hbo-master Expertdocent Beroepsonderwijs Christelijke Hogeschool Windesheim 8 maart 2015 NVAO beperkte Toets nieuwe opleiding

Transcriptie

1 hbo-master Expertdocent Beroepsonderwijs Christelijke Hogeschool Windesheim 8 maart 2015 NVAO beperkte Toets nieuwe opleiding Paneladvies

2 1 Samenvattend advies 3 2 Werkwijze panel 5 3 Beschrijving van de opleiding Algemeen Profiel instelling Profiel opleiding 6 4 Opleidingsbeoordeling Beoogde eindkwalificaties Onderwijsleeromgeving Toetsing Afstudeergarantie en financiële voorzieningen Algemene conclusie over de kwaliteit van de opleiding Aanbevelingen 14 5 Overzicht oordelen 16 Bijlage 1: Samenstelling panel 17 Bijlage 2: Programma locatiebezoek 20 Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten 22 Bijlage 4: Lijst met afkortingen 23 pagina 2

3 1 Samenvattend advies De hbo-masteropleiding Expertdocent Beroepsonderwijs wordt door de Christelijke Hogeschool Windesheim aangeboden in samenwerking met de Hogeschool Utrecht. Zij beoogt docenten van beroepsgerichte vakken in het voorbereidend, middelbaar en hoger beroepsonderwijs op te leiden. De opleiding wenst het pedagogisch-didactisch handelen van afgestudeerden in deze praktijk te versterken en het zelfsturend en onderzoekend vermogen om oplossingen te genereren voor complexe opleidingsvraagstukken te vergroten. Het panel is er samen met de opleiding en het werkveld van overtuigd dat er veel behoefte is aan dergelijke masteropgeleide docenten. Het panel heeft waardering voor de zoektocht die de opleiding heeft afgelegd om tot eindtermen te komen voor een opleiding waar nog geen duidelijke (internationale) standaarden voor zijn. Het constateert dat dit heeft geleid tot richtinggevende principes, een helder opleidingsprofiel en een logische set van eindtermen. Het panel is van oordeel dat de beoogde eindkwalificaties van hbo-masterniveau zijn. De opleiding stelt in haar onderwijsvisie adaptief beroepsonderwijs centraal. Het panel is van oordeel dat de opleiding dit goed heeft geoperationaliseerd. Voor het ontsluiten van vak- en beroepskennis leren MEB-studenten een eigen netwerk aan te spreken en te onderhouden. Zij kunnen hiervoor tijdens de opleiding gebruik maken van een expertisenetwerk dat wordt ingericht vanuit de kenniscentra van de hogescholen. Het onderwijs is ingericht als een blended-learning omgeving: een combinatie van een elektronische leeromgeving, face-to-face contactdagen en leren op de eigen werkplek. De vormgeving is volgens het panel samenhangend en consequent en kent een logische opbouw. De opbouw van het programma maakt het mogelijk dat in de uitvoering zorgvuldig naar het masterniveau wordt toegewerkt. De opdrachten die het panel heeft ingezien, zijn van masterniveau. De opleiding realiseert zich dat de instroom van MEB-studenten zeer heterogeen van aard zal zijn. De vormgeving van het programma maakt het mogelijk hierop in te spelen door de flexibiliteit die adaptief onderwijs biedt en door de mogelijkheid een veelheid aan onderwijsen instructievormen te programmeren. MEB-studenten maken binnen de opleiding deel uit van een heterogene groep, afkomstig uit verschillende sectoren (Gezondheidszorg &Welzijn, Economie en Techniek) en verschillende onderwijsniveaus (VMBO, MBO, HBO) waarin zij werkzaam zijn. Het panel adviseert te zorgen voor een minimale groepsgrootte per sector, zodanig dat voor elke sector een werkbare interactieve sectorgroep kan ontstaan. MEB-studenten staan ingeschreven bij Windesheim en kunnen gebruik maken van de voorzieningen van de hogeschool. De opleiding is sterk op de beroepspraktijk gericht. Om het werkveld een structurele en actieve rol in de kwaliteit van de opleiding te geven, adviseert het panel om een werkveldcommissie aan te stellen. Het panel heeft ervaren dat de opleiding duidelijk toewerkt naar een professionele attitude en een onderzoekende houding van MEBstudenten. Het heeft dit van de diverse gesprekspartners vernomen en ziet dit terug in het programma. De opleiding kent een duidelijk uitgewerkte onderzoeksleerlijn. Het adviseert binnen deze onderzoekslijn tevens aandacht te besteden aan het analyseren van bestaande datasystemen. pagina 3

4 Het kernteam van de opleiding bestaat uit vier gepromoveerde kerndocenten onderwijskunde en drie kerndocenten met een vakinhoudelijke achtergrond in één van de sectoren. Het panel is van oordeel dat het kernteam goed gekwalificeerd is voor deze opleiding. Het heeft tijdens het locatiebezoek een enthousiaste en hechte groep docenten gezien waarvan ook de buitenwereld van mening is dat zij veelvuldig samen optrekken. Voor vakinhoudelijke expertise is er borging van een kring van direct betrokken lectoren vanuit de verschillende vakgebieden. Het panel ziet dit als krachtige principes waarmee een stevig expertisenetwerk georganiseerd kan worden en sectordekking geborgd is. Het zal volgens het panel nog een stevige inspanning van de opleiding vergen om te zorgen dat deze netwerken ook echt onderwijskundig actief gaan worden ten behoeve van de opleiding. Het ziet dat de opleiding zich hiervan bewust is en hiervoor ook (financiële) ruimte heeft gecreëerd. De opleiding heeft een visie op toetsen en toetsbeleid gedefinieerd. Het panel stelt vast dat de opleiding gebruik maakt van veel verschillende vormen van toetsing en dat alle kerntaken tenminste één maal op masterniveau worden getoetst. Het bewaken van de examenkwaliteit in het nieuwe veld waarin de opleiding opereert, vergt een grote mate van deskundigheid. Het panel heeft deze deskundigheid aangetroffen bij het docententeam. De geplande kalibreersessies ziet het panel als een krachtig instrument voor het borgen van deze kwaliteit. Daarnaast zou volgens het panel een prominentere rol voor de examencommissie voor de hand liggen, bijvoorbeeld door het vooraf toetsen of opdrachten realiseerbaar zijn in de context van hun omgeving. Dit kan het toetsproces verder bewaken en versterken. Het panel acht de afstudeergarantie valide. De instellingen zijn zich bewust van de financiële consequenties van een fijnmazig curriculum en ze stellen de middelen hiervoor beschikbaar. Het panel adviseert de NVAO om positief te besluiten ten aanzien van de kwaliteit van de nieuwe opleiding hbo-master Expertdocent Beroepsonderwijs van de Christelijke Hogeschool Windesheim. Den Haag, datum 8 maart 2015 Namens het panel ter beoordeling van de beperkte Toets nieuwe opleiding hbo-master Expertdocent Beroepsonderwijs van de Christelijke Hogeschool Windesheim, Prof. Dr. Marc Vermeulen (voorzitter) Drs. Suzanne den Tuinder (secretaris) pagina 4

