Climate Change Package,

Transcriptie

1 dossier Climate Change Package, een gebruiksaanwijzing europese commissie europese commissie istockphoto Andris Piebalgs, Europees Commissaris voor Energiebeleid José Manuel Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie Op 23 januari 2008 stelde de Europese Commissie het 'Climate Change Package' voor, onder het welluidende motto ' tegen 2020'. Deze cryptische omschrijving vat de belangrijkste doelstellingen van Europa voor 2020 samen: een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 20 %, een aandeel van duurzame energie van 20 % en een verhoging van de energieefficiëntie met 20 %. Welke maatregelen gaan er achter die sleutelwoorden schuil? Welk wettelijk kader? Welke vooruitgang moet er worden geboekt? Welke middelen zijn er nodig om het pakket uit te voeren? Welke gevolgen heeft dat voor de ondernemingen? 'Energy News' tracht voor u een antwoord op die vragen te vinden Flashback. In januari 2007 beginnen de eerste contouren van een ambitieus project, het toekomstige 'Climate Change Package', zich af te tekenen. Op die dag staan José Manuel Barroso, voorzitter van de Europese Commissie, en Andris Piebalgs, Europees Commissaris voor energiebeleid, op het spreekgestoelte in Brussel. José Manuel Barroso plaatst er het pakket maatregelen in hun context: "Dit is een scharniermoment voor de Europese Unie. Het energiebeleid was van bij het begin van de Europese samenwerking een van de belangrijkste beleidsgebieden. We moeten het die centrale plaats teruggeven. Alle EU-lidstaten hebben te kampen met de uitdagingen van de klimaatverandering, de toenemende afhankelijkheid van ingevoerde energie en hogere energieprijzen. Een gemeenschappelijke Europese reactie is noodzakelijk om duurzame, concurrerende en continue levering van energie te waarborgen." Andris Piebalgs benadrukt op zijn beurt dat een dergelijk beleid niet alleen een belangrijke inspanning vergt maar tegelijkertijd een opportuniteit is voor Europa, haar lidstaten, burgers en ondernemingen: "Als we nu de juiste beslissingen nemen, kan Europa de weg voorbereiden voor een nieuwe industriële revolutie die leidt naar een koolstofarme economie. Onze ambitie om een goed functionerende interne markt te verwezenlijken, een schonere en efficiënte energiemix te promoten en de juiste keuzes te maken op het vlak van onderzoek en ontwikkeling, zal bepalen of wij in dit nieuwe scenario een voortrekkersrol zullen spelen of anderen zullen volgen."

2 tegen 2020 Het pakket Voorstel van richtlijn met betrekking tot duurzame energiebronnen Voorstel van richtlijn tot wijziging van het systeem van toewijzing van en handel in broeikasgasemissierechten Voorstel van richtlijn met betrekking tot de opvang en opslag van CO 2 (CCS Carbon Capture and Storage zie pagina 6) Ontwerpbeslissing van het Europees Parlement en van de Raad over de verdeling van de inspanningen op het vlak van CO 2 -emissiereductie Mededeling van de Europese Commissie inzake de steun aan CCSdemonstratieprojecten Herziening van de richtsnoeren van de Europese regelgeving inzake staatssteun voor milieubescherming Ambitieuze aanpak In de lente van 2007, tijdens de Europese Raad van 9 maart, bekrachtigen de EU-staatshoofden die ambitieuze aanpak. Daarmee krijgt de Europese Commissie groen licht om het klimaat- en energiepakket voor te bereiden. Dat 'pakket' wordt op 23 januari 2008 voorgesteld en is eigenlijk een geheel van instrumenten en beleidsmaatregelen om tegen 2020 het veelbesproken ' '-plan te verwezenlijken. Daarbovenop moet het aandeel biobrandstof in de transportsector tegen dan in elke lidstaat minimaal 10 % bedragen. Zoals we verder nog zullen zien, is de uitgangssituatie in elk van de drie domeinen (20 % minder broeikasgassen uitstoten, 20 % duurzame