Yara, een eeuw jong Publieksverslag

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Yara, een eeuw jong Publieksverslag"

Transcriptie

1 Yara, een eeuw jong Publieksverslag

2 Binnen de Yara International groep heeft Yara Sluiskil een voorbeeldfunctie. Het bedrijf behoort op het gebied van productie, veiligheid en energie-efficiëntie tot de top. Voor Algemeen Directeur Marc van Hijfte, meer dan een jaar aan het roer, is dit verheugend nieuws. Medewerkers aan de basis van succes Dit jaar vieren wij het honderdjarig bestaan van Yara en de voormalige moedermaatschappij Norsk Hydro. Begin december vindt in het Scheldetheater in Terneuzen een vierdaagse centennial viering plaats waarbij vooral onze (ex)-medewerkers en de kinderen van onze medewerkers centraal staan. Dat is een bewuste keuze. De honderdste Yara-verjaardag willen wij samen met hen vieren. De festiviteiten zijn verspreid over vier dagen zodat elke medewerker, ongeacht zijn werktijden, de kans heeft om er bij te zijn. Inhoud 100 jaar jong 3 Yara steeds jonger 6 Jonge krachten van Yara 7 Klankbordgroep 8 Yara en de kassen 9 Speerpunt in de Yara International Groep 10 Zwaar transport wordt stikstoflicht 11 Veilig werken of niet werken! 12 Yara-vrouwen 13 Publieksverslag Bedrijfsmilieuplan (BMP) Masterclass Duurzaam Ondernemen 15 Yara-evenementen 16 Grafieken 16 Speerpunt Binnen de Yara-groep speelt Sluiskil door zijn sterke prestaties een vooraanstaande rol. Nu op onze lauweren rusten is geen optie. We moeten continu blijven verbeteren. Dat is een uitdaging. Want rekening houdend met de zware tol van de hoge energieprijzen - de gasprijs is het laatste jaar nagenoeg verdubbeld en 85 procent van onze kosten worden bepaald door de kosten van gas hebben we maar een kleine, bespeelbare marge. Daarom is de aandacht voor onze mensen zo belangrijk. Want door de betrokkenheid van onze medewerkers nog te verhogen en hun inbreng in het proces nog meer op waarde te schatten, verhogen we het vertrouwen in de organisatie. Met de juiste persoon op de juiste plaats en een grote dosis verantwoordelijkheid, creativiteit en ambitie zullen we nog beter presteren. Dat geeft ons ook het beslissende voordeel ten opzichte van onze concurrentie. Leiderschap Vorig jaar introduceerden we hier een campagne Fluitend naar je werk. Gemotiveerde en energieke medewerkers presteren beter en komen niet alleen fluitend naar het werk, maar gaan ook fluitend, en natuurlijk heelhuids, naar huis. Daarvoor hebben we goede leiders nodig. Daarom startten we onlangs een speciaal programma dat het leiderschap van onze leidinggevenden moet bevorderen. Goede leiders zijn coaches die hun team ondersteunen om uitdagingen aan te gaan en die het beste in hun medewerkers bovenbrengen. Die, kortom, Yara Sluiskil op de eerste rij houden voor de volgende 100 jaar. Deze speciale Centennial uitgave biedt een terugblik op de historie van Yara Sluiskil en gunt u een kijkje in de Yara-keuken. Een goede open communicatie met de buurt is van onschatbaar belang. Dit Centennial Magazine is dan ook de overgang van een jaarlijks publieksverslag naar een duurzaamheidsverslag dat ook in de toekomst jaarlijks bij u op de mat zal liggen. 2

3 Foto: Sky Pictures 100 jaar jong, dat is Yara s feestslogan. De centennial wordt in alle Yara-vestigingen gevierd. Voor Yara Sluiskil meteen ook aanleiding om terug te blikken. 100 jaar jong! In 1905 stonden twee Noorse pioniers aan de wieg van Norsk Hydro, een kunstmeststoffenfabriek. Door de jaren heen werd hun onderneming, door strategische acquisities en de uitbouw van een internationaal netwerk, een sterke speler op de wereldmarkt. Toen vorig jaar de kunstmestdivisie een eigen koers ging varen en het bedrijf volledig zelfstandig naar de beurs trok, was Yara International geboren. De naam Yara is afgeleid van een oud vikingwoord Jardar en betekent land, oogst, grond en goed jaar. Sluiskil Eén van de vlaggeschepen van Yara is de vestiging in Sluiskil. Haar verhaal is er één van overleven, naamsveranderingen én in dat veranderingsproces: continu verbeteren. Het bedrijf zag in 1929 het levenslicht onder de naam Compagnie Néerlandaise de l Azote. De voor die tijd hypermoderne fabriek produceerde ton stikstof, wat overeenkwam met ton zwavelzure ammoniak per jaar. In 1930 werkten er 707 mensen, 650 arbeiders en 57 bedienden. NSM Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de fabriek zwaar beschadigd maar daarna toch weer heropgebouwd. In 1962 kreeg het bedrijf een Nederlandse naam: de Nederlandse Stikstof Maatschappij NV, afgekort NSM. Sinds 1979 maakte NSM deel uit van het Noorse concern Norsk Hydro. In de jaren 80 werd duchtig in de fabriek geïnvesteerd met de bouw van onder andere twee nieuwe ammoniakfabrieken. Het bedrijf kreeg in die periode ook haar derde nieuwe naam: Hydro Agri Sluiskil. Toen Yara zelfstandig naar de beurs ging, kreeg het bedrijf haar huidige naam: Yara Sluiskil BV. Geen baard Yara is het enige bedrijf in de kunstmestsector dat in elk deel van de wereld aanwezig is. Of zoals de Yara President, de Noor Thorleif Enger, het uitdrukt: Yara bestaat honderd jaar maar een baard of grijs haar is in de verste verte niet te bekennen. Wij zijn de grootste leverancier van kunstmeststoffen en zijn aanwezig in 50 landen in de vijf werelddelen. Met onze medewerkers zijn we ervaren en klaar voor de uitdagingen van de volgende jaren. Honderd jaar oud, honderd jaar jong! De Centennialviering in Sluiskil Van 1 tot 4 december viert Yara Sluiskil het 100-jarig bestaan in het Scheldetheater in Terneuzen. Alle (oud)medewerkers met hun partners, alsook zakenrelaties en de leden van de klankbordgroep, zijn welkom op dit jubileumfeest. Onder meer een optreden van de Ierse dansgroep The Flames of the Dance staat op het programma. Ook de Young Yara s zullen hun beste beentje voorzetten. Voor de allerjongste Yara s staat dan weer een andere verrassing klaar, maar daar zit de Goedheiligman uit Spanje voor iets tussen 3

4 Jacques Van den Meerschaut bekleedde gedurende 25 jaar diverse sleutelfuncties bij de Sluiskilse fabriek van stikstofhoudende meststoffen. Door soms woelige wateren van naams- en eigendomsveranderingen roeide en stuurde de voormalig directeur mee naar verder succes. Mijlpalen worden door mensen gemaakt. Mijlpalen: mensenwerk! Jacques Van den Meerschaut begon in 1967 als scheikundig ingenieur bij het toenmalige NSM. Na enkele leidinggevende functies werd Jacques in 1990 Algemeen Directeur, een functie die hij tot 1994 bekleedde. Daarna leidde hij tot aan zijn pensioen de sales- en marketingafdeling van het moederbedrijf. Jacques speelde een grote rol in de verdere groei van de vestiging. Aan de basis ligt onder meer de gedreven instelling van het management en de medewerkers. Tijdens de jaren 60 en 70 kon het bedrijf een beroep doen op enkele sterke karakters in het management die een route uitstippelden voor de lange termijn, die bijvoorbeeld de durf en het inzicht hadden om te investeren ook al ging het iets minder goed. Het management werd daarbij gesteund door goed opgeleide mensen met een uitstekende technologische kennis en een grote inzet. Gasnetwerk Andere factoren die het verhaal tot een successtory maken, zijn volgens Jacques het ontstaan van het aardgasnetwerk. Aardgas werd voor één van de grootste aardgasconsumenten van Nederland plots veel beter bereikbaar. Ook de uitstekende centrale ligging in Europa heeft meegespeeld in het succes binnen de internationale groep. Daarnaast heeft het bedrijf ook een relatieve sociale rust gekend. Er zijn altijd overlegwegen gevonden om tot een oplossing te komen. Ten slotte werd de portfolio steeds zorgvuldig uitgebalanceerd met een sterke aanwezigheid op niet-europese markten. Injectie Onder de mijlpalen rekent Jacques, naast het ontstaan van het aardgasnetwerk, de overname en kapitaalinjectie van Norsk Hydro eind jaren zeventig. De kapitaalkrachtigere Noren waren een zegen voor Sluiskil. Op een tiental jaar, tussen eind jaren 70 en eind jaren 80, betekende dit voor de vestiging in Sluiskil een stormachtige ontwikkeling, zowel op technologisch als productiegebied met als gevolg een een capaciteit die door de bouw van nieuwe fabrieken drie keer zo hoog kwam te liggen. Door de injectie van Norsk Hydro konden we investeren in nieuwe vooruitstrevende technologieën. Tot vandaag de dag plukt Yara Sluiskil daar de vruchten van en kan zich qua energie-efficiëntie nog steeds meten met de wereldtop. Rooskleurig Jacques ziet de toekomst rooskleurig in. Met een zelfde positieve geest blijven doorroeien en doorgroeien, met veel aandacht voor het personeel en voor wat er aan de basis, op de werkvloer, gebeurt. En met een gezonde ondernemersgeest blijven investeren in nieuwe technologieën om zo Yara Sluiskil aan de top te houden. 4

