De Foto van Vlaanderen. KLANT Nieuwdienst VRT / Studiedienst VRT DATUM 04/04/14

Transcriptie

1 De Foto van Vlaanderen KLANT Nieuwdienst VRT / Studiedienst VRT DATUM 04/04/14

2 De Foto van Vlaanderen OPMERKING De conceptualisatie van dit onderzoek is gebeurd onder de verantwoordelijkheid en goedkeuring van de studiedienst van VRT. De datacollectie is uitgevoerd door TNS België. WHY5Research heeft de door TNS België aangeleverde gewogen dataset geanalyseerd en verwerkt. Vragen m.b.t. het onderzoek gaan enkel via de VRT Studiedienst 2

3 AANPAK RAPPORT OPGEBOUWD ROND 65 ACTUELE THEMA S DATA BEKIJKEN VANUIT VERSCHILLENDE STANDPUNTEN: 1. VANUIT ONDERLIGGENDE DIMENSIES: Op zoek naar structuur en inzicht in de 65 actuele thema's vanuit de data 2. FOCUS OP SOCIO-DEMOGRAFISCHE VERSCHILLEN Wat zijn de opvallendste verschillen tussen de geslachten, leeftijden, leefomgeving, sociale groepen? 4. EVOLUTIES IN HET VLAAMS WAARDE KADER Welke verschuivingen zijn er merkbaar in de waarden en opvattingen van de Vlaming t.o.v. 2009? 3. BLIK OP DE SPECIFIEKE DOELGROEPEN Hoe kijken een aantal specifieke groepen naar de actuele thema s? Wat houdt hen bezig? 3

4 INHOUD 01. STEEKPROEFBESCHRIJVING 02. ACTUELE THEMA S 03. PRIORITEITEN POLITIEK 04. ANGSTEN 05. VERTROUWEN 06. VERSCHILLEN OP SOCIO-DEMOGRAFISCH VLAK 07. RESULTATEN PER SPECIFIEKE DOELGROEP 08. HET VLAAMS WAARDENKADER 4

5 TOELICHTING ACHTERGROND EN METHODOLOGIE 5

6 DATACOLLECTIE WIE? De datacollectie en de weging van de data werden uitgevoerd door TNS België ( HOE? Er werd geopteerd om de data te verzamelen aan de hand van een online vragenlijst (Computer Assisted Web Interviewing) De populatie werd gedefinieerd als: de Nederlandstalige bevolking in België (i.e. Vlaanderen en Brussel) van zij die op 25 mei 2014 minstens 18jaar geworden zijn tot 75 jaar WANNEER? De datacollectie liep van begin december tot begin januari Voor verdere vragen m.b.t. methodologie van de datacollectie kan contact genomen worden met VRT studiedienst 6

7 DATACOLLECTIE - WEGING RESULTATEN NATIONAAL REPRESENTATIEVE STEEKPROEF Herweging op doelgroepen Gewogen op: Geslacht Leeftijd Provincie Opleidingsniveau x provincie Beroep x provincie Op basis van de effectieve verhoudingen van de doelgroepen in de basissteekproef: Nieuwe Vlamingen 5,9% Jonge gezinnen met kinderen (max 40 en kinderen max 14) 6,8% Singles van 25 tot 40 jaar 6,0% Alleenstaande ouders met minderjarige kinderen 7,2% Gepensioneerden 19,4% Mensen die in industrie werken (als arbeider) 4,9% Zelfstandigen 6,1% 7

8 FACTORANALYSE VAN 65 ACTUELE THEMA S VERKLAARDE VARIANTIE Factors Eigenvalues % of Variance Cumulative % 1 11,563 17,79 17,79 2 6,789 10,445 28, ,767 5,795 34,03 4 3,118 4,797 38, ,007 3,088 41, ,61 2,477 44, ,435 2,207 46,6 8 1,272 1,958 48, ,145 1,762 50, ,121 1,725 52, ,076 1,656 53, ,023 1,574 55, ,993 1,527 56, ,969 1,49 58, ,94 1,447 59,739 NAAR 9 ONDERLIGGENDE DIMENSIES EIGENWAARDEN

9 REPLICATIE VAN DE 2009 SEGMENTATIE Recreatie van de 2009 segmentatie-opl ossing Aan de hand van het segmentatie-algoritme ontwikkeld in 2009 zijn de 2013 respondenten toegewezen aan de bestaande segmenten (i.e. geïdentificeerd in 2009). Elke respondent wordt toegewezen aan één van de segmenten op basis van: o Zo groot mogelijke verschillen tussen de segmenten o De waarnemingen in de segmenten zo dicht mogelijk bij elkaar. Validatie van de segmentatie-opl ossing TEST 1 : Predictieve waarde De segmentatie-oplossing voorspelt de correcte toewijzing van 77% van de respondenten. TEST 2 : Algemene Goodness-of-fit van de oplossing De segmentatie-oplossing verklaart 93% van de variantie in de gegevens. TEST 3 : Split sample stabiliteit: De segmentatie-oplossing wordt gerepliceerd op 2 willekeurig gekozen subsamples. De resulterende structuren worden vergeleken op similariteit en stabiliteit. De som van de absolute verschillen in segment-groottes binnen elke subsample bedraagt slechts 3,9. 9

10 HOW TO READ : TOP 3 EN BOTTOM 3 WAT IS HET? TOP3 en BOTTOM3 is een manier om het interpreteren van antwoorden op een schaalvraag te vereenvoudigen. Dit doen we door de 7 punten schaal te herleiden tot 3 antwoordcategorieën: bij de TOP3 kijken we naar de 3 scores die positief of affirmatief zijn (in dit geval 5, 6 en 7); bij BOTTOM3 kijken we naar de 3 negatieve scores (in dit geval 1, 2 en 3); de middelste score (4) vormt de neutrale antwoordcategorie In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? U kan antwoorden met behulp van onderstaande schaal. 1 - Helemaal niet akkoord Volledig akkoord BOTTOM3 NEUTRAAL TOP3 10

11 IDENTIFICATIE VAN VERSCHILLEN Doorheen het rapport maken we gebruik van twee verschillende methodes om verschillen te identificeren: significantie testen en index scores. Hieronder lichten we kort even toe wat elk van deze inhouden. SIGNIFICANTE VERSCHILLEN DIFFERENTIËRENDE INDEXEN Bij het vergelijken van verschillende analysegroepen kan men zich baseren op significante verschillen. Als een verschil significant is betekent dit dat het verschil (waarschijnlijk) niet op toeval berust. De nauwkeurigheid van een statistisch significante verschil wordt weergegeven door een p-waarde. De p-waarde een waarde tussen 0 en 1, die wordt bepaald door middel van een statistische test: Bij een p-waarde van 1 kunnen we aannemen dat het verschil op toeval berust. Met een p-waarde dichtbij 0 kunnen we ervan uitgaan dat de verschillen niet op toeval berusten. Doorheen het rapport nemen we de algemeen aanvaarde p=0,05 als grens van statistische significantie. Dat wil zeggen indien p<0,05 dan zijn de resultaten significant verschillend. Bij het vergelijken van verschillende analysegroepen kan men naast het vergelijken van de absolute scores in percentages, ook kijken naar relatieve verschillen. Deze worden berekend d.m.v. index-scores. Index scores hebben als voordeel dat ze los van de absolute score kijken naar het relatief verschil ten opzichte van de mening van de gemiddelde Vlaming. Hoe interpreteren? Een index van 100: betekent dat de score van dit item niet onderscheidend is voor deze doelgroep in vergelijking met de gemiddelde Vlaming. Positief differentiërende index: voor dit item is deze doelgroep relatief meer akkoord dan de gemiddelde Vlaming Index >120: sterk differentiërend Index >110: licht differentiërend Negatief differentiërende index: voor dit item is deze doelgroep relatief minder akkoord dan de gemiddelde Vlaming Index <80: sterk differentiërend Index <90: licht differentiërend 11

12 01. STEEKPROEF BESCHRIJVING WIE HEBBEN WE BEVRAAGD? 12

13 01 STEEKPROEFBESCHRIJVING 3345 respondenten in de nationaal representatieve steekproef GESLACHT SOCIALE GROEP LEEFTIJD 0% 10% 20% 30% 40% Vrouw 50% Man 50% Midden laag 29% Midden hoog 31% Laag 17% Hoog 23% jaar jaar jaar jaar % 15% 16% 21% 36% De data is gewogen naar geslacht, leeftijd, provincie en sociale groep Gemiddelde leeftijd is 47,4 jaar 13

14 01 STEEKPROEFBESCHRIJVING 3345 respondenten in de nationaal representatieve steekproef SPREIDING PER PROVINCIE URBANISATIE 27% West- Vlaanderen 19% Oost- Vlaanderen 23% Antwerpen 28% Vlaams-Brabant 14% Limburg 14% 29% 20% 24% Brussel 2% De data is gewogen naar geslacht, leeftijd, provincie en sociale groep Grote agglomeraties Secundaire gemeenten Stedelijke gemeenten Andere gemeenten

15 01 STEEKPROEFBESCHRIJVING 3345 respondenten in de nationaal representatieve steekproef THUISSITUATIE -10% 40% GEZINSGROOTTE 0% 20% 40% 60% KINDEREN PER GEZIN 0% 20% 40% 60% 80% Bij ouders 10% 1 18% 0 58% Op kot 2% 2 43% 1 19% Alleenwonend zonder kids Alleenwonend met kids Samenwonend zonder kids Samenwonend met kids Andere 17% 7% 35% 27% 2% % 5% 17% 15% % 5% 0,4% 17% De data is gewogen naar geslacht, leeftijd, provincie en sociale groep 15

16 01 STEEKPROEFBESCHRIJVING 3345 respondenten in de nationaal representatieve steekproef 30% 25% PROFESSIONELE SITUATIE 26% 54% actief 46% niet actief 23% 20% 15% 16% 10% 5% 0% 6% 4% 2% 0% 8% 6% 5% 4% 0% De data is gewogen naar geslacht, leeftijd, provincie en sociale groep

17 01 OVERZICHT DOELGROEPEN Naast de Vlaams representatieve steekproef werden er enkele interessante doelgroepen opgenomen. Hieronder vindt u een kort overzicht van deze doelgroepen: DOELGROEP AANTAL OBSERVATIES Nieuwe Vlamingen: Minstens 1 van de grootouders of ouders heeft een niet-europerse nationaliteit Jonge gezinnen met kinderen: Max. 40 jaar oud en kinderen max. 14 jaar oud Alleenstaanden: Singles zonder kinderen van 25 tot 40 jaar Alleenstaande ouders met minderjarige kinderen: Hebben geen partner en thuiswondende kinderen van max. 18 jaar Gepensioneerden 649 Industrie: Mensen die in de industrie tewerkgesteld zijn als arbeider 163 Zelfstandigen

18 02. ACTUELE THEMA S WAT IS DE KIJK VAN DE VLAMING OP EEN AANTAL ACTUELE THEMA S? 18

19 02 ACTUELE THEMA S LIJST VAN STATEMENTS 1. Ik heb het gevoel dat de crisis in België nog erger zal worden 2. De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme 3. Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan 4. Ik heb het gevoel dat we in België nog vrij goed weg komen uit de crisis 5. Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het minder goed gaat hebben dan ik zelf 6. Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken 7. Ik ben bezorgd dat werkgevers mij op oudere leeftijd niet meer gaan willen 8. Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen 9. Ik krijg in mijn dagelijks leven te maken met vooroordelen 10. De stress op het werk neemt alsmaar toe 11. In onze samenleving moet ik veel keuzes maken die ik moeilijk kan inschatten 12. Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger 13. Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg 14. Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet genoeg meebetalen 15. Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen 16. Ik heb er vertrouwen in dat ik op latere leeftijd de zorg zal krijgen die ik wil 17. Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen voor mezelf of voor familieleden wanneer dat nodig is 18. Ons onderwijs is van hoog niveau, er moet niet te veel aan veranderen 19. Om kinderen meer kansen te geven, heeft ons onderwijs een hervorming nodig 20. Ik vind het een slechte zaak dat ik door wachtlijsten en beperkte inschrijving, niet meer kan kiezen in welke school mijn kinderen terecht kome 21. Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is 22. Om het fileprobleem op te lossen, moeten er meer wegen komen 23. Beter openbaar vervoer helpt om de files te verminderen 24. Ik heb het gevoel dat wie rijk en machtig is, wel weet hoe ie aan Justitie moet ontsnappen. De gewone burger kan dat niet 25. Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig 26. We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het nu eenmaal Het is tijd dat we er het beste van maken 27. Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in België 28. De overheid werkt goed 29. Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn leven daaraan aan te passen 30. In België kunnen we aan het milieu echt niet veel extra meer doen. Het is een wereldprobleem 31. De overheid doet te weinig om te verhinderen dat de banken ons opnieuw zouden bedriegen 32. De overheid doet voldoende om te verhinderen dat de banken ons opnieuw zouden bedriegen 33. Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals de Europese Unie nodig 34. Onze maatschappij heeft niet genoeg aandacht voor gehandicapten. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de wachtlijsten 35. Ik maak me zorgen over de vraag of mijn telefoon- en verkeer wel echt privé is 36. Europa legt te veel nadruk op besparen 37. Europa is te veel met details bezig, zoals de omvang van de komkommers 38. Door het Europese beleid nemen goedkope arbeidskrachten uit andere Europese lidstaten jobs weg. Ik maak me daar zorgen over 39. Het is goed dat Europa de Zuid-Europese landen gedwongen heeft om te besparen 40. Het Europese niveau heeft ons tijdens de financiële crisis overeind gehouden. Anders was het nog erger geweest 41. Ik maak me zorgen over de vraag of mijn kinderen nog wel een goeie woning zullen kunnen betalen 42. De files vormen een toenemende bron van stress in mijn leven 43. Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonië zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een minimum beperkt worden 44. De economie is nu belangrijker Vlaanderen nog meer bevoegdheden bezorgen is nu geen prioriteit 45. België zou beter splitsen 46. Een illegaal die goed de taal spreekt, werkt en meedoet aan de samenleving moet kunnen blijven 47. Er moet hard opgetreden worden tegen discriminatie op de huurmarkt of de arbeidsmarkt 48. De overheid moet meer doen om migratie te beperken 49. De mogelijkheden voor fraudeurs om vervolging af te kopen moet worden beperkt 50. Er moet echt een prioriteit van worden gemaakt dat er minder mensen vrijkomen door procedurefouten 51. Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land 52. Er moet rekeningrijden komen, zodat wie tijdens de spitsuren wil rijden, ook meer betaalt 53. Er is overdreven met de GAS-boetes; soms worden pietlullige dingen beboet 54. GAS-boetes zijn nodig 55. Ik vrees dat onze sociale zekerheid in de toekomst een onbetaalbaar systeem zal blijken 56. Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet functioneert zoals zou moeten 57. Het woord -Vlaming- heeft voor mij een wat negatieve kant 58. Ik ben trots op Vlaanderen 59. Ik ben trots op België 60. Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst (*) 61. De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt ons eigen cultuur (*) 62. Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven (*) 63. Er moet meer solidariteit komen tussen de mensen. Als groep zijn we sterker dan alleen (*) 64. We moeten verdraagzamer zijn voor elkaar (*) 65. De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een veilig gevoel (*) onderdeel van segmentatie-batterij overtuigingen

20 Er moet echt een prioriteit van worden gemaakt dat er Ik heb het gevoel dat wie rijk en machtig is, wel weet hoe De mogelijkheden voor fraudeurs om vervolging af te We moeten verdraagzamer zijn voor elkaar Er moet meer solidariteit komen tussen de mensen. Als Er is overdreven met de GAS-boetes; soms worden Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie Door het Europese beleid nemen goedkope Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale Beter openbaar vervoer helpt om de files te verminderen De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen Ik maak me zorgen over de vraag of mijn kinderen nog wel Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het De overheid moet meer doen om migratie te beperken Ik vrees dat onze sociale zekerheid in de toekomst een De stress op het werk neemt alsmaar toe Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd De overheid doet te weinig om te verhinderen dat de Europa is te veel met details bezig, zoals de omvang van de De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een Onze maatschappij heeft niet genoeg aandacht voor Ik vind het een slechte zaak dat ik door wachtlijsten en Er moet hard opgetreden worden tegen discriminatie op Ons onderwijs is van hoog niveau, er moet niet te veel aan Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in Het is goed dat Europa de Zuid-Europese landen Ik ben trots op Vlaanderen Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn Een illegaal die goed de taal spreekt, werkt en meedoet Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals Ik maak me zorgen over de vraag of mijn telefoon- en e- De economie is nu belangrijker Vlaanderen nog meer Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste Ik ben bezorgd dat werkgevers mij op oudere leeftijd niet Europa legt te veel nadruk op besparen Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het In onze samenleving moet ik veel keuzes maken die ik Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet Ik heb het gevoel dat we in Belgie nog vrij goed weg De files vormen een toenemende bron van stress in mijn Ik ben trots op Belgie In Belgie kunnen we aan het milieu echt niet veel extra Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst Ik krijg in mijn dagelijks leven te maken met vooroordelen Om kinderen meer kansen te geven, heeft ons onderwijs Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt Het Europese niveau heeft ons tijdens de financiele crisis Ik heb er vertrouwen in dat ik op latere leeftijd de zorg zal Er moet rekeningrijden komen, zodat wie tijdens de GAS-boetes zijn nodig Om het fileprobleem op te lossen, moeten er meer wegen Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan 02 ACTUELE THEMA S OVERZICHT Akkoord (Top 3: scores 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (Bottom 3: scores 1-3) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 20