energie verbruiken en 20 % efficiënter met energie omgaan) heel verschillend. Zo bestaat er voor de uitstoot van broeikasgassen al een bindend Europees kader dat reeds enkele jaren van kracht is. Dat kader moet nu worden herzien om het efficiënter te maken en ambitieuzere doelstellingen te bereiken. Voor duurzame energie strekt het al bestaande kader maar tot De huidige doelstellingen zijn bovendien indicatief. De bedoeling is om tot een nieuw, meeromvattend en bindend voorstel te komen voor het volgende decennium. Tot slot moet op het vlak van energie-efficiëntie het al bestaande Europese beleid in de verschillende lidstaten worden verdergezet en versterkt. De door de Commissie in januari 2008 geformuleerde voorstellen vormen een uitgebreid pakket. Het bevat tegelijkertijd ontwerprichtlijnen en beslissingen, onder andere over de verdeling van de te leveren inspanningen. Korte termijnen Voor de ontwerprichtlijnen is een medebeslissingsprocedure aan de gang. Dat betekent dat zowel de Europese Raad als het Parlement de voorstellen van de Commissie moeten goedkeuren na eventuele amendering. Het is de bedoeling om deze procedure vóór het einde van 2008 af te ronden. De keuze voor die korte termijn heeft een politieke reden: in juni 2009 vinden immers de verkiezingen voor het Europese Parlement plaats en de parlementaire werkzaamheden zullen vanaf maart beginnen afnemen. Wanneer de definitieve goedkeuring wordt verschoven naar de volgende legislatuur, met een nieuw Parlement en een nieuwe Commissie, zou dat tot een aanzienlijke vertraging leiden. De wil om vooruitgang te boeken is ook op het niveau van de Europese Raad erg groot. Tijdens de Raad van 13 en 14 maart 2008 werd in de conclusies van het voorzitterschap genoteerd dat "de 'diepgaande besprekingen' tussen de Raad en het Parlement vóór eind 2008 tot een akkoord zouden moeten leiden zodat de definitieve goedkeuring ervan in de huidige zittingsperiode, uiterlijk begin 2009 kan plaatsvinden".

3 tegen De inspanningen verdelen! Ambitieuze doelstellingen op Europees niveau vooropstellen is eenvoudig. De inspanningen over de lidstaten verdelen is veel moeilijker. Een billijke verdeling zou niet mogen gebeuren op basis van eenvoudige rekenkundige regels, maar moet met de specifieke eigenschappen van de lidstaten rekening houden. 1 Er is nog een andere datum waar de Raad rekening mee houdt: in december 2009 vindt er in Kopenhagen een nieuwe internationale klimaatconferentie plaats. Daar te kunnen aankondigen dat er al een Europees kader vastligt voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en de ontwikkeling van duurzame energie, zou een krachtig signaal zijn voor het politieke Europa. De race tegen de klok is begonnen. Dat betekent ook dat 2008 een jaar is van moeilijke discussies. De globale doelstellingen moeten immers vertaald worden in concrete maatregelen en afspraken over de verdeling van de te leveren inspanningen over de lidstaten (zie kaderstuk) En op dat vlak moeten vaak tegenstrijdige belangen met elkaar worden verzoend Tegen 2020, moet de uitstoot van broeikasgassen met 20 % verminderd worden ten opzichte van 1990 Europa kan reeds bogen op een ruime ervaring in de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. De eerste post-kyotoperiode is net achter de rug. De tweede is nu aan de gang. En de derde wordt momenteel voorbereid, met zeer ambitieuze doelstellingen en een aangepaste regeling voor de toewijzing van en handel in emissierechten. istockphoto De huidige onderhandelingsfase is bijgevolg een hele uitdaging, waarvan de mogelijke impact ook duidelijk wordt gesteld in het 'Klimaatzakboekje 2008' van het VBO. Of zoals Rudi Thomaes, gedelegeerd bestuurder van het VBO, onderstreept: "De industrie in ons land geeft het goede voorbeeld door van 