5 Ter gelegenheid van haar eeuwfeest heeft Yara International enkele millenniumdorpen in Kenia geadopteerd. Het helpt daarmee de verwezenlijking van de zogenaamde millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties. Maurice Vereecken, lid van de OR in Sluiskil en van de Europese OR, ging in één van de Keniaanse dorpen een kijkje nemen. Groene revolutie in Afrika Maurice Vereecken is als secretaris van de Europese OR één van de drijvende krachten bij de organisatie van het centennial feest en is nauw betrokken bij het Afrikaproject. Hij ging op bezoek in adoptiedorp Bar-Sauri. Al snel werd het duidelijk dat het dorp Yara s hulp kan gebruiken. De mensen hebben er echt niets. Ze wonen in schamele hutten en huizen, de kinderen zitten op het land en niet in de scholen. Wat de landbouw betreft zijn er problemen met watervoorziening en de beschikbaarheid en het transport van meststoffen. Schoolproject Eén van de sponsorprojecten richt zich op de lokale scholen. Yara stelt gedurende drie jaar lunchpakketten ter beschikking in de lagere scholen. Maurice: De maaltijden bestaan uit mais en bonen, twee maal per week aangevuld met fruit. Dit is nog steeds geen goede uitgebalanceerde maaltijd, maar het maakt de kinderen gezonder en minder afhankelijk van hun ouders. Het aantal kinderen op school is door dit initiatief al gestegen van 183 naar 500. Economie stimuleren Het is opvallend hoe je hen met een klein zetje al een heel eind op weg helpt, aldus Maurice. Wij investeren in die dorpen waarvan we zeker zijn dat ze uit de armoede kunnen komen. De hoofdbedoeling van het millenniumproject is de dorpen zelfstandig te maken en hun economie op gang te brengen. Bijvoorbeeld door hen bomen te laten planten en de houtopbrengst te verkopen, door een deel van hun voorraad graan te gebruiken voor de lunch van de kinderen, enzovoort. Doordat er kunstmest beschikbaar is gesteld, lukt dat laatste trouwens aardig: op dit moment is 10 procent van de voorraad bestemd voor het schoolmenu. Zo komt er een handel op gang die aan de basis ligt van de beoogde groene revolutie in Afrika. Kennis Op dit moment lopen er 8 projecten in Bar-Sauri en zijn er 120 lokale mensen in de weer. Want ook kennisuitwisseling is een belangrijk doel van dit project. Afrikanen hebben kennis van bewerking van het land volgens oude methodes of weten alles van koeien die ondanks een minimale hoeveelheid voedsel toch melk geven... Yara weet alles van kunstmest en het gebruik ervan. Van belang is dat de lokale bevolking op eigen kracht de nieuwe manier van werken opbouwt zodat bij tegenvallende resultaten een grote terugval wordt voorkomen. Sluiskil helpt mee Yara International, marktleider in kunstmeststoffen, sponsort het millenniumproject van de VN met een jaarlijkse bijdrage van dollar en dit gedurende drie jaar. Zo beloont Yara goede ideeën over armoedebestrijding in Afrika met de Yara Prijs. Ook in Sluiskil willen de medewerkers Afrika helpen. Een speciaal projectteam zal de komende jaren een aantal activiteiten organiseren. Maar vooral krijgen de medewerkers de kans om vruchtbare ideeën aan te melden en uit te voeren. 5

6 Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Het is al vaak gezegd, maar dat geldt zeker bij Yara. Met een modern personeelsbeleid wordt hard gewerkt om meer jongeren aan te trekken. De vele oudere werknemers moeten op den duur opgevolgd worden. Jong bloed is welkom, zegt HR-Manager Raymond Bellemans. Yara steeds jonger Evelien de Visser is het nieuwe Hoofd Vorming en Opleiding. Ze vertelt enthousiast over de loopbaan en ontwikkelingskansen die Yara biedt. Er wordt hier echt flink geïnvesteerd in mensen. Iedereen heeft volop de mogelijkheid om zich te ontwikkelen. Je merkt dat zoiets goed aansluit bij de wensen en verwachtingen van jonge collega s. Uiteraard is het ook belangrijk voor de organisatie. Gemotiveerde werknemers die zich blijven ontwikkelen, maken het mogelijk om als bedrijf in te springen op nieuwe ontwikkelingen. Evelien is zelf een goed voorbeeld van de verjonging van Yara. Met haar 24 jaar, net afgestudeerd, kon ze meteen aan de slag. Via via had ze gehoord dat er een interne vacature was. Ze trok de stoute schoenen aan, want ze wilde dolgraag bij een groot bedrijf van naam, zoals Yara, werken en bovendien in de regio blijven. Nu werkt ze vanaf augustus 2005 in Sluiskil. En, zo zegt ze zelf, blijft mijn kennis ook in de regio. Mond-tot-mondreclame Mijn nieuwe collega is inderdaad een goed voorbeeld van de slag die we slaan, glimlacht Raymond Bellemans, Human Resources Manager. We hebben tot nu toe te maken met een ongunstige leeftijdsopbouw van het personeelsbestand. Onder de ruim 600 medewerkers zijn er weinig tussen de 25 en 45 jaar en juist veel in de categorie 45-plus, om het zo maar even te zeggen. Die ouderen stromen op den duur uit en we krijgen het dus druk met vervangen. Op dit moment anticiperen we daar alvast op, onder andere door het personeelsbeleid verder uit te bouwen. Maar ook door gebruik te maken van een sterke troef van ons, de mond-tot-mondreclame. Interne vacatures vertellen zich goed rond. Dat levert nieuwe mensen van buiten op die, omdat ze Yara via via kennen, een bewuste keuze maken. We hebben altijd al loyale medewerkers gehad en de nieuwe vormen daar geen uitzondering op. Samen Handen Ineen Dat er opvallend weinig personeelsadvertenties van Yara in de kranten staan, klopt volgens Raymond Bellemans. We werven per jaar toch zo n 15 mensen, maar dat gebeurt voor een deel via selectie door het uitzendbureau. En ook de interne vacatures leveren dus externe kandidaten op. We weten ook dat mensen met 10 jaar werkervaring, dus van circa 35 jaar, zeer moeilijk te vinden zijn. Met advertenties trek je ze niet naar deze regio. Strategisch gezien richten we ons dus met name op een jongere doelgroep. Dat doen we bijvoorbeeld ook via het project Samen 6

7 Handen Ineen. Samen met Dow, Cerestar en Outokumpu ondernemen we diverse activiteiten om de instroom van jonge werknemers te bevorderen. Evelien knikt. Onlangs hebben we 50 docenten van het ROC en alle Zeeuws-Vlaamse middelbare scholen op bezoek gehad. Ze zijn wegwijs gemaakt in de fabrieken en in de beroepen die hier uitgeoefend worden. Op die manier kunnen zij de leerlingen goed voorlichten. En ze warm maken voor een job hier Het verjongingsproces bij Yara begint de laatste jaren vorm te krijgen. Steeds meer jongeren vinden hun weg naar het bedrijf en vinden er een aantrekkelijke en uitdagende baan. Hieronder een korte impressie van een aantal van hen. Jonge krachten bij Yara Evelien de Visser, Hoofd Vorming en Opleiding Jochem Vervaet, Onderhoudsspecialist Sam Van Den Broeck, Production Support Medewerker Veel jongeren lopen warm voor een baan bij Yara. Ze weten dat het leuk is om te werken bij Yara, zegt Evelien. Het is hier veel minder stoffig dan dat het er aan de buitenkant, als je langsrijdt, uitziet. Bovendien is er hier een prettige sociale cultuur en zijn de arbeidsvoorwaarden uitstekend. Medewerkers zijn zeer belangrijk voor Yara en dat uit zich in prettige werkomstandigheden, goede voorwaarden en volop kansen. Ik zit hier perfect. Diversiteit Ik leerde Yara, toen nog Hydro Agri, kennen tijdens mijn MTS-stage in 1991, zegt Jochem Vervaet. Ik dacht toen al, hier wil ik later wel werken. Zo n diversiteit aan werktuigbouwkundige machines en apparaten, niet alleen technisch, maar ook qua omvang, het spreekt me enorm aan. Nadat ik wat werkervaring had opgedaan in mijn eerste job en de kans kreeg om bij Yara te beginnen, moest ik niet lang nadenken. Ik heb die kans met beide handen gegrepen. Team Yara is een stabiel bedrijf met een positief sociaal beleid en een dynamische toekomstvisie, zegt Sam Van Den Broeck. Jongeren krijgen er veel kansen en mogelijkheden. Tenminste als je niet eenzaam in de spits staat te wachten op die ene goede voorzet. Voor teamspelers die de bal voor het doel brengen, is Yara een heel goede ploeg. Yara was mij vooraf bekend als sponsor van mijn favoriete Internationale Landbouwstudentenvereniging IAAS en biedt mij de mogelijkheid mijn kennis als bio-ingenieur op het gebied van chemie, milieu en landbouw te combineren in één functie. 7