5 2 Werkwijze panel De NVAO heeft een panel vastgesteld met volgende samenstelling: Voorzitter: Prof. Dr. Marc Vermeulen, directeur IVA beleidsonderzoek en advies, gelieerd aan UvT; daarnaast werkzaam aan TiasNimbas, Business School; Leden: Prof. dr. Joost Lowyck, emeritus hoogleraar aan de KU Leuven. Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen; Dr. Charles Willems, Onderzoeker en onderwijsontwikkelaar bij het lectoraat Technologie en Zorg het expertisecentrum innovatie met Technologie in zorg, Heerlen; Prof. Dr. Marc van der Meer, bijzonder hoogleraar onderwijsarbeidsmarkt bij REFLECT/ Tilburg Law School/ Tilburg University, en CAOP in Den Haag en onafhankelijk wetenschappelijk adviseur van de MBO-sector; Jerry Snellink, student wo-master bestuurskunde, Leiden. Het panel werd bijgestaan door Irma Franssen, beleidsmedewerker NVAO, procescoördinator en Suzanne den Tuinder, Odion Onderwijsonderzoek, secretaris. Bij de toetsing heeft het panel het Beoordelingskader voor de beperkte Toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2010, nr 21523) in acht genomen. Het panel heeft zich aan de hand van de door de opleiding verstrekte documenten op de beoordeling voorbereid. Op 26 januari 2015 is het panel bij elkaar geweest voor een voorbereidende vergadering. Tijdens dit vooroverleg heeft het panel de documenten besproken en heeft zij eerste indrukken uitgewisseld. In bijlage 3 van dit paneladvies is een overzicht opgenomen van documenten die het panel heeft ontvangen. Op 27 januari 2015 heeft het panel een locatiebezoek afgelegd. Tijdens dit bezoek is het panel in verschillende gespreksrondes van nadere informatie voorzien en zijn de vraagpunten aan de orde gesteld en in discussie gebracht. Het programma van het locatiebezoek is toegevoegd in bijlage 2. Na afloop van het locatiebezoek heeft het panel de bevindingen onderling besproken en vertaald naar voorlopige conclusies. De secretaris heeft op basis hiervan een conceptadvies opgesteld dat aan de panelleden is voorgelegd voor commentaar. Vervolgens heeft het panel dit concept van commentaar voorzien, waarna de definitieve tekst is vastgesteld. Uiteindelijk zijn aan de hand van de uitkomsten per standaard beargumenteerde oordelen per onderwerp en een eindoordeel over de kwaliteit van de opleiding gegeven. Dit heeft geresulteerd in een definitief paneladvies aan de NVAO op 8 maart pagina 5

6 3 Beschrijving van de opleiding 3.1 Algemeen Instelling: Christelijke Hogeschool Windesheim Opleiding: hbo-master Expertdocent Beroepsonderwijs Variant: deeltijd Locatie: Utrecht Studieomvang (ECTS): 90 ECTS Sector: Onderwijs 3.2 Profiel instelling Christelijke Hogeschool Windesheim telt studenten, cursisten en ruim medewerkers. Onderwijs en onderzoek heeft zij georganiseerd binnen vier domeinen. De master Expertdocent Beroepsonderwijs (MEB) valt binnen het domein Bewegen en Educatie. De opleiding hbo-master Expertdocent Beroepsonderwijs wordt door Christelijke Hogeschool Windesheim aangeboden in samenwerking met de Hogeschool Utrecht. De MEB wordt inhoudelijk gedragen en uitgevoerd door docenten en onderzoekers uit de samenwerkende hogescholen. Hogeschool Windesheim is licentiehouder en staat borg voor de ontwikkeling, uitvoering, kwaliteit en financiering van de opleiding. 3.3 Profiel opleiding De master Expertdocent Beroepsonderwijs is een educatieve masteropleiding voor docenten van beroepsgerichte vakken in het voorbereidend, middelbaar en hoger beroepsonderwijs.. De opleiding bouwt voort op de kennis en competenties van een tweedegraads leraar. De MEB bestaat uit 90 EC verdeeld over 3 leerjaren. Per leerjaar volgt de student een programma van 30 EC. Een leerjaar is verdeeld in 2 semesters van 20 weken. De opleiding is modulair van opbouw. De onderwijseenheden hebben een omvang van 5 of 10 EC. Het studieprogramma bestaat uit een kernprogramma en twee flankerende lijnen, Professionele Theorie en Impact (PT&I) en Praktijkgericht Onderzoek. In de kern wordt kennis van het primaire onderwijsproces toegevoegd. In de leerlijn praktijkgericht onderzoek ontwikkelen MEB-MEB-studenten hun onderzoekend vermogen, dat zij benutten in de kern en bij de afsluitende masterproef. In de leerlijn PT&I expliciteren MEB-studenten hun professionele theorie en tonen de impact van hun handelen aan, op basis van opgedane kennis en ervaringen in de kern. pagina 6