1990 tot 2005 haar uitstoot van broeikasgassen te verlagen met 14%. Andere sectoren en landen moeten nu volgen." In dat document, dat van de website van het VBO kan worden gedownload, wordt de wetenschappelijke basis van de klimaatverandering aangekaart. Het legt vervolgens uit welke inspanningen er wereldwijd moeten worden geleverd en beschrijft het potentieel van de verschillende landen in detail. Het laatste luik van het 'Zakboekje' beschrijft de specifieke kenmerken van de Belgische economie en verwijst meer bepaald naar het feit dat België een hoge concentratie heeft aan energie-intensieve sectoren. Een argument dat de Belgische overheden in de onderhandelingen over de verdeling van de inspanningen zouden moeten gebruiken >> > dossiers > Energie & leefmilieu Doelstelling De Unie heeft er zich, ongeacht de houding van de andere internationale partners, unilateraal toe verbonden om haar uitstoot van broeikasgassen tegen 2020 met minstens 20 % te verminderen ten opzichte van Die doelstelling zou tot 30 % kunnen worden opgetrokken, als op internationaal niveau een akkoord gesloten wordt over de klimaatverandering. Context De eerste fase (NAP I) was een 'al-doende-leren-fase'. Het principe is eenvoudig: aan de hand van 'nationale allocatieplannen' kent elke lidstaat emissierechten toe aan KLIMAATZAKBOEKJE 2008 KLIMAATZAKBOEKJE 2008 De wetenschappelijke basis van klimaatverandering 2 C-doelstelling vereist snelle, globale actie Wie levert er inspanningen? De wetenschappelijke basis van klimaatverandering 2 C-doelstelling vereist snelle, globale actie Wie levert er inspanningen? Europese Unie vertoont internationaal leiderschap Belgische industrie geeft het goede voorbeeld Aandachtspunten voor het beleid van morgen Belgische economie is gespecialiseerd in de energie-intensieve industrie Inzetten op eco-innovatie Europese Unie vertoont internationaal leiderschap Belgische industrie geeft het goede voorbeeld Aandachtspunten voor het beleid van morgen Belgische economie is gespecialiseerd in de energie-intensieve industrie Inzetten op eco-innovatie

4 tegen 2020 framework of the eu ghg policy GHG Target: -20 % compared to % compared to 2005 EU ETS -21 % compared to 2005 NON ETS sectors -10 % compared to Member State targets, stretching from -20 % to +20 % Deze grafiek is een schematische weergave van de verdeling van de inspanningen om uiteindelijk 20 % minder broeikasgassen uit te stoten. de ondernemingen in de betrokken sectoren. Industriële ondernemingen ontvangen bijgevolg een bepaald aantal rechten. Aan het einde van elk jaar moeten ze rechten inleveren in functie van hun reële uitstoot. Overtollige rechten kunnen ze op de markt verkopen, terwijl ze er bij een tekort kunnen bijkopen, zoals het geval was voor de Belgische elektriciteitssector. Ongeacht het land van afgifte zijn de rechten in alle Europese landen geldig en kunnen ze onderling worden uitgewisseld. Voor deze eerste fase waren de allocaties in het algemeen voldoende voor de emissies van de betrokken installaties, rekening houdend met hun reductiepotentieel. In België werden voor elektriciteitscentrales op steenkool evenwel slechts rechten toegekend voor minder dan de helft van hun emissies. De tweede fase (NAP II) is momenteel aan de gang en hanteert dezelfde principes. De lidstaten hebben overeenkomstig de afgesproken doelstellingen nieuwe nationale allocatieplannen bepaald (een gemiddelde daling van 8 % op Europees niveau ten opzichte van de uitstoot in 1990; 7,5 % voor België. Aan de betrokken ondernemingen werd globaal een verdere daling van hun emissies opgelegd. In België werd het grootste deel van deze inspanning evenwel afgewenteld op de elektriciteitssector, die geen emissierechten meer ontvangt voor zijn klassieke productieinstallaties, zodat zijn