21 02 ACTUELE THEMA S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Er moet echt een prioriteit van worden gemaakt dat er minder mensen vrijkomen door procedurefouten 85% 12% 3% Ik heb het gevoel dat wie rijk en machtig is, wel weet hoe ie aan Justitie moet ontsnappen. De gewone burger kan dat niet De mogelijkheden voor fraudeurs om vervolging af te kopen moet worden beperkt 82% 80% 13% 5% 14% 6% GROOTSTE CONSENSUS ROND: We moeten verdraagzamer zijn voor elkaar Er moet meer solidariteit komen tussen de mensen. Als groep zijn we sterker dan alleen. 78% 76% 16% 18% 6% 5% Disfunctioneren en onrechtvaardigheid van justitie Nood aan meer solidariteit Ridiculiteit van GAS-boetes Radicalisering van de islam Er is overdreven met de GAS-boetes; soms worden pietlullige dingen beboet 76% 14% 10% Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie 76% 14% 10% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) 21

22 02 ACTUELE THEMA S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Door het Europese beleid nemen goedkope arbeidskrachten uit andere Europese lidstaten jobs weg. Ik maak me daar zorgen over 74% 18% 8% Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen 74% 20% 6% Beter openbaar vervoer helpt om de files te verminderen De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme 73% 72% 17% 21% 9% 7% DE DUURZAAMHEID VAN ONZE SAMENLEVING WORDT IN VRAAG GESTELD: Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven Ik maak me zorgen over de vraag of mijn kinderen nog wel een goeie woning zullen kunnen betalen Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het minder goed gaat hebben dan ik zelf 71% 71% 71% 18% 18% 19% 11% 11% 9% De impact van migratie Houdbaarheid van onze sociale zekerheid Toenemende files Impact van de crisis Beleving van de identiteit De overheid moet meer doen om migratie te beperken 70% 20% 9% Ik vrees dat onze sociale zekerheid in de toekomst een onbetaalbaar systeem zal blijken 70% 20% 10% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) 22

23 02 ACTUELE THEMA S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% De stress op het werk neemt alsmaar toe 68% 22% 10% Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd 68% 18% 14% De overheid doet te weinig om te verhinderen dat de 67% 23% 9% Europa is te veel met details bezig, zoals de omvang van de 67% 24% 9% De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een Onze maatschappij heeft niet genoeg aandacht voor Ik vind het een slechte zaak dat ik door wachtlijsten en Er moet hard opgetreden worden tegen discriminatie op 67% 66% 66% 64% 21% 25% 24% 25% 12% 9% 11% 11% ZORGEN OP SOCIAAL- MAATSCHAPPELIJK EN FINANCIEEL- ECONOMISCH VLAK: Ons onderwijs is van hoog niveau, er moet niet te veel aan Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in Het is goed dat Europa de Zuid-Europese landen Ik ben trots op Vlaanderen Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn leven Een illegaal die goed de taal spreekt, werkt en meedoet 62% 61% 60% 60% 60% 60% 58% 57% 25% 24% 29% 26% 27% 22% 28% 20% 14% 15% 10% 15% 13% 19% 13% 22% Werkdruk Welzijn (gezondheidszorg, gehandicapten en onderwijs) Banken De rol van EU Veiligheid Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals 57% 27% 17% Ik maak me zorgen over de vraag of mijn telefoon- en e- 56% 23% 22% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) 23

24 02 ACTUELE THEMA S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ik ben trots op Vlaanderen 60% 26% 15% Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land 60% 27% 13% Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken 60% 22% 19% Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn leven daaraan aan te passen Een illegaal die goed de taal spreekt, werkt en meedoet aan de samenleving moet kunnen blijven 58% 57% 28% 20% 13% 22% MILIEU PROBLEMATIEK Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals de Europese Unie nodig 57% 27% 17% & Ik maak me zorgen over de vraag of mijn telefoon- en verkeer wel echt privé is De economie is nu belangrijker Vlaanderen nog meer bevoegdheden bezorgen is nu geen prioriteit 56% 55% 23% 28% 22% 17% UITZICHT OP DE CRISIS: Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan Ik ben bezorgd dat werkgevers mij op oudere leeftijd niet meer gaan willen Europa legt te veel nadruk op besparen Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden 55% 55% 54% 53% 25% 25% 31% 28% 21% 20% 15% 19% Langer werken Nood aan een groter constructief geheel Economie is belangrijk Gedaalde levensstandaard Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg 52% 26% 22% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) 24

25 02 ACTUELE THEMA S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het nu eenmaal Het is tijd dat we er het beste van maken 50% 26% 24% In onze samenleving moet ik veel keuzes maken die ik moeilijk kan inschatten 49% 34% 17% Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet functioneert zoals zou moeten 48% 26% 26% Ik heb het gevoel dat we in Belgie nog vrij goed weg komen uit de crisis De files vormen een toenemende bron van stress in mijn leven 48% 48% 30% 25% 21% 28% SPRANKELTJES HOOP & OPTIMISME: Ik ben trots op Belgie In Belgie kunnen we aan het milieu echt niet veel extra meer doen. Het is een wereldprobleem Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst Ik krijg in mijn dagelijks leven te maken met vooroordelen Om kinderen meer kansen te geven, heeft ons onderwijs een hervorming nodig Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt ons eigen cultuur Het Europese niveau heeft ons tijdens de financiele crisis overeind gehouden. Anders was het nog erger geweest Ik heb er vertrouwen in dat ik op latere leeftijd de zorg zal krijgen die ik wil 47% 47% 47% 44% 43% 41% 37% 37% 36% 33% 29% 24% 29% 29% 32% 24% 25% 24% 37% 29% 24% 29% 24% 28% 25% 36% 37% 39% 27% 37% De crisis De toekomst algemeen Multiculturaliteit Is een thema dat gepolariseerde reacties uitlokt: Zo zien we bv. ook dat er 39% is die niet vindt dat de aanwezigheid van andere culturen de onze verrijkt en dat 36% wantrouwig blijft, zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) 25

26 02 ACTUELE THEMA S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Er moet rekeningrijden komen, zodat wie tijdens de spitsuren wil rijden, ook meer betaalt 31% 23% 45% GAS-boetes zijn nodig 31% 24% 46% Om het fileprobleem op te lossen, moeten er meer wegen komen Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger Belgie zou beter splitsen De overheid doet voldoende om te verhinderen dat de banken ons opnieuw zouden bedriegen 30% 30% 26% 25% 26% 36% 24% 28% 44% 34% 49% 47% OPVALLEND LAGE BIJVAL: Vlaming = negatief Liever in een ander land wonen Splitsing van België De overheid werkt goed Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is 23% 22% 35% 27% 42% 51% Goed functioneren van overheid, justitie en politie Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen Het woord -Vlaming- heeft voor mij een wat negatieve kant 21% 20% 22% 21% 56% 59% Rekeningrijden Meer wegen om files op te lossen Nut van GAS-boetes Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) 26

27 02 ACTUELE THEMA S OP ZOEK NAAR ONDERLIGGENDE DIMENSIES Het is een hele brok om 65 thema s te verwerken. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een aantal onderliggende dimensies. Aan de hand van deze kapstokken kunnen we de hoeveelheid informatie die verwerkt moet worden beheersbaar houden. Dit werd uitgevoerd aan de hand van factor analyse. Input: 65 actuele thema s Output: 9 onderliggende dimensies 27

28 02 ACTUELE THEMA S KUNNEN GEGROEPEERD WORDEN IN 9 DIMENSIES Wat maakt de Vlaming onzeker over zijn toekomst? Wat met de EU? Heeft de Vlaming vertrouwen in instituten? Ons onderwijs is Trots op Vlaanderen en België? Wat zijn de maatschappelijke bekommernissen? Hoe ervaren we Vlaanderen? Wat wil de Vlaming doen voor een goede samenleving? Hoe ziet een goede samenleving er uit? 28

29 02 ACTUELE THEMA S GROTE MAATSCHAPPELIJKE TENDENS 29

30 02 ACTUELE THEMA S SPANNINGSVELD MAATSCHAPPIJ VS. INDIVIDU MACRO Wat zijn de maatschappelijke bekommernissen? Heeft de Vlaming vertrouwen in instituten? Wat maakt de Vlaming onzeker over zijn toekomst? MICRO Hoe ziet een goede samenleving er uit? Ons onderwijs is... Wat wil de Vlaming doen voor een goede samenleving? Wat met de EU? Trots op Vlaanderen en België? Hoe ervaren we Vlaanderen? 30

31 02 ACTUELE THEMA S Wat zijn de maatschappelijke bekommernissen? Straffeloosheid en onmacht Justitie Vlamingen hebben het gehad met de onmacht van Justitie en schijnbare straffeloosheid. De overgrote meerderheid vindt dat vrijkomen door procedurefouten niet kan (85%) en dat de mogelijkheden van fraudeurs om vervolging af te kopen beperkt moeten worden (80%). Bovendien vindt 82% het oneerlijk dat wie rijk is meer kans heeft om aan Justitie te ontsnappen. Migratie Er heerst een toenemende onrust over de impact van migratie op de leefbaarheid van de samenleving en houdbaarheid van de huidige systemen. Zo is 78% bezorgd over de radicalisering van de islam in België. Maar ook misbruiken die de sociale zekerheid bedreigen (74%) en buitenlanders die niet mee betalen voor de gezondheidszorg (68%) baren de Vlaming zorgen. Dit leidt er toe dat 70% aangeeft dat de overheid meer moet doen om de migratie te beperken. Gebrek aan daadkrachtige overheid Deze bedreigingen zorgen er voor dat de Vlaming nood heeft aan een daadkrachtige en aanwezige autoriteit. Op lokaal niveau wil 67% van de Vlamingen dat politie meer zichtbaar is (om aldus hun aanwezigheid te bevestigen). Op Europees niveau vindt bijvoorbeeld 67% van de Vlamingen dat men zich te veel met de details bezig houdt. Een voorbeeld van daadkrachtig beleid is dat Europa de Zuid-Europese landen heeft gedwongen om te besparen (60 % vindt dit goed). 31

32 02 ACTUELE THEMA S Wat zijn de maatschappelijke bekommernissen? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Er moet echt een prioriteit van worden gemaakt dat er minder mensen vrijkomen door procedurefouten Ik heb het gevoel dat wie rijk en machtig is, wel weet hoe ie aan Justitie moet ontsnappen. De gewone burger kan dat niet De mogelijkheden voor fraudeurs om vervolging af te kopen moet worden beperkt 85% 82% 80% 12% 3% 13% 5% 14% 6% Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie 76% 14% 10% Door het Europese beleid nemen goedkope arbeidskrachten uit andere Europese lidstaten jobs weg. Ik maak me daar zorgen over 74% 18% 8% Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen 74% 20% 6% De overheid moet meer doen om migratie te beperken 70% 20% 9% Ik vrees dat onze sociale zekerheid in de toekomst een onbetaalbaar systeem zal blijken 70% 20% 10% Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet genoeg meebetalen 68% 18% 14% Europa is te veel met details bezig, zoals de omvang van de komkommers 67% 24% 9% De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een veilig gevoel 67% 21% 12% Het is goed dat Europa de Zuid-Europese landen gedwongen heeft om te besparen 60% 29% 10% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 32

33 02 ACTUELE THEMA S Heeft de Vlaming vertrouwen in instituten? Algemeen afwachtende houding Uit het antwoordpatroon van de Vlamingen op deze dimensie blijkt dat 1 op 3 geen uitgesproken mening heeft. De algemeen afwachtende houding die men aanneemt duidt mogelijks op twijfel en onzekerheid. Gebrek aan institutioneel vertrouwen Bij een belangrijke groep Vlamingen is het vertrouwen in instituten zeer laag: 47% vindt dat de overheid niet genoeg doet om te verhinderen dat banken ons opnieuw zouden bedriegen 51% heeft geen vertrouwen in een rechtvaardige justitie 42% zegt: overheid werkt niet goed 34% vindt dat de politie niet beter functioneert dan vroeger Positivisme Tenslotte valt het op dat 1 op 2 Vlamingen vindt dat we nog goed uit de crisis zijn gekomen (vs. 21% van niet) en hoopvol is voor de toekomst (vs. 24% niet). Dit wijst erop dat het niet voor iedereen kommer en kwel is, sommigen hebben nog een positieve kijk op het leven. Dit kan enerzijds verklaard worden door een pril constructivisme of herwonnen vertrouwen na de crisis. Anderzijds kan dit ook gaan over volharders die vasthouden aan een (naïef?) vertrouwen en optimisme. 33

34 02 ACTUELE THEMA S Heeft de Vlaming vertrouwen in instituten? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ik heb het gevoel dat we in Belgie nog vrij goed weg komen uit de crisis 48% 30% 21% Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst 47% 29% 24% Het Europese niveau heeft ons tijdens de financiele crisis overeind gehouden. Anders was het nog erger geweest 36% 37% 27% Ik heb er vertrouwen in dat ik op latere leeftijd de zorg zal krijgen die ik wil 33% 29% 37% Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger 30% 36% 34% De overheid doet voldoende om te verhinderen dat de banken ons opnieuw zouden bedriegen 25% 28% 47% De overheid werkt goed 23% 35% 42% Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is 22% 27% 51% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 34

35 02 ACTUELE THEMA S Wat maakt de Vlaming onzeker over zijn toekomst? Dalende levenstandaard Men vreest dat de volgende generatie het niet meer zo goed zal hebben dan hun ouders. Ter illustratie: 71% vraagt zich af of hun kinderen wel nog een goede woning gaan kunnen betalen 71% is bezorgd dat de volgende generatie het minder goed zal hebben Volgens 55% is hun levensstandaard erop achteruit gegaan 1 op 2 vreest dat de crisis in België nog erger gaat worden Toenemende stress en onzekerheid Vlamingen hebben te kampen met groeiende stress en onzekerheid, zowel nu als in de toekomst. Enerzijds, zorgen hun job (68%) en slechte mobiliteit (zowel openbaar vervoer 48% als files 48%) in het heden voor meer stress. Anderzijds groeit de onzekerheid en twijfel of dat men wel tot 65 kan blijven werken (60%), dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen (61%), in de toekomst. Nood aan positief nieuws & optimisme Deze omstandigheden, uitgelokt door de economische en financiële crisis, wegen op de Vlaming, bijna 3 op 4 geeft aan dat ze nood hebben aan positief nieuws en optimisme. 35

36 02 ACTUELE THEMA S Wat maakt de Vlaming onzeker over zijn toekomst? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% 60% 80% 100% De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme Ik maak me zorgen over de vraag of mijn kinderen nog wel een goeie woning zullen kunnen betalen Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het minder goed gaat hebben dan ik zelf 72% 71% 71% 21% 18% 19% 7% 11% 9% De stress op het werk neemt alsmaar toe Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen voor mezelf of voor familieleden wanneer dat nodig is Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken Ik maak me zorgen over de vraag of mijn telefoon- en verkeer wel echt privé is Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan 68% 61% 60% 56% 55% 22% 10% 24% 15% 22% 19% 23% 22% 25% 21% Ik ben bezorgd dat werkgevers mij op oudere leeftijd niet meer gaan willen 55% 25% 20% Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden 53% 28% 19% Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg 52% 26% 22% In onze samenleving moet ik veel keuzes maken die ik moeilijk kan inschatten 49% 34% 17% Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet functioneert zoals zou moeten 48% 26% 26% De files vormen een toenemende bron van stress in mijn leven 48% 25% 28% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 36

37 02 ACTUELE THEMA S Hoe ziet een goede samenleving er uit? (Beter) Leren samenleven De Vlaming geeft duidelijk aan dat hij op een betere manier wil (leren) samenleven. We beseffen dat we verdraagzamer moeten zijn (78%) en meer solidariteit moeten tonen ten opzichte van elkaar (76%). Meer rekening houden met elkaar is de sleutel. Dit uit zich in het feit dat men beseft dat we met verschillende culturen in dit land leven, en dat we het beste daarvan moeten maken (50%). Maar ook in andere elementen zoals: Door beter openbaar vervoer kunnen we files vermijden (73%) Meer aandacht en zorg voor gehandicapten (66%) Discriminatie bannen op de huur- of arbeidsmarkt (64%) Zorg dragen voor de luchtkwaliteit en bij uitbreiding het milieu (60%) Houding t.a.v. vreemdelingen De meningen zijn verdeeld over de verrijking van onze cultuur door de aanwezigheid van vele culturen (37% akkoord vs. 39% niet akkoord) en over het vertrouwen in allochtonen die goed Nederlands spreken (36% vertrouwen vs. 41% geen vertrouwen) 57% vindt dat een illegaal die goed ingeburgerd is wel moet kunnen blijven. Bij 1 op 5 zien we wel een sluimerende intolerantie ten aanzien van vreemdelingen. 37