7 4 Opleidingsbeoordeling Van toepassing is het Beoordelingskader voor de beperkte Toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2010, nr 21523). Dit kader wordt gebruikt als de instelling beschikt over een positief oordeel over de instellingstoets kwaliteitszorg. De beoordeling komt tot stand op basis van een discussie met peers over de inhoud en kwaliteit van de opleiding en is gericht op vier vragen: 1. Wat beoogt de opleiding? 2. Hoe wil de opleiding dit realiseren? 3. Hoe wil de opleiding dit toetsen? 4. Zijn er voldoende financiële middelen? Deze vier vragen zijn vertaald in vier standaarden. Over de standaarden geeft een visitatiepanel een gemotiveerd oordeel op een tweepuntsschaal: onvoldoende of voldoende. Vervolgens geeft het panel een gemotiveerd eindoordeel over de kwaliteit van de opleiding, ook op de tweepuntsschaal. Bij de beoordeling worden de volgende definities gehanteerd. Deze definities hebben zowel betrekking op de scores van de standaarden als op de scores van de opleiding in totaal. Basiskwaliteit De kwaliteit die in internationaal perspectief redelijkerwijs verwacht mag worden van een bachelor- of masteropleiding binnen het hoger onderwijs. Onvoldoende De opleiding voldoet niet aan de basiskwaliteit. Voldoende De opleiding voldoet aan de basiskwaliteit. Indien een opleiding niet volledig nieuw is of omgevormd wordt, worden bij de oordeelsvorming ook de gerealiseerde eindkwalificaties betrokken. 4.1 Beoogde eindkwalificaties Standaard 1 De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen. Bevindingen De master Expertdocent Beroepsonderwijs beoogt docenten van beroepsgerichte vakken in het voorbereidend, middelbaar en hoger beroepsonderwijs op te leiden. De opleiding benadrukt dat het beroepsonderwijs complex en dynamisch is, het beroepenveld sterk gedifferentieerd en de vakinhoud zeer divers. De opleiding wenst het pedagogischdidactisch handelen van afgestudeerden in deze complexe en weerbarstige praktijk te versterken. Daarnaast beoogt zij het zelfsturend en onderzoekend vermogen om oplossingen te genereren voor complexe opleidingsvraagstukken te vergroten, responsief naar het werkveld waarvoor wordt opgeleid. pagina 7

8 De opleiding ambieert op de beroepsgerichte, vakinhoudelijke en onderwijskundige heterogeniteit in te spelen, deze te problematiseren en hier gebruik van te maken in de didactiek van de opleiding. Dit maakt het logisch om niet eerst een beroepsprofiel te maken en op basis daarvan een opleidingsprofiel, maar om deze twee stappen te combineren. Dit is wat de opleiding heeft gedaan. Het profiel kenmerkt zich door een sterk accent op het docentschap met het pedagogisch-didactisch handelen in het beroepsonderwijs en de verbinding met de beroepspraktijk als centraal kenmerk. Dit handelen heeft de opleiding onderverdeeld in zeven kerntaken en ingekleurd vanuit vier perspectieven. De kerntaken zijn uitgewerkt in werkprocessen en beschreven aan de hand van de Dublin Descriptoren. Uit de gesprekken blijkt dat het werkveld overtuigd is van de noodzaak van het opleiden van masters voor het beroepsonderwijs. Vertegenwoordigers van het werkveld lichten toe dat zij het belangrijk vinden dat deze mensen leren om vak- en beroepskennis te vergaren en dat zij kritisch kunnen reflecteren op de beroepspraktijk. MEB-studenten moeten zich er bewust van worden gemaakt dat zij een rol spelen in de spanning tussen de voortdurende beweging in het beroepenveld en de moeite die scholen hebben om dit bij te houden. De werkveldvertegenwoordigers geven aan dergelijke uitgangspunten sterk terug te vinden in deze opleiding. De MEB haakt naar eigen zeggen in op de scholingsbehoefte van docenten van beroepsgerichte vakken die hun pedagogisch-didactisch handelen willen bekwamen én hun onderwijsinhoud up-to-date en aansluitend bij de beroepspraktijk willen houden. Uniek aan de MEB is de focus op het primaire proces in het beroepsonderwijs. Voor docenten in het beroepsonderwijs bestaan geen Europese kwalificatiestandaarden, deze zijn nationaal. Opleidingen voor beroepsbeoefenaars zijn internationaal gezien verschillend, waarbij ieder land een unieke opleidingsstructuur heeft. De wijze waarop leraren voor het beroepsonderwijs worden opgeleid, verschilt eveneens. Voor zover de opleiding bekend, bestaat er geen brede masteropleiding die pedagogisch-(vak)didactische kennis en kunde combineert met vak- en beroepskennis gericht op het opleiden van beroepsbeoefenaren. Overwegingen Het panel is er samen met de opleiding en het werkveld van overtuigd dat er veel behoefte is aan masteropgeleide docenten voor het beroepsonderwijs, dat er een kwalificatieverhoging nodig is in de sector en dat deze opleiding daaraan bijdraagt. Het panel heeft waardering voor de zoektocht die de opleiding heeft afgelegd om tot eindtermen te komen voor een opleiding waar nog geen duidelijke (internationale) standaarden voor zijn. Het constateert dat dit heeft geleid tot richtinggevende principes, een helder opleidingsprofiel en een logische set van eindtermen, waarbij de afstemming tussen pedagogisch-(vak)didactische kennis en vaardigheden en vak- en beroepskennis centraal staan. De opleiding is volgens het panel met deze eindtermen in staat om op een onderwijskundig verantwoorde manier flexibel in te spelen op de complexiteit van het veld waarin zij zich bevindt. Het panel is van oordeel dat de beoogde eindkwalificaties geconcretiseerd zijn en van masterniveau zijn. Conclusie: voldoende pagina 8