8 Yara wil u zo min mogelijk overlast geven. Een kwestie van goede buren zijn Het is echter ondoenlijk om alle inwoners van de Kanaalzone voortdurend op de hoogte te stellen van mogelijke storingen. Daarom is er een klankbordgroep die -namens u- kritische vragen stelt en -voor u- duidelijke antwoorden krijgt. De klankbordgroep, een onmisbare schakel De klankbordgroep van Yara Sluiskil viert dit jaar ook een feestje, het eerste lustrum is een feit. Voorzitter Piet den Exter uit Sluiskil kreeg in 2000 het verzoek van Yara om met een aantal inwoners van Sluiskil en omstreken zo n klankbordgroep te vormen. Piet: Het ging er om, een goede inspraak en informatie-uitwisseling tussen bedrijf en omwonenden te realiseren. Daarom heb ik gezocht naar mensen die weten wat een bedrijf is, die nuchter en kritisch zijn en die veel contacten hebben met andere omwonenden. De acht leden van de groep zitten in allerhande verenigingen, stichtingen en raden. We kunnen dus goed als spreekbuis fungeren. De buurtklankbordgroep: Wie meer informatie over de klankbordgroep en Yara wil, kan terecht bij: Sluiskil Piet den Exter, Schepenenstraat 17, tel John Rekkers, Groenoord 32a, tel Wim Dieleman, Stroodorpe 10, tel Antoin Ivens, Canisvlietstraat 21, tel Ria Vermeulen, Visartstraat 71, tel Biervliet Patricia Bastiaansen, Stadsweide 32, tel Spui/Schapenbout/Magrette Peter Hamelink, Graaf Jansdijk 92, tel Axel Christianne Maas, Zuidsingel 30, tel Kijkje in de keuken De klankbordgroep heeft een zeer goed contact met Yara, vertelt vice-voorzitter John Rekkers. We vergaderen een aantal keer per jaar met ze, we brengen bedrijfsbezoeken en we krijgen direct een mailtje als er een storing is die overlast kan veroorzaken. Bovendien luistert Yara ook heel goed naar onze opmerkingen en ideeën. In onze groep zit technische deskundigheid en die wordt benut. We krijgen dus niet alleen een kijkje in de keuken, we mogen af en toe ook in de pannen roeren. Toen we hoorden over de vele uit- en in bedrijfnames dit jaar, hebben we gediscussieerd over de mogelijkheden om praktische dempers te installeren. Dat heeft dit jaar aanzienlijk minder overlast opgeleverd. Uitleggen aan achterban We zijn uiteraard ook gekend in het besluit om de doorgaande route naast Yara af te sluiten, vult Piet den Exter aan. Daar is niemand blij mee, maar wil Yara aan Amerika kunnen blijven leveren, dan moet het aan de verscherpte havenveiligheidseisen voldoen. We proberen dat uit te leggen aan de achterban. Bovendien kan iedereen ons bellen als er vragen zijn. Yara was vroeger nogal gesloten, maar tegenwoordig staan ze heel open voor alle vragen. Wat dat betreft is het een goede buur. Krentenbrood Piet den Exter: We moeten waken dat het niet al te veel ouwe jongens krentenbrood wordt. Daarom is het goed als we op termijn nieuwe leden kunnen verwelkomen. Een wisseling van de wacht houdt fris en oplettend. Dat verwachten de buren van ons. Zowel Yara als alle omwonenden. 8

9 Er is al veel over gesproken en geschreven De kassen in de Zeeuws-Vlaamse polders. Hoe zit het nu precies met de geplande glastuinbouw nabij Yara? Ziet Yara haar nieuwe buren graag komen? Chris Rijksen, Energy & Development Manager, in ieder geval wel. Yara en de kassen: een win-win-win-situatie! We spreken over een win-win-win-situatie, vertelt Chris. Yara kan haar restwarmte en kooldioxide op een goede manier kwijt. Het is de bedoeling om de warmte en kooldioxide tegen aantrekkelijke condities aan de glastuinbouw te leveren en de regio krijgt een voordeel op economisch vlak, namelijk extra werkgelegenheid. Daarbij is het milieu het derde aspect dat van deze ontwikkeling profiteert. Inmiddels zit de vaart er redelijk in. De gemeenteraad heeft zich positief uitgesproken en de bestemmingsplanwijziging is in gang gezet. Smidschorre polder Rondom Yara zullen op termijn diverse glastuinbouwbedrijven verrijzen. In totaal wordt maar liefst zo n 300 hectare kassen voorzien. Volgens Chris staan die er niet allemaal ineens. Het gaat om grote bedrijven tot zo n 30 à 40 hectare. De eerste zouden tussen medio 2007 en 2012 operationeel worden. De rest pas in de periode 2012 tot In eerste instantie zal de Smidschorre polder ontwikkeld worden. Warmtewisselaars Onze warmte en CO 2 (kooldioxide) kunnen planten doen groeien. Yara hoeft eigenlijk alleen een aantal warmtewisselaars in de processen in te bouwen en een leidingnetwerk binnen en buiten het eigen terrein aan te leggen en de kassen kunnen erop worden aangesloten. Met onze restwarmte kunnen we naar schatting 60 procent van alle toekomstige hectares glas verwarmen. Bovendien hebben we een vrij groot CO 2 -overschot. Dat wordt gewoonlijk veel gebruikt in kassen om plantengroei te stimuleren. We kunnen 100 procent van de behoefte daaraan dekken. De combinatie Yara en glastuinbouw lijkt een logische. Milieu Tot slot wil Chris nog benadrukken dat er niet te licht mag worden gedacht over het voordeel voor het milieu. De glastuinders hoeven zelf veel minder te stoken, dus dat scheelt behoorlijk wat CO 2 - en NO x -uitstoot. Normaal gesproken stoken de glastuinders ook in de zomer door om toch maar de benodigde CO 2 te verkrijgen. Hoewel men dan vaak met gasmotoren werkt, die ook nog wat elektriciteit opwekken, verdwijnt de warmte die dan ontstaat onbenut naar buiten. Dat wordt met onze CO 2 verleden tijd. Bovendien krijgt onze uitstoot zo nut. Vanuit milieu-oogpunt geen slechte zaak. 9

10 Wij maken ons klaar voor de volgende honderd jaar, glimlachen Algemeen Directeur Marc van Hijfte en Chris Rijksen, Energy & Development Manager. Nieuwe investeringen op het terrein, een update van de energievoorzieningen en de ontwikkeling van innovatieve, milieuvriendelijke en gewilde producten. Innovatie is, om in Yara-termen te blijven, de meststof voor de toekomst. Speerpunt in de Yara International Groep Directeur Marc van Hijfte licht toe: Door haar efficiënte ammoniakproductie beschikt Yara Sluiskil binnen de totale Yara-groep over een uitstekende troef. De 3 ammoniakfabrieken in Sluiskil behoren tot de top-8 in de wereld op het gebied van energie-efficiëntie. Echter door de forse stijging van de gasprijs, onze grootste kostenpost, zullen we alert moeten zijn op het verlagen van de vaste kosten per geproduceerde ton. We kunnen met andere woorden onze efficiëntieprestaties op twee manieren verbeteren. Door ofwel nog meer te produceren op onze vestiging of door de vaste kosten te drukken. Wij kiezen voor een mix van beide. Vertrouwen in Sluiskil Het strategisch plan van de moedermaatschappij voorziet om het aandeel van Yara in de wereldwijde meststoffenhandel van 6 naar 10 procent te brengen in de komende 10 jaar. Binnen die groeistrategie neemt de vestiging in Sluiskil een belangrijke plaats in. Zo onderzoeken we momenteel hoe we de capaciteit van onze oude ureumfabrieken naar een hoger niveau kunnen tillen. Het resultaat van deze studie kan leiden naar ofwel een verdere optimalisering van de productie, zeg maar upgrading, of het bouwen van een nieuwe fabriek. In het strategisch plan van Sluiskil zal dit een speerpunt zijn. Energievoorziening Daarnaast is Yara Sluiskil volop bezig met het investeren in aangepaste of nieuwe energievoorzieningen. Chris Rijksen, Energy & Development Manager: Onze voorzieningen zijn sterk vernieuwd de afgelopen vijf jaar. Door nieuwe installaties te bouwen, hebben we ook een tweetal afdelingen kunnen integreren. Met de vernieuwingen, waarbij een deel van de energiecentrales en het oude hoogspanningsnetwerk werd vervangen, is fase 1 afgerond. Hier ging het vooral om de veiligheid. Er is zo n 62 miljoen euro mee gemoeid. Inmiddels is fase 2 begonnen. Hierbij wordt een oude gasturbine vervangen door een nieuwe. Het kost zo n 24 miljoen euro maar levert ook een aanzienlijke winst op omdat er naast de noodzakelijke stoom ook extra elektrische energie door de machine wordt geleverd. Rooskleurig De toekomst van Yara Sluiskil lijkt rooskleurig. Hoewel de hoge energiekosten tot nadenken en voorzichtigheid stemmen, is de Zeeuws-Vlaamse vestiging volgens Chris een echte moneymaker. Met de recente vernieuwingen kunnen we er een hele tijd tegenaan. 10

