken. De Huismeesters denkt met ons mee, dat geeft aan dat ze echt betrokken zijn bij hun huurders.

4 Woningen: Aantal: 284 Type: bovenwoningen, benedenwoningen, eengezinswoningen Bouwjaar: 1921 en 1925 Genomen energiemaatregelen: Gevelisolatie: Buitenmuren waren al geïsoleerd met 50 mm styrofoam Blauwplaat Dakisolatie: Na-isolatie met Opstalan-element, Rc 3,0 Vloerisolatie: PUR-schuim spray BRL 1332+w06, Rc 3,0 Kozijnen en deuren: Kunststof buitenkozijnen en -deuren voorzien van HR++ glas Installatie: ClimaRad decentrale verwarming met WTW in woonkamer Situatie na renovatie: Vloer Gevel Dak Kozijnen Na renovatie Rc = 3,0 m²k/w Rc = 2,5 m²k/w Rc = 3,0 m²k/w U = 4,2 W/m²K energieverbruik per woning op basis van theoretische berekeningen vanuit de systematiek van de energielabels. Energielabelverbetering: Van merendeel E en F naar merendeel A en B Woonlasten: Berekende besparing op energiekosten: gemiddeld 45,- per woning per maand, gebaseerd op alle woningen in de wijk. Huurverhoging: 10 % van de huurprijs, dit komt neer op gemiddeld ca. 40,- bij zittende of in de wijk terugkerende huurders. Bij mutatie wordt de huurprijs verhoogd naar gemiddeld 500 per maand. Investering per woning: Renovatiekosten: gemiddeld per woning inclusief btw, waarvan circa besteed aan energiebesparende maatregelen. Woningtype gas verbruik voor renovatie (m³) verwacht gasverbruik na renovatie (m³) elektriciteitsverbruik voor renovatie (kwh) verwacht elektriciteitsverbruik na renovatie (kwh) portiek woning onbekend eengezinswoningen onbekend benedenwoningen onbekend boven woningen onbekend Aantal huurwoningen

5 Dit is een publicatie van: Agentschap NL NL Energie en Klimaat Swentiboldstraat 21 Postbus AA Sittard T +31 (0) Agentschap NL juli 2012 Publicatie-nr. 2EGOW1213 Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld kan Agentschap NL geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Agentschap NL is een agentschap van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Agentschap NL voert beleid uit voor diverse ministeries als het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal. Agentschap NL is hét aanspreekpunt voor bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Voor informatie en advies, financiering, netwerken en wet- en regelgeving. Nieuwe praktijkvoorbeelden Agentschap NL blijft op zoek naar nieuwe praktijkvoorbeelden over technische maatregelen, processen en aanpakken, ter ondersteuning van het Convenant. We nodigen u van harte uit die voorbeelden te melden via woningbouw@agentschapnl.nl of contact op te nemen met Meer informatie kunt u vinden op Deze website biedt actuele informatie over energiebesparing aan professionele partijen in de woningbouw. Agentschap NL ondersteunt in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de convenantspartijen Aedes en de Woonbond bij de uitvoering van het Convenant Energiebesparing corporatiesector. De doelstelling van dit Convenant is de realisatie van een additionele gebouw- en installatiegebonden energiebesparing in de bestaande sociale woningvoorraad van ten minste 24 PJ in de periode Voor de nieuwbouwproductie van de corporaties betreft dit een verbetering van het gestandaardiseerde energiegebruik met 25% per 1 januari 2011 en 50% per 1 januari Divisie NL Energie en Klimaat voert in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het programma Energie & Gebouwde Omgeving uit. Wij bieden professionele marktpartijen en overheden ondersteuning bij energiebesparing, duurzame energie en CO₂-reductie van de gebouwde omgeving.