9 4.1.2 Standaard 2 Het programma, het personeel en de opleidingsspecifieke voorzieningen maken het voor de instromende studenten mogelijk de beoogde eindkwalificaties te realiseren. Bevindingen Programma Het onderwijsprogramma kent een kern gericht op het primaire onderwijsproces dat wordt ingevuld vanuit de vier perspectieven op beroepsonderwijs. Daarnaast kent het programma twee leerlijnen, een lijn Professionele Theorie en Impact (PT&I) en een lijn Praktijkgericht Onderzoek. Het panel constateert dat er een consequente en systematische opbouw is in het curriculum. De opleiding start met de module uitvoeren van adaptief beroepsonderwijs. Het opleidingsmanagement licht toe dat dit het dichtst bij de MEB-studenten ligt en dat daarom hiermee van start wordt gegaan. Zo is vormgeving van beroepsonderwijs later in het programma geplaatst omdat hiervoor meer inzicht noodzakelijk is. Centraal in de onderwijsvisie staat het begrip adaptief beroepsonderwijs. MEB-studenten werken tijdens de opleiding aan actuele vraagstukken die relevant zijn voor de eigen onderwijspraktijk, zowel op het gebied van inhoud als vorm. MEB-studenten worden gestimuleerd om aan te sluiten bij de kenmerken van hun deelnemers en aan hun beroepspraktijk. De vraagstukken kiezen MEB-studenten deels zelf, maar deze worden ook aangeboden. Het opleidingsmanagement meldt dat er masterclasses ontwikkeld gaan worden waarin bepaalde thema s met elkaar worden gecombineerd, bijvoorbeeld zorg en technologie. Belangrijk in de opleiding is dat MEB-studenten begrijpen welke ontwikkelingen in het beroepenveld belangrijk zijn, en deze gebruiken voor de vormgeving en uitvoering van hun onderwijs. Eén van de centrale onderdelen van de opzet van het programma is daarom dat een student leert om zijn netwerk aan te spreken om zijn onderwijs te ontwikkelen, uit te voeren en te beoordelen. MEB-studenten kunnen hiertoe gebruik maken van een expertisenetwerk dat wordt ingericht vanuit de kenniscentra van de hogescholen. Zij kunnen dit netwerk raadplegen voor actuele informatie en het bieden van ingangen naar zowel de wetenschap als de beroepspraktijk. MEB-studenten worden zo gestimuleerd om zich via een netwerk op de hoogte te houden van de ontwikkelingen in hun vak en deze vervolgens in hun eigen onderwijs te betrekken. Zij kunnen daarnaast in het kader van de verdieping van vak- en beroepskennis een onderzoek of project uitvoeren in een lectoraat of een bedrijfsstage doen om te kijken hoe vakmensen werken en denken. Het onderwijs is ingericht als een blended leeromgeving: een combinatie van een elektronische leeromgeving (ELO), face-to-face contactdagen en leren op de eigen werkplek. Face-to-face contactdagen vinden om de 3 weken op maandag plaats en worden afgewisseld met weken waarin er synchroon of asynchroon contact is via ELO, bijvoorbeeld via een webinar en discussiefora. In totaal is er wekelijks gemiddeld 3 uur synchroon en 4 uur asynchroon contact. MEB-studenten formuleren opleidingsvraagstukken hoofdzakelijk vanuit hun eigen onderwijspraktijk in alle onderwijseenheden. Zij ontvangen feedback van hun begeleider op hun werkplek. In een tripartiete overeenkomst worden hierover afspraken gemaakt. MEBstudenten maken binnen de opleiding deel uit van een groep. Ze werken gelijktijdig aan pagina 9

10 opdrachten, wisselen met elkaar uit, geven elkaar feedback en fungeren als elkaars critical friends. Voor bepaalde opdrachten worden zij ingedeeld naar de sector waarin zij werkzaam zijn. De opleiding werkt daarbij niet met minimale MEB-studentenaantallen per sector. Zij geeft aan dat in principe een groep van drie MEB-studenten uit een bepaalde sector gemaakt zou kunnen worden die elkaars critical friends zijn, daarnaast kunnen MEBstudenten eveneens een klankbordfunctie benutten via critical friends buiten de opleiding. Instroom De opleiding heeft de instroomeisen gedefinieerd in termen van vooropleiding, werkervaring en de aanwezigheid van een tripartiete overeenkomst tussen student, werkgever en opleiding. De kandidaat wordt daarnaast geacht deel te nemen aan een intake-procedure waarin de motivatie, de competenties, het werk- en denkniveau en de tripartiete overeenkomst aan de orde komen. De opleiding geeft aan dat ze MEB-studenten de mogelijkheid geeft om op diverse momenten in te stromen, maar dat zij de volgtijdigheid van het programma zoveel mogelijk in stand wil houden. De instroom van MEB-studenten zal naar verwachting zeer heterogeen zijn. De opleiding geeft aan dat het werken met adaptief onderwijs en blended learning tegemoet komt aan deze diversiteit. MEB-studenten worden gestimuleerd om naar kennis te zoeken en de netwerken aan te spreken die hen in hun persoonlijke leerproces verder kunnen helpen. Onderzoek Alle kerndocenten hebben onderzoekservaring, beschikken over een professioneel netwerk in het beroepsonderwijs en/of in een beroepsdomein en zijn gelieerd aan een lectoraat. In het programma wordt 25 EC voor onderzoek gereserveerd, dit is inclusief 10 EC voor het afstudeeronderzoek. Binnen de onderzoeksleerlijn leert de student in drie onderwijseenheden onderzoek doen naar onderwijskundige vraagstukken. In de eerste twee eenheden trainen MEB-studenten zich in het doorlopen van de onderzoekscyclus en het ontwerp en gebruik van verschillende onderzoeksinstrumenten. In de derde eenheid bereiden zij de masterthesis voor door het opstellen van een onderzoeksplan. Het panel stelt vast dat binnen deze onderzoeklijn geen aandacht is voor analyses op basis van bestaande datasystemen, bijvoorbeeld het lezen van learning analytics. Voorzieningen MEB-studenten staan ingeschreven bij Windesheim en kunnen gebruik maken van de voorzieningen van de hogeschool. In principe wordt het onderwijs op één locatie verzorgd in Utrecht. De elektronische leeromgeving (ELO) bevat informatie over de opleiding en alle onderwijseenheden. In de ELO wordt gewerkt met een aantal vaste werkvormen, zoals webinars, een discussieforum en kennisbank. Het bevat documenten ter inleiding van bijvoorbeeld de opdrachten of colleges. Tijdens het locatiebezoek heeft het panel een demonstratie gekregen van deze leeromgeving. De opleidingscoördinator legt uit dat de ELO erg interactief van aard is. MEBstudenten moeten stukken niet alleen lezen, maar ook annoteren via een annotatiesysteem, waarbij zij opmerkingen plaatsen bij een artikel. Zij dienen met voorbeelden of vragen te komen uit hun eigen onderwijspraktijk, die zij naast het artikel plaatsen. MEB-studenten kunnen ook elkaars annotaties bekijken. Docenten kunnen de activiteitsgraad van MEBstudenten op de ELO zien en kunnen toetsen of de student stukken al dan niet van pagina 10