11 Yara staat voor milieuvriendelijke en kostenbesparende technologie. Een spectaculair voorbeeld daarvan is het gebruik van een ureumoplossing, bekend onder de verzamelnaam AdBlue. Met haar product, op de markt gebracht onder de naam Air 1 vermindert Yara de NO x - uitstoot van bussen, zware vrachtwagens, schepen en elektriciteitscentrales drastisch. Zwaar transport wordt stikstoflicht De transport- en scheepvaartsector moeten rekening houden met de steeds strenger NO x (stikstofoxide)-emissielimieten in Europa. De grootste Europese fabrikanten van zware vrachtwagens en bussen maken daarom nu al gebruik van de Selectieve Katalytische Reductie (SCR) technologie. Deze technologie gebruikt Yara s Air 1 voor het reduceren van het schadelijke stikstofoxide in uitlaatgassen. Hans Kooyman, communicatiemedewerker: AdBlue is de verzamelnaam van het hele concept. Yara maakt met Air 1 een onschadelijke oplossing van ureum, een onbrandbaar, biologisch afbreekbaar product. Milieuvriendelijke dieselmotoren Hoe het precies werkt? Hans: Door injectie van onze Air 1 in de uitlaatgassen van voertuigen wordt de stikstofoxide in een katalysator omgezet naar onschadelijk stikstof, dat van nature in de lucht voorkomt, en waterdamp. Door de injectie vermindert de uitstoot van stikstofoxide met 85 procent. De dieselmotor haalt bovendien een hoger rendement, zodat ongeveer vijf procent minder brandstof nodig is. Innovatie Vergelijkbaar met AdBlue is de technologie van onze DeNO x -installatie op onze salpeterzuurfabrieken. Door het inbouwen van een speciale katalysator hebben we de uitstoot van stikstofoxiden met 90 procent kunnen verminderen en zijn de geelbruine pluimen boven onze fabriek verdwenen. Een vergelijkbare technologie hebben we nu toegepast op dieselmotoren. Met succes. Yara is de grootste West-Europese producent van AdBlue. De productie concentreert zich in onze vestigingen in Sluiskil, Brunsbüttel (Duitsland), Le Havre (Frankrijk) en Ferrara (Italië). De firma Brenttag verzorgt de distributie in heel Europa. AdBlue loopt dus als een trein. Yara werkt al samen met partners die gespecialiseerd zijn in het bouwen van tanksystemen. In verschillende Europese landen zijn al tankstations voor Air 1 geopend. In Nederland verrees het eerste tankstation voor dit product in Nieuwe Schans nabij Delfzijl. Hans: Met de doorbraak van AdBlue in Europa zal Yara de productie van Air 1 misschien wel verhonderdvoudigen Meer info op Milieuvriendelijke stadsbussen Op dit moment rijden in Gent twee proefbussen van de Vlaamse vervoersmaatschappij De Lijn, voorzien van het AdBlue-concept. Ook de nieuwe bussen van De Lijn zullen met AdBlue uitgerust zijn en Air 1 gebruiken om de NO x -uitstoot te verminderen. Volgend jaar toeren er 106 van dergelijke schone bussen in het Gentse stadscentrum rond. Volgens de Vlaamse Minister van Mobiliteit, Kathleen Van Brempt, zal door deze ingreep de uitstoot van NO x in de Gentse binnenstad jaarlijks met ton afnemen. 11

12 Nul ongelukken en alleen maar veilige situaties, het lijkt onmogelijk op een fabrieksterrein waar meer dan 600 mensen werken. Toch is dat de doelstelling van een speciaal veiligheidsprogramma dat momenteel bij Yara loopt. Het mooie is dat het een programma ván en vóór de medewerkers zelf is. Het draait om veiligheid voor iedereen, zegt een enthousiaste Rob Verkerke, projectmanager van het Behaviour Based Safety Program. Veilig werken of niet werken! Het unieke van deze aanpak is dat er niets verplicht is. Iedereen, van hoog tot laag in de organisatie, doet vrijwillig mee. Bij Yara gaan we uit van de kracht van onze eigen mensen. We geloven niet in een aanpak van bovenaf, hoewel onze leidinggevenden natuurlijk wel het goede voorbeeld moeten geven. De nieuwe gedragscode is dat als iets onveilig is, het werk niet gedaan kan worden. Dat is een grote omslag. We zien dat de medewerkers eraan moeten wennen. Als er iets niet in orde is en het kan niet tijdelijk worden opgelost, dan moet soms zelfs alles stilgelegd worden. Ook al betekent dat een vertraging van de levering of het werk. In het begin werd dan verwonderd gekeken, dat schip moet toch vol? Beter Beschermen Samen Toen het project nog niet zo bekend was, werd BBS gekscherend vertaald met Big BullShit, maar inmiddels is het project enthousiast ontvangen. Er is zelfs een nieuwe eigen vertaling: Beter Beschermen Samen. We moeten elkaar direct aanspreken op onveilig gedrag en elkaar direct waarschuwen voor onveilige situaties. Observeren en directe actie, dat is de kracht. Uiteraard hebben we ook geregeld dat we de noodoplossingen opvolgen met structurele verbeteringen. Zo bouwen we voort op onze eerdere inspanningen om de veiligheid te verhogen. Waar eerst de focus lag op onze installaties, systemen en werkprocedures, richten we nu onze aandacht vooral op het gedrag. Gedragsverandering Rob: Veel medewerkers durven het aan om anderen aan te spreken op onveilige situaties. Dat is niet altijd gemakkelijk maar de BBS-organisatie is een steun in de rug om collega s en ook de onderaannemers direct aan te spreken. Op den duur zal iedereen dit onbewust en spontaan gaan doen. Zo werken we aan een gedragsverandering die blijvend is. Het zit dan gewoon ingebakken in de dagelijkse werkwijze. Menselijk leed Rob is er duidelijk over. De kans op onverantwoord gedrag moet minimaal worden, veiligheid is álles! Gelukkig waren er altijd al weinig ongevallen hier. Nul, één of soms twee per jaar, een resultaat vergelijkbaar met dat van de betere chemische bedrijven. Maar ieder ongeval is er één te veel vanwege het menselijk leed dat er bij komt kijken. Met dit project hebben we er vertrouwen in dat we de 0 kunnen vasthouden! 12

13 Gedragsregels voor een bedrijf Hoe ga je als bedrijf om met je medewerkers, je businesspartners, de omwonenden, de overheden, enzovoort? Maatschappelijk verantwoord ondernemen heet zoiets. Yara International stelde een gedragscode op, de Corporate Social Responsibility Policy. Fiona Reyers, medewerker Supply Management Ondersteuning Yara-vrouwen De chemische industrie is een overwegend mannelijke aangelegenheid. Op een totaal van ruim 600 personeelsleden zijn bij Yara Sluiskil 28 vrouwen aan het werk. Vooruitstrevend Fiona Reyers werkt al een aantal jaren als medewerker Supply Management Ondersteuning. Ik heb voor Yara gekozen omdat het bedrijf al jaren voor een hoge werkgelegenheid in de regio zorgt. Dit geeft aan dat Yara een vooruitstrevend bedrijf is en een prima werkgever. Prima combinatie werk-privé Yara is wel een vrouwvriendelijk bedrijf, zegt Nancy De Prest, hoofd van de KAM (Kwaliteit, Arbo en Milieu)-afdeling. Nancy geeft leiding aan 56 personen. Als KAM-manager heb ik vooral een coördinerende taak. Ik heb veel sociale contacten, zowel binnen als buiten het bedrijf. Als moeder van twee kinderen lukt de combinatie werk-privé prima. Binnen Yara International is er trouwens veel aandacht voor diversiteit. Bij de collega s in Noorwegen werd een speciale workshop rond dit thema georganiseerd. Vrouwelijke managers discussieerden samen met het Yara International management. Nancy De Prest, Manager KAM-afdeling Afwisselend werk Sharon de Putter is al zes jaar procesoperator in de salpeterzuurfabriek. Ik werk zowel binnen als buiten deze installaties. Als vrouw hoef ik me niet extra te bewijzen. Het is belangrijker dat ik in een team goed presteer. Ik ben de enige vrouw in mijn ploeg maar dat ben ik al gewoon van tijdens mijn opleiding MTS Techniek. Ook toen was ik het enige meisje van de klas. Sharon de Putter, Aspirant Hoofdoperator Eigenlijk gaat het om het vinden van de goede balans tussen het maken van producten, het milieu, de mensen, het maken van winst en de regels tegenover de samenleving die daaraan verbonden zijn, zegt Maurice Vereecken van de OR. Gedragscode Deze gedragscode behelst gebieden als milieu, veiligheid of bepaalde voorschriften in verband met je producten. Als bedrijf met vestigingen in vijf werelddelen hebben wij een duidelijke invloed op het maatschappelijk leven. Niet alleen in Sluiskil maar in alle landen waar we fabrieken, opslag of kantoren hebben. Personeel Yara s Corporate Social Responsibility bepaalt tevens gedragsregels ten opzichte van het personeel. Maurice: Ik denk aan regels in verband met discriminatie, vrijheid van cultuur, van vereniging, enzovoort. Aan haar stakeholders (externe partijen zoals aandeelhouders, klanten, omwonenden) is Yara dan weer verplicht om strategieën voor te leggen die het evenwicht vinden tussen financiële, milieu- en sociale belangen. Yara voert daarbij waarden als ambitie, vertrouwen, teamwork en respect hoog in het vaandel. 13