38 02 ACTUELE THEMA S Hoe ziet een goede samenleving er uit? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% 60% 80% 100% We moeten verdraagzamer zijn voor elkaar 78% 16% 6% Er moet meer solidariteit komen tussen de mensen. Als groep zijn we sterker dan alleen. 76% 18% 5% Beter openbaar vervoer helpt om de files te verminderen 73% 17% 9% Onze maatschappij heeft niet genoeg aandacht voor gehandicapten. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de wachtlijsten 66% 25% 9% Er moet hard opgetreden worden tegen discriminatie op de huurmarkt of de arbeidsmarkt 64% 25% 11% Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land 60% 27% 13% Een illegaal die goed de taal spreekt, werkt en meedoet aan de samenleving moet kunnen blijven 57% 20% 22% We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het nu eenmaal Het is tijd dat we er het beste van maken 50% 26% 24% Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig 41% 24% 36% De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt ons eigen cultuur 37% 24% 39% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 38

39 02 ACTUELE THEMA S Ons onderwijs is... Stilstaan is achteruit gaan 62% vindt dat het Vlaamse onderwijs van hoog niveau is, en stellen dat men er niet te veel aan moet veranderen. Maar het kan altijd beter. Zo zegt 43% dat een hervorming van het onderwijs nodig is om de kinderen meer kansen te geven. Dit geeft aan dat de Vlaming verwacht dat er een compromis wordt gemaakt tussen (1) behouden wat goed is en (2) doordacht hervormen om extra kansen te creëren. Wachtlijsten zijn slechte zaak 66% vindt heet een slechte zaak dat men door wachtlijsten en beperkte inschrijvingen niet meer kan kiezen in welke school zijn/haar kinderen terecht komen 39

40 02 ACTUELE THEMA S Ons onderwijs is... Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ik vind het een slechte zaak dat ik door wachtlijsten en beperkte inschrijving, niet meer kan kiezen in welke school mijn kinderen terecht komen 66% 24% 11% Ons onderwijs is van hoog niveau, er moet niet te veel aan veranderen 62% 25% 14% Om kinderen meer kansen te geven, heeft ons onderwijs een hervorming nodig 43% 32% 25% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 40

41 02 ACTUELE THEMA S Wat wil de Vlaming doen voor een goede samenleving? Inspanningen voor het milieu Er zijn velen die bereid zijn om zelf inspanningen te leveren voor het milieu. 58% vindt het milieu belangrijk en is bereid zich daaraan aan te passen. Maar dat is wel op voorwaarde dat het de eigen levenssfeer of portefeuille niet raakt. Zo is 45% gekant tegen het rekening rijden. Overdreven met GAS-boetes 3 op 4 vindt dat men zwaar heeft overdreven met de GAS-boetes en 1 op 2 vindt GAS-boetes onnodig. Maar er is toch nog 31% die merites in de GAS-boetes ziet. Het is duidelijk dat er een onderscheid moet worden gemaakt tussen enerzijds wat een individu kan bijdragen aan een betere samenleving en anderzijds of men het zinvol vindt om hiervoor boetes uit te schrijven. De excessen en ridiculisering van het systeem hebben wellicht geleid tot een eenzijdige discussie en het gebrek aan een goed begrip van het idee achter GAS-boetes. 41

42 02 ACTUELE THEMA S Wat wil de Vlaming doen voor een goede samenleving? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Er is overdreven met de GAS-boetes; soms worden pietlullige dingen beboet 76% 14% 10% Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn leven daaraan aan te passen 58% 28% 13% Er moet rekeningrijden komen, zodat wie tijdens de spitsuren wil rijden, ook meer betaalt 31% 23% 45% GAS-boetes zijn nodig 31% 24% 46% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 42

43 02 ACTUELE THEMA S Hoe ervaren we Vlaanderen? Vooroordelen en kansen 44% van de Vlamingen krijgt in hun dagelijkse leven regelmatig te maken met vooroordelen. 1 op 5 is er van overtuigd dat ze in een ander land meer kansen zouden krijgen maar de meerderheid (56%) is hier niet mee akkoord. Vlaming Voor 1 op 5 heeft het woord Vlaming een negatieve klank. De meerderheid, 59%, vindt dat er geen negatieve kant is. Dit thema leeft meer dan gemiddeld bij Nieuwe Vlamingen. Ze hebben per definitie niet meer last van vooroordelen, maar hebben wel meer het gevoel dat ze in een ander land meer kansen zouden krijgen (35% vs. 21%). Daarnaast heeft het woord Vlaming bij Nieuwe Vlamingen iets vaker een negatief kantje (32% vs. 20%). 43

44 02 ACTUELE THEMA S Hoe ervaren we Vlaanderen? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ik krijg in mijn dagelijks leven te maken met vooroordelen 44% 29% 28% Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen 21% 22% 56% Het woord -Vlaming- heeft voor mij een wat negatieve kant 20% 21% 59% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 44

45 02 ACTUELE THEMA S Trots op Vlaanderen en België? Trots Het aantal Vlamingen dat trots is op Vlaanderen is een stuk groter dan het aantal dat trots is op België (60% versus 47%). Voor 71% van de Vlamingen is het belangrijk dat men z n eigen identiteit kan beleven. Maar het is de vraag of dit vooral op individueel en persoonlijk vlak is, dan dat dit gaat over de Vlaamse identiteit. Economie is prioriteit Er heerst verdeeldheid over het feit of men het Belgische niveau tot een minimum moet herleiden: 37% is voor en 37% is tegen. Wel is duidelijk dat er meer tegenstanders zijn dan voorstanders van de splitsing van België : 1 op 2 is tegen de splitsing van België (1 op 4 is voor). Bovendien blijkt dat de communautaire problematiek niet prioritair is, dat is de economie. 55% zegt dat de economie nu belangrijker is dan meer bevoegdheden voor Vlaanderen (tegenover 17% die het omgekeerde vindt). 45

46 02 ACTUELE THEMA S Trots op Vlaanderen en België? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven 71% 18% 11% Ik ben trots op Vlaanderen 60% 26% 15% De economie is nu belangrijker Vlaanderen nog meer bevoegdheden bezorgen is nu geen prioriteit 55% 28% 17% Ik ben trots op Belgie 47% 29% 24% Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een minimum beperkt worden 37% 25% 37% Belgie zou beter splitsen 26% 24% 49% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 46

47 02 ACTUELE THEMA S Wat met de EU? Vlaanderen een druppel in de oceaan? Men beseft dat voor sommige thema s de impact van zichzelf of Vlaanderen als regio miniem is. Een groot deel van de Vlamingen ziet duidelijk in dat het supranationale niveau noodzakelijk is zowel op economisch als ecologisch vlak: 57% zegt dat je voor sommige problemen een groter geheel, zoals Europa, nodig hebt. 47% zegt dat we in België niet veel meer aan het milieu kunnen doen. Ze zien het is een wereldproblematiek. Constructief verhaal van EU 54% vindt dat Europa te veel nadruk legt op besparen. We vermoeden dat Vlamingen een positief en constructief verhaal verwachten van de EU. Er leeft een gevoel dat we samen iets kunnen veranderen, dankzij het supranationale niveau staan we samen staan we sterker (zie hierboven). De Europese Unie mag geen remmende factor zijn. 47

48 02 ACTUELE THEMA S Wat met de EU? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals de Europese Unie nodig 57% 27% 17% Europa legt te veel nadruk op besparen 54% 31% 15% In Belgie kunnen we aan het milieu echt niet veel extra meer doen. Het is een wereldprobleem 47% 24% 29% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 48

49 03. PRIORITEITEN POLITIEK WAT MOET VOLGENS DE VLAMING VOORAAN DE POLITIEKE AGENDA STAAN? 49

50 03 POLITIEKE PRIORITEITEN TOP PRIORITEITEN* 1. Een goed pensioen voor iedereen 2. Een betere justitie, incl. bestrijding van criminaliteit 3. Een goeie gezondheidszorg voor iedereen * Score 10 (Topprioriteit) op 10 puntenschaal Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema s? 1: Helemaal niet met bezig houden 10: Topprioriteit Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 50

51 03 POLITIEKE PRIORITEITEN ABSOLUTE TOP PRIORITEIT ZORG VOOR MIJ, M N GEZIN EN EEN VEILIGE OMGEVING De Vlaming wil dat de politiek zorgt voor hem en zijn gezin nu (justitie, criminaliteit en gezondheidszorg) en in de toekomst (goed pensioen) Een goed pensioen voor iedereen Een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit Een goeie gezondheidszorg voor iedereen Minder migratie Zo veel mogelijk jobs Betere welzijnsvoorzieningen. (bejaardentehuizen, gehandicaptenzorg, Armoede bestrijden Een begroting in evenwicht Een goeie woning voor iedereen Meer verkeersveiligheid Een vlottere mobiliteit Een kwalitatief hoogstaand onderwijs 41% 40% 40% 36% 35% 33% 32% 30% 27% 27% 26% 25% Een schoner milieu Meer Vlaamse zelfstandigheid Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema s? Score 10 op 10 puntenschaal (1: Helemaal niet met bezig houden 10: Topprioriteit) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 17% 23% % geven de grootste top prioriteit weer: score 10 op de 10 puntenschaal 51

52 03 POLITIEKE PRIORITEITEN DETAIL Een goed pensioen voor iedereen 41% 21% 18% 10% 4% 5% 1% % Een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit 40% 24% 17% 9% 4% 4% 0% Een goeie gezondheidszorg voor iedereen 40% 21% 19% 9% 5% 4% % Minder migratie 36% 14% 12% 11% 8% 11% 2% 3% 1% 2% Zo veel mogelijk jobs 35% 22% 21% 11% 5% 5% 1% % Betere welzijnsvoorzieningen 33% 19% 22% 13% 6% 5% 1% % Armoede bestrijden 32% 17% 20% 14% 8% 6% 1% 1% % Een begroting in evenwicht 30% 18% 20% 12% 9% 8% 1% % Een goeie woning voor iedereen 27% 17% 20% 16% 9% 8% 1% 1% % 1% Meer verkeersveiligheid 27% 17% 23% 15% 8% 7% 1% 1% 1% Een vlottere mobiliteit 26% 18% 24% 16% 7% 7% 1% % Een kwalitatief hoogstaand onderwijs 25% 19% 25% 13% 8% 7% 1% 1% % Een schoner milieu 23% 15% 21% 16% 10% 9% 2% 1% 1% 1% Meer Vlaamse zelfstandigheid 17% 9% 13% 11% 12% 15% 5% 5% 4% 9% Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema s? 10 puntenschaal (1: Helemaal niet met bezig houden 10: Topprioriteit) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 52

53 03 POLITIEKE PRIORITEITEN MIGRATIE & VLAAMSE ZELFSTANDIGHEID Een goed pensioen voor iedereen 41% 21% 18% 10% 4% 5% 1% % Een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit 40% 24% 17% 9% 4% 4% 0% Een goeie gezondheidszorg voor iedereen 40% 21% 19% 9% 5% 4% % Minder migratie 36% 14% 12% 11% 8% 11% 2% 3% 1% 2% Zo veel mogelijk jobs 35% 22% 21% 11% 5% 5% 1% % Het antwoordpatroon Betere welzijnsvoorzieningen van de thema s Minder migratie en Armoede bestrijden vooral Meer Vlaamse zelfstandigheid Een wijkt begroting af van in evenwicht de andere. Bij beide thema s Een goeie is er woning een voor iedereen kleine, doch significante groep die vinden dat de politiek Meer verkeersveiligheid zich hiermee minder moet bezig Een vlottere mobiliteit houden. 33% 32% 30% 27% 27% 26% 19% 17% 18% 17% 17% 18% 20% 20% 20% 23% 24% 22% 14% 12% 16% 15% 16% 13% 6% 8% 5% 1% % 6% 1% 1% % 9% 9% 8% 7% 8% 8% 7% 7% 1% % 1% 1% % 1% 1% 1% 1% 1% % Een kwalitatief hoogstaand onderwijs 25% 19% 25% 13% 8% 7% 1% 1% % Een schoner milieu 23% 15% 21% 16% 10% 9% 2% 1% 1% 1% Meer Vlaamse zelfstandigheid 17% 9% 13% 11% 12% 15% 5% 5% 4% 9% Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema s? 10 puntenschaal (1: Helemaal niet met bezig houden 10: Topprioriteit) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 53

54 03 POLITIEKE PRIORITEITEN POLARISERENDE THEMA S Het antwoordpatroon van onderstaande thema s wijkt af van de andere. Meer Vlaamse zelfstandigheid Minder migratie Sterk verschil tussen aantal personen die score 10 geven (36%) en die score 9 geven (14%). 36% Piekt niet op score 8 zoals alle andere thema s. De lijn blijft min of meer stabiel van score 5 t.e.m. score 8. duidelijke groep van 9% die dit absoluut geen prioriteit vindt. 17% 9% 15% 11% 12% 8% 11% 11% 13% 12% 14% 9% 4% 2% 1% 5% 5% 3% 2% Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema s? 10 puntenschaal (1: Helemaal niet met bezig houden 10: Topprioriteit) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 54

55 04. ANGSTEN WAAR HEEFT DE VLAMING SCHRIK VOOR? 55

56 (3 op 4 is hier bang voor) Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? Top3 (score 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 56

57 Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? Top3 (score 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 57

58 Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? Top3 (score 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 58

59 (19% in 2009) (61% in 2009) Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? Top3 (score 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 59

60 04 ANGSTEN EVOLUTIE VLAMING IS ANGSTIG EN IS ANGSTIGER GEWORDEN Men heeft meer schrik gekregen om z n job te verliezen (een stijging van 25% naar 42%) en dat België zou splitsen (van 19% naar 34%) Ongeneeslijk ziek worden Ongecontroleerde migratie Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben Niet meer kunnen sparen Slachtoffer worden van een misdrijf % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 74% 72% 70% 67% 67% 65% 63% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen 60% Een stuurloos Belgie* Geen huis kunnen kopen 49% 46% 44% Mijn job verliezen* De splitsing van Belgie* 19% 25% 34% 42% Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? Top3 (score 5, 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) * Significant verschillend (p<0,05) 60

61 04 ANGSTEN DETAIL Schrik (Top 3: scores 5-7) Neutraal (score 4) Geen schrik (Bottom 3: scores 1-3) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ongeneeslijk ziek worden 74% 15% 11% Ongecontroleerde migratie 70% 17% 14% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben 67% 18% 14% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben 67% 19% 14% Niet meer kunnen sparen 65% 20% 16% Slachtoffer worden van een misdrijf 63% 21% 16% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen 60% 19% 21% Een stuurloos Belgie 49% 26% 25% Geen huis kunnen kopen 44% 23% 33% Mijn job verliezen 42% 24% 33% De splitsing van Belgie 34% 24% 42% Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 61

62 05. VERTROUWEN IN WELKE MATE HEEFT DE VLAMING VERTROUWEN IN INSTANTIES EN INSTITUTEN? 62

63 05 INSTELLINGEN MET HET MEESTE EN MINSTE VERTROUWEN Instellingen met het meeste vertrouwen 84% BRANDWEER 75% MEDISCHE SECTOR 71% ONDERWIJS Instellingen met het meeste wantrouwen 60% POLITICI 56% BANKEN 53% JUSTITIE 63

64 05 BEPERKT VERTROUWEN IN OVERHEDEN VLAAMSE OVERHEID 43% vertrouwen vs. 27 geen vertrouwen FEDERALE OVERHEID 33% vertrouwen vs. 35% geen vertrouwen EUROPA 31% vertrouwen vs. 38% geen vertrouwen 64

65 05 VERTROUWEN EVOLUTIE IN HET ALGEMEEN IS HET VERTROUWEN RELATIEF STABIEL GEBLEVEN We merken wel een stijging bij het vertrouwen in politici, post, vakbonden, pers en de Koning % 20% 40% 60% 80% 100% Brandweer Medische sector, dokters Onderwijs Mutualiteiten De VRT De Post* De Vlaamse Overheid De Federale Overheid 84% 75% 76% 71% 72% 64% 62% 54% 49% 40% 43% 33% Vakbonden* De Koning* Europa De pers* NMBS Justitie Banken Politici* 33% 27% 32% 24% 31% 31% 26% 25% 22% 20% 18% 20% 16% 9% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 (score 5, 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) * Significant verschillend (p<0,05) 65

66 05 VERTROUWEN DETAIL Vertrouwen (Top 3: scores 5-7) Neutraal (score 4) Geen vertrouwen (Bottom 3: scores 1-3) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Brandweer 84% 13% 3% Medische sector, dokters 75% 19% 6% Onderwijs 71% 22% 7% Mutualiteiten 64% 24% 12% De VRT 54% 31% 15% De Post 49% 29% 21% De Vlaamse Overheid 43% 30% 27% De Federale Overheid 33% 32% 35% Vakbonden 33% 27% 40% De Koning 32% 27% 41% Europa 31% 31% 38% De pers 31% 33% 36% NMBS 25% 28% 47% Justitie 22% 25% 53% Banken 18% 26% 56% Politici 16% 24% 60% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 66

67 06. VERSCHILLEN OP SOCIO-DEMOGRAFISCH VLAK WAT ZIJN DE OPVALLENDSTE VERSCHILLEN OP GESLACHT, LEEFTIJD, LEEFOMGEVING EN SOCIALE GROEP? 67

68 06 VERSCHILLEN OP GESLACHT SAMENVATTING Op geslacht zijn er geen al te grote verschillen, maar er zijn wel een aantal interessante tendensen. De opvallendste verschillen in standpunten zijn: 1. VROUWEN MAKEN ZICH MEER ZORGEN, ZOWEL OP SOCIAAL ALS ECONOMISCH VLAK 2. ANDERE VISIE OP VLAANDEREN: MANNEN MEER VLAAMSGEZIND 3. MANNEN VINDEN MILIEU EEN WERELDPROBLEEM, VROUWEN ZIJN MEER BEREID OM ZELF INSPANNINGEN TE DOEN 68