11 opmerkingen heeft voorzien. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van synchrone communicatie en interactie waarbij de docent online aanwezig is. MEB-studenten kunnen bijvoorbeeld tijdens een presentatie de docent zien en direct vragen in het scherm noteren waar de docent op in kan spelen. De kerndocenten zijn volgens het dossier getraind in het inrichten van en werken met de ELO, hebben daarmee ervaring in andere opleidingen en worden ondersteund door een deskundige in leren via de ELO. Personeel Het onderwijs wordt verzorgd door een opleidingsteam van kerndocenten, verantwoordelijk voor de vormgeving, inhoud en uitvoering van de opleiding en voor het leer- en toetsplan. Dit opleidingsteam bestaat uit vier gepromoveerde kerndocenten onderwijskunde en drie kerndocenten met een vakinhoudelijke achtergrond in één van de sectoren. Naast de (kern)docenten leveren inhoudelijke experts uit het expertisenetwerk rond de MEB bijdragen aan het onderwijs in de vorm van masterclasses en expertsessies. Het kernteam wordt aangestuurd door een opleidingscoördinator en de lector Beroepsonderwijs. Het personeel van de twee hogescholen ontmoet elkaar regelmatig. Vertegenwoordigers van het werkveld geven aan de mensen als één team te ervaren. De diverse kennis die nodig is voor de beroeps- en vakspecifieke aspecten is volgens de opleiding niet met een docententeam te dekken. Daarom is men een netwerk aan het opbouwen rond deze opleiding, om kennis uit de verschillende domeinen te kunnen ontsluiten. Docenten lichten toe dat vaklectoren een directe verbinding hebben met kenniskringen op hun vakgebied, en onderwijskundige lectoren een directe connectie met vak- of beroepsgerichte lectoraten. Docenten van de MEB begeleiden MEB-studenten om de benodigde kennis in dit brede netwerk te vinden en helpen MEB-studenten na te gaan welke expert nodig is om de inhoud van hun leeromgeving verder te helpen. Overwegingen Het panel is van oordeel dat de opleiding het adaptief beroepsonderwijs goed heeft geoperationaliseerd en uitgewerkt. De vormgeving van het curriculum is samenhangend en consequent en kent een logische opbouw. De opbouw van het programma maakt het mogelijk dat in de uitvoering zorgvuldig naar het masterniveau kan worden toegewerkt. De opdrachten die het panel heeft ingezien, zijn van masterniveau. De opleiding realiseert zich dat MEB-studenten zullen instromen met een grote variatie in niveau, ervaring en achtergrond. Blended learning is volgens het panel structureel geïntegreerd in het onderwijs en maakt het, in combinatie met een goed ingerichte en ontwikkelde ELO, mogelijk om een veelheid aan onderwijs- en instructievormen te programmeren voor een dergelijke zeer gedifferentieerde groep MEB-studenten. De opleiding zet dit bewust op deze manier in. Het panel adviseert te zorgen voor een minimale groepsgrootte per sector, zodanig dat voor elke sector een werkbare interactieve groep kan ontstaan waarin vakinhoud goed kan worden behandeld en voor MEB-studenten een gezamenlijke onderwijservaring kan worden gerealiseerd. pagina 11

12 De opleiding is sterk op de beroepspraktijk gericht. Om het werkveld een structurele en actieve rol in de kwaliteit van de opleiding te geven, adviseert het panel om een werkveldcommissie aan te stellen. Het panel heeft ervaren dat de opleiding duidelijk toewerkt naar een professionele attitude en een onderzoekende houding. Het heeft dit van de diverse gesprekspartners vernomen en ziet dit terug in het programma. De opleiding kent bovendien een duidelijk uitgewerkte onderzoeksleerlijn. Het adviseert binnen deze onderzoekslijn aandacht te besteden aan het analyseren van bestaande datasystemen. Het panel is van oordeel dat het kernteam goed gekwalificeerd is voor deze opleiding. Het heeft tijdens het locatiebezoek een enthousiaste en hechte groep docenten gezien waarvan ook de buitenwereld van mening is dat zij veelvuldig samen optrekken. Voor vakinhoudelijke expertise is er borging van een kring van direct betrokken lectoren vanuit de verschillende vakgebieden. De onderwijskundige docenten zijn vanuit het lectoraat Beroepsonderwijs betrokken bij vakopleidingen in andere sectoren dan de sector Educatie. Het panel ziet dit als krachtige principes waarmee een stevig netwerk georganiseerd kan worden en sectordekking geborgd is. Het zal volgens het panel nog een stevige inspanning van de opleiding vergen om te zorgen dat deze netwerken ook echt onderwijskundig actief gaan worden ten behoeve van de opleiding. Het ziet dat de opleiding zich hiervan bewust is en hiervoor ook (financiële) ruimte heeft gecreëerd. Conclusie: voldoende 4.2 Toetsing Standaard 3 De opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. Bevindingen De opleiding zet in haar visie op toetsen drie punten centraal: valide en betrouwbaar toetsen door middel van een toetsprogramma, beoordelen op het niveau van kerntaken, en ontwikkelingsgericht toetsen met een actieve rol voor MEB-studenten en experts uit vak en beroep. Zij heeft deze visie uitgewerkt in een toetsbeleid en een toetsprogramma. Kerntaken worden op meerdere momenten in de opleiding getoetst met een variatie aan toetsvormen en een opbouwend niveau van complexiteit. Het instapniveau van de opleiding is bachelorniveau. MEB-studenten ontwikkelen zich vervolgens via bachelor-plus naar masterniveau. Deze drie niveaus zijn voor alle Dublin Descriptoren uitgewerkt. De kernonderwijseenheden en kerntaken in de PT&I- en onderzoekslijn worden allen afgesloten op masterniveau. Het panel heeft uitvoerig met de opleiding gesproken over de opbouw in toetsniveau. Het management licht toe dat alle kerntaken die slechts in één onderwijseenheid in het kerncurriculum voorkomen, direct op masterniveau worden getoetst. Kerntaken die in meerdere modules voorkomen, worden in tenminste één daarvan op masterniveau getoetst. MEB-studenten tonen de eindkwalificaties aan met twee eindproducten, een masterthesis en het eindassessment van PT&I3. Voor het beoordelen van deze eindproducten zijn pagina 12