14 Publieksmilieuverslag De zorg voor de omgeving en de reductie van de uitstoot van stoffen en gassen blijft voor Yara van kapitaal belang. Het bedrijf maakt daarom strikte afspraken met de overheid en met de overkoepelende chemische industrie. In overleg met deze instanties werkt Yara aan de vierde ronde van haar bedrijfsmilieuplan (BMP-4) en aan maatregelen ter bescherming van het milieu. Bedrijfsmilieuplan (BMP) 4. Jos van Damme, verantwoordelijk voor Externe Relaties en Communicatie, legt uit: Elk bedrijf krijgt de ruimte om zelf een milieuplan te maken, het zogenaamde BMP, waarbij alle milieuaspecten aan de orde komen, zoals afvalreductie, emissies en lozingen. Het is een integraal plan voor het milieubeleid van het bedrijf voor de komende vier jaar. Elk jaar is er een rapportage over de stand van zaken. Reductie lachgas Yara boekte de laatste jaren heel veel terreinwinst op milieugebied. Ook voor de komende jaren lijken er belangrijke verbeteringen mogelijk. Zo zullen we de uitstoot van het zogenaamde lachgas (N 2 O) van de salpeterzuurfabrieken verminderen. De nieuwe katalysator wordt voor 2008 in bedrijf genomen. Een ander punt is de vervanging van onze oude gasturbine. De nieuwe gasturbine is uitgerust met milieuvriendelijke technologie (Dry Low NO x ) die de emissie van NO x fors vermindert. Brandblusvoorzieningen Verder optimaliseren we ook onze externe veiligheid, onder meer door nieuwe brandblusvoorzieningen te installeren. Dankzij extra bluswatervoorzieningen kunnen we bovendien een eventueel ontsnappende ammoniakwolk opvangen zodat die zich niet in de omgeving kan verspreiden. Ook de actualisering van de milieuvergunningen is in het BMP-4 opgenomen. De vergunningen zullen daarbij worden aangepast aan de internationale wetgeving. Transport Yara maakt plannen om nog meer ammoniak op de site te verwerken. Op dit moment loopt hieromtrent een onderzoek binnen Yara Sluiskil. Jos: Het milieuvoordeel van een productie-uitbreiding is een reductie van het aantal ammoniaktransporten. Op dit moment exporteren we jaarlijks een half miljoen ton ammoniak. Milieuklachten Yara ontving in 2005 een tiental geluidsklachten. Jos: Dat had te maken met het ongepland uitvallen van één van onze ammoniakfabrieken. Bij de heropstart maakte deze nogal veel lawaai omdat er geen moderne geluidsdemper op zat. Het probleem zal, zoals afgesproken met de klankbordgroep, bij een volgende onderhoudsbeurt worden aangepakt. Want ook al voldoe je aan de voorschriften uit de opgelegde vergunning, wanneer er gegronde klachten zijn en de kosten van een goede oplossing zijn redelijk, dan voer je die aanpassing uit. 14

15 5 3 Publieksmilieuverslag Award voor Masterclass Duurzaam Ondernemen Voor Yara is duurzaamheid geen loze kreet. Afgelopen zomer ontving het bedrijf, samen met vijf andere Zeeuwse bedrijven, de Responsible Care prijs. Deze milieuprijs werd toegekend voor het project Masterclass Duurzaam Ondernemen, waarin ook andere bedrijven als Arkema, Dow Benelux, Broomchemie, Eastman Chemical en Thermphos International deelnamen. De optimale balans vinden tussen economische groei, milieu en de sociale en maatschappelijke omgeving. Dat is kort samengevat de uitdaging van een bedrijf dat duurzaam ondernemen hoog in het vaandel draagt. In dit kader liet Yara, in samenwerking met de provincie Zeeland, de Verenigde Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) en een adviesbureau, een duurzaamheidsscan uitvoeren. Jos van Damme: Bij het begrip duurzaamheid denken mensen vaak aan zaken die met milieu en productieprocessen te maken hebben. Maar het houdt ook verband met het personeelsbeleid, de verstandhouding met klanten en leveranciers, catering, transport, de communicatie met de buurt, enzovoort. Uit de scan bleek onder meer dat de communicatie over onze milieu-initiatieven nog beter kan. Het gevolg is dat we deze op het niveau van het managementteam hebben vastgelegd. Andere acties die dit beleid meer inhoud moeten geven, nemen we op in het BMP-4. In de klas Na de scan vonden vier bijeenkomsten met andere Zeeuwse bedrijven plaats. Jos: Samen leren én leren van elkaar was de boodschap. Het gaat vooral om het delen van kennis en ervaring. Buurten dus bij andere ondernemingen. Omdat we met andere bedrijven overleggen, krijgen we ook een bredere visie op het begrip duurzaamheid. Foto: Sky Pictures Gemiddelde daglozingen naar lucht en water Salpeterzuur NOx-N kg/dag kg/dag Kunstmestfabrieken NH3-N kg/dag kg/dag Stof kg/dag kg/dag Ammoniakfabrieken CO kg/dag kg/dag NOx-N kg/dag kg/dag Elektrische Centrales CO kg/dag kg/dag NOx-N kg/dag kg/dag Afvalwater N (totaal) kg/dag kg/dag IE's IE IE 5 15

16 Yara-evenementen Het RCF (Stichting Recreatief en Cultureel Fonds) is al jaren verantwoordelijk voor de ontplooiing van verantwoorde sociale, recreatieve en culturele activiteiten voor het Yara-personeel. Hieronder vindt u een terugblik op enkele activiteiten van het afgelopen jaar. Vissen aan de kust Op avontuur tijdens de jaarlijkse Viking-dag milj. zuureq./jaar k.ton/jaar Productie- en emissietrends Productie Stofuitstoot ureum 1000 nitraat salpeterzuur ammoniak Emissie naar lucht SO2 NH3 NOx IE s x 1000 ton/jaar Afvalwater ureumstof nitraatstof Informatie Heeft u na het lezen van dit verslag nog specifieke vragen over het milieubeleid van Yara Sluiskil, dan kunt u daarmee terecht bij Jos van Damme, Verantwoordelijke Externe Relaties en Communicatie (ERC), telefoon jos.van.damme@yara.com Colofon Dit publieksverslag is een uitgave van Yara Sluiskil en is verspreid onder omwonenden, medewerkers van Yara en aannemers. Andere geïnteresseerden kunnen de brochure aanvragen bij het directiesecretariaat, telefoon Eindredactie: Yara Sluiskil, afdeling ERC Fotografie: Duo-foto, Yara Opmaak: Ontwerpstudio Adhouse Druk: Drukkerij Bareman Realisatie: Communicatieadviesbureau Puype en Partners

Ga jij ook voor een baan die iedereen energie geeft?

Ga jij ook voor een baan die iedereen energie geeft? Ga jij ook voor een baan die iedereen energie geeft? Netwerkbedrijf Endinet, de werkgever met energie Maar liefst 416.000 klanten in Zuidoost Brabant krijgen via kabels en leidingen van Endinet stroom

Nadere informatie

Veiligheid. voor alles

Veiligheid. voor alles Veiligheid voor alles Voor BASF Nederland, locatie De Meern betekent veiligheid: alles in het werk stellen om te voorkomen dat er iets mis gaat. In deze brochure leest u hoe we dat doen. Veiligheid is

Nadere informatie

Energie optimalisatie rond industriële clusters

Energie optimalisatie rond industriële clusters Energie optimalisatie rond industriële clusters Een praktijkvoorbeeld Jos van Damme 19 mei 2008 Date: Mei 2008 - Page: 2 Acties in KZ cluster in de jaren negentig Uitvoeren energie scan kanaalzone gericht

Nadere informatie

Glastuinbouw en Yara. Symbiose. 24 juni 2008

Glastuinbouw en Yara. Symbiose. 24 juni 2008 Glastuinbouw en Yara Symbiose 24 juni 2008 Paul Cuelenaere Sinds 1999 werkzaam bij Yara Sluiskil Productiechef Nitraat / Ureum Juni 2003 Mei 2008 Process engineer Ammoniak HESQ-manager Yara Sluiskil RIB

Nadere informatie

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie. Welkomstwoord van Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, bij het Lustrumcongres 'Geothermal Heat is Cool' van het Platform Geothermie, Den Haag, 24 oktober 2012 ---------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Ontwerp Gezonde Systemen

Ontwerp Gezonde Systemen Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden

Nadere informatie

Workshop opleiding op leeftijd. Margreet Verbeek

Workshop opleiding op leeftijd. Margreet Verbeek Workshop opleiding op leeftijd Margreet Verbeek Workshop opleiding op leeftijd Werken aan een gezonde toekomst Kom in beweging! 2 Wat gaan we doen? Kennismaking: Wie zijn wij? Actieve kennismaking Ik ga

Nadere informatie

RWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I Dertien vragen

RWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I  Dertien vragen RWE Power RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I www.rwe.com CCS Werbeagentur 10/07 Dertien vragen Een nieuwe elektriciteitscentrale op kolen en biomassa in Eemshaven RWE bouwt van 2008 tot 2013 een elektriciteitscentrale

Nadere informatie

De waarde van stadswarmte. Hoe komt de prijs tot stand?