tekort aan rechten fors is opgelopen. Voor de derde fase is de doelstelling om 20 % minder broeikasgassen uit te stoten dan in Daartoe stelt de Europese Commissie o.m. voor om de regeling voor de toewijzing van en handel in emissierechten aan te passen. Stand van zaken Momenteel wordt de derde fase voorbereid. De Commissie heeft verschillende voorstellen naar voren geschoven. Voor het belangrijkste voorstel ter hervorming van de regeling voor toewijzing van en handel in emissierechten is op dit moment de bespreking aan de gang in de Raad en het Parlement, die nadien de richtlijn zullen goedkeuren volgens de medebeslissingsprocedure (procedure waarbij de Raad en het Parlement in nauw overleg een document gezamenlijk goedkeuren). Verdeling van de inspanningen Om tegen % minder broeikasgassen uit te stoten in vergelijking met 1990, moet de Europese Unie nog 14 % reduceren ten opzichte van het niveau van De Commissie stelt dan ook een regeling met twee 'snelheden' voor. De sectoren die al aan de EU-regeling voor de handel in emissierechten (EU-ETS) onderworpen zijn, moeten globaal in Europa een daling van 21 % realiseren t.o.v Voor de sectoren die niet onder de ETS regeling vallen, is dat 10 % voor de hele EU ten opzichte van Ter herinnering: elektriciteitscentrales en grote industriële installaties (vertegenwoordigen 40 % van de uitstoot van de Unie) zijn aan de ETS regeling onderworpen. De Commissie stelt voor om het aantal sectoren onder de EU-ETS uit te breiden (bijvoorbeeld productie van aluminium en ammoniak). Mechanisme om de doelstellingen te bereiken Om de vooropgestelde doelstelling te bereiken, moet de uitstoot progressief en lineair met 1,74 % per jaar dalen. Daartoe worden de inspanningen als volgt verdeeld: Voor de EU-ETS De Commissie wil lessen trekken uit de zogenaamde proefperiode (NAP I). Ze is van mening dat bepaalde lidstaten op basis van de prognoses aan bepaalde ondernemingen te veel rechten hadden toegekend. Die 'overtoewijzing' verklaart waarom de rechten, aangezien ze de vraag overtroffen, eind 2007 nauwelijks nog waarde hadden op de markt. Vervolgens wil de Commissie op de kritiek van bepaalde industriële ondernemingen ingaan. Die oordelen dat de eerlijke concurrentie op de interne markt wordt bedreigd doordat de toewijzingsmethoden tussen de landen onderling sterk verschillen. De Commissie stelt bijgevolg voor om op Europees niveau een geharmoniseerde aanpak in te voeren en de regeling voor de toewijzing van en handel in rechten (en dus de bijhorende richtlijn) te wijzigen. Eerst en vooral zouden de quota niet langer door de lidstaten, maar op Europees niveau worden bepaald. Vervolgens zullen de rechten niet meer gratis aan de ondernemingen worden toegewezen, maar op

5 tegen EE LT LV DK UK SK HU PL DE CZ IT NL SE BE SI FI FR ES 20,9 % 19,7% 15,8 % IE PT GR LU AT -1,1 % -1,3 % -1,3 % -9,6% -10,5 % -13,3 % -13,7 % -15,6 % -19,5 % -20,9 % -27,4 % -28,2 % -29,3 % -34,8 % -40,5 % -41,8 % -43,7 % -50,4 % -57,0 % -72,8 % -80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% Samenstelling van de industriële toegevoegde waarde 100 % 90 % Evaluatie van de impact van het klimaatpakket op de Belgische economie 1. Een beperkt potentieel Zoals eerder vermeld heeft Europa zich geëngageerd om haar emissies van broeikasgassen tegen 2020 met 30% te verlagen, indien een globaal internationaal akkoord inzake klimaatverandering wordt afgesloten. In een studie van het Federaal Planbureau werd nagegaan wat de beste manier is om een dergelijke Europese doelstelling van 30 % te verdelen op basis van het potentieel in de lidstaten. Daaruit blijkt dat: "Indien men de Europese doelstelling van -30 % op een kosteneffectieve manier over de lidstaten zou verdelen, zou België als gevolg van zijn kleinere potentieel om