69 06 ACTUELE THEMA S VERSCHILLEN OP GESLACHT Man Vrouw 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Belgie zou beter splitsen Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn leven daaraan aan te passen In Belgie kunnen we aan het milieu echt niet veel extra meer doen. Het is een wereldprobleem Ik heb er vertrouwen in dat ik op latere leeftijd de zorg zal krijgen die ik wil Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken Onze maatschappij heeft niet genoeg aandacht voor gehandicapten. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de wachtlijsten Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen voor mezelf of voor familieleden Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg Ik vind het een slechte zaak dat ik door wachtlijsten en beperkte inschrijving, niet meer kan kiezen in welke Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het minder goed gaat hebben dan ik zelf Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden 30% 23% 41% 34% 55% 62% 49% 45% 36% 30% 56% 63% 61% 72% 56% 66% 48% 56% 60% 71% 66% 76% 51% 59% 49% 57% VLAANDEREN MILIEU BEZORGDHEDEN Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 69

70 06 ANGSTEN VERSCHILLEN OP GESLACHT Man Vrouw Vrouwen neigen algemeen angstiger te zijn dan mannen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Ongeneeslijk ziek worden 69% 80% Ongecontroleerde migratie 68% 71% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben Niet meer kunnen sparen Slachtoffer worden van een misdrijf 61% 62% 58% 58% 73% 71% 71% 68% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen En stuurloos Belgie Geen huis kunnen kopen 53% 46% 52% 41% 46% 68% Mijn job verliezen De splitsing van Belgie 38% 31% 37% 47% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 70

71 06 VERTROUWEN VERSCHILLEN OP GESLACHT Man Vrouw 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Brandweer Medische sector, dokters Onderwijs Mutualiteiten De VRT De Post De Vlaamse Overheid De Federale Overheid Vakbonden De Koning Europa De pers NMBS Justitie Banken Politici 32% 34% 30% 35% 29% 34% 30% 32% 30% 31% 23% 28% 21% 24% 17% 19% 15% 17% 44% 42% 54% 53% 49% 49% 63% 66% 69% 73% 75% 75% 84% 85% Vrouwen neigen algemeen iets vertrouwensvoller te zijn dan mannen. Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 71

72 06 POLITIEKE PRIORITEITEN VERSCHILLEN OP GESLACHT De inschatting van de politieke prioriteiten is zeer universeel. In bijna elke socio-demografische subgroep zijn de 3 top prioriteiten (weliswaar in verschillende rangorde) dezelfde als die op totaal, nl.: Een goed pensioen voor iedereen; een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit en een goede gezondheidszorg voor iedereen. Desalniettemin merken we dat als we de prioriteiten rangschikken per geslacht er kleine maar interessante nuances naar voor komen. De opvallendste nuances in de 3 belangrijkste prioriteiten zijn: Vrouwen geven eerder prioriteit aan welzijnsgebonden thema s (bv. een goede gezondheidszorg en goed pensioen voor iedereen) Terwijl mannen willen dat de politiek eerst werk maakt van een betere Justitie incl. bestrijding van criminaliteit en minder migratie Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema s? Absolute top prioriteit (score 10) op 10 puntenschaal (1: Daar moet de politiek zich helemaal niet met bezighouden 10: Dat moet een topprioriteit worden) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 72

73 06 VERSCHILLEN OP LEEFTIJD SAMENVATTING Leeftijd blijkt een grote invloed te hebben op hoe men naar de actuele thema s kijkt. De jongere leeftijdsgroepen (18-35 jaar) kijken door een andere bril naar de samenleving en het leven dan de oudere leeftijdsgroepen ( vooral de 55+ ers). De algemene tendensen zijn dat: 1. JONGEREN HEBBEN ALGEMEEN EEN POSITIEVERE EN CONSTRUCTIEVERE HOUDING 2. MET OUDER WORDEN WORDT MEN ANGSTIGER EN MAAKT MEN ZICH MEER ZORGEN 3. OUDEREN ZIJN TROTSER OP VLAANDEREN DAN DE JONGEREN 4. JONGEREN ZIJN MINDER GENEIGD OM BELGIË TOT EEN MINIMUM TE HERLEIDEN OF TE SPLITSEN 73

74 06 ACTUELE THEMA S VERSCHILLEN OP LEEFTIJD: IMPACT VAN DE CRISIS jaar jaar jaar jaar % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden 45% 48% 51% 59% 56% De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme 54% 61% 69% 78% 80% Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan 30% 42% 52% 60% 66% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 74

75 06 ACTUELE THEMA S VERSCHILLEN OP LEEFTIJD: ZORGEN jaar jaar jaar jaar % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100% Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het minder goed gaat hebben dan ik zelf Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet genoeg meebetalen Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen voor mezelf of voor familieleden wanneer dat nodig is Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land 57% 64% 67% 74% 79% 30% 39% 48% 59% 62% 53% 56% 62% 73% 77% 57% 63% 70% 78% 83% 47% 50% 58% 66% 68% 30% 37% 41% 46% 43% 57% 61% 73% 79% 87% 52% 51% 58% 61% 65% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 75

76 06 ACTUELE THEMA S VERSCHILLEN OP LEEFTIJD: HOUDING T.O.V. BELGIË EN VLAANDEREN jaar jaar jaar jaar % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een minimum beperkt worden 30% 32% 33% 37% 44% Ik ben trots op Vlaanderen 44% 47% 57% 59% 72% Ik ben trots op Belgie 42% 38% 43% 50% 53% Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven 60% 60% 71% 74% 78% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 76

77 06 ANGSTEN VERSCHILLEN OP LEEFTIJD jaar jaar jaar jaar % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Geen huis kunnen kopen is de grootste angst voor de jongste generatie. Ongeneeslijk ziek worden Ongecontroleerde migratie Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben Niet meer kunnen sparen Slachtoffer worden van een misdrijf Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen En stuurloos Belgie Geen huis kunnen kopen Mijn job verliezen De splitsing van Belgie 61% 64% 74% 74% 83% 50% 54% 67% 73% 81% 60% 66% 70% 73% 66% 61% 60% 63% 69% 71% 62% 62% 66% 67% 64% 51% 54% 60% 63% 74% 57% 58% 61% 64% 60% 38% 41% 46% 50% 57% 66% 45% 45% 42% 36% 48% 48% 52% 51% 28% 26% 26% 29% 34% 42% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 77

78 06 VERTROUWEN VERSCHILLEN OP LEEFTIJD jaar jaar jaar jaar % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Brandweer Medische sector, dokters Onderwijs Mutualiteiten De VRT De Post De Vlaamse Overheid De Federale Overheid Vakbonden De Koning Europa De pers NMBS Justitie Banken Politici 26% 32% 32% 32% 37% 31% 35% 35% 29% 35% 21% 24% 30% 35% 38% 26% 27% 27% 33% 23% 26% 31% 32% 35% 17% 22% 24% 26% 30% 20% 26% 20% 25% 22% 15% 22% 18% 17% 19% 15% 16% 17% 16% 17% 41% 32% 34% 40% 41% 44% 47% 50% 54% 55% 57% 55% 47% 50% 52% 53% 56% 58% 60% 63% 68% 74% 69% 75% 64% 64% 66% 71% 72% 77% 77% 80% 85% 78% 81% 92% Jongeren hebben algemeen minder vertrouwen dan ouderen. Wel heeft de jongste generatie opvallend relatief meer vertrouwen in De Post en Europa. Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 78

79 06 POLITIEKE PRIORITEITEN VERSCHILLEN OP LEEFTIJD De inschatting van de politieke prioriteiten is zeer universeel. In bijna elke socio-demografische subgroep zijn de 3 top prioriteiten (weliswaar in verschillende rangorde) dezelfde als die op totaal, nl.: Een goed pensioen voor iedereen; een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit en een goede gezondheidszorg voor iedereen. Desalniettemin merken we dat als we de prioriteiten rangschikken per leeftijdsgroep er kleine maar interessante nuances naar voor komen. De opvallendste nuances in de 3 belangrijkste prioriteiten zijn: De topprioriteiten voor jarigen draaien naast gezondheidzorg, rond financiële zekerheid: zo veel mogelijk jobs en een goed pensioen In de leeftijdscategorieën van 26 tot 55 jaar is een goed pensioen de absolute top prioriteit Bij de 55+ ers is pensioen nog steeds belangrijk maar vinden ze dat de focus vooral moet liggen op een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema s? Absolute top prioriteit (score 10) op 10 puntenschaal (1: Daar moet de politiek zich helemaal niet met bezighouden 10: Dat moet een topprioriteit worden) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 79

80 06 VERSCHILLEN IN LEEFOMGEVING SAMENVATTING Ook de leefomgeving bepaalt hoe Vlamingen naar de actuele thema s kijken. Vooral op het spanningsveld stedelijke agglomeratie versus kleine gemeenten zijn er duidelijke verschillen. De opvallendste verschillen zijn: 1. GROTER DRAAGVLAK VOOR GASBOETES IN GROTE STEDEN 2. MEER STRESS M.B.T. OPENBAAR VERVOER IN STEDELIJKE OMGEVING 3. IN STEDELIJKE AGGLOMERATIE POSITIEVERE BLIK OP FUNCTIONEREN POLITIE 4. BESEF DAT MULTICULTURALITEIT EEN FEIT IS HOGER IN STEDELIJKE OMGEVING 80

81 06 ACTUELE THEMA S VERSCHILLEN IN LEEFOMGEVING Grote agglomeraties Stedelijke gemeenten Secundaire gemeenten Andere gemeenten 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger 29% 33% 29% 28% POLITIE We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het nu eenmaal Het is tijd dat we er het beste van maken 54% 51% 47% 46% MULTI- CULTURALITEIT Er is overdreven met de GAS-boetes; soms worden pietlullige dingen beboet GAS-boetes zijn nodig 35% 32% 28% 27% 70% 77% 78% 77% GAS- BOETES Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet functioneert zoals zou moeten 48% 46% 44% 57% OPENBAAR VERVOER Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 81

82 06 ANGSTEN VERSCHILLEN IN LEEFOMGEVING Grote agglomeraties Stedelijke gemeenten Secundaire gemeenten Andere gemeenten 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Ongeneeslijk ziek worden Ongecontroleerde migratie Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben Niet meer kunnen sparen Slachtoffer worden van een misdrijf Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen En stuurloos Belgie Geen huis kunnen kopen Mijn job verliezen De splitsing van Belgie 48% 52% 49% 47% 43% 44% 46% 41% 36% 43% 45% 44% 35% 38% 33% 30% 72% 73% 77% 74% 66% 69% 72% 70% 63% 68% 69% 68% 62% 66% 70% 67% 60% 64% 67% 66% 62% 63% 66% 63% 55% 60% 63% 62% Geen opmerkelijke verschillen. In grote agglomeraties neigt men relatief minder angst te hebben voor de eigen toekomst (levensstandaard tijdens pensioen, toekomst kinderen, voldoende verdienen, job verliezen) Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 82

83 06 VERTROUWEN VERSCHILLEN IN LEEFOMGEVING Grote agglomeraties Stedelijke gemeenten Secundaire gemeenten Andere gemeenten 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Brandweer Medische sector, dokters Onderwijs Mutualiteiten De VRT De Post De Vlaamse Overheid De Federale Overheid Vakbonden De Koning Europa De pers NMBS Justitie Banken Politici 51% 53% 56% 54% 46% 53% 48% 50% 44% 40% 45% 43% 33% 36% 31% 31% 31% 35% 31% 33% 32% 36% 29% 31% 33% 33% 29% 30% 30% 32% 29% 31% 26% 24% 29% 23% 21% 23% 20% 25% 18% 18% 19% 16% 15% 16% 16% 17% 74% 75% 76% 76% 69% 72% 71% 71% 63% 65% 64% 66% 84% 84% 84% 86% Geen opmerkelijke verschillen. Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 83

84 06 POLITIEKE PRIORITEITEN VERSCHILLEN OP LEEFOMGEVING De inschatting van de politieke prioriteiten is zeer universeel. In bijna elke socio-demografische subgroep zijn de 3 top prioriteiten (weliswaar in verschillende rangorde) dezelfde als die op totaal, nl.: Een goed pensioen voor iedereen; een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit en een goede gezondheidszorg voor iedereen. Desalniettemin merken we dat als we de prioriteiten rangschikken per leefomgeving er kleine maar interessante nuances naar voor komen. De opvallendste nuances in de 3 belangrijkste prioriteiten zijn: In de kleinste gemeenten wordt het thema betere Justitie, incl. bestrijding criminaliteit gezien als prioriteit nr. 1. Ook minder migratie staat in de top 3. Interessante verschillen op provincie: Limburg is de enige provincie waar het thema: Zo veel mogelijk jobs in de top 3 van belangrijkste thema s zit. Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema s? Absolute top prioriteit (score 10) op 10 puntenschaal (1: Daar moet de politiek zich helemaal niet met bezighouden 10: Dat moet een topprioriteit worden) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 84

85 06 VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN SAMENVATTING Tenslotte blijkt er ook een duidelijk verschil in visie te zijn tussen enerzijds de lagere sociale groepen en de hogere sociale groepen. De opvallendste verschillen zijn: 1. HOGERE SOCIALE GROEPEN ERVAREN MINDER DE IMPACT VAN DE CRISIS 2. DE VLAAMSE MAATSCHAPPIJ WEEGT ALGEMEEN ZWAARDER VOOR LAGERE SOCIALE GROEPEN (keuzes & kansen) 3. MEER ANGST VOOR MIGRANTEN BIJ LAGERE SOCIALE GROEPEN 4. MEER VERTROUWEN IN RECHTERLIJKE EN UITVOERENDE MACHT BIJ LAGERE KLASSEN 85

86 06 ACTUELE THEMA S VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN Laag Midden laag Midden hoog Hoog 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan 44% 79% 75% 70% 65% 58% 61% 55% CRISIS Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen In onze samenleving moet ik veel keuzes maken die ik moeilijk kan inschatten 25% 21% 21% 19% 55% 53% 48% 42% MOEILIJKHEDEN IN MAATSCHAPPIJ Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 86

87 06 ACTUELE THEMA S VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN Laag Midden laag Midden hoog Hoog 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger 30% 28% 27% 38% Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is 25% 21% 20% 23% OVERHEID De overheid werkt goed 26% 24% 20% 22% Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het nu eenmaal Het is tijd dat we er het beste van maken 31% 50% 45% 39% 49% 46% 49% MIGRANTEN 57% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 87

88 06 ANGSTEN VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN Lagere sociale groepen zijn relatief angstiger Ongeneeslijk ziek worden Ongecontroleerde migratie Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben Niet meer kunnen sparen Slachtoffer worden van een misdrijf Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen Laag Midden laag Midden hoog Hoog En stuurloos Belgie Geen huis kunnen kopen Mijn job verliezen De splitsing van Belgie 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 33% 34% 30% 51% 45% 41% 38% 47% 42% 42% 40% 42% 47% 58% 76% 78% 74% 70% 74% 76% 70% 73% 71% 65% 62% 73% 71% 64% 59% 71% 69% 62% 58% 55% 57% 57% 54% 47% 39% 69% 67% 63% 72% 67% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 88

89 06 VERTROUWEN VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN Laag Midden laag Midden hoog Hoog 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Brandweer Medische sector, dokters Onderwijs Mutualiteiten De VRT De Post De Vlaamse Overheid De Federale Overheid Vakbonden De Koning Europa De pers NMBS Justitie Banken Politici 82% 84% 86% 86% 72% 76% 76% 76% 69% 73% 71% 72% 65% 70% 60% 63% 52% 53% 54% 56% 50% 54% 48% 48% 41% 42% 44% 45% 33% 36% 31% 32% 35% 43% 25% 29% 34% 43% 25% 29% 29% 29% 32% 35% 31% 37% 29% 30% 29% 30% 20% 23% 25% 28% 17% 21% 17% 25% 15% 17% 19% 21% 12% 14% Lagere sociale groepen hebben relatief meer vertrouwen in mutualiteiten, De Post, de Koning, vakbonden, justitie en banken Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 89

90 06 POLITIEKE PRIORITEITEN VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN De inschatting van de politieke prioriteiten is zeer universeel. In bijna elke socio-demografische subgroep zijn de 3 top prioriteiten (weliswaar in verschillende rangorde) dezelfde als die op totaal, nl.: Een goed pensioen voor iedereen; een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit en een goede gezondheidszorg voor iedereen. Desalniettemin merken we dat als we de prioriteiten rangschikken per sociale groep er kleine maar interessante nuances naar voor komen. De opvallendste nuances in de 3 belangrijkste prioriteiten zijn: De sociale groepen Laag & Midden Laag willen dat de politiek prioriteit geeft aan een goed pensioen voor iedereen Bij de mensen in sociale groepen Hoog & Midden Hoog staat een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit op 1. Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema s? Absolute top prioriteit (score 10) op 10 puntenschaal (1: Daar moet de politiek zich helemaal niet met bezighouden 10: Dat moet een topprioriteit worden) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 90