13 rubrics opgesteld. Bij de beoordeling zijn steeds twee examinatoren betrokken, een kerndocent van de opleiding en een externe examinator. Het eindniveau valideert de opleiding volgens het dossier via de examencommissie, een zelfevaluatie van het toetsprogramma en een klankbordgroep van lectoren. Docenten lichten toe dat de masterthesis onderwijskundig is ingestoken, maar wel een oorsprong kent vanuit vak en beroep. Daarom is voor begeleiding en borging van de thesis sterk ingezet op de klankbordgroep (adviserende rol) en het expertisenetwerk om dit vanuit hun expertise te bewaken. Het management geeft aan dat voor deze beoordeling geen geïnstitutionaliseerd kader bestaat, maar dat hier uitvoerig over is gesproken en dat men dit in veelvuldige kalibreersessies zal organiseren. Tijdens deze sessies zullen docenten onafhankelijk van elkaar twee eindproducten beoordelen en deze bespreken met een collega docent of met mensen uit de kenniskringen of netwerken om te overleggen over de beoordeling en afstemming te bereiken. De MEB is ondergebracht bij de examencommissie van de lerarenopleidingen van Windesheim. De examencommissie wijst examinatoren aan. Bij de eindwerkstukken worden externe examinatoren benoemd: bij het eindassesmentpt&i3 worden gecertificeerde werkveldassessoren betrokken en bij de Masterthesis een expert in onderwijskundig onderzoek. De examencommissie is voornemens om bij deze opleiding steekproefsgewijs tweede correcties van gerealiseerde eindwerken uit te voeren. Overwegingen De opleiding heeft een visie op toetsen en toetsbeleid gedefinieerd. Het panel stelt vast dat de opleiding gebruik maakt van veel verschillende vormen van toetsing en dat alle kerntaken tenminste één maal op masterniveau worden getoetst. De geplande kalibreersessies, waarbij intercollegiaal wordt gekeken of men vanuit hetzelfde perspectief en hetzelfde niveau beoordeelt, ziet het panel als een krachtig instrument. Het bewaken van de examenkwaliteit in het nieuwe veld waarin de opleiding opereert, vergt een grote mate van deskundigheid. Het panel heeft deze deskundigheid aangetroffen bij het docententeam. Het borgen van deze kwaliteit vergt echter zorgvuldig onderhoud in een precair systeem, een rol die nu primair bij de uitvoerende docenten is neergelegd. Een prominentere rol voor de examencommissie zou hier volgens het panel voor de hand liggen. Zo is toetsing op kwaliteit door de examencommissie momenteel uitsluitend achteraf voorzien. Gezien de complexiteit van de omgeving geeft het panel geeft ter overweging om vooraf door de examencommissie te laten toetsen of opdrachten realiseerbaar zijn in de context van hun omgeving. Een dergelijke pro-actievere rol van de examencommissie kan het toetsproces verder bewaken en versterken. Conclusie: voldoende 4.3 Afstudeergarantie en financiële voorzieningen Standaard 4 De instelling geeft aan studenten de garantie dat het programma volledig kan worden doorlopen en stelt toereikende financiële voorzieningen beschikbaar. pagina 13

14 Bevindingen Blijkens het informatiedossier staat het College van Bestuur van Windesheim er in financiële zin garant voor dat het programma gedurende een zodanige termijn zal worden aangeboden, dat alle MEB-studenten die met de opleiding begonnen zijn, deze ook kunnen afmaken. Daarbij geldt een maximale termijn van 5 jaar. Bij eventuele aanloopverliezen stelt de hogeschool zich garant voor de dekking. Door het bestuur van de hogeschool is, in samenwerking met de Hogeschool Utrecht, voorzien in de begroting van de ontwikkelkosten. De beide Colleges van Bestuur hebben de middelen beschikbaar gesteld op basis van deze begroting. Tijdens de gesprekken geeft het management van de instellingen aan dat er binnen de partnerinstellingen ruimte is om de aanloopkosten van deze opleiding te dekken en dat men middelen heeft voorzien voor het uitbouwen en activeren van het expertisenetwerk. Men is zich bewust van de financiële eisen en risico s die een dergelijk curriculum met zich meebrengt en is bereid deze consequenties te dragen. Overwegingen Het panel acht deze afstudeergarantie valide. De instellingen zijn zich bewust van de financiële consequenties van een fijnmazig curriculum en ze stellen de middelen hiervoor beschikbaar. Conclusie: voldoende 4.4 Algemene conclusie over de kwaliteit van de opleiding Het panel heeft de hbo-masteropleiding bekeken en beoordeeld en concludeert dat de kwaliteit van de nieuwe opleiding voldoende is. De opleiding heeft een helder profiel, een logische set van eindtermen en is van masterniveau. Het programma is samenhangend en consequent, kent een logische opbouw en speelt adequaat in op de gedifferentieerde instroom. De opleiding is sterk op de beroepspraktijk gericht en werkt duidelijk toe naar een professionele attitude en onderzoekende houding bij MEB-studenten. Kerndocenten vormen een hecht team en zijn goed gekwalificeerd voor deze opleiding. Zowel onderwijskundige als vakinhoudelijke expertise is geborgd via een expertisenetwerk. De ontsluiting van deze netwerken beschouwt het panel als een kwetsbaar punt, maar het ziet dat dit de aandacht van betrokkenen heeft. De opleiding heeft haar visie op toetsen uitgewerkt in een toetsbeleid. Alle kerntaken worden op masterniveau getoetst via een grote verscheidenheid aan toetsen. Het panel is van oordeel dat zich binnen het kernteam veel toetsdeskundigheid bevindt. Het pleit voor een pro-actievere rol van de examencommissie in het vooraf borgen van eindopdrachten, om dit toetsproces verder te versterken. 4.5 Aanbevelingen Het panel beveelt aan: een minimale groepsgrootte per sector aan te houden, zodanig dat voor elke sector een werkbare interactieve groep kan ontstaan waarin vakinhoud goed kan worden behandeld en voor MEB-studenten een gezamenlijke onderwijservaring kan worden gerealiseerd; pagina 14

15 het werkveld en het expertisenetwerk een structurele en actieve rol in de kwaliteit van de opleiding te geven door het aanstellen van een werkveldcommissie; te zorgen dat het expertisenetwerk onderwijskundig actief gaat worden ten behoeve van de opleiding; binnen de onderzoekslijn aandacht te besteden aan het analyseren van bestaande datasystemen; vooraf door de examencommissie te laten toetsen of opdrachten realiseerbaar zijn in de context van hun omgeving. pagina 15

16 5 Overzicht oordelen Onderwerp Standaarden Oordeel 1 Beoogde eindkwalificaties 1. De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen 2 Onderwijsleeromgeving 2. Het programma, het personeel en de opleidingsspecifieke voorzieningen maken het voor de instromende MEB-studenten mogelijk de beoogde eindkwalificaties te realiseren 3 Toetsing 3. De opleiding beschikt over een adequaat systeem van 4 Afstudeergarantie en financiële voorzieningen toetsing 4. De instelling geeft aan MEB-studenten de garantie dat het programma volledig kan worden doorlopen en stelt toereikende financiële voorzieningen beschikbaar V V V V Algemene conclusie V V = voldoende O = onvoldoende pagina 16