emissies te verminderen een doelstelling van -13,7 % moeten aanvaarden. Een ambitieuzere doelstelling zou de kosten voor ons land buiten proportie doen oplopen." Aangezien er op dit ogenblik nog geen internationaal akkoord is, geldt de doelstelling van -20% voor Europa, wat lager is dan het scenario van het Planbureau. Bijgevolg zou het logisch zijn dat de doelstelling voor België ook lager zou zijn dan het door het Planbureau berekende aandeel. Dit is helemaal niet het geval aangezien momenteel een cijfer van -15% vooropgesteld wordt. laborelec 80 % 70 % 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0 % DE UK EU15 EU25 FR NL BE bron: ecofys Een energie-intensieve industrie Bovendien werd in een studie van Ecofys, een onafhankelijk Nederlands adviesbureau, vastgesteld dat "In België maar liefst 40 % van de industriële toegevoegde waarde in de energie-intensieve industrie wordt gecreëerd. Dit is 10 % hoger dan het gewicht van de energie-intensieve industrie in Frankrijk, Duitsland en Groot- Brittannië." Dit heeft tot gevolg dat, zoals Olivier Van Maren herhaalt in het interview dat dit dossier afsluit, elke inspanning inzake emissiereductie een grotere economische impact heeft in België dan elders in Europa (cfr. p.8). Op basis van die vaststelling besluit het VBO: "Voor België is het dan ook van cruciaal belang dat de internationale concurrentiepositie van de Belgische energie-intensieve industrie wordt gevrijwaard. De Belgische energie-intensieve industrie gaat trouwens al zeer efficiënt met energie om."

6 tegen 2020 De opvang en opslag van CO 2 Meerdere grootschalige projecten voor de opvang en opslag van CO 2 ('CCS') zijn aangekondigd. De bedoeling van de projecten is om de CO 2 die in elektriciteitscentrales op fossiele brandstoffen vrijkomt op te vangen en vervolgens in ondergrondse geologische lagen op te slaan. Die technieken en infrastructuren moeten echter nog verder worden bestudeerd om economisch haalbaar te zijn. de markt worden geveild. Hun aantal zal zo worden bepaald dat er in % minder broeikasgassen zal worden uitgestoten ten opzichte van De emissierechten die in 2020 op de markt worden gebracht (1720 miljoen ton broeikasgassen), zullen dus 21 % lager liggen dan de reële uitstoot van De rechten voor de elektriciteitssector en raffinaderijen zullen vanaf 2013 integraal worden geveild. In alle andere sectoren zal de gratis toekenning van rechten vanaf 2013 geleidelijk aan afnemen en in 2020 volledig verdwijnen. Er zijn enkel uitzonderingen voor de sectoren die heel erg aan internationale concurrentie blootstaan. Voor de niet EU-ETS Voor de sectoren die niet onder de EU-ETS vallen (vervoer-, residentiële, tertiaire sector, enz.), is de doelstelling de uitstoot tegen 2020 met 10 % te verminderen in vergelijking met het niveau van Om die globale doelstelling op Europees niveau te verwezenlijken, stelt de Commissie een nationale aanpak voor. De verplichtingen zullen per land worden vastgelegd. De verdeling over de 27 lidstaten is hoofdzakelijk op het bbpper inwoner gebaseerd. De nationale inspanningen zullen tussen -20 % en +20 % liggen. Voor België wordt een vermindering met 15 % vooropgesteld. De Commissie argumenteert dat dit de beste manier is In het pakket heeft een specifieke richtlijn betrekking op de opvang en opslag van CO 2. De Commissie is van mening dat de regeling voor handel in emissierechten (ETS) de voornaamste stimulans zal zijn voor de invoering van CCS. Opgevangen en in overeenstemming met het EU-kader veilig opgeslagen CO 2 zal immers binnen het emissiehandelssysteem als niet-uitgestoten worden beschouwd, waardoor er geen emissierechten voor nodig zijn. In de tweede fase van het EU-ETS ( ) kunnen CCS-installaties reeds in het handelssysteem worden opgenomen. Vanaf fase III (vanaf 