91 07. RESULTATEN PER DOELGROEP WAT ZIJN DE OPVALLENDSTE VERSCHILLEN VAN DE DOELGROEPEN T.O.V. DE GEMIDDELDE VLAMING? 91

92 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING NIEUWE VLAMINGEN MEER VERTROUWEN EN MINDER PESSIMISTISCHE BLIK De Nieuwe Vlamingen zijn een stuk minder negatief ingesteld dan de gemiddelde Vlaming. Bijvoorbeeld op volgende thema s zijn ze minder negatief dan de gemiddelde Vlaming: Overheid: Nieuwe Vlamingen vinden meer dan gemiddeld dat de overheid goed werkt (30% vs. 23%) en voldoende doet om er voor te zorgen dat de banken ons niet opnieuw zouden bedriegen (31% vs. 25%). Justitie: Meer van hen hebben de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger (35% vs. 30%) en Justitie rechtvaardig is (27% vs. 22%). Sociale zekerheid: Het algemeen hoger vertrouwen in de toekomst wordt ook weerspiegeld in hun toekomst visie voor onze welvaartstaat. Ze hebben minder schrik dat de gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet meebetalen (50% vs. 68%) of dat de sociale zekerheid onbetaalbaar zal worden (58% vs. 74%). MEER KANSEN IN EEN ANDER LAND? De Nieuwe Vlamingen juichen de verrijking door multiculturaliteit toe (51% vs. 37%). Ze betwijfelen echter dat dit in België het geval is: het gevoel leeft dat men in een ander land meer kansen zou krijgen (35% vs. 21%). Bovendien heeft het woord Vlaming meer dan gemiddeld een negatief kantje: 32% vs. 20%. De 3 belangrijkste prioriteiten wijken niet af van de rangschikking van de gemiddelde Vlaming 92

93 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA S NIEUWE VLAMINGEN: HOGER VERTROUWEN Representatieve steekproef Nieuwe Vlamingen 0% 20% 40% 60% 80% De overheid werkt goed (index: 132) De overheid doet voldoende om te verhinderen dat de banken ons opnieuw zouden bedriegen (index: 122) Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is (index: 122) Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger (index: 118) 23% 30% 25% 31% 22% 27% 30% 35% Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen (index: 79) Door het Europese beleid nemen goedkope arbeidskrachten uit andere Europese lidstaten jobs weg. Ik maak me daar zorgen over (index: 78) 58% 58% 74% 74% Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet genoeg meebetalen (index: 74) 50% 68% Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie (index: 69) 53% 76% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

94 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA S NIEUWE VLAMINGEN: MOEILIJKHEDEN Representatieve steekproef Nieuwe Vlamingen 0% 20% 40% 60% Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen (index: 163) 21% 35% Het woord -Vlaming- heeft voor mij een wat negatieve kant (index: 162) 20% 32% De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt ons eigen cultuur (index: 135) 37% 51% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

95 07 ANGSTEN NIEUWE VLAMINGEN Representatieve steekproef Nieuwe Vlamingen 0% 50% Ongeneeslijk ziek worden (index:83) 62% 74% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:89) Niet meer kunnen sparen (index:93) Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:88) Slachtoffer worden van een misdrijf (index:88) Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:87) Ongecontroleerde migratie (index:73) Geen huis kunnen kopen (index:115) En stuurloos Belgie (index:93) Mijn job verliezen (index:102) De splitsing van Belgie (index:98) 67% 60% 65% 60% 67% 59% 63% 56% 60% 53% 70% 51% 44% 50% 49% 45% 42% 43% 34% 33% Nieuwe Vlamingen hebben relatief meer angst om geen huis te kunnen kopen. Ongecontroleerde migratie baart hen minder zorgen dan de gemiddelde Vlaming. Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

96 07 VERTROUWEN NIEUWE VLAMINGEN Representatieve steekproef Nieuwe Vlamingen 0% 50% Minder vertrouwen in brandweer en medische sector; meer vertrouwen in banken, justitie en politici Brandweer (index:82) Medische sector, dokters (index:82) Onderwijs (index:85) Mutualiteiten (index:86) De VRT (index:84) De Post (index:90) De Vlaamse Overheid (index:90) Vakbonden (index:105) De Federale Overheid (index:105) De Koning (index:102) Europa (index:104) De pers (index:89) NMBS (index:100) Justitie (index:113) Banken (index:133) Politici (index:114) 84% 69% 75% 62% 71% 60% 64% 55% 54% 45% 49% 44% 43% 39% 33% 34% 33% 34% 32% 33% 31% 32% 31% 28% 25% 26% 22% 25% 18% 24% 16% 18% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

97 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING JONGE GEZINNEN MINDER ANGSTIG EN POSITIEVERE VISIE OP TOEKOMST De Jonge Gezinnen zien het leven iets rooskleuriger in dan de gemiddelde Vlaming. De crisis heeft een minder grote impact gemaakt op hen: Ze hebben minder het gevoel dat hun levenstandaard er de voorbije jaren op achteruit gegaan is (47% vs. 55%) en hebben ook minder nood aan positief nieuws (62% vs. 72%). Hun constructievere houding weerspiegelt zich eveneens in het feit dat ze vinden dat we in België wel nog iets extra kunnen doen aan het milieu (31% vs. 47%). Een mooie toekomst voor hun kinderen is de grootste vrees voor Jonge Gezinnen (72%). IETS MINDER VLAAMS-MINDED De Jonge Gezinnen trekken de Vlaamse kaart een stuk minder dan de gemiddelde Vlaming: vinden het iets minder belangrijk om hun Vlaamse identiteit te beleven (71% vs. 61%). Wat vooral opvalt is het lagere aantal die trots zijn op Vlaanderen (49% vs. 60%). Daarenboven zijn ze ook iets minder voorstander van het idee dat Vlaanderen en Wallonië zo veel mogelijk apart moeten doen (29% vs. 37%). Het thema Jobs komt binnen bij de 3 belangrijkste prioriteiten 97

98 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA S JONGE GEZINNEN Representatieve steekproef Jonge gezinnen 0% 20% 40% 60% 80% Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is (index: 126) 22% 28% Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden (index: 87) De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme (index: 87) Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet genoeg meebetalen (index: 87) Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan (index: 85) 53% 46% 72% 62% 68% 59% 55% 47% POSITIEVE TOEKOMST VISIE Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg (index: 79) 41% 52% In Belgie kunnen we aan het milieu echt niet veel extra meer doen. Het is een wereldprobleem (index: 66) 31% 47% Ik ben trots op Vlaanderen (index: 83) 49% 60% Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven (index: 86) Ik ben trots op Belgie (index: 94) 47% 45% 61% 71% MINDER VLAAMS- MINDED Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een minimum beperkt worden (index: 78) 37% 29% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

99 07 ANGSTEN JONGE GEZINNEN Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:108) Representatieve steekproef Jonge gezinnen 0% 50% Ongeneeslijk ziek worden (index:95) Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:98) Niet meer kunnen sparen (index:100) 67% 72% 74% 70% 67% 66% 65% 64% GROOTSTE ANGST Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:94) Slachtoffer worden van een misdrijf (index:88) 60% 57% 63% 56% Ongecontroleerde migratie (index:80) 55% 70% Mijn job verliezen (index:104) Geen huis kunnen kopen (index:90) En stuurloos Belgie (index:77) De splitsing van Belgie (index:78) 42% 44% 44% 39% 49% 38% 34% 27% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

100 07 VERTROUWEN JONGE GEZINNEN Representatieve steekproef Jonge gezinnen 0% 50% Meer vertrouwen in justitie en politici; minder vertrouwen in de Koning Brandweer (index:102) Medische sector, dokters (index:104) Onderwijs (index:108) Mutualiteiten (index:102) De VRT (index:93) De Post (index:98) De Vlaamse Overheid (index:95) Vakbonden (index:110) De Federale Overheid (index:97) Europa (index:103) De pers (index:99) Justitie (index:121) De Koning (index:75) NMBS (index:91) Politici (index:122) Banken (index:109) 54% 50% 49% 48% 43% 41% 33% 36% 33% 32% 31% 32% 31% 31% 22% 27% 32% 24% 25% 23% 16% 20% 18% 20% 84% 86% 75% 78% 71% 76% 64% 66% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

101 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING ALLEENSTAANDE OUDERS VAN MINDERJARIGE KINDEREN CRISIS WEEGT EN VOEDT ANGST EN BEZORGDHEID Alleenstaande Ouders van Minderjarige Kinderen hebben minder het gevoel dat België goed weg is gekomen uit de crisis (36% vs. 48%). Bovendien vrezen ze dat de crisis in België nog erger zal worden (60% vs. 53%) en dat werkgevers hen niet meer gaan willen op oudere leeftijd (62% vs. 55%). Ook hun angsten weerspiegelen dit: ze vrezen meer dan gemiddeld dat ze hun job zullen verliezen (55% vs. 42%), geen huis zouden kunnen kopen (53% vs. 44%). Hun grootste angst is dat hun kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (76%). Dit is mogelijks een verklaring voor het feit single ouders relatief meer aangeven dat ze geloven dat ze in een ander land meer kansen zouden krijgen (28% vs. 21%). MINDER TROTS EN VERTROUWEN IN VLAANDEREN EN BELGIË Alleenstaande Ouders Van Minderjarige Kinderen hebben een lager dan gemiddeld vertrouwen in Vlaamse (36% vs. 43%) en Federale (29% vs. 33%) overheid en een lagere trots op Vlaanderen (44% vs. 60%) en België (33% vs. 47%). Opvallend: Armoede bestrijden is 3e belangrijkste prioriteit 101

102 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA S ALLEENSTAANDE OUDERS VAN MINDERJARIGE KINDEREN Representatieve steekproef Alleenstaande ouders van minderjarige kinderen 0% 20% 40% 60% 80% Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen (index: 132) 21% 28% MEER KANSEN Ik ben bezorgd dat werkgevers mij op oudere leeftijd niet meer gaan willen (index: 113) Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken (index: 112) 55% 62% 60% 67% Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden (index: 112) Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan (index: 112) Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst (index: 84) 47% 39% 53% 60% 55% 61% BEZORGDHEDEN Ik heb het gevoel dat we in Belgie nog vrij goed weg komen uit de crisis (index: 74) 36% 48% Ik ben trots op Vlaanderen (index: 73) Ik ben trots op Belgie (index: 69) 33% 44% 47% 60% MINDER TROTS Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

103 07 ANGSTEN ALLEENSTAANDE OUDERS VAN MINDERJARIGE KINDEREN Representatieve steekproef Alleenstaande ouders van minderjarige kinderen 0% 50% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:114) Ongeneeslijk ziek worden (index:96) Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:104) Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:112) Niet meer kunnen sparen (index:104) Ongecontroleerde migratie (index:88) Mijn job verliezen (index:129) Slachtoffer worden van een misdrijf (index:86) 67% 76% 74% 71% 67% 70% 60% 67% 65% 67% 70% 61% 42% 55% 63% 55% GROOTSTE ANGST Geen huis kunnen kopen (index:121) Een stuurloos Belgie (index:83) De splitsing van Belgie (index:95) 44% 53% 49% 41% 34% 32% Geen huis kunnen kopen en job verliezen wordt relatief meer gevreesd. Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

104 07 VERTROUWEN ALLEENSTAANDE OUDERS VAN MINDERJARIGE KINDEREN Representatieve steekproef Alleenstaande ouders van minderjarige kinderen 0% 50% Algemeen minder vertrouwen behalve in vakbonden Brandweer (index:89) Medische sector, dokters (index:89) Onderwijs (index:92) Mutualiteiten (index:91) De Post (index:96) De VRT (index:85) Vakbonden (index:118) De Vlaamse Overheid (index:84) De pers (index:99) De Federale Overheid (index:90) Europa (index:89) De Koning (index:85) NMBS (index:101) Justitie (index:94) Politici (index:102) Banken (index:85) 84% 75% 75% 67% 71% 65% 64% 58% 49% 48% 54% 45% 33% 38% 43% 36% 31% 31% 33% 29% 31% 28% 32% 27% 25% 26% 22% 21% 16% 17% 18% 15% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

105 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING ALLEENSTAANDEN ZIJN IN HET ALGEMEEN MINDER ANGSTIG De alleenstaanden hebben minder angsten en bezorgdheden dan de gemiddelde Vlaming. Behalve als het gaat om de dingen die hun onafhankelijkheid en onbezorgde levensstijl waarborgen: Hun huis en hun job. Ook hun grootste angst is hieraan gerelateerd, namelijk een te lage levensstandaard tijdens hun pensioen. KRITISCHER DAN GEMIDDELD Het vertrouwen van de Alleenstaanden scoort over de hele lijn lager dan gemiddeld. Dit valt mogelijks te verklaren door het zelfredzame karakter van een single. Het thema Jobs komt binnen bij de 3 belangrijkste prioriteiten 105

106 07 ANGSTEN ALLEENSTAANDEN Representatieve steekproef Alleenstaanden 0% 50% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:99) Niet meer kunnen sparen (index:93) 67% 67% 65% 60% GROOTSTE ANGST Ongeneeslijk ziek worden (index:78) 58% 74% Ongecontroleerde migratie (index:82) Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:85) Geen huis kunnen kopen (index:113) 70% 57% 60% 51% 44% 49% Slachtoffer worden van een misdrijf (index:76) 48% 63% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:72) Mijn job verliezen (index:110) Een stuurloos Belgie (index:87) 48% 42% 47% 49% 43% 67% Algemeen relatief minder angstig behalve voor jobverlies en geen huis kunnen kopen. De splitsing van Belgie (index:91) 34% 31% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

107 07 VERTROUWEN ALLEENSTAANDEN Algemeen kritischer dan de gemiddelde Vlaming: vertrouwen scoort lager over de ganse lijn (behalve bij VRT) Representatieve steekproef Alleenstaanden 0% 50% Brandweer (index:88) 84% 74% Medische sector, dokters (index:91) 75% 69% Onderwijs (index:86) 71% 61% De VRT (index:107) 54% 58% Mutualiteiten (index:89) 64% 57% De Post (index:81) 49% 40% De Vlaamse Overheid (index:88) 43% 38% Vakbonden (index:98) 33% 32% Europa (index:98) 31% 30% De pers (index:95) 31% 29% De Federale Overheid (index:88) 33% 29% De Koning (index:86) 32% 27% Justitie (index:88) 22% 19% NMBS (index:74) 25% 19% Banken (index:91) 18% 16% Politici (index:80) 16% 13% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

108 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING GEPENSIONEERDEN ANGSTIGER OP VERSCHILLENDE VLAKKEN In het algemeen zijn de Gepensioneerden een stuk angstiger dan de gemiddelde Vlaming. Relatief meer van hen vinden dat hun levenstandaard achteruit is gegaan (67% vs. 55%). De bezorgdheden van Gepensioneerden situeren zich op verschillende vlakken: Veiligheid: Zijn meer bezorgd over de radicalisering van de Islam in België (88% vs. 76%) en significant meer gepensioneerden willen dat de politie meer zichtbaar is (78% vs. 67%) Welzijn: Ze maken zich meer zorgen over misbruiken die de sociale zekerheid bedreigen (85% vs. 74%) en dat ze in de toekomst niet meer zullen kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts raadplegen (59% vs. 52%) TROTSER OP VLAANDEREN EN VLAAMSE IDENTITEIT DAN GEMIDDELDE VLAMING Gepensioneerden zijn een stuk trotser op Vlaanderen (71% vs. 60%) dan de gemiddelde Vlaming. Ze vinden ook relatief meer dat Vlaanderen en Wallonië zo veel mogelijk apart moeten doen (50% vs. 37%) en in dat België beter zou splitsen (31% vs. 26%). Niettegenstaande hebben gepensioneerden ook relatief meer schrik voor een splitsing van België, een vrees die mogelijks gecorreleerd is aan de angst voor een stuurloos land (welke ook relatief hoger is bij gepensioneerden). De 3 belangrijkste prioriteiten wijken niet af van de rangschikking van de gemiddelde Vlaming 108

109 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA S GEPENSIONEERDEN Representatieve steekproef Gepensioneerden 0% 50% 100% Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan (index: 123) 55% 67% Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie (index: 116) 76% 88% De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een veilig gevoel (index: 116) Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen (index: 115) Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg (index: 114) 67% 78% 74% 85% 52% 59% ANGSTEN Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een minimum beperkt worden (index: 133) 37% 50% Ik ben trots op Vlaanderen (index: 120) Belgie zou beter splitsen (index: 118) 26% 31% 60% 71% VLAAMSE IDENTITEIT Ik ben trots op Belgie (index: 107) 47% 51% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

110 07 ANGSTEN GEPENSIONEERDEN Representatieve steekproef Gepensioneerden 0% 50% Ongeneeslijk ziek worden (index:112) 74% 83% Ongecontroleerde migratie (index:117) 70% 81% Slachtoffer worden van een misdrijf (index:117) 63% 74% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:103) Niet meer kunnen sparen (index:91) 67% 69% 65% 59% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:84) Een stuurloos Belgie (index:112) 56% 49% 55% 67% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:86) 60% 52% De splitsing van Belgie (index:118) Geen huis kunnen kopen (index:79) Mijn job verliezen (index:54) 23% 34% 40% 44% 35% 42% Relatief meer angst voor ongecontroleerde migratie, misdaadslachtoffer worden, en een stuurloos of gesplitst België. Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