17 Bijlage 1: Samenstelling panel Marc Vermeulen (voorzitter) is sinds begin 2006 directeur van het aan de UvT gelieerde instituut IVA, beleidsonderzoek en advies. Daarnaast is hij één dag per week werkzaam aan de TiasNimbas Business School als academic director van postacademische opleidingen voor onderwijsmanagement en van de topopleiding Strategy, Innovation and Governance (in samenwerking met de Kennedy School of Government, Harvard University). Hij is hoogleraar onderwijssociologie aan de universiteit van Tilburg en aan de Open Universiteit Nederland. Binnen de onderwijssociologie zijn specialisme in het toegepast onderzoek op het gebied van de relatie tussen onderwijs, arbeidsmarkt en economie. Een belangrijk toepassingsgebied is de arbeidsmarkt van de onderwijssector zelf. Daarnaast verricht hij toekomstverkenningen en werkt hij regelmatig als adviseur voor grote (onderwijs) instellingen (marktverkenning, strategische positionering, managementontwikkeling) en voor het ministerie van OCenW (sturing van de onderwijssector, arbeidsmarkt, sociale zekerheid in onderwijs, organisatieontwikkeling). Op dit gebied werkte hij ook regelmatig in Centraal en Oost-Europa en in Zuid-Afrika. Hij is voorzitter van de Raad van Toezicht van het Wellant College (VMBO/MBO groene sector) en lid van de Raad van Toezicht van Signum bestuur voor primair onderwijs in Den Bosch. Hij is commissaris bij Zayaz, woningcorporatie te s-hertogenbosch. Hij is bestuurslid van de branchevereniging voor beleidsonderzoek (VBO) en bestuurslid van de interuniversitaire onderzoeksschool voor onderwijskunde (ICO). Van 2009 tot 2012 was hij geassocieerd lid van de Onderwijsraad. Hij maakte deel uit van de Commissie Rinnooy Kan die in 2007 over de oplossing van de lerarenproblematiek adviseerde. Hij was in 2008 lid van de commissie Cornielje, die moet adviseren over de onderwijstijd in het voortgezet onderwijs (1040 uren). Hij is voorzitter van diverse beoordelingscommissies in het onderwijsveld, onder meer voor de Interactum Pabo s, voor de nieuwe professional master Leren en Innoveren, en voor het VTB-pro programma. In 2005 schreef hij het boek Werkplaats onderwijs: handleiding bij de toekomstverkenning voor onderwijsorganisaties. Charles G.Willems is na een studie biologie gepromoveerd als medisch bioloog. Als medewerker van de hoofddirectie wetenschapsbeleid (ministerie van O&W) was hij betrokken bij de beleidsontwikkeling over onderzoek, technologische vernieuwing en kwaliteitsontwikkeling van hulpmiddelen voor mensen met beperkingen. Als medewerker van irv is die betrokkenheid omgezet in verantwoordelijkheid voor de praktische uitvoering van toepassingsgericht onderzoek. Het aandachtsgebied is in eerste instantie technologie ten behoeve van het zelfstandig wonen van mensen met beperkingen later verschuift dat naar technologie toegepast in de zorg. De projecten zijn daarbij gericht op het onderkennen en ondersteunen van implementaties. In nauwe samenwerking met zorginstellingen in de regio Limburg wordt onderzoek en ontwikkeling verricht. Na de fusie van irv met Vilans wordt mede invulling gegeven aan de kenniscirkel Domotica waarin op nationale schaal wordt bijgedragen aan de toepassing van technologie in een thuissituatie. Vanaf oktober 2007 tot oktober 2013 geeft hij tevens invulling aan een lectoraat Technologie en Zorg in de Kenniskring Technologie in Gezondheid en Welzijn van de Saxion Hogescholen te Enschede. Daar is het initiatief genomen tot het vertalen van de kennis over toepassing van technologie in de zorg in de opleiding. In eerste instantie via een studieroute Gezondheid en Technologie binnen het domein van de verpleegkunde. pagina 17

18 (start 2010) In tweede instantie naar de Saxion Masteropleidingen toe. In 2009 heeft hij zijn onderzoeksactiviteiten vanuit het irv opgestart gecontinueerd als senior onderzoeker bij het lectoraat technologie in zorg van Zuyd hogeschool. In 2012 is een start gemaakt met de ontwikkeling van een HBO-master Zorg en Technologie. In 2013 is dit als internationale master in samenwerking tussen een 6-tal instellingen in Nederland, Finland en Portugal gecontinueerd. De fase van ontwikkeling is begin 2015 afgerond met het aanvragen van een accreditatie voor een joint program met joint degree. Marc van der Meer is sinds maart 2013 bijzonder hoogleraar onderwijsarbeidsmarkt bij REFLECT/ Tilburg Law School/ Tilburg University, en CAOP in Den Haag. Hij is sinds maart 2014 tevens onafhankelijk wetenschappelijk adviseur van de MBO-sector (met een parttime dienstverband bij de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven, SBB). Daarnaast is hij werkzaam als zelfstandig onderzoeker en gastdocent. In zijn werkzaamheden spant hij zich in voor de ontwikkeling van een hoogwaardige kennisinfrastructuur in het beroepsonderwijs. De heer van der Meer studeerde economie in Tilburg en Madrid. Hij was eerder werkzaam als promovendus bij de Amsterdamse School voor Sociaalwetenschappelijk onderzoek, als Hoofd opleidingen en Universitair Hoofddocent bij het Amsterdams Instituut voor Arbeidsstudies en als projectleider kennisverspreiding bij het Nederlands Centrum voor Sociale Innovatie. Van 2009-februari 2014 was hij directeur van het landelijk Expertisecentrum Beroepsonderwijs (ecbo). Zijn proefschrift Vaklieden en werkzekerheid gaat over de arbeidsmarkt van de bouwnijverheid in Amsterdam en Madrid. Hij publiceerde met collega s daarnaast onder andere Weg van het overleg (Amsterdam University Press, 2003); Low wage work in the Netherlands (Russell Sage 2008), Het hervormingsmoeras van de verzorgingsstaat (Amsterdam University Press, 2009), Medezeggenschap en organisatieontwikkeling (Van Gorcum, 2010); en Naar een nieuw Dutch Design van flexibel én zeker werk (Tilburg, 2012). Zijn oratie Vakmensen en bewust vertrouwen bespreekt de arbeidsmarkt van docenten in het beroepsonderwijs. De heer Van der Meer is daarnaast secretaris-penningmeester van de Stichting Max Goote Bijzondere Leerstoelen, voor beroepsonderwijs, volwasseneneducatie en levenslang leren. Hij vertegenwoordigde van 2011 tot 2014 Nederland bij de VETafdeling van de OECD. Hij is ook lid van de stuurgroep van het practoraat Sociale Media, en mede-oprichter van de on-line community Hij is als fellow verbonden aan het Amsterdams Instituut voor Arbeidsstudies van de Universiteit van Amsterdam en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Arbeidsverhoudingen, waar hij initieerde. Joost Lowyck studeerde Pedagogische wetenschappen aan de KU Leuven en specialiseerde nadien in lerarenopleiding en technologie te Heidelberg Hij is thans emeritus en was tot 2006 gewoon hoogleraar verbonden aan het Centrum voor Instructiepsychologie en -technologie CIP & T) van de KU Leuven. Hij was werkzaam in de onderzoeksdomeinen onderwijskundig ontwerpen, onderwijstechnologie, bedrijfsdidactiek en lerarenopleidingen. Hij nam o.m. deel aan de VSNU-visitaties Pedagogische wetenschappen en Onderwijskunde in 1993, Onderwijskunde in 1998 en Universitaire Lerarenopleidingen in 1997 en In 2006 was hij voorzitter van de QANU-visitatie Onderwijskunde en in 2008 van de visitatie van de Universitaire lerarenopleidingen (ULO s). Jerry Snellink is masterstudent Management van de Publieke Sector aan de Campus Den Haag, Universiteit Leiden. Daarvoor heeft hij een hbo-bachelor opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement aan de Haagse Hogeschool afgerond. pagina 18