De waarde van stadswarmte. Hoe komt de prijs tot stand? De waarde van stadswarmte Hoe komt de prijs tot stand? De waarde van stadswarmte 3 Hoe komt de prijs tot stand? De energierekening is voor vrijwel iedereen een belangrijk onderdeel van de maandelijkse

Nadere informatie

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt ook wel maatschappelijk ondernemen, maatschappelijk betrokken ondernemen, duurzaam ondernemen of ethisch

Nadere informatie

Leiderschap in Turbulente Tijden

Leiderschap in Turbulente Tijden De Mindset van de Business Leader Leiderschap in Turbulente Tijden Onderzoek onder 175 strategische leiders Maart 2012 Inleiding.. 3 Respondenten 4 De toekomst 5 De managementagenda 7 Leiderschap en Ondernemerschap

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Inleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans

Inleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans Inleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans Mij is gevraagd iets te vertellen over onze pogingen om rendement in de bedrijfsvoering te verbinden met duurzaamheid. Dat is vooral een kwestie om met boerenverstand

Nadere informatie

Alles Over Verbranding. KARA heeft de techniek, de kennis en ervaring

Alles Over Verbranding. KARA heeft de techniek, de kennis en ervaring Alles Over Verbranding KARA heeft de techniek, de kennis en ervaring 100 JAAR ERVARING Verbranden mag dan eenvoudig lijken, maar thermische conversie van biomassa is een complex proces. Voor een optimale

Nadere informatie

Drenthe Growers BV Inge de Vries en Peter Bergsma. Ondernemingsplan. Warmoesweg nr. 5

Drenthe Growers BV Inge de Vries en Peter Bergsma. Ondernemingsplan. Warmoesweg nr. 5 1 Drenthe Growers BV Inge de Vries en Peter Bergsma Ondernemingsplan Warmoesweg nr. 5 2 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Samenvatting 3. Persoonlijk 4. Technische punten 5. Plan van aanpak 6. Conclusie 3

Nadere informatie

De wereld achter onbenut vermogen

De wereld achter onbenut vermogen De wereld achter onbenut vermogen Goed voor de zaak en goed voor jezelf Op zoek naar een vitale organisatie U werkt, uw collega s en medewerkers werken. Dus het werkt zou u bijna denken. Maar ergens voelt

Nadere informatie

LNG is meer dan een nieuwe brandstof Het is pure concurrentiekracht... LNG, de brandstof van de toekomst is nu beschikbaar

LNG is meer dan een nieuwe brandstof Het is pure concurrentiekracht... LNG, de brandstof van de toekomst is nu beschikbaar LNG is meer dan een nieuwe brandstof Het is pure concurrentiekracht... LNG, de brandstof van de toekomst is nu beschikbaar De transportsector stapt over op LNG... De brandstof van de toekomst Liquefied

Nadere informatie

DeNOx-installatie. Onmisbaar voor schone lucht

DeNOx-installatie. Onmisbaar voor schone lucht DeNOx-installatie Een DeNOx-installatie is niets meer dan een uit de kluiten gewassen autokatalysator. Net als de installatie onder uw vierwieler zorgt een DeNOx-installatie ervoor dat schadelijke stoffen

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid met resultaat. Presteren met Passie

Duurzame Inzetbaarheid met resultaat. Presteren met Passie Duurzame Inzetbaarheid met resultaat Presteren met Passie Duurzame Inzetbaarheid voor meer rendement Investeren in duurzame inzetbaarheid loont Doen waar je goed in bent en samen met je collega s gaan

Nadere informatie

EXPERTS MET KARAKTER

EXPERTS MET KARAKTER EXPERTS MET KARAKTER KANSEN BENUTTEN? EERST ZIEN, DAN SCHAKELEN Tempo-Team is specialist in flexibele arbeid. Door onze koppeling van commercieel denken en een sterke betrokkenheid, zijn we al 35 jaar

Nadere informatie

Flitsende en bruisende dienstverlening

Flitsende en bruisende dienstverlening Beleidsprogramma A+O fondsen Flitsende en bruisende dienstverlening Door: Rieke Veurink/ Fotografie: Shutterstock / Kees Winkelman Niet meer alleen het oude faciliteren, maar op weg gaan naar iets nieuws.

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together Gids voor werknemers Rexel, Building the future together Editorial Beste collega s, De wereld om ons heen verandert snel en biedt ons nieuwe uitdagingen en kansen. Aan ons de taak om effectievere oplossingen

Nadere informatie

CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN

CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN Exact Online CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN MDM accountants & belastingadviseurs uit Den Haag is hard op

Nadere informatie

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019 ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

De kritische consument

De kritische consument De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als

Nadere informatie

Procestechniek BOL opleidingen. Markiezaat College, het échte werk

Procestechniek BOL opleidingen. Markiezaat College, het échte werk 2016 2017 Procestechniek BOL opleidingen Markiezaat College, het échte werk Van G naar E De weg van grondstof naar eindproduct: Procestechniek in de hoofdrol Met grondstoffen kun je nog alle kanten op.

Nadere informatie

Diesel. AdBlue is een gedeponeerd handelsmerk van de Vereniging van Duitse automobielfabrikanten (VDA). ONTDEK ADBLUE

Diesel. AdBlue is een gedeponeerd handelsmerk van de Vereniging van Duitse automobielfabrikanten (VDA). ONTDEK ADBLUE Diesel AdBlue is een gedeponeerd handelsmerk van de Vereniging van Duitse automobielfabrikanten (VDA). ONTDEK ADBLUE Korte samenvatting BELANGRIJKSTE KENMERKEN Wat is AdBlue?... 3 Waar dient het voor?....

Nadere informatie

Iets voor u! Combineer de Bedrijfsscan met de andere instrumenten van Duurzame Inzetbaarheid

Iets voor u! Combineer de Bedrijfsscan met de andere instrumenten van Duurzame Inzetbaarheid Wilt u succesvol werken aan de inzetbaarheid van uw medewerkers? De Bedrijfsscan Duurzame Inzetbaarheid brengt in kaart waar in uw bedrijf de kansen liggen. Direct toepasbaar! Iets voor u! Wij hebben deze

Nadere informatie

Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers

Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers RBW-621-L Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers Januari 2014 Pagina 1 van 6 Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers 1. Missie Koninklijke Boskalis Westminster

Nadere informatie

Online onderzoek Uw werknemers

Online onderzoek Uw werknemers Toelichting Online onderzoek In dit bestand vindt u een inspirerende voorbeeldvragenlijst voor een werknemertevredenheid onderzoek! De vragenlijst is bedoeld als hulpmiddel bij het opstellen van uw eigen

Nadere informatie

Personeelsvoorziening van de toekomst

Personeelsvoorziening van de toekomst Personeelsvoorziening van de toekomst een transitienetwerk voor Noordoost-Brabant Food & Feed Noordoost-Brabant Wie doet over tien jaar het werk? Waar staat uw bedrijf over tien jaar? De crisis voorbij,

Nadere informatie

Medewerkerstevredenheidsonderzoek

Medewerkerstevredenheidsonderzoek Medewerkerstevredenheidsonderzoek Dit medewerkerstevredenheidsonderzoek bestaat uit een aantal standaard onderwerpen die vaak gebruikt worden in medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Afhankelijk van de

Nadere informatie

Yara Sluiskil 75 jaar Publieksverslag 2003

Yara Sluiskil 75 jaar Publieksverslag 2003 Yara Sluiskil 75 jaar Publieksverslag 2003 Voorwoord Nieuw algemeen directeur Een nieuwe lente, een nieuwe naam, een nieuw geluid. Ook vanaf de directiestoel want met ingang van 1 juli neemt Marc van Hijfte

Nadere informatie

FREE ENERGY NEWSLETTER

FREE ENERGY NEWSLETTER FREE ENERGY NEWSLETTER DE ENERGIEBRONNEN VAN DE 21 STE EEUW Nr. 20, 2011 INHOUDSOPGAVE Voorwoord... 2 Het Experiment deel 2... 4 Nieuwe rubriek: Gebruikers Vertellen... 8 Green Ebox MINI... 11 Speciale

Nadere informatie

Zuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond. Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie

Zuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond. Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie Zuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie Toekomstbeeld De Nederlandse zuivelsector floreert. Zij profiteert optimaal van de goede

Nadere informatie

Crop Care Competence Centre. Kverneland Group Nieuw-Vennep

Crop Care Competence Centre. Kverneland Group Nieuw-Vennep NL Crop Care Competence Centre Kverneland Group Nieuw-Vennep onze visie Techniek maakt een betere toekomst mogelijk. Wij ontwikkelen intelligente oplossingen voor een betere oogst en een hogere opbrengst.