2013) worden, overeenkomstig het voorstel tot wijziging van de emissiehandelsrichtlijn, installaties voor opvang, transport en opslag expliciet in bijlage I van de richtlijn opgenomen. om de rijkste landen de meeste inspanningen te laten leveren, zonder de groei van de armste landen (en de uitstoot die met die groei samenhangt) te belemmeren. De verwezenlijking van die doelstelling wordt tegelijkertijd door EU-maatregelen (voorschriften inzake de CO 2 -uitstoot van wagens, normen voor verwarmingsketels, enz.) en nationale maatregelen (fiscale maatregelen, verkeersbeleid) gedragen. In dat opzicht omvat het pakket van de Commissie ook de bepaling van nieuwe richtlijnen inzake ecologiesteun. Moeilijkheden discussies Er bestaat nog heel wat onzekerheid over de toepassing van de nieuwe toewijzingsmethode voor emissierechten. We vermelden onder andere de organisatie van de veiling en de bestemming van de opbrengst, de definitie van 'aan internationale concurrentie blootgestelde sectoren', de toegang tot de flexibiliteitsmechanismen die het mogelijk maken om buiten Europa CO 2 -winsten te boeken, enz. Op aandringen van de Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft de Commissie tijdens de Europese top in maart 2008 nogmaals beklemtoond dat er dringend specifieke oplossingen moeten worden gevonden voor het risico van het 'koolstoflek' in energie-intensieve sectoren. Die sectoren, zoals de staal- of aluminiumsector, worden aan internationale concurrentie blootgesteld. Zij wijzen erop dat energie zo'n belangrijk aandeel van hun productiekosten vertegenwoordigt dat ze door de CO 2 -maatregelen zouden kunnen worden gedwongen om hun activiteiten buiten Europa te verhuizen om concurrentieel te blijven. istockphoto

7 tegen Tegen 2020, moet het aandeel van duurzame energie 2 in het energieverbruik 20 % bedragen Terwijl de Commissie voor de uitstoot van broeikasgassen lessen heeft getrokken uit het verleden en naar een harmonisatie van de marktmechanismen op Europees niveau streeft, heeft ze voor duurzame energie een te strikt systeem vooropgesteld waarin de handel van garanties van oorsprong wordt beperkt. Doelstelling Een van de belangrijkste doelstellingen is het CO 2 -emissiebeleid te ondersteunen. Tegen 2020 moet het aandeel van duurzame energie in het energieverbruik van Europa 20 % bedragen. Context Tot op heden heeft de Europese Unie inzake duurzame energie objectieven bepaald voor De doelstellingen zijn louter indicatief en hebben uitsluitend betrekking op elektriciteitsproductie (21 % voor Europa en 6 % voor België), en biobrandstoffen voor de transportsector. Elke lidstaat mag zelf zijn beleid bepalen om die ontwikkeling te bevorderen: voorkeurstarieven voor de terugkoop van groene energie, groene certificaten, enz. Stand van zaken De Commissie heeft een voorstel van richtlijn inzake duurzame energie ingediend om tegen 2020 een aandeel van 20 % te bereiken (tegenover 8,5 % in 2005). Dat voorstel is momenteel in bespreking bij het Europese Parlement en de Europese Raad met het oog op de goedkeuring ervan via de medebeslissingsprocedure. De doelstelling heeft betrekking op het volledige energieverbruik. Daarbovenop moet het aandeel biobrandstof in de transportsector tegen 2020 in elke lidstaat minimaal 10 % bedragen. Verdeling van de inspanningen Hoe moeten de inspanningen over de lidstaten worden verdeeld? De Commissie stelt een berekeningswijze voor die gebaseerd is op het bestaande aandeel duurzame energie in elke lidstaat. Daar voegt ze een voor alle lidstaten identiek aandeel van 5,5 % aan toe, zonder met het technisch-economische potentieel van de landen rekening te houden. Tenslotte wordt een percentage toegevoegd in functie van het BBP per inwoner bepaald (een rijk land moet bijgevolg meer in duurzame energie