111 07 VERTROUWEN GEPENSIONEERDEN Representatieve steekproef Gepensioneerden 0% 50% 100% Algemeen vertrouwensvoller dan de gemiddelde Vlaming Brandweer (index:109) Medische sector, dokters (index:110) Onderwijs (index:115) Mutualiteiten (index:114) De VRT (index:107) De Vlaamse Overheid (index:133) De Post (index:109) De Federale Overheid (index:114) De pers (index:116) De Koning (index:111) Europa (index:113) NMBS (index:116) Vakbonden (index:83) Justitie (index:89) Banken (index:92) Politici (index:101) 84% 92% 75% 83% 71% 81% 64% 73% 54% 57% 43% 57% 49% 54% 33% 37% 31% 36% 32% 35% 31% 35% 25% 30% 33% 27% 22% 20% 18% 16% 16% 16% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

112 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING ARBEIDERS INDUSTRIE ZAL IK KUNNEN WERKEN TOT 65? We merken we dat ze zich iets meer zorgen maken over de mogelijkheid om hun hun job te blijven uitvoeren: ze vragen zich meer af of ze het wel aan kunnen om tot hun 65 te blijven werken (77% vs. 60%). Dit blijkt ook uit de angsten van diegenen die in de industrie tewerk gesteld zijn: algemeen minder angstig behalve voor jobverlies (48% vs. 42%). MINDER VERTROUWEN IN EUROPA Zijn minder positief over het discours dat Europa voert: vinden dat EU te veel nadruk legt op besparen (66% vs. 54%), vinden het minder goed dat de EU de Zuid-EU landen heeft gedwongen te besparen (50% vs. 60%) en vinden minder dat de EU ons heeft rechtgehouden tijdens de financiële crisis (29% vs. 36%). Dit wordt ook weerspiegeld in het lager vertrouwen in Europa (22% i.p.v. 31%). De 3 belangrijkste prioriteiten wijken niet af van de rangschikking van de gemiddelde Vlaming 112

113 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA S ARBEIDERS INDUSTRIE Representatieve steekproef In de industrie tewerkgesteld 0% 50% 100% Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken (index: 129) 60% 77% WERK Europa legt te veel nadruk op besparen (index: 120) 54% 66% Het is goed dat Europa de Zuid-Europese landen gedwongen heeft om te besparen (index: 82) 50% 60% EUROPA Het Europese niveau heeft ons tijdens de financiele crisis overeind gehouden. Anders was het nog erger geweest (index: 80) 29% 36% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

114 07 ANGSTEN ARBEIDERS INDUSTRIE Representatieve steekproef In de industrie tewerkgesteld 0% 50% Ongecontroleerde migratie (index:102) Ongeneeslijk ziek worden (index:92) Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:100) Niet meer kunnen sparen (index:103) Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:103) Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:93) Slachtoffer worden van een misdrijf (index:97) Mijn job verliezen (index:113) En stuurloos Belgie (index:93) Geen huis kunnen kopen (index:96) De splitsing van Belgie (index:81) 42% 48% 49% 45% 44% 42% 34% 28% 70% 71% 74% 69% 67% 67% 65% 66% 60% 62% 67% 62% 63% 61% Wijken weinig af van de gemiddelde Vlaming, behalve wat betreft job verliezen Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

115 07 VERTROUWEN ARBEIDERS INDUSTRIE Representatieve steekproef In de industrie tewerkgesteld 0% 50% Brandweer (index:94) Medische sector, dokters (index:90) Onderwijs (index:91) Mutualiteiten (index:94) De VRT (index:95) De Post (index:101) De Vlaamse Overheid (index:88) De Koning (index:115) Vakbonden (index:109) De Federale Overheid (index:99) De pers (index:99) NMBS (index:89) Europa (index:71) Justitie (index:97) Banken (index:116) Politici (index:114) 25% 23% 43% 38% 32% 37% 33% 36% 33% 33% 31% 31% 31% 22% 22% 21% 18% 21% 16% 18% 54% 51% 49% 50% 75% 67% 71% 64% 64% 61% 84% 79% Een stuk minder vertrouwen in Europa (22% i.p.v. 31%). Indicatie dat ze iets meer dan gemiddeld vertrouwen hebben in de Koning, Banken en Politici. Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

116 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING ZELFSTANDIGEN VOELEN ZICH WEINIG GESTEUND Relatief minder Zelfstandigen vinden dat de overheid goed werkt (15% vs. 23%). Mogelijks wordt dit gerelateerd aan de specifieke beroepscategorie. 27% van de zelfstandigen is dan ook van mening dat ze meer kansen zouden krijgen in een ander land (vs. 21%) of hoopt heil te vinden in een groter geheel zoals de Europese Unie (66% vs. 57%). ZIJN MINDER GENEIGD OM ZICH ZORGEN TE MAKEN OVER SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE THEMA S Welzijn: keuzes op vlak van gezondheidszorg (39% vs. 52%), plaats in bejaardentehuizen (50% vs. 61%), aandacht voor gehandicapten (56% vs. 66%) Onderwijs: hervorming van het onderwijs (32% vs. 43%), discriminatie op de huur of arbeidsmarkt (48% vs. 64%), Mobiliteit: stress door openbaar vervoer (40% vs. 48%); meer wegen om files op te lossen (35% vs. 30%) Discriminatie: wantrouwig t.a.v. allochtonen die goed Nederlands praten (28% vs. 41%), indijken discriminatie op huur- of arbeidsmarkt (48% vs. 64%) Geven minder prioriteit aan zorgende thema s 116

117 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA S ZELFSTANDIGEN Representatieve steekproef Zelfstandigen 0% 20% 40% 60% 80% Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen (index: 125) 21% 27% Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals de Europese Unie nodig (index: 116) 57% 66% De overheid werkt goed (index: 65) 15% 23% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) 117 Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

118 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA S ZELFSTANDIGEN: SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE THEMA S Representatieve steekproef Zelfstandigen 0% 20% 40% 60% 80% Om het fileprobleem op te lossen, moeten er meer wegen komen (index: 118) 30% 35% Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken (index: 83) 49% 60% Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger (index: 83) 30% 25% Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet functioneert zoals zou moeten (index: 82) Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen voor mezelf of voor familieleden wanneer dat nodig is (index: Er moet hard opgetreden worden tegen discriminatie op de huurmarkt of de arbeidsmarkt (index: 76) 48% 40% 50% 48% 61% 64% Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg (index: 75) 39% 52% Om kinderen meer kansen te geven, heeft ons onderwijs een hervorming nodig (index: 72) Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig (index: 67) 28% 32% 43% 41% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord) 118 Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index

119 07 ANGSTEN ZELFSTANDIGEN Representatieve steekproef Zelfstandigen 0% 50% Ongeneeslijk ziek worden (index:91) Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:96) Ongecontroleerde migratie (index:88) Niet meer kunnen sparen (index:88) Slachtoffer worden van een misdrijf (index:89) 74% 67% 67% 65% 70% 61% 65% 57% 63% 57% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:82) 55% 67% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:87) 60% 52% Mijn job verliezen (index:99) Een stuurloos Belgie (index:82) Geen huis kunnen kopen (index:80) De splitsing van Belgie (index:77) 42% 42% 49% 40% 44% 35% 34% 26% Algemeen geneigd om minder angstig te zijn dan de gemiddelde Vlaming Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 119

120 07 VERTROUWEN ZELFSTANDIGEN Representatieve steekproef Zelfstandigen 0% 50% Opvallend minder vertrouwen in mutualiteiten, vakbonden en NMBS Brandweer (index:92) Medische sector, dokters (index:92) Onderwijs (index:91) De VRT (index:98) Mutualiteiten (index:77) De Post (index:95) De Vlaamse Overheid (index:95) Europa (index:106) De pers (index:102) De Koning (index:91) De Federale Overheid (index:87) Justitie (index:92) NMBS (index:70) Banken (index:93) Vakbonden (index:50) Politici (index:79) 54% 53% 49% 49% 47% 43% 41% 31% 33% 31% 32% 32% 29% 33% 29% 22% 20% 25% 18% 18% 17% 33% 16% 16% 13% 84% 78% 75% 69% 71% 65% 64% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 120

121 08. HET VLAAMS WAARDENKADER HOE ZIET DE IDEALE SAMENLEVING ERUIT VOOR DE VLAMING? 121

122 08 HET VLAAMS WAARDENKADER De visie van mensen op de wereld, het leven en de samenleving wordt bepaald door: OVERTUIGINGEN Welke opvattingen, meningen en aspiraties hebben Vlamingen met betrekking tot hun persoonlijk leven en de Vlaamse samenleving? De ideale Vlaamse samenleving WAARDEN Waar hechten Vlamingen persoonlijk belang aan in hun leven en de Vlaamse samenleving? PERSOONLIJKHEIDS KENMERKEN Wat kenmerkt de ideale samenleving? 122

123 08 HET VLAAMS WAARDENKADER LIJST VAN STATEMENTS Overtuigingen 1. De moderne maatschappij biedt meer mogelijkheden dan vroeger 2. Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst 3. De maatschappij moet meer durven investeren in de welvaart voor de toekomst 4. De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt ons eigen cultuur 5. We zouden meer moeten investeren in het milieu en de natuur om de toekomst van de volgende generatie te vrijwaren 6. Mensen moeten in staat zijn individuele keuzes te maken in het leven 7. Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven 8. Als je echt wil, kan iedereen in dit land werk vinden 9. De politiek in ons land moet in de eerste plaats ervoor zorgen dat de economie goed draait 10. We zouden meer tijd moeten hebben voor ons gezin 11. We zouden s avonds wat meer op straat moeten keuvelen met de buren, net als vroeger 12. Er moet meer solidariteit komen tussen de mensen. Als groep zijn we sterker dan alleen. 13. Mensen zouden zich belangeloos moeten inzetten voor allerhande organisaties 14. Kinderen grootbrengen zou geen luxe mogen zijn 15. De kinderen moeten voldoende ondersteuning en opvoeding krijgen om uit te groeien tot volwassen 16. Als we allen samen onze schouders eronder zetten, kunnen we nog ver komen met deze maatschappij 17. We moeten verdraagzamer zijn voor elkaar 18. Er moet meer geïnvesteerd worden in een leefbare woonomgeving (bijvoorbeeld netheid, lawaai, geur, verkeer, ) 19. Om te kunnen meetellen in onze maatschappij, moet elke mens kunnen werken 20. De wereld verandert te snel, het is moeilijk om bij te blijven 21. Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast 22. Ik vertrouw eerder op oudere mensen in de maatschappij dan op jonge mensen 23. De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een veilig gevoel 24. We hebben meer politie nodig om te controleren of de regels worden nageleefd Waarden 1. Uitdagingen en afwisseling hebben in het leven 2. Grenzen verleggen 3. Plezier beleven 4. Optimaal genieten van het leven 5. Dromen nastreven 6. Openheid 7. Gerespecteerd worden door anderen 8. Naar vrijheid streven in doen en denken 9. Succesvol zijn, af en toe uitblinken ten opzichte van anderen 10. Jezelf steeds verder kunnen ontwikkelen 11. Een zeker gevoel van macht hebben 12. Streven naar een welvarende toekomst 13. Gelijke kansen voor iedereen 14. Hechte lokale gemeenschapsbanden 15. Eerlijkheid en oprechtheid 16. Hechte familiebanden 17. Hechte vriendschapsbanden 18. Groepsgevoel, solidariteit 19. Verdraagzaamheid 20. Respect voor waarden, normen en wetten 21. Streven naar een stabiele samenleving 22. Streven naar een vertrouwde leefomgeving 23. Duidelijkheid en zekerheid 24. Veiligheid 25. Behoud van eigen identiteit Persoonlijkheids kenmerken 1. Vernieuwend 2. Jong 3. Optimistisch 4. Dynamisch 5. Open 6. Spontaan 7. Bekwaam 8. Krachtig 9. Succesvol 10. Charismatisch, inspirerend 11. Vooruitstrevend 12. Solidair 13. Eerlijk 14. Gematigd 15. Vriendelijk 16. Zacht 17. Menselijk 18. Geloofwaardig 19. Traditioneel 20. Verantwoordelijk 21. Ernstig 22. Streng 23. Betrouwbaar 24. Pragmatisch 123

124 08 HET VLAAMS WAARDENKADER VERTROUWENSVOL IK Moderne maatschappij meer mogelijkheden Plezier beleven Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Verdraagzamer zijn voor elkaar Solidair Gematigd Optimaal Belangeloos inzetten voor organisaties genieten van het leven Groepsgevoel, solidariteit Vooruitstrevend Dynamisch Charismatisch, inspirerend Streven naar welvarende toekomst Eigen identiteit beleven als Vlaming Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Gerespecteerd worden Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Samen schouders Hechte lokale Krachtig onder maatschappij Jong gemeenschapsbanden Vrijheid in doen en denken Succesvol zijn Open Pragmatisch Eerlijkheid en oprechtheid Eerlijk Openheid Geloofwaardig Jezelf verder ontwikkelen Menselijk Politiek moet zorgen dat economie draait Verantwoordelijk Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Succesvol Veiligheid Behoud van eigen identiteit Bekwaam Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Optimistisch Betrouwbaar Investeren in leefbare woonomgeving Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Zacht Streven naar vertrouwde leefomgeving Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Moeite om bij te blijven Traditioneel Vriendelijk WIJ ANGSTIG Bron: Vlaanderen Gescand

125 08 NIET ELKE VLAMING HEEFT DEZELFDE VERWACHTINGEN VERTROUWENSVOL BOUWERS SAMENLEVINGS VERBETERAARS IK ONDERNEMERS MICRO SOCIALEN WIJ OVERTUIGDE VLAMINGEN GEZINS BEWUSTEN ANGSTIG Bron: Vlaanderen Gescand

126 SCORECARD BOUWERS Ideale samenleving = talrijke mogelijkheden voor exploratie en persoonlijke ontwikkeling SOCIO DEMO Relatief meer jongeren (18-25) Relatief meer hoger opgeleiden en kaderleden Relatief meer hogere sociale klasse ACTUELE THEMA S Hoopvol voor de toekomst Veelheid aan culturen is verrijkend Moderne maatschappij biedt meer mogelijkheden WAARDEN Grenzen verleggen Uitdagingen en afwisseling in het leven Dromen nastreven Succesvol zijn PERSOONLIJKHEID Vernieuwend Charismatisch, inspirerend Vooruitstrevend Dynamisch 126

127 SCORECARD ONDERNEMERS Ideale samenleving = economie en werkgelegenheid zijn succesfactoren voor eigen geluk en waardering SOCIO DEMO Relatief meer jongere generaties (18-35) Relatief meer universitairen en kaderleden OVERTUIGINGEN Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Politiek moet zorgen dat economie draait Meetellen in maatschappij door te werken Durven investeren in de welvaart voor de toekomst WAARDEN Zoveel mogelijk kennis vergaren Succesvol zijn Streven naar een welvarende toekomst PERSOONLIJKHEID Jong Succesvol Pragmatisch Krachtig Streng Traditioneel 127

128 SCORECARD OVERTUIGDE VLAMINGEN Ideale samenleving = georganiseerde strikte structuur waar regels zorgen voor zekerheid SOCIO DEMO Skew naar mannen Relatief meer oudere generaties (46+) Relatief meer lagere middenklasse Relatief minder hoger opgeleiden OVERTUIGINGEN Eerder oudere mensen vertrouwen Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar geeft een veilig gevoel Eigen identiteit beleven als Vlaming Moeite om bij te blijven WAARDEN Veiligheid Duidelijkheid en zekerheid Respect voor waarden, normen en wetten Behoud van eigen identiteit PERSOONLIJKHEID Streng Traditioneel Ernstig 128

129 SCORECARD SAMENLEVINGSVERBETERAARS Ideale samenleving = solidaire verbondenheid in het streven naar een betere wereld voor iedereen SOCIO DEMO Gemiddeld over geslacht en leeftijd Relatief meer hoger opgeleiden OVERTUIGINGEN Veelheid aan culturen is verrijkend Belangeloos inzetten voor organisaties Meer solidariteit nodig, als groep sterker Samen schouders onder maatschappij Verdraagzamer zijn voor elkaar WAARDEN Groepsgevoel, solidariteit Hechte lokale gemeenschappen Gelijke kansen voor iedereen Verdraagzaamheid PERSOONLIJKHEID Solidair Gematigd 129

130 SCORECARD MICRO-SOCIALEN Ideale samenleving = een betrouwbare omgeving om sociaal te groeien SOCIO DEMO Relatief meer alleenstaanden met kinderen Relatief minder laagof technisch geschoolden OVERTUIGINGEN Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Investeren in leefbare leefomgeving Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn WAARDEN Vrijheid in doen en denken Openheid Jezelf verder ontwikkelen PERSOONLIJKHEID Open Geloofwaardig Verantwoordelijk Bekwaam en betrouwbaar Menselijk 130

131 SCORECARD GEZINSBEWUSTEN Ideale samenleving = een veilige plek waar we als gezin geborgen zijn SOCIO DEMO Skew naar vrouwen Relatief meer kinderen Relatief meer laagof technisch geschoolden Relatief meer middenlaag sociale klasse OVERTUIGINGEN Moeite om bij te blijven Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast s avonds meer op straat keuvelen met buren Meer tijd nodig voor gezin WAARDEN Hechte familiebanden Streven naar vertrouwde leefomgeving Plezier beleven PERSOONLIJKHEID Zacht Spontaan Optimistisch 131