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2014 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 6 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van Hef & Hijs Nederland. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is

Nadere informatie

Mijn kledinggebruik. Succes! Dit gedeelte gaat over het kopen van kleding.

Mijn kledinggebruik. Succes! Dit gedeelte gaat over het kopen van kleding. Mijn kledinggebruik Wellicht weet je al dat verschillende aspecten van kleding slecht zijn voor het milieu. In deze opdracht gaan we bekijken op welke manier jij zelf je steentje bij kan dragen aan het

Nadere informatie

Cao Metalektro: die deal doen we samen

Cao Metalektro: die deal doen we samen Cao Metalektro: die deal doen we samen De drive om iets slimmer, sneller of beter te doen met de inzet van techniek, heeft de maakindustrie in ons land groot gemaakt. En daar zijn we trots op. Met technologische

Nadere informatie

Wat kies jij? Wegwijzer in het fasemodel

Wat kies jij? Wegwijzer in het fasemodel Wat kies jij Wegwijzer in het fasemodel Van inkomen naar inkomen dit helpt PostNL helpt je op verschillende manieren. Met name via een financiële vergoeding, begeleiding van werk naar werk door Mobility

Nadere informatie

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen

Nadere informatie

Milieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018

Milieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018 Milieu-actualiteit NON-ETS 3 mei 2018 Europees beleid NON-ETS sectoren (effort sharing regulation) Welke doelstellingen 2021-2030? Europese doelstellingen 2030 (tov 2005) - 40 % BKG emissies - 30 % voor

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Duurzaam vooruit Dakaccent wil op een maatschappelijk verantwoorde manier werken, in samenwerking met medewerkers, klanten, leveranciers en overige

Nadere informatie

MANAGING DIRECTOR #VACATURE

MANAGING DIRECTOR #VACATURE #VACATURE MANAGING DIRECTOR Smurfit Kappa levert meer dan verpakkingen. Met innovatieve, efficiënte en duurzame verpakkingsoplossingen voegt de Europese marktleider tastbare waarde toe voor iedere klant

Nadere informatie

MWKK met gasturbine. Zwembadverwarming + elektriciteit met MWKK Coiffeusewaswater + elektriciteit met MWKK

MWKK met gasturbine. Zwembadverwarming + elektriciteit met MWKK Coiffeusewaswater + elektriciteit met MWKK MWKK met gasturbine 27/09/2018 Zwembadverwarming + elektriciteit met MWKK Coiffeusewaswater + elektriciteit met MWKK Uw energiedokter Oudenaardseweg 123 B 9790 Wortegem-Petegem Tel: 055 310242 Fax: 055

Nadere informatie

Isah maakt het met TOPdesk en TFS

Isah maakt het met TOPdesk en TFS Juni 2014, nummer 2, jaargang 16 Isah maakt het met TOPdesk en TFS Verder in dit nummer: Shared Service Management in de praktijk Service leveren zoals uw klant het wil Wat kunt u leren van uw concurrent?

Nadere informatie

Functieprofiel. Positie Research Consultant. Organisatie Quaestus Executive Leadership

Functieprofiel. Positie Research Consultant. Organisatie Quaestus Executive Leadership Functieprofiel Organisatie Quaestus Executive Leadership Datum 3 April 2017 De organisatie Quaestus is gespecialiseerd in Executive Leadership en heeft een breed aanbod van diensten in Executive Search,

Nadere informatie

Ik ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent.

Ik ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent Zo! Goedemorgen of goedemiddag, wat is t? Ik moet zo de koeien weer melken, dus... Excuus, dat ik wat stink. Ik heb het zo

Nadere informatie

Missionstatement en core values

Missionstatement en core values Missionstatement en core values Inhoud 1 Het formuleren van missionstatement en core values... 1 2 Het maken en uitdragen van missie en kernwaarden... 5 1 Het formuleren van missionstatement en core values

Nadere informatie

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld,

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, heeft wel de toekomst. Over vijf jaar zal één op de vijf bouwwerken in Nederland volgens een concept gebouwd worden. Wat is dat en wat betekent het voor

Nadere informatie

Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel

Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011 Visie op voedsel WAT KAN IK IK DOEN? Cursus Permacultuur organiseren in Castricum en zelf meedoen Seizoenbewuster kopen Zinvolle planten in de tuin en beter

Nadere informatie

Goed werkgeverschap loont. Rob Gründemann (kenniscentrum sociale innovatie) Themabijeenkomst Management FMR, 31 januari 2008

Goed werkgeverschap loont. Rob Gründemann (kenniscentrum sociale innovatie) Themabijeenkomst Management FMR, 31 januari 2008 Goed werkgeverschap loont Rob Gründemann (kenniscentrum sociale innovatie) Themabijeenkomst Management FMR, 31 januari 2008 Leeftijdsopbouw HBO, overheid en totaal in 2005 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5%

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

ons resultaat jouw inzet Zuivere waterlopen Talent & techniek Elke dag is anders Welkom bij een onderneming in beweging

ons resultaat jouw inzet Zuivere waterlopen Talent & techniek Elke dag is anders Welkom bij een onderneming in beweging jouw inzet Talent & techniek ons resultaat Zuivere waterlopen Elke dag is anders Welkom bij een onderneming in beweging maandag Zet je talent & techniek in voor zuivere waterlopen Met zin beginnen s ochtends

Nadere informatie

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld

Nadere informatie

Zonnepanelen aanbieden aan je medewerkers Stap voor stap

Zonnepanelen aanbieden aan je medewerkers Stap voor stap Zonnepanelen aanbieden aan je medewerkers Stap voor stap Foto: Willem Mes In dit plan kun je stap voor stap lezen hoe je via een Zon-Privé actie eenvoudig zonne - panelen kunt aanbieden aan je medewerkers.

Nadere informatie

Industriebeleid vertalen naar MKB-metaal

Industriebeleid vertalen naar MKB-metaal Door Tony van der Meer Jos Kleiboer Directeur Beleid Koninklijke Metaalunie Industriebeleid vertalen naar MKB-metaal STAAL IN BEELD MAART 2015 10 De industrie wordt steeds meer gezien, wordt steeds belangrijker

Nadere informatie

Zonnepanelen aanbieden aan je medewerkers Stap voor stap

Zonnepanelen aanbieden aan je medewerkers Stap voor stap Zonnepanelen aanbieden aan je medewerkers Stap voor stap Foto: Willem Mes In dit plan kun je stap voor stap lezen hoe je via een Zon-Privé actie eenvoudig zonnepanelen kunt aanbieden aan je medewerkers.

Nadere informatie

Jonge ambtenaar van het jaar

Jonge ambtenaar van het jaar Verkiezing opent vele deuren voor Katherine Diaz Winnares Katherine Diaz vertelt over haar motiva Winnares Katherine Diaz vertelt over haar motivatie voor het werk, bewustwording tijdens en kansen na het

Nadere informatie

Vragen ingevolge artikel 44 reglement van orde aan het College van Gedeputeerde Staten door het Statenlid J.R. Oudeman, namens de CDA- Statenfractie

Vragen ingevolge artikel 44 reglement van orde aan het College van Gedeputeerde Staten door het Statenlid J.R. Oudeman, namens de CDA- Statenfractie CDA Statenfractie Zeeland Postbus 436 4330 AK Middelburg 0118 631666 info@cdazeeland.nl Vragen ingevolge artikel 44 reglement van orde aan het College van Gedeputeerde Staten door het Statenlid J.R. Oudeman,

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Evaluatie project webshop 2.0

Evaluatie project webshop 2.0 Evaluatie project webshop 2.0 Kim Krijt MM2A Kim Ik vind dat de productie erg goed is verlopen, wij hebben onderling geen problemen gehad. Ik vind dat er erg goed werk is geleverd. Als ik het vergelijk

Nadere informatie

Ronald van Peperstraate. Voormalig algemeen directeur, Joulz

Ronald van Peperstraate. Voormalig algemeen directeur, Joulz Ronald van Peperstraate Voormalig algemeen directeur, Joulz Het leiden van een groot bedrijf Ik kom zelf uit de bouwsector. Hier werd ik aangesteld om van Joulz een aannemersbedrijf te maken. Maar ik wilde

Nadere informatie

Risicomanagement in de industrie Ben Dankbaar

Risicomanagement in de industrie Ben Dankbaar Risicomanagement in de industrie Ben Dankbaar BiZ-Dag 29 juni 2017 Overzicht 1. Een paar cijfers 2. Wat is industrie? 3. Personeel 4. Risico s 3 1. Een paar cijfers 29 juni 2017 3 Balans: omzetontwikkeling

Nadere informatie

Je ontwikkelt een gedeelde HR-visie en vertaalt deze in strategische doelstellingen, die passen binnen het strategisch meerjarenplan van KORTRIJK.