investeren). Die doelstelling zou bindend zijn voor alle lidstaten. Als dat voorstel definitief wordt aanvaard, zal België in 2020 een aandeel van 13 % duurzame energie moeten bereiken. Mechanisme om de doelstellingen te bereiken De Commissie stelt voor om het huidige systeem van garanties van oorsprong (certificaten waarin de duurzaamheid van de energiebron wordt aangetoond) uit te breiden. Lidstaten die zelf niet voldoende duurzame energie kunnen ontwikkelen, kunnen op die manier garanties van oorsprong in andere lidstaten kopen om hun doelstelling te bereiken. Dat mechanisme is een stap in de richting van een eengemaakte Europese markt zoals voor de broeikasgasemissierechten het geval is. De Commissie stelt echter geen geharmoniseerde politiek voor om die ambitieuze doelstelling op een flexibele en goedkope manier te bereiken. De lidstaten kunnen immers beperkingen aan de onderlinge handel van garanties van oorsprong en/of certificaten opleggen en hun eigen nationale stimulansen blijven toepassen. In de praktijk zal het huidige voorstel dus niet leiden tot een echte interne markt inzake duurzame energie maar zal het beleid sterk nationaal en 'versnipperd' blijven. Moeilijkheden - discussies De voorgestelde manier om de doelstellingen te bepalen wordt betwist. België zou bijvoorbeeld 13 % moeten behalen, terwijl het in 2005 maar een aandeel van 2,2 % had. De berekeningswijze houdt immers geen rekening met het reële en technische potentieel van elke lidstaat. Aangezien er bovendien geen echte eengemaakte markt voor garanties van oorsprong bestaat, moeten lidstaten met een tekort zwaar investeren om hun doelstellingen te bereiken. In een recent persbericht over de verdeling van de Europese inspanningen inzake hernieuwbare energie stelde het VBO dat de beoogde 13 % voor België ruimschoots zijn technisch-economische potentieel overschrijdt. De kost zal voor België bijgevolg gevoelig meer bedragen dan het gemiddelde voor alle lidstaten. electrabel

8 tegen Tegen 2020, moet 20 % minder energie worden verbruikt ten opzichte van het scenario 'business as usual' Energie-efficiëntie maakt integraal deel uit van de 'politieke' boodschap over het ' tegen 2020'-plan. Toch zijn er geen nieuwe specifieke maatregelen voorzien in het momenteel ter discussie liggende pakket; het beleid zal dus verdergezet worden op basis van de bestaande Europese wetgeving. Doelstelling Het is de bedoeling om de energie-efficiëntie tegen 2020 met 20 % te verbeteren ten opzichte van het scenario 'business as usual'. Dat betekent dat er in de EU 13 % minder primaire energie moet worden verbruikt. Uitvoering De richtlijn van 5 april 2006 (betreffende energie-efficiëntie bij het eindgebruik en energiediensten) verplichtte de lidstaten om tegen juni 2007 actieplannen voor energie-efficiëntie (APEE) in te dienen. De doelstelling van 20 % is niet bindend. De lidstaten moeten enerzijds eigen initiatieven nemen, zoals het stimuleren van audits, de steun aan investeringen in zuinigere installaties, fiscale voordelen, de organisatie van sectorakkoorden voor industriële ondernemingen, enz. Ze kunnen anderzijds op de effecten van bestaande Europese richtlijnen terugvallen. We vermelden onder andere de weerslag van de implementatie van het Europese labelsysteem (etikettering van onder andere huishoudapparaten naargelang hun energieefficiëntie) of het effect van de verplichtingen en normen voor de energie-efficiëntie van gebouwen of motorvoertuigen. Conclusie van Olivier Van der Maren Adviseur bij de Dienst Energie en Leefmilieu van het Verbond van Belgische Ondernemingen Olivier Van der Maren, wat vindt het Verbond van Belgische Ondernemingen van de doelstellingen van de Europese Commissie op het vlak van klimaatverandering en, meer in het bijzonder, van de tegen 