132 EVOLUTIES IN HET VLAAMS WAARDENKADER DE POLITIEK MOET MEER ZORG DRAGEN VOOR DE VLAMING MEER NOOD AAN OPTIMISME 132

133 08 EVOLUTIES IN HET WAARDENKADER OVERTUIGINGEN GESTEGEN IN RANKING TOV 2009 MIJN FAMILIE EN MIJN HUIS zijn mijn houvast POLITIEK in ons land moet in de eerste plaats ervoor ZORGEN DAT DE ECONOMIE GOED DRAAIT Om te kunnen meetellen in onze maatschappij, MOET ELKE MENS KUNNEN WERKEN Q2.1. Kan u voor iedere uitspraak aangeven in welke mate u hiermee akkoord gaat? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord (Top 3: sores 5-7) Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 133

134 08 EVOLUTIES IN HET WAARDENKADER OVERTUIGINGEN GEDAALD IN RANKING T.O.V Ik ben in het algemeen HOOPVOL VOOR DE TOEKOMST We moeten VERDRAAGZAMER zijn voor elkaar De moderne maatschappij biedt MEER MOGELIJKHEDEN DAN VROEGER Er moet meer SOLIDARITEIT komen tussen de mensen. Als groep zijn we sterker dan alleen. Q2.1. Kan u voor iedere uitspraak aangeven in welke mate u hiermee akkoord gaat? 1: Helemaal niet akkoord 7: Volledig akkoord (Top 3: sores 5-7) Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 134

135 08 EVOLUTIES IN HET WAARDENKADER SEGMENTEN (T.O.V. 2009) VERTROUWENSVOL BOUWERS 14,0% (-1,4%) SAMENLEVINGS VERBETERAARS 15,5% (0%) IK ONDERNEMERS 16,9% (-0,4%) MICRO SOCIALEN 15,4% (-0,7%) WIJ OVERTUIGDE VLAMINGEN 18,6% (+0,2%) GEZINS BEWUSTEN 19,6% (+2,4%) ANGSTIG 135

136 08 EVOLUTIES IN HET WAARDENKADER DE VLAMING PLOOIT TERUG OP ZIJN MICRO- OMGEVING VERTROUWENSVOL BOUWERS 14,0% (-1,4%) SAMENLEVINGS VERBETERAARS 15,5% (0%) IK ONDERNEMERS 16,9% (-0,4%) MICRO SOCIALEN 15,4% (-0,7%) WIJ OVERTUIGDE VLAMINGEN 18,6% (+0,2%) GEZINS BEWUSTEN 19,6% (+2,4%) ANGSTIG 136

137 HET POLITIEK LANDSCHAP BINNEN HET VLAAMS WAARDENKADER HOE SLUITEN POLITIEKE PARTIJEN AAN BIJ DE VERWACHTINGEN VAN DE VLAMING? 137

138 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL IK Moderne maatschappij meer mogelijkheden Plezier beleven Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Verdraagzamer zijn voor elkaar Solidair Gematigd Optimaal Belangeloos inzetten voor organisaties genieten van het leven Groepsgevoel, solidariteit Vooruitstrevend Dynamisch Charismatisch, inspirerend Streven naar welvarende toekomst Eigen identiteit beleven als Vlaming Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Gerespecteerd worden Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Samen schouders Hechte lokale Krachtig onder maatschappij Jong gemeenschapsbanden Vrijheid in doen en denken Succesvol zijn Open Pragmatisch Eerlijkheid en oprechtheid Eerlijk Openheid Geloofwaardig Jezelf verder ontwikkelen Menselijk Politiek moet zorgen dat economie draait Verantwoordelijk Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Succesvol In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Veiligheid Behoud van eigen identiteit Bekwaam Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Optimistisch Betrouwbaar Investeren in leefbare woonomgeving Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Zacht Streven naar vertrouwde leefomgeving Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Moeite om bij te blijven Traditioneel ANGSTIG Vriendelijk WIJ Focus op microomgeving maar versnipperd partijprofiel Traditioneel en gematigd. Verdere afzwakking van de partijpersoonlijkheid t.o.v Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 138

139 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % Index WAARDEN % Index PERSOONLIJKHEID % Index Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 43% 151 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 42% 193 Meer tijd nodig v oor gezin 42% 177 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 34% 137 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 30% 116 Samen schouders onder maatschappij 26% 109 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 25% 121 Belangeloos inzetten v oor organisaties 24% 117 Politiek moet zorgen dat economie draait 24% 93 Hoopv ol v oor de toekomst 23% 133 Meer solidariteit nodig, als groep sterker 23% 94 Meetellen in maatschappij door te werken 23% 83 Eerder oudere mensen v ertrouwen 22% 168 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 21% 93 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 20% 79 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 18% 99 Veelheid aan culturen v errijkend 17% 75 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 17% 74 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 13% 50 Moeite om bij te blijv en 12% 99 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 12% 51 Eigen identiteit belev en als Vlaming 11% 44 Meer politie nodig om te controleren 11% 44 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 8% 40 Hechte f amiliebanden 42% 196 Respect v oor waarden, normen en wetten 33% 121 Strev en naar een stabiele samenlev ing 31% 123 Hechte lokale gemeenschapsbanden 29% 140 Verdraagzaamheid 28% 111 Strev en naar een welv arende toekomst 27% 97 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 26% 116 Gerespecteerd worden door anderen 25% 113 Hechte v riendschapsbanden 24% 142 Gelijke kansen v oor iedereen 23% 93 Groepsgev oel, solidariteit 23% 99 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 20% 100 Duidelijkheid en zekerheid 20% 101 Veiligheid 20% 68 Eerlijkheid en oprechtheid 20% 111 Een zeker gev oel v an macht hebben 17% 71 Optimaal genieten v an het lev en 14% 91 Openheid 14% 84 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 14% 86 Dromen nastrev en 13% 83 Grenzen v erleggen 13% 76 Plezier belev en 13% 90 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 12% 71 Naar v rijheid strev en in doen en denken 12% 58 Behoud v an eigen identiteit 12% 49 Traditioneel 50% 193 Gematigd 32% 172 Menselijk 27% 117 Ernstig 26% 112 Bekwaam 25% 115 Verantwoordelijk 24% 115 Vriendelijk 21% 113 Solidair 19% 88 Betrouwbaar 18% 112 Geloof waardig 16% 96 Pragmatisch 16% 114 Optimistisch 16% 94 Zacht 15% 115 Succesv ol 14% 87 Eerlijk 13% 90 Dy namisch 13% 72 Vooruitstrev end 12% 65 Charismatisch, inspirerend 12% 91 Open 12% 76 Spontaan 11% 79 Krachtig 11% 63 Jong 10% 59 Streng 9% 42 Vernieuwend 8% 54 Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 139

140 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL IK Moderne maatschappij meer mogelijkheden In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Plezier beleven Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Verdraagzamer zijn voor elkaar Solidair Gematigd Optimaal Belangeloos inzetten voor organisaties genieten van het leven Groepsgevoel, solidariteit Vooruitstrevend Dynamisch Charismatisch, inspirerend Streven naar welvarende toekomst Eigen identiteit beleven als Vlaming Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Gerespecteerd worden Investeren in milieu en natuur voor de toekomst ANGSTIG Meer solidariteit nodig, als groep sterker Samen schouders Hechte lokale Krachtig onder maatschappij Jong gemeenschapsbanden Vrijheid in doen en denken Succesvol zijn Open Pragmatisch Eerlijkheid en oprechtheid Eerlijk Openheid Geloofwaardig Jezelf verder ontwikkelen Menselijk Politiek moet zorgen dat economie draait Verantwoordelijk Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Succesvol Veiligheid Behoud van eigen identiteit Bekwaam Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Optimistisch Betrouwbaar Investeren in leefbare woonomgeving Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Zacht Streven naar vertrouwde leefomgeving Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Moeite om bij te blijven Traditioneel Vriendelijk Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) WIJ T.o.v : Consistente partijkern met potentieel uitbreidingsgebied door Aandacht voor de microomgeving (korter bij de mens) Zeker optimisme Redelijkheid: open, eerlijk en menselijk 140

141 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % Index WAARDEN % Index PERSOONLIJKHEID % Index Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 71% 463 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 48% 240 Veelheid aan culturen v errijkend 36% 201 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 35% 172 Belangeloos inzetten v oor organisaties 30% 187 Meer solidariteit nodig, als groep sterker 25% 126 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 24% 149 Meer tijd nodig v oor gezin 19% 100 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 18% 83 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 18% 92 Samen schouders onder maatschappij 17% 90 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 11% 60 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 10% 57 Meetellen in maatschappij door te werken 10% 47 Hoopv ol v oor de toekomst 9% 67 Moeite om bij te blijv en 9% 94 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 8% 49 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 8% 54 Politiek moet zorgen dat economie draait 5% 25 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 4% 22 Eerder oudere mensen v ertrouwen 3% 32 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 3% 16 Meer politie nodig om te controleren 3% 13 Eigen identiteit belev en als Vlaming 2% 11 Verdraagzaamheid 31% 196 Gelijke kansen v oor iedereen 26% 162 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 22% 157 Groepsgev oel, solidariteit 21% 143 Dromen nastrev en 16% 160 Hechte lokale gemeenschapsbanden 16% 124 Gerespecteerd worden door anderen 14% 104 Strev en naar een stabiele samenlev ing 14% 90 Hechte v riendschapsbanden 14% 134 Eerlijkheid en oprechtheid 14% 121 Openheid 14% 129 Optimaal genieten v an het lev en 13% 129 Respect v oor waarden, normen en wetten 13% 76 Strev en naar een welv arende toekomst 12% 68 Hechte f amiliebanden 12% 87 Plezier belev en 12% 132 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 11% 86 Veiligheid 10% 53 Naar v rijheid strev en in doen en denken 9% 74 Grenzen v erleggen 9% 86 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 9% 86 Duidelijkheid en zekerheid 7% 54 Behoud v an eigen identiteit 6% 41 Een zeker gev oel v an macht hebben 4% 25 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 3% 27 Zacht 26% 269 Jong 23% 202 Menselijk 22% 138 Vriendelijk 22% 163 Solidair 21% 137 Spontaan 15% 149 Optimistisch 13% 114 Open 13% 119 Gematigd 13% 100 Vooruitstrev end 13% 97 Eerlijk 13% 122 Verantwoordelijk 13% 85 Vernieuwend 12% 113 Dy namisch 12% 95 Betrouwbaar 12% 103 Bekwaam 11% 72 Geloof waardig 11% 95 Ernstig 10% 59 Charismatisch, inspirerend 9% 98 Traditioneel 5% 29 Pragmatisch 5% 52 Succesv ol 5% 42 Krachtig 4% 34 Streng 2% 16 Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 141

142 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL IK Moderne maatschappij meer mogelijkheden Plezier beleven Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Verdraagzamer zijn voor elkaar Solidair Gematigd Optimaal Belangeloos inzetten voor organisaties genieten van het leven Groepsgevoel, solidariteit Vooruitstrevend Dynamisch Charismatisch, inspirerend Streven naar welvarende toekomst Eigen identiteit beleven als Vlaming Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Gerespecteerd worden Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Samen schouders Hechte lokale Krachtig onder maatschappij Jong Vrijheid in doen en denken gemeenschapsbanden Succesvol zijn Open Pragmatisch Eerlijkheid en oprechtheid Eerlijk Openheid Geloofwaardig Jezelf verder ontwikkelen Menselijk Politiek moet zorgen dat economie draait Verantwoordelijk Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Succesvol In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Veiligheid Behoud van eigen identiteit Bekwaam Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Optimistisch Betrouwbaar Investeren in leefbare woonomgeving Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Zacht Streven naar vertrouwde leefomgeving Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Moeite om bij te blijven Traditioneel ANGSTIG Vriendelijk WIJ T.o.v : versnipperd en verwaterd partijprofiel (algemeen lage associaties) Harde unidimensionele partijpersoonlijkheid Met totaal verlies van inspirerend en succesvol Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 142

143 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % Index WAARDEN % Index PERSOONLIJKHEID % Index Meer politie nodig om te controleren 14% 226 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 13% 208 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 13% 240 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 9% 166 Meetellen in maatschappij door te werken 9% 132 Eigen identiteit belev en als Vlaming 9% 141 Politiek moet zorgen dat economie draait 9% 139 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 5% 94 Eerder oudere mensen v ertrouwen 5% 157 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 5% 73 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 4% 96 Samen schouders onder maatschappij 4% 68 Moeite om bij te blijv en 4% 137 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 4% 63 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 4% 66 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 4% 57 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 3% 66 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 3% 41 Meer solidariteit nodig, als groep sterker 3% 43 Meer tijd nodig v oor gezin 3% 43 Hoopv ol v oor de toekomst 2% 51 Belangeloos inzetten v oor organisaties 2% 43 Veelheid aan culturen v errijkend 1% 22 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 1% 21 Een zeker gev oel v an macht hebben 11% 185 Veiligheid 11% 152 Strev en naar een welv arende toekomst 8% 116 Naar v rijheid strev en in doen en denken 8% 151 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 8% 174 Respect v oor waarden, normen en wetten 7% 108 Behoud v an eigen identiteit 7% 119 Duidelijkheid en zekerheid 6% 113 Strev en naar een stabiele samenlev ing 6% 87 Gerespecteerd worden door anderen 5% 96 Plezier belev en 5% 146 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 5% 129 Optimaal genieten v an het lev en 5% 122 Grenzen v erleggen 5% 111 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 4% 81 Dromen nastrev en 4% 101 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 4% 69 Openheid 4% 91 Eerlijkheid en oprechtheid 4% 81 Hechte lokale gemeenschapsbanden 3% 63 Hechte f amiliebanden 3% 58 Verdraagzaamheid 3% 43 Gelijke kansen v oor iedereen 3% 43 Hechte v riendschapsbanden 2% 53 Groepsgev oel, solidariteit 2% 31 Streng 11% 307 Ernstig 6% 146 Krachtig 5% 142 Traditioneel 4% 89 Vooruitstrev end 4% 115 Pragmatisch 4% 150 Dy namisch 4% 113 Spontaan 4% 139 Menselijk 3% 83 Open 3% 105 Bekwaam 3% 77 Gematigd 3% 82 Verantwoordelijk 3% 69 Vernieuwend 3% 96 Optimistisch 2% 81 Eerlijk 2% 91 Vriendelijk 2% 70 Geloof waardig 2% 79 Betrouwbaar 2% 74 Charismatisch, inspirerend 2% 83 Solidair 2% 46 Jong 2% 58 Succesv ol 1% 38 Zacht 1% 38 Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 143

144 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL IK Moderne maatschappij meer mogelijkheden Plezier beleven Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Verdraagzamer zijn voor elkaar Solidair Gematigd Optimaal Belangeloos inzetten voor organisaties genieten van het leven Groepsgevoel, solidariteit Vooruitstrevend Dynamisch Charismatisch, inspirerend Streven naar welvarende toekomst Eigen identiteit beleven als Vlaming Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Gerespecteerd worden Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Samen schouders Hechte lokale Krachtig onder maatschappij Jong gemeenschapsbanden Vrijheid in doen en denken Succesvol zijn Open Pragmatisch Eerlijkheid en oprechtheid Eerlijk Openheid Geloofwaardig Jezelf verder ontwikkelen Menselijk Politiek moet zorgen dat economie draait Verantwoordelijk Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Succesvol In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Veiligheid Behoud van eigen identiteit Bekwaam Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Optimistisch Betrouwbaar Investeren in leefbare woonomgeving Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Zacht Streven naar vertrouwde leefomgeving Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Moeite om bij te blijven Traditioneel ANGSTIG Vriendelijk WIJ Duidelijker partijprofiel tov 2009 (hogere associaties en meer differentiërend) Verbreed samenhangend associatieveld Strenge maar vooruitstrevende en daadkrachtige persoonlijkheid Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 144

145 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % Index WAARDEN % Index PERSOONLIJKHEID % Index Eigen identiteit belev en als Vlaming 58% 234 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 39% 157 Meer politie nodig om te controleren 39% 162 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 33% 155 Politiek moet zorgen dat economie draait 30% 125 Meetellen in maatschappij door te werken 29% 110 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 29% 132 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 26% 121 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 24% 87 Samen schouders onder maatschappij 22% 95 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 21% 118 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 20% 94 Hoopv ol v oor de toekomst 19% 115 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 19% 79 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 18% 73 Meer tijd nodig v oor gezin 16% 72 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 14% 70 Meer solidariteit nodig, als groep sterker 12% 53 Eerder oudere mensen v ertrouwen 11% 83 Moeite om bij te blijv en 9% 80 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 9% 36 Belangeloos inzetten v oor organisaties 8% 42 Veelheid aan culturen v errijkend 6% 28 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 6% 32 Behoud v an eigen identiteit 44% 168 Veiligheid 41% 129 Respect v oor waarden, normen en wetten 34% 114 Strev en naar een welv arende toekomst 33% 108 Een zeker gev oel v an macht hebben 32% 122 Duidelijkheid en zekerheid 31% 143 Strev en naar een stabiele samenlev ing 27% 99 Naar v rijheid strev en in doen en denken 26% 119 Grenzen v erleggen 24% 131 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 23% 122 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 23% 94 Gerespecteerd worden door anderen 22% 92 Eerlijkheid en oprechtheid 22% 112 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 22% 97 Openheid 19% 107 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 18% 107 Hechte f amiliebanden 17% 74 Dromen nastrev en 17% 96 Hechte lokale gemeenschapsbanden 17% 74 Groepsgev oel, solidariteit 15% 59 Optimaal genieten v an het lev en 14% 81 Gelijke kansen v oor iedereen 13% 49 Verdraagzaamheid 13% 47 Hechte v riendschapsbanden 13% 69 Plezier belev en 12% 80 Succesv ol 38% 180 Krachtig 37% 158 Streng 34% 128 Vooruitstrev end 31% 126 Ernstig 31% 101 Vernieuwend 30% 154 Dy namisch 30% 127 Bekwaam 29% 102 Verantwoordelijk 28% 102 Geloof waardig 25% 115 Charismatisch, inspirerend 23% 132 Betrouwbaar 22% 106 Eerlijk 20% 107 Menselijk 20% 68 Jong 20% 97 Pragmatisch 19% 108 Open 19% 92 Optimistisch 19% 87 Spontaan 18% 95 Traditioneel 17% 50 Vriendelijk 16% 67 Solidair 14% 51 Gematigd 12% 49 Zacht 7% 42 Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 145