Je ontwikkelt een gedeelde HR-visie en vertaalt deze in strategische doelstellingen, die passen binnen het strategisch meerjarenplan van KORTRIJK. Functiebeschrijving HR - Manager KORTRIJK Functiegegevens Functiebenaming: Team: Loonschaal: HR-manager KORTRIJK P & O (Loon & Tijd + HR) A5a-A5b Plaats in de organisatie Je bent lid van het managementteam

Nadere informatie

duurzaam Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

duurzaam Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Zin in ondernemen Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Zin in ondernemen? Zin in ondernemen? is een meerjarig project gericht op de stimulering van energiebesparing en ondernemen. Met

Nadere informatie

Laat uw medewerkers excelleren

Laat uw medewerkers excelleren Laat uw medewerkers excelleren LivingFacility realiseert en regisseert integraal facilitair management in grote kantooromgevingen en voor organisaties die actief zijn op meerdere locaties. Wij combineren

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen,

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen, Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter gelegenheid van de eerste deeltijdopleiding Middelbare Defensie Vorming te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank u wel kolonel Lambrichts,

Nadere informatie

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde

Nadere informatie

Duurzaamheidk. Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014

Duurzaamheidk. Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014 Duurzaamheidk mpas Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014 Inleiding Het Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-, klimaat-, voedsel- en economische

Nadere informatie

100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL

100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL TIDAL POWER 100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL In 2025 100.000 Zeeuwse huishoudens voorzien van duurzame electriciteit uit getijdenenergie met een totale CO2-reductie van 140.000 ton

Nadere informatie

Welkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen

Welkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen Welkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen Na deze toolbox begrijp je: Wat Duurzaam Ondernemen betekent Waarom het Belangrijk is om CO2 uitstoot te verminderen Welke Richtlijn SPIE hanteert om duurzaam

Nadere informatie

Pro-Actieve Acceptatie CO 2 -afvang en opslag in Drachten

Pro-Actieve Acceptatie CO 2 -afvang en opslag in Drachten Pro-Actieve Acceptatie CO 2 -afvang en opslag in Drachten Ynke Feenstra (ECN) feenstra@ecn.nl www.createacceptance.net 1 Deze presentatie CO 2 -afvang en opslag in Drachten Wat Waar Waarom Wanneer Wie?

Nadere informatie

Waar kies je voor? Colofon: Dit is een uitgave van de Centrale Ondernemingsraad van Unilever in Nederland

Waar kies je voor? Colofon: Dit is een uitgave van de Centrale Ondernemingsraad van Unilever in Nederland Waar kies je voor? We leven in een dynamische tijd. De wereldeconomie staat voor uitdagingen die in tientallen jaren niet zo groot zijn geweest. Ook het bedrijfsleven moet zich voortdurend aanpassen aan

Nadere informatie

Marketing en Media 2016/2017

Marketing en Media 2016/2017 novacollege.nl/marketingmedia Evenementenorganisatie Junior accountmanagement Marketing en communicatie Media Marketing en Media 2016/2017 Mijn droom is ondernemer worden. De eerste stappen op het pad

Nadere informatie

CO 2 -reductiedoelstelling 2011-2013

CO 2 -reductiedoelstelling 2011-2013 CO 2 -reductiedoelstelling 2011-2013 Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV december 2011 2010.0001-15 Inleiding Cauberg-Huygen is sinds 1975 koploper in oplossingen voor de bouw- en infrasector, industrie

Nadere informatie

reating ENERGY PROGRESS

reating ENERGY PROGRESS reating ENERGY PROGRESS 2012 ENERGIE EN MILIEU: Opwarming van de aarde: Drastische vermindering CO 2 -uitstoot Energie: De energiekosten fluctueren sterk en zullen alleen maar stijgen Behoud van het milieu

Nadere informatie

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Gert Jan Kramer Tilburg Science Café, 15 Januari 2019 Haalbaarheid en Draagvlak 300 Dutch GHG emissions emissions (Mton CO 2eq ) 200 100-12% -49%

Nadere informatie

Grootschalige energie-opslag

Grootschalige energie-opslag Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien Uitgebreid onderzoek

Nadere informatie

Grootschalige energie-opslag

Grootschalige energie-opslag Er komt steeds meer duurzame energie uit wind Dit stelt extra eisen aan flexibiliteit van het systeem Grootschalige opslag is één van de opties om in die flexibiliteit te voorzien TenneT participeert in

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak Willem Braak Maandag 15 oktober start Opleidingscentrum Granbeeuw met een fundraiser voor een nieuw initiatief: Vrienden van Opleidingscentrum Granbeeuw. Het bedrijfsleven zal benaderd en aangemoedigd

Nadere informatie

Groep 8 - Les 5 Mijn idee over energie in de toekomst

Groep 8 - Les 5 Mijn idee over energie in de toekomst Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 5 Mijn idee over energie in de toekomst Lesduur: 25 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten waarom je zuinig met elektriciteit moet zijn. De leerlingen kunnen

Nadere informatie

Artikel Chemie Magazine VNCI BASF reductie lachgas emissies Cursief rode tekst maakt geen deel uit van het artikel Max 1200 woorden

Artikel Chemie Magazine VNCI BASF reductie lachgas emissies Cursief rode tekst maakt geen deel uit van het artikel Max 1200 woorden Artikel Chemie Magazine VNCI BASF reductie lachgas emissies Cursief rode tekst maakt geen deel uit van het artikel Max 1200 woorden Titel: Subtitel: Een win-win situatie Vlaamse Kyoto-doelstelling komt

Nadere informatie

de techniek van cofely

de techniek van cofely de techniek van cofely wel eens van cofely gehoord? Bij Cofely gaat er een wereld voor je open. Monteurs, lassers, calculatoren, werkvoorbereiders, servicetechnici en andere specialisten werken samen aan

Nadere informatie

10 tips voor het werven van de ideale stagiair

10 tips voor het werven van de ideale stagiair 1. Zorg dat ze je kennen Als jongeren je bedrijf niet kennen, dan solliciteren ze niet. Logisch. Om de beste leerlingen te krijgen, is contact met de onderwijsinstelling heel belangrijk. En dit contact

Nadere informatie

Beursdagboek 12 September 2013.

Beursdagboek 12 September 2013. Beursdagboek 12 September 2013. De Amerikanen lieten tijdens de herdenking van 9-11 de markten voor de derde achtereenvolgende dag fors stijgen. Gisterenavond Tijd 22:10 uur. Zoals ik al schreef in mijn

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar, Hogeland College, Uithuizen, 20 september 2012

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar, Hogeland College, Uithuizen, 20 september 2012 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar, Hogeland College, Uithuizen, 20 september 2012 Beste leerlingen, dames en heren, Er is een filmpje op YouTube dat begint

Nadere informatie

Kennis-in-huis. Informatie voor bedrijven. Persoonlijke begeleiding voor duurzame arbeidsrelaties. info@kennis-in-huis.nl www.kennis-in-huis.

Kennis-in-huis. Informatie voor bedrijven. Persoonlijke begeleiding voor duurzame arbeidsrelaties. info@kennis-in-huis.nl www.kennis-in-huis. Informatie voor bedrijven WOLTRING & OPPELAAR Kennis-in-huis Persoonlijke begeleiding voor duurzame arbeidsrelaties Woltring & Oppelaar Reïntegratietrajecten Training & coaching bedrijfsmentoren info@kennis-in-huis.nl

Nadere informatie

Door de jaren heen werden verschillende Auto-en schadeherstel bedrijven c.q.dealerschappen overgenomen door de Gebroeders Vervaet.

Door de jaren heen werden verschillende Auto-en schadeherstel bedrijven c.q.dealerschappen overgenomen door de Gebroeders Vervaet. Hoe het begon... Frans en Richard Vervaet,opgegroeid tussen machines in een loonwerkersgezin, startten in 1957 een klein bedrijfje op, waarin ze zich specialiseerden in het repareren en onderhouden van

Nadere informatie

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld:

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld: Inleiding Deze Loopbaan-stappenwijzer is bestemd voor OBP-medewerkers en geeft praktische tips over loopbaanpaden, carrièremogelijkheden en mobiliteit. Ben je toe aan nieuwe uitdaging? Heb je behoefte

Nadere informatie

GreenPlan. Boek groen resultaat

GreenPlan. Boek groen resultaat GreenPlan Boek groen resultaat Waarom groen ondernemen? Groen ondernemen krijgt in het bedrijfsleven steeds meer aandacht. En terecht. We zijn getuige van een opwarming van de aarde. Een toenemende CO

Nadere informatie