2020? Volgens ons zijn die doelstellingen zeer ambitieus en we staan met deze vaststelling niet alleen. Het is interessant om op te merken dat Europa eerst de globale doelstellingen heeft vastgelegd en zich pas nadien heeft afgevraagd hoe die moeten worden gerealiseerd en vooral, wie daartoe de inspanningen zal leveren. feb Het VBO wijst erop dat de Belgische ondernemingen al heel wat inspanningen hebben geleverd om hun uitstoot van broeikasgassen te beperken. Tegelijkertijd is de uitstoot van het wegverkeer en de huishoudens evenwel toegenomen. Wij vragen dat de EU-regeling van emissierechten geen concurrentienadeel creëert voor energie-intensieve industrieën. België is daarvoor bijzonder gevoelig, aangezien de energie-intensieve industrie goed is voor 40 % van onze industriële toegevoegde waarde. Dat is 10 % meer dan in Frankrijk, Duitsland of het Verenigd Koninkrijk. Zowel wat betreft de uitstoot van broeikasgassen als voor het aandeel duurzame energie pleiten we dan ook voor een verdeling van de inspanningen in functie van het technischeconomische potentieel van elk land. Zijn de gevraagde inspanningen billijk? De cijfers van de Europese Commissie geven zelf al een antwoord op die vraag. Op verzoek van de Commissie werd een studie uitgevoerd naar de impact van het globale 'Climate Change Package' (vermindering van de uitstoot van broeikasgassen én ontwikkeling van de productie van duurzame energie). Daaruit bleekt dat de globale inspanning 0,45 % van het Europese bruto binnenlandse product vertegenwoordigt. Maar met een impact van 0,70 % van zijn bbp bevindt België zich, samen met Zweden en Luxemburg, in de top drie van de meest getroffen landen. Die hoge kost is hoofdzakelijk te wijten aan het beperkte potentieel voor een goedkope productie van duurzame energie in ons land. Is dat verschil normaal? Momenteel hanteert Europa voor België de doelstelling dat tegen % van zijn globaal energieverbruik (elektriciteit, vervoer, verwarming en koeling) van duurzame oorsprong moet zijn. Wij gaan ervan uit dat het haalbare potentieel lager is. De cijfers van de Commissie over het potentieel van de verschillende landen verbazen ons trouwens: 13 % voor het Verenigd Koninkrijk, 14 % voor Italië, 16 % voor Duitsland, enz., terwijl die landen meer mogelijkheden lijken te hebben dan België om duurzame energie te ontwikkelen. De Commissie vindt haar voorstel billijk, aangezien landen met hoge interne kosten op de markt voor garanties van oorsprong zouden terechtkunnen om garanties elders in Europa te kopen. Dit betekent evenwel dat Belgische financiële middelen (afkomstig van ondernemingen en huishoudens) worden besteed voor de ontwikkeling van duurzame energie in andere landen. Die financiële middelen zullen des te groter worden als de markt voor garanties van oorsprong niet optimaal werkt. Bovendien dreigt dat scenario van een niet-optimale werking realiteit te worden, aangezien elke lidstaat het recht heeft om beperkingen op te leggen aan de handel van garanties van oorsprong van en naar zijn land. Wij hadden dus liever een verdeling van de inspanningen in functie van het potentieel gezien, gecombineerd met een transparant financieringssysteem ten voordele van minder welvarende landen en regio's... Wat stelt u voor? Wij vinden dat iedereen de situatie waarin België zich momenteel bevindt, moet kennen. Een herziening van de nationale doelstellingen lijkt ons politiek zeer moeilijk haalbaar (gezien de positieve Belgische verklaringen over de voorgestelde doelstellingen). Daarom vragen wij een correcte compensatie voor onze hoge kosten, een maximale flexibiliteit om de doelstellingen (uitstoot van broeikasgassen en duurzame energie) te bereiken en een optimale werking van de instrumenten die door de Europese Unie worden ingezet.