146 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL IK Moderne maatschappij meer mogelijkheden Plezier beleven Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Verdraagzamer zijn voor elkaar Solidair Gematigd Optimaal Belangeloos inzetten voor organisaties genieten van het leven Groepsgevoel, solidariteit Vooruitstrevend Dynamisch Charismatisch, inspirerend Streven naar welvarende toekomst Eigen identiteit beleven als Vlaming Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Gerespecteerd worden Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Samen schouders Hechte lokale Krachtig onder maatschappij Jong gemeenschapsbanden Vrijheid in doen en denken Succesvol zijn Open Pragmatisch Eerlijkheid en oprechtheid Eerlijk Openheid Geloofwaardig Jezelf verder ontwikkelen Menselijk Politiek moet zorgen dat economie draait Verantwoordelijk Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Succesvol In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Veiligheid Behoud van eigen identiteit Bekwaam Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Optimistisch Betrouwbaar Investeren in leefbare woonomgeving Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Zacht Streven naar vertrouwde leefomgeving Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Moeite om bij te blijven Traditioneel ANGSTIG Vriendelijk WIJ Weinig verandering tov 2009 Disassociatief partijprofiel blijft Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 146

147 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % Index Meer solidariteit nodig, als groep sterker 39% 181 Veelheid aan culturen v errijkend 35% 175 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 34% 151 Meetellen in maatschappij door te werken 30% 121 Samen schouders onder maatschappij 29% 135 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 28% 114 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 28% 130 Meer tijd nodig v oor gezin 23% 112 Belangeloos inzetten v oor organisaties 23% 128 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 23% 101 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 21% 114 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 18% 91 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 17% 91 Hoopv ol v oor de toekomst 17% 108 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 16% 78 Politiek moet zorgen dat economie draait 16% 70 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 15% 95 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 12% 61 Eerder oudere mensen v ertrouwen 10% 87 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 10% 42 Moeite om bij te blijv en 9% 92 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 9% 55 Meer politie nodig om te controleren 8% 37 Eigen identiteit belev en als Vlaming 5% 23 WAARDEN % Index Gelijke kansen v oor iedereen 38% 179 Groepsgev oel, solidariteit 36% 185 Verdraagzaamheid 32% 152 Hechte lokale gemeenschapsbanden 23% 129 Strev en naar een stabiele samenlev ing 22% 103 Strev en naar een welv arende toekomst 21% 87 Hechte v riendschapsbanden 18% 129 Gerespecteerd worden door anderen 18% 99 Hechte f amiliebanden 18% 100 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 18% 104 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 18% 94 Respect v oor waarden, normen en wetten 17% 75 Optimaal genieten v an het lev en 15% 116 Veiligheid 15% 62 Eerlijkheid en oprechtheid 14% 95 Plezier belev en 14% 121 Openheid 14% 96 Een zeker gev oel v an macht hebben 13% 65 Naar v rijheid strev en in doen en denken 13% 76 Duidelijkheid en zekerheid 13% 74 Grenzen v erleggen 12% 84 Dromen nastrev en 12% 85 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 11% 86 Behoud v an eigen identiteit 10% 49 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 8% 55 PERSOONLIJKHEID % Index Solidair 33% 204 Menselijk 23% 135 Traditioneel 23% 118 Gematigd 18% 127 Bekwaam 17% 105 Vriendelijk 17% 118 Verantwoordelijk 17% 105 Optimistisch 15% 116 Ernstig 15% 81 Geloof waardig 13% 101 Dy namisch 12% 90 Betrouwbaar 12% 98 Vooruitstrev end 12% 82 Spontaan 12% 106 Open 11% 94 Zacht 11% 109 Eerlijk 11% 95 Jong 10% 81 Pragmatisch 10% 91 Krachtig 9% 63 Succesv ol 8% 67 Charismatisch, inspirerend 8% 80 Vernieuwend 7% 65 Streng 5% 32 Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 147

148 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL IK Moderne maatschappij meer mogelijkheden Plezier beleven Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Verdraagzamer zijn voor elkaar Solidair Gematigd Optimaal Belangeloos inzetten voor organisaties genieten van het leven Groepsgevoel, solidariteit Vooruitstrevend Dynamisch Charismatisch, inspirerend Streven naar welvarende toekomst Eigen identiteit beleven als Vlaming Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Gerespecteerd worden Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Samen schouders Hechte lokale Krachtig onder maatschappij Jong gemeenschapsbanden Vrijheid in doen en denken Succesvol zijn Open Pragmatisch Eerlijkheid en oprechtheid Eerlijk Openheid Geloofwaardig Jezelf verder ontwikkelen Menselijk Politiek moet zorgen dat economie draait Verantwoordelijk Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Succesvol In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Veiligheid Behoud van eigen identiteit Bekwaam Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Optimistisch Betrouwbaar Investeren in leefbare woonomgeving Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Zacht Streven naar vertrouwde leefomgeving Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Moeite om bij te blijven Traditioneel ANGSTIG Vriendelijk WIJ T.o.v : consistente maar afgezwakte partijkern Gebreken van deze traditionele partij : inspiratie en vernieuwing betrouwbaarheid en geloofwaardigheid Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 148

149 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % Index WAARDEN % Index PERSOONLIJKHEID % Index Politiek moet zorgen dat economie draait 42% 253 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 30% 198 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 26% 170 Meetellen in maatschappij door te werken 25% 136 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 23% 187 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 22% 147 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 19% 108 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 18% 94 Samen schouders onder maatschappij 17% 104 Meer politie nodig om te controleren 16% 100 Hoopv ol v oor de toekomst 16% 137 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 11% 66 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 11% 62 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 10% 62 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 10% 70 Veelheid aan culturen v errijkend 9% 61 Meer solidariteit nodig, als groep sterker 9% 55 Meer tijd nodig v oor gezin 9% 55 Eerder oudere mensen v ertrouwen 8% 95 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 6% 47 Moeite om bij te blijv en 6% 82 Eigen identiteit belev en als Vlaming 6% 35 Belangeloos inzetten v oor organisaties 6% 42 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 4% 28 Strev en naar een welv arende toekomst 31% 151 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 30% 238 Een zeker gev oel v an macht hebben 23% 132 Naar v rijheid strev en in doen en denken 23% 156 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 23% 153 Veiligheid 20% 93 Strev en naar een stabiele samenlev ing 18% 99 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 18% 155 Respect v oor waarden, normen en wetten 17% 86 Gerespecteerd worden door anderen 16% 101 Grenzen v erleggen 16% 130 Openheid 14% 118 Duidelijkheid en zekerheid 14% 98 Optimaal genieten v an het lev en 13% 117 Dromen nastrev en 13% 110 Verdraagzaamheid 12% 64 Gelijke kansen v oor iedereen 11% 59 Plezier belev en 11% 105 Eerlijkheid en oprechtheid 10% 78 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 10% 61 Behoud v an eigen identiteit 8% 49 Hechte f amiliebanden 8% 53 Hechte lokale gemeenschapsbanden 8% 52 Groepsgev oel, solidariteit 8% 47 Hechte v riendschapsbanden 7% 58 Traditioneel 19% 115 Ernstig 18% 120 Bekwaam 18% 126 Verantwoordelijk 16% 115 Vooruitstrev end 15% 124 Open 15% 143 Dy namisch 14% 118 Succesv ol 14% 127 Optimistisch 13% 124 Gematigd 13% 109 Krachtig 11% 95 Menselijk 11% 74 Vriendelijk 10% 86 Jong 10% 98 Betrouwbaar 10% 97 Geloof waardig 10% 94 Pragmatisch 10% 109 Vernieuwend 9% 93 Streng 9% 66 Spontaan 8% 85 Charismatisch, inspirerend 8% 89 Eerlijk 7% 78 Solidair 7% 48 Zacht 5% 52 Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 149

150 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL IK Moderne maatschappij meer mogelijkheden Plezier beleven Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Verdraagzamer zijn voor elkaar Solidair Gematigd Optimaal Belangeloos inzetten voor organisaties genieten van het leven Groepsgevoel, solidariteit Vooruitstrevend Dynamisch Charismatisch, inspirerend Streven naar welvarende toekomst Eigen identiteit beleven als Vlaming Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Gerespecteerd worden Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Samen schouders Hechte lokale Krachtig onder maatschappij Jong gemeenschapsbanden Vrijheid in doen en denken Succesvol zijn Open Pragmatisch Eerlijkheid en oprechtheid Eerlijk Openheid Geloofwaardig Jezelf verder ontwikkelen Menselijk Politiek moet zorgen dat economie draait Verantwoordelijk Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Succesvol In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Veiligheid Behoud van eigen identiteit Bekwaam Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Optimistisch Betrouwbaar Investeren in leefbare woonomgeving Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Zacht Streven naar vertrouwde leefomgeving Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Moeite om bij te blijven Traditioneel ANGSTIG Vriendelijk WIJ Duidelijke partijpijlers: tewerkstelling en solidariteit Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 150

151 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % Index WAARDEN % Index PERSOONLIJKHEID % Index Meer solidariteit nodig, als groep sterker 17% 201 Veelheid aan culturen v errijkend 15% 197 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 15% 166 Belangeloos inzetten v oor organisaties 14% 200 Meetellen in maatschappij door te werken 12% 131 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 11% 132 Samen schouders onder maatschappij 10% 122 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 9% 94 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 9% 125 Meer tijd nodig v oor gezin 8% 97 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 7% 82 Moeite om bij te blijv en 6% 161 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 6% 81 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 6% 75 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 6% 73 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 5% 83 Politiek moet zorgen dat economie draait 5% 59 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 4% 58 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 4% 62 Hoopv ol v oor de toekomst 4% 67 Eerder oudere mensen v ertrouwen 3% 69 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 3% 32 Meer politie nodig om te controleren 2% 29 Eigen identiteit belev en als Vlaming 2% 23 Gelijke kansen v oor iedereen 17% 217 Groepsgev oel, solidariteit 14% 195 Verdraagzaamheid 13% 165 Strev en naar een welv arende toekomst 8% 97 Hechte lokale gemeenschapsbanden 8% 122 Strev en naar een stabiele samenlev ing 8% 98 Gerespecteerd worden door anderen 7% 107 Naar v rijheid strev en in doen en denken 6% 103 Eerlijkheid en oprechtheid 6% 114 Dromen nastrev en 6% 117 Hechte v riendschapsbanden 6% 112 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 6% 91 Openheid 6% 109 Respect v oor waarden, normen en wetten 6% 67 Veiligheid 6% 61 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 5% 69 Optimaal genieten v an het lev en 5% 97 Grenzen v erleggen 5% 92 Duidelijkheid en zekerheid 5% 76 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 4% 83 Hechte f amiliebanden 4% 60 Een zeker gev oel v an macht hebben 4% 53 Plezier belev en 4% 90 Behoud v an eigen identiteit 4% 51 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 2% 43 Solidair 13% 231 Menselijk 8% 130 Vooruitstrev end 7% 126 Jong 7% 149 Ernstig 6% 94 Vernieuwend 5% 129 Eerlijk 5% 126 Vriendelijk 5% 97 Bekwaam 5% 80 Dy namisch 5% 95 Verantwoordelijk 5% 81 Geloof waardig 5% 101 Open 4% 101 Optimistisch 4% 96 Betrouwbaar 4% 91 Spontaan 4% 101 Traditioneel 4% 52 Charismatisch, inspirerend 4% 100 Zacht 4% 97 Streng 4% 63 Pragmatisch 3% 92 Krachtig 3% 67 Gematigd 3% 65 Succesv ol 2% 48 Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 151

152 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL IK Moderne maatschappij meer mogelijkheden Plezier beleven Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Verdraagzamer zijn voor elkaar Solidair Gematigd Optimaal Belangeloos inzetten voor organisaties genieten van het leven Groepsgevoel, solidariteit Vooruitstrevend Dynamisch Charismatisch, inspirerend Streven naar welvarende toekomst Eigen identiteit beleven als Vlaming Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Gerespecteerd worden Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Samen schouders Hechte lokale Krachtig onder maatschappij Jong gemeenschapsbanden Vrijheid in doen en denken Succesvol zijn Open Pragmatisch Eerlijkheid en oprechtheid Eerlijk Openheid Geloofwaardig Jezelf verder ontwikkelen Menselijk Politiek moet zorgen dat economie draait Verantwoordelijk Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Succesvol In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Veiligheid Behoud van eigen identiteit Bekwaam Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Optimistisch Betrouwbaar Investeren in leefbare woonomgeving Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Zacht Streven naar vertrouwde leefomgeving Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Moeite om bij te blijven Traditioneel ANGSTIG Vriendelijk WIJ Compacte partijkern Maar afbrokkelend profiel sinds 2009 Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 152

153 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % Index Eigen identiteit belev en als Vlaming 46% 335 Meer politie nodig om te controleren 42% 314 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 41% 294 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 20% 167 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 12% 107 Meetellen in maatschappij door te werken 12% 80 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 10% 85 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 9% 85 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 9% 69 Eerder oudere mensen v ertrouwen 9% 125 Meer tijd nodig v oor gezin 9% 70 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 8% 55 Moeite om bij te blijv en 8% 126 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 8% 56 Politiek moet zorgen dat economie draait 6% 46 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 6% 47 Samen schouders onder maatschappij 6% 44 Meer solidariteit nodig, als groep sterker 6% 43 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 5% 51 Hoopv ol v oor de toekomst 4% 46 Belangeloos inzetten v oor organisaties 4% 33 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 3% 24 Veelheid aan culturen v errijkend 3% 24 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 2% 21 WAARDEN % Index Behoud v an eigen identiteit 37% 304 Veiligheid 34% 229 Een zeker gev oel v an macht hebben 25% 202 Respect v oor waarden, normen en wetten 18% 135 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 12% 109 Duidelijkheid en zekerheid 12% 117 Naar v rijheid strev en in doen en denken 11% 107 Hechte f amiliebanden 10% 96 Strev en naar een welv arende toekomst 10% 70 Strev en naar een stabiele samenlev ing 9% 74 Gerespecteerd worden door anderen 9% 85 Hechte lokale gemeenschapsbanden 8% 74 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 7% 77 Grenzen v erleggen 7% 80 Eerlijkheid en oprechtheid 6% 68 Hechte v riendschapsbanden 6% 69 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 6% 55 Dromen nastrev en 6% 68 Groepsgev oel, solidariteit 6% 48 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 6% 69 Optimaal genieten v an het lev en 5% 64 Openheid 5% 61 Plezier belev en 4% 63 Gelijke kansen v oor iedereen 4% 30 Verdraagzaamheid 3% 27 PERSOONLIJKHEID % Index Streng 34% 424 Krachtig 14% 205 Traditioneel 14% 133 Ernstig 12% 126 Bekwaam 7% 76 Verantwoordelijk 6% 74 Pragmatisch 6% 110 Vooruitstrev end 6% 79 Open 6% 91 Dy namisch 6% 78 Geloof waardig 5% 84 Eerlijk 5% 92 Menselijk 5% 57 Vriendelijk 5% 65 Optimistisch 5% 73 Betrouwbaar 5% 72 Charismatisch, inspirerend 5% 87 Vernieuwend 5% 76 Spontaan 4% 78 Succesv ol 4% 58 Gematigd 4% 50 Solidair 4% 44 Jong 3% 55 Zacht 2% 43 Q2.8. Q Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 153

154 08 DE CONCURRENTIE IN HET POLITIEKE LANDSCHAP VERTROUWENSVOL IK Moderne maatschappij meer mogelijkheden Plezier beleven Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Verdraagzamer zijn voor elkaar Solidair Gematigd Optimaal Belangeloos inzetten voor organisaties genieten van het leven Groepsgevoel, solidariteit Vooruitstrevend Dynamisch Charismatisch, inspirerend Streven naar welvarende toekomst Eigen identiteit beleven als Vlaming Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Gerespecteerd worden Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Samen schouders Hechte lokale Krachtig onder maatschappij Jong gemeenschapsbanden Vrijheid in doen en denken Succesvol zijn Open Pragmatisch Eerlijkheid en oprechtheid Eerlijk Openheid Geloofwaardig Jezelf verder ontwikkelen Menselijk Politiek moet zorgen dat economie draait Verantwoordelijk Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Succesvol Veiligheid Behoud van eigen identiteit Bekwaam Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Optimistisch Betrouwbaar Investeren in leefbare woonomgeving Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Zacht Streven naar vertrouwde leefomgeving Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Moeite om bij te blijven Traditioneel Vriendelijk WIJ ANGSTIG 154