19 Alle panelleden hebben een onafhankelijkheids- en onpartijdigheidsverklaring ingevuld en ondertekend. Het panel werd bijgestaan door Irma Franssen, beleidsmedewerker NVAO, procescoördinator en Suzanne den Tuinder, Odion Onderwijsonderzoek, gecertificeerd secretaris. pagina 19

20 Bijlage 2: Programma locatiebezoek Het panel heeft een bezoek gebracht aan de locatie op dinsdag 27 januari 2015, Windesheim, Campus 2-6, Zwolle Programma: uur Ontvangst door: Mark Boiten en Monique Ridder Ontvangst, vooroverleg panel en bestudering materiaal uur Toelichting gebruik ELO Monique Ridder, Beoogd opleidingscoördinator, CHW uur Sessie 1: Management Harry Frantzen Directeur Bewegen en Educatie, CHW Dick de Wolff Directeur Faculteit Educatie, HU Mark Boiten Directeur LBO, CHW uur paneloverleg uur Sessie 2: Opleidingsverantwoordelijken Elly de Bruijn Lector Beroepsonderwijs, HU Monique Ridder Beoogd opleidingscoördinator, CHW Machiel Stolk Voorzitter Examencommissie LBO/AVO uur paneloverleg uur Sessie 3: Docenten Gerald van Dijk Docent Techniek, HU Liesbeth Baartman Docent Onderwijskunde, HU Anne Khaled Docent Onderwijskunde, HU Marieke Pillen Docent Onderwijskunde, CHW Ilya Zitter Docent Onderwijskunde, HU uur lunch + paneloverleg uur Sessie 4: Vertegenwoordigers werkveld Gertine Fornerod Bedrijfsadviseur Calibris (Kenniscentrum Beroepsonderwijs) Peter Smulders Programmamanager Otib Herman Telle Programmaleider Ingenieur en Docent, Haagse Hogeschool Marijke Mesdag Onderwijsadviseur, Kenniscentrum Handel Cees den Hartog Senior adviseur/onderzoeker ROC Deltion Henny Roosenburg Bestuurssecretaris, stichting platforms vmbo uur paneloverleg (besloten) pagina 20

21 uur Sessie 5: eventueel 2e gesprek opleidingsverantwoordelijken: Mark Boiten Directeur LBO, HW Elly de Bruijn Lector Beroepsonderwijs, HU Monique Ridder Beoogd opleidingscoördinator, CHW Machiel Stolk Voorzitter Examencommissie LBO/AVO uur paneloverleg (besloten) uur Beknopte terugkoppeling eerste bevindingen. pagina 21

22 Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten Informatiedossier opleiding/instelling Aanvraagdossier Toets Nieuwe Opleiding voor Expertdocent Beroepsonderwijs, een professionele master voor docenten van beroepsgerichte vakken in het beroepsonderwijs. Documenten beschikbaar gesteld tijdens locatiebezoek Aalsma, E., van den Berg, J., & de Bruijn, E. (2014). Verbindend perspectief op opleiden naar vakmanschap. Expertisegebieden van docenten en praktijkopleiders in het mbo. s-hertogenbosch: Expertisecentrum beroepsonderwijs. Baartman, L. & R. Kloppenburg. KwaliteitsInstrument Toetsprogramma s in beroepsgericht onderwijs. Hogeschool Utrecht, maart 2013 Boei, F., de Bruïne, E., Lensen-Botter, J., van Oudheusden, M., Willemse, M. (2013). Richtlijn praktijkgericht onderzoek. Student-onderzoek in het domein Bewegen en Educatie. Windesheim, Zwolle. Expertgroep Protocol (2014). Beoordelen is mensenwerk. Bevindingen over de wenselijkheid en mogelijkheid van een gezamenlijk protocol voor het beoordelen van (kern)werkstukken. In opdracht van de Vereniging Hogescholen. Borging kerntaak 5: vakkennis aanbieden in de context van het beroep Aanvulling n.a.v. vraag panel m.b.t. beroepsprofiel: Werkgroep MEB (2014). H1 Hbo-master Expertdocent Beroepsonderwijs (werkdocument met beroepsprofiel 21 mei 2014) pagina 22

23 Bijlage 4: Lijst met afkortingen ba BoKS ECTS ELO hbo ma MEB NVAO wo bachelor Body of Knowledge and Skills European Credit Transfer System Elektronische Leeromgeving hoger beroepsonderwijs master master Expertdocent Beroepsonderwijs Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie wetenschappelijk onderwijs pagina 23

24 Het paneladvies is tot stand gekomen in opdracht van de NVAO met het oog op beperkte toetsing van de nieuwe opleiding hbo-master Expertdocent Beroepsonderwijs van de Christelijke Hogeschool Windesheim. Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) Parkstraat 28 Postbus CD DEN HAAG T E info@nvao.net Aanvraagnummer pagina 24